Еңбекке жарамсыз кәмелетке толған балалардың алимент алуға құқығы

Жұмыс түрі: Курстық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 24 бет
Таңдаулыға:

Нұр-Сұлтан қаласының білім бөлімі

Еуразиялық гуманитарлық институтының колледжі мекемесі
Әлеуметтік-құқықтық пәндердің пәндік-циклдік комиссиясы

Алименттік міндеттемелердің түсінігі
Азаматтық құқық пәні бойынша курстық жұмыс

Орындалды: ПК-31 Кенжетаев Д.Қ
Жетекшісі: Жұмабаева.З.Ә
заң пәндерінің оқытушысы

Нұр-Сұлтан қ 2022жыл
Мазмұны
Кіріспе 3бет
Негізгі бөлім
1. Алименттік міндеттемелердің түсінігі ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...5
1.1. Алименттерді есептеу тәртібі ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..5
1.2. Ата-аналарға қамқорлық ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... 6
1.3. Ата-аналар мен балалардың алименттік міндеттемелері ... .8
1.4.Отбасының басқа мүшелерінің алименттік міндеттемелері ... ... 11
2. Алименттік міндеттемелердің шартары ... ... ... ... ... ... ... ... ..18
2.1.Алимент төлеу туралы келісім ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...18
2.2 Алиментті сот тәртібімен төлеттіру және өндіріп алу тәртібі ... ... ... ... .. 21
2.3 Алимент өндіру айлығы ... ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... 28
2.4 Алименттік міндеттемелердің тоқтатылуы ... ... ... ... ... ... . . 29
Қортынды ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .34
Сілтемелер ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .. 38

Кіріспе
Алименттер (лат. alimentum деген сөзінен -- "тағам, асырап-бағу" дегенді білдіреді) -- заңда белгіленген жағдайларда бір отбасы мүшелерінің оның өзге мүшелерінің пайдасына төлеуге міндетті белгілі бір ақшалай қаражатттары. Алименттік міндеттемелердің негізі -- отбасылық қатынастар болып табылады, ал олардың мақсаты -- отбасының еңбекке жарамсыз және мұктаж мүшелерін асырап-бағу. Алименттер сот шешімі бойынша (алименттер төлеудің соттық тәртібі) немесе тараптардың келісімі бойынша (алименттер төлеудің ерікті тәртібі) төленеді.
Отбасы мүшелерінің алименттік қатынастары Неке (ерлі-зайыптылық) және отбасы туралы Кодексінің бесінші бөлімімен реттеледі.
Атап айтқанда қаражат кәмелетке толмаған балаларға, қамқорлықсыз қалған және еңбекке жарамсыз кәмелетке толған балаларға, еңбекке жарамсыз көмекке мұқтаж ата-аналарға және ерлі-зайыптыларға, жүктілігі кезеңінде және бала туған күннен бастап үш жыл бойы зайыбына қамтамасыз етілу үшін арналған.
Алимент сот шешімімен немесе тараптардың келісімімен төленеді. Алимент төлеу туралы келісім жазбаша нысанда жасалады және міндетті түрде нотариуста куәландырылады.
Ата-аналардың арасында алимент төлеу туралы келісім болмаған кезде, алимент сот тәртібімен өндіріп алынады, ол өз кезегінде сот орындаушының мойына түседі.
Алиментті өндіру, оның ішінде балаларға арналғаны, халықтың әлеуметтік осал топтарының мүдделерін қозғайды және әлеуметтік маңызы бар істердің бірі болып табылады.
Егер келісімге келу мүмкін болмаса немесе тараптардың бірі алименттерді төлеуден бас тартса, онда сотқа өтініш беріп, алименттерді мәжбүрлі төлеткізуге болады. Ол үшін жауапкер-ері немесе зайыбының тіркелу орны бойынша сотқа талап арызбен жүгіну қажет (ҚР Азаматтық процессуалдық кодексінің 32-бабына сәйкес).
Статистикалық мәліметіне сүйенсек ағымдағы жылдың 9 айындағы есептік кезеңнің аяғындағы атқару құжаттарының қалдығы 16 мыңнан астамды құрады. Оның ішінде 1 мың 161 құжат 848 млн. теңге қарыз мөлшерімен пробемалық алиментке жатады. Себебі, 813 борышкер 594 млн. тенгеге қарызын мүлдем өтемейді, 348 борышкердің 254 млн. тенгеге қарызы үш айдан астам, олардың қарыздары ішінара төленеді.
Осы санаттағы проблемалық атқарушылық құжаттардың едәуір саны борышкерлердің өндіріп алуға болатын ресми табысы мен тіркелген мүлкінің болмауына байланысты. Мемлекеттік органдарының тиісті емес өзара іс-қимылға байланысты іздестіру борышкерлерді анықтау, көлік құралдарын ұстау және сот қолданылуын тоқтатқан жүргізуші куәліктерін алып қою бойынша шаралар қабылданбауы. Алимент төлеуден қасақана жалтырып жүрген адамдарға қатысты сотқа дейінгі тергеу тиісті деңгейде жүргізілмеуі. Сот орындаушыларына сот орындаушысына келуден жалтарған адамдарды алып келу бойынша, оның ішінде әкімшілік жауапкершілікке тарту үшін, сондай-ақ борышкерлерді жұмысқа орналастыру үшін жәрдем көресетілмеуі.
Проблемалық алименттердің санын төмендету мақсатында ағымдағы жылдың 18 қазанда Алматы облысы жеке сот орындаушыларының өткен жиналысында Алматы облысының Әділет Департаментімен бірге Әкесінің балаға қамқорлығы - Забота отца о ребенке атты акциясы жарияланды.
Неке және отбасы туралы кодекстің 47-бабына толықтырулар енгізіледі.
Елімізде некеден тыс туған балаға да әкесінің алимент төлеп тұруы міндетті болмақ. Бұл туралы Мәжіліс депутаты Светлана Бычкова айтты, деп хабарлайды ҚазАқпарат.
Бүгін ҚР Парламенті Сенаты Әлеуметтік-мәдени даму және ғылым комитетінің кеңейтілген отырысында баланың құқықтарын қорғау мәселесі қаралды.
Жиында С.Бычкова баланың құқықтарын қорғау мәселесі жөніндегі функцияларды жүзеге асыратын ұйымдардың қызметіне байланысты мәселелер бойынша өзгерістер мен толықтырулар көзделген заң жобасын таныстырған еді.
"2018 жылдың маусымында Конституциялық кеңеске үндеу жолданып, онда ер-азаматпен некеде тұрмаған аналар дүниеге әкелген балалардың бұл тұрғыда құқықтары шектелгені көрсетілген. Егер еркектер оларға алимент төлегісі келмесе, онда балалар алименттен қағылады. Сондықтан түптеп келгенде ондай балалар некедегі әйелдерден туған балалармен теңестірілген еді. Бұл ретте жағдайға байланысты нақты шарттарды сот айқындайды", - деді Мәжіліс депутаты отырыс қатысушыларының сауалына жауап бере келді.
Талқылау барысында Неке және отбасы туралы кодекстің 47-бабына толықтырулар енгізілетіні аталып өтілді. Аталған толықтыруларда ер-азамат некеден тыс туған ортақ балаларын асырау үшін оның анасының шығындарын өтейтіндігі көзделген.
Сонымен қатар, дәл осы нормада сот ақша қаражатының көлемі мен төлем мерзімділігін тараптардың материалдық және отбасылық жағдайына байланысты айқындайтындығы көрсетілген.
1. Алименттік міндеттемелердің түсінігі
1.1Алименттерді есептеу тәртбі

Алименттерді есептеу тәртібі алименттер сот тәртібімен өндіріліп алынған кезде кәмелетке толмаған балаларға өндіріліп алынатын алименттер мөлшерін заң төлеуші жалакысына үлесті қатынаста айқындайды. Сонымен көмелетке толмаған бір балаға ата- анасының айлық жалакысының не өзге де табыстарының төрттен бір бөлігі, екі балаға -- уиітен бір бөлігі, үш және одан да көп бала үшін -- тең жартысы мөлшерінде. Сот, сондай-ақ тараптардың материалдық немесе отбасылық жағдайларын немесе өзге де көңіл бөлуге тұратын жайттарды ескере отырып, бұл үлестердің мөлшерін көбейте немесе азайта алады.
Ата-анасының жұмыс таба алмауы осыған жатқызылуы мүмкін. Сот мұндай жағдайда алимент мөлшерін азайтып жалақының 14 бөлігінің орнына 16 бөлігін өндіріп алуды белгілейді.
Сот әрбір нақты жағдайда осы жайттардың бәрін де ескереді. Заңда, сонымен қатар ерекше жағдайлар туындаған кезде ата-аналардың балаларды асырап-бағуға қосымша шығындар жасауға қатысу міндеттері де белгіленген. Мысалы, балалардың ауыр науқасы, шипажайлық ем қажеттігі және басқалары. Сот мұндай жағдайда алиментке қоса қосымша ақылай қаржы. төлеуді немесе балаларды нақты асырап-бағуға қаржы сомасын белгілейді.
Заңда жалақының немесе табысының үлестері ретіғіде алимент өндіріп алудан басқа -- ай сайын төленуге тиісті тұрақты ақша сомасын өндіріп алу сияқты алимент төлеудің өзге де тәсілі қарастырылған. Сот бұл соманың мелшерін тараптардың материалдық және отбасылық жағдайларына орай әрбір нақты жағдайды жеке айқындайды. Алименттердің тұрақты ақша сомасы ретінде өндіріп алынуының мысалдары көп кездеседі: алимент төлеушінің табысының тұраксыздығы немесе жиі өзгеріп отыруы; жалакысын заттай алуы және т.б.
Алимент төлеуші суретші болса, сома мөлшері оның сататын картиналарының санына және бағасына байланысты болады. Егер алимент төлеуші ата-ананын жалақысы не өзге де табыстары мүлде болмаса, алимент мүлік түрінде өндіріліп алынады. Ата-аналардың табыстары және мүліктері болып, оны олар жасырған жағдайда күшпен мөжбүрлеп өндіріп алу қолданылуы немесе алимент төлеуден касақана жалтарғаны үшін қылмыстық жауапкершілікке тартылуы мүмкін.
Ата-аналардың көмелетке толмаған балаларға қатысты алименттік міндеті балалар көмелетке толғанда тоқтатылады. Алайда заң көмелетке толған балаларға қатысты, олар еңбекке жарамсыз және көмекке мұқтаж болған жағдайда алименттерді сақтау мүмкіндігін де қарастырады. Бірінші, екінші және үшінші топтағы мүгедек балалар еңбекке жарамсыз болып табылады.
Сот балалардың мұктаждығын нақты жағдайларды ескере отырып аныктайды. Біріншіден, ешқандай табысы жоқ адам мұктаж деп танылады, екіншіден, егер тапкан табысы қалыпты тұрмыс құруға жеткіліксіз болса (өмір сұру минимумынан төмен).
Сот жақтардың материалдық және отбасылық жағдайларын ескере отырып, еңбекке жарамсыз кәмелетке толған балалардың алиментін ол төленетін соттегі айлық есептік көрсеткішке (АЕК) қатысты еселеп белгілейді.
АЕК 1000 теңге болса, сот 6 еселік көрсеткіш белгілейді, демек, айсайын өндіріліп алынатын сома 6000 тенге (1000x6=6000) болады.
Еңбекке жарамсыз кемекке мұқтаж көмелетке толған балаларды асырап-бағу міндеті ата-аналардың екеуіне де бірдей.
1.2 Ата-аналарға қамқорлық
Ата-аналарға қамқорлық. Көмелетке толған балалар еңбекке жарамсыз ата-аналарына қамкорлық жасауға және оларға кемек көрсетуге міндетті. Ата-анаға қамкорлық дегеніміз -- оларға моральдық қолдау көрсету, тиісті көңіл бөлу, күрметтеу және көмектесу. Олардың өмір сүруіне қажетті материалдық қаржы бөлу, ата-аналарға көрсетілетін көмектің айрықша түрі болып табылады. Әдетте, көмелетке толған балалар тарапынан көмек көрсету ерікті болып табылады. Бірақ көмелетке толған балалары тиісті көмек көрсетпеген жағдайда, ата-аналарының сот арқылы олардан алимент өндіріп алуға қақысы бар.
Алименттер көмелетке толған балалардың әрқайсысынан өндіріліп алынады. Алимент мөлшерін тараптардың материалдық және отбасылық жағдайларын ескере отырып, айлық есептік көрсеткішке қатысты еселенген түрде сот айқындайды. Демек, сот балалардың әрқайсысына қатысты тең еселенген көрсеткіш не бұған керісінше көрсеткіш қолдана алады.
Қызы 5 еселенген мөлшерде алимент төлеуге міндетті болса, ал ұлы -- 7 еселенген мөлшерде, өйткені сот бұл арада қызының көмелетке толмаған өз балалары барын да ескерген. Сонымен айлық есептік көрсеткіш 1000 теңгені құрайтын болса, еңбекке жарамсыз ана ай сайын 12000 теңге (5х1000)+(7х1000) алып тұратын болады.
Алайда балаларынан алимент талап етуші ата-аналары бұрын оларды асырапағудан жалтарған болса, онда сот балаларды ата-аналарын асырап-бағу міндетінен босатуы мүмкін.
Отбасылық заңнама сондай-ақ ерлі-зайыптылардың некеде тұрған кезде біріне-бірі материалдық қолдау көрсету міндеттерін де көздейді. Ерлі-зайыптылар арақатынастары қалыпты болған жағдайда бір-біріне ерікті түрде көмектесіп тұрады. Бірақ ерлі-зайыптылар біріне-бірі көмек көрсетпеген жағдайда, мұқтаж жұбайы алимент ендіріп алу женінде сотқа талап түсіруге қақысы бар. Сот тәртібімен алимент өндіріп алу үшін мынадай шарттардың болуы қажет:
:: тіркелген неке;
:: еңбекке жарамсыздығы және материалдық көмекке мұқтаждығы;
:: мұндай көмек көрсету үшін екінші жұбайының қажетті қаржысы болуы керек.
Әйелінің жүкті кезінде және олардың ортақ балалары туған күннен бастап үш жыл бойына өз жұбайынан асырап-бағуға қаржы сұрауына құқығы бар. Әйел екіқабат кезінде жүктілігі мен тууына байланысты еңбек демалысына шыққанша жұмыс жасайды, бұл жағдай көбінесе осыған байланысты. Осы кезенде, сондай-ақ бала туғаннан кейін ананың қосымша шығындары көбейіп кетеді: бала тағамы, нәрестенін киімкешегі, медициналық көмек және басқалары. Бұлардан басқа, заңда мүгедек баласын бағып-күтетін жұбайдын алимент өндіріп алу құқығы да көзделген.
Қажетті қаржысы бар бұрынғы жұбайынан сот тәртібімен алименттер төлеуді талап етуге мынадай қоқысы бар:
:: бұрынғы әйелі жүкті кезінде және ортақ балаларын туған күннен бастап үш жыл бойына;
:: ортақ мүгедек балаларын бағып-күтетін мұқтаж, бұрынғы жұбайы;
:: некелерін бұзғанға дейін еңбекке жарамсыз болып қалған мұқтаж, бұрынғы жұбайы.

1.3Ата-аналар мен балалардың алименттік міндеттемелері
Реcпубликaның Aтa Зaңының 27-бaбы бaлaлaрынa қaмқорлық жacaу жəне олaрды тəрбиелеу - aтa-aнaның құқығы əрі міндеті деп тұжырымдaйды. Неке (ерлі-зайыптылық) жəне отбаcы Кодекcінің 138-146-бaптaрындa aтa-aнaлaр өздерінің кəмелетке толмaғaн бaлaлaрын жəне кəмелетке толғaн, бірaқ еңбекке жaрaмcыз бaлaлaрын бaғып-күтуге, acырaуғa міндеті екендігі көрcетілген. Бұл міндетті орындaмaғaн aтa-aнaлaрдaн бaлaлaрды бaғып-күтуге aрнaлғaн қaржы өндіріп aлынaды. Aтa-aнaлaрдың 18-ге толмaғaн бaлaлaрды (кəмелетке толмaғaндaрды) бaғып-күтуі міндетті caнaлaды. Тіпті кəмелетке толмaғaн бaлaлaр мaтериaлдық жaғынaн қaмтaмacыз етілген болca дa, мəcелен олaр aтaaнaлaрымен əжелерінің бaғып-күтуінде болca дa, немеcе жұмыc іcтеп өздерін acырaп жүрcе де, aтa-aнacы олaрғa aлимент төлеуге тиіc. Тек cот шешімімен кейбір жaғдaйлaрдa aлимент мөлшері кемітілуі мүмкін. Aл, кəмелетке толғaн бaлaлaрғa келетін болcaқ, олaр еңбекке жaрaмcыз болғaн немеcе мaтериaлдық көмекті қaжетcініп отырғaн жaғдaйдa ғaнa aтaaнaлaрынaн aлимент өндіріліп aлынaды. Aлимент мөлшері əртүрлі болып белгіленеді. Неке (ерлі-зайыптылық) жəне отбаcы Кодекcінің 139-бaбынa cəйкеc кəмелетке толмaғaн бaлaлaрғa aтaaнaлaрынaн мынaдaй мөлшерде aлимент өндіріп aлынaды (aлимент төлеу 180 жөнінде келіcім болмaғaн жaғдaйдa cот aрқылы): бір бaлaғa - aтa-aнacы тaбыcының немеcе өзге де кіріcінің - төрттен бірін, екі бaлaғa, - үштен бірін, үш жəне одaн дa көп бaлaғa тең жaртыcын өндіріп aлaды. Aтa-aнaның тaбыcынaн үлеcтік қaтынacтa aлимент өндіріп aлу мүмкін болмaғaн немеcе қиындық тудырғaн жекелеген жaғдaйлaрдa кəмелетке толмaғaн бaлaлaрынa cот тұрaқты aқшa cомacындa aлимент мөлшерін белгілейді.
142-бап. Ата-аналарының қамқорлығынсыз қалған балаларға алимент өндіріп алу және оны пайдалану
Ата-аналарының қамқорлығынсыз қалған балаларға алимент осы Кодекстің 138 -141-баптарына сәйкес өндіріп алынады және балалардың қорғаншысына немесе қамқоршысына немесе олардың патронат тәрбиешілеріне төленеді. Қорғаншылыққа немесе қамқоршылыққа, патронат тәрбиешіге берілген балаларға арналған алимент төлемдерінің сомасы екінші деңгейдегі банктерде ашылған осы балалардың депозиттік шоттарына аударылады.
143-бап. Еңбекке жарамсыз кәмелетке толған балалардың алимент алуға құқығы
1. Еңбекке жарамды ата-аналар өздерінің көмекке мұқтаж, еңбекке жарамсыз кәмелетке толған балаларын күтіп-бағуға міндетті.
2. Алимент төлеу туралы келісім болмаған кезде еңбекке жарамсыз кәмелетке толған балаларға алимент мөлшерін сот алимент төлеу кезіндегі қолданылып жүрген айлық есептік көрсеткіштің еселенген қатынасында, тараптардың материалдық және отбасылық жағдайлары мен басқа да назар аударарлық мүдделерін негізге ала отырып, айқындайды.
144-бап. Ата-аналардың балаларды күтіп-бағуға арналған қосымша шығыстарға қатысуы
1. Алимент төлеу туралы келісім болмаған кезде және ерекше жағдайлар кәмелетке толмаған балалардың немесе көмекке мұқтаж, еңбекке жарамсыз кәмелетке толған балалардың ауыр науқастануы, мертігуі, оларға бөгде адамның бағып-күтуіне ақы төлеу қажеттігі және басқа да мән-жайлар болған кезде сот осы мән-жайлардан туындаған қосымша шығыстарды көтеруге қатысуға ата-аналардың әрқайсысын тартуы мүмкін.
2. Егер ата-аналардың қосымша шығыстарды көтеруге қатыстырылу тәртібі және осы шығыстардың мөлшері екіжақты келісім бойынша айқындалмаса, онда сот ата-аналардың, басқа да балалардың материалдық және отбасылық жағдайлары мен тараптардың назар аударарлық мүдделерін негізге ала отырып, ай сайын төленуге тиісті алиментті төлеу кезіндегі айлық есептік көрсеткіштің еселенген қатынасында белгілейді.
3. Сот ата-аналарды нақты шеккен қосымша шығыстарды өтеуге де, балаларды күтіп-бағуға болашақта жасалуға тиіс қосымша шығыстарды өтеуге де қатысуын міндеттеуге құқылы.
145-бап. Кәмелетке толған балалардың ата-аналарын күтіп-бағу жөніндегі міндеттері
1. Еңбекке жарамды кәмелетке толған балалар өздерінің көмекке мұқтаж, еңбекке жарамсыз ата-аналарын күтіп-бағуға және оларға қамқорлық жасауға міндетті.
2. Алимент төлеу туралы келісім болмаған кезде көмекке мұқтаж, еңбекке жарамсыз ата-аналарға алимент олардың еңбекке жарамды кәмелетке толған балаларынан сот тәртібімен өндіріп алынады.
3. Балалардың әрқайсысынан өндіріп алынатын алименттің мөлшерін сот ата-аналары мен балаларының материалдық және отбасылық жағдайлары мен тараптардың басқа да назар аударарлық мүдделерін негізге ала отырып, алимент төлеу кезіндегі айлық есептік көрсеткіштің еселенген қатынасында белгілейді.
4. Алимент мөлшерін айқындау кезінде сот балалардың бәріне, олардың біреуіне немесе бірнешеуіне талап қойылғанына қарамастан, осы ата-ананың еңбекке жарамды кәмелетке толған балаларының бәрін ескеруге құқылы.
5. Егер сот ата-аналардың осы балаларына қатысты ата-аналық міндеттерін орындаудан бұрын жалтарғанын анықтаса, балалар өздерінің көмекке мұқтаж, еңбекке жарамсыз ата-аналарын күтіп-бағу жөніндегі міндеттерінен босатылуы мүмкін.
Балалары ата-ана құқықтарынан айырылған ата-аналарына алимент төлеуден босатылады.
6. Кәмелетке толған, асырап алынған балалардың асырап алушыларды күтіп-бағу жөніндегі міндеттері балалардың ата-аналары алдындағы міндеттері сияқты айқындалады.
146-бап. Кәмелетке толған балалардың ата-аналарына жасалған қосымша шығыстарға қатысуы
1. Кәмелетке толған балалар еңбекке жарамсыз ата-аналарына қамқорлық жасамаған кезде және ерекше мән-жайлар (ата-анасының ауыр науқастануы, мертігуі, оны бөгде адамның бағып-күткені үшін ақы төлеу қажеттігі, оны медициналық-әлеуметтік мекемеге орналастыру және басқалары болған кезде сот кәмелетке толған балаларын осы мән-жайлардан туындаған қосымша шығыстарды көтеруге тартуы мүмкін.
2. Кәмелетке толған балалардың әрқайсысының қосымша шығыстарды көтеру тәртібі мен осы шығыстардың мөлшерін сот осы Кодекстің 145-бабының , және 5-тармақтарында белгіленген талаптар сақталған кезде ата-аналар мен балаларының материалдық және отбасылық жағдайларын және тараптардың басқа да назар аударарлық мүдделерін ескере отырып айқындайды.
3. Қосымша шығыстарды көтеру тәртібі мен осы шығыстардың мөлшері тараптардың келісімімен айқындалуы мүмкін, мұндай келісім болмаған жағдайда дау сот тәртібімен шешіледі.
1.4 Отбасының басқа мүшелерінің алименттік міндеттемелері
Ерлі-зaйыптылaр, aтa-aнaлaр жəне бaлaлaр бір-бірімен жaқын туыcтық қaтынacтa болaды, cондықтaн дa отбacы мүшелерін бaғып-күту жac деңгейіне немеcе денcaулық жaғдaйынa бaйлaныcты өзін-өзі қaмтaмacыз ету мүмкіндігінен aйырылғaн отбacы мүшелерін бaғып, зaң бойыншa ең aлдымен cолaрғa жүктеледі. Жұбaйынaн, aтa-aнacынaн немеcе бaлaлaрынaн бaғып, күтуге тиеcілі көмекті aлу мүмкін болмaғaн жaғдaйдa зaң бойыншa бұл міндет отбacының зaңдa көрcетілген бacқa мүшелеріне жүктеледі. Біздің реcпубликaмыздың Неке жəне отбacы турaлы Зaңының белгілі бір зaңдылық жaғдaйлaрындa aлимент төлеуге міндетті caнaлaтын отбacының бacқa мүшелерімен бірге, aтaлaрғa, əжелерге де немерелерге де, бaуыр-қaрындacтaрғa дa, өгей əке-шешелерге де, өгей ұлдaр мен өгей қыздaрғa дa қaтыcы бaр. Жоғaрыдa aйтылғaндaй, мұндaй келіcім болмaғaн жaғдaйдa aлимент өндіріп aлу cот жолымен жүзеге acырылaды, бұл дa неке-отбacы зaңдaры aрқылы реттеліп отырaды (149-162-бaптaры).

Алименттік міндеттемелердің өзіне тән мынадай белгілері болады:
* бұл қайтарып берілмейтін сипаттағы міндеттеме. Алимент төлеушіні өз шығынын қандай да бір орнын толтыруға құқығы жоқ;
* олардың қатаң жекебастық сипаты бар. Мұнын мәнісі, алимент төлеуге міндетті адам ол міндетін орындауды басқа біреуге тапсыруға қақысы жоқ. Екінші жағынан, алимент алуға құқықты адам, бұл құқығын езге біреуге бере алмайды. Алимент алу құқығы және алимент төлеу міндеті мұрагерлік тәртіппен басқа адамға көшпейді;
* алименттік міндеттеме мүліктік-құндық болып табылады, яғни бұл арада материалдық игіліктерді (әдетте, ақшалай қаражатты) алушының мүлкіне өткізу (қосу) жүзеге асырылады.
Алименттік міндеттемелерге төмендегідей заңдық фактілер негіз болады:
* субъектілер арасында туыстық немесе өзге де отбасылық байланыстың болуы (мысалы, ерлі-зайыптық қатынастар);
* заңда немесе талаптардың келісімінде көрсетілген шарттардың болуы (мысалы, алимент алушының мұқтаждығы, еңбекке жарамсыздығы, алимент алушылардын кәмелетке толмағандығы және басқалары);
* тараптардың алимент төлеу жөніндегі келісімі немесе соттың алимент өндіріп алу жөніндегі шешімі.
Алименттік міндеттемелердің немесе алименттік қатынастардың мынадай түрлері болады:
* ата-аналардың балаларға қатысты алименттік міндеттемелері;
* балалардың ата-аналарға қатысты алименттік міндеттемелері;
* ерлі-зайыптылардың және бұрынғы жұбайлардың алименттік міндеттемелері;
* кәмелетке толған ағалары мен қарындастарының, әжелері мен аталарының алименттік міндеттемелері.

2.Алименттік міндеттемелердің шартары
2.1Алимент төлеу туралы келісім
157-бап. Алимент төлеу туралы келісім жасау
Алимент төлеу (алименттің мөлшері, оны төлеудің шарттары мен тәртібі) туралы келісім алиментті төлеуге міндетті адам мен оны алушы адам арасында, ал алиментті төлеуге міндетті адам және (немесе) алимент алушы әрекетке қабілетсіз болған жағдайда осы адамдардың заңды өкілдері арасында жасалады.
158-бап. Алимент төлеу туралы келісімнің нысаны
Соттан тыс тәртіппен жасалған алимент төлеу туралы келісімді:
1) нотариус - алимент төлеу туралы келісім;
2) медиатор - дауды (жанжалды) реттеу туралы келісім;
3) адвокаттар, заң консультанттары палатасының мүшелері болып табылатын тұлғалар - партисипативтік рәсім тәртібімен алимент төлеу туралы дауды реттеу туралы келісім нысанында жазбаша түрде жасайды.
Ескерту. 158-бап жаңа редакцияда - ҚР 20.12.2021 № 84-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.
Алимент төлеу туралы келісім жазбаша түрде жасалады және оны нотариат куәландыруға тиіс.
Алимент төлеу туралы келісімнің заңда белгіленген нысанының сақталмауы Қазақстан Республикасы Азаматтық кодексінің (Жалпы бөлім) 157- бабында көзделген салдарларға әкеп соғады.
Алимент төлеу туралы нотариат куәлаңдырған келісім атқару парағының күшіне ие болады.
159-бап. Алимент төлеу туралы келісімді жасау, орындау, өзгерту, бұзу және жарамсыз деп тану тәртібі
1.Алимент төлеу туралы келісімді жасасуға, атқаруға, бұзуға және жарамсыз деп тануға Қазақстан Республикасы Азаматтық кодексінің (Жалпы бөлім) азаматтыққұқықтық мәмілелерді жасасуды, атқаруды, бұзуды және жарамсыз деп тануды реттейтін нормалары қолданылады.
Алимент төлеу туралы келісім екі жақтың өзара келісімі бойынша кез келген уақытта өзгертілуі немесе бұзылуы мүмкін. Алимент төлеу туралы келісімді өзгерту немесе бұзу алимент төлеу туралы келісімнің өзі сияқты нысаңда жасалуға тиіс.
2.Алимент төлеу туралы келісімді орындаудан біржақты бас тартуға немесе оның шарттарын біржақты өзгертуге жол берілмейді.
3.Тараптардың материалдық немесе отбасы жағдайлары елеулі өзгеріске ұшыраған жағдайда және алимент төлеу туралы келісімді өзгерту немесе бұзу жөніндегі келісімге қол жетпеген кезде мүдделі тарап осы келісімді өзгерту туралы немесе бұзу туралы сотка талап беруге құқылы. Алимент төлеу туралы келісімді өзгерту немесе бұзу туралы мәселені шешкен кезде сот тараптардың назар аударарлық кез келген мүддесін ескеруге құқылы.
160-бап. Алимент алушының мүдделерін бұзатын алимент төлеу туралы келісімді жарамсыз деп тану
Егер алимент төлеу туралы келісімде көзделген кәмелетке толмаған баланы немесе кәмелетке толған әрекетке қабілетсіз отбасы мүшесін асырап-бағу шарттары олардың мүдделерін айтарлықтай бұзатын болса, атап айтқанда, осы Заңның 147- бабы 2-тармағының талаптары сақталмаған жағдайда кәмелетке толмаған баланың немесе кәмелетке толған әрекетке қабілетсіз отбасы мүшесінің заңды өкілінің, сондай-ақ қорғаншы және камқоршы органның немесе прокурордың талап етуі бойынша сот тәртібімен мұндай келісім жарамсыз деп танылуы мүмкін.
161-бап. Алимент төлеу туралы келісім бойынша төленетін алименттің мөлшері
1. Алимент төлеу туралы келісім бойынша төленетін алименттің мөлшерін тараптар осы келісімде айқындайды.
2. Кәмелетке толмаған балаларға ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.