Медиа және медиа білім беру

Түсінік хат

«Медиа және ақпараттық сауаттылық» факультативтік курсының бағдарламасы Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2018 жылғы 31 қазандағы №604 қаулысымен бекітілген негізгі орта білім берудің мемлекеттік жалпыға міндетті стандарты; Қазақстан Республикасы Білім және Ғылым министрінің 2013 жылғы 3 сәуірдегі № 115 бұйрығымен бекітілген жалпы білім беретін пәндер бойынша оқу бағдарламалары (2017 жылғы 25 қазандағы № 545 енгізілген өзгерістерімен және толықтыруларымен) ; 2021-2022 оқу жылында Қазақстан Республикасының орта білім беру ұйымдарында оқу-тәрбие үдерісінің ерекшеліктері туралы «Әдістемелік-нұсқаулық хат» негізінде жасалды. Факультативтік курстың бағдарламасы қазақ тілі мен әдебиеті және Қазақстан тарихы пәндерін кіріктіріп, ақпараттық сауаттылықты дамытуға негізделген.

Факультативті курстың бағдарламасы 13-15 жастағы балалардың жас ерекшелігін ескере отырып құрастырылды.

1. 7-сыныпқа арналған «Журналист» медиаклубы.

2. 8-сыныпқа арналған «Кино әлемі» мектеп киноклубы.

3. 9-сыныпқа арналған «Медиа және ақпараттық сауаттылық» факультативті курсы.

Факультативті курстың мектеп бағдарламасындағы орны: «Қазақ тілі мен әдебиеті», « Қазақстан тарихы»

МАЗМҰНЫ

1. 7-сыныпқа арналған «Журналист» медиаклубының тақырыптық жоспары.

2. 8-сыныпқа арналған «Кино әлемі» мектеп киноклубының тақырыптық жоспары.

3. 9-сыныпқа арналған«Медиа және ақпараттық сауаттылық» факультативтік курсының тақырыптық жоспары.

4. Пайдаланған әдебиеттер тізімі.

Түсінік хат

Бүгінгі қоғам - ақпараттық құралдар қоғамы. Мектеп оқушылары заманауи құралдармен жабдықталған, үнемі ақпараттық ортамен байланыста болады. Олар: түрлі телеарналар, әлеуметтік желі, ғаламтор желісі, мерзімдік басылымдар т. б. Ақпараттық құралдар және олардан алынатын сансыз мәліметтермен жұмыс істеуге деген оқушы бойындағы аса үлкен қызығушылықты оятады. Курс бағдарламасы осы бағытта жұмыс істеймін деген ұстаздарға әдістемелік көмекші құрал бола алады.

Сөз өнері, қызықты ақпараттарды жинау, материалдардың құрылымы, оларды өңдеу, жазу үдерісі, жауапкершілік пен этика, журналистика жанрлары туралы мағлұмат алумен қатар, шығармашылық жұмыс түрлеріне машықтанады. Ең бастысы, оқушы өзінің бейіндік бағдарын анықтай алады, шығармашылық жұмыс түрлеріне төселеді, коммуникативтік құзырлылығы дамиды.

Мақсаты:

Мектеп оқушылары арасында болашағын журналистикамен байланыстырғысы келетін дарынды оқушыны саралау, журналистика мамандығын таңдайтын оқушылардың аналитикалық жəне тәжіриебелік дағдыларын дамыту, шығармашылықты дамытудың заманауи жолдарын ұсыну, медиасауаттылықтарын арттыру.

Міндеттері:

- журналистика туралы түсінік қалыптастыру;

- ақпаратпен жұмыс істеу дағдыларын қалыптастыру;

- шығармашылық қабілеттерін дамыту;

- тұлғаның коммуникативтік қасиеттерін дамыту;

- ауызша және жазбаша сауатты және еркін сөйлеуді меңгеру дағдыларын дамыту;

- оқушыларды арнаулы орта және жоғары оқу орындарында оқуға дайындау.

Күтілетін нәтиже:

«Журналист» медиаклубының сабақ жоспары

(7 сынып)

Сабақтың тақырыбы: «Бұқаралық ақпарат құралдары»

Сабақтың мақсаты:

• мектеп оқушыларын баспа құралдарының пайда болу тарихымен таныстыру;
• оқушыларды баспа құралдарының негізгі түрлерімен таныстыру;
• мектеп оқушыларының баспа БАҚ-дың қоғамдағы рөлі туралы түсінігін қалыптастыру;
• ауызша бейнелерді өңдеу дағдыларын дамыту;
• оқушылардың шығармашылық қабілеттерін дамыту.

Сабақтың құрылымы:

I. Мұғалімнің тақырып бойынша дәрісі: «Бұқаралық ақпарат құралдары»

Алғашқы газеттер мен журналдар Еуропада пайда болды. Қазіргі газеттердің прототипі 16 ғасырдың басында Германияда «ұшатын парақтар» деп аталды. Бұл әр түрлі оқиғалар жазылған төртбұрышты парақшалар. Содан кейін бұл парақтар үлкенірек болды және жартысына бүктелді. Солай ақпараттық газет-«Цайтунг» пайда болды. XVI ғасырдың ортасында осындай газеттер Еуропаның әр түрлі елдерінде шыға бастады. Бірінші Мәскеу газеті қолмен жазылды. Олар «Ақпараттық бюллетеньдер» немесе «Қоңырау» деп аталды. XVII ғасырдың басында Еуропада таңғы және кешкі газеттер шығарыла бастады.

Журналдардың пайда болуы еуропалық ғалымдардың хат алмасуымен өз хабарламаларын өз елінде де, басқа елдерге де әріптестерінің ақпарат алмасуымен байланысты. Сондықтан алғашқы журналдар ғылыми журналдар болды. The Journal of Scientists - 17 ғасырдың ортасында Францияда шыққан әлемдегі бірінші журнал. Содан кейін Philosophical Messages (Англия), Community of Erudites, Monthly Conversations (Германия), Ресей ғылым академиясының «Сант-Петербургские ведомости» журналдары пайда болды.

Қазақстанда алғашқы газеттер - «Түркiстан уәлаятының газетi» (Ташкент, 1870 - 82), «Дала уәлаятының газетi» (Омбы, 1888 - 92) . Бұдан кейiн Ордада және Оралда ағартушылық бағыттағы «Қазақстан» газетi (1911 - 13), Орынбор қаласында А. Байтұрсыновтың ұйымдастыруымен «Қазақ» газетi (1913 - 1918), ақын-демократ М. Сералин ұйымдастырған қазақ тiлiндегi тұңғыш журнал «Айқап» (1911 - 15) шықты. 1913 ж. 11 газет болса, 1975 ж. 407 газет, оның iшiнде 15 респ., 38 облысы, 271 ауданы, 8 қалалық, 69 көп тиражды және 1 ұжымшарлық газет болды. Қазан төңкерiсiнен бастап қазiргi кезеңге дейiнгi аралықтағы респ. газеттер: «Егемен Қазақстан» (бұрынғы «Социалистiк Қазақстан», 1919 жылдан), «Казахстанская правда» (1920 жылдан), «Жас Алаш» (бұрынғы «Лениншiл жас», 1921 жылдан), «Экспресс К» (бұрынғы «Ленинская смена», 1922 жылдан), «Ұлан» (бұрынғы «Қазақстан пионерi», 1930 жылдан), «Дружные ребята» (1933 жылдан), «Қазақ әдебиетi» (1934 жылдан), «Қазақстан мұғалiмi», «Учитель Казахстана» (1952 жылдан), «Спорт» (1959 жылдан), ұйғыр тiлiнде «Коммунизм туғи» (1957 жылдан), оның араб алфавитiмен шығатын «Йени һаят» («Жаңа өмiр», 1970 жылдан) қосымшасы және үш ауданы газет; корей тiлiнде «Ленин кичи» («Ленин туы», 1938 жылдан) ; немiс тiлiнде «Фройндшафт» («Достық», 1966 жылдан) ; өзбек тiлiнде екi ауданы газет шығады. Респ. журналдар: «Ақиқат» (бұрынғы «Қазақстан коммунисi», 1921 жылдан), «Здравоохранение Казахстана» (1923 жылдан), «Қазақстан әйелдерi» (1925 жылдан), «Народное хозяйство Казахстана» (1926 жылдан), «Жұлдыз» (бұрынғы «Әдебиет және искусство», 1928 жылдан), «Мысль» (бұрынғы «Партийная жизнь Казахстана», 1930 жылдан), «Простор» (1932 жылдан), «Қазақстанның ауыл шаруашылығы», «Сельское хозяйство Казахстана» (1936 жылдан), «Ара», «Шмель» (1956 жылдан), «Парасат» (бұрынғы «Мәдениет және тұрмыс»), «Балдырған», «Автомобильный транспорт Казахстана», «Кооператор Казахстана» (1958 жылдан), «Зерде» (бұрынғы «Бiлiм және еңбек», 1960 жылдан), «Жалын» (1969 жылдан), т. б. 18 ғасырдың соңында арнайы журналдардың пайда болуы басталады: «Айлық сән шығарылымы немесе әйелдерге арналған кітапхана» «Балалардың дамуына арналған оқулықтар».

«Қазақ» газеті (قازاق) - 1918 - 1913 жылдары Орынбор қаласында жарияланып тұрған қоғамдық-саяси және әдеби-мәдени басылым. № 1 номері 1913 жылы 2 ақпанда шыққан.

1915 жылға дейін аптасына бір рет, одан кейін екі рет шыққан. Бастырушысы - «Азамат» серіктігі. Газетке қаржылай көмектескендердің көшбасында Мұстафа Оразайұлы бар. Жалпы 265 нөмірі жарық көрген. Газет рәміздік-бейне ретінде киіз үйді ұсынды. Бұл - қазақ ұлты деген ұғымды берді.

Қазір газеттер мен журналдардың саны өте көп. Мерзімді басылымдардың келесі түрлерін ажырата аламыз:

• әлеуметтік-саяси;
• кәсіби;
• ғылыми;
• көркем және басқалар.
• Мерзімді басылымдардың мынадай жанрлары бар:
• ақпараттық (ескерту, репортаж, сұхбат) ;
• аналитикалық (корреспонденция, мақала, рецензия, шолу, хат) ;
• көркем және публицистикалық (эскиз, эссе, фельетон, брошюра) ;
• әдеби (өлең, әңгіме, және т. б. ) ;
• мерзімді басылымдағы жарнама.

Егер қандай да бір маңызды құбылысты, оқиғаны, фактіні зерттей отырып, журналист ақпаратты жұртқа хабардар етуді мақсат етсе, онда ол жазбаны немесе репортажды таңдайды. Жазбада ол фактіні және оның маңызды компоненттерін егжей-тегжейлі көрсетеді (іс-әрекеттің көрінісі, қатысқан адамдар) .

Репортаж фактілерін визуалды түрде сезіммен бейнелеу басым келеді. Автор белгілі бір фактілерді эмоционалды, объективті түрде қабылдайды және олар туралы оқырманның куәгері ретінде айтады. Егер жазбалар, репортаж қысқалықпен, лаконизммен, кескіндеме құралдарының ашкөздігімен сипатталса, онда репортаж, сұхбаттар халық қолданатын барлық көркем және экспрессивті құралдармен сипатталады. Барлық ақпараттық жанрлар фактілердің жаңашылдығы мен өзектілігі және сияқты қасиеттермен жиналады.

Аналитикалық жанрларды қолдана отырып, журналистер әдетте факті хабарлаумен шектелмейді. Олар талдауға, басқалармен салыстыруға, жағдай мен құбылыстарға баға беруге және мәселенің шешіміне өз көзқарасын ұсынуға тырысады. Ақпараттық жанрлармен салыстырғанда аналитикалық жанр нақты материал, ой бойынша кеңірек, өмірлік құбылыстарды зерттеуде, экспрессивті және бейнелік құралдардың сипаты да бай.

Көркемдік және публицистикалық жанрларда нақты, құжаттық факт екінші деңгейге болады, ал автордың факт туралы әсеріне, оның бағасына және автордың ойына жол береді. Мұндағы негізгі өкілдер - жағымды құбылыстарды көрсететін эссе мен эскиз, сонымен қатар сатиралық жанрлар - фельетон мен памфлет.

Эскиз ерекшеліктері, ақпараттық белгілер мен публицистикалық жанрлардың белгілері, жедел газет жанры мен эскиздің бір түрі табылады - эскиз, өмірден алынған, эскизбен органикалық түрде байланыстырады. Ол елеусіз оқиға туралы әңгімелейді, бірақ оны көрнекі, анық, жарқын бейнелейді.

Жалпылауға көтерілмей, типтеу құралдарын толық қолданбай, эссе түрінде кез келген бір құбылысты, оқиғаны бейнелейтін эскиздер сюжетті және сюжетсіз, қайшылықсыз және шиеленіссіз болуы мүмкін.

Жас тілшілер - мерзімді басылымдардың жанрларын жетік білуі керек. Ақпараттық жанрдың түрі бойынша жас тілшілерге жұмыс кезеңдерінің мысалы - ескертулермен:

• тақырыпты таңдау;
• ноталар үшін материал жинау;
• жоспар құру;
• мақала мәтінін жазу;
• мақаланың атауын таңдау;
• өңдеу;
• қол қою;
• жиынтыққа жеткізу.

Көрнекіліктер мерзімді баспасөзде өте маңызды рөл атқарады. Фотография, сурет, комикс, карикатура, диаграмма, диаграмма және басқалары сияқты иллюстрациялық материалдардың түрлері кеңінен қолданылады.

Мұғалімнің оқушылармен оқылатын тақырып бойынша әңгімесі:

1. Қазіргі газеттің прототипі қандай болды?
2. Алғашқы газеттер қашан және қай жерде пайда болды?
3. Қазақстанда шыққан алғашқы газет қалай аталды?
4. Журналдардың пайда болуына негіз болған қандай жағдай?
5. Біздің елімізде шығатын алғашқы журналдар қалай аталды?
6. Қазақ журналистикасының негізін салушы кім?
7. Мерзімді баспасөздің қандай түрлерін білесіз және олардың ерекшеліктері қандай?
8. Мерзімді баспасөздің қандай жанрларын білесіз?
9. Ақпараттық және фантастикалық-публицистикалық жанрлардың айырмашылығы неде?

I. Іскерлік ойын-имитация «Редакцияда».

Ойын басталар алдында оқушылардың ерікті түрде рөлдерді таңдауы керек: арнайы тілші, спорт тілшісі, фотожурналист және т. б., тапсырмалар беру, бас редакторды таңдау. Бас редактордың міндеті-журналдың келесі санын шығаруға барлық бөлімдердің дайындығын тексеру. Содан кейін бағандарға жауапты журналистер өздерінің материалдарын ұсынады, олар бірлескен отырыста талқыланады.

II. Оқушылар шығармашылық практикалық тапсырмаларды орындайды. Сабақтың бұл бөлімінде «Аудиторияны тарту» және «Медиа мәтіндерді салыстыру» медиа білім берудің шығармашылық әдістері қолданылады.

Оқушылар шығармашылық шағын топтарға бөлінеді, оларға ең жақсы мектеп газеті байқауына қатысу тапсырмасы беріледі. Әрбір шығармашылық шағын топ мектеп оқушыларына арналған газеттің макетінің өзіндік нұсқасын жасайды: ол өз атауын ұсынады, айдарлардың дизайны мен сипаттамасын ұсынады. Содан кейін оқушылар арасынан дауыс беру арқылы таңдалған қазылар алқасы қабырға газет макеттінің ең жақсы нұсқасын таңдайды.

III. Сабақтың қорытындысын шығару.

Аты-жөні

Сынып

1. Медиаклубтың қызметі сізге ұнады ма?
2. Сыныпта сізге не ұнады?
3. Жазбаларыңызда не туралы жазуды жөн көресіз?
4. Мақалаларыңызға ақпаратты қалай табасыз?
5. Қандай тақырыптармен жұмыс істеу сізді қызықтырады?
6. Мектеп медиаклубында тағы не істегіңіз келеді?
7. Медиаклубтағы сабақтар сізге қандай пайда әкелді?
8. Сіз мектебіңізде үнемі осындай медиаклуб болғанын қалайсыз ба?
9. Болашақта журналист мамандығын таңдағыңыз келе ме?

Түсінік хат

Кино- оқушыларға өмірдің өзі, мүмкіндігінше тезірек және толық игергісі келетін ересектердің өмірі. Жеткіншектердің балалық шағында алған әсерлері өмір бойы сақталады, психикада терең із қалдырады, адамның дүниетанымына, мінезіне өз ізін қалдырады. Алайда, қазіргі киноиндустрия жеңіл ойын-сауыққа бағытталған.

Қазақстан кинематографиясында ақыл мен жанды сілкіндіре алатын, сезімдерді байыта алатын, балалардың жан дүниесінде ең жақсы рухани күштерді оята алатын тамаша фильмдер бар. Осы бағдарлама бойынша жұмыс істейтін мұғалімдердің міндеті-бала мен жасөспірімге қызықты фильммен кездесуге көмектесу, экранның «пайдалы әлеуметтік және тәрбиелік тұстарын» насихаттау қажет.

Мақсаты: Қазақстандық кинематографиялық өнер жетістіктері негізінде оқушылардың эстетикалық талғамын дамыту. Рухани құндылықтар қазынасы - отандық үздік фильмдерімен танысу арқылы патриотизм сезімін тәрбиелеу, мәтінмен жұмыс жасау кезінде оқушылардың коммуникативтік дағдыларын қалыптастыру.

Міндеттері:

1. негізгі мәтіндік ұғымдарды меңгеру;
2. оқушылардың ауызша да, жазбаша да үйлесімді сөйлеуін дамыту;
3. мәтінді талдай білу, ондағы мәселені бөлектеу қабілетін қалыптастыру;
4. әр түрлі тақырыптағы эссе мәтіндерін құрастыру.

Оқушылардың жұмыс түрлері:

• мәтінді өңдеу;
• үлгі бойынша мәтін құрастыру;
• сюжетке кадрлар жасау;
• мәтін бөліктерін қалпына келтіру;
• ауызша және жазбаша мәлімдемелер жасау;
• көркем және публицистикалық стильдердің мәтінін талдау;
• ғылыми және публицистикалық әдебиеттермен жұмыс;
• диаграммаларды, алгоритм кестелерін құру.

Күтілетін нәтижелер:

• кинофильмге семантикалық, жанрлық талдау жасау, киноөндірістің стилистикалық ерекшеліктерін айқындау;
• киноөндірістің түпкі ойын, идеялық немесе әдеби негіздерін, драматургиясының ерекшеліктерін анықтау, оның эстетикалық құндылығы туралы пайымдау;
• кинофильм туралы ауызша және жазбаша пікір беру;
• мультимедиялық қосымшаларда слайдтық презентациялар жасауға; интернет-ресурстарды пайдалануға, мультимедиалық бағдарламаларымен жұмыс істеуге.

«Кино әлемі» мектеп киноклубының тақырыптық жоспары (8 сынып)

«Кино әлемі» мектеп киноклубының сабақ жоспары

(8 сынып)

Сабақтың тақырыбы: «Киноның пайда болу тарихы. Көркем фильмдердің жанрлары».

Сабақтың мақсаты: кино тарихымен таныстыру; оның түрлері мен жанрлары туралы түсінік қалыптастыру.

Сабақтың барысы:

I. Кіріспе бөлім. Ұйымдастыру уақыты. Мұғалімнің кіріспе сөзі.

II. Негізгі бөлім. Мұғалімнің дәрісі:

Кино тарихы Ежелгі Грецияда қозғалатын көлеңкеден басталды. Көптеген ғасырлар өткен соң, 19 ғасырда өнертапқыштар мен әр түрлі трюктер мен арнайы эффектілермен бірге жылжымалы суреттер индустриясын құрды. Алдымен мультфильмдер түсірілді, көп ұзамай фотосуреттер пайда болды. Голливуд дүниеге келді, ол дыбыссыз кино жұлдыздарымен әйгілі. Сол кездегі фильмдер дыбыссыз көрсетілсе де, талантты режиссерлер мен суретшілер оларды өте қызықты көрініске айналдырды.

Киноның тарихы аз уақыт аралығында аса жылдам қарқын алған, тіпті оның туған күні де белгілі -1895 жылы 28 желтоқсан. Содан кейін Парижде Des Capucines бульварында «Үлкен кафеде» «Ағайынды Люмьер кинотеатрының» көпшілікке көрсетілімі өтті.

1888 жылы фильмдердің зертханалық және көпшілік демонстрациясы болды, бірақ олар кездейсоқ сипатта болды. Сонымен қатар, сол 1895 жылы қозғалатын фотосуреттердің саны көбейді, бұл кейіннен кинематографияның басымдығы туралы шексіз даулардың себебі болды. Бұл дауда ағайынды Люмьер жеңді.

Ағайынды Люмьердің жаңа фильмдері оларға дүниежүзілік танымалдылық сыйлады. Бірақ Люмьерлер мұнымен тоқтаған жоқ. Лумьер үйреткен ондаған операторлар оның аппаратын бүкіл әлемге таратты. Олар жер шарының көп бөлігінде даңққа ие болды

«Синематограф» (немесе оның туындысы «синема», «көк», «кино») жаңа көріністі білдіреді. «Кино» термині латын сөзінен шыққан: «кинема» - қозғалыс және «графо» - мен жазамын, сурет саламын.

Орыс патшасы, ағылшын патшасы, австриялық империялық отбасы - барлық тәжі бар адамдар жаңа құрылғыны көргісі келді және бұл оған үлкен жарнама жасады.

Луи Люмьердің екі ең танымал фильмі -«Пойыздың келуі» және «Суарылған поливальщик» - киноның одан әрі дамуына зор ықпал етті.

Кино дамыған жылдары оның түрлері мен жанрларының дамыған жүйесі қалыптасты. Киноның төрт негізгі түрінің поэтикасы негізделген материал мен техникада ерекшеленеді. Олардың әрқайсысының өзіндік экспрессивті құралдары мен көркем образ жасау тәсілдері бар.

Киноның келесі түрлері бар:

1. Нақты кейіпкерлер мен шындық оқиғаларын бейнелі түрде көрсетуге негізделген деректі фильм.

2. Танымал ғылыми кино, өнер арқылы ғылыми білімді ұсынады.

3. Көркем (ойын) кино- бұл актерлердің ойынына негізделген синтетикалық экрандық бейнені жасаумен ерекшеленеді.

4. Анимациялық кино - бұл суретшінің фильмнің пластикалық құрылымын, оның жалпақ немесе көлемді кейіпкерлерін жасаудың өзіндік ерекшелігі.

Кинематографияны түрлерімен катар басқа белгілі бір жанр топтарына бөлуге болады:

Драмалық жанрлар: драма, мелодрама, трагедия, комедия («Москва слезам не верит», «Ромео мен Джульетта», «Гауһар қол» және т. б. ) .

Детективтік-шытырман жанрлар: Батыс, фантастика, қорқынышты фильм («Керемет жеті», «Ван Хельсинг», «Крик» және т. б) .

«Война и мир», «Тихий Дон", «Вечный зов» және т. б. ) . Сондай-ақ музыкалық комедия, кинобалет, киномюзикл, кинопераға кіретін музыкалық фильмнің жанры («Карнавальная ночь», «Евгений Онегин», «Ах, ваудевиль, ваудевиль!», және т. б) .

Оқушылардың педагог сұрақтарына жауаптары. Оқушылардың шығармашылық тапсырмаларды орындауы.

1) оқушыларға «Менің атым Қожа» фильмін талдауға, өз пікірін айтуға, актерлердің ойынына түсінік беруге, фильмнің жанрын анықтауға тапсырма беріледі.

2) Оқушылар таңдаған фильмдерге коллаж құрастырып, кино туралы ойын білдіреді.

3) «Менің сүйікті кино кейіпкерім» байқауы. Команда мүшелері кезекпен мимика арқылы танымал кино кейіпкерді бейнелеуі керек.

4) «Режиссер» конкурсы. Екі команда кезекпен қазақстандық және шетелдік көркем кино режиссерлерін атайды.

---

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.

• Іс жүргізу
• Автоматтандыру, Техника
• Алғашқы әскери дайындық
• Астрономия
• Ауыл шаруашылығы
• Банк ісі
• Бизнесті бағалау
• Биология
• Бухгалтерлік іс
• Валеология
• Ветеринария
• География
• Геология, Геофизика, Геодезия
• Дін
• Ет, сүт, шарап өнімдері
• Жалпы тарих
• Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
• Журналистика
• Информатика
• Кеден ісі
• Маркетинг
• Математика, Геометрия
• Медицина
• Мемлекеттік басқару
• Менеджмент
• Мұнай, Газ
• Мұрағат ісі
• Мәдениеттану
• ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
• Педагогика
• Полиграфия
• Психология
• Салық
• Саясаттану
• Сақтандыру
• Сертификаттау, стандарттау
• Социология, Демография
• Спорт
• Статистика
• Тілтану, Филология
• Тарихи тұлғалар
• Тау-кен ісі
• Транспорт
• Туризм
• Физика
• Философия
• Халықаралық қатынастар
• Химия
• Экология, Қоршаған ортаны қорғау
• Экономика
• Экономикалық география
• Электротехника
• Қазақстан тарихы
• Қаржы
• Құрылыс
• Құқық, Криминалистика
• Әдебиет
• Өнер, музыка
• Өнеркәсіп, Өндіріс