ҚҰҚЫҚТЫҚ ӘДЕТ ҚҰҚЫҚТЫҚ НЫСАН РЕТІНДЕ ҚОЛДАНЫЛУЫ

Жұмыс түрі: Материал
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 11 бет
Таңдаулыға:

Қазақстан Республикасының Білім және Ғылым министрлігі

Кафедра:
Факультет:

КУРСТЫҚ ЖҰМЫС
Тақырыбы: Құқықтық әдет - құқықтық нысан ретінде

Орындаған: Коптилеуов Сүлеймен
Тобы: ЮП-21-05
Қабылдаған: Абилшеева Р.Қ.

Орындаған: ЮП-21-05 топ студенті Коптилеуов Сулеймен
Рецидент: Абилшеева Р.Қ.

Коптилеуов Сулеймен ЮП-21-05
МАЗМҰНЫ
КІРІСПЕ ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .
1. ҚҰҚЫҚ НЫСАН ҰҒЫМЫ МЕН МӘНІ ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .
1.1 Құқық нысандары түсінігі, түрлері ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .
1.2 Құқық нысанының мазмұны мен құрылымы ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
2. ҚҰҚЫҚТЫҚ ӘДЕТ ҚҰҚЫҚТЫҚ НЫСАН РЕТІНДЕ ҚОЛДАНЫЛУЫ ... ... ... ... ... ...
2.1 Құқықтық әдет түсінігі ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
2.2 Құқықтық әдет ерекшеліктері ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
ҚОРЫТЫНДЫ ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
ПАЙДАЛАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ ... ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .

Кіріспе

Тақырыптың өзектілігі. Құқықтық әдет - құқықтық негізгі қоғам тарихында елдердің қалыптасу кезінде көрініс тапқан құқық нысаны болып табылады. Әдет - ғұрып нормалары адамдардың қарым - қатынасында сан жылдар бойы жинақталып, сараланып, жан - жақты тәжірибе арқылы қалыптасқан. Мысал кетірер болсақ, сонау заманғы Ману заңдары, орыс правдасы, өзіміздің қазақ тарихындағы "Қасым ханның қасқа жолы", "Есім ханның ескі жолы", Тәуке ханның "Жеті жарғысын" және тағы басқа да өз заманында ел үшін әділ бола білген заңнамалармен ережелерді айта аламыз. Қазақ қоғамында тілдері сөйлегенде тас жарар от ауызды билері де ел ішінде билік жасауға, осы әдеттердің, тәртіптердің қалыптасуына өз ықпалдарын тигізген деседі. Қиынынан қиыстырып, аталы сөздің қаймағын жеп, қаспағын тауысқан шешен билеріміз сол кездегі небір дауларға тоқтау бола білген. Тіпті күш сынасар жаугершілік заманда да билердің тауып айтқан бір ауыз сөзі тоқтам бола білген. Сол кезден қалыптасқан әдет - ғұрыптар қазіргі таңда да өз жалғасын тауып, ел ішінде болмасын біраз мәселелерде қолданылып келе жатқаны баршамызға мәлім.
Құқық өз өмір сүруі барысында құқықтың нормаларға барша адамның біріңғай бағынуына негізделеді. Ол деп отырғанымыз осы құқықтық әдеттерді өз нормасында сақтау, бағыну. Кейбір жағдайларда санкцияланған әдет құқықтың қайнар көзі болып табылады.
Мемлекет адам қоғам болып дамуы барысында қалыптасқан. Адамдардың ең алғашқы қоғамдық ұйымы рулық қоғам негізінде жүрді. Рулық қоғам адамдардың туыстық белгілері мен, ортақ еңбек, ортақ материалдық жабдықтар арқылы топтасу негізінде қалыптасқан болатын. Жалпы ру туралы айтатын болсақ, туысқан адамдардың бірлестігі болып табылады. Олар өзара қыз алыспайды. Бұл әдет осы күнге дейін бізге жетіп, сақталып отыр. Мысалға келтіретін болсақ қазақ қоғамындағы жеті атаға дейін қыз алыспау.
Рулық қоғамда да қоғамдық тәртіп, әдет болған. өз ара келіспеген мәселелерін рулық жиналыста шешіп отырған. Ол жиналысқа жынысына қарамай, кәмелетке толған барлық ру мүшелері қатысқан. Қандай мәселе болмасын әділдік өз орнын тауып отырған деседі. Ру мүшелері өз жиналыстарында ру ағасын сайлаған. Ру ағасына ақылы толған, барлық әдет - ғұрыпты жетік меңгерген, рудың қамын ойлайтын, қауымды басқара білетін адам сайланатын. Бірнеше рулар бірігіп тайпа құрайтын. Тайпаны басқару үшін ру ағаларынан кеңес құрылатын. Сол кеңесте ру өмірі мен тұрмыс жағдайы, ішкі дау - дамайлар талқыланып, шешімдері әділ түрде табылып отырған.
Әдет - құрып - қауымдағы адамдардың қарым - қатынасын реттейтін, белгілі - бір дағдыға айналған географиялық, ұлттық, экономикалық факторларға байланысты тарихи қалыптасқан, жазылмаған мінез - құлық қағидасы. Әдеттер ру тұрмысының жақсару мақсатында, бір - бірімен тату - тәтті тұрып, белгілі бір басқару жүйесіне бағынып, олардың өсіп - өнуін қамтамасыз етеді. Ру әдеттері барлық ру мүшелерінің еркін білдіріп, мүдделерін қорғайтын қағидалар деп танылып оны мүлтіксіз тапжылмай орындау ру мүшелерінің дағдысына айналған еді. Ру мүшелерінің пікірінше, ру әдеттерін, дәстүрлерін бұлжытпай орындау табиғи, өзінен өзі табиғи әрі саналы іс -әрекет деп санады. Рулық әдеттер мен дәстүрлердің қандай болғанын қазақ тарихынан да көруге болады.
Құқықтық әдет нормалары - көп рет қайталана отырып, әдетке айналу нәтижесінде, соған орай, қоғамдық пікірмен сақталатын және қолдау табатын, тарихи даму процесінде қалыптасатын нормалар. Ол бүкіл халықтың мүддесін қорғаудың, мемлекеттің билігін, саясатын іс жүзінде асырудың бірден бір тиімді әрі нәтижелі құралы. Құқықтық норма қоғам мүшелерінің мінез - құлқын, іс - әрекетін арнайы ережелермен реттейді. Құқықтық норма заңда ресмилендірілген нормативтік нұсқау. ол жалпыға міндетті, мемлекеттің атынан баянды етілген, қоғамдық қатынастарды реттейтін билік. Оған мына белгілер тән:
1. Құқықтық норма ең маңызды қоғам;
2. Тұлға үшін ең маңызды қоғамдық қатынастарды реттейді;
3. қоғам және тұлға үшін пайдалы;
4. қажетті қатынастармен бірге, зиянды қатынастар да бейнеленеді.
Қатынастар құқықтық сипатты тек сол кезде алады, егер әңгіме әлеуметтік маңызы бар актілерді жүргізуге арналса, ой мен сезімге сәйкес олардың қимылын көрсетпейтін болса, олардың заңды табиғаты туралы айтыпта қажеті жоқ.
Идеологиялық қатынастар адамның санасына байланысты болады. Оның ең маңыздылары:
* саяси;
* құқықтық;
* моральдық;
* ұлттық;
* діни т.б. қатынастар кіреді.
Адамдардың және олардың ұйымдарының арасындағы өмірлік қарым - қатынастардың әр түрлі жақтары мен сыртқы көріністерінің өзіндік нысандары болады. Олар моральдік, саяси, ұлттық, діни соған қоса ұлттық болуы да мүмкін. Әрбір қоғамдық қатынастар қиын әрі көпжақты болып табылады. Оларға әртүрлі қоғамдық мүдделердің білімдері және қажеттіліктері қосылуы ықтимал.
Кейбіреулері құқықтық реттеумен қамтылып, шешіліп жатса, басқалары олай шешілмеуі мүмкін. Мысалға алып қарайтын болсақ, отбасы өмірінде заңды нысандарға көшетін әдеттегідей, материалдық қарым - қатынастар адамдардың дінге, өзіне қатынасы, құқықтық зерттеу аясынан сыртта болады. Осы жағдайға байланысты, қоғамдық қатынастардың бәрі бірдей толық көлемде заңды нысандарға көшпейді. Құқықтық қарым - қатынас адамдар арасындағы құқық нормаларымен белгіленген анық қатынастарды көрсетеді. Барлық қоғамдық қатынастар, құбылыстар объективті түрде заңды бола алмайды. Курстық жұмыста құқықтық әдет пен нормалардың құндылығы, мазмұны, түсінігі, түрлері, субъектілері, объектілері мен субъективті заңды құқығы мен міндеттері толық айқындалған.
Курстық жұмыстық мақсаты - құқықтық әдет - құрыптарын толық зерттей отырып, олардың құқық теориясындағы орнын анықтау.
Курстық жұмыстық міндеті - құқықтық әдет - ғұрыптардың, әдет нормаларының міндеттерін, ерекшеліктерін және мүмкіндіктерін зерттеу.
Жұмыстың құрылымы және көлемі - жұмыс кіріспеден, екі тараудан, қорытынды мен пайдаланылған әдебиеттерден тұрады. Көлемі 27 беттен тұрады.

1. ҚҰҚЫҚ НЫСАН ҰҒЫМЫ МЕН МАЗМҰНЫ
1.1 Құқық нысандары, түсінігі, түрлері.

Құқық нысанын жақсы түсіну үшін әуелі философиялық категория - Мазмұн мен нысанды жақсы білу қажет. Мазмұн - белгілі бір заттар мен құбылыстарды құрайтын элементтер мен процесстердің жиынтығы. Ал нысан - мазмұнның өмір сүру тәсілі, оның құрылымы, ішкі түзілісі. Тек қалыптасқан белгілі бір нысаны бар мазмұн ғана болмақ. Сол сияқты таза, мазмұнсыз нысан деген де болмайды. Нысан әрқашан мазмұнды, мазмұн нысанды келеді. Осы екі категорияның өзара қарым - қатынасында басты рольді мазмұн атқарады. Мазмұн үнемі дамып, өзгеріп отырады. Мазмұнға сәйкес нысан да өзгерістерге ұшырайды. Мазмұн нысанды белгілейді. Бірақ нысан да мазмұннан қалыс қалмайды, өз тарапынан мазмұн белсенді түрде әрекет етеді. Жаңа, өзінің мазмұнына сай келетін нысан оң дамуына, ілгері басуына жәрдемдеседі. Ал өзінің мазмұынына сай келмейтін ескі нысан оның дамуына кедергі жасайды. Мазмұн мен нысанның арасындағы сәйкессіздік ескі нысанның орнын жаңа нысанның басуымен шешіледі.
Құқық осы философиялық категорияның заңдарына сәйкес дамып, өзгеріп отырады. Құқық әлеуметтік шындықтың объективтік құбылысының сыртқы нысаны. Ғылым құқықтың ішкі - сыртқы нысаны болады деп түсіндіріледі. Сонымен қатар, ішкі нысан - құбылыстың құрылымын, жүйелік элементтерін көрсетіп, сыртқы нысаны - құбылыстарды құқықтық тұрғыдан анықталған заң негіздердің жиынтығы.
Құқықтың нысаны және құқықтың негізі бір - бірімен тығыз байланысты ұғым. Бірақ олардың айырмашылығы, ерекшеліктері бар. Нысан - құқықтың мазмұынының сыртқы көрінісін және өмір сүру тәсілін көрсетеді. Негізгі құқықтың мазмұынының қалыптасу негіздерін, себептерін, факторларын көрсетеді.
Құқықтық нормалардың негіздерінің үш түрі болады:
1. Материалдық негізге - қоғамдағы экономикалық базистың меншіктердің талаптарына сәйкес қабылданған нормативтік актілер жатады;
2. Идеалдық негізге қоғамдық идеологияның, сананың талаптарына сәйкес қабылданған құқықтық нормалар;
3. Заңды негізге - қоғам жақсы, сапалы дамуының ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.