Delphi ортасынның графикалық мүмкіндіктерін сипаттайтын программа
Қазақстан Республикасы білім және ғылым министрлігі
Жоғары қазақ гумантарлық-техникалық колледжі
Реферат
Тақырыбы:Delphi программалау ортасы жайлы
Орындады:Ақпараттық жүйелер
Мамандығы бойынша
Күндізгі оқу бөлімінің
Камиденова А.Д
Оқытушы:Букаева А.Т
Кріспе ... ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...3
1. Delphi программалау ортасы ... ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .5
Delphi ортасы ... ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...9
Delphi ортасы. Delphi жүйесінің негізгі ұғымдары ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .12
Delphi жүйесінің негізгі ұғымдары ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 13
Программа терезе коды ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..16
DELPHI - дің артықшылықтары менқосымшаны өндеу жылдамдығы ... ... ... .17
Ұйымдастырушының ортасын икемдеу ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .20
Delphi ортасынның графикалық мүмкіндіктерін сипаттайтын программа ... 21
Қорытынды ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 23
Пайдаланылған әдебиеттер тізімі ... ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..24.
КІРІСПЕ
Интерфейс (Interface -- inter -- өзара, face -- бет жағы) -- біріншіден, программалаушылардың кәсіптік тілінде -- өзара әрекеттесу "жазықтығы", пайдаланушы мен компьютердің қарым-қатынасы, яғни екі жүйенің немесе адам мен компьютердің өзара мәліметтер алмасуын жасақтайтын аппараттық-программалық құралдардың жиынтығы; екіншіден, есептеуіш жүйе құрылғыларының не (немесе) программалардың өзара әсерлесуін жасақтайтын құралдар мен ережелер жиынтығы; есептеуіш жүйедегі құрылғыларды үйлестіру немесе жүйелер арасында үйлестіруге пайдаланылатын үйлестіргіш техникалық және программалық құралдар жиынтығы; жүйелердің, құрылғылардың немесе программалардың екі арасын бөлу шекарасы; екі қызметтік құрылғының және олардың қосылу, алмасу сигналдары және т.б. сипаттамаларымен анықталған шекарасы; үшіншіден, ішкі программаға басқаруды беру мен бастапқы программаға қайту процедурасы туралы сипаттамалар мен келісімдер жиынтығы. Интерфейс - бұлесептеуіш жүйенің техникалық құралдардың компоненттер әрекеттестігінің қисынды және физикалық принциптерінің жиынтығы, яғни аралық компоненттерімен алгоритм ережелердің жиынтығы және уақытша келісімдердің айырбастап, сонымен қатар қосу құралдарының физикалық, механикалық және функционалдық мінездемелерінің жиынтығы. Интерфейстердің келесі түрлерін ажыратады:
- машина ішіндегі интерфейс;
- сыртқы интерфейс;
- қолданбалы интерфейс (машина - адам интерфейс).
Интерфейс - бұл түйiндестiң (хаттамалар, ережелер, келiсiмдер) техникалық, программалық және әдiстемелiк құралдарының құрылымдары бар, қолданушылардың есептеуiш жүйесiндегi жиынтығы және бағдарламалары, сонымен бiрге басқа құрылымдары бар құрылымдар және бағдарламалар.
Интерфейс - объекттердiң арасындағы өзара әрекеттесуші (стандарт ) әдiсі. Сөздiң техникалық мағынасындағы интерфейс параметрлер, процедура және объекттердiң өзара әрекеттесу мiнездемесiне тапсырма бередi.
Қолданушы интерфейсi - компьютер бағдарламасының өзара әрекеттесуi және бағдарлама қолданушысының әдiстерiнiң жиыны.
Программалық интерфейс - бағдарламалардың арасындағы өзара әрекеттесу үшiн әдiстердiң жиыны болып табылады.
Физикалық интерфейс - физикалық құрылымдардың өзара әрекеттесуiнің әдiсі. Көбінесе мұнда сөз компьютер порттары туралы жиiрек болады.
Қолданбалы интерфейс - бұл программалы және қолданушы мен компьютердiң әсерлесуін қамтамасыз ететiн аппаратт ы құралдардың жиынтығы. Мұндай өзара әрекеттесудiң негiзін диалогтар құрайды. Диалог адам мен компьютердiң арасындағы масштабта, уақыттың нақты есебі бiрлескен шешiмін бағытталған iске асыратын регламент белгiленген ақпарат алмасуларды осы жағдайда түсiндіредi. Әрбiр диалог қолданушы және компьютердiң байланыстарын физикалық қамтамасыз ететiн қорытындының енгiзушығаруының жеке процесстерiнен тұрады. Ақпарат алмасу хабар берумен iске асады.
Интерфейстердiң қазiргi түрлері төмендегідей болып табылады:
* SILK - интерфейс (Speech - сөз, Image командалық интерфейс адам компьютерге команда береді, ал компьютер оны орындап, нәтижесін адамға береді;
* графикалықWIMP- интерфейсі (Window - терезе, Image - бейне, Menu - мәзір, Pointer - көрсеткіш) бұл интерфейсте диалог командалар арқылы емес, графикалық бейнелер арқылы болады;
* - бейне, Language
* - тіл, Knowlege - білім)
DELPHI программалау ортасы
Әлемдегі миллиондаған программистер Delphi-де жұмыс жасайды және олардың көбісі Delphi-де мәліметтерді өңдеуге және сақтауға арналған программалар құрады. Күнбе-күн коммерциялық және жеке мәліметтерді санамағанда (адам аттары, мекен-жайлар, есепшоттар) визуальды интерфейс көмегімен жұмыс істеу керек болатын көптеген ақпараттар бар: дыбыс файлдары, WEB - парақшалары және т.б. Осындай көп ақпарат арасында өзімізге керекті мәліметтерді алу үшін, оларды өңдейтін программалар қажет. Программа құруға ыңғайлы тамаша ортаның бірі - Delphi ортасы таңдап алынды. Оны оқып үйрену, түсіну және логикалық ойлауға өте қарапайым, әрі жеңіл. Delphi программалаудың структуралық тәртібі программалаудың басқа тілдерге қарағанда жалпы жақсы дамыған. Оның қызықты рекурсивті мүмкіндіктері сонымен қатар қызықты есептер шығару мүмкіндіктері бар. Delphi типті жүйені тез және визуальды құру ортасы деп атайды.Себебі ол өзіне компилятормен қоса редактор және көптеген дайын программалар жиынтығын қамтиды.Delphi - де шамамен 200 - ге жуық дайын компоненттер бар. Delphi-де программа құру жақсы жабдықталған компьютерді қажет етеді.DELPHI - бұл Borland International-дың қосымшаларды тез құруға арналған жеткілікті жаңа өнімі. Қосымшалармен мәліметтер қорымен "клиент-сервер" архитектурасында, Internet, сонымен қатар локальді машиналар және " файл-серверлік " архитектурасында жұмыс істейді. DELPHI тілі объектілі - бағытталған Object Pascal тілінің жалғасы. DELPHI-ге InterBase локальді SQL сервері, есеп беру генераторлары, визуальді компоненттің және информациялық жүйені немесе Windows ортасының қарапайым программаларын кәсіби өңдеуде өзіңді сенімді сезіну үшін арналған тағы басқа құрылғылар жатады.
Delphi - Turbo Pascal тілінің дамуы нәтижесінде пайда болған бағдарламалау ортасы, ал Turbo Pascal, өз кезегінде Pascal тілінен дамытылған. Паскаль толықтай процедуралық тіл болып табылған. Turbo Pascal-дың 5.5 нұсқасынан бастап объектілі бағытталған қасиеттер пайда болды. Осы кезден бастап Object Pascal тіліне мәліметтер типтерінің динамикалық идентификациясы қосылды. Бұл қасиет компиляцияланатын кодта кластар метамәліметтеріне рұқсат ету мүмкіндігін қосты. Бұл технология RTTI (Runtime Type Information) атауын алды.
Object Pascal тілінің С++ тілінен айырмашылығы - мұндағы үнсіз келісім бойынша объектілер динамикалық жадыда орналасады. Бірақ TObject класының NewInstance және FreeInstance виртуальды тәсілдерін анықтауға болады.
Delphi бағдарламалау ортасы .NET платформасына арналған C# тілінің концепциясын құруға орасан зор әсерін тигізді. Оның көптеген элементтері мен концептуалды шешімдері C# тілінің құрамына енді. Бұның басты себептерінің бірі - Delphi-ды басты құрастырушыларының бірі Андерс Хейлсбергтың Borland Limited компаниясынан Microsoft корпорациясына көшуі.
* бірінші нұсқасы Win16 платформасына арналған қосымшаларды әзірлеуге қолданылды;
* екінші нұсқасынан бастап Win32 платформасына арналған қосымшаларды әзірлеуге қолданылды;
* алтыншы нұсқасымен бірге GNULinux операциялық жүйесіне арнап бағдарламаларды компиляциялауға арналған Kylix ортасы пайда болды;
* сегізінші нұсқасында. NET платформасына арнап байт-кодты генерациялау мүмкіндігі пайда болды;
* осыдан кейінгі нұсқалары (шығарылған жылына байланысты аталатын) Win32 қосымшаларын құрумен қатар .NET платформасына арнап байт-кодты генерациялау мүмкіндігі бар;
* 2006 жылдың наурыз айында Borland компаниясы бағыттың шығымдылығы себебінен JBuilder, Delphi және C++ Builder бағдарламалау орталарын одан әрі дамытуды тоқтататындығын
айналысатын болды.
* 2007 жылдың наурыз айында CodeGear компаниясы жаңартылған мәлімдеді. Компанияның IDE секторының сатылуы жоспарланған болатын. Бірақ осы жылдың қарашасында IDE бизнесін сатпау жөніндегі шешім қабылданды. Бірақ осыған қарамастан, бұл кезден бастап IDE өнімдерін Borland
компаниясына тәуелді CodeGear атты жаңа компания Delphi 2007 for Win32 өнімдер тізбегі және жаңадан шыққан Delphi 2007 for PHP өнімдерімен қолданушылардың көңілінен шықты. Осыдан кейін 2007 жылдың маусым айында CodeGear компаниясы болашаққа деген өз жоспарларын жария етті.
2008 жылы тамыз айының 25 жұлдызында CodeGear компаниясының жаңа иесі Embarcadero компаниясы Delphi for Win32 2009 өнімінің ресми мәлімдемесін жарыққа шығарды. Бұл жаңа өнім бағдарламалау тіліне көптеген жаңалықтар әкелді. Олар:
* бағдарламалау тілінің барлық бөліктерінде (VCL және RTL) үнсіз келісім бойынша юникодты толық қолдау;
* windows API функцияларының барлығына бағытталған үндеулерді юникодты аналогтарына ауыстырылды (мысалы, MessageBox командасы бұрынғыдай MessageBoxA-ны емес MessageBoxW-ды шақырады);
* жалпыланған типтер (generics);
* анонимді тәсілдер;
* компилятордың жаңа директивасы: $POINTERMATH [ONOFF];
* еxit функциясы типіне байланысты параметрлерді қабылдай алады.
Delphi 7 Windows 95, Windows 98 немесе Windows NT, Windows 7 операциялық жүйесінің басқаруымен жұмыс істейді. Delphi 7 ерекшелігі: көптеген Delphi 7-де құрылған программалар негізінен өндіріс және бизнес есептерін шешуге бағытталған. Бұл мәлімметтер қорымен және есеп беру жұмыстары басты шешілу керек есептер болып табылады. Программалардың сәйкестендірілуі үлкен роль атқарылады. Бұл аппаратпен қамтамассыздандырумен байланысты (HardWare) жекелеген жағдайда мобильді компьютерлерді тарату кең ауқым алуымен байланысты.Дыбыс, сурет, тексттік және цифрлық типтермен берілген ақпараттарды беру және оқыту, алу үшін арналған техникалық жабдықтардың әрі қарай дамуы.Жоғарыда айтылғандай бизнеспен және өндіріспен тығыз байланысты болғандықтан қолданушылар Delphi 7-ден өздерінің есептерін шешу үшін идеал көмекші құрал тапты. Delphi 7-нің Visual Basic және C++ сияқты қолданушы интерфейсі бар. Қазіргі кезде көптеген фирмалар өз программа интерфейсінің стандарты ретінде қабылдады. Қолданушы интерфейсі визуалды құрылатын болғандықтан Delphi ортасында программалауды тез программа құру ортасы делінеді. Құрудың графикалық ортасынан басқа аспектісі ол- көмекші жүйесінінің күштілігі. Delphi 7-де басқа да қазіргі программалау ортасы сияқты, объектілі бағытталған программаларға негізделген. Программа құру барысында дайын компоненттерді, олардың қасиетін, әдістерін және алдын-ала анықталған оқиғаларды пайдалану арқылы аз ғана программа кодымен айналып өтуге болады. Программа құрушыға бұл өзінің программасының қолданушы интерфейсін құру барысында көп уақыт үнемдеуді білдіреді. Delphi 7 қолданушыға өте ыңғайлы, тез программа құруға мүмкіндік береді. Бұл ортаның құрал-саймандары өте көп және керек кезінде актив элемент үшін F1 пернесін басу арқылы көмек алуға болады.
Delphi программалау жүйесі Delphi 7 ортасын жүктегеннен кейін экранда интегралданған, программаланған ортасының терезесі пайда болады: негізгі терезе, проектілеу ортасы, код редакторы және объектілер инспекторы.
Экранның жоғарғы бөлігінде негізгі терезе орналасады. Онда құрал-саймандар тақтасы (Standard. View. Debug және Custom) және компоненттер палитрасы орналасады. Негізгі терезе Delphi 7 ортасы жабылмайынша ашық тұрады. Негізгі терезені жабу арқылы Delphi 7 - ні жабамыз.
Тақырыбында қазіргі ашулы тұрған проектінің аты тұрады. Проекті орындалу немесе проектілеу режимінде ашық тұруы мүмкін. Проект орындалу режимінде ашық тұрса онда [Running] сөзі қосылып жазылады.Мәзір жолағы программаны басқарудағы, тестілеуге және құруға керекті командалардан тұрады. Құрал-саймандар тақтасындағы вкладкалар мәзірдегі белгілі бір командаға сәйкес келеді. Мысалы File менюіндегі Open командасын таңдасақ та немесе Standard құрал-саймандар тақтасынан Open кнопкасын бассақ та бір нәтижеге әкеледі.Құрал саймандар тақтасындағы пернелер көмекші түсіндірмелермен (подсказка) жабдықталған.Егер тышқан курсорын перне қасына жақындатсақ онда көмекші түсіндірме шығады. Қолданушы құрал саймандар тақтасының орналасуын, көрініп немесе көрінбей тұруын Customize диалогтық терезесі арқылы өз қалауынша өзгерте алады және оларды тышқан курсоры арқылы жылжытуына болады. Customize терезесіндегі құрал-саймандар тақтасының үлгісінен тышқанның оң жақ пернесін басу арқылы шақырылады. Компоненттер палитрасындағы компоненттер арқылы программа құрылады. Компоненттер Delphi программасының негізгі элементтері болып табылады. Олар арқылы қолданбалы программаның қолданушы интерфейсін құруға көмек береді. Ең бірінші Delphi-ді жүктегенде Standard палитрасы ашық тұрады. Қолданушы өз қалауынша, компонеттер палитрасының орналасуын реттеуге болады. Осы өзгерістердің барлығын Palette Properties терезесінде жүзеге асырылады. Бұл терезені 2 жолмен шақыруға болады. Палитраның кез-келген жерінен тышқанның оң жақ пернесін басып, Properties мәзірін таңдау.
Delphi ортасы
1991 жылы, яғни Windows 3.2 операциялық жүйесі пайда болғаннан кейін Borland корпорациясы Turbo Pascal for Windows программалау жүйесін жарыққа шығарды. Ал, 1992 жылы осы программалау жүйесінің жетілдірілген Borland Pascal with Object 7.0 версиясын шығарды. Бұл бірінші мамандандырылған құралдар Windows-ты негізгі түрде білуді талап етті және оқып - білуде күрделі болды.
Бірақ 1993 жылы Microsoft корпорациясы бірінші Visual Basic көрнекі программалау ортасын дүниеге әкелді. Бұдан кейін, тіпті, Windows үшін программалау MS-DOS үшін программалаудан жеңіл болып қалды.
Бұған жауап ретінде Borland корпорациясы 1995 жылы Delphi-дің бірінші версиясын шығарды. Одан кейін бір жыл интервалмен тағы да 4 версиясын: 2, 3, 4, 5 және 6 шығарды.
Программалауды оқып - білуде және тез қабылдауда ең жақсы тіл - Паскаль, ал, MS - DOS үшін әлемдегі ең жақсы программалау жүйесі -- Turbo Pascal екені даусыз. Delphi Паскаль - бағдарланған программалау құралдарының сериясын жалғастыра түсті және осы Delphi Windows - прграммалау үшін барынша қолайлы құрал болып табылады.
Delphi- дің мәліметтер қорымен жұмыс басқа программалау тілдерімен салыстырғанда өте жоғары сатыда тұр. Delphi-де мектептер үшін, жоғары оқу орындары үшін, банктар үшін, үлкен корпарациялар үшін мәліметтер қорымен байланыстырып программа құруға болады және ол басқа программалар тіліне қарағанда тиімді және объектілі - бағдарланған программа болғандықтан қолданылуда өте жеңіл. Сондықтан да Delphi-ге көп көңіл бөлінетіні де осы да.
Информатика пәнінен оқу үрдісін ұйымдастыру нысанды - бағытталған программалауға үлкен көңіл бөледі. Нысанға бағытталған программалау (НБП) қоршаған ортаны модельдеуде сапалы мүмкіндіктерге ие, сезімдік тұрғыдан түсініктіұғымдар жиынтығы негізінде құрылады, алдын - ала жазылып қойған программа кодын көп рет қолдануға мүкіндік береді. Delphi және Visual Basic НБП іске асырудың танымал құралдары болып табылады. Бұл орталар сонымен бірге визуалды программалау құралдар ретінде ұсынылады, яғни объектілерді монитор экранында көру және оларды программаны орындалуына дейін қандай да бір түрде бейнелеу мүмкіндігін береді.
Программалау технологиясы көлемді, ауқымды программалық жүйелерді ұжыммен жасауға және шағын программаларды дербес құруда қолданылады. Үлкен программалық жобаларды мына әрекеттерге сүйену қажеттігі туындайды:
1. Әрбір кезең үшін мақсат, міндет және нәтижелерді анықтау арқылы жалпы жұмысты кезеңдерге бөлу;
2. Әрбір кезеңдегі міндетті есептеулерді орындаудың баламалы әдістері мен құралдарын пайдалану;
3. Қорларды жоспарлау, жұмысты атқарушыға бөліп беру, жұмыстың барысын басқару;
4. Кезеңдер бойынша нәтижелерді және құрылған программалық жүйенің сапасын бағалау.
Осыған байланысты шағын программа құру да программа құрушыдан өз еңбегін, яғни міндет қоюдан құрылған программаның дұрыстығын тексеруге дейінгі кезеңдерге бөлуді талап етеді.
Программалық жобаларды үзінділерге бөлуде нысанға - бағытталған тілдер ерекше сипатқа ие болып келеді. Бұл тілдердің орталық ұғымы объект болып табылады. Өз мағынасы бойынша объект, компьютерге өңдеуге және сақтауға болатын, сонымен бірге басқа объектілерге және есептеу орталарына хабарлар жіберу және оған келіп түскен хабарларға назар аудару арқылы әсерлесуге икемді қандай да бір нақты объектінің, процестің, жағдайдың баламасы болып табылады... Егер объектілер айқын өмірдегі заттың, құбылыстың мағынасына сай келсе, онда ұғым орнына жүретін кластар абстракция болып табылады.
Мұрагерлік бірнеше маңызды қызмет атқарады: пән аймағының тұжырымдық құрылымын модельдейді; әртүрлі кластарды тапсыру үшін оларды көп рет пайдалану мүмкіндігін беру арқылы сипаттауды үнемдейді; кластарды көп ретті нақтылау жолымен ауқымды жүйелерді қадам бойынша программалауды қамтамасыз етеді. Объектінің аты, оқиғасы және мүмкін тәсілдер жиынтығы болады. Оқиғалар айнымалы жиыны мен олардың белсенді мәндерімен анықталады. Тәсіл - бұл объектінің басұа объектілермен байлансыты жолға қоятын жаңа оқиғаны (жағдайды) алу амалдары. Объеімен байланысқа түскенде оның аты, қолданылатын тәсілі жәні оның ұсынылған тәсіл үшін қажетті мәндердің кейбір жиынтығы көрсетіледі. Объектінің жағдайына ену хабарлар жіберу жолы тәсілімен іске асырылады.
Егер объетілер айнымалылар жиыны, әдістер жиынтығы бойынша бірдей қасиеттерге ие болса, онда олар бір класс құрайды. Кластар расында мұрагерлік қатынасы болуы мүкін, яғни қандай д бір Б класы осы класс үшін апталық болып табылатын суперкластың қасиеттерін мұрагерлікке алады. Программалау практикумы Delphi ортасында жұмыс істеуге арналған.
Delphi -- программалау жоғарғы деңгейдегі тілдерді оқып - үйренудің логикалық жалғасы. Негізгі алгоритмдерді білуді бекітуге ықпал етеді және дамудың сапалы шыңдарына көтерілуне мүмкіндік береді. Бұл кезде білімгерлердің алғашқы кезеңдерінде НБП оқып - үйренуде программалаудың жаңа тұжырымдамасына өтудегі қиындықтарға кездесетіндігін атап көрсетуге ьолады. Алғашқыда оларға программалау туралы түсініктерін қалыптастыруға тура келеді.
Лабораториялық жұмыстарды орындау Delphi ортасын және оның құралдарын оқып үйренуден бастады. Әрбір жұмыс сайын белгілер компоненттермен танысып отырады. Ал кіріспе бөлімінде НБП негіздерін құрайтын ұғымдар мен Delphi-дің визуалды программалау құралдарыменжұмыс істеуге дайын жоба программалау құралдарымен жұмыс істеуге, дайын жоба программалар мен жеке орындау үшін ұсынылған есептер жүйесінен тұрады.
Лабораториялық жұмыс жеке жоба-жұмыстарды құру және оны мұғалімге тапсырып-өткізу іскерліктермен аяқталады. Жоба программамен жұмыс істеу деп - білімгерлердің алған білімдерін меңгеру және оны демонстрациялауды, яғни өздерінің шығармашылық іс-әрекетін толығымен жүзеге асыру деп түсінеміз.
Толыққанды жоба жасау үшін білімгерлер өзіндік жұмысқа бөлінген уақытты пайдаланады. Delphi-дің одан әрі қарай оқып-үйрену және НБП қуатты идеологиясын қолдану педагогикалық- программалық құралдарды (электронды оқулықтар, логикалық ойындарды және т.б.) құру технологиялары курсында курс жұмыстарын орындауында жалғасын табуда.
Қазіргі кезде программалық жабдықтарды жасау былай сипатталды, яғни ауқымды тұйықталған программалар емес, программалық жүйелердің компоненттері құрылады.
Delphi ортасы. Delphi жүйесінің негізгі ұғымдары
Соңғы кездерде Windows ортасында жарыққа шыққан және обьектілі бағдарлы программалау (ОБП) негізінде құрылған программалау тәсілдері
Object Pascal, Microsoft Visual ... жалғасы
Жоғары қазақ гумантарлық-техникалық колледжі
Реферат
Тақырыбы:Delphi программалау ортасы жайлы
Орындады:Ақпараттық жүйелер
Мамандығы бойынша
Күндізгі оқу бөлімінің
Камиденова А.Д
Оқытушы:Букаева А.Т
Кріспе ... ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...3
1. Delphi программалау ортасы ... ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .5
Delphi ортасы ... ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...9
Delphi ортасы. Delphi жүйесінің негізгі ұғымдары ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .12
Delphi жүйесінің негізгі ұғымдары ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 13
Программа терезе коды ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..16
DELPHI - дің артықшылықтары менқосымшаны өндеу жылдамдығы ... ... ... .17
Ұйымдастырушының ортасын икемдеу ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .20
Delphi ортасынның графикалық мүмкіндіктерін сипаттайтын программа ... 21
Қорытынды ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 23
Пайдаланылған әдебиеттер тізімі ... ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..24.
КІРІСПЕ
Интерфейс (Interface -- inter -- өзара, face -- бет жағы) -- біріншіден, программалаушылардың кәсіптік тілінде -- өзара әрекеттесу "жазықтығы", пайдаланушы мен компьютердің қарым-қатынасы, яғни екі жүйенің немесе адам мен компьютердің өзара мәліметтер алмасуын жасақтайтын аппараттық-программалық құралдардың жиынтығы; екіншіден, есептеуіш жүйе құрылғыларының не (немесе) программалардың өзара әсерлесуін жасақтайтын құралдар мен ережелер жиынтығы; есептеуіш жүйедегі құрылғыларды үйлестіру немесе жүйелер арасында үйлестіруге пайдаланылатын үйлестіргіш техникалық және программалық құралдар жиынтығы; жүйелердің, құрылғылардың немесе программалардың екі арасын бөлу шекарасы; екі қызметтік құрылғының және олардың қосылу, алмасу сигналдары және т.б. сипаттамаларымен анықталған шекарасы; үшіншіден, ішкі программаға басқаруды беру мен бастапқы программаға қайту процедурасы туралы сипаттамалар мен келісімдер жиынтығы. Интерфейс - бұлесептеуіш жүйенің техникалық құралдардың компоненттер әрекеттестігінің қисынды және физикалық принциптерінің жиынтығы, яғни аралық компоненттерімен алгоритм ережелердің жиынтығы және уақытша келісімдердің айырбастап, сонымен қатар қосу құралдарының физикалық, механикалық және функционалдық мінездемелерінің жиынтығы. Интерфейстердің келесі түрлерін ажыратады:
- машина ішіндегі интерфейс;
- сыртқы интерфейс;
- қолданбалы интерфейс (машина - адам интерфейс).
Интерфейс - бұл түйiндестiң (хаттамалар, ережелер, келiсiмдер) техникалық, программалық және әдiстемелiк құралдарының құрылымдары бар, қолданушылардың есептеуiш жүйесiндегi жиынтығы және бағдарламалары, сонымен бiрге басқа құрылымдары бар құрылымдар және бағдарламалар.
Интерфейс - объекттердiң арасындағы өзара әрекеттесуші (стандарт ) әдiсі. Сөздiң техникалық мағынасындағы интерфейс параметрлер, процедура және объекттердiң өзара әрекеттесу мiнездемесiне тапсырма бередi.
Қолданушы интерфейсi - компьютер бағдарламасының өзара әрекеттесуi және бағдарлама қолданушысының әдiстерiнiң жиыны.
Программалық интерфейс - бағдарламалардың арасындағы өзара әрекеттесу үшiн әдiстердiң жиыны болып табылады.
Физикалық интерфейс - физикалық құрылымдардың өзара әрекеттесуiнің әдiсі. Көбінесе мұнда сөз компьютер порттары туралы жиiрек болады.
Қолданбалы интерфейс - бұл программалы және қолданушы мен компьютердiң әсерлесуін қамтамасыз ететiн аппаратт ы құралдардың жиынтығы. Мұндай өзара әрекеттесудiң негiзін диалогтар құрайды. Диалог адам мен компьютердiң арасындағы масштабта, уақыттың нақты есебі бiрлескен шешiмін бағытталған iске асыратын регламент белгiленген ақпарат алмасуларды осы жағдайда түсiндіредi. Әрбiр диалог қолданушы және компьютердiң байланыстарын физикалық қамтамасыз ететiн қорытындының енгiзушығаруының жеке процесстерiнен тұрады. Ақпарат алмасу хабар берумен iске асады.
Интерфейстердiң қазiргi түрлері төмендегідей болып табылады:
* SILK - интерфейс (Speech - сөз, Image командалық интерфейс адам компьютерге команда береді, ал компьютер оны орындап, нәтижесін адамға береді;
* графикалықWIMP- интерфейсі (Window - терезе, Image - бейне, Menu - мәзір, Pointer - көрсеткіш) бұл интерфейсте диалог командалар арқылы емес, графикалық бейнелер арқылы болады;
* - бейне, Language
* - тіл, Knowlege - білім)
DELPHI программалау ортасы
Әлемдегі миллиондаған программистер Delphi-де жұмыс жасайды және олардың көбісі Delphi-де мәліметтерді өңдеуге және сақтауға арналған программалар құрады. Күнбе-күн коммерциялық және жеке мәліметтерді санамағанда (адам аттары, мекен-жайлар, есепшоттар) визуальды интерфейс көмегімен жұмыс істеу керек болатын көптеген ақпараттар бар: дыбыс файлдары, WEB - парақшалары және т.б. Осындай көп ақпарат арасында өзімізге керекті мәліметтерді алу үшін, оларды өңдейтін программалар қажет. Программа құруға ыңғайлы тамаша ортаның бірі - Delphi ортасы таңдап алынды. Оны оқып үйрену, түсіну және логикалық ойлауға өте қарапайым, әрі жеңіл. Delphi программалаудың структуралық тәртібі программалаудың басқа тілдерге қарағанда жалпы жақсы дамыған. Оның қызықты рекурсивті мүмкіндіктері сонымен қатар қызықты есептер шығару мүмкіндіктері бар. Delphi типті жүйені тез және визуальды құру ортасы деп атайды.Себебі ол өзіне компилятормен қоса редактор және көптеген дайын программалар жиынтығын қамтиды.Delphi - де шамамен 200 - ге жуық дайын компоненттер бар. Delphi-де программа құру жақсы жабдықталған компьютерді қажет етеді.DELPHI - бұл Borland International-дың қосымшаларды тез құруға арналған жеткілікті жаңа өнімі. Қосымшалармен мәліметтер қорымен "клиент-сервер" архитектурасында, Internet, сонымен қатар локальді машиналар және " файл-серверлік " архитектурасында жұмыс істейді. DELPHI тілі объектілі - бағытталған Object Pascal тілінің жалғасы. DELPHI-ге InterBase локальді SQL сервері, есеп беру генераторлары, визуальді компоненттің және информациялық жүйені немесе Windows ортасының қарапайым программаларын кәсіби өңдеуде өзіңді сенімді сезіну үшін арналған тағы басқа құрылғылар жатады.
Delphi - Turbo Pascal тілінің дамуы нәтижесінде пайда болған бағдарламалау ортасы, ал Turbo Pascal, өз кезегінде Pascal тілінен дамытылған. Паскаль толықтай процедуралық тіл болып табылған. Turbo Pascal-дың 5.5 нұсқасынан бастап объектілі бағытталған қасиеттер пайда болды. Осы кезден бастап Object Pascal тіліне мәліметтер типтерінің динамикалық идентификациясы қосылды. Бұл қасиет компиляцияланатын кодта кластар метамәліметтеріне рұқсат ету мүмкіндігін қосты. Бұл технология RTTI (Runtime Type Information) атауын алды.
Object Pascal тілінің С++ тілінен айырмашылығы - мұндағы үнсіз келісім бойынша объектілер динамикалық жадыда орналасады. Бірақ TObject класының NewInstance және FreeInstance виртуальды тәсілдерін анықтауға болады.
Delphi бағдарламалау ортасы .NET платформасына арналған C# тілінің концепциясын құруға орасан зор әсерін тигізді. Оның көптеген элементтері мен концептуалды шешімдері C# тілінің құрамына енді. Бұның басты себептерінің бірі - Delphi-ды басты құрастырушыларының бірі Андерс Хейлсбергтың Borland Limited компаниясынан Microsoft корпорациясына көшуі.
* бірінші нұсқасы Win16 платформасына арналған қосымшаларды әзірлеуге қолданылды;
* екінші нұсқасынан бастап Win32 платформасына арналған қосымшаларды әзірлеуге қолданылды;
* алтыншы нұсқасымен бірге GNULinux операциялық жүйесіне арнап бағдарламаларды компиляциялауға арналған Kylix ортасы пайда болды;
* сегізінші нұсқасында. NET платформасына арнап байт-кодты генерациялау мүмкіндігі пайда болды;
* осыдан кейінгі нұсқалары (шығарылған жылына байланысты аталатын) Win32 қосымшаларын құрумен қатар .NET платформасына арнап байт-кодты генерациялау мүмкіндігі бар;
* 2006 жылдың наурыз айында Borland компаниясы бағыттың шығымдылығы себебінен JBuilder, Delphi және C++ Builder бағдарламалау орталарын одан әрі дамытуды тоқтататындығын
айналысатын болды.
* 2007 жылдың наурыз айында CodeGear компаниясы жаңартылған мәлімдеді. Компанияның IDE секторының сатылуы жоспарланған болатын. Бірақ осы жылдың қарашасында IDE бизнесін сатпау жөніндегі шешім қабылданды. Бірақ осыған қарамастан, бұл кезден бастап IDE өнімдерін Borland
компаниясына тәуелді CodeGear атты жаңа компания Delphi 2007 for Win32 өнімдер тізбегі және жаңадан шыққан Delphi 2007 for PHP өнімдерімен қолданушылардың көңілінен шықты. Осыдан кейін 2007 жылдың маусым айында CodeGear компаниясы болашаққа деген өз жоспарларын жария етті.
2008 жылы тамыз айының 25 жұлдызында CodeGear компаниясының жаңа иесі Embarcadero компаниясы Delphi for Win32 2009 өнімінің ресми мәлімдемесін жарыққа шығарды. Бұл жаңа өнім бағдарламалау тіліне көптеген жаңалықтар әкелді. Олар:
* бағдарламалау тілінің барлық бөліктерінде (VCL және RTL) үнсіз келісім бойынша юникодты толық қолдау;
* windows API функцияларының барлығына бағытталған үндеулерді юникодты аналогтарына ауыстырылды (мысалы, MessageBox командасы бұрынғыдай MessageBoxA-ны емес MessageBoxW-ды шақырады);
* жалпыланған типтер (generics);
* анонимді тәсілдер;
* компилятордың жаңа директивасы: $POINTERMATH [ONOFF];
* еxit функциясы типіне байланысты параметрлерді қабылдай алады.
Delphi 7 Windows 95, Windows 98 немесе Windows NT, Windows 7 операциялық жүйесінің басқаруымен жұмыс істейді. Delphi 7 ерекшелігі: көптеген Delphi 7-де құрылған программалар негізінен өндіріс және бизнес есептерін шешуге бағытталған. Бұл мәлімметтер қорымен және есеп беру жұмыстары басты шешілу керек есептер болып табылады. Программалардың сәйкестендірілуі үлкен роль атқарылады. Бұл аппаратпен қамтамассыздандырумен байланысты (HardWare) жекелеген жағдайда мобильді компьютерлерді тарату кең ауқым алуымен байланысты.Дыбыс, сурет, тексттік және цифрлық типтермен берілген ақпараттарды беру және оқыту, алу үшін арналған техникалық жабдықтардың әрі қарай дамуы.Жоғарыда айтылғандай бизнеспен және өндіріспен тығыз байланысты болғандықтан қолданушылар Delphi 7-ден өздерінің есептерін шешу үшін идеал көмекші құрал тапты. Delphi 7-нің Visual Basic және C++ сияқты қолданушы интерфейсі бар. Қазіргі кезде көптеген фирмалар өз программа интерфейсінің стандарты ретінде қабылдады. Қолданушы интерфейсі визуалды құрылатын болғандықтан Delphi ортасында программалауды тез программа құру ортасы делінеді. Құрудың графикалық ортасынан басқа аспектісі ол- көмекші жүйесінінің күштілігі. Delphi 7-де басқа да қазіргі программалау ортасы сияқты, объектілі бағытталған программаларға негізделген. Программа құру барысында дайын компоненттерді, олардың қасиетін, әдістерін және алдын-ала анықталған оқиғаларды пайдалану арқылы аз ғана программа кодымен айналып өтуге болады. Программа құрушыға бұл өзінің программасының қолданушы интерфейсін құру барысында көп уақыт үнемдеуді білдіреді. Delphi 7 қолданушыға өте ыңғайлы, тез программа құруға мүмкіндік береді. Бұл ортаның құрал-саймандары өте көп және керек кезінде актив элемент үшін F1 пернесін басу арқылы көмек алуға болады.
Delphi программалау жүйесі Delphi 7 ортасын жүктегеннен кейін экранда интегралданған, программаланған ортасының терезесі пайда болады: негізгі терезе, проектілеу ортасы, код редакторы және объектілер инспекторы.
Экранның жоғарғы бөлігінде негізгі терезе орналасады. Онда құрал-саймандар тақтасы (Standard. View. Debug және Custom) және компоненттер палитрасы орналасады. Негізгі терезе Delphi 7 ортасы жабылмайынша ашық тұрады. Негізгі терезені жабу арқылы Delphi 7 - ні жабамыз.
Тақырыбында қазіргі ашулы тұрған проектінің аты тұрады. Проекті орындалу немесе проектілеу режимінде ашық тұруы мүмкін. Проект орындалу режимінде ашық тұрса онда [Running] сөзі қосылып жазылады.Мәзір жолағы программаны басқарудағы, тестілеуге және құруға керекті командалардан тұрады. Құрал-саймандар тақтасындағы вкладкалар мәзірдегі белгілі бір командаға сәйкес келеді. Мысалы File менюіндегі Open командасын таңдасақ та немесе Standard құрал-саймандар тақтасынан Open кнопкасын бассақ та бір нәтижеге әкеледі.Құрал саймандар тақтасындағы пернелер көмекші түсіндірмелермен (подсказка) жабдықталған.Егер тышқан курсорын перне қасына жақындатсақ онда көмекші түсіндірме шығады. Қолданушы құрал саймандар тақтасының орналасуын, көрініп немесе көрінбей тұруын Customize диалогтық терезесі арқылы өз қалауынша өзгерте алады және оларды тышқан курсоры арқылы жылжытуына болады. Customize терезесіндегі құрал-саймандар тақтасының үлгісінен тышқанның оң жақ пернесін басу арқылы шақырылады. Компоненттер палитрасындағы компоненттер арқылы программа құрылады. Компоненттер Delphi программасының негізгі элементтері болып табылады. Олар арқылы қолданбалы программаның қолданушы интерфейсін құруға көмек береді. Ең бірінші Delphi-ді жүктегенде Standard палитрасы ашық тұрады. Қолданушы өз қалауынша, компонеттер палитрасының орналасуын реттеуге болады. Осы өзгерістердің барлығын Palette Properties терезесінде жүзеге асырылады. Бұл терезені 2 жолмен шақыруға болады. Палитраның кез-келген жерінен тышқанның оң жақ пернесін басып, Properties мәзірін таңдау.
Delphi ортасы
1991 жылы, яғни Windows 3.2 операциялық жүйесі пайда болғаннан кейін Borland корпорациясы Turbo Pascal for Windows программалау жүйесін жарыққа шығарды. Ал, 1992 жылы осы программалау жүйесінің жетілдірілген Borland Pascal with Object 7.0 версиясын шығарды. Бұл бірінші мамандандырылған құралдар Windows-ты негізгі түрде білуді талап етті және оқып - білуде күрделі болды.
Бірақ 1993 жылы Microsoft корпорациясы бірінші Visual Basic көрнекі программалау ортасын дүниеге әкелді. Бұдан кейін, тіпті, Windows үшін программалау MS-DOS үшін программалаудан жеңіл болып қалды.
Бұған жауап ретінде Borland корпорациясы 1995 жылы Delphi-дің бірінші версиясын шығарды. Одан кейін бір жыл интервалмен тағы да 4 версиясын: 2, 3, 4, 5 және 6 шығарды.
Программалауды оқып - білуде және тез қабылдауда ең жақсы тіл - Паскаль, ал, MS - DOS үшін әлемдегі ең жақсы программалау жүйесі -- Turbo Pascal екені даусыз. Delphi Паскаль - бағдарланған программалау құралдарының сериясын жалғастыра түсті және осы Delphi Windows - прграммалау үшін барынша қолайлы құрал болып табылады.
Delphi- дің мәліметтер қорымен жұмыс басқа программалау тілдерімен салыстырғанда өте жоғары сатыда тұр. Delphi-де мектептер үшін, жоғары оқу орындары үшін, банктар үшін, үлкен корпарациялар үшін мәліметтер қорымен байланыстырып программа құруға болады және ол басқа программалар тіліне қарағанда тиімді және объектілі - бағдарланған программа болғандықтан қолданылуда өте жеңіл. Сондықтан да Delphi-ге көп көңіл бөлінетіні де осы да.
Информатика пәнінен оқу үрдісін ұйымдастыру нысанды - бағытталған программалауға үлкен көңіл бөледі. Нысанға бағытталған программалау (НБП) қоршаған ортаны модельдеуде сапалы мүмкіндіктерге ие, сезімдік тұрғыдан түсініктіұғымдар жиынтығы негізінде құрылады, алдын - ала жазылып қойған программа кодын көп рет қолдануға мүкіндік береді. Delphi және Visual Basic НБП іске асырудың танымал құралдары болып табылады. Бұл орталар сонымен бірге визуалды программалау құралдар ретінде ұсынылады, яғни объектілерді монитор экранында көру және оларды программаны орындалуына дейін қандай да бір түрде бейнелеу мүмкіндігін береді.
Программалау технологиясы көлемді, ауқымды программалық жүйелерді ұжыммен жасауға және шағын программаларды дербес құруда қолданылады. Үлкен программалық жобаларды мына әрекеттерге сүйену қажеттігі туындайды:
1. Әрбір кезең үшін мақсат, міндет және нәтижелерді анықтау арқылы жалпы жұмысты кезеңдерге бөлу;
2. Әрбір кезеңдегі міндетті есептеулерді орындаудың баламалы әдістері мен құралдарын пайдалану;
3. Қорларды жоспарлау, жұмысты атқарушыға бөліп беру, жұмыстың барысын басқару;
4. Кезеңдер бойынша нәтижелерді және құрылған программалық жүйенің сапасын бағалау.
Осыған байланысты шағын программа құру да программа құрушыдан өз еңбегін, яғни міндет қоюдан құрылған программаның дұрыстығын тексеруге дейінгі кезеңдерге бөлуді талап етеді.
Программалық жобаларды үзінділерге бөлуде нысанға - бағытталған тілдер ерекше сипатқа ие болып келеді. Бұл тілдердің орталық ұғымы объект болып табылады. Өз мағынасы бойынша объект, компьютерге өңдеуге және сақтауға болатын, сонымен бірге басқа объектілерге және есептеу орталарына хабарлар жіберу және оған келіп түскен хабарларға назар аудару арқылы әсерлесуге икемді қандай да бір нақты объектінің, процестің, жағдайдың баламасы болып табылады... Егер объектілер айқын өмірдегі заттың, құбылыстың мағынасына сай келсе, онда ұғым орнына жүретін кластар абстракция болып табылады.
Мұрагерлік бірнеше маңызды қызмет атқарады: пән аймағының тұжырымдық құрылымын модельдейді; әртүрлі кластарды тапсыру үшін оларды көп рет пайдалану мүмкіндігін беру арқылы сипаттауды үнемдейді; кластарды көп ретті нақтылау жолымен ауқымды жүйелерді қадам бойынша программалауды қамтамасыз етеді. Объектінің аты, оқиғасы және мүмкін тәсілдер жиынтығы болады. Оқиғалар айнымалы жиыны мен олардың белсенді мәндерімен анықталады. Тәсіл - бұл объектінің басұа объектілермен байлансыты жолға қоятын жаңа оқиғаны (жағдайды) алу амалдары. Объеімен байланысқа түскенде оның аты, қолданылатын тәсілі жәні оның ұсынылған тәсіл үшін қажетті мәндердің кейбір жиынтығы көрсетіледі. Объектінің жағдайына ену хабарлар жіберу жолы тәсілімен іске асырылады.
Егер объетілер айнымалылар жиыны, әдістер жиынтығы бойынша бірдей қасиеттерге ие болса, онда олар бір класс құрайды. Кластар расында мұрагерлік қатынасы болуы мүкін, яғни қандай д бір Б класы осы класс үшін апталық болып табылатын суперкластың қасиеттерін мұрагерлікке алады. Программалау практикумы Delphi ортасында жұмыс істеуге арналған.
Delphi -- программалау жоғарғы деңгейдегі тілдерді оқып - үйренудің логикалық жалғасы. Негізгі алгоритмдерді білуді бекітуге ықпал етеді және дамудың сапалы шыңдарына көтерілуне мүмкіндік береді. Бұл кезде білімгерлердің алғашқы кезеңдерінде НБП оқып - үйренуде программалаудың жаңа тұжырымдамасына өтудегі қиындықтарға кездесетіндігін атап көрсетуге ьолады. Алғашқыда оларға программалау туралы түсініктерін қалыптастыруға тура келеді.
Лабораториялық жұмыстарды орындау Delphi ортасын және оның құралдарын оқып үйренуден бастады. Әрбір жұмыс сайын белгілер компоненттермен танысып отырады. Ал кіріспе бөлімінде НБП негіздерін құрайтын ұғымдар мен Delphi-дің визуалды программалау құралдарыменжұмыс істеуге дайын жоба программалау құралдарымен жұмыс істеуге, дайын жоба программалар мен жеке орындау үшін ұсынылған есептер жүйесінен тұрады.
Лабораториялық жұмыс жеке жоба-жұмыстарды құру және оны мұғалімге тапсырып-өткізу іскерліктермен аяқталады. Жоба программамен жұмыс істеу деп - білімгерлердің алған білімдерін меңгеру және оны демонстрациялауды, яғни өздерінің шығармашылық іс-әрекетін толығымен жүзеге асыру деп түсінеміз.
Толыққанды жоба жасау үшін білімгерлер өзіндік жұмысқа бөлінген уақытты пайдаланады. Delphi-дің одан әрі қарай оқып-үйрену және НБП қуатты идеологиясын қолдану педагогикалық- программалық құралдарды (электронды оқулықтар, логикалық ойындарды және т.б.) құру технологиялары курсында курс жұмыстарын орындауында жалғасын табуда.
Қазіргі кезде программалық жабдықтарды жасау былай сипатталды, яғни ауқымды тұйықталған программалар емес, программалық жүйелердің компоненттері құрылады.
Delphi ортасы. Delphi жүйесінің негізгі ұғымдары
Соңғы кездерде Windows ортасында жарыққа шыққан және обьектілі бағдарлы программалау (ОБП) негізінде құрылған программалау тәсілдері
Object Pascal, Microsoft Visual ... жалғасы
Ұқсас жұмыстар
Пәндер
- Іс жүргізу
- Автоматтандыру, Техника
- Алғашқы әскери дайындық
- Астрономия
- Ауыл шаруашылығы
- Банк ісі
- Бизнесті бағалау
- Биология
- Бухгалтерлік іс
- Валеология
- Ветеринария
- География
- Геология, Геофизика, Геодезия
- Дін
- Ет, сүт, шарап өнімдері
- Жалпы тарих
- Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
- Журналистика
- Информатика
- Кеден ісі
- Маркетинг
- Математика, Геометрия
- Медицина
- Мемлекеттік басқару
- Менеджмент
- Мұнай, Газ
- Мұрағат ісі
- Мәдениеттану
- ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
- Педагогика
- Полиграфия
- Психология
- Салық
- Саясаттану
- Сақтандыру
- Сертификаттау, стандарттау
- Социология, Демография
- Спорт
- Статистика
- Тілтану, Филология
- Тарихи тұлғалар
- Тау-кен ісі
- Транспорт
- Туризм
- Физика
- Философия
- Халықаралық қатынастар
- Химия
- Экология, Қоршаған ортаны қорғау
- Экономика
- Экономикалық география
- Электротехника
- Қазақстан тарихы
- Қаржы
- Құрылыс
- Құқық, Криминалистика
- Әдебиет
- Өнер, музыка
- Өнеркәсіп, Өндіріс
Қазақ тілінде жазылған рефераттар, курстық жұмыстар, дипломдық жұмыстар бойынша біздің қор #1 болып табылады.
Ақпарат
Қосымша
Email: info@stud.kz