Ибрагим Салаховтың өмірі мен шығармашылығы

Жұмыс түрі: Курстық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 25 бет
Таңдаулыға:

Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрлігі
Ш.Уәлиханов атындағы Көкшетау университеті КеАҚ

Курстық жұмыс
Тақырыбы: И. Салаховтың өмірі мен шығармашылығы

Орындаған: Кусаинова К.А.
Қабылдаған:Абылкасов Ғ.Ж.

Көкшетау 2022 жыл

Мазмұны
Кіріспе ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...5
І-тарау. Ибрагим Салаховтың өмірі мен шығармашылығы.
1.1. И. Салаховтың ауыр тағдырының өтпелі оны шындыққа жетелеп, шығармашылыққа ізін қалдыртуы ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...7
1.2. Ибрагим Салаховтың Колыма әңгімелеріндегі нақты тұлғалар ... ... ... 15
ІІ тарау. Ибрагим Салаховтың шығармашылығының қызығы мен қайғысы қатар жүрген тұстары
2.1. Шығармашылық өрлеуінің шығар шыңы ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .20
2.2. Ибрагим Салаховтың Намаз шығармасынан үзінді. Шығарманың мақсаты мен міндеттері ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ... .22
Қорытынды ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..26
Пайдаланылған әдебиеттер тізімі ... ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 27

Аңдатпа

Мектеп оқушыларына білім мен дағды беруде проза және поэзияның мәні орасан. Өйткені шығармашылық пен оқу ісін ұйымдастырудың негізгі түрі болып табылады.
Ибрагим Салаховтың өмірбаянын ақтара келе, тағдырының талпынысы әр жаққа сүйрегенімен, әдебиетке үлкен орын мен ізін қалдырып кеткен. Ибрагим Салаховтың шығармаларында басты идея - ол өзі болып табылады. Бұл заңдылықтар педагогика, психология ғылымдарының негізінде жинақталған практикалық тәжірибе мен бұрыннан қалыптасқан теориялық қағидалардан, тұжырымдардан шығарылады. Барлық өмірі қиыншылықпен өтсе де, әр тұсын бір үлкен мұра қылып қалдыра білді.
Ибрагим Салаховтың өмірі мен шығармашылығы өте күрделі әрі қарқынды. Ғалымдардың пікірінше, сталиндік қуғын-сүргін немесе жеке басына табыну 1937 жылдан басталған. Тарихшылардың пікірінше, бұл кезең 1918 жылдан басталады. Социалистік революцияның жеңісінен кейін Сталин елді революция жауларынан босатуды мақсат етті. Осылайша 60 миллион жазықсыз адам жойылды. Сол жағдайдың барлығы жіті айтылып, соңы шығармашылықтың шыңдауымен аяқталады.
Түйін сөздер: материал, баяндау, зерттеу, тәрбиелік дағдылар.

Значение прозы и поэзии в передаче знаний и умений школьникам огромно. Ведь это основная форма организации творчества и учебной деятельности.
Биография Ибрагима Салахова, несмотря на то, что его судьба тянула в разные стороны, оставила большое место и след в литературе. В произведениях Ибрагима Салахова главная идея-он сам. Эти закономерности выводятся из накопленного практического опыта и уже сложившихся теоретических положений, выводов на основе педагогических, психологических наук. Несмотря на то, что вся его жизнь прошла с трудом, он сумел оставить за собой одно большое наследие.
Жизнь и творчество И. Салахова очень сложны, напряжены. По мнению ученых, сталинские репрессии или культ личности начались с 1937 года. По мнению историков, этот период датируется 1918 годом. После победы социалистической революции Сталин стремился освободить страну от врагов революции. Таким образом, 60 миллионов невинных были уничтожены. Все, что было сказано в этой ситуации, заканчивается кульминацией творчества.
Ключевые слова: материал, повествование, исследование, воспитание, навыки
The importance of prose and poetry in the transfer of knowledge and skills to schoolchildren is enormous. After all, this is the main form of organizing creativity and educational activities.
The biography of Ibrahim Salakhov, despite the fact that his fate pulled in different directions, left a large place and a trace in literature. In the works of Ibrahim Salakhov, the main idea is himself. These patterns are derived from accumulated practical experience and already established theoretical positions, conclusions based on pedagogical, psychological sciences. Despite the fact that his whole life was difficult, he managed to leave behind one great legacy.
The life and work of I. Salakhov are very complicated and tense. According to scientists, Stalin's repressions or the cult of personality began in 1937. According to historians, this period dates back to 1918. After the victory of the socialist revolution, Stalin sought to liberate the country from the enemies of the revolution. Thus, 60 million innocents were destroyed. Everything that has been said in this situation ends with the culmination of creativity.
Keywords: material, narrative, research, educational, skills

Кіріспе

Курстық жұмыстың өзектілігі: Ибрагим Салаховтың өмірі мен шығармашылығы өте кең ауқымды қамтитын тақырып болып табылып отыр. Өйткені оның өзіндік зерттейтін нысаны, мазмұны, зерттеу әдістері мен тәсілдері бар.
Ибрагим Салаховтың өмірбаянын ақтара келе, тағдырының талпынысы әр жаққа сүйрегенімен, әдебиетке үлкен орын мен ізін қалдырып кеткен. Ибрагим Салаховтың шығармаларында басты идея - ол өзі болып табылады. Бұл заңдылықтар педагогика, психология ғылымдарының негізінде жинақталған практикалық тәжірибе мен бұрыннан қалыптасқан теориялық қағидалардан, тұжырымдардан шығарылады.
Зерттеу мақсаты: Ибрагим Салаховтың шығармашылығы мен еңбектерінің жоспарын анықтау. Қалдырған шығармашылығының маңызды тұстары мен зерттеу үлгілерін көрсету. Өмірбаянын жан-жақты талдау, таныту;
Зерттеу объектісі: Еңбектерінің маңызды ауқымдылығы мен мазмұнын қолдануларды талдау.
Зерттеу міндеттері:
- Шығармашылығын өнер ұғымдарына қатысты деректерді зерделеу;
- Көкше өңіріндегі ақындық дәстүрге шолу жасау;
- Ақынның бастан кешкен оқиғаларының шығармашылығындағы көрінісіне кеңінен тоқталу;
- Ибрагим Салаховтың сөз саптау шеберлігін анықтау.
Зерттеу нысаны: Ибрагим Салаховтың мұралары, ақынның шығармашылығы туралы деректер.
Зерттеудің ғылыми жаңалығы: Қазақ әдебиеттануында Ибрагим Салаховтың шығармашылығы Айқын Нұрқатов, Серік Негимов еңбектерінде біршама зерттелген. Алайда ақынның шығармашылығы заман талабына сай зерттеуді қажет етеді.
Зерттеудің әдіснамалық және теориялық негізі: Көкше өңіріндегі ақындық - жазушылығы осы күндерде әлі де болса тиісті дәрежеде толық зерттелмеген, сондықтан зерттеу жұмысында мәліметтерді, деректерді саралай отыра, бұл үдерістің тиімді жолдарын табу көзделеді;
Зерттеу әдістері: ғылыми әдебиеттерді зерттеп саралау, мәтін анализы.

І тарау. Ибрагим Салаховтың өмірі мен шығармашылығы
0.1. И. Салаховтың ауыр тағдырының өтпелі оны шындыққа жетелеп, шығармашылыққа ізін қалдыртуы.

Ибрагим Низамұлы Салаховтың 1911 жылы 30 тамызда Көкшетау қаласында (Қазақ КСР) жұмысшы отбасында дүниеге келген. Қазақ педагогикалық техникумын тәмамдаған. Қазақ педагогикалық институтының филология факультетінде оқыған. Бірнеше жылдар бойы ұстаздық қызметті атқарған. 1957 жылдан бастап Көкшетау қаласында тың игеру ісіне араласқан болатын.
Ибрагим Салахов 1911 жылы 30 тамызда Қазақстанның Көкшетау қаласында жұмысшы отбасында дүниеге келген. Алайда оның ата-анасы Низами және Магизамал - бастапқыда Татарстанның Балтасин ауданынан шыққан. Олар қазақ даласына бақыт іздеп барған. Низами-Аби ағаш ұстасы әрі шебер адам болған. Көкшетау уезіндегі көптеген мешіттердің құрылысына үлкен үлес қосты.
Ибрахим бастауыш білімін Көкшетау қаласындағы Муртазы моллы медресесінде алды. Медресе жабылғаннан кейін татар мектебінде оқуын жалғастырды. Бір кездері қызылша болған Ыбырайым Жасыл үйде оқи бастайды. Алғаш рет партаға отырады, тақтаны, әлем картасын, глобусты көргенде таң қалады. Мұнда ол шығармашылық жұмыспен айналыса бастады, мектептің Ялқын әдеби қолжазба журналында алғашқы өлеңдерін жариялады.
1928 жылы Көкшетауда жеті жылдық мектебін бітіргеннен кейін ол Қазанға үлкен үмітпен келді. Мұнда оны қиын өмір күтеді. Қалаға келгеннен кейін бірден барлық ақшаны жоғалтқан жас жігіт емтихандарды тапсыра алмай, педагогикалық техникумға да түсе алмады! Жатақханадан қуылғаннан кейін ол бөтен қалада, көшеде болғанына қарамастан, ол Отанына оралуға асықпады. Ол өгей анасының күлгенін көргісі келмейді. Қазан қаласындағы Спартак аяқ киім фабрикасына жұмысқа орналасты.
Бақытымызға орай, Бір күні қазан көшесінде ол өзінің бұрынғы мұғалімі - Магитап Абдерашитовамен кездесті. Тәлімгердің арқасында ол өз арманына жетіп, педагогикалық техникумға түсті. Мұнда ол З.Валиди, М. Құрбанғалиев, С. Габаши, С. Сайдашевпен бірге оқыды. Педагогикалық техникумда оқып жүрген кезінде Ибрагим Пионер каламе (Ялкын) журналында, Жас ленинец (Сабантуй) газетінде өз мақалаларын жариялай бастады.
Осы уақыт ішінде оқырмандарға жазушы және оның жұмысының ерекшеліктері туралы терең түсінік беру мүмкін емес. Жазушы Колыма әңгімелерінде сипаттаған оқиғалар арқылы жеке басына табынудың терең трагедиясы сезіледі.
И. Салаховтың өмірі мен шығармашылығы өте күрделі, қарқынды. Ғалымдардың пікірінше, сталиндік қуғын-сүргін немесе жеке басына табыну 1937 жылдан басталған. Тарихшылардың пікірінше, бұл кезең 1918 жылдан басталады.Социалистік революцияның жеңісінен кейін Сталин елді революция жауларынан босатуды мақсат етті. Осылайша 60 миллион жазықсыз адам жойылды. 1930 жылдары ол Украинаны азат ету Одағының ұйымдастырушылары мен жетекшілерінің бірі болды. 21 ұлтты, әсіресе түркі халықтарын жер бетінен жою-осындай мақсат. Сталин татар ұлтын ерекше ұнатпады, ол олардың шеберлігі мен тапқырлығына қызғанады. Мемлекет, қоғам қайраткерлері, жазушылар, ғалымдар, әншілер-татар халқының шекарасы жойылуда. Қатыгездік сол жылдардағы қайғы-ғұрыптың басын мәңгі қалды жазылмайтын жара болып қала берді. Репрессиялар ең алдымен ұлттың төменгі қабаттарына , қоғамдық пікір мен мәдени қозғалыста беделді орынға ие болған халық зиялыларына бағытталды.
Сталиндік режим ұлттық интеллигенцияның кейбір көрнекті өкілдерін халық жауы ретінде тұтқындады. Әрбір республикада, әрбір облыста тергеу және үкім шығару үшін үш адамнан тұратын арнайы үштік құрылды. Қуғын-сүргін құрбаны болған адам өз кінәсін мойындауға және айыптау актісіне қол қоюға мәжбүр болды.
Сталиндік қуғын-сүргіннен бірде-бір ауыл, бірде-бір қала, бірде-бір кент қалған жоқ. Үйлерінен, туыстарынан, ата-аналарынан, отбасыларынан, балаларынан айырылған жазықсыз адамдар Сібірге, Колымға, Қазақстанның сусыз далаларына, Соловкаларға, Ақ теңіз жағалауына жер аударылды. Олар жай ғана айыпталып жатқан нәрсені түсіне алмады. Ауыр құл еңбегінен олардың әбден жандары шаршады, ұрып-соғу мен ренжуден денсаулықтарын жоғалтып, соңында мүгедек болды. Сталинизм барлық халықтардың ортақ қайғысына, қайғылы қайғысына айналды.
- Егер сіз жазушының кім екенін білгіңіз келсе, онда, әрине, оның туған жеріне бару керек. Енді жазушының туған жерлеріне барайық. Қазан кезеңінің өмірін де қарастырыңыз.
- Ибрагим Салаховтың тәлімгері Ғ. Ибрагимовтың қалыптасуындағы рөлі баға жетпес.
- Ибрагим Салахов Көкшетаудағы кезінде Ғ. Ибрагимовтың шығармашылығына ғашық болды. Оның шығармаларына ол Көкшетау мектебінде оқып жүргенде қызығушылық таныта бастады. Осындай танысудың қалай басталғаны туралы Ғ. Ибрагимовтың шығармаларын оқығанды ұнататын әжеммен байланысты қызықты еске алу: Кітап жанға әсер етті. Бір кеште мен Ғ. Ибрагимовтың Татар хатын нилар Курми әңгімесін оқуға мүмкіндік алдым.
Бұған дейін атасы кез-келген кітапты алып келген. Ал татар хатын көрмей ме? дегенді оқып, Көкшетауда жүрген Ғ. Ибрагимов тек кітап іздеп жүрген. Осы жылдары автор қазаннан атасы әкелген Қазақ қызы, Наши дни, Красные цветы шығармаларымен танысады.
Кейінірек Ибрахим Яблочко әңгімесін қызығушылықпен оқиды. Келесі күні қазақ ауылындағы ат жарысы туралы мақала жазады.
Осылайша менің Ғ. Ибрагимовпен танысуым басталды. Мен оның шығармалары арқылы керемет әдебиеттің алғашқы ұмытылмас ләззатын бастан өткердім. Одан да көп сиқырлы әлемге, жылқыларға, қаламды алуға батылым жетіп, қанаттандым.
Көрнекті тұлғалармен қарым-қатынас, 1930-шы жылдардағы татар баспасөзіне белсенді қатысуы Ибрагим Салаховтың тәжірибе жинауына әкелді, оның қаламы тегіс болды. Оның Махаббат пьесалары, Дуэль және махаббат пен үміт романдары, Постта өлеңдер жинағы бірінен соң бірі жарық көреді.
1937 жылы жас жазушы И. Салаховтың өміріндегі күтпеген өзгеріс Ғ. Ибрагимовтың есімімен байланысты болды. Автордың Колыма әңгімелері шығармасынан көрініп тұрғандай, жеке басына табыну басталған кезде ол Ғ. Ибрагимов пен Кави Наджми арасындағы байланыс үшін айыпталып қамауға алынды. Әдеби аренада өсіп, танымал болған ол 1937 жылы күтпеген жерден қуғын-сүргінге ұшырады. 10 жылдан астам уақыт түрмеде халық жауы ретінде өтті.
И. Салахов ұзақ уақыт бойы Сталинге адал болды. Тұтқындау кезінде де ол былай деп ойлады: Сталин не болып жатқанын білмеген шығар. Ол бізді құтқарады. Қарапайым аңғал жігіт оның адамдарды жою машинасына түскенін түсіне алмайды. Сталин кейінірек белгілі болғандай құрбан болды.
Қамауға алынғаннан кейін 8 айдан кейін оған қатысты сот отырысы өтті. Сот тек 2 минут кеңесіп, үкім шығарады. Демек, құтқару жоқ, үміт қорқынышты, бәрі шешілді.
Егер түрмеде біреу қан ішсе, онда сіз шыдай аласыз, бірақ жанға тыйым салмаңыз, - деп жазды ол. Түрмелер мен лагерьлерден оралғаннан кейін оны қиын өмір күтіп тұрды. Ол тіпті ең жақын адамдарға ренжіді: ата-анасы, қарындасы. Әйелімен және кішкентай баласымен бірге үйден шығарылғаннан кейін ол Қызылярово ауылының асханасында буфетші болып жұмыс істеді. Магруйға үйленгеннен кейін оның өмірі біршама жақсарғанына қарамастан, оны үлкен сынақтар күтіп тұр.
Осы жылдары Көкшетау даласында атты роман жазып, оны 1965 жылы татар тілінде, ал 1969 жылы қазақ тілінде жариялап шығарған. Осымен қатар поэзиядан да алшақ кетпей, айналысады. Ол қазақ, татар, орыс тілінде жарияланған бірнеше проза және поэзия кітаптарының авторы болды. ҚР Парасат орденімен де марапатталады.
Шығармалары да жетерлік: Дала толқындары, Көкше өлеңдері. Оның ата-бабалары Татарстанның Балтасин ауданынан шыққан, олар Қазақстанға XIX ғасырдың соңында келіп, осында қоныстанып, ағаш ұстасымен айналысқан.
Ибрахим алғашқы білімін медреседе алады, содан кейін туған қаласындағы Жеті жылдық татар мектебінде оқиды. 1928 жылы Қазанға келіп, педагогикалық техникумға оқуға түседі. Сол кездегі мерзімді жастар басылымдарында техникалық мектепте оқу кезінде оның алғашқы қысқа әдеби шығармалары пайда бола бастайды.
1931 жылы техникумды аяқтаған соң, біраз уақыт Яшь ленинчы (қазіргі Сабантуй) және Қызыл яшьләр (қазіргі Татарстан яшьләре) газеттерінің редакцияларында әдеби қызметкер болып жұмыс істейді. 1932 жылы әскерге кетеді. Үш жылға жуық уақыт бойы ол алдымен М. Вахитов атындағы бірінші татар атқыштар полкінде қарапайым сарбаз, содан кейін Укчы әскери полк газетінің редакторы болды.
Әскери қызметтен оралғаннан кейін 1935 жылы Ибрагим Салахов қазан педагогикалық институтына татар тілі мен әдебиеті факультетіне оқуға түседі. Осы уақытта оның шығармашылық қызметі жанданды: 1936-1937 жылдары Татарстан мемлекеттік баспасында оның Постта кітабы Ярату пьесасымен, Дуэль (әскери өмірге арналған) және лирикалық өлеңдерімен жарық көрді.
1937 жылы Ибрагим Салахов ауыра бастайды. Татарстан жазушылар Одағы оған Ялта санаторийлерінің біріне жолдама береді. Сонымен бірге, одақ төрағасы Кави Наджмидің өтініші бойынша оған 1927 жылдан бастап Ялтада емделіп келе жатқан Ғалымжан Ибрагимовтан қазанда жариялануы керек болған жинағының қолжазбасын әкелу тапсырылды.
1937 жылы 25 қазанда қазан педагогикалық институтының үшінші курс студенті Фазыл Алмақаевтың күшін жою туралы Ибрагим Салахов қамауға алынды. Камерада ол өз институтының тұтқындарымен кездеседі. Оны халық жауларымен жасырын контрреволюциялық байланыс жасады деп айыптайды. Осындай көркем әдебиеттің негізінде мамыр айында қазанда отырыс өткізген КСРО Жоғарғы соты судьяларының арнайы тобы 1938 жылы 12 мамырда Ибрагим Салаховты он жылға бас бостандығынан айыру туралы шешім шығарып, кейіннен тағы бес жылға азаматтық құқығынан айырды.
Алдымен Ибрагим Салахов сегіз ай бойы қазандағы Плетенов түрмесінде, содан кейін Тобольск түрмесінде отырады, содан кейін Колымадағы алтын қазғыштар лагеріне барады. Айыптау мерзімі аяқталғанға дейін ол мұнда ауыр жұмыс істейді. Оның денсаулығына байланысты жағдайлар қайтадан күшейе түседі, сонымен қатар ол апатқа ұшырап, аяғын зақымдайды. Содан кейін көзі де нашарлай бастайды.
1947 жылы босатылғаннан кейін оған Қазанда және туған қаласы Көкшетау қаласында тұруға рұқсат етілмейді, сонымен қатар шығармашылық қызметпен айналысуға тыйым салынады. Ол отбасымен Көкшетау қаласынан жеті шақырым қашықтықта орналасқан Қызыл Жар ауылына көшіп, аудандық тұтынушылар одағының асханасында буфетші болып жұмыс істей бастайды.
1953 жылы Сталин қайтыс болғаннан кейін ғана ол тыныш өмір сүре бастайды. 1956 жылы 25 сәуірде КСРО Жоғарғы Сотының Әскери алқасы Ибрагим Салаховтың ісін қайта қарап, бұрынғы адамдардың шешімін негізсіз деп жариялайды және Салаховқа барлық азаматтық құқықтарын қайтарады. Осылайша, ол қайтадан өз туындыларын шығару құқығын алады. 1957 жылы жиырма жылдық үзілістен кейін, Қазанда оның төртінші кітабы Дала дулкыннары өлеңімен шығады.
Осы уақытта Ибрагим Салахов өзінің әйгілі Колыма әңгімелері (Колыма хикәяларе") роман-хроникасын жаза бастайды. Ол кезде сталиндік концлагерьлер туралы бірдеңе жазуға тыйым салынды, сондықтан Ибрагим Салахов өте құпия жұмыс істеді. Шығарманы жазғаннан кейін оның сенімді танысы романның мәтінін үш данада баспа машинкасында тереді. Ибрагим Салахов әр дананы тігеді, олардың біреуін сенімді адамға Уралға сақтауға жібереді, екіншісін қазандағы досына береді, ал үшіншісі темір қорапқа салынып, жерге көміледі.
1970-ші жылдары Ибрагимов Салаховқа оның кітабын Батыста шығаруды ұсынды. Жазушы бұдан бас тартты.
Роман - хроника алғаш рет татар тілінде Қазан Уттар журналында 1988 жылы Тайғақ кичү деген атпен жарық көреді. 1989 жылы Колыма хикәяларе деген атпен Татарстан кітап баспасынан, жеке кітап болып 60 мың тиражбен басылып шығады. 1990 жылы Колыма қасіреті романының үзінділері 9 сәуірден бастап Марсель Зариповтың авторландырылған аудармасында Кешкі қазан газетінде Шындық көп болмайды айдарымен басылды. Кітаптың толық мәтіні орыс тілінде 1991 жылы Татар Кітап баспасынан шыққан. Түпнұсқадан айырмашылығы, орыс басылымы бір тараудан артық болды. Бұл тарауда автор автордың бұрын жарияланған естеліктерін, сондай-ақ оқырмандардың көптеген сұрақтарына жауаптарын қамтып айтып өткен. 2018 жылы роман қазақ тіліне аударылды.
1996 жылы шығарманың сахналық нұсқасы қазан жас көрермендер театрында қойылды (қойылым авторы - Фанавил Галиев, режиссері - Фарит Хабибуллин). Осы спектакль 1996 жылы Ибрагим Салаховтың 85 жылдық мерейтойына байланысты Көкшетау қаласында қойылды. 2018 жылы Қала АРТ-дайындық театрлық зертханасы аясында Ибрагим Салаховтың Колыма қасіреті повесі мен Аяз Гилязовтың Кел, дұға етейік романы бойынша спектакльдің эскизі көрсетілді.
Оқырмандар мен әдебиеттанушылар бұл жұмысты тоталитарлық режимнің адамгершілікке жатпайтын саясатын ашатын, концлагерьдегі миллиондаған әділетсіз тұтқындардың шынайы тағдыры туралы баяндайтын тарихи құжат ретінде қабылдады.
Жазушы татар әдебиетінің дамуына үлкен үлес қосып, бай әдеби мұра қалдырды. 1962 жылдан бастап Ибрагим Салахов - Қазақстан Жазушылар Одағының мүшесі болды.
1965 жылы Колымские рассказы (Колыма хикәяларе) романын баспаға шығарғанға дейін оның Күкчәтау далаларында романы жарық көреді. Осы жылдары ол өзінің екінші үлкен шығармасын - үш бөлімнен тұратын тарихи роман-эпопеясын - Имәннәр тамыр жәйгәндә шығарады. Роман автор мұрағат материалдары мен құжаттарын ұзақ зерттегеннен кейін жазылды.
Татарстаннан алыс болғанына қарамастан Ибрагим Салахов әрқашан қазанда шығатын газеттер мен журналдардың редакцияларымен байланыста болды. Қазан мерзімді баспасөзінің беттерінде оның әңгімелері, естеліктері, мақалалары жарық көрді. Сабантой газеті мен Ялқын журналының беттерінде оның балаларға арналған Яшел йорттың тарихы, Серле мәгарә атты шытырман оқиғалы повестері мен әңгімелері басылып шықты. 1995-1996 жылдары Мәдени журналының беттерінде оның Күкчәтау татарлары атты очерк-естелігі тұрақты жарық көрді.
Ибрагим Салаховтың шығармалары тілдік және стилистикалық ерекшеліктерімен қызықты. Онда даланың әсемдігі, туысқан қазақ халқының салт-дәстүрлері жан-жақты сипатталған. Қазақ әндері мен аңыздары жазушының жеке стилін анықтап, шығармаға ерекше үн қосады.
Жазушы қазақ және татар халықтары арасындағы ежелден келе жатқан достық байланыстардың нығаюына зор үлес қосты. 1991 жылы Ибрагим Салаховты Көкшетау қаласының Құрметті азаматы деп жариялайды, Қазақстан Республикасы Президентінің қолынан жоғары марапат - Парасат (Алтын достық) орденін алады. Ол көптеген жылдар бойы қажырлы еңбегі үшін осы марапаттарға ие болды.
И. Салахов өз ортасында тұрған Көкшетау тың игерушілерінің өмірінен бірнеше поэзиялық және прозалық шығармалар жазды.
Оның бірі - Дала толқындары атты өлеңдер жинағы. Ол 1957 жылы Қазанда татар тілінде басылып шықты. Кейін ол Көкшетау даласында романын жазып, 1957 жылы Қазанда бастырды. Ал Көкшетау жырлары атты өлеңдер жинағы (1959) мен Көкшетау даласында романы (1972 жылы) қазақ тіліне аударылып, Алматыда жарық көрді. И.Салахов өлеңдерін қазақ тіліне С.Ақтаев пен Ғ.Жұмабаев, ал романды Ө.Оспанов аударды.
Жазушы Көкшетау даласында романында тың игерушілердің қажырлы еңбегін, халықтар достығын суреттейді.
Романда, әсіресе совхоз директоры, қазақ Тұяқ Бүркітбаев, татар жігіті, парторг Саит Батталов, мұғалима Ғайша бейнелері сәтті шыққан. Бұл жерде тың игерушілер тақырыбына жазылған шығармалардың ішінен татар жазушысы Н.Фаттахтың Баланың көңілі - далада атты романын айта кеткен жөн.
1990 жылы Колымские рассказы (Колыма хикәяларе) кітабы үшін И.Салахов Г. Тоқай атындағы Мемлекеттік сыйлыққа ие болды. 1992 жылы оған Татарстан Республикасының еңбек сіңірген мәдениет қайраткері құрметі атағы берілді.
Жазушы 1998 жылы 7 шілдеде Көкшетау қаласының жанындағы Қызыл Жар ауылында қайтыс болып, ауылдық зиратқа жерленді.

1.2. Ибрагим Салаховтың Колыма әңгімелеріндегі нақты тұлғалар.

Ибрагим Салахов - репрессивті жылдардың барлық қиындықтарынан аман өткен жазушылардың бірі. Колыма әңгімелері атты еңбегінде ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.