Қазақстандағы гендерлік саясат ұғымы

Жұмыс түрі: Курстық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 20 бет
Таңдаулыға:

Logo, company name Description automatically generated

«Петропавл қаласындағы

химико-биологиялық бағыттағы

Назарбаев Зияткерлік мектебі»

«Назарбаев Зияткерлік мектептері»

дербес білім беру ұйымының филиалы

Қазіргі әлемдегі Қазақстан

Курстық жұмыс

Оқу бағдарламаға сәйкес тақырыптың бағыты:

Қазақстан Республикасының қоғамы.

Тақырып: «Казақстанда қабылданған гендерлік саясат әлеуметтік қатынастарға қалай әсер етуде?»

(- сөз)

Мазмұны

1. Кіріспе. 3

2. Негізгі бөлім 5

2. 1. Қазақстандағы «гендерлік саясат» ұғымы 5

2. 2. Гендерлік теңдікті нығайту мақсатында қазіргі уақытта қандай қолданылып жатқан шаралар 6

2. 3. Гендерлік саясаттың қоғамдық қатынастарға әсері 7

Библиография 8

1. Кіріспе.

Гендер - әлеуметтік топта адамның рөлін, мінез-құлқын анықтайтын және оның анатомиялық ерекшеліктеріне байланысты болатын әлеуметтік сипаттама. [1]

Гендерлік саясат - бұл қоғамдағы адам өмірінің барлық салаларында екі жыныс өкілдерінің, ерлер мен әйелдердің теңдігіне қол жеткізуге бағытталған мемлекеттік және қоғамдық қызмет. [2] Қазақстан Республикасындағы гендерлік саясаттың негізгі принциптері ерлер мен әйелдер үшін Қазақстан Республикасы Конституциясымен кепілдендірілген тең құқықты және бостандықты орнатады. Гендерлік теңдіктің қалыптасуы мен орнықтыруы - мемлекеттің дүниежүзілік аренадағы бәсекелестіктің арттыруының басты факторлардың бірі болып табылады. Сонымен қатар, гендерлік рөлдердің тиімді орнатуы - елдің тұрақты дамуының ажырамас бөлігі. [3] Қазіргі таңда Қазақстанның осы салада ең басты мәселелердің бірі - қоғамдық қатынастарда, заңнан тыс жағдаяттарда, гендерлік теңсіздіктің, менсінбеушіліктің және адам құқығының пайда болуы. Осы мәліметке қоса, көбінесе осы проблема әйелдерге қатысты болатындығын байқауға болады. [4] Дүниежүзілік Банктің 2017 жылдың деректері бойынша Қазақстан Республикасында шағын және орта бизнестің 44, 2 пайызын әйелдер басқарғанымен, ірі корпорациялардың басшылары тек 4, 2 пайыз жағдайда ғана әйелдер болып табылады. [5] Сонымен қатар, әйелдердің еңбегі ерлердің еңбегіне қарағанда төмен төленеді. Әйелдер ерлердің жалақысынан орташа есеппен 68. 6% табады (2018 ж. ) [6] Әдетте әйелдер ер адамдардан басқа жұмысты орындайды және еңбек иерархиясының төменгі деңгейлерінде орын алады.

Қазақстан Республикасы Ұлттық статистика бюросының Статистика комитетінің деректері бойынша елдегі гендерлік теңсіздік индексі 2019 жылы 0, 351-ді құрады, ал 2008 жылы 0, 459-ға тең болды. Гендерлік теңдікке қатысты айтарлықтай регрессия байқалады. [7]

Егер Қазақстан Республикасы гендерлік теңдікке және әлемнің жоғары дамыған отыз елінің қатарына кіруге мақсат қойса, бұл дамуды қамтамасыз ету үшін осы міндет Қазақстандықтардың жас ұрпағына байланысты болады және бұл жерде екі жыныс өкілдерінің рөлі бірдей маңызға ие.

Зерттеу жобасының өзектілігі:

Қазақстан үшін гендерлік теңдік және гендерлік саясаттың іске асырылуы өзекті мәселе болып табылады, себебі қазіргі таңда Қазақстан Республикасының конституциясына жүгінетін болсақ, әйел ер адам екеуі бірдей құқықтар мен бостандықтарға ие болуы тиіс. Ал Дүниежүзілік банктың ақпараты бойынша, 2020 жылы Қазақстандағы әйел халқының пайызы 51% құрады. [8] Осы фактілерге жүгіне отырып, әйел мен ер азаматтардың тең санағы екі гендердің әлеуметтік, қызметтік, саяси және ер адам қатыса алатын әр салада оларға тең мүмкіндіктермен қамтамасыз етуі тиіс. Ешбір жыныстың басқадан сандық артықшылығы болмағандықтан, конституциялық заң бойынша екі гендердің бостандықтары тең болғандықтан, қалайша қоғамда осы гендерлік саясат іске асырылуда екендігін бақылау қажеттілігі бар.

Жобаның мақсаты: Түрлі әлеуметтік зерттеу әдістерін қолдана отырып, Қазақстан Республикасында қабылданған гендерлік саясаттың орындалуын айқындап, қазіргі кезде гендерлік теңдікке қатысты мәселелерді аңықтау және нәтижелер негізінде осы проблеманы шешу жолдарын ұсыну.

Зерттеу жұмысын жүргізу жоспары:

➢ Зерттеу мәселесі бойынша ақпаратты жинау

➢ Гендерлік саясат бойынша деректерді өңдеу

➢ Сауалнама мен интервью зерттеу әдістерін қолдана отырып, мәселенің шешу жолдарын айқындау.

➢ Гендерлік саясат жұмысының нәтижелерін қорытындылап, зерттеу сұрақтарына жауаптар беру.

Зерттеу сұрақтары:

Қазақстанда «гендерлік саясат» ұғымы нені білдіреді?
Гендерлік теңдікті нығайту мақсатында қазіргі уақытта қандай шаралар қолданылып жатыр?
Гендерлік саясат қоғамдық қатынастарға қалай әсер етеді?

2. Негізгі бөлім 2. 1. Қазақстандағы «гендерлік саясат» ұғымы

Гендерлік саясатты Қазақстан Республикасында ресми түрде Әйелдер істері және отбасылық-демографиялық саясат жөніндегі Ұлттық комиссия жүргізеді. Бұл саяси бағыттың басты міндеті - екі жыныс өкілдерінің арасындағы теңдікке ықпал ететін кешенді саясатты жүзеге асыру. [9] 2005 жылы 29 қарашада ҚР Президентінің № 1677 Жарлығы бекітілген болатын, оның атауы - "Қазақстан Республикасында 2006-2016 жылдарға арналған гендерлік теңдік стратегиясы".

Ол елдегі гендерлік саясаттың негізгі бағыттарын айқындайды. Бұл стратегия ерлер мен әйелдердің билік құрылымдарына теңгерімді қатысуына қол жеткізуді, әйелдердің экономикалық және әлеуметтік тәуелсіздігі үшін мүмкіндіктерді теңдей дәрежеде қамтамасыз етуді, өз бизнесін дамыту және мансаптық өсу мүмкіндігін, отбасы ішіндегі тең құқықтар мен міндеттерді, адамның жынысы бойынша зорлық-зомбылықтан қорғалуды қамтамасыз қамтиды. [10]

Қазақстандағы гендерлік теңсіздікті бағалау бойынша Азия Даму банкінің деректеріне сәйкес, 2018 жылғы желтоқсандағы гендерлік даму индексі (ГДИ) ерлер үшін 0, 795 және әйелдер үшін 0, 790 құрады. Бұл ретте жалпы ГДИ 1, 006 құрады және де бұл екі жыныс өкілдерінің арасындағы теңдіктің айтарлықтай жоғары көрсеткіші болып табылады. [11] Қазақстан Республикасы Ұлттық статистика бюросының деректері бойынша гендерлік теңсіздік индексі (ГТИ) 2008 жылдан бастап 2017 жылға дейін өзінің ең төменгі нүктесіне жетіп, 0, 459-дан 0, 350-ке дейін төмендеді, бұл гендер арасындағы теңдіктің даму фактісін растайды. Алайда, 2018 жылдан бастап осы көрсеткіш тек өсіп, 2020 жылы 0, 426 белгісіне жетті. Дәл осындай көрсеткіштер 10 жыл бұрын болған. Соңғы бірнеше жылда гендерлік теңсіздік индексінің өсуі - жынысқа байланысты теңсіздік мәселелері ушығып кеткенің айқындайды. [12]

Қазақстан Республикасындағы гендерлік теңсіздік индексі

Сурет 1.

Қазақстан Республикасы, Ұлттық статистика бюросының Стратегиялық жоспарлау және реформалар агенттігі. URL: Гендерлік теңдік индексі (stat. gov. kz)

Қазіргі уақытта мемлекетте жыныстық қатынастарға байланысты келесі мәселелер айқындалған:

Әйелдердің жалақылары бірдей лауазымы және қызметтік статусы ер адамдарға қарағанда төмен болуы. 2018 жылғы есеп бойынша, еңбекақы төлеудегі алшақтық 34, 2%-ды құрады.
Әйелдердің жынысқа байланысты жеке құқықтарының ерлерге қарағанда көп бұзылуы. Қазақстандағы БҰҰ Даму бағдарламасының деректеріне сәйкес, 2020 жылға және гендерлік әлеуметтік нормалар индексіне сәйкес, елдегі адамдардың 96% - ы әйелдерге қатысты наным-сенімдері бар, ал қазақстандықтардың 28% - ы ер адам тіпті өз әйелін ұруға құқылы деп санайды.
Басқарушылық қызметтерде әйел мен ер адамдардың пайызы тең болмауы. 2018 жылы Қазақстандағы Парламент құрамында тек 21, 9% әйел адамдар болды, ал мемлекеттік саяси қызметшілер арасындағы әйелдердің үлесі - 11, 7% ғана болды. [13]

Гендерге қатысты адам құқықтарын бұзу мәселелерін реттеу үшін гендерлік саясат жүргізіледі. Осылайша, Қазақстандағы" гендерлік саясат " ұғымы ерлер мен әйелдер үшін тең құқықтар мен мүмкіндіктерді қамтамасыз ету үшін саяси, әлеуметтік және экономикалық саладағы гендерлік әділетсіздік мәселелерін шешуді білдіреді.

2. 2. Гендерлік теңдікті нығайту мақсатында қазіргі уақытта қандай қолданылып жатқан шаралар

Гендерлік саясаттың басты мақсаты - елдегі екі жыныс өкілдерінің, Қазақстанның Конституциялық заңға және Біріккен Ұлттар Ұйымы Бас Ассамблеясының резолюциясымен қабылданған Адам құқықтарының жалпыға бірдей декларациясына сәйкес, құқықтар мен бостандықтарға иеленуін қамтамасыз ету.

Гендерлік саясатты және гендерлік теңсіздікке қатысты мәселелерді шешіп, белгілі бір шараларды жүзеге асыру үшін Қазақстан тәуелсіздік алғаннан кейін қандай да бір жыныстық кемсітушілікті жою және ерлер мен әйелдер үшін тең жағдайлар жасау жөніндегі бірнеше заң жобаларын енгізді.

Гендерлік теңдікті іске асыру жөніндегі ережелерден тұратын негізгі құқықтық құжат - бұл Қазақстан Конституциясы, онда 14 бапта заңсыз іс-әрекет ретінде гендерлік кемсітушілікті қоса алғанда, түрлі себептер бойынша кемсітушілік көзделеді. Сондай-ақ, бұрын айтылғандай, 2005 жылы ҚР Тұңғыш Президенті Нұрсұлтан Назарбаев қабылдаған "2006-2016 жылдарға арналған Гендерлік теңдік стратегиясы" да гендерлік саясатты жүзеге асырудағы негіз қалаушы құжатқа айналды. Стратегияның ең маңызды аспектілері: репродуктивті денсаулықты нығайту, қоғамдық-саяси өмір мен экономикадағы теңдікке қол жеткізу, гендерлік білім беруді жүзеге асыру, жыныстық негізде жалпы қоғамдағы зорлық-зомбылықтың алдын алу. [14]

2009 жылы 8 желтоқсанда "Ерлер мен әйелдердің тең құқықтарының және тең мүмкіндіктерінің мемлекеттік кепілдіктері туралы" ҚР Заңы күшіне енді. Бұл заң адами қатынастардың аспектісін ғана емес, сонымен бірге қоғамдағы еңбек және іскерлік қатынастарды да қозғады, осылайша өмірдің барлық салаларында толық теңдік үшін жағдай жасауды мақсат қылды. [15]

2016 жылы "2030 жылға дейінгі отбасылық және гендерлік саясат тұжырымдамасы" қабылданды, оның мақсаттары бұрын қабылданған гендерлік теңдік Стратегиясынан сәл өзгеше. Осы тұжырымдамаға сәйкес, гендерлік ағарту, әйелдердің ғана емес, ерлердің де ұрпақты болу денсаулығын қорғау маңызды аспектілерге айналды, дегенмен, басты назар отбасы ішіндегі теңдікке қол жеткізуге және гендерлік стереотиптерді жоюға аударылды. [16]

Осылайша, бір негізгі құжат бар - Конституция, оған сәйкес жыныстық дискриминация заңсыз деп танылады және осы мәселені шешуге жауапты 3 негізгі құқықтық құжат бар.

2. 3. Гендерлік саясаттың қоғамдық қатынастарға әсері

Гендерлік саясатты жүзеге асыру қоғамдағы адамдардың қарым-қатынасына әсер етті. 2004 жылдан бастап 2021 жылға дейінгі депутаттық құрамның өзгеруі гендерлік саясатты іске асырудың үлгісі бола алады. Егер 2004 жылы Парламенттің депутаттық құрамында 69 ер адам (89, 6%) және 8 әйел (10, 4%) болса, 2021 жылы Мәжілістің жаңа құрамында 78 ер адам (73%) және 29 әйел (27%) болды. [17] Бұл қатынас идеалды тең болмаса да, қоғамның билік құрылымдарындағы әйелдерге қаншалықты сене бастағанын көрсетеді.

Сурет 2.

ҚР Ұлттық экономика министрлігінің Статистика комитеті. «Қазақстандағы Тұрақты даму мақсаттарының гендерлік профилі»

Гендерлік саясаттың арқасында декреттік демалысқа шығатын әйелдер үшін әлеуметтік қорғау шаралары жүзеге асырылды. Осылайша, әйел декреттік демалысқа шыққанда да жұмыс орнын сақтайды. Бұрын әйелдерде бала күтімі қажеттілігіне байланысты жұмыс орнынан кетуге және одан әрі жұмысқа орналасуға байланысты қиындықтары туындалып тұрған еді. Әйелдің репродуктивті ерекшеліктері ерлер мен әйелдер үшін экономикалық дамудың тең емес жағдайларын жасады, бұл бала туудың төмендеу қауіпінің пайда болуына әкелді . Осылайша, әйелдерді бала тууға және жұмыс істеуге ынталандыру үшін үш жылға дейін бала күтімі бойынша демалыс және бала бір жасқа толғанға дейінгі, әйелдің жалақысының 40% құрайтын, әлеуметтік жәрдемақы беріле басталды. [18]

Қоғамның әйелдерге деген іскерлік және экономикалық қарым-қатынасының жақсаруы да байқалады. Ерлер мен әйелдер арасындағы жалақы алшақтығы айтарлықтай төмендейді. Қазақстан Республикасының Стратегиялық жоспарлау және реформалар жөніндегі агенттігі Ұлттық статистика бюросының деректері бойынша 2019 жылы жалақыдағы гендерлік алшақтық 32, 2% - ды құрады, ал 2020 жылы алшақтық тек 25, 0% - ды құрады. [19] Бұл ретте, Халықаралық Еңбек Ұйымының деректері бойынша Жаһандық гендерлік алшақтық 16-22% - ға тең және өткен жылғы деректер әлемдік көрсеткішке ең жақын көрсеткішті көрсетті. [20]

2. 4. Зерттеу әдістері

Қазақстандағы гендерлік саясаттың қоғамға әсерін аңықтау үшін, зерттеу барысында бірінші және екінші зерттеу әдістері қолданылған болатын.

Екінші әдістерге бұқаралық ақпарат құралдарынан алынған мақалаларды талдау, Қазақстанның Ұлттық статистика ресми бюросынан алынған деректер, сондай-ақ гендерлік саясат және гендерлік теңсіздік тақырыбында жүргізілген түрлі әлеуметтік зерттеулерді талдау жатады. Екінші дерек көздері ақпаратты өндірудің тиімді әдісі болып табылады, өйткені бірінші зерттеу әдісіне қарағанда, деректердің бірнеше көздерін қарастыруға және ең сенімдісін анықтауға болады. Сонымен қатар, ақпаратты іздеу әлдеқайда жылдам.

Зерттеудің бірінші әдістеріне ақпараттың бастапқы дерек көздері жатады. Бұл жағдайда ақпарат жинаудың сапалы әдісі сұхбат болды. Ол адам құқықтарын қорғау саласындағы қоғамдық қызметпен айналысатын Human Rights Focus коммерциялық емес қоғамдық ұйымының өкілдерімен өткізілді. Осы ұйымның басты назарының бірі халықтың әлеуметтік осал топтарының, атап айтқанда, әйелдер мен балалардың құқықтарын қорғау болып табылады. Ұйым өкілдері Қазақстанның құқықтық саласының сарапшылары болып табылады және елдегі гендерлік кемсітушілік туралы, қоғамға тікелей ықпал ететін құқықтық актілер мен гендерлік саясат бағдарламалары туралы хабардар. Өз кезегінде, Human Rights Focus ұйымы қоғаммен бірге жұмысты жүргізеді және адамдар мен мемлекет арасындағы делдал бола отырып, гендерлік саясаттың қоғамға қалай әсер ететініне куә болады. Осылайша, сұхбаттың басты мақсаттары адамдармен жұмыс жасауды негізге ала отырып, гендерлік саясаттың қандай деңгейде жүзеге асырылатынын анықтау, қоғамдағы гендерлік кемсітушіліктің негізгі себептері қандай екенін, гендерлік теңсіздік проблемаларын реттеудің тиімділігіндегі Қазақстанның рөлін анықтау, сондай-ақ адамдардың гендерлік кемсітушілікке ұшырауының негізгі себептерін анықтау болды. Сұхбат осы ұйымның өкілімен, атап айтқанда білім алмасу платформасының менеджерімен жүргізілді. Сұхбат ұзақтығы 25 минутты құрады.

Екінші ақпарат көздері Қазақстанның гендерлік саясатының қоғамдағы әлеуметтік қатынастарға қалай әсер ететінін анықтауда жеткіліксіз болғандықтан, ақпарат жинаудың бірінші әдістері де қолданылды.

Сонымен қатар, ақпарат жинаудың сандық әдісі барлық жастағы адамдар арасында жүргізілген сауалнама болды, бірақ сауалнамада ең белсенді адамдар тобы-18-25 жас аралығындағы адамдар.

Диаграмма №1. Сауалнамадан өткен адамдардың жас аралығы.

Сауалнамадан өткен әйелдер мен ерлердің пайызы шамамен бір-біріне тең, сәйкесінше 57% және 43% құрайды.

Бұл гендерлік теңсіздік мәселесі екі жыныстың көзқарасынан да қарастырылғанын және сауалнамада ұсынылған көзқарас объективті екенін көрсетеді.

Диаграмма №2. Сауалнамадан өткен адамдардың жынысы.

Бұл сауалнаманың басты мақсаты қоғамның "гендерлік саясат" деген не екенін түсінетіндігін, гендерлік теңсіздікті жою бойынша заңдар мен бағдарламалардың бар екенін білетіндігін, қоғамдағы гендерлік теңсіздікке қатысты негізгі проблемаларды қалай көретінін, қоғамдағы гендерлік саясаттың маңыздылығын қалай бағалайтындығын, олардың пікірінше, мемлекет бұл мәселені шешуде қаншалықты тиімді, гендерлік дискриминацияның негізгі себептері қандай және олар бұл мәселенің шешімін қалай көреді, жалпы, олар оны проблема деп санайды ма екендігін аңықтау болды

2. 5. Зерттеу нәтижелері

2. 5. 1. Сауалнама

Сауалнаманың нәтижелері бойынша, 116 адам сауаламадан өтті.

Гендерлік саясаттың қоғамдағы әлеуметтік қатынастарға әсерін анықтау бойынша жүргізілген сауалнама нәтижелеріне сүйене отырып, алынған деректерге талдау жасауға мүмкіндік беретін салыстырмалы диаграммалар жасалды.

Сауалнама нәтижелеріне сүйенетін боллсақ, сауалнамаға қатысатын адамдардың ең белсенді тобы - бұл 18 жастан 25 жасқа дейінгі, сұралған адамдардың жалпы көлемінің 43% - ын құрайтын адамдар екенін анықтауға болады. Сондай-ақ, шамамен 15-тен 17 жасқа дейінгі, 26-дан 39 жасқа дейінгі және 40-тан 55 жасқа дейінгі адамдардың пайызы шамамен бір-біріне тең, әрқайсысы 15-20% құрайды. 18 жастан 25 жасқа дейінгі адамдар бұл әлеуметтік қатынастарға, әсіресе медиа кеңістікке көбірек қатысатын адамдардың ең белсенді тобы.

Диаграмма №1. Бірінші сұрақ жауаптары.

Алынған сауалнама нәтижелерін объективті деп атауға болады, өйткені ұсынылған сауалнамаларға жауап берген ерлер мен әйелдердің пайызы айтарлықтай ерекшеленбейді, сауалнамадан өткен әйелдердің пайызы 57%, ал ерлердің пайызы 43% құрайды. Бұл сауалнамадағы ең маңызды факторлардың бірі, өйткені гендерлік саясат тақырыбы және оның қоғамдағы салдары екі жыныс тұрғысынан да қарастырылуы керек. Қазақстан Республикасының Конституциясына сәйкес елдің барлық азаматтарының жынысына, жасына, ұлтына және басқа да белгілеріне қарамастан тең құқықтар мен мүмкіндіктерге ие болу фактісін ескере отырып, объективті ұстанымға ерлер мен әйелдердің тең келетін көзқарасымен қол жеткізуге болады.

Диаграмма №2. Екінші сұрақ жауаптары.

Үшінші сұрақ респонденттер "гендерлік саясат" терминінің мағынасын біле ме, жоқ па, соны анықтау болды, оның нәтижелері бойынша көптеген адамдар, атап айтқанда 62% "гендерлік саясат"дегеннің не екенін біледі. Адамдардың 37% - ы осы терминнің бар екенін біледі және ол туралы естіді, ал адамдардың тек 2% - ы бұл терминнің мағынасын білмейтіндіктерін айтты.

Диаграмма №3. Үшінші сұрақ жауаптары.

Келесі сұрақта респонденттерге қоғамдағы "гендерлік саясаттың" маңыздылығын 1-ден(өзекті емес) 10-ға дейін(ең өзекті) бағалау қажет болды. Нәтижелер сауалнамаға қатысқан адамдардың пікірінше, қоғамдағы осы мәселенің өзектілігін орташа бағалау 7. 79/10 құрайтынын көрсетті. Бұл бағалау гендерлік саясат қоғамда айтарлықтай жоғары маңыздылық тудыратынын және өзекті проблема болып табылатынын көрсетеді.

Диаграмма №4. Төртінші сұрақ жауаптары.

Бесінші сұрақ адамдардың "гендерлік саясат" терминін қалай түсінетінін және оған қандай мағына беретінін анықтау болды. Сауалнама көрсеткендей, 116 адамнан 81 адам гендерлік саясат терминін қоғамдық өмірдің барлық салаларында ерлер мен әйелдердің теңдігіне қол жеткізуге бағытталған мемлекеттік және қоғамдық қызмет ретінде түсінеді. Екінші танымал жауап " Халықаралық органдар мен мемлекеттердің негізгі гендерлік басымдықтар мен іргелі құндылықтарды айқындауы " болды. "Гендерлік саясаттың" ең дұрыс мағынасы-респонденттердің көпшілігі таңдаған алғашқы нұсқа. Бұл адамдардың көпшілігі "гендерлік саясат" ұғымын дұрыс жолмен қабылдайтындығын білдіреді.

Диаграмма №5. Үшінші сұрақ жауаптары.

Келесі сұрақтың нәтижелері адамдардың шамамен 40% - ы гендерлік саясаттағы бірде-бір қаулы немесе бағдарлама туралы білмейтінін, 41% - ы сұрақта тізімделген қаулылардың бірнешеуін ғана білетіндігін және тек 19% - ы гендерлік саясаттағы барлық қаулылар туралы хабардар екендігін көрсетті.

Диаграмма №6. Үшінші сұрақ жауаптары.

Жетінші сұрақта респонденттен бірінші кезекте ескерілуі тиіс гендерлік саясаттың ең маңызды аспектілерін(үштен аспайтын) бөліп көрсету талап етілді. Көптеген адамдар үшін ең маңызды аспект- 88 дауыс алған «тең еңбек жағдайлары және тең жалақы» болып табылады. " Іскерлік қатынастар мен білім беру мекемелерінде тікелей және жанама гендерлік бөліністің болмауы " мен " Тең отбасылық және тұрмыстық міндеттер " аспектілерінің әрқайсысы 70 дауысты алған болатын. Көптеген адамдардың пікірінше, төмен маңыздылыққа ие аспектілер - "ақпаратқа шектеусіз қол жеткізу" және "ата-ана құқықтары мен міндеттерінің толықтай теңдігі".

Диаграмма №7. Жетінші сұрақ жауаптары.

Одан кейін респонденттерге олардың құқықтары гендерлік белгі негізінде бұзылған жағдайлар мен кемсітушілік жағдайлар қаншалықты жиі болатындығы туралы сұрақ қойылды. 29% - ы мұндай жағдайлар жиі болады деп жауап берді, 38% - ы бұл сирек болатынын айтты, 17% - ы бұл мәселеге қатысты сенімсіздіктерін білдірді және адамдардың тек 17% - ы ешқашан ешқандай зиян тигізбеді деп жауап берді.

Диаграмма №8. Сегізінші сұрақ жауаптары.

Тоғызыншы сұрақ бойынша респонденттер қоғамдағы гендерлік теңсіздіктің дамуына қатты әсер ететін ең көп дегенде үш факторды бөліп көрсетуі керек еді. Ең танымал жауап 84 дауысқа ие болған "Менталитет, мәдениет, дәстүрлер мен әдет-ғұрыптар" болды. Әрі қарай, шамамен бір деңгейде келесі факторлар болды: "Дін", "Білімнің төмен деңгейі", "Әлеуметтік қолдау/көмектің әлсіз деңгейі" және "Ата-ана мен үй функцияларың тең бөлінбеуі", сәйкесінше 51, 46, 47 және 46 дауыс алды. Физикалық еңбекке қабілеттіліктің әр түрлі деңгейінің фактісі гендерлік дискриминацияны дамытудағы аса маңызды емес фактор деп көруге болады.

Диаграмма №9. Тоғызыншы сұрақ жауаптары.

Оныншы сұрақта сауалнамадан өткен адамдар қазіргі қоғамда гендерлік дискриминацияның қандай мысалдары жиі кездесетініне мысал келтіруге сұраған болатын. "Әйелдерге тұрмыстық зорлық - зомбылықтың жоғары деңгейі" - 86 дауыс жинап, ең танымал жауап болды, ал "Гендерлік стереотиптерді енгізу" 67 дауыс жинады. Көпшіліктің ойы бойынша, бұл қоғамдағы жыныстық дискриминацияның жиі кездесетін мысалдары болып табылады. Ең аз дауыс жинаған "гендерлік қатыстылығына қарай қызметкерлерді жалдау" тармағы, көпшіліктің пікірінше, басқаларға қарағанда сирек кездесетін гендерлік қысым көрсету жағдайы.

Диаграмма №10. Оныншы сұрақ жауаптары.

Сонымен қоса, респонденттерге Қазақстанға гендерлік саясат қажет деп санайды ма деген сұрақ қойылды. Олардың 80% - ы "иә", 14% - ы "иә, бірақ ішінара" деп жауап берді. Бұл дегеніміз, адамдардың көпшілігі гендерлік саясат елге қажет деп санайтындығының белгісі.