Жасырын тергеу әрекеттері

Жұмыс түрі: Материал
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 34 бет
Таңдаулыға:

1.Пән туралы ақпарат

Пәннің атауы
Наименование дисциплины
ҚР Қылмыстық -процестік құқығы
Пәннің коды Код дисциплины
UPPRK -3313
Кредит саныКоличество кредитов
6
КурсКурс
Семестрсеместр
3 курс
5 семестр

БББ атауы Название ОП
Құқықтану
БББкоды Код ОП
5В030100
Кафедра
Қылмыстық құқық және қылмыстық іс жүргізу
кафедрасы
Факультет
Экономика және құқық факультеті
Пәнді өткізу уақыты және орны Время и место проведения дисциплины
оқу кестесі бойынша, № ___ оқу ғимараты, _____ ауд. _____ по расписанию, учебный корпус № ____, ауд. _____
Кеңес беру уақыты - оқу кестесі бойынша
Время консультации - по расписанию
Рейтинг кестесі: 7 және 15 апта График рейтинга: 7 и 15 недели
Оқытушының А.Т.Ә., ғылыми дәрежесі, ғылыми атағы, қызметі
ФИО преподавателя, ученая степень, ученое звание, должность
Орсаева Раиса Ануаровна, доцент
Байланыс ақпараты (телефон, e-mail) Контактные данные (телефон, e-mail)
e-mail: r_ orsaeva_60@mail.ru

2. Пәннің қысқаша мазмұны: Краткое описание дисциплины:
Мақсаты Цель
Қазақстан Республикасында қылмыстық іс жүргізу құқық саласы туралы түсінігін, оның ұлттық құқық жүйесіндегі орнын қалыптастыру. Қылмыстық іс жүргізу заңнамасының негізгі ережелерін қолдана алу. Қылмыстық іс жүргізу құқығы нормаларын қолдану, дәлелдемелерге байланысты болжам жасау мүмкіндіктерін қалыптастыру.
Міндеттері: Задачи:
-Студенттерге қылмыстық істі қозғау, қылмысты тез және толық ашу, кінәліні әшкерелеу, қылмыстық заңды дұрыс қолдану және әділ сот жазасын тағайындау мәселелерін оқыту;
-Қазақстан Республикасының қылмыстық-процестік заңнамасының түсінігін;
-қылмыстық іс бойынша сотқа дейінгі, сондай-ақ сотта іс жүргізу ерекшеліктерін;
- соттың үкімдері мен қаулыларын апеляциялық және кассациялық тәртіппен қайта қарау тәртібін;
- соттың шешімдерін орындау, соттың заңды күшіне енген шешімдерін қайта қарау жөнінде іс жүргізу;
- ерекше іс жүргізу тәртібін оқытып, үйрету.
Компетенции Компетенции
-Қылмыстық-процестік заң нормаларын қолданудың құқықтық және әлеуметтік-экономикалық салдарын түсіне отырып әрекет етеді;
-Қылмыстық-процесте қылмыстық заңнаманы дұрыс қолдану және қылмысты дұрыс саралау;
-нормативтік құқықтық актілерді заң тұрғысынан дұрыс пайымдау, қолдану дағдыларын қалыптастырады;
-қылмыстық іс жүргізу құқығыпәнінен алған білімдерін тәжірибеде, яғни қылмыстық істі тергеу мен ашу барысында дұрыс, орынды, тиімді қолдана білуге бастайды;
-фабула бойынша қылмыстық істі қозғаудан бастап айыптау қорытындысына дейін тергеуші ретінде тергеу жүргізуге үйретеді;
-іс бойынша жүргізілетін тергеу әрекеттерінің тактикалық әдіс-тәсілдеріне қатысты
ұсыныстарды тиімді, орынды қолдануға, процессуалдық жағынан ережелердің жүзеге асыру негіздерін оқып үйренеді;
-қылмыстық істің материалдарын, тергеу әрекеттерінің нәтижелерін дұрыс бекітілуін меңгереді.
Оқыту нәтижелері Результаты обучения
- қылмыстық іс жүргізу құқығының қайнар көздерін;
-қылмыстық іс жүргізудің негізгі қағидаларын; қылмыстық істі жүргізу барысында қолданылатын дәлелдемелер мен дәлелдеуді;
-қылмыстық процеске қатысушылардың процессуалдық жағдайын;
+процессуалдық мәжбүрлеу шараларын қолданудың негіздерін және процессуалдық тәртібін;
-қылмыстық іс жүргізудің әр бір сатысының мәнін, мазмұнын, міндеттерін;
- тергеу және сот әрекеттерін жүргізудің процессуалдық тәртібін; қылмыстық істі тоқтата тұрудың негіздері мен тәртібін;
-қылмыстық істі қысқартудың негіздері мен тәртібін; қылмыстық істерді біріктіру мен бөлектеудің процессуалдық тәртібін;
-қылмыстық істердің жекелеген санаттары бойынша іс жүргізудің ерекшеліктерін меңгеру;

Пререквизиттер Пререквизиты

№
Пәндердің атауы, олардың бөлімдері (тақырыптары) Название дисциплины, разделы (темы)
1
Мемлекет және құқық теориясы
2
Қазақстан Республикасы конституциялық құқығы.
3
Қазақстан Республикасының Қылмыстық құқығы
4
Қазақстан Республикасы Азаматтық құқығы

Постреквизиттер Постреквизиты

№
Пәндердің атауы, олардың бөлімдері (тақырыптары) Название дисциплины, разделы (темы)
1
Криминалистика,
2
Прокурорлық қадағалау
3
Адвокатура

5. Күнтізбелік-тақырыптық жоспар Календарно-тематический план

№
Пән тақырыптарының
атауы
Апталар
Сабақтың түрі бойынша дәрісханалық сабақтар
Сабақтың түрі бойынша аудиториядан тыс сабақтардың саны

Барлығы (сағ.)

Дәріс
(сағ.)
Прсем.
зертх.
студ саб. (сағ.)
БОӨЖ (сағ.)
БӨЖ
(сағ.)

1
Қылмыстық процестің ұғымы мен міндеттері. Қылмыстық іс жүргізу заңы және қайнар көздері
1
2
1
2
8
4
2
Қылмыстық іс жүргізу қағидаттары
2
2
1
2
8
4
3
Қылмыстық қудалау. Ақтау
3
2
1
2
8
4
4
Қылмыстық істер бойынша іс жүргізу. Іс жүргізу мерзімдері
4
2
1
2
8
4
5
Қылмыстық процеске қатысушылар. Қарсылық білдіру
5
2
1
2
8
4
6
Қылмыстық процеске қатысушылардың қауіпсіздігін қамтамасыз ету. Өтініш және шағым
6
2
1
2
8
12
7
Дәлелдемелер және дәлелдеу
7
2
1
2
8
12
8
Қылмыстық іс жүргізудегі мәжбүрлеу шаралары
7
2
1
2
8
12
9
Қылмыстық іс жүргізудегі мүліктік мәселелер
8
2
1
2
8
12
10
Қылмыстық іс жүргізудегі азаматтық талап. Іс жүргізу шығындары
8
2
1
2
8
12
11
Қылмыстық іс бойынша сотқа дейінгі іс жүргізу. Сотқа дейінгі тергеп тексерудің жалпы шарттары. Күдікті ретінде тану және оның іс-әрекетін саралау
9
2
1
1
1
10
12
Тергеу әрекеттері. Жауап алу және беттестіру. Қарап тексеру. Тану. Жасырын тергеу әрекеттері. Айғақтарды болған жерде тексеру мен нақтылау. Тергеу эксперименті
9
2
1
1
1
10
13
Тінту және алу. Заттар мен құжаттарды ұсыну. Эксгумация. Куәландыру. Сараптамалық зерттеу үшін үлгілер алу. Сараптама тағайындау
10
2
1
1
1
10
14
Сотқа дейінгі іс жүргізудің аяқталуы
10
2
1
1
1
10
15
Соттылық. Басты сот талқылауын тағайындау. Басты сот талқылауының жалпы шарттары. Басты сот талқылауы.
11
2
1
1
1
10
16
Соттың үкімдері мен қаулыларын апелляциялық тәртіппен қайта қарау. Соттың үкімдері мен қаулыларын кассациялық тәртіппен қайта қарау
11
2
1
1
1
10
17
Жаңадан ашылған мән-жайлар бойынша іс бойынша іс жүргізуді қайта бастау
12
2
1
1
1
10
18

Жекеше айыптау істері бойынша іс жүргізу. Қылмыстық істер бойынша атқарушылық іс жүргізу. Процестік келісім жасалған істер бойынша іс жүргізу
13
2
1
1
1
10
19
Алқабилер қатысатын істер бойынша іс жүргізу
14
2
1
1
1
10
20
Қылмыстық сот ісін жүргізу саласындағы халықаралық ынтымақтастық
15
2
1
1
1
10

40
20
30
90
180

6. Дәріс сабағының мазмұныСодержание лекционных занятий

Тақырып 1. Қылмыстық процестің ұғымы мен міндеттері. Қылмыстық іс жүргізу заңы және қайнар көздері

Cабақ мазмұны: ҚПК құқық саласын басқа құқық салаларымен негізгі айырмашылықтарын білу. ҚПК қайнар көздерінің иерархиясы. ҚПК мәтіні бойынша бағдар.

Қоғамдық қатынас ішіндегі күрделісінің бірі жасалған қылмысты тергеу оны сотта қарап әділ шешумен байланысты қатынастар және ол қылмыпен күрестің маңызды бір бөлігі.
Біріншіден, Қылмыстық іс жүргізу құқығы (құқық саласы ретінде) қылмыстық іс жүргізу өндірісін, яғни қылмыстық істі қозғаудан бастап, оны алдын ала тергеу (тергеу мен анықтау), сотта қарап, талқылау және шешу, екінші саты сот деңгейлерінде қажет болғанда қайта қарап шешу тәртібін реттейтін арнайы құқық нормаларының жиынтығын айтады. Екіншіден, қылмыстық іс жүргізу құқығы ғылым саласы ретінде қылмыстық іс жүргізу құқығының негізгі институттары мен олардың проблемалық сұрақтарын зерттеуге бағытталған құқықтық идеялардың, тұжырымдардың, ғылыми ой-пікірлердің жиынтығы. ол заңнаманың өзін де зерттейді, оны жетілдіруге көмектеседі.
Қылмыстық іс жүргізу құқығы деген- қылмыстық заңмен тиым салынған іс әрекеттерді немесе қылмыстарды ашу тергеу сотта жан- жақты қарап әділ шешуге байланысты мемлекеттік арнаулы уәкілетті орган қызметін реттейтін құқық нормаларының жиынтығы.
Қылмыстық іс жүргізу құқығын зерттеу пәні бұл қылмыстық процес немесе қылмыстық іс жүргізу.
Жалпы құқықтың қайнар көздері деген- белгілі бір қоғамдық қатынасты реттеу кезінде қолданылатын заң актілері.
Олар құқық теориясында материялдық және формальдік деп бөлінеді.
Формальды қайнар көзі- ол қылмыстық іс жүргізу кодексі, ол конституцияға негізделген.
Жалпы қылмыстық іс жүргізу заңнамасы мен қайнар көзінің ішіне Қазақстан қол қойған халық аралық келісім шарттар жоғарғы сотпен конституциялық кеңес нормаларының қаулысы және нормалары кіреді.

Тақырып 2. Қылмыстық іс жүргізу қағидаттары

Cабақ мазмұны: Әрбір қағидаттардың мәнін түсініп, оны қолдану жағдайын түсіндіру

Қағидаттермині (латынша рrіnсіріum) негіз, негізгі бастама деген мағынаны білдіреді. Сол сияқты, қылмыстық іс жүргізудің принциптері ретінде бұл қызмет саласының негіздерін құрайтын және занда белгіленген бастама ережелер қарастырылады. Сонымен,қылмыстық процестің принциптері қылмыстық сот ісін жүргізудің тәртібі негізделген және оның маңызды сипаттары мен белгілерін көрсететін заңда бекітілген бастама ережелер болып табылады.
Бұл қағидаттар маңызы осы айтылған тұжырымның өзінен туындайды. Біріншіден, қылмыстық іс жүргізу қызметі осы принциптерге негізделген және олар қылмыстық процестің ең маңызды жақтарын сипаттап кӛрсетеді. Екіншіден, қылмыстық іс жүргізу органдары осы принциптерді басшылыққа ала отырып өз қызметін атқарады және бұл принциптерді қатаң сақтауға міндетті. Үшіншіден, бұл принциптерді сақтамау, оның сипаты мен мәніне қарай, іс жүргізудің барысында шығарылған шешімдерді бұзуға және осы кезде жиналған істін, материалда-рының занды күші жоқ деп табуға әкеліп соқтырады. Қылмыстық процестің принциптерін бастама ережелер ретінде қарау заңи әдебиетте қабылданған ортақ пікір болғанымен, олардың заң актілерінде тұжырымдалып кӛрсетілуі жӛнінде ғалымдардың арасында пікірталас жоқ емес.
Кейбір авторлардың пікірінше, занда баян етілмеген, алайда басшылыққа алынатын құқықтық идеялар да қылмыстық процестің принциптері ретінде бола алады деп санайды1. Ал, ғалымдардың басым көпішілігі қылмыстық процестің принциптеріне заң актілерде белгіленген бастама ережелер ғана жатқызылу керек екендігін қолдайды1. Бұл жағдайда принциптер кұқықтықнормаларғаайналып, олардың іс жүзінде қолданылуы және қатаң сақталуы процеске қатысушылардыңбарлығына бірдей талап болып табылады. Олай болмаса, принциптердің іс жүзінде сақталуы қыл-мыстық процестің субъектілері үшін міндетті бола алмайды.

Тақырып 3. Қылмыстық қудалау. Ақтау

Cабақ мазмұны:Қылмыстық қудалау нысандарын ажырату. Қылмыстық нақты құрамы бойынша қылмыстық қудалау нысанын анықтау. Ақтау

Қылмыстық қудалау маңызды процестік функцяларының бірі.Бұл арнайы уәкілетті мемлекеттік организацияларға жүктелген.Қылмыстық іс жүргізу кодекісінің 7-і бабына сәйкес қылмыстық ізге түсу дегеніміз-қылмыстық заңмен тыйым салынатын әрекетпен оны жасаған адамды сол адамның қылмыс жасауындағы анықтау мақсатында сондай-ақ осы адамға жаза немесе өзге де қылмыстық қатынастар ықпал ету шараларын қолдануды қамтамасыз ету үшін айыптау тарабы жүзеге асыратын іс жүргізу қызметі.
Бұл арнаулы мемлекет огандар жүктелген пракурор тергеуші,анықтау органдары жане анықтаушы.
Осы анықтауға байланысты белгілі профессор М.Страковичтың айтуынша-қылмыстық ізге түсу тек осы әрекетті жасаған адам белгілі болған кезде ғана басталады деп аталады.
Ал біздің заңнамада қылмыстық ізке түсудің кеңірек түсініктемесі берілген.
Қылмыстық ізге түсуді тек айыптау органдары іске асыратынына қарамастан ол келесі талаптарға сәйкес болу керек:
1. Заңға сәйкестік .
2.Жәбірленушіге сотқа жүгінуге және өз мүдделерін қорғауға мүмкіндік жасау.
3. Айыпталушының заңға сәйкес өз мүдделерін қорғау,құқықтық қамтамасыз ету.
4.Моральдық, адамгершілік нормаларының сақталуы, жалпы алғанда қылмыстық айыптау орган жұмыстарына кедергі жасау заңда көрсетілген жауапкершілікке әкеледі.
Заңға сәйкес қылмыстық қудалаудың 3 нысаны бар:
1.Жеке айыптау істері
2.Жеке жария айыптау істері ( 103,104 (1-і бөлімі), 117 (1,2 бөлімдері), 120 (1-і бөлімі), 121 (1-і бөлімі), т.б. баптары).
3.Қалған 33,34-і баптарында көрсетілген қылмыстар бойынша қылмыстық қудалау жариялы түрде іске асырылады.
Қылмыстық іс жүргізу кодексі 37-і бабына сәйкес келесі жағдайларда қылмыстық іс қозғалмайды,қозғалған іс тоқталуы тиіс:
1.Егер қылмыс оқиғасы болмаса.
2.Жасалған іс әрекетте қылмыс құрамы болмаса.
3.Амнистия (Рақымшылық актісі) қабылданған болса.
4.Ескіру мерзімінің өтуіне байланысты.
5.Жеке немесе жеке айыптау істері бойынша жәбірленушінің өтініші болмаса немесе олар айыптаудан бас тартса.
6.Егер тұлға қылмысты ақыл-есі дұрыс емес жағдайда жасаса.(Егер оған қатысты медициналық мәжбүрлеу шарасын тағайындау қажет болмаса).
7.Қылмысты жасына толмаған адам жасаса.
8.Егер тұлға қылмыстық заңнаманың жағдайына байланысты қылмыстық жауапкершіліктен босатылса.
Осы жоғарыда көрсетілген мән-жайлар ақтаушы және ақтаушы емес болып бөлінеді.

Тақырып 4. Қылмыстық істер бойынша іс жүргізу. Іс жүргізу мерзімдері

Cабақ мазмұны: Қылмыстық істерді біріктіру және бөлектеу, қылмыстық істі тоқтату. Іс жүргізу мерзімдерін есептеу. Істің басталу, аяқталу мерзімдерін есептеу

Қазақстан Республикасының Қылмыстық-процестік кодексiне сәйкес, соттың және сотқа дейінгі тергеп-тексеру органдарының қылмыстық іс бойынша жасалатын әрекеттеріне процесстік мерзімдер белгіленген. ҚПК-те белгiленген мерзiмдер сағаттармен, тәулiктермен, айлармен, жылдармен есептеледi. Мерзiмдердi есептеу кезiнде мерзiмнiң өтуi басталатын сағат пен тәулiк есепке алынбайды. Яғни келесі күннен бастап есептеледі. Алайда, бұл қағида ұстап алу, күзетпен ұстау, үйқамақ және медициналық мекемеде немесе ерекше режиммен ұстайтын білім беру ұйымына орналастыру кезіндегі мерзiмдерді есептеуге жатпайды. Мысал келтіретін болсақ: күдіктіні ұстау хаттамасында нақты көрсетілген сағат пен тәуліктен бастап есептеледі.
Қылмыстық іс жүргізуде процесстік мерзiмдi есептеудің бір ерекшелігі демалыс күндерініңде есепке алынатындығы.
Егер заңда тәуліктермен есептелетін мерзім болған жағдайда соңғы тәуліктерінің жиырма төрт сағатымен мерзімі аяқталады. Ал айлармен есептелетін мерзім болса соңғы айдың тиісті күнінде бітеді. Жылдармен есептелетін мерзім тиісінше оның соңғы жылының тиісті айы мен күні болып табылады. Соңғы айда тиісті күні жоқ болған жағдайда сол айдың соңғы күнінде бітеді. Мысалы: Заңда бір айлық мерзім көрсетілсе және бұл мерзімді есептеу 30-шы қаңтар айынан басталса, бұл мерзім ақпан айының 28 күніне бітеді. Яғни ақпан айының соңғы күніне түсіп отырғандығын көруімізге болады.
Ұстап алу, күзетпен, ұстау, үйқамақ және медициналық мекемеде немесе ерекше режиммен ұстайтын білім беру ұйымында болу кезіндегі мерзімдерді есептеу жағдайларын қоспағанда, мерзімнің соңғы күні демалыс күндеріне немесе мейрам күндеріне тура келсе, онда одан кейінгі жұмыс күні мерзімнің аяқталу күні болып есептеледі.

Тақырып 5. Қылмыстық процеске қатысушылар. Қарсылық білдіру

Cабақ мазмұны: Қатысушылардың мәртебесін дұрыс анықтай алу, оларды дұрыс жіктей алу. Жеке мәртебелерін анықтау. Қарсылық білдіру негіздерін анықтау.

Жалпы қылмыстық процесс қатынастар туралы заңдағы әдебиеттер әртүрлі ақпарат бар, соның ішінде кейбір Ресейлік ғылымдар қылмыстық процесске қатынастар және қылмыстық процесс субектінің арасында айырмашылық бар деп есептейді.
Қазақтың процесуалисі Төлеубекова Б.Қ. Бұл ұғымдардың арасында ешқандай айырмашылық жоқ, тең дәрежелі дефиниция деп есептейді.
Қылмыстық процеске қатынастар (субектілері) дегеніміз- құқықтың мәртебелі қылмыстық іс жүргізу және басқадай заң актілерін реттелген белгілі бір процесуалдық құқықтары мен міндеттері бар тұлғалары.
Сот және сот органы ретінде жалпы сот билігі мемлекеттің бір тармағы сондықтан оған үлкен міндет жөнделіп мәртебелері конституциялық заңмен реттелген.
Тек қана соттың құзіреті ретінде:
1. Тұлғаны қылмыс жасаған үшін кінәлі деп тану.
2. Тұлғаға қылмыстық жаза және медициналық мәжбүрлеу шараларын тағайындау.
3. Тек сотта ғана төменгі соттың шешімдерін өзгертуге құқылы.
Сот қызметкеріне байланысты конституция және қылмыстық іс жүргізу заңда бірнеше принциптер көрсетілген (соттың тәуелсіздігі) әділ соттың іске асыруға байланысты маңызды кепілдігінің бірі.
Әділ сот дегеніміз бір жағынан қызмет (әділ сотты іске асыру) екінші жағынан сол қызметтің нәтижесі.
Әділсот ұғымы-ақиқат,шындық,әділдік сөзімен тығыз байланысты.
3. Прокуратура-сол тұлғалардың ішінде қамқоршы заңына сәйкес заңдылық сақталуын және дұрыс қолданылуын қадағалайтын мемлекеттік орган.
Қылмыстық іс бойынша прокурор мемлекеттік айыптауды жүзеге асырады,қылмыстық процесс барлық сатыларда және жедел іздестіру қызметінің заңға сәйкестігін алдын-ала тіркеу және анықтау қызметін заңға сәйкестігін,сот шешімдерін заңға сәйкестігін қадағалайды.
Прокурордың өкілеттілігі:1. Қылмыстық істі қозғау 2.Жекелеген тергеу амалдарына санкция беру 3.Тергеу әрекеттеріне кез келген уақытта қатыса алады.Қылмыстық істі кез-келген уақытта тексере алады,тергеу барысында келіп түскен шағымдарды қарастырады

Тақырып 6. Қылмыстық процеске қатысушылардың қауіпсіздігін қамтамасыз ету. Өтініш және шағым

Cабақ мазмұны: Қауіпсіздік шаралары, оның түрлерін біліп, оны қолдана алу. Өтініш және шағым жасау

Қылмыстық процеске қатысушы азаматтарды құқықтық қорғау өз алдына көп аспектілер жүйесін құрады, яғни Қазақстан Республикасының бірқатар нормативтік актілерінен тұрады, оның ішінде ең маңыздысы болып Қазақстан Республикасының Конституциясы танылады.
Қылмыстық іске қатысушы азаматтардың қауіпсіздігін қорғау кепілдіктері еліміздің Конституциясында ресми мəлімденеді, сонымен қатар олар өзге заңдар мен құқық салаларында өздерінің заңды негізін табады.
Қылмыстық процеске қатысушы азаматтардың қауіпсіздігін қамтамасыз ететін құқықтық кепілдіктердің жүйесі мен құрылымын өз бетімен зерттеу барысында төмендегідей түсініктер жиынтығын қажет етеді:зерттеліп жатқан саладағы қатынастарды реттейтін иерархия жəне құқықтық қайнар көздердің өзара байланыс тəуелділігі, кепіл беру жəне кепілді жүзеге асыру дегеніміз бір нəрсе емес деген ойға негіз болды. Күрделі жүйедегі заң шығарушы қайнар көздер, қылмыстық сот өндірісіне қатысушылардың қауіпсіздігін қамтамасыз ететін күрделі жүйедегі құқықтық кепілдіктерді ұсынады;біздің қызығушылығымызды білдіретін сұрақтарды реттейтін, кепілдіктердің ішкі қалыптасу жүйесі, заңды қайнар көздердің иерархиялық жүйесіне сəйкес келуі қажет; кепілдіктер, əр түрлі жоспарлы күшіне байланысты екі түрлі сипатта болады: материалдық, процессуалдық; салалық тəуелділігіне байланысты кепілдіктер құрылымы, олардың мазмұндық мəнінің көзқарасынан, сонымен қатар заң шығарушының еркін жүзеге асырудың сыртқы формалар көзқарасына түрлендіреді.
Осылайша қарастыратын мəселенің мəнін жан-жақты құқықтық талдау өзіне ортақ амалды кіргізбейді, онда процеске қатысушылар қауіпсіздігін қамтамасыз ететін органдар өкілдеріне жəне қылмыстан жəбірленушілерге, сонымен қатар қылмыстық қадағалау кімге қарай жүргізілетіндерге де таралады. Бұл кепілдіктердің салалық тəуелділігі мен құрылымының, сонымен қатар мемлекеттік қорғауды қажетсінетін тұлғалар процесіндегі құқықтық жағдайға байланысты айырмашылықтарының бар екенін көрсетеді. Басқаша айтқанда, судьяның, прокурордың қауіпсіздігі күдікті немесе жəбірленуші қауіпсіздігінен басқаша кепілдіктер мен жəне құралдармен қамтамасыз етіледі.
Қылмыстық процеске қатысушылардың құқықтарына берілетін кепілдіктердің құқықтық негізін келесі заңнамалардан көруге болады.

Тақырып 7. Дәлелдемелер және дәлелдеу

ҚР АІЖК 64-ші бабына сәйкес, заңмен көзделген тәртіпте сот тараптардың талаптары мен қарсылықтарын негіздейтін мән-жайлардың бар-жоғын, сондай-ақ істі дұрыс шешу үшін өзге де маңызы бар мән-жайларды солардың негізінде анықтайтын заңды түрде алынған нақты деректер іс бойынша дәлелдемелер42 болып табылады.
Бұл нақты деректер тараптардың және үшінші тұлғалардың түсініктемелерімен, куәлардың айғақтарымен, заттай дәлелдемелермен, сарапшылардың қорытындыларымен, іс жүргізу әрекеттерінің хаттамаларымен, іс жүргізу әрекеттерінің барысын және нәтижелерін көрсететін сот отырыстары хаттамаларымен және өзге де құжаттармен анықталады

Тақырып 8. Қылмыстық іс жүргізудегі мәжбүрлеу шаралары

Cабақ мазмұны: Мәжбүрлеу шараларының ұғымы мен түрлері, оны таңдау тәртібі мен ерекшеліктерін білу, оларды таңдай алу. Ұстау. Мәжбүрлеу шараларының жүйесі, мерзімі. Мәжбүрлеудің өзге де шаралары

Қылмыстық іс-жүргізулік мәжбүрлеу шаралары - бұл қылмыстық іс жүргізу заңында көзделген сот әділдігінің міндеттері мен тергеу жетістіктеріне жету мақсатында күдіктінің, айыпталушының құқығын шектейтін іс бойынша қылмыстық процесті жүргізуші органның, әрекеттері мен шешімдері.
Іс жүргізулік мәжбүрлеу шараларының шарттары - әділ сот мақсаттарының жетістігіне жету қажеттілігі, қылмыстық сот өндірісі мен үкімді орындауға қатысты тәртіптерді анықтаумен қамтамасыз етілуі. Іс жүргізушілік мәжбүрлеу шаралары тек кедергі болған жағдайда және іс қозғалысына қатысты кедергілердің пайда болу мүмкіндігі шынайы туындаған жағдайда қолданылады.
Іс жүргізулік мәжбүрлеу шараларының негізіне:
1) қозғалған кылмыстық істің болуы;
2) оған қатысты субъектілердің болуы (прокурор, анықтаушы, тергеуші, және өз өндірісінде істі кабылдаған және қарсылық білдірмеген сот);
3) оған қатысты объект (қылмыстық іс жүргізу заңның әрекеттері тағылатын тұлғалар) жатады.
Қозғалған қылмыстық іс заңды түрде іс жүргізушілік мәжбүрлеу үшін қызмет етеді, себебі, онда қоғамға қауіпті әрекеттердің жүзеге асуы туралы қорытындылар болуы мүмкін. Мәжбүрлеу шаралары іс тоқтатылғаннан кейін қолданылуға тиісті емес.
Заңға сәйкес істі тоқтату барысында бұлтаршау шаралары, мүлкін тәркілеу, корреспонденция, қызметінен уақытша шеттету шаралары жойылады.

Тақырып 9. Қылмыстық іс жүргізудегі мүліктік мәселелер

Cабақ мазмұны: Үкім шыққанға дейінгі мүлікке тыйым салы, Жәбірленушіге зиянды өтеу қоры

Жеке және занды тұлғалардың қылмыстық іс жүргізу кезінде өз құқықтарын жүзеге асыру амалдарының бірі азаматтық талап қою болып табылады. Кылмыстық процесте жеке және занды тұлғалардың өздеріне тікелей қылмыспен немесе есі дұрыс емес адамның қоғамға кауіпті әрекетімен келтірілген мүліктік немесе моральдық зиянды өтеу туралы, сондай-ақ қылмыстың (қоғамға қауіпті әрекеттің) салдарынан өздері жағынан болған шығыстарды өтеу туралы азаматтық талаптары қаралады. Яғни, осы бап бойынша: қылмыстық жауапқа тартылатын адамның әрекетімен байланысты ғана емес, сонымен қатар есі дұрыс емес адамның әрекетімен келтірілген мүліктік және моральдық зиянды, сондай-ақ бұл әрекеттің салдарынан болған шығыстарды өтеу туралы да азаматтық талап қойылуы мүмкін.
Соңғы жағдайда азаматтық талап есі дұрыс емес адамның әрекеті үшін жауапты болатын тұлғаға қойылады. Басқа кездерде азаматтық талап айыпталушыға немесе оның қылмыстық әрекеті үшін материалдық жауап беретін жеке немесе занды тұлғаға қойылуы тиіс.

Тақырып 10. Қылмыстық іс жүргізудегі азаматтық талап. Іс жүргізу шығындары

Cабақ мазмұны: Азаматтық талап қою тәртіпі. Азаматтық талап пәні және оны қарастырудың тәртібі. Зиянды өтеттіру.

Қылмыстық іс жүргізуде азаматтық талап қою азаматтар, заңды тұлғалар мен мемлекеттің қылмыстық іс қозғалған сəттен бастап мүліктік құқықтары мен мүдделерін қорғаудың маңызды процессуалды құралы. Осыған сəйкес, сот, прокурор, тергеуші мен анықтаушы мүдделі тұлғаларға олардың қылмыстық іс жүргізуде өз бастамашылығымен азаматтық талап қоюға құқылы екендіктерін түсіндіріп, азаматтық талапқа қатысты қамсыздандыру шараларын уақытылы жүзеге асыруға міндетті. Тек сот үкімі ғана қылмыстың орын алғандығы не болмағандығы, осы қылмыс бойынша айыпталушы тұлға кінəлі болып табылады ма, жоқ па, сотталушы келтірілген зиян үшін жауапты ма, жоқ па сияқты сауалдарға жауап беріп, анықтайды.
Сот үкімі қылмыс салдарынан келтірілген зиянды шеккен тұлғаны да анықтайды. Аталған мəн-жайлардың анықталуы қылмыстық іс жүргізудегі азаматтық талаптарды қанағаттандырудың алғышарттары болып табылады.

Тақырып 11. Қылмыстық іс бойынша сотқа дейінгі іс жүргізу. Сотқа дейінгі тергеп тексерудің жалпы шарттары. Күдікті ретінде тану және оның іс-әрекетін саралау

Cабақ мазмұны: Сотқа дейінгі тергеп тексерудің басталу себептері мен негіздерін меңгеру, оларды тіркей алу. Сотқа дейінгі тергеп тексерудің жалпы шарттары. Күдікті ретінде тану және оның іс-әрекетін дұрыс саралау.

Мемлекеттің басты міндетінің бірі ретінде құқықтық мемлекетті құру, құқықтарының қорғалуы, адамдар мен азаматтардың құқықтары мен бостандықтарын жүзеге асыру кепілдіктерін талдауы. Демек қылмыстық іс жүргізу заңнамасының алдында тұрған міндеттер болып, қылмыстарды тез және толық ашу, оларды жасаған адамдарды әшкерлеу және қылмыстық жауапқа тарту, әділ сот талқылауы және қылмыстық іс жүргізуде заңды дұрыс қолдану болып табылады.
Аталған міндеттерді жүзеге асыру үшін әрбір құқық саласының алдында өзіндік міндеттер орын алған. Бұл міндеттерді қылмыстық іс жүргізудің барлық сатылары үшін ортақ болып табылады. Аталған міндеттерге қол жеткізудің бірден бір жолы іс бойынша іс жүргізуде қабылданатын шешімдер, сол шешімдердің бірі іс жүргізуді тоқтата тұру. Осыаған орай қылмыстық істің уақытша үзілісі көп жақтық зерттеуді қажет етеді.
Қылмыстық іс жүргізу оның құқықтық реттелуі қоғамның даму сипаты мен деңгейіне сәйкес келуі тиіс. Қылмыстық іс жүргізуде заңды және негізді шешім қабылдау басты міндеттерінің бірі болғандықтан адамның құқықтары мен бостандықтарын қорғалуына, адамдардың заңға құрметпен қарау рухына тәрбиелеуге алып келеді. Іс бойынша заңды және негізді шешімді қабылдаудың бірі іс жүргізу барысындағы істің уақытша үзілісі.
Қылмыстық іс бойынша іс жүргізуді тоқтата тұру туралы сұрақтарды шешкен кезде де заң талаптары қатаң сақталынуы керек, өйткені мұндай шешім қылмыстық іс жүргізу міндеттерін орындауда ғана көрініс тауып қана қоймай, процесс қатысушыларының мүдделерін, сонымен қатар жедел түрде сот олардың құқығын қорғайды.
Қылмыстық іс бойынша сот ісін тоқтата тұру және сотқа дейінгі тергеп-тексеру терориялық және тәжірибелік тұрғыдан зерттелулер жүргізілген.
Іс бойынша сот ісін жүргізуді тоқтата тұру және сотқа дейінгі тергеп-тексеру мерзімін үзу үшін қылмысты әрі қарай тергеу үшін кедергі келтіретін қылмыстық-процессуалдық заңнамада тізбектелген жағдайлар мен негіздер болуы қажет.
Іс бойынша сот ісін жүргізуді тоқтата тұру және сотқа дейінгі тергеп-тексеру мерзімін үзу ол процесті жүргізуші органның қызметінің тоқталуын куәландырмайды, ол іс жүргізу бойынша істің уақытша үзілісін білдіреді.

Тақырып 12. Тергеу әрекеттері. Жауап алу және беттестіру. Қарап тексеру. Тану. Жасырын тергеу әрекеттері. Айғақтарды болған жерде тексеру мен нақтылау. Тергеу эксперименті

Cабақ мазмұны: Тергеу әрекеттерінің түрлері, оны жүргізудің процессуалдық тәртібін меңгеріп, қолдана алу. Қашықтықтан жауап алу және айғақтарды сақтауға қою. Қайта тану. Жасырын тергеу әрекеттерін жүргізудің тәртібі. Айғақтарды болған жерде тексеру мен нақтылау шарттары.

Қылмыстық іс бойынша тергеудің негізгі мазмұны деп қылмыстық іс жүргізу дәлелдемесі танылады, себебі, тергеушінің қызметі заңмен белгіленген іс жүргізу нысанында жүзеге асады.
Тергеу іс-әрекеттері -бұл тергеушінің немесе анықтау органының қылмыстық іс жүргізу заңының талаптарына сәйкес жүргізілетін іс жүргізу әрекеттері. Бұл әрекеттер қылмыстық істі объективті және толық анықтау үшін маңызы бар дәлелдемелерді тексеру, қорыту, жинау жолымен фактілі мәліметтерді белгілеуге бағытталады.
Басқа іс жүргізу әрекеттерімен салыстырғанда тергеу әрекеттері мынадай белгілермен сипатталады:
а) олар анықтау, тергеу органдары, тергеуші, анықтаушы үшін танымдық сипатқа ие болады;
б) алдын ала тергеу немесе қайтадан ашылған жағдайына байланысты қылмыстық істі тергеу сатыларында ғана тергеу әрекеттерін жүргізу;
в) бұл қызмет тек тергеу әрекеттері өндірісінің тәртібін реттейтін іс жүргізу заңы негізінде жүзеге асады (жинау, қорыту, дәлелдемелерді алу);
Ережеге сай, заң әдебиеттерінде тергеу әрекеттері екі топқа бөлінеді:
а) дәлелдемелерді бекіту, тексеру, жинауға бағытталған тергеу іс-әрекеттері (қарау, тінту, алу, тергеу эксперименті, тану, т.б.);
б) алдын ала тергеу ісіне қатысушы адамдардың құқығын қамтамасыз етуге бағытталған тергеу іс-әрекеттері (мысалы, айыпталушыға іс бойынша өтініштерді, шағымдарды қарау, жәбірленушінің іске қатысты барлық материалдармен танысу құқығын түсіндіру).
Тергеушi тергеу iс-әрекеттерiне қатысуға заңдарда белгiленген адамдарды тарта отырып, олардың жеке басын анықтайды, оларға құқықтары мен мiндеттерiн, сондай-ақ тергеу iс-әрекеттерiн жүргiзудiң тәртiбiн түсiндiредi. Кейiнге қалдыруға болмайтын жағдайларды қоспағанда, тергеу iсiн түнгi уақытта жүргiзуге жол берiлмейдi. Тергеу iс-әрекетiн жүргiзу кезiнде техникалық құралдар қолданылуы және қылмыс iздерi мен заттай дәлелдердi анықтаудың, бекiту мен алудың ғылыми негiзделген әдiстерi қолданылуы мүмкiн.
Тергеу iс-әрекетiн жүргiзу кезiнде күш қолдануға, қорқытуға және өзге де заңсыз шараларды қолдануға, сонымен қатар оған қатысушы адамдардың өмiрi мен денсаулығына қауiп туғызуға жол берiлмейдi.
Тергеушi тергеу iс-әрекеттерiне қатысуға анықтау органының қызметкерiн тартуға құқылы. Тергеу әрекеттерінің түрлеріне мыналар жатады:1) қарау;2) күдіктіні ұстау;3) жауап алу;4) беттестіру;5) тінту;6)алу;7) тану үшін көрсету;8) куәландыру;9) сараптама тағайындау;10) тергеу эксперименттері;11) іс болған жерді көрсетуін тексеру;12) салыстырмалы зерттеу үшін үлгі алу;13) мәйіт эксгумациясы;14) телефон және басқа да сөйлесулерді тындау;15) пошта және телеграф жөнелтілімдерін тұтқындау;16) мүлкін тұтқындау. Келтірілген тергеу әрекеттерінің түрлері жеткілікті, толық деп саналады.

Тақырып 13. Тінту және алу. Заттар мен құжаттарды ұсыну. Эксгумация. Куәландыру. Сараптамалық зерттеу үшін үлгілер алу. Сараптама тағайындау

Cабақ мазмұны: Қылмыстық іс жүргізуде куәландыру мен сот медициналық және әкімшілік куәландырудың айырмашылығы. Үлгілердің түрлері.

Тiнту iс үшiн маңызы бар нәрселерді немесе құжаттарды табу және алып қою, оның ішінде тыйым салынуға жататын мүлікті табу мақсатында жүргiзiледi.Тiнту жүргiзуге көрсетілген нәрселердің немесе құжаттардың белгiлi бiр үй-жайда немесе өзге орында не нақты адамда болуы мүмкiн деп пайымдауға жеткiлiктi деректердiң болуы негiз болып табылады.Тiнту iздестiрiлiп жатқан адамды және адам мәйiтін табу үшiн жүргiзiлуi мүмкiн. Тiнтуді сотқа дейінгі тергеп-тексеруді жүзеге асыратын адам уәждi қаулы бойынша жүргізеді. Тiнтуді жүргiзу туралы, сондай-ақ мемлекеттiк құпияны немесе заңмен қорғалатын өзге де құпияны қамтитын құжаттарды алу туралы қаулыға тергеу судьясының санкциясы алынуға тиiс.
Айрықша жағдайларда, iздестiрiлiп жатқан және (немесе) алып қойылуға жататын объект оны табуды ұзаққа созудан жоғалуы, бүлiнуi немесе қылмыстық мақсатта пайдаланылуы мүмкiн болғанда не iздестiрiлiп жатқан адам жасырынуы мүмкiн болғанда тiнту және алу тергеу судьясының санкциясынсыз, егер тұрған үй-жай оқиға орны болса және кейінге қалдыруға болмайтын болса жүргізілуі мүмкiн.
Тiнту куәгерлердiң қатысуымен, ал қажет болған жағдайларда маманның және аудармашының қатысуымен жүргiзiледi.

Тақырып 14. Сотқа дейінгі іс жүргізудің аяқталуы
Cабақ мазмұны: Кезеңдер және қылмыстық істі тоқтату туралы шешім қабылдау механизмі. Стадии и механизм принятия решения о прекращении уголовного дела. Қылмыстық істі тоқтату туралы қаулының және айыптау актінің құрылымы мен мазмұнына талаптар.

Алдын ала тергеу ұғымы саты ретінде заң әдебиеттерінде еш талас тудырмайды, оған барлық іс жүргізушілер бірдей анықтама береді. Алдын ала тергеу дегеніміз -қылмыстық іс қозғалғаннан кейін болатын, өзінің міндеттері мен шекарасы бар қылмыстық процесс.
Алдын ала тергеу (қызмет ретіңде) екі нысанында жүзеге асырылады деп саналады, олар: анықтау және алдын ала тергеу.
Анықтау және оның түрлері. Бұрын аталып өткендей, қылмыстық іс жүргізу қызметінің екі түрін: анықтау мен алдын ала тергеуді алдын ала тергеудің нысандары деп атау қабылданған.
Анықтау, алдын ала тергеудің кез келген нысаны сияқты, қылмыстық іс қозғалғаннан кейін басталады. Алдын ала тергеу міндетті емес тергеуден оның айтарлықтай айырмашылығы бар. Анықтаудың түріне қарай ол қылмыстық істі тергеушіге жібергеннен кейін, не алдын ала тергеу сияқты -- істі айыптау қорытындысымен сотқа жібергеннен кейін немесе қылмыстық іс қысқарғаннан кейін аяқталуы мүмкін. Заң алдын ала тергеу кезінде жүзеге асырылатын ол қызметтің екеуін де анықтау деп атайды.

Тақырып 15. Соттылық. Басты сот талқылауын тағайындау. Басты сот талқылауының жалпы шарттары. Басты сот талқылауы.

Cабақ мазмұны: Қылмыстық істердің соттылығын анықтау. Басты сот талқылауын тағайындаудың процестік тәртібі мен мерзімі. Алқабилердің қатысуымен қаралатын қылмыстық істер бойынша сот отырысын тағайындау ерекшеліктері. Алдын ала тыңдауды өткізу. Басты сот талқылауының жалпы шарттары. Басты сот талқылауының тәртібі, кезеңдері және шектері. Үкім шығару механизмі және кезеңдері.

Қылмыстық процестің негізгі сатысының бірі сот отырысын ұйымдастыру болып табылады. Бұл сатыда негізі азаматтардың құқығының қорғанысы, айыпталушы, жәбірленуші және басқа да сот отырысына қатысушылардың заңды қызығушылыктарының сақталуы қамтамасыз етіледі.
Сотқа келіп түскен істер: прокурордан келіп түскен айыптау қаулысы немесе айыптау актісі; тергеушіден келіп түскен істі сотқа жіберу немесе медициналық бұлтартпау шараларын қолдану қаулылары; тергеу органдарының айыптау хаттамасы; азаматтардың жеке айыптау арыздарынан сот отырысын дайындау сатысы басталады. Бұл саты сотқа дейінгі отырыста зандылығы мен негізділігін анықтап, басты сот талқылауына жіберуге негіздердің бар немесе жоқ болуын анықтайды.

Тақырып 16. Соттың үкімдері мен қаулыларын апелляциялық тәртіппен қайта қарау. Соттың үкімдері мен қаулыларын кассациялық тәртіппен қайта қарау

Cабақ мазмұны: Апелляциялық шағым беру және прокурордың өтінішхатын келтіру тәртібі мен механизмі. Алқабилердің қатысуымен сотпен қарастырылған істердің апелляциялық сот іс жүргізуінің ерекшеліктері. Кассациялық шағым беру және наразылық келтіру тәртібі. Кассациялық шағым, наразылық бойынша істерді қарау механизмі.

Аппеляциялық саты (екінші) сотындағы өндіріс - бұл бірінші сатыдағы соттың занды күшіне енбеген үкімдері мен қаулыларының, өзге сот шешімдерінің зандылығы, негізділігі мен әділеттілігі жөніндегі сотталушыдан, жәбірленушіден, олардың қорғаушыларынан түскен арыздарды, сондай-ақ айып тағушының наразылығын екінші сатыдағы сот тексеретін қылмыстық сот өндірісінің дербес сатысы.
Апелляция термині латынның арреііасіо - жүгіну деген сөзінен шыққан. Яғни бұл істі қараған төменгі сатыдағы соттың үкімін, қаулысы мен өзге де шешімін қайта қарау мақсатында жоғары тұрған аппеляциялық сотқа жүгіну табылады.
Аппеляциялық тәртіпте істі қарайтын сот үкімнің заңдылығын, негізділігін, әділдігін тек үкімге шағым берілген немесе наразылық білдірілген бөлігінде және тек шағым немесе наразылық білдірілген сотталушыларға қатысты ғана тексереді.
Егер істі қараған кезде заңсыз үкімнің қабылдануына алып келген сотталушылардың құқықтары мен занды мүдделерінің бұзылуы белгілі болса, сот занда көрсетілген ережелерді сақтай отырып, үкімді сондай-ақ шағым берілмеген, наразылық білдірілмеген бөлігінде де және шағым бермеген, наразылық білдірмеген адамдарға қатысты да жоюға немесе өзгертуге құқылы.
Сондықтан, аппеляциялық сатыдағы сот аппеляциялық шағымдар мен наразылықтар бойынша істің накты мән-жайын анықтаудың және қылмыстық занды қолданудың дұрыстығын, іс жүргізуді жүзеге асыру кезінде қылмыстық іс жүргізу заңы нормаларының сақталуын, істе бар және қосымша табыс етілген материалдар бойынша бірінші сатыдағы сот үкімінің немесе қаулысының заңдылығы мен негізділігін толық көлемінде тексереді.

Тақырып 17. Жаңадан ашылған мән-жайлар бойынша іс бойынша іс жүргізуді қайта бастау
Cабақ мазмұны: Есі дұрыс емес адамдарға медициналық сипаттағы мәжбүрлеу шараларын қолдану туралы істер бойынша сот ісін жүргізу. Қылмыстық теріс қылықтар туралы істер бойынша іс жүргізу ерекшеліктері. Кәмелетке толмағандардың істері бойынша іс жүргізу. Қылмыстық қудалаудан артықшылықтары мен иммунитеті бар адамдардың істері бойынша іс ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.