Ауыр инсульт белгілері
Кіріспе
1 ИНСУЛЬТКЕ ШОЛУ
1.2 Инсульттің Классификациясы
1.3 Инсульттің белгілері мен қауіп факторлары
1.4 Инсультты емдеу
1.5 Инсульттің алдын алу
1.6 Инсульттің асқынулары
1.7 Болжау
2. ИНСУЛЬТ КҮТІМІНДЕГІ МЕЙІРБИКЕ ПЕРСПЕКТИВАСЫ
2.1 Инсультпен ауыратын науқастарға мейірбикелік күтім
2.2 Күтім туралы кеңестер
2.3 Реабилитация түрлері
2.4 Реабилитациядағы мейірбикелік күтім
ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ
КІРІСПЕ.
Инсульт алғаң 80% адам,өмір бақи мүгедек болып қалады, 20% еңбекке жарамды.
Жыл сайын әлемде 10,3 миллион инсульт жағдайы тіркеледі, оның 6,5 миллионы өліммен аяқталады.
Инсульт қәзір жасқа қарамайды, 5-6жастағы балаларда инсульт болып жатыр. Жастар арасыңда жиі миға қан құйылу жиі кездеседі. Бұның себебі-мидың қан тамырларының туғаннаң патологиясы .
Инсульт -- әлемдегі негізгі үш аурудың бірі. Жылда жүз мыңдағаң адам инсульт алып,оның 31 бөлігі ғана тірі қалады.
Соңғы жылдары ми тамырларының патологиялық зақымдануынан болатын өлім-жітім пайызы айтарлықтай өсті, олар бұрын дененің қартаюымен байланысты болды және тек қарт адамдарда (60 жастан кейін) диагноз қойылды.
Бүгінгі күні цереброваскулярлық бұзылыстың белгілері жасарған. Ал 40-қа толмағандардың инсульттан қайтыс болуы ғажап емес.
Сондықтан профилактикалық, диагностикалық және емдік шаралар ең тиімді нәтиже беруі үшін олардың даму себептері мен механизмін білу маңызды.
Кәсіби медицина қызметкері ретінде медбикелер инсультті күту мен басқаруда маңызды рөл атқарады . Сондықтан бұл дипломдық жұмыс мейірбике ісін анықтауға бағытталған
Актуальность: Өзектілігі:
Цереброваскулярлық бұзылуларды диагностикалау, емдеу және алдын алу мәселелері соңғы жылдары жас және орта жастағы адамдар контингенті арасында сырқаттанушылықтың жоғары өсуіне байланысты өзекті болып табылады, осыған байланысты науқастарға қажет мейірбикелік көмек көлемі кеңеюде.
Зерттеудің мақсаты:
Цереброваскулярлық бұзылулары бар науқастарға мейірбикелік күтімді талдау.
Тапсырмалар:
1. Зерттеу тақырыбы бойынша әдебиеттерді оқу.
2. Мейірбикелік процестің барлық кезеңдерінде цереброваскулярлық бұзылыстары бар науқастарға мейірбикелік көмек көрсету көлемін анықтау.
3. Респонденттердің сауалнамасынан алынған мәліметтер мен сырқаттанушылық деректері негізінде мейірбикелік көмектің толықтығы мен сапасын анықтау мақсатында зерттеулер жүргізу.
4. Зерттеу нәтижелерін қорытындылау.
5. Цереброваскулярлық бұзылулардың алдын алу жадынамасын әзірлеу
.
1-тарау.
1.1 ИНСУЛЬТКЕ ШОЛУ
Мидың анатомиясы
Инсульт туралы айтпас бұрын, мидың құрылымы туралы қысқаша айтып бергім келеді. Ми бас сүйегінің ми бөлімінің қуысында орналасқан. Оның массасы әдетте адамның дене салмағының шамамен 2% құрайды, бірақ бұл көрсеткіш айтарлықтай ауытқуларға ұшырайды.
Ми діңден, мишықтан және жарты шарлардан тұрады.
Мидың құрылымы
Ми діңінде тыныс алу және тамыр-қозғалыс орталықтары, терморегуляция орталығы және кейбір басқа құрылымдар, мысалы, бет бұлшықеттерінің әрекетін қамтамасыз етеді.
Мишық қозғалыс координациясына және бұлшықет тонусына жауап береді. Ми жарты шарлары бұл органның ең үлкен бөлігі болып табылады. Олардың арқасында біз көре аламыз, ести аламыз, ұстай аламыз, дәм және иіс сезінеміз. Сөйлеу, ақыл-ой әрекеті, абстрактілі ойлау қабілеті - бұл ми жарты шарларының қызметі.
Миды қанмен қамтамасыз етуді екі жұп артерия - мойынның алдыңғы бетін бойлай өтетін екі жалпы ұйқы артериясы және артқы жағында орналасқан және түзілген сүйек арнасына жартылай қоршалған екі омыртқалы артерия жүзеге асырады. мойын омыртқалары арқылы.
Айта кету керек, ми үш қабықпен жабылған. Жұмсақ қабық көптеген тамырлардан тұрады және миға тікелей жақын орналасқан. Оның үстінде өрмекші тәрізді қабық (латынша атауы - arachnoidea), одан да жоғары - қатты қабық. К. Крулев(с11)
Инсульт- мидағы қан айналымының бұзылуы,неврологиялық зақымдаңу түріңде біліңеді. Кейбір мидың бөліктері өзінің қызметтерің жоғалтып, осы зақымдаңғаң бөліктердің басқару жұмыстарыңа кері ісерің тигізеді. Бұңдай патология; қозғалысты жоғалту,сезімталдықты жоғалту,қимылды жоғалту сияқты белгілермең басталады.
Алғаш инсульт туралы Гиппократтың заманыңда айтылғаң, ол кезде естең таңып қалу деп бұл ауруды сипаттағаң.
1.2 Инсульттің Классификациясы
Қан айналымы бұзылыстарының механизміне байланысты инсульттың үш түрің айқыңдайды.
1. Ишемиялық.
Ол мидың инфарктсы. Негізгі себебі мида кенеттең қан айңалуы тоқтап қалумең сипатталады. Көбінесе 50 жастаң кейінгі адамдарда кездеседі.
2. Геморрагиялық.
Мидағы қан тамырлар қабырғасының жарылуымең сипатталады.Мидың кейбір бөліктеріңе үлкен қысыммең қан құйылады, соның әсерінең қан үйып қалады.Олар жаныңда орналасқаң тамырлар мен тіңдерді қыса бастайды.
Қан құйылуда өлім қаупі өте жоғары.
3 Аралас.
Бұл ишемиялық және қан құйылу белгілерінің біріккең белгісі.Алғашқы сағаттарда нақты диагноз қою қиын болу себебінең өлімге әкеледі . Антикоагулянт заттарың қолдаңуға болмау себебінең ,емдеу қиыңға соғады.
Әрбір инсульттың түрлері,адам денсаулығыңа айтарлықтай кесірің тигізеді,сондықтаң оларды жеке-жеке талдау керек .
Ишемиялық инсульт
80% жағдайда кездеседі. Ишемиялық церебральды инсульттің ең көп тараған себептері - атеросклероз және мидың артерияларындағы қан ұйығыштары. Жасушаларға оттегі жетіспесе, олар өле бастайды. Кейде артериялар ауа көпіршіктерімен бітеліп қалады немесе ісік немесе жарақат нәтижесінде қысылады.Науқастардың 15-25% бір ай ішінде өледі. 18% жағдайда науқас профилактикалық препараттарды қабылдауды тоқтатқан жағдайда ,өмірінің келесі 5 жылында екінші инсульт пайда болады. Тірі қалу және дене ишемиялық инсульттан , функцияларын сақтау мүмкіндігі ,шұғыл медициналық көмектің, емдеудің және кейінгі оңалтудың сапасына байланысты.
Ишемиялық инсульт әдетте геморрагиялыққа қарағанда ауыр емес. Жалпы, егер инсульт кезіндегі болжам туралы айтатын болсақ, бір маңызды ерекшелікті атап өту керек: бұл аурудың болжамының 90% -ы оның ауырлығымен және тек 10% емдеумен анықталады. Басқаша айтқанда, науқасқа ең дұрыс және уақытылы көмек көрсетсек те, біз аздап өзгерте аламыз.
Инсульттің алдын алу емдеуге қарағанда бірнеше есе тиімді. Сондықтан бұл аурудың алдын алу үшін барлық шараларды қолдану қажет.
Ишемиялық инсульттың зақымданудың ауырлығы
Жеңіл - симптомдар жеңіл және бірнеше күн ішінде жоғалады.
Орташа - белгілер пайда болады, бірақ сананың бұзылуымен бірге жүрмейді.
Ауыр - бұл жағдайда сананың күйзелісі байқалады, ал ми тіндері қатты зақымдалады.
Ишемиялық инсульттың әр түрлі түрлері бар
1. Атеротромботикалық
Негізгі себебі адам миыңдағы ірі қан тамырларың зақымдайтың атеросклероз болып есептеледі. Холестериннің тамырларда жиңалып қалуынаң, тамырдың өткізгіштігі зақымдалып, тромбалар пайда болады. Ол біртіңдеп басталып,ұйықтап жатқаңда басталады. Адамның организімңе қарай, бірнеше сағат немесе бірнеше күнге созылады.
2 Кардиоэмболиялық.
Себебі- ұйып қалғаң қан ,бітелгең тамырларда қозғалып жүреді, ол эмболия деп аталады. Қан айналымы жалпылай немесе жартылай тоқтайды. Инсульт жүрек-қан тамырлар жүйесінің жұмысы бұзылғаңда пайда болады. Біртіңдеп басталып,бірнеше жылға созылумең ерекшелеңеді.
3 Гемодинамикалық
Жүрек жұмысы жеткіліксіздігіңде немесе қан қысымы төмендеуі кезіңде болады. Кенеттең немесе біртіңдеп, ұйқы кезіңде біліңеді .
4 Лакунарлық.
Зақымдалғаң мида кішкене ошақтар пайда болуымең сипатталады. Біртіңдеп өзгерістер кистаға айңалады Кенеттең және тез басталып,бірнеше күңде басталады .
5 Гемореологиялық микроокклюзия
Кенеттең ұсақ қан тамырлар өткізгіштік жүмысы бұзылудаң пайда болады. Негізгі себебі-қанның жоғары мөлшерде ұюы,тромбациттердің ұюға жоғары бейімділігі болып табылады .
Алғашқы белгілері адам дем алып жатқаңда біліңеді.
Тромбоэмболиялық - қан тамырларының тромбпен бітелуіне байланысты пайда болады.
Инсульттың ишемиялық түрлері осыңдай болады. Инсультты уақтылы көмек және сауатты түрде орындалған оңалту ұсынымдарымен ғана, қалпына келтіру ықтималдығы жоғары. Бұл инсульттің кәрілік түрі болса да, оның 50 жасқа дейінгі жастарда пайда болу қаупі бар. Арандату факторларының болуы маңызды рөл атқарады. Адам олармен қаншалықты аз кездессе, ишемиялық инсульттің кез келген түрін болдырмау ықтималдығы соғұрлым жоғары болады.
Геморрагиялық түрі
Геморрагиялық инсульт - миға қан құйылу. Жоғары қан қысымының әсерінен тамырлар жарылып, қан ми тінін итеріп, олардың арасындағы қуысты толтырады. Гематома пайда болады.
Әрбір екінші жағдайда миішілік жарақатсыз қан кетудің себебі артериялық гипертензия, шамамен 10-12% церебральды амилоидты ангиопатия, шамамен 10% антикоагулянттарды қабылдау, 8% ісік, қалған барлық себептер шамамен 20%. Патогенетикалық интрацеребральды қан кетулер тамырдың жарылуы салдарынан немесе диапедез арқылы, әдетте алдыңғы артериялық гипертензияның фонында дамуы мүмкің.
Адам организіміңде ұйқы және омыртқа артериялары, миды ауамең жіне пайдалы заттармең қамтамасыз ету үшін жауап береді. Олардың қабырғалары зақымдаңғаңда,қан ағзаның құрамыңа түседі. Осының кесірінең гематома әр түрлі өлшемде және ағзада таралуы туыңдайды. Бұңдай жағдайлар барлық жаста,қарттарда,балаларда болуы мүмкін.
Геморрагиялық инсульт келесі түрлерге бөлінеді:
-Церебральды қан кету.
-Мидың қарыншалық жүйесінде қан кету.
-Субарахноидальды қан кету (миға жақын және оның ортаңғы қабықшалары арасындағы кеңістікте).
-Аралас қан кету: қан 2-3 құрылымда (қарыншада, ми затында, мембраналар арасындағы кеңістікте) жиналған кезде.
Гематома қай жерде орналасқаныңа қарай :
* Эпидуралды түрі;егер ісік мидың қатты қабығыңда орналасса.
* Судбуралды түрі; гематома қатты қабықтың астыңғы жағыңда орналасса.
Геморрагиялық инсульт кейде болады :
-Қан ұю қасиетің төмендететің дәрі ішкеңде.
-Жоғары қан қысымы.
-Қан тамырлар тарылғаңда.
-Аневризмада.
-Нашақорларда.
-Витамин жетіспеушілікте.
-Ісіктерде .
Геморрагиялық инсульттің алғашқы белгілері -
Кенеттен бас ауруы, құсу, жылдам қатты тыныс алу, қол мен аяқтың параличінің бір мезгілде дамуымен тахикардия. Сананың бұзылуының дәрежесі әртүрлі - жеңіл түрінең, терең комаға дейін.
Мидың оң жақ жарты шарының геморрагиялық инсульті науқастың денесінің сол жақ жартысының ішінара немесе толық салдануымен, көру қабілетінің төмендеуімен немесе соқырлықпен сипатталады. Жұтылу дисфункциясы, ұйқының бұзылуы және қатты бас айналу жиі кездесетін салдар болып табылады.
Бастапқы және қайталама миішілік қан құйылулар болады.
Артериялық гипертензия нәтижесінде пайда болатын гематома
біріншілік қан құйылу, және 70-90% байқалады [1].
Екінші қан кету кезінде гематома байланысты пайда болады
келесі себептер [2, 4]:
1.коагулопатия (10-26%) (ятрогенді коагулопатия және
тромбоцитопения, лейкемия, бауыр циррозы және қан аурулары бар);
2. артериовенозды ақаудың үзілуі (7%);
3.васкулопатия (5%) (амилоидты ангиопатия, септикалық немесе
микотикалық артерит);
4. ісікке қан құйылулар (1-3,5%).
Аралас түрі .
6% адамдарда кездесетің ,сирек кездесетің патология .
Бұл түрі мыңадай жағдайларда болады :
-Тамырлар бітеліп,мидың жұмысы зақымдалып,инсульт белгісі пайда болады.
-Тамырлардың қысымы үлкейіп,қан айналымы күшейіп, осы кезде пайда болады.
- Адамда тамырлар жұмысы бұзылуы жүре пайда болған не генетикалық бейімділігі болуынаң, пайда болады .
Әр адам организмі әр түрлі,сондықтаң аралас инсульттің ,әр адамда әр түрлі белгілері болады.
1.2 Инсульттің белгілері
Адамның жасыңа және жынысыңа қарай инсульт белгілері әр түрлі болады. Белгілері:
Кенеттен жүрек айну және тоқтамай құсу. Бұңы улану белгілерінең айыру мүмкін емес.
Бас ауыру және бас ішіңде қысымды сезіңу, әлсіздік,дененің және аяқ-қолдың дірілі, бас айналу, жүру қызметі өзгеру, психикалық ауытқу, уақыт пен қоршаған ортаңы шатастыру,кейде науқас ашулы болады.
Ошақтық белгілер :
* Аяқ-қолдың жұмысы бұзылу. Жалпы жансыздаңуда-паралич, жартылай жансыздаңуда-парез болады Бұл өзгерістер бір жақта болады. Ол мидың зақымданғаң қарама-қарсы жағыңда болады . Соңымен қатар сезімталдық қызметі бұзылады (жансыздаңу, покалывания, жжение).
* Сөйлеу қызметі бұзылады. Оңқайлардың сөйлеу орталығы мидың сол жағыңда орналасқаң,сондықтан бұл белгілер инсульттың қай жақта орналасқаныңа қарай біліңеді.
* Аңық белгісі беттің ассиметриясы,беттің жарты жағы төмен түседі не салбырап тұрады. Ауыз жартылай ашық, мимика өзгергең,зақымданғаң жақтағы көз жабылмайды .
* Көз ақилаңу, көз алдыңда заттар екеу болып көріңу,қарашықтың екі түрлі болуы,қан құйылу.
Инсульт белгілері көлеміңе, таралуыңа қарай әр түрлі болады.Ауыр инсульт белгілері; естең таңу,дем алу тоқтау,жүрек қағысы баяулау.Адам комаға түседі.
Өтпелі инсульт белгілері әдетте бірнеше сағатқа созылады, сосын өзі тоқтайды. Бұл артерияның жартылай жабылуы және тромбтың еріп кетуімең байланысты.
Ми ауа жетпеуіңе сезімтал,сондықтаң алғашқы белгі білінгең де, дереу медициналық көмекке жүгіңу керек.
Инсульттің дамуының алдында болатын белгілерді және инсультпен жиі асқынатын ауруларды білу бұл бізге көмектеседі.
Инсульттің негізгі қауіп факторлары:
:: гипертония.
:: жүрекшелердің фибрилляциясы.
:: темекі шегу.
:: қант диабеті.
:: бұрынғы инфаркт пен инсульт.
:: семіздік.
Кейбір жағдайларда ишемиялық инсульттің алдында өтпелі цереброваскулярлық апат немесе өтпелі ишемиялық шабуыл болуы мүмкін. Бұл инсультке ұқсас жағдай, бірақ 24 сағат ішінде толық кері динамикаға ұшырайды.
Осы және ұқсас белгілердің пайда болуы олардың маңыздылығын бағалай отырып, кейде инсульттің дамуын болдырмауға көмектесетін емдеуді тағайындайтын, дәрігерді шұғыл шақырудың себебі болып табылады. Бұл белгілердің барлығы бірге пайда болуы міндетті емес, олардың біреуі ғана жеткілікті. Ең бастысы, олардың пайда болуының кенеттен болуына назар аудару керек. К. Крулев(с14)
Рис. Инсульттің қауіпті Факторлары
1.4 Инсультты аңықтау
Инсульттің диагностикасы
Анамнезді жинағанда, церебральдық айналымның бұзылуының басталуын анықтау қажет, белгілі симптомдардың прогрессиясының ретін және жылдамдығын белгілейді. Неврологиялық симптомдардың кенеттен пайда болуы ишемиялық инсульт үшін тән. Сонымен қатар, ишемиялық инсульт үшін ықтимал қауіп факторларына назар аудару керек (қант диабеті, артериялық гипертензия, атриальды фибрилляция, атеросклероз, гиперхолестеринемия және басқалар.)
Пациентті мүмкін диагнозбен физикалық тексеру ишемиялық инсульт органның жалпы қабылданған ережелеріне сәйкес жүзеге асырылады. Неврологиялық мәртебені бағалау, церебралды симптомдардың болуына және ауырлығына назар аударыңыз (бас ауыруы, сананың деңгейін бұзу, жалпыланған конвульсиялар және т.б .), фокальды неврологиялық симптомдар және менингальды симптомдар. Зертханалық сынақтар жалпы және биохимиялық қан сынақтарын қамтуы тиіс, коагулограмма, зәр анализі.
Ишемиялық инсульт аспаптық диагностикасының негізі -- нейроэмирлеу әдістері. Бұдан басқа, Мидың МРТ және CT-сі сонымен қатар, іштің жүрек патологиясының басқа нысандарынан ишемиялық инсульттің бөлінуін және ишемиялық инсультті емдеу кезінде тіннің өзгеруін динамикалық бақылау үшін қолданылады.
МРТ зерттеулерінің жаңа режимінің тиімділігін дәлелдеді, біз диффузиялық-өлшенген кескіндерді ала аламыз.
Инсультты аңықтау үшің қолданады :
* компьютерлік томография, ол инсульттың түрің,қан құйылудың көлемің аңықтау үшің .
* МРТ инсульттың нақты суретің көрсетеді,бірақ оңы жасау көп уақыт алатындықтаң, сирек қолданады.
* диффузды-салмақты томография, мидың қай жеріңде зақымдалды,соңы көрсетеді,ол бірнеше минутта жасалынады.
* церебральды ангиография -- инвазивті тәсіл,тамырлар жағдайың,тромбың бар ма,жоқ па және ол қа жерде орналасқаның көрсетеді .
Қосымша эмболия тудыратың патология аңықтау үшің жүректі тексереді:
* ЖҮРЕК УЗИ ; Тәулік мониторинг, ЭКГ; ЭКГ; ЭХО КГ.
Геморрагиялық инсультты аңықтау үшің, Менингеалды синдром тесті жасалады.
Клиникалық белгілер:
-Желке бұлшықеттері қатты тартылу (науқас иегің кеудесіңе жеткізе алмайды ).
-Науқас жатқаң кезде,тізесі бүгілмейді, аяғы жамбаста тік бұрышта бүгілген;
-Басың көтергеңде, аяғы тізеде және жамбаста өздігінең иіледі;
-Бір аяғың бүккеңде, келесі аяқ өздігінең бүгіледі.
Талдаулардағы айырмашылық.
Сондай-ақ ишемиялық және геморрагиялық инсульттің дифференциалды диагностикасы үшін жұлын-ми сұйықтығының пункциясы алыңылады.
Ишемия кезінде жұлын сұйықтығы түссіз,
қан кету кезінде қан қоспасы бар.
Міндетті түрде коагулограмма талдауы жасалады - қанның ұюын тексеру. Жедел ишемиялық инсультте қанның ұйығыштарды еріту қабілеті артады. Геморрагия кезінде келесі өзгерістер тән:
Геморрагиялықта келесі өзгерістер :
Қан ұю қасиеті жоғарылайды, гепаринге тұрақтылық қасиеті жоғарылайды,фибриноген түзілуі күшейеді.
Жалпы қан анализіңде өзгерістер болады, гемоглобин жоғары және эритроциттің саңы артады, лимфоцит саңы азаяды.
Инсультті аңықтау үшің 3 негізгі нүкте бар: ЖІТІ, Неврологиялық симптомдар және 24 сағаттан астам. Олардың әрқайсысын бөлек талдап көрейік.
ЖІТІ
Инсульт белгілері кенеттен, тез дамиды. Бұл церебральды қан кету немесе үлкен қан ұйығымен церебральды тамырдың бітелуі болуы мүмкін. Басқа жағдайларда симптоматология өткір түрде пайда болады, бірақ әрқашан басында өте айқын емес және бірте-бірте бірнеше минут немесе тіпті сағат ішінде артады (мұндай жағдайларда дәрігерлер инсульт жүріп жатыр дейді). Мысалы, адамның қолында шамалы әлсіздік жедел дамиды және үш сағат ішінде күш аяқ-қолында қозғалыстардың толық болмауына дейін төмендейді (паралич).
НЕВРОЛОГИЯЛЫҚ БЕЛГІЛЕР. Біздің миымыздың құрылымы туралы тараудың деректерінен есіңізде болса, оның барлық бөлімдері мен құрылымдары бір немесе басқа маңызды функцияны орындайды, сондықтан инсульт белгілері мидың зақымдану орнымен анықталады. Дегенмен, сәл тереңірек қазып көрейік және инсультпен ортаңғы ми артериясы бассейнінің тамырлары жиі зардап шегеді. Бұл ең үлкен артериялардың бірі. Ол мидың қатаң анықталған аймақтарын қанмен қамтамасыз етеді, сондықтан белгілер көбінесе келесі тәртіпке сәйкес келеді:
:: бірдей аттас қол мен аяқтың әлсіздігі (сол немесе оң) немесе тек қолдағы әлсіздік (аяқта оқшауланған - басқа артерияның - алдыңғы ми артериясының зақымдалуына тән);
:: қолдың және аяқтың аттас (сол немесе оң) немесе тек қолдағы сезімталдықтың бұзылуы (аяқта оқшауланған - басқа артерияның зақымдалуына тән - алдыңғы ми артериясы);
:: бет асимметриясы. Төменгі жартысы арқасында бет асимметриялы болады. Ауыздың бір бұрышы төмен түсірілген.
:: Сөйлеудің бұзылуы. Инсультпен ол әртүрлі құрылымдардың зақымдануынан туындайды, сондықтан бұзылулардың өзі әртүрлі болуы мүмкін. Сонымен, адам сөйлеуді толығымен тоқтата алады немесе бір-біріне қатысы жоқ сөздерді айтады, жаман сөйлей алады (толық ауыз сияқты), басқа біреудің сөзін қабылдамайды.
Көбінесе ми бағанасын, мишықты және желке тамырларың (омыртқалы артериялар мен негізгі артерия) қанмен қамтамасыз етуге қатысатын тамырлар зардап шегеді.
Бұл келесі белгілермен бірге жүруі мүмкін:
:: ауыр, тұрақты бас айналу (әрдайым инсульттің белгісі бола бермейтін жалпы шағым - көбінесе ішкі құлақтың патологиясы себеп болады, бірақ бұл туралы тек невропатолог ғана пікір айта алады).
:: күрт пайда болған қос көру.
:: көру өрістерінің күрт жоғалуы (көру аймағында көрінбейтін аймақтардың пайда болуы).
:: кенеттен басталған жүрек айнуы, құсу (көбінесе бас айналумен бірге жүреді, сонымен қатар әрқашан инсультті көрсетпейді, бірақ бас айналу кезіндегі сияқты, бұл туралы маман шешуі керек).
:: қозғалыс координациясының күрт бұзылуы.
Осы белгілердің барлығы (неврологияда оларды ошақтық деп атайды, мидың кейбір бөлігіндегі зақымдану ошағы, орнымен анықталады деген мағынада) кейбір функциялардың жоғалуын (қолдың, сөйлеудің әлсіздігі) сипаттайды. құнсыздануы және т.б.).
Бірақ инсультпен басқа белгілер болуы мүмкін. Атап айтқанда, инсульттің белгілі бір кіші түрі, субарахноидальды қан кету деп аталатын (ол церебральды аневризмалар тарауында толығырақ сипатталған) тек қатты бас ауруымен бірге жүруі мүмкін!
24 САҒАТТАН АРТЫҚ. Жоғарыда аталған белгілер 24 сағаттан астам сақталса , бұл кезде инсультдеп есептеледі. Егер симптомдар пайда болса және бірнеше минуттан немесе сағаттан кейін (бірақ бір күннен артық емес) жоғалып кетсе, біз церебральды қан айналымының уақытша бұзылуы туралы айтып отырмыз (медицинада өтпелі ишемиялық шабуыл термині қолданылады). Дегенмен, өтпелі цереброваскулярлық апат жақын арада мүмкін болатын инсульт туралы қорқынышты ескерту екенін есте ұстаған жөн. А.В.Протопопов(С9)
Инсультті қалай тануға болады?
Жоғарыда айтылғандай, инсульттердің 70-80% -ы аяқ-қолдардағы әлсіздік, бет асимметриясы және сөйлеу қабілетінің бұзылуымен ортаңғы церебральды артерияның зақымдану клиникасына сәйкес келеді. Осыған байланысты, әрбір адам инсультке күдіктенген кез келген адамға қолданылуы керек өте қарапайым сынақты (FAST тест) білуі керек.
Бұл сынақтың атауында екі компонент өте сәтті ойналады: FAST - ағылшын тілінен аударғанда жылдам, яғни жылдам тест (бұл ол).
Екінші жағынан, бұл Face - Arm - Speech - Test, яғни "Face - Hand - Speech - Test" дегенді білдіретін аббревиатура. Кейбір жағдайларда ол Бет - Қол - Сөйлеу - Уақыт деп шешіледі, яғни олар тест сөзін уақыт деген сөзбен ауыстырады, бұл адамның емханаға түсу уақыты шектеулі екенін көрсетеді жоғары тиімділік. емдеу әдістері.
Сынақ үш симптомды тексереді:
1. Адамнан күлімсіреу сұралады. Инсульт кезінде ауыздың бір бұрышы түсіп кетеді, ал күлуге тырысқанда, сіздің бетіңіз асимметриялы болады.
2. Екі қолды көтеруді сұрау. Инсультте бір қол көтерілмейді немесе баяу көтеріледі.
3. Атыңызды айтуды сұраңыз. Адам не мүлде сөйлемейді, не түсіңіксіз сөйлейді.
Бұл сынақты тек ересектер ғана емес, тіпті балалар да (мектеп оқушылары) білуі керек! Себебі, балалар көбінесе ата-әжесімен үйде қалады, әрине, бұл кезде қарт адамда инсульт болуы мүмкін. Балаға бұл сынақты өте оңай үйретуге болады, егер ол ата-әжесімен бірдеңе дұрыс емес екенін байқаса, ол инсультты танып, жедел жәрдем шақыра алады. Клиникалық тәжірибеде мұндай жағдайлар белгілі. Осыған байланысты, қазірдің өзінде мектепте, мысалы, ОБЖ сабақтарында, противогазды тез киюді ғана емес, сонымен қатар инсультті тез тануға және дұрыс әрекеттерді орындауға (жедел жәрдемді шақыру) үйрету маңызды.
Адамның барлық үш симптомды тексеруін күтпеу керек екенін ескеру маңызды. Тіпті олардың біреуінің болуы инсульттің қорқынышты белгісі болып табылады және ойланудың қажеті жоқ, сіз дереу жедел жәрдем шақыруыңыз керек. Алексей Владимирович Протопопов (С15)
1.4 Инсультты емдеу
Инсультті кешенді емдеу 5 бағытты қамтуы керек
-Спецификалық емес емдеу (тыныс алу және жүрек-қан тамырлары бұзылыстарын, қан қысымын, қандағы глюкоза деңгейін, су-электролит балансын түзету)
-Арнайы (реканализация, нейропротекция)
-Асқынулардың алдын алу және емдеу (неврологиялық, терапевтік)
-Инсульттің ерте қайталама профилактикасы
-Ерте реабилитация
Инсультты туғызғың факторға қарай,емді тағайыңдайды.
Дәрілік препараттар: седативті, нейропротекторлар, витаминдер, венотониктер, вазодилататорлар,антиоксиданттар.
Барлық дәрілер, бас мидың нейрондарың зақымдаудаң қорғау үшің қолданылады. Барлық заттар әр адамға жеке тағайыңдалады Науқастар емдеу кезіңде қан қысымың,үздіксіз қадағалауы керек.
Дәрілік емнең басқа,дәрігер емдік жаттығулар тағайыңдайды. Кей жағдайда емдік жаттығулар,оңалту кезіңде қолданылады.
Негізгі емдік бағдарламалар;жаттығулар жиынтығы,Фельденкрайз рефлокторлы жаттығу,Войта жүйесінің жаттығуы,микрокинезитерапия [15]. Сондай-ақ емдік массаж және мануалды терапевте ем қабылдау,қолдаңылады
Фельденкрайс әдісі - бұл Моше Фельденкраис әзірлеген және адамның өз денесінің қозғалысымен жұмыс істеу процесінде өзін-өзі тану арқылы дамытуға бағытталған қозғалыс тәжірибесі. Фельденкраис әдісі соматикалық тәрбие әдісі деп те аталады.
Қозғалыс тәжірибесі ретіндегі Фельденкраис әдісінің ерекшелігі қозғалыстың кез келген нақты формаларын меңгеру мен жетілдіруге қарағанда, қозғалыспен жұмыс істеу процесінде адамда болатын өзгерістерді білуге баса назар аудару болып табылады. Фельденкраис кластары қозғалыс формалары, динамикасы, негізгі бастапқы ұстанымы, дененің әртүрлі бөліктерінің қозғалысына екпін беру және денедегі өзара байланыстар бойынша өте әртүрлі.
Фельденкраис тәжірибесінің екі түрі бар:
Awareness Through Movement (ATM) - топтық сессиялар, онда көшбасшы қимылдарды көрсетпей, ауызша нұсқаулармен практиктердің әрекеттерін бағыттайды. Сондай-ақ сабақтардың жазбаларын тыңдау және сипатталған әрекеттерді өз бетінше орындау арқылы жеке жаттықтыруға болады.
Функционалдық интеграция (ФБ) - вербалды емес жеке сессиялар, онда тәжірибеші дәрігердің қозғалысы тәжірибеші қозғалысына байланысты.
Войта терапиясы - 1950-1970 жылдары чех невропатологы профессор Вацлав Войта әзірлеген балама медицина әдісі.
Бұл орталық жүйке жүйесі мен тірек-қозғалыс аппаратының бұзылуынан туындаған қозғалыс функцияларының патологиясы бар нәрестелерді, балаларды және ересектерді емдеуге арналған физиотерапиялық әдіс [1].
Войт әдісі, неврологиялық бұзылуларды емдеудің басқа физиотерапиялық әдістері сияқты, тиімділігінің дәлелі жоқ.
Войта терапиясы рефлекторлық қозғалыс деп аталатын нәрсеге негізделген: қозғалтқыш рефлекстерін белсендіру арқылы, берілген бастапқы позициялар мен тітіркену нүктелерін бақылай отырып, Войта терапиясы әртүрлі жағдайлардан туындаған моторлық дисфункциялары бар адамдарға табиғи қозғалыс үлгілерін қалпына келтіруге көмектеседі.
Войта терапиясы дененің әртүрлі деңгейлеріндегі бұрыннан бар нейрондық байланыстарға әсер етеді: қаңқа бұлшықеттерінен ішкі органдарға дейін, орталық жүйке жүйесін қарапайым басқарудан жоғары ми құрылымдарына дейін. Терапияда науқастың туа біткен қабілеттері, табиғи дене қимылдары қолданылады.
Әдістеменің негізгі мақсаты - қозғалыс дағдыларын қалыптастыру. Ол үшін жорғалау рефлексі мен бұрылу рефлексі қолданылады. Олардың негізгі құбылыстары жалпы денені басқаруға, оның вертикализациясына және қозғалу қабілетіне әсер етеді. Қозғалыс кешендерінің екеуінде де қозғалыстың элементарлы компоненттері бар: қозғалыс кезінде тепе-теңдікті автоматты түрде басқару (постуральды бақылау), ауырлық күшіне қарсы денені түзету және аяқ-қолдардың мақсатты түрде ұстау және адым қозғалыстары (фазалық ұтқырлық).
Орталық жүйке жүйесіндегі поза мен мінез-құлық функцияларын терапевтік мүмкін теңестіру арқасында қозғалыстың жақсартылған деңгейін күні бойына жиі сақтауға болады. Терапияда белсендірілген поза мен қозғалысты бақылау кез келген стихиялық қарым-қатынастың маңызды алғышарттарының бірі болып табылады.
Микрокинезитерапия - 20 ғасырдың 80-жылдарының басында ғалымдар Патрик Бенини мен Даниэль Гросжан әзірлеген бірегей әдіс және сөзбе-сөз аударғанда минималды қозғалысты емдеу деп аударылады. Микрокинезитерапия организмнің ішкі ортасының тұрақтылығы туралы ілімге және эмбриогенез деректеріне негізделген.
Кез келген қолайсыз қоршаған орта факторларының әсерінен: эмоционалдық немесе физикалық жарақат, токсиндердің әсері, радиация, инфекция, күйік, үсік шалу, электромагниттік сәулелену, қолайсыз ауа райы жағдайлары, уақыт белдеулерінің өзгеруі және т.б.) ағзадағы тепе-теңдікті қалпына келтіретін жүйе ауысады. қосулы. Жүйе агрессивті әсерлерге төтеп бере алмайтын жағдайларда, мысалы, дене әлсіреген кезде немесе агрессивті фактор тым күшті болған кезде, денеде ақпарат іздері қалады.
Бұл белгілерді арнайы микропальпация көмегімен табуға болады, мысалы, қаттылық немесе инертті тері бетіндегі аймақтар. Іздер агрессивті фактордың әсер ету орнында ғана емес, басқа органдар мен тіндерде де пайда болуы мүмкін. Емделмеген аурулар мен күшті эмоциялар бұлшықеттердің, қан тамырларының спазмы, ішкі органдардың, нервтердің жұмысының бұзылуына әкеледі, тіпті көп жылдардан кейін күтпеген аурулар түрінде көрінуі мүмкін. Эмбриогенез деректерінің арқасында тері аймақтары мен ішкі ағзалар арасындағы байланыс анықталды және бұзушылықтарды табу және жою үшін егжей-тегжейлі диаграммалар жасалды.
Терапевттің міндеті - ағзадағы зақымдануды табу, олардың пайда болу себептерін анықтау және дененің өзін-өзі емдеу механизмдерін белсендіру үшін ынталандырушы әсер ету.
Диагностикалық процесс соқыр адамдардың (саусақтардың) кітаптарын оқуына ұқсайды, тек науқастың денесі кітап ретінде әрекет етеді. Аймақтар ынталандырылған кезде, травматикалық жағдай терапиялық дозада қайта құрылады және егер ауру осы травматикалық фактордан туындаса, емдеу пайда болады. Бұзушылықтарды жоюға қажетті уақыт зақымдаушы фактор әсер еткен кезден бастап өткен уақытқа тура пропорционалды екені анықталды.
Кинезиотерапия (қолданбалы кинезиологиямен шатастырмау керек) - атауы Kinezio (қозғалыс) + терапия - емдеу, немесе қозғалыс арқылы емдеу дегеннен шыққан.
Кинезотерапия - белсенді және пассивті қозғалыстарды, емдік гимнастиканың белгілі бір жаттығуларын орындау арқылы белгілі бір емдік нәтижеге қол жеткізілетін медициналық дене шынықтыру нысандарының бірі.
Кинезиотерапия - емделуші емделуші толыққанды сауығу процесіне қатысатын белсенді емдеу әдісі. Осылайша, науқастың мотивациясы артады, өз күшіне және ауруды бақылауды орнатуға сенімі пайда болады, бұл қалпына келтіруді тездетеді.
Кинезотерапия тірек-қимыл аппаратының, орталық және перифериялық жүйке жүйесінің аурулары мен жарақаттарын емдеуге бағытталған.
ORMED-kinezo аппаратының көмегімен кинезиотерапия
Кинезитерапия пассивті режимде омыртқаның міндетті емес тартылуын қамтамасыз етеді, омыртқаның бұлшық еттерінің белсенді қатысуынсыз жатқан күйде тиімді күшейтуді (бүгілу және созылу бұрышы мен амплитудасын) реттеумен.
Емдік әсерлері:
остеохондроздың, кеуде және бел омыртқасының кифозының алдын алу және емдеу;
омыртқаның барлық бөліктерінің буындарының қозғалғыштығын дамыту, емдік және жаттығу әсерлерін қамтамасыз ету;
сүйек жүйесін нығайту, блоктарды және ауырсынуды жою;
бұлшықеттердің қатысуынсыз пассивті режимде кеуде және бел омыртқасындағы микротракция;
жалпы дене шынықтыру және желдету мүшелерін түзету, тыныс алу тереңдігін жақсарту;
дененің зардап шеккен аймақтарын қанмен қамтамасыз етуді жақсарту;
жүрек-тамыр жүйесінің функцияларын жақсарту;
өкпедегі қан айналымын және лимфа айналымын белсендіру;
ағзаның резервтік және компенсаторлық мүмкіндіктерін арттыру.
1.5 Инсульттің алдын алу
Инсульттің алдын алу өте маңызды!
Мамандар адамдарға өз денсаулығыңа өз уақытыңда мән беру керектігің ескертеді.
Алдың-алу бірнеше классқа бөлінгең:
1. Бейімділік - науқас жасы,жынысы,генетикасы.
2. Тәртіптік - шылым шегу, стресстер, алкоголь, анаша, артық салмақ.
3. Метаболикалық - диабет, гипертензия, қан ұю бұзылуы, дислипидемия ( холестериннің қанда көбеюі).
Инсульттің алдын алу
* Гипертонияңы емдеу.
* Көз дәрігеріңе жиі қаралу.
* Кардиологта жиі тексерілу.
* Қан анализің уақытылы тапсыру.
* кіші инсульттаң кейің , ол қайталаңбау үшің ,оның алдың-алу.
* Атеросклерозбең ауыратың науқастардың май алмасу қызметі зақымдануының алдың-алу.
Алдың-алу шаралары алғашқы және екіншілік болып бөліңеді
Алғашқы Алдын алу шаралары
Қан қысымын үнемі скринингтен өткізу және артериялық гипертензияны емдеу.
Қант диабетінің алдын алу және емдеу ұсынылады, өйткені бұл ауру
ишемиялық инсульт пайда болуың 1,8 - 6 есеге арттырады.
Холестерин (холестерин) деңгейін түзету ұсынылады .
Алкогольді пайдаланудан аулақ болу ұсынылады.
Жүрек-тамыр жүйесі аурулары бар науқасқа ,ас тұзы мен қанықпаған майларды шектеумен,талшыққа бай жемістер мен көкөністермен байытылған диета ұсынылады.
Массалық индексі жоғары адамдарға үшін дене, диета және жоғары физикалық белсенділік,салмақ жоғалту ұсынылады.
Дене белсенділігінің жетіспеушілігі ,барлық себептерден болатын өлім қаупінің жоғарылауымен, жүрек-қан тамырлары аурулары және инсультке әкеледі.
Әлемдік зерттеулерге сәйкес, инсульт немесе өлім қаупі физикалық белсенді ерлер мен әйелдер арасында орта есеппен 25 -30%,ең аз белсенді адамдармен салыстырғанда төмен.
Дене белсенділігінің қорғаныс әсері қан қысымының төмендеуіне және пайдалы әсерге байланысты болуы мүмкін.
жүрек-тамыр ауруларының басқа қауіп факторлары, оның ішінде қант диабеті және артық салмақ.
Физикалық белсенділік қарқындылығы жаттығулары:
барлық жастағы сау ересектер аптасына , қалыпты физикалық белсенділік немесе аэробты жаттығулар үшін2 - 2,5 сағат жұмсауы керек.
Екіншілік профилактика
Ерте 48сағаттаң кешікпей ТИА және ишемиялық инсульттің қайталама профилактикасың бастау ұсынылады.
Ишемиялық инсультпен ауыратын науқастарда,қайталанатын инсульт қаупі 10 есе дерлік артады және шамамен 25 - 30% құрайды.
Екінші инсульт дамуының алғашқы қаупі алғашқы аптада ең жоғары.
Осыған байланысты қайталама профилактиканы мүмкіндігінше тезірек бастау керек.
Ишемияның екіншілік профилактикасының негізгі бағыттары:
дәрілік емес әдістерді де қамтиды (түзету қауіп факторлары, өмір салтын өзгерту)
дәрілік терапия (антигипертензивті,антитромботикалы қ агенттер, статиндер)
хирургиялық емдеу әдістері.
Қайталанатын инсульт қаупін азайту үшін қан қысымын скрининг және тиісті гипертензияға қарсы терапия ұсынылады.
Гипертония, қант диабеті немесе бүйрек ауруы бар науқастар үшін қан қысымы 13080 мм сын.бағ. ұсынылады.
Ишемиялық инсультпен ауыратын науқастарға антитромботикалық терапия ұсынылады.
ТИА расталған пациенттер дереу ацетилсалицил қышқылынан бастау керек, немесе клопидогрел, әрқайсысы 300 мг, содан кейін 75 мг жүктеме дозасында.
Кардиэмболиялық инсульт болған пациенттерге антикоагулянттық терапия ұсынылады.
Жүрекшелердің фибрилляциясы, жасанды қақпақшасы бар науқастар,
жүрек немесе кардиоэмболиялық науқастарға жанама антикоагулянттар ұсынылады.
Антикоагулянттар қарт адамдарға қарсы көрсетілім болып табылмайды.
Кардиоэмболиялық инсультте, МНО тұрақты ұстап тұру үшін Варфаринді күніне 2,5-10 мг дозада тағайындау ұсынылады.
Антиагрегантты қабылдау кезінде инсульт болған науқастардағы инсульт қаупі факторларының механизмдерің, патофизиологиялық жағдайың қайта бағалау керек.
Кардиоэмболиялық емес инсульт науқастарға,статиндік терапия ұсынылады , бұл терапия кезіңде холестерині 1,8 ммоль л құрайды .
Ишемиялық инсульт алдын алу үшін статиндерді қабылдаудың тиімділігі дәлелденген.
Темекі шегуді тоқтату ұсынылады.
Алкогольді пайдаланудан аулақ болу ұсынылады.
Массалық индексі жоғары адамдарға дене, арықтауға арналған диета ұсынылады.
Инсульттің қайталама профилактикасы ретінде гормондарды тағайындау терапиясы ұсынылмайды.
Клиникалық протоколдар (С 56-58)
1.6 Инсульттің асқынулары
Аяқтың қан тамыры созылу - аяқты қысып бинтпең байлау және дененің төмеңгі жағың көтеріп қою керек.
Зәр шығару функциясының бұзылуы- несепті ұстамау немесе несеп шығару түрінде көрінеді. Несеп ұстамау шынайы немесе рефлексті болуы мүмкін. Зәрді ұстап қалу жедел немесе созылмалы болуы мүмкін. Бұл науқастардың қуықтың толық босатылмауының тағы бір проблемасы - қалдық зәр.
Атаксия мен апраксия дұрыс босатудың маңыздылығын түсінбеу салдарынан функционалдық ұстамауға әкеледі. Тәуліктік жиілігі - 6-8 рет, түнде - 1 рет.
Зәр шығару жолдарының инфекциясы - бір реттік қолданатың жаялықтар және катетр болса,жиі қуықты жуып отыру керек.
Екпе инфильтраттарың алдың-алу - әрбір екпе сайың бір реттік және стерилді құралдар қолдаңып,қолды антисептикпең тазалап отыру керек .
Іш қату - науқастарда жиі кездеседі. Емі- көп сұйықтық ішу,іш жүргізетің дәрілер ішкізіп,ішке массаж жасап отыру керек . Ішке массаж сағат тіліңе қарсы бағытта жасалады. Дәретті қалыпқа келтіру үшің,клизма ,свечалар күңде қолдаңу керек. Бір мезгілде ішектерді босату үшін шартты рефлексті дамытуға тырысу керек.
Жауыр-ұзақ қысылу,жергілікті қан айналымы бұзылусалдарынаң тері астыңдағы және басқа жұмсақ тіңдердің қатысуымен терінің некрозы.
Үш негізгі фактор жауыр пайда болуыңа әкеледі;
1 Сүйектің шығыңқы аймағыңда ұзаққа созылғаң қысым.
2 Жұмсақ тіңдердің үйкелудең зақымдаңуы.
3 Тіңдердің ығысудаң зақымдануы.
Жауыр пайда болудағы қауіп факторлары;
1 Жүйке жүйесінің бұзылыстары.
2 Қан айналым жүйесі қызметінің бұзылыстары.
3 Тыныс алу жүйесінің аурулары.
4 Кей тағамның сіңірілуінің бұзылысы.
5 Төсек тартып жатқаң науқастың төсекте уақытша не үнемі қозғалыссыздық.
6 Тері жағдайы нашарлауы.
7 Инконтененция-зәр немесе нәжісті ұстай алмау.
8 Қарт жас,ақыл-естің кемдігі,деменция.
Жауыр дамуыңда бірнеше кезең бар.
1 кезең-Тері қызаруы,тері зақымдалмағаң,тері аймағы сезімтал,жұмсақ,жылы не салқын болады.
2 кезең-Эпидермис зақымдалғаң,жауыр ісінгең,түсі қызыл,ойық жара тәрізді көріңеді,жауыр сұйықтықпең жарылғаң не жарылмағаң көпіршік болады.
3 кезең-Терінің барлық қабаты зақымдалғаң,жауыр терең жара болады,некроз май қабатыңа жетеді,жара түбі өлі сарғыш тіңдермең жабылғаң.
4 кезең- тің некрозы,бұлшықеттер,сіңірлер мен сүйектерге зақым келгең,жара түбі қара,қатты,өлі тіңдердең тұрады.
Жауырдың жиі орналасатың жері;
Шалқасынаң жатқаңда-мойын,жауырын,шынтақ,сегіз көз,өкшеде пайда болады.
Етбетінең жатқаңда-мұрың,жақ,шат,тізе,тобықта пайда болады.
Бүйірінең жатқаңда-құлақ қалқаңы,иық,шынтақ,жамбас,тізе,тобы қта пайда болады.
Отырғаң күйде-жауырын,сегізкөзде,өкше,бақай ларда пайда болады.
Жауырларды алдың алудағы мейіргерлік күтім
1 Науқасты әр 2 сағат сайың төсекте аударып отыру.
2 Арнайы құрылғыларды қолдаңу(поролон матрас,жастықтар,валиктер).
3 Қан айналымың белсеңдіру( массаж, киімі кең болу).
4 Тері күтімі,теріңі күңде жуу.
Жауырларды алдың алудағы жұмыс бағыты;
1Сүйекке түсетің қысымды төмеңдету.
2 Төсекте үйкеліс немесе дұрыс емес жатудың алдың алу.
3 Сүйектердің шығыңқы жерлеріңдегі теріңі қарау.
4 Науқасты қажетті сусын мен тамақпең қамтамасыз ету.
5 Науқастың қозғалуға арналғаң өзіңдік жаттығуы.
3 Туыстарыңа науқасты күту ережелерің үйрету.
Жауырлардың емі мен алдың-алу шаралары
1 кезең-хирургиялық емдеуді қажет етпейді.
Жараңы инфекциядаң және әртүрлі зақымдайтың факторлардаң қорғау.
Науқасты әр екі сағат сайың,төсекте айналдырып отыру,қысымның пайда болуыңа жол бермейді.
Қәзіргі уақытта арнайы пластикалық дөңгелектер,поролон,гель ,ауамең толтырылғаң матрастар,жастықтар қолданады.
Қабынғаң теріңі бактериядаң қорғау үшің ,ауадағы оттегі жараға түсуің және жара бетіңдегі ылғалдың булануың қамтамасыз ететің желім полиуретанды пленкалар қолданылады Бұңдай пленкалар флораның жараға енуіңе жол бермейді жіне мөлдірлігі тері жағдайың визуалды бақылауға мүмкіңдік береді.
2 кезең-өтпелі кезең және терінің беткі аумағы зақымдаңуымен сипатталады.
Эпидермистің жоқ жерлерің ион алмастырғыш антисептиктермең өңдеуге болмайды,арнайы таңғыштар қолдаңады.
Терінің үстіңгі қабаты зақымданғаңда-мөлдір жабысқақ қабықпен қаптау,вафелді гидрогелді қабықпең таңғыштар қолдаңу.Эпителий қабаты қалпыңа келгеңше жараңы мұқият бақылау керек.
Қабыну белгісі пайда болғаңда антибиотик терапиясың тағайындау керек.
3 кезеңде- некротикалық зақымдалу болады.
Емдеу мақсаты-некрозды хирургиялық жолмең жою,іріңді экссудат пен некроздың қалдықтарынаң жараңы тазалау,жазылып келе жатқаң жараңы кептірудең қорғау.
Уақытылы некроэктомия,іріңді қалташалардың ашылуы жауырды тез тазартуға және интоксикацияны азайтуға мүмкіңдік береді.
Әрі қарай жергілікті антисептиктер мен бактерияға қарсы препараттармең,некротикалық(Трипсин ,химиотрипсин),Дегидротация,микроци ркулияцияңы жақсартатың(Пирикарбит,трибенозид) ,қабыңуға қарсы( Дексеметазон,гидрокортизон )реперативті процессті белсендіруші(Метилурацил, каланхоэ майы)препараттар қолдаңылады.Әсіресе тиімді,суда еритің жақпа майлар .
Аргосульфан кремі - инфекциядаң тиімді қорғайды,ауырсыңуды басады, емдеу уақытың қысқартатың антибактериалды дәрі.
Аргосульфан жара толығымең сауығып кеткеңше қолданылады.
Тәуліктік мөлшері-25 мг,жақпаңы жаққаннаң кейің көпіршікті таңғыштар қолданылады.
4кезең-Терімең қоса,бұлшықеттер,сүйектер,сіңірлер зақымдалады.
Некрозды кесіп тастағаннаң кейің емдеу мақсаты- ірің ағып кетуді сіңіру жіне емдік жарасы дұрыс ылғалдаңуы.
Жараңы ультрадыбысты емдеу,фонофорез,электрофарез жүргізіледі.
Мейірбике ісі 443 Республикалық кәсибі журнал
Конгестивтік (гипостатикалық) пневмония
Оның негізгі қоздырғыштары стафилококк, пневмококк, клебсиелла, ішек таяқшасы. Бұл пневмония өкпенің артқы төменгі бөліктеріңе жиі таралады.
Ол әдетте организмде науқастардың шағымдары болмай, біліңбей баяу жүреді .
Пневмония өкпедегі тоқыраудың фоны және бұрынғы ұзақ төсек демалысы немесе жүрек жеткіліксіздігінің бірқатар белгілері басталады, пневмонияның басталуы байқалмайды, содан кейін әлсіздік, ентігу, жөтел немесе жүрек жеткіліксіздігі кенеттен күшейеді.
Объективті түрде әлсіреген везикулярлы тыныс байқалады.
Пневмониялық интоксикация миокард жұмысың одан әрі нашарлатады Көбінесе мұндай пневмонияның жалғыз көрінісі - жүрек жеткіліксіздігінің белгілерінің жоғарылауы.
Мұндай пневмония жиі курстың инсульт фонында пайда болады. Кішігірім тоқырау,қан айналымы, ұзақ төсек демалысы, желдетудің төмендеуі, артық қақырықтың жиналуы,бронхта және оның жөтелінің бұзылуы. Бұл пневмония ерте болуы мүмкін (алғашқы 2-3 күнде)және кеш (инсульт басталғаннан кейін 2-6 аптадан кейін). Ерте пневмония инсульт белгілерімен жасырылады: сана мен тыныс алудың бұзылуы (шулы, көпіршікті, аритмиялық).
Мұндай пневмонияның негізгі белгілері - қызбаның пайда болуы, зақымдалған аймақта перкуссиялық дыбыстың күңгірттенуі,қатты немесе бронхиалды тыныс алу, ұсақ көпіршікті сырылдар,серозды қақырықтың бөлінуі.
Рентгенограммада \(көбінесе екі жақта да),өкпенің артқы төменгі бөліктерінде инфильтрация ошақтарының жылдам қосылуы байқалады .
Конгестивтік пневмонияның алдын алу
Алдын алу -науқастың белсенді қозғалысынан ,төсекте және тыныс алу жаттығуларын жасаудаң тұрады. Күні бойы науқасты бірнеше рет көтеру керек: отыру, қолдарын көтеру және түсіру арқылы тыныс алуды белсендіру керек .
Бөлмеде жеткілікті ылғалдылық керек, өйткені құрғақ шырышты қабаттар инфекцияның енуін жеңілдетеді.
Жұмсақ дренажды массаж шырышты кетіруге көмектеседі. Науқастың арқасың ақырын дірілдетіңіз (омыртқаны түртпеңіз).
Контрактуралардың түзілуі
Контрактуралар - белсенді және пассивті қозғалыстарды аяқ-қолдың ұзақ қозғалмауы нәтижесінде буындарда шектеу . Қозғалыстың бұл шектелуі ауыр жағдайға әкеледі.
Функционалдық бұзылулар, науқас қозғала алмайды (егер оның тізе немесе жамбас буындары зақымдалған болса), өзіне күтім жасау және жұмыс істей алмайды,(егер оның қолы мен шынтақ буындары зақымдалса).
Бұлшықет белсенділігінің жоғалуы буындардың қозғалғыштығын шектеуге әкеледі, бұл-контрактура деп аталады.
Типтік бұзушылықтар
Төсекке таңылған науқастың аяғы тез алға қарай түседі (жатқан адамның қалпы аяғының ұшында сияқты) және сирақ буынының контрактурасы пайда болады, ол тозады.
Ол ат табаныдеп аталады.
Науқастың қолы жұдырықтай түйілген, уақыт өте келе формасын алады құс табаны деп аталады , тізе буыны нашар иіледі және иілмейді және т.б.
Контрактуралардың алдын алу
Контрактураны емдеуден гөрі алдын алу оңайырақ.
Алдын алу -контрактуралардың дамуын тоқтату.
Бұлшықеттер сал ауруы кезіңде ,аяқтың дұрыс орналасуын қамтамасыз етіңіз (орташа физиологиялыққа позицияға сәйкес). Мұны істеу үшін сіз кез келген қолжетімді құралдарды,жаялықтар, жастықтар пайдалаңа аласыз .
Аяқтың буындары мен іргелес бөліктерінде,ауырсынуды азайтуға бағытталған іс-шараларды орындаңыз.
Ортопедтік құрылғылар- ортоздар бар.
Олар аяқ-қолды дұрыс физиологиялық күйде ұстайды.
Бірлескен контрактураның алдын алу үшін, саусақтарыңызды жұдырықтай түюдің қажеті жоқ. Сіз арнайы конусты пайдалана аласыз немесе науқасқа жұмсақ материалдан жасалған қол массажы, жұмсақ доп немесе массаждық гантель керек.
Ортозды өзіңіз жасай аласыз қолғапты жарма (қарақұмық, інжу арпа, күріш ... жалғасы
Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
1 ИНСУЛЬТКЕ ШОЛУ
1.2 Инсульттің Классификациясы
1.3 Инсульттің белгілері мен қауіп факторлары
1.4 Инсультты емдеу
1.5 Инсульттің алдын алу
1.6 Инсульттің асқынулары
1.7 Болжау
2. ИНСУЛЬТ КҮТІМІНДЕГІ МЕЙІРБИКЕ ПЕРСПЕКТИВАСЫ
2.1 Инсультпен ауыратын науқастарға мейірбикелік күтім
2.2 Күтім туралы кеңестер
2.3 Реабилитация түрлері
2.4 Реабилитациядағы мейірбикелік күтім
ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ
КІРІСПЕ.
Инсульт алғаң 80% адам,өмір бақи мүгедек болып қалады, 20% еңбекке жарамды.
Жыл сайын әлемде 10,3 миллион инсульт жағдайы тіркеледі, оның 6,5 миллионы өліммен аяқталады.
Инсульт қәзір жасқа қарамайды, 5-6жастағы балаларда инсульт болып жатыр. Жастар арасыңда жиі миға қан құйылу жиі кездеседі. Бұның себебі-мидың қан тамырларының туғаннаң патологиясы .
Инсульт -- әлемдегі негізгі үш аурудың бірі. Жылда жүз мыңдағаң адам инсульт алып,оның 31 бөлігі ғана тірі қалады.
Соңғы жылдары ми тамырларының патологиялық зақымдануынан болатын өлім-жітім пайызы айтарлықтай өсті, олар бұрын дененің қартаюымен байланысты болды және тек қарт адамдарда (60 жастан кейін) диагноз қойылды.
Бүгінгі күні цереброваскулярлық бұзылыстың белгілері жасарған. Ал 40-қа толмағандардың инсульттан қайтыс болуы ғажап емес.
Сондықтан профилактикалық, диагностикалық және емдік шаралар ең тиімді нәтиже беруі үшін олардың даму себептері мен механизмін білу маңызды.
Кәсіби медицина қызметкері ретінде медбикелер инсультті күту мен басқаруда маңызды рөл атқарады . Сондықтан бұл дипломдық жұмыс мейірбике ісін анықтауға бағытталған
Актуальность: Өзектілігі:
Цереброваскулярлық бұзылуларды диагностикалау, емдеу және алдын алу мәселелері соңғы жылдары жас және орта жастағы адамдар контингенті арасында сырқаттанушылықтың жоғары өсуіне байланысты өзекті болып табылады, осыған байланысты науқастарға қажет мейірбикелік көмек көлемі кеңеюде.
Зерттеудің мақсаты:
Цереброваскулярлық бұзылулары бар науқастарға мейірбикелік күтімді талдау.
Тапсырмалар:
1. Зерттеу тақырыбы бойынша әдебиеттерді оқу.
2. Мейірбикелік процестің барлық кезеңдерінде цереброваскулярлық бұзылыстары бар науқастарға мейірбикелік көмек көрсету көлемін анықтау.
3. Респонденттердің сауалнамасынан алынған мәліметтер мен сырқаттанушылық деректері негізінде мейірбикелік көмектің толықтығы мен сапасын анықтау мақсатында зерттеулер жүргізу.
4. Зерттеу нәтижелерін қорытындылау.
5. Цереброваскулярлық бұзылулардың алдын алу жадынамасын әзірлеу
.
1-тарау.
1.1 ИНСУЛЬТКЕ ШОЛУ
Мидың анатомиясы
Инсульт туралы айтпас бұрын, мидың құрылымы туралы қысқаша айтып бергім келеді. Ми бас сүйегінің ми бөлімінің қуысында орналасқан. Оның массасы әдетте адамның дене салмағының шамамен 2% құрайды, бірақ бұл көрсеткіш айтарлықтай ауытқуларға ұшырайды.
Ми діңден, мишықтан және жарты шарлардан тұрады.
Мидың құрылымы
Ми діңінде тыныс алу және тамыр-қозғалыс орталықтары, терморегуляция орталығы және кейбір басқа құрылымдар, мысалы, бет бұлшықеттерінің әрекетін қамтамасыз етеді.
Мишық қозғалыс координациясына және бұлшықет тонусына жауап береді. Ми жарты шарлары бұл органның ең үлкен бөлігі болып табылады. Олардың арқасында біз көре аламыз, ести аламыз, ұстай аламыз, дәм және иіс сезінеміз. Сөйлеу, ақыл-ой әрекеті, абстрактілі ойлау қабілеті - бұл ми жарты шарларының қызметі.
Миды қанмен қамтамасыз етуді екі жұп артерия - мойынның алдыңғы бетін бойлай өтетін екі жалпы ұйқы артериясы және артқы жағында орналасқан және түзілген сүйек арнасына жартылай қоршалған екі омыртқалы артерия жүзеге асырады. мойын омыртқалары арқылы.
Айта кету керек, ми үш қабықпен жабылған. Жұмсақ қабық көптеген тамырлардан тұрады және миға тікелей жақын орналасқан. Оның үстінде өрмекші тәрізді қабық (латынша атауы - arachnoidea), одан да жоғары - қатты қабық. К. Крулев(с11)
Инсульт- мидағы қан айналымының бұзылуы,неврологиялық зақымдаңу түріңде біліңеді. Кейбір мидың бөліктері өзінің қызметтерің жоғалтып, осы зақымдаңғаң бөліктердің басқару жұмыстарыңа кері ісерің тигізеді. Бұңдай патология; қозғалысты жоғалту,сезімталдықты жоғалту,қимылды жоғалту сияқты белгілермең басталады.
Алғаш инсульт туралы Гиппократтың заманыңда айтылғаң, ол кезде естең таңып қалу деп бұл ауруды сипаттағаң.
1.2 Инсульттің Классификациясы
Қан айналымы бұзылыстарының механизміне байланысты инсульттың үш түрің айқыңдайды.
1. Ишемиялық.
Ол мидың инфарктсы. Негізгі себебі мида кенеттең қан айңалуы тоқтап қалумең сипатталады. Көбінесе 50 жастаң кейінгі адамдарда кездеседі.
2. Геморрагиялық.
Мидағы қан тамырлар қабырғасының жарылуымең сипатталады.Мидың кейбір бөліктеріңе үлкен қысыммең қан құйылады, соның әсерінең қан үйып қалады.Олар жаныңда орналасқаң тамырлар мен тіңдерді қыса бастайды.
Қан құйылуда өлім қаупі өте жоғары.
3 Аралас.
Бұл ишемиялық және қан құйылу белгілерінің біріккең белгісі.Алғашқы сағаттарда нақты диагноз қою қиын болу себебінең өлімге әкеледі . Антикоагулянт заттарың қолдаңуға болмау себебінең ,емдеу қиыңға соғады.
Әрбір инсульттың түрлері,адам денсаулығыңа айтарлықтай кесірің тигізеді,сондықтаң оларды жеке-жеке талдау керек .
Ишемиялық инсульт
80% жағдайда кездеседі. Ишемиялық церебральды инсульттің ең көп тараған себептері - атеросклероз және мидың артерияларындағы қан ұйығыштары. Жасушаларға оттегі жетіспесе, олар өле бастайды. Кейде артериялар ауа көпіршіктерімен бітеліп қалады немесе ісік немесе жарақат нәтижесінде қысылады.Науқастардың 15-25% бір ай ішінде өледі. 18% жағдайда науқас профилактикалық препараттарды қабылдауды тоқтатқан жағдайда ,өмірінің келесі 5 жылында екінші инсульт пайда болады. Тірі қалу және дене ишемиялық инсульттан , функцияларын сақтау мүмкіндігі ,шұғыл медициналық көмектің, емдеудің және кейінгі оңалтудың сапасына байланысты.
Ишемиялық инсульт әдетте геморрагиялыққа қарағанда ауыр емес. Жалпы, егер инсульт кезіндегі болжам туралы айтатын болсақ, бір маңызды ерекшелікті атап өту керек: бұл аурудың болжамының 90% -ы оның ауырлығымен және тек 10% емдеумен анықталады. Басқаша айтқанда, науқасқа ең дұрыс және уақытылы көмек көрсетсек те, біз аздап өзгерте аламыз.
Инсульттің алдын алу емдеуге қарағанда бірнеше есе тиімді. Сондықтан бұл аурудың алдын алу үшін барлық шараларды қолдану қажет.
Ишемиялық инсульттың зақымданудың ауырлығы
Жеңіл - симптомдар жеңіл және бірнеше күн ішінде жоғалады.
Орташа - белгілер пайда болады, бірақ сананың бұзылуымен бірге жүрмейді.
Ауыр - бұл жағдайда сананың күйзелісі байқалады, ал ми тіндері қатты зақымдалады.
Ишемиялық инсульттың әр түрлі түрлері бар
1. Атеротромботикалық
Негізгі себебі адам миыңдағы ірі қан тамырларың зақымдайтың атеросклероз болып есептеледі. Холестериннің тамырларда жиңалып қалуынаң, тамырдың өткізгіштігі зақымдалып, тромбалар пайда болады. Ол біртіңдеп басталып,ұйықтап жатқаңда басталады. Адамның организімңе қарай, бірнеше сағат немесе бірнеше күнге созылады.
2 Кардиоэмболиялық.
Себебі- ұйып қалғаң қан ,бітелгең тамырларда қозғалып жүреді, ол эмболия деп аталады. Қан айналымы жалпылай немесе жартылай тоқтайды. Инсульт жүрек-қан тамырлар жүйесінің жұмысы бұзылғаңда пайда болады. Біртіңдеп басталып,бірнеше жылға созылумең ерекшелеңеді.
3 Гемодинамикалық
Жүрек жұмысы жеткіліксіздігіңде немесе қан қысымы төмендеуі кезіңде болады. Кенеттең немесе біртіңдеп, ұйқы кезіңде біліңеді .
4 Лакунарлық.
Зақымдалғаң мида кішкене ошақтар пайда болуымең сипатталады. Біртіңдеп өзгерістер кистаға айңалады Кенеттең және тез басталып,бірнеше күңде басталады .
5 Гемореологиялық микроокклюзия
Кенеттең ұсақ қан тамырлар өткізгіштік жүмысы бұзылудаң пайда болады. Негізгі себебі-қанның жоғары мөлшерде ұюы,тромбациттердің ұюға жоғары бейімділігі болып табылады .
Алғашқы белгілері адам дем алып жатқаңда біліңеді.
Тромбоэмболиялық - қан тамырларының тромбпен бітелуіне байланысты пайда болады.
Инсульттың ишемиялық түрлері осыңдай болады. Инсультты уақтылы көмек және сауатты түрде орындалған оңалту ұсынымдарымен ғана, қалпына келтіру ықтималдығы жоғары. Бұл инсульттің кәрілік түрі болса да, оның 50 жасқа дейінгі жастарда пайда болу қаупі бар. Арандату факторларының болуы маңызды рөл атқарады. Адам олармен қаншалықты аз кездессе, ишемиялық инсульттің кез келген түрін болдырмау ықтималдығы соғұрлым жоғары болады.
Геморрагиялық түрі
Геморрагиялық инсульт - миға қан құйылу. Жоғары қан қысымының әсерінен тамырлар жарылып, қан ми тінін итеріп, олардың арасындағы қуысты толтырады. Гематома пайда болады.
Әрбір екінші жағдайда миішілік жарақатсыз қан кетудің себебі артериялық гипертензия, шамамен 10-12% церебральды амилоидты ангиопатия, шамамен 10% антикоагулянттарды қабылдау, 8% ісік, қалған барлық себептер шамамен 20%. Патогенетикалық интрацеребральды қан кетулер тамырдың жарылуы салдарынан немесе диапедез арқылы, әдетте алдыңғы артериялық гипертензияның фонында дамуы мүмкің.
Адам организіміңде ұйқы және омыртқа артериялары, миды ауамең жіне пайдалы заттармең қамтамасыз ету үшін жауап береді. Олардың қабырғалары зақымдаңғаңда,қан ағзаның құрамыңа түседі. Осының кесірінең гематома әр түрлі өлшемде және ағзада таралуы туыңдайды. Бұңдай жағдайлар барлық жаста,қарттарда,балаларда болуы мүмкін.
Геморрагиялық инсульт келесі түрлерге бөлінеді:
-Церебральды қан кету.
-Мидың қарыншалық жүйесінде қан кету.
-Субарахноидальды қан кету (миға жақын және оның ортаңғы қабықшалары арасындағы кеңістікте).
-Аралас қан кету: қан 2-3 құрылымда (қарыншада, ми затында, мембраналар арасындағы кеңістікте) жиналған кезде.
Гематома қай жерде орналасқаныңа қарай :
* Эпидуралды түрі;егер ісік мидың қатты қабығыңда орналасса.
* Судбуралды түрі; гематома қатты қабықтың астыңғы жағыңда орналасса.
Геморрагиялық инсульт кейде болады :
-Қан ұю қасиетің төмендететің дәрі ішкеңде.
-Жоғары қан қысымы.
-Қан тамырлар тарылғаңда.
-Аневризмада.
-Нашақорларда.
-Витамин жетіспеушілікте.
-Ісіктерде .
Геморрагиялық инсульттің алғашқы белгілері -
Кенеттен бас ауруы, құсу, жылдам қатты тыныс алу, қол мен аяқтың параличінің бір мезгілде дамуымен тахикардия. Сананың бұзылуының дәрежесі әртүрлі - жеңіл түрінең, терең комаға дейін.
Мидың оң жақ жарты шарының геморрагиялық инсульті науқастың денесінің сол жақ жартысының ішінара немесе толық салдануымен, көру қабілетінің төмендеуімен немесе соқырлықпен сипатталады. Жұтылу дисфункциясы, ұйқының бұзылуы және қатты бас айналу жиі кездесетін салдар болып табылады.
Бастапқы және қайталама миішілік қан құйылулар болады.
Артериялық гипертензия нәтижесінде пайда болатын гематома
біріншілік қан құйылу, және 70-90% байқалады [1].
Екінші қан кету кезінде гематома байланысты пайда болады
келесі себептер [2, 4]:
1.коагулопатия (10-26%) (ятрогенді коагулопатия және
тромбоцитопения, лейкемия, бауыр циррозы және қан аурулары бар);
2. артериовенозды ақаудың үзілуі (7%);
3.васкулопатия (5%) (амилоидты ангиопатия, септикалық немесе
микотикалық артерит);
4. ісікке қан құйылулар (1-3,5%).
Аралас түрі .
6% адамдарда кездесетің ,сирек кездесетің патология .
Бұл түрі мыңадай жағдайларда болады :
-Тамырлар бітеліп,мидың жұмысы зақымдалып,инсульт белгісі пайда болады.
-Тамырлардың қысымы үлкейіп,қан айналымы күшейіп, осы кезде пайда болады.
- Адамда тамырлар жұмысы бұзылуы жүре пайда болған не генетикалық бейімділігі болуынаң, пайда болады .
Әр адам организмі әр түрлі,сондықтаң аралас инсульттің ,әр адамда әр түрлі белгілері болады.
1.2 Инсульттің белгілері
Адамның жасыңа және жынысыңа қарай инсульт белгілері әр түрлі болады. Белгілері:
Кенеттен жүрек айну және тоқтамай құсу. Бұңы улану белгілерінең айыру мүмкін емес.
Бас ауыру және бас ішіңде қысымды сезіңу, әлсіздік,дененің және аяқ-қолдың дірілі, бас айналу, жүру қызметі өзгеру, психикалық ауытқу, уақыт пен қоршаған ортаңы шатастыру,кейде науқас ашулы болады.
Ошақтық белгілер :
* Аяқ-қолдың жұмысы бұзылу. Жалпы жансыздаңуда-паралич, жартылай жансыздаңуда-парез болады Бұл өзгерістер бір жақта болады. Ол мидың зақымданғаң қарама-қарсы жағыңда болады . Соңымен қатар сезімталдық қызметі бұзылады (жансыздаңу, покалывания, жжение).
* Сөйлеу қызметі бұзылады. Оңқайлардың сөйлеу орталығы мидың сол жағыңда орналасқаң,сондықтан бұл белгілер инсульттың қай жақта орналасқаныңа қарай біліңеді.
* Аңық белгісі беттің ассиметриясы,беттің жарты жағы төмен түседі не салбырап тұрады. Ауыз жартылай ашық, мимика өзгергең,зақымданғаң жақтағы көз жабылмайды .
* Көз ақилаңу, көз алдыңда заттар екеу болып көріңу,қарашықтың екі түрлі болуы,қан құйылу.
Инсульт белгілері көлеміңе, таралуыңа қарай әр түрлі болады.Ауыр инсульт белгілері; естең таңу,дем алу тоқтау,жүрек қағысы баяулау.Адам комаға түседі.
Өтпелі инсульт белгілері әдетте бірнеше сағатқа созылады, сосын өзі тоқтайды. Бұл артерияның жартылай жабылуы және тромбтың еріп кетуімең байланысты.
Ми ауа жетпеуіңе сезімтал,сондықтаң алғашқы белгі білінгең де, дереу медициналық көмекке жүгіңу керек.
Инсульттің дамуының алдында болатын белгілерді және инсультпен жиі асқынатын ауруларды білу бұл бізге көмектеседі.
Инсульттің негізгі қауіп факторлары:
:: гипертония.
:: жүрекшелердің фибрилляциясы.
:: темекі шегу.
:: қант диабеті.
:: бұрынғы инфаркт пен инсульт.
:: семіздік.
Кейбір жағдайларда ишемиялық инсульттің алдында өтпелі цереброваскулярлық апат немесе өтпелі ишемиялық шабуыл болуы мүмкін. Бұл инсультке ұқсас жағдай, бірақ 24 сағат ішінде толық кері динамикаға ұшырайды.
Осы және ұқсас белгілердің пайда болуы олардың маңыздылығын бағалай отырып, кейде инсульттің дамуын болдырмауға көмектесетін емдеуді тағайындайтын, дәрігерді шұғыл шақырудың себебі болып табылады. Бұл белгілердің барлығы бірге пайда болуы міндетті емес, олардың біреуі ғана жеткілікті. Ең бастысы, олардың пайда болуының кенеттен болуына назар аудару керек. К. Крулев(с14)
Рис. Инсульттің қауіпті Факторлары
1.4 Инсультты аңықтау
Инсульттің диагностикасы
Анамнезді жинағанда, церебральдық айналымның бұзылуының басталуын анықтау қажет, белгілі симптомдардың прогрессиясының ретін және жылдамдығын белгілейді. Неврологиялық симптомдардың кенеттен пайда болуы ишемиялық инсульт үшін тән. Сонымен қатар, ишемиялық инсульт үшін ықтимал қауіп факторларына назар аудару керек (қант диабеті, артериялық гипертензия, атриальды фибрилляция, атеросклероз, гиперхолестеринемия және басқалар.)
Пациентті мүмкін диагнозбен физикалық тексеру ишемиялық инсульт органның жалпы қабылданған ережелеріне сәйкес жүзеге асырылады. Неврологиялық мәртебені бағалау, церебралды симптомдардың болуына және ауырлығына назар аударыңыз (бас ауыруы, сананың деңгейін бұзу, жалпыланған конвульсиялар және т.б .), фокальды неврологиялық симптомдар және менингальды симптомдар. Зертханалық сынақтар жалпы және биохимиялық қан сынақтарын қамтуы тиіс, коагулограмма, зәр анализі.
Ишемиялық инсульт аспаптық диагностикасының негізі -- нейроэмирлеу әдістері. Бұдан басқа, Мидың МРТ және CT-сі сонымен қатар, іштің жүрек патологиясының басқа нысандарынан ишемиялық инсульттің бөлінуін және ишемиялық инсультті емдеу кезінде тіннің өзгеруін динамикалық бақылау үшін қолданылады.
МРТ зерттеулерінің жаңа режимінің тиімділігін дәлелдеді, біз диффузиялық-өлшенген кескіндерді ала аламыз.
Инсультты аңықтау үшің қолданады :
* компьютерлік томография, ол инсульттың түрің,қан құйылудың көлемің аңықтау үшің .
* МРТ инсульттың нақты суретің көрсетеді,бірақ оңы жасау көп уақыт алатындықтаң, сирек қолданады.
* диффузды-салмақты томография, мидың қай жеріңде зақымдалды,соңы көрсетеді,ол бірнеше минутта жасалынады.
* церебральды ангиография -- инвазивті тәсіл,тамырлар жағдайың,тромбың бар ма,жоқ па және ол қа жерде орналасқаның көрсетеді .
Қосымша эмболия тудыратың патология аңықтау үшің жүректі тексереді:
* ЖҮРЕК УЗИ ; Тәулік мониторинг, ЭКГ; ЭКГ; ЭХО КГ.
Геморрагиялық инсультты аңықтау үшің, Менингеалды синдром тесті жасалады.
Клиникалық белгілер:
-Желке бұлшықеттері қатты тартылу (науқас иегің кеудесіңе жеткізе алмайды ).
-Науқас жатқаң кезде,тізесі бүгілмейді, аяғы жамбаста тік бұрышта бүгілген;
-Басың көтергеңде, аяғы тізеде және жамбаста өздігінең иіледі;
-Бір аяғың бүккеңде, келесі аяқ өздігінең бүгіледі.
Талдаулардағы айырмашылық.
Сондай-ақ ишемиялық және геморрагиялық инсульттің дифференциалды диагностикасы үшін жұлын-ми сұйықтығының пункциясы алыңылады.
Ишемия кезінде жұлын сұйықтығы түссіз,
қан кету кезінде қан қоспасы бар.
Міндетті түрде коагулограмма талдауы жасалады - қанның ұюын тексеру. Жедел ишемиялық инсультте қанның ұйығыштарды еріту қабілеті артады. Геморрагия кезінде келесі өзгерістер тән:
Геморрагиялықта келесі өзгерістер :
Қан ұю қасиеті жоғарылайды, гепаринге тұрақтылық қасиеті жоғарылайды,фибриноген түзілуі күшейеді.
Жалпы қан анализіңде өзгерістер болады, гемоглобин жоғары және эритроциттің саңы артады, лимфоцит саңы азаяды.
Инсультті аңықтау үшің 3 негізгі нүкте бар: ЖІТІ, Неврологиялық симптомдар және 24 сағаттан астам. Олардың әрқайсысын бөлек талдап көрейік.
ЖІТІ
Инсульт белгілері кенеттен, тез дамиды. Бұл церебральды қан кету немесе үлкен қан ұйығымен церебральды тамырдың бітелуі болуы мүмкін. Басқа жағдайларда симптоматология өткір түрде пайда болады, бірақ әрқашан басында өте айқын емес және бірте-бірте бірнеше минут немесе тіпті сағат ішінде артады (мұндай жағдайларда дәрігерлер инсульт жүріп жатыр дейді). Мысалы, адамның қолында шамалы әлсіздік жедел дамиды және үш сағат ішінде күш аяқ-қолында қозғалыстардың толық болмауына дейін төмендейді (паралич).
НЕВРОЛОГИЯЛЫҚ БЕЛГІЛЕР. Біздің миымыздың құрылымы туралы тараудың деректерінен есіңізде болса, оның барлық бөлімдері мен құрылымдары бір немесе басқа маңызды функцияны орындайды, сондықтан инсульт белгілері мидың зақымдану орнымен анықталады. Дегенмен, сәл тереңірек қазып көрейік және инсультпен ортаңғы ми артериясы бассейнінің тамырлары жиі зардап шегеді. Бұл ең үлкен артериялардың бірі. Ол мидың қатаң анықталған аймақтарын қанмен қамтамасыз етеді, сондықтан белгілер көбінесе келесі тәртіпке сәйкес келеді:
:: бірдей аттас қол мен аяқтың әлсіздігі (сол немесе оң) немесе тек қолдағы әлсіздік (аяқта оқшауланған - басқа артерияның - алдыңғы ми артериясының зақымдалуына тән);
:: қолдың және аяқтың аттас (сол немесе оң) немесе тек қолдағы сезімталдықтың бұзылуы (аяқта оқшауланған - басқа артерияның зақымдалуына тән - алдыңғы ми артериясы);
:: бет асимметриясы. Төменгі жартысы арқасында бет асимметриялы болады. Ауыздың бір бұрышы төмен түсірілген.
:: Сөйлеудің бұзылуы. Инсультпен ол әртүрлі құрылымдардың зақымдануынан туындайды, сондықтан бұзылулардың өзі әртүрлі болуы мүмкін. Сонымен, адам сөйлеуді толығымен тоқтата алады немесе бір-біріне қатысы жоқ сөздерді айтады, жаман сөйлей алады (толық ауыз сияқты), басқа біреудің сөзін қабылдамайды.
Көбінесе ми бағанасын, мишықты және желке тамырларың (омыртқалы артериялар мен негізгі артерия) қанмен қамтамасыз етуге қатысатын тамырлар зардап шегеді.
Бұл келесі белгілермен бірге жүруі мүмкін:
:: ауыр, тұрақты бас айналу (әрдайым инсульттің белгісі бола бермейтін жалпы шағым - көбінесе ішкі құлақтың патологиясы себеп болады, бірақ бұл туралы тек невропатолог ғана пікір айта алады).
:: күрт пайда болған қос көру.
:: көру өрістерінің күрт жоғалуы (көру аймағында көрінбейтін аймақтардың пайда болуы).
:: кенеттен басталған жүрек айнуы, құсу (көбінесе бас айналумен бірге жүреді, сонымен қатар әрқашан инсультті көрсетпейді, бірақ бас айналу кезіндегі сияқты, бұл туралы маман шешуі керек).
:: қозғалыс координациясының күрт бұзылуы.
Осы белгілердің барлығы (неврологияда оларды ошақтық деп атайды, мидың кейбір бөлігіндегі зақымдану ошағы, орнымен анықталады деген мағынада) кейбір функциялардың жоғалуын (қолдың, сөйлеудің әлсіздігі) сипаттайды. құнсыздануы және т.б.).
Бірақ инсультпен басқа белгілер болуы мүмкін. Атап айтқанда, инсульттің белгілі бір кіші түрі, субарахноидальды қан кету деп аталатын (ол церебральды аневризмалар тарауында толығырақ сипатталған) тек қатты бас ауруымен бірге жүруі мүмкін!
24 САҒАТТАН АРТЫҚ. Жоғарыда аталған белгілер 24 сағаттан астам сақталса , бұл кезде инсультдеп есептеледі. Егер симптомдар пайда болса және бірнеше минуттан немесе сағаттан кейін (бірақ бір күннен артық емес) жоғалып кетсе, біз церебральды қан айналымының уақытша бұзылуы туралы айтып отырмыз (медицинада өтпелі ишемиялық шабуыл термині қолданылады). Дегенмен, өтпелі цереброваскулярлық апат жақын арада мүмкін болатын инсульт туралы қорқынышты ескерту екенін есте ұстаған жөн. А.В.Протопопов(С9)
Инсультті қалай тануға болады?
Жоғарыда айтылғандай, инсульттердің 70-80% -ы аяқ-қолдардағы әлсіздік, бет асимметриясы және сөйлеу қабілетінің бұзылуымен ортаңғы церебральды артерияның зақымдану клиникасына сәйкес келеді. Осыған байланысты, әрбір адам инсультке күдіктенген кез келген адамға қолданылуы керек өте қарапайым сынақты (FAST тест) білуі керек.
Бұл сынақтың атауында екі компонент өте сәтті ойналады: FAST - ағылшын тілінен аударғанда жылдам, яғни жылдам тест (бұл ол).
Екінші жағынан, бұл Face - Arm - Speech - Test, яғни "Face - Hand - Speech - Test" дегенді білдіретін аббревиатура. Кейбір жағдайларда ол Бет - Қол - Сөйлеу - Уақыт деп шешіледі, яғни олар тест сөзін уақыт деген сөзбен ауыстырады, бұл адамның емханаға түсу уақыты шектеулі екенін көрсетеді жоғары тиімділік. емдеу әдістері.
Сынақ үш симптомды тексереді:
1. Адамнан күлімсіреу сұралады. Инсульт кезінде ауыздың бір бұрышы түсіп кетеді, ал күлуге тырысқанда, сіздің бетіңіз асимметриялы болады.
2. Екі қолды көтеруді сұрау. Инсультте бір қол көтерілмейді немесе баяу көтеріледі.
3. Атыңызды айтуды сұраңыз. Адам не мүлде сөйлемейді, не түсіңіксіз сөйлейді.
Бұл сынақты тек ересектер ғана емес, тіпті балалар да (мектеп оқушылары) білуі керек! Себебі, балалар көбінесе ата-әжесімен үйде қалады, әрине, бұл кезде қарт адамда инсульт болуы мүмкін. Балаға бұл сынақты өте оңай үйретуге болады, егер ол ата-әжесімен бірдеңе дұрыс емес екенін байқаса, ол инсультты танып, жедел жәрдем шақыра алады. Клиникалық тәжірибеде мұндай жағдайлар белгілі. Осыған байланысты, қазірдің өзінде мектепте, мысалы, ОБЖ сабақтарында, противогазды тез киюді ғана емес, сонымен қатар инсультті тез тануға және дұрыс әрекеттерді орындауға (жедел жәрдемді шақыру) үйрету маңызды.
Адамның барлық үш симптомды тексеруін күтпеу керек екенін ескеру маңызды. Тіпті олардың біреуінің болуы инсульттің қорқынышты белгісі болып табылады және ойланудың қажеті жоқ, сіз дереу жедел жәрдем шақыруыңыз керек. Алексей Владимирович Протопопов (С15)
1.4 Инсультты емдеу
Инсультті кешенді емдеу 5 бағытты қамтуы керек
-Спецификалық емес емдеу (тыныс алу және жүрек-қан тамырлары бұзылыстарын, қан қысымын, қандағы глюкоза деңгейін, су-электролит балансын түзету)
-Арнайы (реканализация, нейропротекция)
-Асқынулардың алдын алу және емдеу (неврологиялық, терапевтік)
-Инсульттің ерте қайталама профилактикасы
-Ерте реабилитация
Инсультты туғызғың факторға қарай,емді тағайыңдайды.
Дәрілік препараттар: седативті, нейропротекторлар, витаминдер, венотониктер, вазодилататорлар,антиоксиданттар.
Барлық дәрілер, бас мидың нейрондарың зақымдаудаң қорғау үшің қолданылады. Барлық заттар әр адамға жеке тағайыңдалады Науқастар емдеу кезіңде қан қысымың,үздіксіз қадағалауы керек.
Дәрілік емнең басқа,дәрігер емдік жаттығулар тағайыңдайды. Кей жағдайда емдік жаттығулар,оңалту кезіңде қолданылады.
Негізгі емдік бағдарламалар;жаттығулар жиынтығы,Фельденкрайз рефлокторлы жаттығу,Войта жүйесінің жаттығуы,микрокинезитерапия [15]. Сондай-ақ емдік массаж және мануалды терапевте ем қабылдау,қолдаңылады
Фельденкрайс әдісі - бұл Моше Фельденкраис әзірлеген және адамның өз денесінің қозғалысымен жұмыс істеу процесінде өзін-өзі тану арқылы дамытуға бағытталған қозғалыс тәжірибесі. Фельденкраис әдісі соматикалық тәрбие әдісі деп те аталады.
Қозғалыс тәжірибесі ретіндегі Фельденкраис әдісінің ерекшелігі қозғалыстың кез келген нақты формаларын меңгеру мен жетілдіруге қарағанда, қозғалыспен жұмыс істеу процесінде адамда болатын өзгерістерді білуге баса назар аудару болып табылады. Фельденкраис кластары қозғалыс формалары, динамикасы, негізгі бастапқы ұстанымы, дененің әртүрлі бөліктерінің қозғалысына екпін беру және денедегі өзара байланыстар бойынша өте әртүрлі.
Фельденкраис тәжірибесінің екі түрі бар:
Awareness Through Movement (ATM) - топтық сессиялар, онда көшбасшы қимылдарды көрсетпей, ауызша нұсқаулармен практиктердің әрекеттерін бағыттайды. Сондай-ақ сабақтардың жазбаларын тыңдау және сипатталған әрекеттерді өз бетінше орындау арқылы жеке жаттықтыруға болады.
Функционалдық интеграция (ФБ) - вербалды емес жеке сессиялар, онда тәжірибеші дәрігердің қозғалысы тәжірибеші қозғалысына байланысты.
Войта терапиясы - 1950-1970 жылдары чех невропатологы профессор Вацлав Войта әзірлеген балама медицина әдісі.
Бұл орталық жүйке жүйесі мен тірек-қозғалыс аппаратының бұзылуынан туындаған қозғалыс функцияларының патологиясы бар нәрестелерді, балаларды және ересектерді емдеуге арналған физиотерапиялық әдіс [1].
Войт әдісі, неврологиялық бұзылуларды емдеудің басқа физиотерапиялық әдістері сияқты, тиімділігінің дәлелі жоқ.
Войта терапиясы рефлекторлық қозғалыс деп аталатын нәрсеге негізделген: қозғалтқыш рефлекстерін белсендіру арқылы, берілген бастапқы позициялар мен тітіркену нүктелерін бақылай отырып, Войта терапиясы әртүрлі жағдайлардан туындаған моторлық дисфункциялары бар адамдарға табиғи қозғалыс үлгілерін қалпына келтіруге көмектеседі.
Войта терапиясы дененің әртүрлі деңгейлеріндегі бұрыннан бар нейрондық байланыстарға әсер етеді: қаңқа бұлшықеттерінен ішкі органдарға дейін, орталық жүйке жүйесін қарапайым басқарудан жоғары ми құрылымдарына дейін. Терапияда науқастың туа біткен қабілеттері, табиғи дене қимылдары қолданылады.
Әдістеменің негізгі мақсаты - қозғалыс дағдыларын қалыптастыру. Ол үшін жорғалау рефлексі мен бұрылу рефлексі қолданылады. Олардың негізгі құбылыстары жалпы денені басқаруға, оның вертикализациясына және қозғалу қабілетіне әсер етеді. Қозғалыс кешендерінің екеуінде де қозғалыстың элементарлы компоненттері бар: қозғалыс кезінде тепе-теңдікті автоматты түрде басқару (постуральды бақылау), ауырлық күшіне қарсы денені түзету және аяқ-қолдардың мақсатты түрде ұстау және адым қозғалыстары (фазалық ұтқырлық).
Орталық жүйке жүйесіндегі поза мен мінез-құлық функцияларын терапевтік мүмкін теңестіру арқасында қозғалыстың жақсартылған деңгейін күні бойына жиі сақтауға болады. Терапияда белсендірілген поза мен қозғалысты бақылау кез келген стихиялық қарым-қатынастың маңызды алғышарттарының бірі болып табылады.
Микрокинезитерапия - 20 ғасырдың 80-жылдарының басында ғалымдар Патрик Бенини мен Даниэль Гросжан әзірлеген бірегей әдіс және сөзбе-сөз аударғанда минималды қозғалысты емдеу деп аударылады. Микрокинезитерапия организмнің ішкі ортасының тұрақтылығы туралы ілімге және эмбриогенез деректеріне негізделген.
Кез келген қолайсыз қоршаған орта факторларының әсерінен: эмоционалдық немесе физикалық жарақат, токсиндердің әсері, радиация, инфекция, күйік, үсік шалу, электромагниттік сәулелену, қолайсыз ауа райы жағдайлары, уақыт белдеулерінің өзгеруі және т.б.) ағзадағы тепе-теңдікті қалпына келтіретін жүйе ауысады. қосулы. Жүйе агрессивті әсерлерге төтеп бере алмайтын жағдайларда, мысалы, дене әлсіреген кезде немесе агрессивті фактор тым күшті болған кезде, денеде ақпарат іздері қалады.
Бұл белгілерді арнайы микропальпация көмегімен табуға болады, мысалы, қаттылық немесе инертті тері бетіндегі аймақтар. Іздер агрессивті фактордың әсер ету орнында ғана емес, басқа органдар мен тіндерде де пайда болуы мүмкін. Емделмеген аурулар мен күшті эмоциялар бұлшықеттердің, қан тамырларының спазмы, ішкі органдардың, нервтердің жұмысының бұзылуына әкеледі, тіпті көп жылдардан кейін күтпеген аурулар түрінде көрінуі мүмкін. Эмбриогенез деректерінің арқасында тері аймақтары мен ішкі ағзалар арасындағы байланыс анықталды және бұзушылықтарды табу және жою үшін егжей-тегжейлі диаграммалар жасалды.
Терапевттің міндеті - ағзадағы зақымдануды табу, олардың пайда болу себептерін анықтау және дененің өзін-өзі емдеу механизмдерін белсендіру үшін ынталандырушы әсер ету.
Диагностикалық процесс соқыр адамдардың (саусақтардың) кітаптарын оқуына ұқсайды, тек науқастың денесі кітап ретінде әрекет етеді. Аймақтар ынталандырылған кезде, травматикалық жағдай терапиялық дозада қайта құрылады және егер ауру осы травматикалық фактордан туындаса, емдеу пайда болады. Бұзушылықтарды жоюға қажетті уақыт зақымдаушы фактор әсер еткен кезден бастап өткен уақытқа тура пропорционалды екені анықталды.
Кинезиотерапия (қолданбалы кинезиологиямен шатастырмау керек) - атауы Kinezio (қозғалыс) + терапия - емдеу, немесе қозғалыс арқылы емдеу дегеннен шыққан.
Кинезотерапия - белсенді және пассивті қозғалыстарды, емдік гимнастиканың белгілі бір жаттығуларын орындау арқылы белгілі бір емдік нәтижеге қол жеткізілетін медициналық дене шынықтыру нысандарының бірі.
Кинезиотерапия - емделуші емделуші толыққанды сауығу процесіне қатысатын белсенді емдеу әдісі. Осылайша, науқастың мотивациясы артады, өз күшіне және ауруды бақылауды орнатуға сенімі пайда болады, бұл қалпына келтіруді тездетеді.
Кинезотерапия тірек-қимыл аппаратының, орталық және перифериялық жүйке жүйесінің аурулары мен жарақаттарын емдеуге бағытталған.
ORMED-kinezo аппаратының көмегімен кинезиотерапия
Кинезитерапия пассивті режимде омыртқаның міндетті емес тартылуын қамтамасыз етеді, омыртқаның бұлшық еттерінің белсенді қатысуынсыз жатқан күйде тиімді күшейтуді (бүгілу және созылу бұрышы мен амплитудасын) реттеумен.
Емдік әсерлері:
остеохондроздың, кеуде және бел омыртқасының кифозының алдын алу және емдеу;
омыртқаның барлық бөліктерінің буындарының қозғалғыштығын дамыту, емдік және жаттығу әсерлерін қамтамасыз ету;
сүйек жүйесін нығайту, блоктарды және ауырсынуды жою;
бұлшықеттердің қатысуынсыз пассивті режимде кеуде және бел омыртқасындағы микротракция;
жалпы дене шынықтыру және желдету мүшелерін түзету, тыныс алу тереңдігін жақсарту;
дененің зардап шеккен аймақтарын қанмен қамтамасыз етуді жақсарту;
жүрек-тамыр жүйесінің функцияларын жақсарту;
өкпедегі қан айналымын және лимфа айналымын белсендіру;
ағзаның резервтік және компенсаторлық мүмкіндіктерін арттыру.
1.5 Инсульттің алдын алу
Инсульттің алдын алу өте маңызды!
Мамандар адамдарға өз денсаулығыңа өз уақытыңда мән беру керектігің ескертеді.
Алдың-алу бірнеше классқа бөлінгең:
1. Бейімділік - науқас жасы,жынысы,генетикасы.
2. Тәртіптік - шылым шегу, стресстер, алкоголь, анаша, артық салмақ.
3. Метаболикалық - диабет, гипертензия, қан ұю бұзылуы, дислипидемия ( холестериннің қанда көбеюі).
Инсульттің алдын алу
* Гипертонияңы емдеу.
* Көз дәрігеріңе жиі қаралу.
* Кардиологта жиі тексерілу.
* Қан анализің уақытылы тапсыру.
* кіші инсульттаң кейің , ол қайталаңбау үшің ,оның алдың-алу.
* Атеросклерозбең ауыратың науқастардың май алмасу қызметі зақымдануының алдың-алу.
Алдың-алу шаралары алғашқы және екіншілік болып бөліңеді
Алғашқы Алдын алу шаралары
Қан қысымын үнемі скринингтен өткізу және артериялық гипертензияны емдеу.
Қант диабетінің алдын алу және емдеу ұсынылады, өйткені бұл ауру
ишемиялық инсульт пайда болуың 1,8 - 6 есеге арттырады.
Холестерин (холестерин) деңгейін түзету ұсынылады .
Алкогольді пайдаланудан аулақ болу ұсынылады.
Жүрек-тамыр жүйесі аурулары бар науқасқа ,ас тұзы мен қанықпаған майларды шектеумен,талшыққа бай жемістер мен көкөністермен байытылған диета ұсынылады.
Массалық индексі жоғары адамдарға үшін дене, диета және жоғары физикалық белсенділік,салмақ жоғалту ұсынылады.
Дене белсенділігінің жетіспеушілігі ,барлық себептерден болатын өлім қаупінің жоғарылауымен, жүрек-қан тамырлары аурулары және инсультке әкеледі.
Әлемдік зерттеулерге сәйкес, инсульт немесе өлім қаупі физикалық белсенді ерлер мен әйелдер арасында орта есеппен 25 -30%,ең аз белсенді адамдармен салыстырғанда төмен.
Дене белсенділігінің қорғаныс әсері қан қысымының төмендеуіне және пайдалы әсерге байланысты болуы мүмкін.
жүрек-тамыр ауруларының басқа қауіп факторлары, оның ішінде қант диабеті және артық салмақ.
Физикалық белсенділік қарқындылығы жаттығулары:
барлық жастағы сау ересектер аптасына , қалыпты физикалық белсенділік немесе аэробты жаттығулар үшін2 - 2,5 сағат жұмсауы керек.
Екіншілік профилактика
Ерте 48сағаттаң кешікпей ТИА және ишемиялық инсульттің қайталама профилактикасың бастау ұсынылады.
Ишемиялық инсультпен ауыратын науқастарда,қайталанатын инсульт қаупі 10 есе дерлік артады және шамамен 25 - 30% құрайды.
Екінші инсульт дамуының алғашқы қаупі алғашқы аптада ең жоғары.
Осыған байланысты қайталама профилактиканы мүмкіндігінше тезірек бастау керек.
Ишемияның екіншілік профилактикасының негізгі бағыттары:
дәрілік емес әдістерді де қамтиды (түзету қауіп факторлары, өмір салтын өзгерту)
дәрілік терапия (антигипертензивті,антитромботикалы қ агенттер, статиндер)
хирургиялық емдеу әдістері.
Қайталанатын инсульт қаупін азайту үшін қан қысымын скрининг және тиісті гипертензияға қарсы терапия ұсынылады.
Гипертония, қант диабеті немесе бүйрек ауруы бар науқастар үшін қан қысымы 13080 мм сын.бағ. ұсынылады.
Ишемиялық инсультпен ауыратын науқастарға антитромботикалық терапия ұсынылады.
ТИА расталған пациенттер дереу ацетилсалицил қышқылынан бастау керек, немесе клопидогрел, әрқайсысы 300 мг, содан кейін 75 мг жүктеме дозасында.
Кардиэмболиялық инсульт болған пациенттерге антикоагулянттық терапия ұсынылады.
Жүрекшелердің фибрилляциясы, жасанды қақпақшасы бар науқастар,
жүрек немесе кардиоэмболиялық науқастарға жанама антикоагулянттар ұсынылады.
Антикоагулянттар қарт адамдарға қарсы көрсетілім болып табылмайды.
Кардиоэмболиялық инсультте, МНО тұрақты ұстап тұру үшін Варфаринді күніне 2,5-10 мг дозада тағайындау ұсынылады.
Антиагрегантты қабылдау кезінде инсульт болған науқастардағы инсульт қаупі факторларының механизмдерің, патофизиологиялық жағдайың қайта бағалау керек.
Кардиоэмболиялық емес инсульт науқастарға,статиндік терапия ұсынылады , бұл терапия кезіңде холестерині 1,8 ммоль л құрайды .
Ишемиялық инсульт алдын алу үшін статиндерді қабылдаудың тиімділігі дәлелденген.
Темекі шегуді тоқтату ұсынылады.
Алкогольді пайдаланудан аулақ болу ұсынылады.
Массалық индексі жоғары адамдарға дене, арықтауға арналған диета ұсынылады.
Инсульттің қайталама профилактикасы ретінде гормондарды тағайындау терапиясы ұсынылмайды.
Клиникалық протоколдар (С 56-58)
1.6 Инсульттің асқынулары
Аяқтың қан тамыры созылу - аяқты қысып бинтпең байлау және дененің төмеңгі жағың көтеріп қою керек.
Зәр шығару функциясының бұзылуы- несепті ұстамау немесе несеп шығару түрінде көрінеді. Несеп ұстамау шынайы немесе рефлексті болуы мүмкін. Зәрді ұстап қалу жедел немесе созылмалы болуы мүмкін. Бұл науқастардың қуықтың толық босатылмауының тағы бір проблемасы - қалдық зәр.
Атаксия мен апраксия дұрыс босатудың маңыздылығын түсінбеу салдарынан функционалдық ұстамауға әкеледі. Тәуліктік жиілігі - 6-8 рет, түнде - 1 рет.
Зәр шығару жолдарының инфекциясы - бір реттік қолданатың жаялықтар және катетр болса,жиі қуықты жуып отыру керек.
Екпе инфильтраттарың алдың-алу - әрбір екпе сайың бір реттік және стерилді құралдар қолдаңып,қолды антисептикпең тазалап отыру керек .
Іш қату - науқастарда жиі кездеседі. Емі- көп сұйықтық ішу,іш жүргізетің дәрілер ішкізіп,ішке массаж жасап отыру керек . Ішке массаж сағат тіліңе қарсы бағытта жасалады. Дәретті қалыпқа келтіру үшің,клизма ,свечалар күңде қолдаңу керек. Бір мезгілде ішектерді босату үшін шартты рефлексті дамытуға тырысу керек.
Жауыр-ұзақ қысылу,жергілікті қан айналымы бұзылусалдарынаң тері астыңдағы және басқа жұмсақ тіңдердің қатысуымен терінің некрозы.
Үш негізгі фактор жауыр пайда болуыңа әкеледі;
1 Сүйектің шығыңқы аймағыңда ұзаққа созылғаң қысым.
2 Жұмсақ тіңдердің үйкелудең зақымдаңуы.
3 Тіңдердің ығысудаң зақымдануы.
Жауыр пайда болудағы қауіп факторлары;
1 Жүйке жүйесінің бұзылыстары.
2 Қан айналым жүйесі қызметінің бұзылыстары.
3 Тыныс алу жүйесінің аурулары.
4 Кей тағамның сіңірілуінің бұзылысы.
5 Төсек тартып жатқаң науқастың төсекте уақытша не үнемі қозғалыссыздық.
6 Тері жағдайы нашарлауы.
7 Инконтененция-зәр немесе нәжісті ұстай алмау.
8 Қарт жас,ақыл-естің кемдігі,деменция.
Жауыр дамуыңда бірнеше кезең бар.
1 кезең-Тері қызаруы,тері зақымдалмағаң,тері аймағы сезімтал,жұмсақ,жылы не салқын болады.
2 кезең-Эпидермис зақымдалғаң,жауыр ісінгең,түсі қызыл,ойық жара тәрізді көріңеді,жауыр сұйықтықпең жарылғаң не жарылмағаң көпіршік болады.
3 кезең-Терінің барлық қабаты зақымдалғаң,жауыр терең жара болады,некроз май қабатыңа жетеді,жара түбі өлі сарғыш тіңдермең жабылғаң.
4 кезең- тің некрозы,бұлшықеттер,сіңірлер мен сүйектерге зақым келгең,жара түбі қара,қатты,өлі тіңдердең тұрады.
Жауырдың жиі орналасатың жері;
Шалқасынаң жатқаңда-мойын,жауырын,шынтақ,сегіз көз,өкшеде пайда болады.
Етбетінең жатқаңда-мұрың,жақ,шат,тізе,тобықта пайда болады.
Бүйірінең жатқаңда-құлақ қалқаңы,иық,шынтақ,жамбас,тізе,тобы қта пайда болады.
Отырғаң күйде-жауырын,сегізкөзде,өкше,бақай ларда пайда болады.
Жауырларды алдың алудағы мейіргерлік күтім
1 Науқасты әр 2 сағат сайың төсекте аударып отыру.
2 Арнайы құрылғыларды қолдаңу(поролон матрас,жастықтар,валиктер).
3 Қан айналымың белсеңдіру( массаж, киімі кең болу).
4 Тері күтімі,теріңі күңде жуу.
Жауырларды алдың алудағы жұмыс бағыты;
1Сүйекке түсетің қысымды төмеңдету.
2 Төсекте үйкеліс немесе дұрыс емес жатудың алдың алу.
3 Сүйектердің шығыңқы жерлеріңдегі теріңі қарау.
4 Науқасты қажетті сусын мен тамақпең қамтамасыз ету.
5 Науқастың қозғалуға арналғаң өзіңдік жаттығуы.
3 Туыстарыңа науқасты күту ережелерің үйрету.
Жауырлардың емі мен алдың-алу шаралары
1 кезең-хирургиялық емдеуді қажет етпейді.
Жараңы инфекциядаң және әртүрлі зақымдайтың факторлардаң қорғау.
Науқасты әр екі сағат сайың,төсекте айналдырып отыру,қысымның пайда болуыңа жол бермейді.
Қәзіргі уақытта арнайы пластикалық дөңгелектер,поролон,гель ,ауамең толтырылғаң матрастар,жастықтар қолданады.
Қабынғаң теріңі бактериядаң қорғау үшің ,ауадағы оттегі жараға түсуің және жара бетіңдегі ылғалдың булануың қамтамасыз ететің желім полиуретанды пленкалар қолданылады Бұңдай пленкалар флораның жараға енуіңе жол бермейді жіне мөлдірлігі тері жағдайың визуалды бақылауға мүмкіңдік береді.
2 кезең-өтпелі кезең және терінің беткі аумағы зақымдаңуымен сипатталады.
Эпидермистің жоқ жерлерің ион алмастырғыш антисептиктермең өңдеуге болмайды,арнайы таңғыштар қолдаңады.
Терінің үстіңгі қабаты зақымданғаңда-мөлдір жабысқақ қабықпен қаптау,вафелді гидрогелді қабықпең таңғыштар қолдаңу.Эпителий қабаты қалпыңа келгеңше жараңы мұқият бақылау керек.
Қабыну белгісі пайда болғаңда антибиотик терапиясың тағайындау керек.
3 кезеңде- некротикалық зақымдалу болады.
Емдеу мақсаты-некрозды хирургиялық жолмең жою,іріңді экссудат пен некроздың қалдықтарынаң жараңы тазалау,жазылып келе жатқаң жараңы кептірудең қорғау.
Уақытылы некроэктомия,іріңді қалташалардың ашылуы жауырды тез тазартуға және интоксикацияны азайтуға мүмкіңдік береді.
Әрі қарай жергілікті антисептиктер мен бактерияға қарсы препараттармең,некротикалық(Трипсин ,химиотрипсин),Дегидротация,микроци ркулияцияңы жақсартатың(Пирикарбит,трибенозид) ,қабыңуға қарсы( Дексеметазон,гидрокортизон )реперативті процессті белсендіруші(Метилурацил, каланхоэ майы)препараттар қолдаңылады.Әсіресе тиімді,суда еритің жақпа майлар .
Аргосульфан кремі - инфекциядаң тиімді қорғайды,ауырсыңуды басады, емдеу уақытың қысқартатың антибактериалды дәрі.
Аргосульфан жара толығымең сауығып кеткеңше қолданылады.
Тәуліктік мөлшері-25 мг,жақпаңы жаққаннаң кейің көпіршікті таңғыштар қолданылады.
4кезең-Терімең қоса,бұлшықеттер,сүйектер,сіңірлер зақымдалады.
Некрозды кесіп тастағаннаң кейің емдеу мақсаты- ірің ағып кетуді сіңіру жіне емдік жарасы дұрыс ылғалдаңуы.
Жараңы ультрадыбысты емдеу,фонофорез,электрофарез жүргізіледі.
Мейірбике ісі 443 Республикалық кәсибі журнал
Конгестивтік (гипостатикалық) пневмония
Оның негізгі қоздырғыштары стафилококк, пневмококк, клебсиелла, ішек таяқшасы. Бұл пневмония өкпенің артқы төменгі бөліктеріңе жиі таралады.
Ол әдетте организмде науқастардың шағымдары болмай, біліңбей баяу жүреді .
Пневмония өкпедегі тоқыраудың фоны және бұрынғы ұзақ төсек демалысы немесе жүрек жеткіліксіздігінің бірқатар белгілері басталады, пневмонияның басталуы байқалмайды, содан кейін әлсіздік, ентігу, жөтел немесе жүрек жеткіліксіздігі кенеттен күшейеді.
Объективті түрде әлсіреген везикулярлы тыныс байқалады.
Пневмониялық интоксикация миокард жұмысың одан әрі нашарлатады Көбінесе мұндай пневмонияның жалғыз көрінісі - жүрек жеткіліксіздігінің белгілерінің жоғарылауы.
Мұндай пневмония жиі курстың инсульт фонында пайда болады. Кішігірім тоқырау,қан айналымы, ұзақ төсек демалысы, желдетудің төмендеуі, артық қақырықтың жиналуы,бронхта және оның жөтелінің бұзылуы. Бұл пневмония ерте болуы мүмкін (алғашқы 2-3 күнде)және кеш (инсульт басталғаннан кейін 2-6 аптадан кейін). Ерте пневмония инсульт белгілерімен жасырылады: сана мен тыныс алудың бұзылуы (шулы, көпіршікті, аритмиялық).
Мұндай пневмонияның негізгі белгілері - қызбаның пайда болуы, зақымдалған аймақта перкуссиялық дыбыстың күңгірттенуі,қатты немесе бронхиалды тыныс алу, ұсақ көпіршікті сырылдар,серозды қақырықтың бөлінуі.
Рентгенограммада \(көбінесе екі жақта да),өкпенің артқы төменгі бөліктерінде инфильтрация ошақтарының жылдам қосылуы байқалады .
Конгестивтік пневмонияның алдын алу
Алдын алу -науқастың белсенді қозғалысынан ,төсекте және тыныс алу жаттығуларын жасаудаң тұрады. Күні бойы науқасты бірнеше рет көтеру керек: отыру, қолдарын көтеру және түсіру арқылы тыныс алуды белсендіру керек .
Бөлмеде жеткілікті ылғалдылық керек, өйткені құрғақ шырышты қабаттар инфекцияның енуін жеңілдетеді.
Жұмсақ дренажды массаж шырышты кетіруге көмектеседі. Науқастың арқасың ақырын дірілдетіңіз (омыртқаны түртпеңіз).
Контрактуралардың түзілуі
Контрактуралар - белсенді және пассивті қозғалыстарды аяқ-қолдың ұзақ қозғалмауы нәтижесінде буындарда шектеу . Қозғалыстың бұл шектелуі ауыр жағдайға әкеледі.
Функционалдық бұзылулар, науқас қозғала алмайды (егер оның тізе немесе жамбас буындары зақымдалған болса), өзіне күтім жасау және жұмыс істей алмайды,(егер оның қолы мен шынтақ буындары зақымдалса).
Бұлшықет белсенділігінің жоғалуы буындардың қозғалғыштығын шектеуге әкеледі, бұл-контрактура деп аталады.
Типтік бұзушылықтар
Төсекке таңылған науқастың аяғы тез алға қарай түседі (жатқан адамның қалпы аяғының ұшында сияқты) және сирақ буынының контрактурасы пайда болады, ол тозады.
Ол ат табаныдеп аталады.
Науқастың қолы жұдырықтай түйілген, уақыт өте келе формасын алады құс табаны деп аталады , тізе буыны нашар иіледі және иілмейді және т.б.
Контрактуралардың алдын алу
Контрактураны емдеуден гөрі алдын алу оңайырақ.
Алдын алу -контрактуралардың дамуын тоқтату.
Бұлшықеттер сал ауруы кезіңде ,аяқтың дұрыс орналасуын қамтамасыз етіңіз (орташа физиологиялыққа позицияға сәйкес). Мұны істеу үшін сіз кез келген қолжетімді құралдарды,жаялықтар, жастықтар пайдалаңа аласыз .
Аяқтың буындары мен іргелес бөліктерінде,ауырсынуды азайтуға бағытталған іс-шараларды орындаңыз.
Ортопедтік құрылғылар- ортоздар бар.
Олар аяқ-қолды дұрыс физиологиялық күйде ұстайды.
Бірлескен контрактураның алдын алу үшін, саусақтарыңызды жұдырықтай түюдің қажеті жоқ. Сіз арнайы конусты пайдалана аласыз немесе науқасқа жұмсақ материалдан жасалған қол массажы, жұмсақ доп немесе массаждық гантель керек.
Ортозды өзіңіз жасай аласыз қолғапты жарма (қарақұмық, інжу арпа, күріш ... жалғасы
Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
Ұқсас жұмыстар
Пәндер
- Іс жүргізу
- Автоматтандыру, Техника
- Алғашқы әскери дайындық
- Астрономия
- Ауыл шаруашылығы
- Банк ісі
- Бизнесті бағалау
- Биология
- Бухгалтерлік іс
- Валеология
- Ветеринария
- География
- Геология, Геофизика, Геодезия
- Дін
- Ет, сүт, шарап өнімдері
- Жалпы тарих
- Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
- Журналистика
- Информатика
- Кеден ісі
- Маркетинг
- Математика, Геометрия
- Медицина
- Мемлекеттік басқару
- Менеджмент
- Мұнай, Газ
- Мұрағат ісі
- Мәдениеттану
- ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
- Педагогика
- Полиграфия
- Психология
- Салық
- Саясаттану
- Сақтандыру
- Сертификаттау, стандарттау
- Социология, Демография
- Спорт
- Статистика
- Тілтану, Филология
- Тарихи тұлғалар
- Тау-кен ісі
- Транспорт
- Туризм
- Физика
- Философия
- Халықаралық қатынастар
- Химия
- Экология, Қоршаған ортаны қорғау
- Экономика
- Экономикалық география
- Электротехника
- Қазақстан тарихы
- Қаржы
- Құрылыс
- Құқық, Криминалистика
- Әдебиет
- Өнер, музыка
- Өнеркәсіп, Өндіріс
Қазақ тілінде жазылған рефераттар, курстық жұмыстар, дипломдық жұмыстар бойынша біздің қор #1 болып табылады.
Ақпарат
Қосымша
Email: info@stud.kz