Жұлын нейрондары

Жұмыс түрі: Реферат
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 6 бет
Таңдаулыға:

Реферат
Тақырыбы:Жұлынның өткізгіш жолдары.

Орындаған: Әлі Ботакөз;
Тобы: ЖМҚБ-04-21;
Қабылдаған: Шахайдарова Д.О.

Шымкент-2022ж
Жоспар:
Кіріспе;
Негізгі бөлім;
Жүйке жүйесі;
Жұлын;
Жұлынның өткізгіш жолдары;
Жұлын нейрондары;
Қорытынды;
Қолданылған әдебиеттер.

Жүйке жүйесі орталық және шеткі бөлімдерден тұрады. Омыртқа-лы жануарларда алғашқысының қатарына жұлын мен ми, ал екіншісінің қатарына -- жұлын түйіндеріндегі және ағзалар ішіндегі(интрамуральдық) нейрондар жатады. Ағзалар ішіндегі жүйке вегета-тивтік жүйесінің нейрондары, ал жұлын түйіндері тұлғалық жүйке жүйесінің сезгіш жасушаларынан тұрады. Орталықтағы нейрондардың денесі мида немесе жұлында орналасқанмен, олардың ұзын талшықтары жұлыннан, мидан шығып шеткі ағзаларға барып таралады.Мұндай жүйке өскінділерін орталықтағыдан айыру үшін шеткі талшықтар деп те атайды.
Жұлын
Бұл омыртқа бағанының каналында орналасқан жуан арқан тәріздіорталық жүйке жүйесінің бір бөлімі. Жұлын ақ және сұр құрылымдызаттан тұрады. Ақ зат жүйке талшықтарынан, ал сұр зат нейрондарденесінен тұрады. Сүр зат жұлынның қақ ортасында ми түтігінің ай-наласында орналасқан. Жұлынды көлденең кескенде сұр заттың бей-несі көбелектің қос қанатына немесе "Н" әріпіне ұқсайды. Сұр зат-тың денесінен созылған алдыңғы, артқы, бүйір (жұп) ашалары бола-ды. Ақ зат сұр затты айнала қоршайды. Сұр заттың алдыңғы жәнеартқы ашасы ақ затты төрт бағанға (алдыңғы, артқы және екі бүйір)бөледі. Сұр зат рефлекстік қызмет атқарады, ал ақ зат қозуды өткізеді.Жұлынның сезгіш нейрондарына афференттік жүйкелер тері, ет, сіңір,ішкі ағзалар қабылдағыштарынан (экстеро-, проприо-, интероқабыл-дағыштардан) серпіністер әкеледі. Қозғалтқыш нейрондардың жүйке-лері қозуды шеткі ағзаларға, қаңқа еттеріне жеткізеді. Сезгіш жәнекозғалтқыш нейрондар, аралық нейрондар арқылы немесе бір-біріментікелей байланысып рефлекстік доға құрады. Сондықтан жұлын ми-дың қатысынсыз-ақ өзінің жұлын рефлекстерін атқара алады. Деген-мен біртүтас организмде жұлынның қызметі ми қызметіне бағыныш-ты. Орталық жүйке жүйесінде, оның төменгі бөлімдерінің қызметінжоғары бөлімдері реттеп отырады (субординация).
Жұлынның афференттік және аралық нейрондарының аксоны мен
бұтақтары қабылдағыштағы қозуды миға жеткізетін жұлынның жоға-
рыға қарай өрлейтін жолын құрайды. Бұл жолдардың көбі жұлын ақ
затының артқы және бүйір бағандарында өтеді. Қозуды ми нейронда-
рынан жұлынға жеткізетін эфференттік талшықтар жұлынның төмен
түсетін жолын құрады. Бұлар жұлынның алдыңғы және бүйірдегі ба-
ғандарында өтеді.
Жұлын 31 сегментке бөлінген. Әрбір сегмент алдыңғы және артқы
жұлын түбірлері арқылы дененің оған сәйкес және көршілес сегмент-
імен байланысады. Сондықтан жұлынның бір түбірі бұзылса, не кесіл-
се оған сәйкес дене сегментінде сезім және қозғалыс функциялары
толығынан жойылмайды. Оның қызметін көршілес сегменттің ней-
рондары орындайды. Белла-Мажанди заңы бойынша жұлынның арт-
қы түбірлері афференттік жүйкелерден, алдыңғы түбірлері эфференттік
талшықтардан тұрады.
Жұлын нейрондары. Адамның жұлынында 13,5 млн-дай нейрон-
дар болады. Олардың 97%-і сезгіш және аралық, 3%-і қозғалтқыш
нейрондар. Қозғалтқыш нейрондардың альфа (а) және гамма (ү) екі
түрі сұр заттың алдыңғы ашасында орналасады.
О-мотонейрон ең үлкен жасуша. Бұл нейронның аксоны адамның
бет еттерінен басқа барлық қаңқа еттерімен байланысқан. Тұтас бір
бұлшықеттің барлық миоциттерімен байланысатын нейрондар тобын
нейрондық пул деп атайды. Бұлар тұтас қозбауы мүмкін. Осыған орай
жиырылатын ет талшықтарының саны оған байланысты етті жиыру
әртүрлі болмақ. ү-мотонейрон о-мотонейронның тонусын тежейді (рет-
тейді). Мотонейрон қозғанда ет ішіндегі қабылдағыш - ет ұршығы
(интрафузалық ет) жиырылады. Одан ү-мотонейронға барған серпініс-
тер экстрафузальдық етті жиырылатын немесе босататын әсерлерге
сезімталдығын күшейтеді. Сөйтіп, о-мотонейронның әсерін үдетеді.
Аралық нейрондар басқа нейрондармен қоздыратын не тежейтін
түйіспелер құрады. Демек, олар қозу мен тежелу үрдістерінің тууын
реттейді және белгілі бір сегменттің ішіндегі көршілес сегменттер
арасындағы байланыстарды іске асырады. Бұл нейрондар сұр заттың
денесінде, артқы ашаның шылбыр (funiculus) бөлімінде орналасады.
Шылбыр жасушалардың аксондары ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.