Электронды оқулықтар және бағдарламалар
ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫ БІЛІМ ЖӘНЕ ҒЫЛЫМ МИНИСТРЛІГІ
Ы. АЛТЫНСАРИН АТЫНДАҒЫ АРҚАЛЫҚ ПЕДАГОГИКАЛЫҚ ИНСТИТУТЫ
ҚҰЛША АЯУЖАН НҰРБОЛҚЫЗЫ
ЭЛЕКТРОНДЫ ОҚУЛЫҚТАР ЖАСАУҒА АРНАЛҒАН БАҒДАРЛАМАЛАР МЕН ОРЫНДАЛУ ТЕХНОЛОГИЯЛАРЫ
ҒЫЛЫМИ ЖҰМЫС
6В01503 - ИНФОРМАТИКА
АРҚАЛЫҚ, 2022 Ж.
Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрлігі
Ы.Алтынсарин атындағы Арқалық педагогикалық институты
Қорғауға жіберілді
Информатика кафедрасының меңгерушісі,
PhD ________
____ ___________ 20____ ж.
ДИПЛОМДЫҚ ЖҰМЫС
Тақырыбы: Электронды оқулықтар жасауға арналған бағдарламалар мен орындалу технологиялары
5В011100- Информатика
Орындаған: Құлша А.Н.
Ғылыми жетекшісі: Жамалова С.А.
Электронды оқулықтар жасауға арналған бағдарламалар мен орындалу технологиялары
Мазмұны
КІРІСПЕ
1
ЭЛЕКТРОНДЫҚ ОҚУЛЫҚТАРДЫ ӘЗІРЛЕУ МЕН ПАЙДАЛАНУДЫҢ ТЕОРИЯЛЫҚ НЕГІЗДЕРІ
1.1
Электронды оқулықтың баспа кітаптан артықшылығы мен кемшілігі
1.2
Электрондық оқулықтардың негізгі компоненттері мен мазмұнына қойылатын талаптар
1.3
Электронды оқулық құру және оның орындалу технологиясы
2
ЭЛЕКТРОНДЫ ОҚУЛЫҚТАР ЖАСАУҒА АРНАЛҒАН БАҒДАРЛАМАЛАР
2.1
Электронды оқулықты құруға арналған программалау тілдері
2.2
Электрондық оқулық жасау үшін методикалық нұсқаулары
2.4
Электрондық оқулықты құрастыру үшін SunRav BookOfficeпрограммасында практикалық жұмыс жасау
3
ҚОРЫТЫҢДЫ
Пайдаланылған әдебиеттер тізімі
КІРІСПЕ
XXI ғасырда сандық технологиялар көптеген жаңалықтарға мүмкіндік ашуда. Оқу үдерісінің қазіргі даму кезеңінде электронды оқулықтарды (ОҚ) пайдалану айналымы ұлғайып, басылымдардың баспа нұсқаларын екінші кезекке ысыруда. Баспа басылымдарын электронды басылымдарға ауыстыру бірнеше себептерге байланысты. Бірінші себеп - қолжетімділік. Осыдан он бес жылдай бұрын керекті ақпаратты табу үшін кітапханаға керекті кітапты немесе журналды іздеуге келгеніміз, ал егер дұрыс ақпарат табудың қажеті болмаса, онда қаржылық қиындықтар болғанын еске түсірсек. Ал электронды құжат - экономиканы дамытудың негізгі тетігі.
"Оқулық" және "электронды оқулық" ұғымдарын ашып алған дұрыс.
Оқулық-мемлекеттік стандартқа және оқу бағдарламасына сәйкес келетін ресми түрде бекітілген оқу пәнінің жүйелі баяндалуы бар оқу басылымы.
Электрондық оқулық - жоғары ғылыми және әдістемелік деңгейде құрылған, стандарттың дидактикалық бірліктерімен және бағдарламамен анықталатын мамандықтар мен бағыттардың мемлекеттік білім беру стандарты пәнінің федералдық құрамдас бөлігіне толық сәйкес келетін негізгі бағдарламалар жиынтығы
Визуализация-суреттер, графиктер және анимациялар көмегімен ақпаратты көрнекі түрде ұсыну.
Электронды кітаптар жасау идеясы көптен бері айтылып жүрді. Шын мәнінде, бұл оқиға 1945 жылдан басталады. Дәл сол кезде футуролог Ванавар Буш алғаш рет кітаптарды, жазбаларды, хабарламаларды және т.б. сақтауға, өңдеуге және беруге мүмкіндік беретін жеке құрылғылар туралы айтты. Сол кезден кейін біраз жылдар өткен соң ғана оның болжамы іске асты. 1998 жылы толыққанды атай алатындай алғашқы электронды кітап - ридер жарық көрді.
Электрондық оқулық - оқу процесінде қолданылатын және дәстүрлі қағаз оқулықты алмастыратын арнайы құрылғы немесе бағдарламалық құрал. Керекті құжатты немесе кітаптың электронды нұсқасын пайдалану арқылы қағазбастылық артта қалып, халыққа қызмет қызмет көрсету сапасы артып келеді. Қоғамды кеңінен компьютерлендіру, компьютерлердің адам өмірі мен іс-әрекетінің барлық дерлік салаларына енуі жағдайында кез келген қызмет түрі бойынша белгілі бір практикалық дағдыларды меңгеру немесе оқыту мақсатында компьютерді пайдалану үрдісі байқалады. Осы мақсаттарда ұзақ уақыт бойы әртүрлі бағдарламалық құралдар қолданылды: электронды оқулықтардан белгілі бір процестерге арналған модельдеу бағдарламаларына дейін.
Қазіргі уақытта оқу курстарын өткізуге арналған компьютерлік құралдар белсенді түрде әзірленуде. Оқу пәндерінің барлық бағыттары бойынша іс жүзінде электронды оқулықтар мен оқу құралдары жасалуда. Дегенмен, электронды оқыту құралдарын пайдалана отырып, әсіресе интернет-технологиялар негізінде оқыту курстарын құру және ұйымдастыру күрделі технологиялық және әдістемелік міндет болып табылады.Соған қарамастан, компьютерлік оқу материалдарының индустриясы өзінің сұранысына және әлеуметтік мәніне байланысты кеңейіп келеді. Мұғалімдердің барлығы дерлік электронды оқулықты қолданудың қарапайымдылығын, оқушылардың пәнмен техникалық құрылғының көмегімен жұмыс істеуге деген ынтасы мен қызығушылығының артатынын, электронды оқулықты сабақта және үйде пайдаланудың ләззат алатынын атап өтеді. Ол тәрбиеші, жаттықтырушы және өзін-өзі үйретеді. Ол желілік технологиялар мен коммуникация жүйелерінде қолданылғанда ерекше мәнге ие болады.
Зерттеудің өзектілігі: Электрондық оқулық студент үшін ақпарат көзі болып,сонымен қоса электронды оқулықтармен жұмыс істеу, әрбір студенттің өз мүмкіндігін есепке ала отырып, оқуып үйрену дағдысын жеке өзі жүргізуге көмектеседі
Дипломдың жұмысымның мақсаты: Білім беруді дамытудың заманауи идеяларына сәйкес келетін компьютерлік оқыту құралдарын, атап айтқанда электронды оқулықтарды әзірлеуде білімді тереңдету және жүйелеу болып табылады.
Зерттеудің міндеттері:
Электрондық оқулық құру талаптарын зерделеу;
Күрделілігі әртүрлі электрондық оқу құралдарын жасау тұжырымдамасын оқып үйрену;
Компьютерлік нұсқаулықты әзірлеу әдістемесін қарастыру;
Электронды оқулық құрудың негізгі қадамдарын меңгеріп, программамен жасау;
Білімді тереңдетуге арналған электронды оқулық құрастыру;
Дипломдық жұмысымның зерттеу объектісі: Электронды оқулықтар және бағдарламалар
Ғылыми жаңашылдығы мен практикалық маңыздылығы: Электронды оқулықтар дайындау және оны оқуда қолдану
Дипломдық жұмысымның құрылымы: Берілген дипломдық жұмысым кіріспеден, екі тараудан(бірінші және екінші тарау төрт параграфқа бөлінген) , қорытындыдан және пайдаланылған әдебиеттер тізімінен тұрады.
1.ЭЛЕКТРОНДЫҚ ОҚУЛЫҚТАРДЫ ӘЗІРЛЕУ МЕН ПАЙДАЛАНУДЫҢ ТЕОРИЯЛЫҚ НЕГІЗДЕРІ
0.1 Электронды оқулықтың баспа кітаптан артықшылығы мен кемшілігі
Қазіргі уақытта ақпараттық-коммуникациялық технологиялар адам өмірінің барлық саласында дамуда. Дамудың жаһандық тенденциясы қоғамды осы технологияларды зерттеуге мәжбүр етеді, өйткені білімге негізделген қоғамның контекстінде ақпарат пен коммуникациямен үнемі байланыста болу қажеттіліктерін қанағаттандыру үшін технологиялық жетістіктер пайда болады. Сондықтан сандық білім берудің жаңа парадигмасын құрайтын компьютерлік өнімдер пайда болады.
Электрондық оқулық дегеніміз не және оның қарапайым оқулықтан айырмашылығы неде? Әдетте электронды оқулық - бұл оқу пәнінің негізгі ғылыми мазмұнын көрсететін ДК магниттік тасымалдағыштарында (қатты немесе иілгіш дискілерде) орналастырылған оқыту, басқару, модельдеу және басқа бағдарламалар жиынтығы. Қысқаша айтқанда электронды оқулық - баспа оқулығының сандық түрдегі нұсқасы.
Электрондық оқулық оқу процесіне қарапайым оқулықтан басқа, адам миының мүмкіндіктерін, атап айтқанда, есту және эмоционалды есте сақтауды, сондай-ақ компьютерлік түсіндірмелерді қолдана отырып, ең маңызды ұғымдарды, тұжырымдар мен мысалдарды түсінуді және есте сақтауды мүмкіндігінше жеңілдетуі керек (белсенді емес, пассивті емес).
Электронды оқулықтың артықшылықтары
Білім беру массивтерінің болуы
Эргономикалық
Ақпаратты жаңартудың тиімділігі
Қарым-қатынас
Педагогикалық
Экономикалық (қағаз жеңілдіктерін азайту)
Электрондық оқулық-бұл компьютерлік, педагогикалық бағдарламалық құрал, ең алдымен, баспа басылымдарын толықтыратын жаңа ақпаратты ұсыну жеке және жеке оқыту үшін және білім алушының алған білімі мен іскерлігін шектеулі дәрежеде тестілеу".
Электрондық оқулықтың мүмкіндіктеріне лекцияларды қарау және оларды оқу; тестілеу (тест сұрақтары кездейсоқ түрде көрсетіледі), бұл жеке тақырыптар және бүкіл курс бойынша өзін-өзі тексеруге мүмкіндік береді; меңгерілген материалдың күшті және әлсіз жақтарын анықтау бойынша ұсыныстар алу. Электрондық оқулық дұрыс пайдаланылған жағдайда, көптеген пәндерді, әсіресе ақпараттық технологияға қатысты пәндерді оқуда қуатты құрал бола алады. Электрондық нұсқаулық кітаптың электрондық нұсқасы (PDF немесе HTML файлы) емес екенін ескеру маңызды, оның функциялары мазмұн кестесінен қажетті тарауға гиперсілтеме арқылы өту мүмкіндігімен шектеледі. Презентация түріне (дәріс, семинар, тест, өзіндік жұмыс) байланысты сабақтың өзі осындай нұсқаулықты қолданудың әсеріне жету үшін сәйкес бейімделуі керек
Университеттің оқу процесінде электронды оқу құралын қолданудың ықтимал бағыттарын тізетін болсақ:
1. Теориялық материалды (дәрістерді) беру кезінде
Мұнда электронды оқу құралы оқытушыға бағдарламаға сәйкес материалды түсінікті және көрнекі түрде жеткізуге көмектесу үшін жасалған. Әдістемелік құрал оқытушыға дәрісті өткізуде де, оны дайындауда да қолдау көрсетуі керек. Электрондық оқулықтардың келесі мүмкіндіктері пайдалы: кез келген фрагментке өту және ауысу жасалған кадрға оралу мүмкіндігі бар интерактивті презентация; анимация мен бейнеклиптерді қарау; нұсқаулықтың кез келген фрагментінен үзу және бастау мүмкіндігі; графикалық кескіндерді толық экранда көрсету мүмкіндігі; лекция бағдарламасына сәйкес материалды оқытушының алдын ала таңдау мүмкіндігі және т.б.
2. Тәжірибелік сабақтарды өткізу кезінде
Көптеген оқу курстарының құрамдас бөлігі электронды оқу құралдарының көмегімен жүзеге асырылатын практикалық жұмыстар болып табылады. Электрондық оқулықта қажет болған жағдайда мұғалім бір тақырып бойынша қайталанатын және қосымша тапсырмалар бере алатындай тапсырмалардың шамадан тыс көп болуы керек.
Электрондық оқулық баспа оқулықтан айтарлықтай ерекшеленеді: екеуі де ұқсас әдістемелік міндеттер қояды, бірақ оларды басқаша шешеді. Баспа оқулық ұжымдық немесе жеке оқу іс-әрекетінің әртүрлі формаларын, оқытушының белсенді қатысуын болжайды. Электрондық оқулық, ең алдымен, Тәуелсіз оқу іс-әрекетіне, студентті белгілі бір пән әлеміне "батыруға" арналған. Бұл батыру, зерттеу және түсіну әр түрлі көрнекіліктерді қолдану арқылы жүзеге асырылады. Егер дәстүрлі оқулық, әдетте, "бұл мұғалімге сабақты жүйелеуге, жоспарлауға және дұрыс өткізуге көмектесетін қажетті құрал" сабағына арналған болса, онда электронды оқулық оқу жүйесіне көп деңгейлі кіруді, оқу материалын зерттеудің басқа реттілігін, жеке танымдық белсенділікті ынталандырады.
Электронды оқулық күндізгі және әсіресе қашықтықтан оқыту кезінде студенттердің өзіндік жұмысы үшін қажет, себебі ол:
oo баспа әдебиетінен басқа, материалды ұсыну тәсілдері (индуктивті тәсіл, есту және эмоционалды жадқа әсер ету және т. б.) арқылы зерттелетін материалды түсінуді жеңілдетеді.;
oo студенттердің қажеттіліктеріне, оның дайындық деңгейіне, зияткерлік мүмкіндіктері мен амбицияларына сәйкес бейімделуге мүмкіндік береді;
oo жұмыстың барлық кезеңдерінде өзін-өзі тексерудің кең мүмкіндіктерін ұсынады;
Электрондық оқулықтың баспадан ерекшелігі
№
Баспа оқулығы
Электронды оқулық
1
Студенттерді және оқушыларды дайындауға арнайы әзірленген
Белгілі бір білім беруге арналған бірнеше тақырыптардан, иллюстрациялар мен анимацияларды қамтитын бір файлға орналастырылған және тексеруге арналған біренеше тапсырмалардан тұратын онлайн білім деңгейі
2
Сызбалар,суреттер, кестелер мен схемаларды қамтыған
Мультимедиялық технологиялар:анимация,дыбыс сүйемелдеу, гиперсілтемелер, бейнелер және т.б қамтамасыз етіледі.
3
Тапсырмалар саны, тестілеу және қорытындылау белгілі бір мөлшерінде болады
Жан-жақтылықты қамтамасыз етеді, көпдеңгейлі тапсырмалар, тесттер мен сауалнамалар
4
Барлық тапсырмалар мәтіндік және графикалық түрде жазылған
Барлық тапсырмалармен тесттер интерактивті оқу режимі түрінде беріледі. Жауап қате болса, Дұрыс жауапты беріңіз деген түсіндірмені және пікірді аласыз
5
Басылған оқулыққа қосымша ақпарат еңгізуге болмайды, ол жабық жүйе болып табылады
Электронды оқулықтар ашық
жүйелер, сондықтан оны толықтыруға болады,
түрлендіру
операциясын қолдануға болады.
Қосымша мүмкіндіктер:
Сынақ
Сауалнама
Тапсырмалар кітабы (тапсырмаларды таңдау)
Энциклопедия (қосымша ақпарат)
Шығармашылық орта (жобалық жұмыс үшін)
Электрондық оқулықтардың баспа оқулықтардан артықшылығын былайда ажыратуға болады:
1. Жылдам іздеу. Индекстеу (яғни, процесс веб-сайттар мен блогтардың беттері іздеу жүйесінің нәтижелерінде пайда болады) баспа басылымындағы ақпарат, егер бар болса, онда оның мүмкіндіктері өте шектеулі.
2. Гипермәтін ұйымдастыру және құрылымдау жүйесі ретінде ақпарат. Бұл жүйе ең көп біріктіруге мүмкіндік береді бір логикалық тізбектегі маңызды ақпараттық блоктар
3. Медиа. Оқу материалында қолдануға мүмкіндік береді оқыту сапасын арттыру мақсатында иллюстрациялар, аудио және бейнематериалдар және білім беру ұйымына шоғырландыру үшін білім алушының назарындағы процес.
4. Интерактивті модельдеу. Білім алушылардың мүмкіндігі бар мектепте көптеген виртуалды эксперименттер, курстар жүргізу (биология, химия, физика және т.б.).
5. Өзін-өзі тексеру жүйесі оқушыға ыңғайлы түрде мүмкіндік береді өз білім деңгейін бағалау, мұқият дайындалу бақылау және емтихан.
ЭО әсіресе ол мына жағдайларда тиімді: кері байланысты қамтамасыз етеді; кәдімгі оқулықтан табу қиын болатын қажетті ақпаратты (соның ішінде контекстік іздеуді қоса) жылдам табуға көмектеседі; гипермәтіндік түсініктемелерге қайталанатын сілтемелер арқылы уақытты айтарлықтай үнемдейді; қысқа мәтінмен бірге - көрсетеді, әңгімелейді, модельдер және т.б. (мұнда мультимедиялық технологиялардың мүмкіндіктері мен артықшылықтары пайда болады) жылдам, бірақ белгілі бір адамға ең қолайлы қарқынмен белгілі бір бөлімдегі білімді тексеруге мүмкіндік береді.
Тиімді оқулық, оның қасиеттері
Интерактивтілік (қол жетімділік жылдам кері байланыс)
Ақпаратты жаңарту (ақпаратты жаңарту интернет арқылы)
Іздеу өнімділігі(қажетті ақпаратты іздеу)
Анықтылық, нақтылық
Ғаламдық Интернетке қол жеткізу мүмкіндігімен электронды оқулықтар оңай қол жетімді болды, оларды оқуға және оқуға кеңес беруге болады, физикалық тұрғыдан кітапхана мен университет оқытушыларынан алыс қашықтықта орналасқан. Осылайша электронды оқулықтарды енгізуге және пайдалануға университет студенттерінің контингентін әртараптандыру процесіне ықпал етеді және студенттердің алатын білім сапасын, қашықтықтан оқыту жүйесі түлектерінің білім деңгейін арттырудың тиімді құралы болып табылады.
Дегенмен, бұл процесс көптеген проблемаларды да көрсетеді. Электрондық оқулықтардың кемшіліктері:
oo компьютердің қажеттілігі;
oo ақпараттың әдеттен тыс, дәстүрлі емес электрондық нысаны;
oo монитормен жұмыс істегенде шаршаудың жоғарылауы;
oo оқушының білім деңгейі, соның негізінде оқулықтың қажетті білім деңгейінің сапасы автоматты түрде таңдалады;
oo оқудың шектеулі уақыты;
oo мәтіннің ақпараттық сипаты (таза сторителлингке қарағанда);
oo планшетті, смартфонды емес, компьютерді пайдалану;
oo беттерді айналдырудың орнына мәтінді айналдыру;
oo кітаптардың электронды нұсқаларын пайдалану кезіндегі сезімдердің табиғи еместігі. Басып шығарылған нұсқадан айырмашылығы, оларда иіс сезу, беттерді айналдырудың шуылын есту және қағаз құрылымын сезіну мүмкін емес.
oo материалдың ашылу жылдамдығына және оны өңдеуге байланысты техникалық кемшіліктер немесе проблемалар болуы мүмкін. Бұл оқу процесін баяулатады, өйткені қажетті кітаптың ашылуын және оның жүктелуін күту керек. Сонымен қатар, ресурс мүлдем жұмысын тоқтатып істен шығуы мүмкін және бұл гаджетті түзетуге және жөндеуге әкеледі.
oo сыртқы факторлардың әсері, мысалы, жоғары немесе төмен температурадан, ылғалдан, соққыдан және т.б. себебі электронды оқулық мұндай жағдайлардан кейін қатты зардап шегуі мүмкін.
oo электр қуатына тәуелділік ыңғайсыздықты тудыруы мүмкін, өйткені батарея заряды таусылып, оны зарядтау керек, бұл ыңғайсыз сәтте болуы мүмкін. Бұл құрылғылардағы заряд ұзақ уақытқа созылса да, кез-келген жағдайда -бұл айтарлықтай кемшілік.
0.2 Электрондық оқулықтардың негізгі компоненттері мен мазмұнына қойылатын талаптар
Электрондық форматтағы алғашқы оқулықтар қағаз түрінде ғана қайталанды. Қазір интернетте PDF, DOC, EPUB, FB2 форматындағы цифрландырылған оқулықтар көп. Power Point-те презентация түрінде оқулықтар бар. Мұның бәрін оқулықтың электронды нұсқасы деп атауға болады. Электрондық оқулық жасау үшін оның мазмұнын электронды түрге аудару жеткіліксіз. Оны интерактивті компоненттермен толықтыру қажет: роликтер, иллюстрациялар, ойындар.
Сапалы электронды оқулық дайындау-бірқатар мамандардың: редакторлардың, дизайнерлердің, беттеушілердің, бағдарламашылардың қатысуын талап ететін күрделі процесс. Әзірлеушілер оқулықтың сапасын және оның эргономикасын бақылайды.
Оқулық икемді болуы керек, оны оқушының жеке ерекшеліктеріне қарай бейімдеуге болады. Пайдаланушының ақпаратты қабылдауының барлық арналарын пайдалана білу маңызды: көру, есту, санадан тыс және т.б. Ал егер электронды оқулық оқу ақпаратын параллельді түрде ұсынуға мүмкіндік берсе, онда ол өзінің барлық психофизикалық күш-жігерін біріктіру арқылы оқытуды күшейтіп қана қоймайды, сонымен қатар әлемді параллель қабылдау қабілетін жанама түрде дамытады. Түрлендіруден кейінгі электрондық оқулық - бұл барлық мәтіндік материалды, формулаларды, графиктерді және суреттерді, сондай-ақ кірістірілген бейне және аудио материалдарды, сынақ блоктарын және навигациялық элементтерді қамтитын кескіндерді қамтитын беттер тізбегі.
Электрондық оқулықта төрт негізгі бөлім бар:
1.Мазмұндық;
2.Процедуралық
3.Бақылау
4.Диагностикалық.
Оқулық мазмұны келесі компоненттерді қамтиды: танымдық, көрнекілік; Процедуралық бөлік құрамдастарды қамтиды: модельдеу, бақылау, бекіту.
Танымдық компонент білім алушыға білім беруге бағытталған. Бұл әдетте мәтіндік ақпарат. Демонстрациялық компонент білімдерді практикалық есептерді шешуге қолдануға мүмкіндік беретін мазмұндық компонентті қолдайды және көрсетеді. Бақылау-бекіту компоненті оқушылардың оқытылатын материалды игеру дәрежесін анықтайды. басқару бөлігі - оның бөліктері мен құрамдас бөліктері арасындағы қатынасты қамтамасыз ете алатын электрондық оқулықтың бағдарламалық қабығы. Диагностикалық бөлім нақты бағдарламалармен жұмыс туралы статистикалық ақпаратты сақтайды.
Электронды оқулық жасау кезінде ескерілетін қағидалар:
1.Кванттау қағидасы: материалды модульдерден тұратын бөлімдерге бөлу, көлемі минималды, бірақ жабық мазмұнды болу керек.
2.Толықтық қағидасы: әр модульде мына компоненттер болуы керек:
oo теориялық ядро;
oo теория бойынша бақылау сұрақтары;
oo мысалдар;
oo өздігінен шешуге арналған практикалық тапсырмалар;
oo жауаптары бар модуль бойынша бақылау сұрақтары;
oo тестілеу;
3.Көрнекілік қағидасы: әр модуль жаңа ұғымдарды, тұжырымдарды және әдістерді түсінуді және есте сақтауды жеңілдететін минималды мәтін мен визуализациясы бар кадрлар жиынтығынан тұруы керек.
4.Тармақталу қағидаты: әр модуль басқа модульдермен гипермәтіндік сілтемелермен байланысты болуы керек, сонда ғана пайдаланушы кез-келген басқа модульдерге ауыса алады. Тармақталу ... жалғасы
Ы. АЛТЫНСАРИН АТЫНДАҒЫ АРҚАЛЫҚ ПЕДАГОГИКАЛЫҚ ИНСТИТУТЫ
ҚҰЛША АЯУЖАН НҰРБОЛҚЫЗЫ
ЭЛЕКТРОНДЫ ОҚУЛЫҚТАР ЖАСАУҒА АРНАЛҒАН БАҒДАРЛАМАЛАР МЕН ОРЫНДАЛУ ТЕХНОЛОГИЯЛАРЫ
ҒЫЛЫМИ ЖҰМЫС
6В01503 - ИНФОРМАТИКА
АРҚАЛЫҚ, 2022 Ж.
Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрлігі
Ы.Алтынсарин атындағы Арқалық педагогикалық институты
Қорғауға жіберілді
Информатика кафедрасының меңгерушісі,
PhD ________
____ ___________ 20____ ж.
ДИПЛОМДЫҚ ЖҰМЫС
Тақырыбы: Электронды оқулықтар жасауға арналған бағдарламалар мен орындалу технологиялары
5В011100- Информатика
Орындаған: Құлша А.Н.
Ғылыми жетекшісі: Жамалова С.А.
Электронды оқулықтар жасауға арналған бағдарламалар мен орындалу технологиялары
Мазмұны
КІРІСПЕ
1
ЭЛЕКТРОНДЫҚ ОҚУЛЫҚТАРДЫ ӘЗІРЛЕУ МЕН ПАЙДАЛАНУДЫҢ ТЕОРИЯЛЫҚ НЕГІЗДЕРІ
1.1
Электронды оқулықтың баспа кітаптан артықшылығы мен кемшілігі
1.2
Электрондық оқулықтардың негізгі компоненттері мен мазмұнына қойылатын талаптар
1.3
Электронды оқулық құру және оның орындалу технологиясы
2
ЭЛЕКТРОНДЫ ОҚУЛЫҚТАР ЖАСАУҒА АРНАЛҒАН БАҒДАРЛАМАЛАР
2.1
Электронды оқулықты құруға арналған программалау тілдері
2.2
Электрондық оқулық жасау үшін методикалық нұсқаулары
2.4
Электрондық оқулықты құрастыру үшін SunRav BookOfficeпрограммасында практикалық жұмыс жасау
3
ҚОРЫТЫҢДЫ
Пайдаланылған әдебиеттер тізімі
КІРІСПЕ
XXI ғасырда сандық технологиялар көптеген жаңалықтарға мүмкіндік ашуда. Оқу үдерісінің қазіргі даму кезеңінде электронды оқулықтарды (ОҚ) пайдалану айналымы ұлғайып, басылымдардың баспа нұсқаларын екінші кезекке ысыруда. Баспа басылымдарын электронды басылымдарға ауыстыру бірнеше себептерге байланысты. Бірінші себеп - қолжетімділік. Осыдан он бес жылдай бұрын керекті ақпаратты табу үшін кітапханаға керекті кітапты немесе журналды іздеуге келгеніміз, ал егер дұрыс ақпарат табудың қажеті болмаса, онда қаржылық қиындықтар болғанын еске түсірсек. Ал электронды құжат - экономиканы дамытудың негізгі тетігі.
"Оқулық" және "электронды оқулық" ұғымдарын ашып алған дұрыс.
Оқулық-мемлекеттік стандартқа және оқу бағдарламасына сәйкес келетін ресми түрде бекітілген оқу пәнінің жүйелі баяндалуы бар оқу басылымы.
Электрондық оқулық - жоғары ғылыми және әдістемелік деңгейде құрылған, стандарттың дидактикалық бірліктерімен және бағдарламамен анықталатын мамандықтар мен бағыттардың мемлекеттік білім беру стандарты пәнінің федералдық құрамдас бөлігіне толық сәйкес келетін негізгі бағдарламалар жиынтығы
Визуализация-суреттер, графиктер және анимациялар көмегімен ақпаратты көрнекі түрде ұсыну.
Электронды кітаптар жасау идеясы көптен бері айтылып жүрді. Шын мәнінде, бұл оқиға 1945 жылдан басталады. Дәл сол кезде футуролог Ванавар Буш алғаш рет кітаптарды, жазбаларды, хабарламаларды және т.б. сақтауға, өңдеуге және беруге мүмкіндік беретін жеке құрылғылар туралы айтты. Сол кезден кейін біраз жылдар өткен соң ғана оның болжамы іске асты. 1998 жылы толыққанды атай алатындай алғашқы электронды кітап - ридер жарық көрді.
Электрондық оқулық - оқу процесінде қолданылатын және дәстүрлі қағаз оқулықты алмастыратын арнайы құрылғы немесе бағдарламалық құрал. Керекті құжатты немесе кітаптың электронды нұсқасын пайдалану арқылы қағазбастылық артта қалып, халыққа қызмет қызмет көрсету сапасы артып келеді. Қоғамды кеңінен компьютерлендіру, компьютерлердің адам өмірі мен іс-әрекетінің барлық дерлік салаларына енуі жағдайында кез келген қызмет түрі бойынша белгілі бір практикалық дағдыларды меңгеру немесе оқыту мақсатында компьютерді пайдалану үрдісі байқалады. Осы мақсаттарда ұзақ уақыт бойы әртүрлі бағдарламалық құралдар қолданылды: электронды оқулықтардан белгілі бір процестерге арналған модельдеу бағдарламаларына дейін.
Қазіргі уақытта оқу курстарын өткізуге арналған компьютерлік құралдар белсенді түрде әзірленуде. Оқу пәндерінің барлық бағыттары бойынша іс жүзінде электронды оқулықтар мен оқу құралдары жасалуда. Дегенмен, электронды оқыту құралдарын пайдалана отырып, әсіресе интернет-технологиялар негізінде оқыту курстарын құру және ұйымдастыру күрделі технологиялық және әдістемелік міндет болып табылады.Соған қарамастан, компьютерлік оқу материалдарының индустриясы өзінің сұранысына және әлеуметтік мәніне байланысты кеңейіп келеді. Мұғалімдердің барлығы дерлік электронды оқулықты қолданудың қарапайымдылығын, оқушылардың пәнмен техникалық құрылғының көмегімен жұмыс істеуге деген ынтасы мен қызығушылығының артатынын, электронды оқулықты сабақта және үйде пайдаланудың ләззат алатынын атап өтеді. Ол тәрбиеші, жаттықтырушы және өзін-өзі үйретеді. Ол желілік технологиялар мен коммуникация жүйелерінде қолданылғанда ерекше мәнге ие болады.
Зерттеудің өзектілігі: Электрондық оқулық студент үшін ақпарат көзі болып,сонымен қоса электронды оқулықтармен жұмыс істеу, әрбір студенттің өз мүмкіндігін есепке ала отырып, оқуып үйрену дағдысын жеке өзі жүргізуге көмектеседі
Дипломдың жұмысымның мақсаты: Білім беруді дамытудың заманауи идеяларына сәйкес келетін компьютерлік оқыту құралдарын, атап айтқанда электронды оқулықтарды әзірлеуде білімді тереңдету және жүйелеу болып табылады.
Зерттеудің міндеттері:
Электрондық оқулық құру талаптарын зерделеу;
Күрделілігі әртүрлі электрондық оқу құралдарын жасау тұжырымдамасын оқып үйрену;
Компьютерлік нұсқаулықты әзірлеу әдістемесін қарастыру;
Электронды оқулық құрудың негізгі қадамдарын меңгеріп, программамен жасау;
Білімді тереңдетуге арналған электронды оқулық құрастыру;
Дипломдық жұмысымның зерттеу объектісі: Электронды оқулықтар және бағдарламалар
Ғылыми жаңашылдығы мен практикалық маңыздылығы: Электронды оқулықтар дайындау және оны оқуда қолдану
Дипломдық жұмысымның құрылымы: Берілген дипломдық жұмысым кіріспеден, екі тараудан(бірінші және екінші тарау төрт параграфқа бөлінген) , қорытындыдан және пайдаланылған әдебиеттер тізімінен тұрады.
1.ЭЛЕКТРОНДЫҚ ОҚУЛЫҚТАРДЫ ӘЗІРЛЕУ МЕН ПАЙДАЛАНУДЫҢ ТЕОРИЯЛЫҚ НЕГІЗДЕРІ
0.1 Электронды оқулықтың баспа кітаптан артықшылығы мен кемшілігі
Қазіргі уақытта ақпараттық-коммуникациялық технологиялар адам өмірінің барлық саласында дамуда. Дамудың жаһандық тенденциясы қоғамды осы технологияларды зерттеуге мәжбүр етеді, өйткені білімге негізделген қоғамның контекстінде ақпарат пен коммуникациямен үнемі байланыста болу қажеттіліктерін қанағаттандыру үшін технологиялық жетістіктер пайда болады. Сондықтан сандық білім берудің жаңа парадигмасын құрайтын компьютерлік өнімдер пайда болады.
Электрондық оқулық дегеніміз не және оның қарапайым оқулықтан айырмашылығы неде? Әдетте электронды оқулық - бұл оқу пәнінің негізгі ғылыми мазмұнын көрсететін ДК магниттік тасымалдағыштарында (қатты немесе иілгіш дискілерде) орналастырылған оқыту, басқару, модельдеу және басқа бағдарламалар жиынтығы. Қысқаша айтқанда электронды оқулық - баспа оқулығының сандық түрдегі нұсқасы.
Электрондық оқулық оқу процесіне қарапайым оқулықтан басқа, адам миының мүмкіндіктерін, атап айтқанда, есту және эмоционалды есте сақтауды, сондай-ақ компьютерлік түсіндірмелерді қолдана отырып, ең маңызды ұғымдарды, тұжырымдар мен мысалдарды түсінуді және есте сақтауды мүмкіндігінше жеңілдетуі керек (белсенді емес, пассивті емес).
Электронды оқулықтың артықшылықтары
Білім беру массивтерінің болуы
Эргономикалық
Ақпаратты жаңартудың тиімділігі
Қарым-қатынас
Педагогикалық
Экономикалық (қағаз жеңілдіктерін азайту)
Электрондық оқулық-бұл компьютерлік, педагогикалық бағдарламалық құрал, ең алдымен, баспа басылымдарын толықтыратын жаңа ақпаратты ұсыну жеке және жеке оқыту үшін және білім алушының алған білімі мен іскерлігін шектеулі дәрежеде тестілеу".
Электрондық оқулықтың мүмкіндіктеріне лекцияларды қарау және оларды оқу; тестілеу (тест сұрақтары кездейсоқ түрде көрсетіледі), бұл жеке тақырыптар және бүкіл курс бойынша өзін-өзі тексеруге мүмкіндік береді; меңгерілген материалдың күшті және әлсіз жақтарын анықтау бойынша ұсыныстар алу. Электрондық оқулық дұрыс пайдаланылған жағдайда, көптеген пәндерді, әсіресе ақпараттық технологияға қатысты пәндерді оқуда қуатты құрал бола алады. Электрондық нұсқаулық кітаптың электрондық нұсқасы (PDF немесе HTML файлы) емес екенін ескеру маңызды, оның функциялары мазмұн кестесінен қажетті тарауға гиперсілтеме арқылы өту мүмкіндігімен шектеледі. Презентация түріне (дәріс, семинар, тест, өзіндік жұмыс) байланысты сабақтың өзі осындай нұсқаулықты қолданудың әсеріне жету үшін сәйкес бейімделуі керек
Университеттің оқу процесінде электронды оқу құралын қолданудың ықтимал бағыттарын тізетін болсақ:
1. Теориялық материалды (дәрістерді) беру кезінде
Мұнда электронды оқу құралы оқытушыға бағдарламаға сәйкес материалды түсінікті және көрнекі түрде жеткізуге көмектесу үшін жасалған. Әдістемелік құрал оқытушыға дәрісті өткізуде де, оны дайындауда да қолдау көрсетуі керек. Электрондық оқулықтардың келесі мүмкіндіктері пайдалы: кез келген фрагментке өту және ауысу жасалған кадрға оралу мүмкіндігі бар интерактивті презентация; анимация мен бейнеклиптерді қарау; нұсқаулықтың кез келген фрагментінен үзу және бастау мүмкіндігі; графикалық кескіндерді толық экранда көрсету мүмкіндігі; лекция бағдарламасына сәйкес материалды оқытушының алдын ала таңдау мүмкіндігі және т.б.
2. Тәжірибелік сабақтарды өткізу кезінде
Көптеген оқу курстарының құрамдас бөлігі электронды оқу құралдарының көмегімен жүзеге асырылатын практикалық жұмыстар болып табылады. Электрондық оқулықта қажет болған жағдайда мұғалім бір тақырып бойынша қайталанатын және қосымша тапсырмалар бере алатындай тапсырмалардың шамадан тыс көп болуы керек.
Электрондық оқулық баспа оқулықтан айтарлықтай ерекшеленеді: екеуі де ұқсас әдістемелік міндеттер қояды, бірақ оларды басқаша шешеді. Баспа оқулық ұжымдық немесе жеке оқу іс-әрекетінің әртүрлі формаларын, оқытушының белсенді қатысуын болжайды. Электрондық оқулық, ең алдымен, Тәуелсіз оқу іс-әрекетіне, студентті белгілі бір пән әлеміне "батыруға" арналған. Бұл батыру, зерттеу және түсіну әр түрлі көрнекіліктерді қолдану арқылы жүзеге асырылады. Егер дәстүрлі оқулық, әдетте, "бұл мұғалімге сабақты жүйелеуге, жоспарлауға және дұрыс өткізуге көмектесетін қажетті құрал" сабағына арналған болса, онда электронды оқулық оқу жүйесіне көп деңгейлі кіруді, оқу материалын зерттеудің басқа реттілігін, жеке танымдық белсенділікті ынталандырады.
Электронды оқулық күндізгі және әсіресе қашықтықтан оқыту кезінде студенттердің өзіндік жұмысы үшін қажет, себебі ол:
oo баспа әдебиетінен басқа, материалды ұсыну тәсілдері (индуктивті тәсіл, есту және эмоционалды жадқа әсер ету және т. б.) арқылы зерттелетін материалды түсінуді жеңілдетеді.;
oo студенттердің қажеттіліктеріне, оның дайындық деңгейіне, зияткерлік мүмкіндіктері мен амбицияларына сәйкес бейімделуге мүмкіндік береді;
oo жұмыстың барлық кезеңдерінде өзін-өзі тексерудің кең мүмкіндіктерін ұсынады;
Электрондық оқулықтың баспадан ерекшелігі
№
Баспа оқулығы
Электронды оқулық
1
Студенттерді және оқушыларды дайындауға арнайы әзірленген
Белгілі бір білім беруге арналған бірнеше тақырыптардан, иллюстрациялар мен анимацияларды қамтитын бір файлға орналастырылған және тексеруге арналған біренеше тапсырмалардан тұратын онлайн білім деңгейі
2
Сызбалар,суреттер, кестелер мен схемаларды қамтыған
Мультимедиялық технологиялар:анимация,дыбыс сүйемелдеу, гиперсілтемелер, бейнелер және т.б қамтамасыз етіледі.
3
Тапсырмалар саны, тестілеу және қорытындылау белгілі бір мөлшерінде болады
Жан-жақтылықты қамтамасыз етеді, көпдеңгейлі тапсырмалар, тесттер мен сауалнамалар
4
Барлық тапсырмалар мәтіндік және графикалық түрде жазылған
Барлық тапсырмалармен тесттер интерактивті оқу режимі түрінде беріледі. Жауап қате болса, Дұрыс жауапты беріңіз деген түсіндірмені және пікірді аласыз
5
Басылған оқулыққа қосымша ақпарат еңгізуге болмайды, ол жабық жүйе болып табылады
Электронды оқулықтар ашық
жүйелер, сондықтан оны толықтыруға болады,
түрлендіру
операциясын қолдануға болады.
Қосымша мүмкіндіктер:
Сынақ
Сауалнама
Тапсырмалар кітабы (тапсырмаларды таңдау)
Энциклопедия (қосымша ақпарат)
Шығармашылық орта (жобалық жұмыс үшін)
Электрондық оқулықтардың баспа оқулықтардан артықшылығын былайда ажыратуға болады:
1. Жылдам іздеу. Индекстеу (яғни, процесс веб-сайттар мен блогтардың беттері іздеу жүйесінің нәтижелерінде пайда болады) баспа басылымындағы ақпарат, егер бар болса, онда оның мүмкіндіктері өте шектеулі.
2. Гипермәтін ұйымдастыру және құрылымдау жүйесі ретінде ақпарат. Бұл жүйе ең көп біріктіруге мүмкіндік береді бір логикалық тізбектегі маңызды ақпараттық блоктар
3. Медиа. Оқу материалында қолдануға мүмкіндік береді оқыту сапасын арттыру мақсатында иллюстрациялар, аудио және бейнематериалдар және білім беру ұйымына шоғырландыру үшін білім алушының назарындағы процес.
4. Интерактивті модельдеу. Білім алушылардың мүмкіндігі бар мектепте көптеген виртуалды эксперименттер, курстар жүргізу (биология, химия, физика және т.б.).
5. Өзін-өзі тексеру жүйесі оқушыға ыңғайлы түрде мүмкіндік береді өз білім деңгейін бағалау, мұқият дайындалу бақылау және емтихан.
ЭО әсіресе ол мына жағдайларда тиімді: кері байланысты қамтамасыз етеді; кәдімгі оқулықтан табу қиын болатын қажетті ақпаратты (соның ішінде контекстік іздеуді қоса) жылдам табуға көмектеседі; гипермәтіндік түсініктемелерге қайталанатын сілтемелер арқылы уақытты айтарлықтай үнемдейді; қысқа мәтінмен бірге - көрсетеді, әңгімелейді, модельдер және т.б. (мұнда мультимедиялық технологиялардың мүмкіндіктері мен артықшылықтары пайда болады) жылдам, бірақ белгілі бір адамға ең қолайлы қарқынмен белгілі бір бөлімдегі білімді тексеруге мүмкіндік береді.
Тиімді оқулық, оның қасиеттері
Интерактивтілік (қол жетімділік жылдам кері байланыс)
Ақпаратты жаңарту (ақпаратты жаңарту интернет арқылы)
Іздеу өнімділігі(қажетті ақпаратты іздеу)
Анықтылық, нақтылық
Ғаламдық Интернетке қол жеткізу мүмкіндігімен электронды оқулықтар оңай қол жетімді болды, оларды оқуға және оқуға кеңес беруге болады, физикалық тұрғыдан кітапхана мен университет оқытушыларынан алыс қашықтықта орналасқан. Осылайша электронды оқулықтарды енгізуге және пайдалануға университет студенттерінің контингентін әртараптандыру процесіне ықпал етеді және студенттердің алатын білім сапасын, қашықтықтан оқыту жүйесі түлектерінің білім деңгейін арттырудың тиімді құралы болып табылады.
Дегенмен, бұл процесс көптеген проблемаларды да көрсетеді. Электрондық оқулықтардың кемшіліктері:
oo компьютердің қажеттілігі;
oo ақпараттың әдеттен тыс, дәстүрлі емес электрондық нысаны;
oo монитормен жұмыс істегенде шаршаудың жоғарылауы;
oo оқушының білім деңгейі, соның негізінде оқулықтың қажетті білім деңгейінің сапасы автоматты түрде таңдалады;
oo оқудың шектеулі уақыты;
oo мәтіннің ақпараттық сипаты (таза сторителлингке қарағанда);
oo планшетті, смартфонды емес, компьютерді пайдалану;
oo беттерді айналдырудың орнына мәтінді айналдыру;
oo кітаптардың электронды нұсқаларын пайдалану кезіндегі сезімдердің табиғи еместігі. Басып шығарылған нұсқадан айырмашылығы, оларда иіс сезу, беттерді айналдырудың шуылын есту және қағаз құрылымын сезіну мүмкін емес.
oo материалдың ашылу жылдамдығына және оны өңдеуге байланысты техникалық кемшіліктер немесе проблемалар болуы мүмкін. Бұл оқу процесін баяулатады, өйткені қажетті кітаптың ашылуын және оның жүктелуін күту керек. Сонымен қатар, ресурс мүлдем жұмысын тоқтатып істен шығуы мүмкін және бұл гаджетті түзетуге және жөндеуге әкеледі.
oo сыртқы факторлардың әсері, мысалы, жоғары немесе төмен температурадан, ылғалдан, соққыдан және т.б. себебі электронды оқулық мұндай жағдайлардан кейін қатты зардап шегуі мүмкін.
oo электр қуатына тәуелділік ыңғайсыздықты тудыруы мүмкін, өйткені батарея заряды таусылып, оны зарядтау керек, бұл ыңғайсыз сәтте болуы мүмкін. Бұл құрылғылардағы заряд ұзақ уақытқа созылса да, кез-келген жағдайда -бұл айтарлықтай кемшілік.
0.2 Электрондық оқулықтардың негізгі компоненттері мен мазмұнына қойылатын талаптар
Электрондық форматтағы алғашқы оқулықтар қағаз түрінде ғана қайталанды. Қазір интернетте PDF, DOC, EPUB, FB2 форматындағы цифрландырылған оқулықтар көп. Power Point-те презентация түрінде оқулықтар бар. Мұның бәрін оқулықтың электронды нұсқасы деп атауға болады. Электрондық оқулық жасау үшін оның мазмұнын электронды түрге аудару жеткіліксіз. Оны интерактивті компоненттермен толықтыру қажет: роликтер, иллюстрациялар, ойындар.
Сапалы электронды оқулық дайындау-бірқатар мамандардың: редакторлардың, дизайнерлердің, беттеушілердің, бағдарламашылардың қатысуын талап ететін күрделі процесс. Әзірлеушілер оқулықтың сапасын және оның эргономикасын бақылайды.
Оқулық икемді болуы керек, оны оқушының жеке ерекшеліктеріне қарай бейімдеуге болады. Пайдаланушының ақпаратты қабылдауының барлық арналарын пайдалана білу маңызды: көру, есту, санадан тыс және т.б. Ал егер электронды оқулық оқу ақпаратын параллельді түрде ұсынуға мүмкіндік берсе, онда ол өзінің барлық психофизикалық күш-жігерін біріктіру арқылы оқытуды күшейтіп қана қоймайды, сонымен қатар әлемді параллель қабылдау қабілетін жанама түрде дамытады. Түрлендіруден кейінгі электрондық оқулық - бұл барлық мәтіндік материалды, формулаларды, графиктерді және суреттерді, сондай-ақ кірістірілген бейне және аудио материалдарды, сынақ блоктарын және навигациялық элементтерді қамтитын кескіндерді қамтитын беттер тізбегі.
Электрондық оқулықта төрт негізгі бөлім бар:
1.Мазмұндық;
2.Процедуралық
3.Бақылау
4.Диагностикалық.
Оқулық мазмұны келесі компоненттерді қамтиды: танымдық, көрнекілік; Процедуралық бөлік құрамдастарды қамтиды: модельдеу, бақылау, бекіту.
Танымдық компонент білім алушыға білім беруге бағытталған. Бұл әдетте мәтіндік ақпарат. Демонстрациялық компонент білімдерді практикалық есептерді шешуге қолдануға мүмкіндік беретін мазмұндық компонентті қолдайды және көрсетеді. Бақылау-бекіту компоненті оқушылардың оқытылатын материалды игеру дәрежесін анықтайды. басқару бөлігі - оның бөліктері мен құрамдас бөліктері арасындағы қатынасты қамтамасыз ете алатын электрондық оқулықтың бағдарламалық қабығы. Диагностикалық бөлім нақты бағдарламалармен жұмыс туралы статистикалық ақпаратты сақтайды.
Электронды оқулық жасау кезінде ескерілетін қағидалар:
1.Кванттау қағидасы: материалды модульдерден тұратын бөлімдерге бөлу, көлемі минималды, бірақ жабық мазмұнды болу керек.
2.Толықтық қағидасы: әр модульде мына компоненттер болуы керек:
oo теориялық ядро;
oo теория бойынша бақылау сұрақтары;
oo мысалдар;
oo өздігінен шешуге арналған практикалық тапсырмалар;
oo жауаптары бар модуль бойынша бақылау сұрақтары;
oo тестілеу;
3.Көрнекілік қағидасы: әр модуль жаңа ұғымдарды, тұжырымдарды және әдістерді түсінуді және есте сақтауды жеңілдететін минималды мәтін мен визуализациясы бар кадрлар жиынтығынан тұруы керек.
4.Тармақталу қағидаты: әр модуль басқа модульдермен гипермәтіндік сілтемелермен байланысты болуы керек, сонда ғана пайдаланушы кез-келген басқа модульдерге ауыса алады. Тармақталу ... жалғасы
Ұқсас жұмыстар
Пәндер
- Іс жүргізу
- Автоматтандыру, Техника
- Алғашқы әскери дайындық
- Астрономия
- Ауыл шаруашылығы
- Банк ісі
- Бизнесті бағалау
- Биология
- Бухгалтерлік іс
- Валеология
- Ветеринария
- География
- Геология, Геофизика, Геодезия
- Дін
- Ет, сүт, шарап өнімдері
- Жалпы тарих
- Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
- Журналистика
- Информатика
- Кеден ісі
- Маркетинг
- Математика, Геометрия
- Медицина
- Мемлекеттік басқару
- Менеджмент
- Мұнай, Газ
- Мұрағат ісі
- Мәдениеттану
- ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
- Педагогика
- Полиграфия
- Психология
- Салық
- Саясаттану
- Сақтандыру
- Сертификаттау, стандарттау
- Социология, Демография
- Спорт
- Статистика
- Тілтану, Филология
- Тарихи тұлғалар
- Тау-кен ісі
- Транспорт
- Туризм
- Физика
- Философия
- Халықаралық қатынастар
- Химия
- Экология, Қоршаған ортаны қорғау
- Экономика
- Экономикалық география
- Электротехника
- Қазақстан тарихы
- Қаржы
- Құрылыс
- Құқық, Криминалистика
- Әдебиет
- Өнер, музыка
- Өнеркәсіп, Өндіріс
Қазақ тілінде жазылған рефераттар, курстық жұмыстар, дипломдық жұмыстар бойынша біздің қор #1 болып табылады.
Ақпарат
Қосымша
Email: info@stud.kz