Заңды тұлғаның банкроттығы
Қазақстан Республикасының білім жӘне ғылым министрлігі
М.Х. Дулати атындағы Тараз өңірлік университеті
___________________________________ __________________________________
___________________________________ ________________________факультеті институты
___________________________________ ___________________________________
___________________________________ ___________________________________кафедрасы
КУРСТЫҚ Жұмыс
___________________________________ _______________________________
___________________________________ _______________________________пәні бойынша
Тақырыбы:___________________________________ __________________________________
___________________________________ __________________________________
___________________________________ __________________________________
___________________________________ __________________________________
Білімгер ___________________________ Тобы___ _________ ___________________
аты-жөні қолы
Жетекші____________________________ __________ ________________________ __
қызметі аты-жөні
Қорғауға жіберілді ____________________20____ж. __ _____________________
қолы
Жоба қорғалды __________________20__ж. бағасы ____________________
жазбаша
Комиссия мүшелері: _________________________ _____ ______________________
аты-жөні қолы
______________________________ ___ ___________________
аты-жөні қолы
Тараз 20___
Жоспар:
Кіріспе
1. Заңды тұлғаның құрылу тәртібі мен ерекшеліктері
2. Заңды тұлғаны мемлекеттік тіркеу және қайта тіркеуді құқықтық реттеу
3. Заңды тұлғаны тарату тәртібі
4. Заңды тұлғаның банкроттығы
Пайдаланылған әдебиеттер
Кіріспе
Қазіргі қоғамның өмірін адамдарды топтарға, әртүрлі одақтарға біріктірусіз, белгілі бір мақсаттарға жету үшін жеке күш-жігері мен капиталын біріктірусіз елестету қиын. Ұжымдық құрылымдардың мүліктік және олармен байланысты мүліктік емес қатынастарға қатысуын реттеу мақсатында азаматтық заңнама ерекше құқықтық құрылымды - азаматтық айналымға қатысатын және азаматтық құқықтар мен міндеттердің субъектісі болып табылатын заңды тұлғаны қолданады.
Заңды тұлға институтының пайда болу себептері, сондай-ақ құқықтың пайда болуы мен эволюциясының себептері қоғамның әлеуметтік ұйымдастырылуының күрделенуіне, экономикалық қатынастардың дамуына және кейіннен қоғамдық сананың дамуына байланысты. Қоғамның дамуы процесінде жеке құқықтың жалғыз субъектілері ретінде жеке тұлғалардың қатысуымен қатынастарды құқықтық реттеу дамып келе жатқан экономикалық айналым үшін жеткіліксіз болды.
Заңды тұлға институтының маңызы ХХ ғасырда өсті. Бұл өсу инфрақұрылымның күрделенуіне және кәсіпкерлік қызметтің интернационализациясына, экономикаға мемлекеттің араласуының кеңеюіне және жаңа ақпараттық технологиялардың пайда болуына байланысты болды.
Нарықтық экономикаға көшу құқық субъектілерінің, ең алдымен Қазақстан экономикасының дамуында шешуші рөл атқаратын заңды тұлғалардың жұмыс істеуінің құқықтық негіздері мен шарттарын анықтайтын заңнамалық және заңнамалық актілерді әзірлеуді талап етті.
Заңды тұлға институты-Қазақстан Республикасының Азаматтық кодексінде бекітілген және оны толықтыратын Азаматтық құқық жүйесінің негізгі институттарының бірі. Заңды тұлғалар, азаматтық құқықтың басқа субъектілері сияқты, әртүрлі құқықтар мен міндеттерге ие. Таңдалған тақырыптың өзектілігі дамып келе жатқан ресейлік қоғам жағдайында өміршеңдігі дәлелденген және танылған заңды тұлғалар түрлерінің сипаттамаларын зерттеу маңызды болып табылады. Азаматтық кодексінде заңды тұлғалардың жіктелуі маңызды практикалық мәнге ие, өйткені. заңды тұлғалардың тиісті түрін белгілі бір топқа жатқызу оның ерекше құқықтық режимін анықтайды.
Бұл жұмыстың мақсаты-заңды тұлғаның түсінігін анықтау, заңда қарастырылған заңды тұлғалардың ұйымдық-құқықтық нысандарын, әртүрлі заңды тұлғалардың мүліктік айналымға қатысу тәсілдерін және олардың жауапкершілігін зерттеу.
1."Заңды тұлға ұғымы және оның Қазақстан Республикасының заңнамасы бойынша белгілері" деген бапта автор заңды тұлғаның Қазақстан Республикасының Азаматтық кодексінде бекітілген дефинициясын талдайды. Осы тұжырымдаманы зерделеу негізінде заңды тұлғаның белгілері анықталады, олардың сипаттамасы ашылады және "заңды тұлғаның белгілері"терминіне авторлық ұғым ұсынылады.
Заңды тұлға ұғымы ғылыми құқықтық ортада екіұштылыққа ие. Осы азаматтық құқық Институтының тұжырымдамасына қатысты әртүрлі теориялар бар. Сондықтан, барлық елдерде заңды тұлға ұғымы заңмен бекітілмеген.
1994 жылғы 27 желтоқсандағы Қазақстан Республикасының Азаматтық кодексінде (жалпы бөлігінде) заңды тұлға ұғымы көзделген және онда оның белгілері, яғни оған ғана тән және оны мүліктік қатынастардың басқа субъектілерінен ерекшелейтін сипаттамалары айқындалған.
Қазақстан Республикасы Азаматтық кодексінің 33-бабының 1-тармағына сәйкес заңды тұлға деп меншік, шаруашылық жүргізу немесе жедел басқару құқығында оқшауланған мүлкі бар және осы мүлікпен өз міндеттемелері бойынша жауап беретін, өз атынан мүліктік және жеке мүліктік емес құқықтар мен міндеттерді сатып ала алатын және жүзеге асыра алатын, сотта талапкер және жауапкер бола алатын ұйым түсініледі. Заңды тұлғаның дербес балансы немесе сметасы болуға тиіс.
Біріншіден, заңды тұлға-бұл ұйым. Осыдан заңды тұлғаның негізгі белгісі-ұйымдастырушылық бірліктің белгісі шығады. Рассолова Т.М. Ойынша, сәйкес ұйымдастырушылық бірліктің белгісі-кез - келген заңды тұлға-бұл өзінің басқару органдарының болуын, осы құрылымның құрылымдық құрылымын, атап айтқанда, жеке ішкі бөлімшелер жүйесінің, құрылтай актілерінің (құжаттарының), тиісті мемлекеттік тіркеудің болуын болжайтын ұйым.
В. А. Рахмилович дәл осындай ойды ұстанады, ол заңды тұлға белгілі бір түрде біртұтас құрылым ретінде ұйымдастырылуы керек, оның ішкі құрылымы оның қызметінің мақсаттары мен міндеттеріне сәйкес келеді; оның құқықтық қабілеттілігін жүзеге асыратын органдар болуы керек, ал заңды тұлғаның ұйымдастырушылық бірлігі өрнекті алады және заңды тұлғаның жарғысында немесе заңда, осы түрдегі заңды тұлғалар туралы жалпы Ережеде көзделген жағдайларда қолданылады.
Сүлейменов М.К. және Басин Ю. г. заңды тұлғаның бұл белгісін басқаша ашады. Сонымен, заңды тұлғаның ұйымдық бірлігі, олардың пікірінше, азаматтық-құқықтық қатынастарда біртұтас тұтастық ретінде әрекет ететін, сыртқы жағынан біртұтас ерік білдіретін өзара әрекеттесудің белгілі бір ережелеріне бағынатын көптеген жеке тұлғалардан (жеке тұлғалардан) тұратын ұжымдық біліммен ұсынылуы мүмкін. Бұдан әрі авторлар көптеген мемлекеттердің, соның ішінде Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес заңды тұлғаны бір қатысушы (жеке немесе заңды тұлға) құра алатынын атап өтеді.
ҚР Азаматтық кодексінде көрсетілген анықтамаға сәйкес заңды тұлғаның заттық құқықтардың бірі - меншік құқығы, шаруашылық жүргізу құқығы немесе жедел басқару құқығы негізінде өзіне тиесілі оқшауланған мүлкі болуға тиіс.
Мемлекеттік тіркеу тәртібі
Заңды тұлғаны тіркеу үшін тіркеуші органға Қазақстан Республикасының Әділет министрлігі белгілеген нысан бойынша өтініш беріледі және осы Жарлықтың 7-бабында көрсетілген, мемлекеттік және орыс тілдерінде жасалған және екі данада ұсынылатын құрылтай құжаттары қоса беріледі.
Құрылтай құжаттарымен бір мезгілде тіркеуші органға Қазақстан Республикасының заңнамалық актілеріне сәйкес жарғылық қордың бір бөлігін Банктің депозитіне енгізу туралы құжат ұсынылады. Бұл Талап шағын кәсіпкерлік субъектілеріне қолданылмайды.
Нысанасы банктік және сақтандыру (сақтандыру делдалдығын қоспағанда) қызметі болып табылатын заңды тұлғаны тіркеу үшін оны ашуға Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкінің рұқсаты, ал банктердің филиалдары мен өкілдіктерін, сондай - ақ сақтандыру және қайта сақтандыру ұйымдарын есептік тіркеу үшін оларды ашуға Ұлттық банктің келісімі қосымша талап етіледі.
Банктердің филиалдары мен өкілдіктері болып табылмайтын аумақтық оқшауланған бөлімшелері тиісінше банк заңнамасында айқындалған тәртіппен құрылады және есептік (мемлекеттік) тіркеуге жатпайды.
Заңды тұлғаның құрылтайшысы басқа заңды тұлға болған жағдайларда, тіркеуші органға құрылтай құжаттарымен және басқа да құжаттармен бірге салық органының құрылтайшы - заңды тұлғада салықтар, алымдар және бюджетке төленетін басқа да міндетті төлемдер бойынша берешегінің болуы немесе болмауы туралы анықтамасы беріледі.
Керекті тауар нарығында үстем жағдайға ие заңды тұлғаны мемлекеттік тіркеу үшін монополияға қарсы заңнамада көзделген жағдайларда монополияға қарсы органның келісімі қосымша талап етіледі.
Өтінішке құрылтайшы немесе құрылтайшы уәкілеттік берген адам заңнамада белгіленген тәртіппен куәландырылған құрылтай құжаттарын қоса бере отырып қол қояды.
Заңды тұлғалардың филиалдары мен өкілдіктерін есептік тіркеу кезінде филиалдар мен өкілдіктер туралы ережелерді, сондай-ақ оларды құрған заңды тұлғалардың тіркелген құрылтай құжаттарының көшірмелерін ұсыну талап етіледі.
Шетел қатысатын заңды тұлғаларды тіркеу және олардың филиалдары мен өкілдіктерін есептік тіркеу үшін "шетелдік инвестициялар туралы"Қазақстан Республикасы Президентінің Заң күші бар Жарлығына сәйкес қосымша құжаттар ұсыну талап етіледі.
Қоғамдық және діни бірлестіктерді тіркеу арнайы заң актілерінде көзделген ерекшеліктер ескеріле отырып, Жарлықтың осы бабында белгіленген тәртіппен жүзеге асырылады.
Сонымен бір мезгілде тіркеуші органға заңды тұлғаның, оның филиалының немесе өкілдігінің орналасқан жерін куәландыратын құжат, сондай-ақ заңды тұлғаны мемлекеттік тіркегені үшін алым төленгені туралы түбіртек немесе төлем тапсырмасының көшірмесі ұсынылады.
Тіркеуші орган заңды тұлға мемлекеттік тіркелген күннен бастап он күн ішінде заңды тұлғаның орналасқан жері бойынша салық органына жүргізілген тіркеу туралы хабарлайды. Шағын кәсіпкерлік субъектілері олардың орналасқан жерін куәландыратын құжатты ұсынбайды.
Осы Жарлықта көзделгеннен басқа қандай да бір құжаттар мен мәліметтерді талап етуге тыйым салынады.
Азаматтық кодекске заңды тұлғаларды құру жөніндегі жалпы ережелер енгізілген, сол арқылы оның түрлерінің жекелеген нормалары нақтыланады. Кодекске жақында заңды тұлға құрылтайшысының арнайы бабы енгізілді. Азаматтық кодекстің 40-бабына сәйкес заңды тұлғаны бір немесе бірнеше құрылтайшы құра алады. Меншік иесінің немесе ол уәкілеттік берген органдардың келісімімен шаруашылық жүргізу немесе мүлікті жедел басқару құқығымен ерекшеленетін заңды тұлғалар басқа заңды тұлғалардың құрылтайшылары бола алады.
Заңды тұлғаны бір немесе бірнеше құрылтайшы құра алады.
Мүліктің меншік иелері не олар уәкілеттік берген органдар немесе Тараптар, ал заң актілерінде арнайы көзделген жағдайларда өзге де заңды тұлғалар заңды тұлғаның құрылтайшылары бола алады.
Қазақстан Республикасының заңнамалық актілерінде көзделген жағдайларды қоспағанда, заңды тұлғаның құрылтайшылары оның құрылтайшысы болып табылмайтын осы заңды тұлғаның басқа қатысушыларының қандай да бір артықшылықтарын пайдалана алмайды.
Азаматтық кодекс құрылтай құжаттарының түрі мен міндетті деректемелерін және оларға қойылатын басқа да талаптарды айқындайды.
Азаматтық кодекстің 41-бабына сәйкес заңды тұлға өз қызметін жарғы не құрылтай шарты деп аталатын құрылтай құжаттарының негізінде жүзеге асырады.
Егер заңды тұлғаны бір тұлға құрса, егер Азаматтық кодексте және Қазақстан Республикасының заңнамалық актілерінде өзгеше көзделмесе, заңды тұлға өз қызметін жарғының және құрылтай шартының негізінде немесе Жарғының және заңды тұлғаны құру туралы жазбаша түрде ресімделген шешімнің (жалғыз құрылтайшының шешімінің) негізінде жүзеге асырады. Қазақстан Республикасының заңнамалық актілерінде көзделген жағдайларда коммерциялық ұйым болып табылмайтын заңды тұлға ұйымдардың осы түрі бойынша жалпы ережелер негізінде әрекет ете алады.
Шағын кәсіпкерлік субъектісі болып табылатын заңды тұлға өз қызметін мазмұнын Қазақстан Республикасының Үкіметі белгілейтін үлгі жарғы негізінде жүзеге асыра алады.
Заңды тұлғаның құрылтай шарты жасалады, ал жарғыны құрылтайшылар бекітеді. Егер коммерциялық ұйымның құрылтайшысы бір тұлға болып табылса, құрылтай шарты жасалмайды.
Коммерциялық емес ұйым мен мемлекеттік кәсіпорынның құрылтай құжаттарында заңды тұлға қызметінің мәні мен мақсаты белгіленуге тиіс.
Шаруашылық серіктестігінің, акционерлік қоғамның және өндірістік кооперативтің құрылтай құжаттарында олардың қызметінің мәні мен мақсаттары көзделуі мүмкін.
Құрылтай шартында Тараптар (құрылтайшылар) заңды тұлға құруға міндеттенеді, оны құру жөніндегі бірлескен қызмет тәртібін, оның меншігіне (шаруашылық жүргізу, оралымды басқару) өз мүлкін беру және оның қызметіне қатысу ережесін белгілейді. Егер Қазақстан Республикасының Азаматтық кодексінде немесе заңды тұлғалардың жекелеген түрлері туралы заң актілерінде өзгеше көзделмесе, шартта құрылтайшылар арасында таза табысты бөлудің, заңды тұлғаның қызметін басқару үшін құрылтайшылардың оның құрамынан шығуының шарттары мен тәртібі де белгіленеді және оның Жарғысы бекітіледі.
Құрылтайшылардың келісімі бойынша құрылтай шартына басқа да ережелер енгізілуі мүмкін.
Жалғыз құрылтайшының шешімінде заңды тұлғаны тіркеу жөніндегі іс-әрекеттерді жүзеге асыратын тұлғаны тағайындау, мүлікті меншікке беру (шаруашылық жүргізу, оралымды басқару) шарттары туралы шешім және Қазақстан Республикасының заңнамасына қайшы келмейтін өзге де шешімдер қамтылуға тиіс.
Жалғыз құрылтайшының - заңды тұлғаның шешімін Қазақстан Республикасының заңдарына не осы заңды тұлғаның Жарғысына сәйкес осындай шешім қабылдауға құқығы бар оның органдары, лауазымды адамдары немесе қызметкерлері қабылдайды.
Заңды тұлғаның атауы, тұрғылықты жері, оның органдарын құру тәртібі мен құзыреті, оның қызметін қайта ұйымдастыру және тоқтату қағидалары белгіленетін жарғысы.
Егер заңды тұлғаны бір тұлға құрса, онда оның жарғысында мүлікті құру және кірістерді бөлу тәртібі де белгіленеді.
Жарғыда заңдарға қайшы келмейтін басқа да ережелер болуы мүмкін.
Барлық мүдделі тұлғалар заңды тұлғаның жарғысымен танысуға құқылы.
Заң актілеріне сәйкес заңды тұлғаның басқа да құрылтай құжаттары болуы мүмкін. Сонымен қатар, коммерциялық емес ұйымның құжаттары:
мекеме үшін-меншік иесі (меншік иелері) бекіткен ереже (жарғы) және заңды тұлғаны құру туралы меншік иесінің (меншік иелерінің) шешімі;
қор, тұтыну кооперативі ,коммерциялық емес акционерлік қоғам, қауымдастық (Одақ) нысанындағы заңды тұлғалар бірлестігі үшін, өзге де ұйымдық-құқықтық нысанда-құрылтайшылар бекіткен жарғы және құрылтай шарты;
қоғамдық бірлестік, діни бірлестік үшін -- жарғы ("коммерциялық емес ұйымдар туралы"Заңның 21-бабы).
Коммерциялық емес ұйымның құрылтай құжаттарының талаптарын коммерциялық емес ұйымның өзі, оның құрылтайшылары (қатысушылары) орындауға міндетті.
Коммерциялық емес ұйымның құрылтай шарты мен жарғысының арасында қайшылықтар болған жағдайда:
құрылтай шарты, егер олар құрылтайшылардың ішкі қатынастарына қатысты болса;
Жарғының талаптары, егер оларды қолдану заңды тұлғаның үшінші тұлғалармен қарым-қатынасы үшін маңызды болса, қолданылуға тиіс.
Бір тұлға құрған коммерциялық және коммерциялық емес ұйым Жарғының негізінде ғана жұмыс істей алады. Азаматтық кодекстің 41-бабының 3-тармақшасына сәйкес шаруашылық серіктестігі мен өндірістік кооперативтің құрылтай құжаттарында олардың қызметінің мәні мен мақсаттары белгіленуге тиіс.
Құрылтай құжаттарының қатарына Құрылтай шартын енгізген жағдайда Азаматтық кодекстің 41-бабының талаптары сақталуға, сондай-ақ оның онда көрсетілген ережелермен шектелмейтіні ескерілуге тиіс.
Заңды тұлғаның Жарғысына қойылатын талаптар көрсетілген баптың тармағында қамтылады. Жарғының міндетті шарттарының тізімі бірқатар шарттарды қамтиды, атап айтқанда: ол жұмыс тәртібін, әкімшілік пен еңбек ұжымы арасындағы қарым-қатынасты қосу қажеттілігін және т.б. міндеттейді. Құрылтай шарты мен заңды тұлғаның жарғысы арасында қайшылық туындаған жағдайда:
құрылтай шарты, егер ол құрылтайшының ішкі қатарына жататын болса;
Жарғының ережелері, егер оларды қолдану заңды тұлғаның үшінші тұлғалармен қатынастарында маңызды болса, қолданылуға тиіс.
Барлық мүдделі тұлғалар Жарғымен танысуға құқылы.
2."Азаматтық кодекстен басқа, заңды тұлғаларды мемлекеттік тіркеу тәртібі Қазақстан Республикасы Президентінің" заңды тұлғаларды мемлекеттік тіркеу туралы " 1995 жылғы 17 сәуірдегі Заң күші бар Жарлығымен және Қазақстан Республикасының Әділет министрлігі туралы заңды тұлғаларды мемлекеттік тіркеу туралы Ережемен реттеледі. Мемлекеттік тіркеу тәртібі Заңмен белгіленген.
Мемлекеттік тіркеудің заңды мәніне келетін болсақ, жеке тұлға мемлекеттік тіркеуден өткен сәттен бастап заңды тұлға болып саналады. Заңды тұлғаны тіркеу фактісі заңды тұлғаны заң талаптарын сақтауға және өзінің құрылтай құжаттарын заңға сәйкес келтіруге міндеттейді. Тіркеуден бас тарту туралы шешім тек сот тәртібімен қабылданады. Заңды тұлғаның тиімсіздігіне сілтеме жасай отырып, оны тіркеуден бас тартуға жол берілмейді.
Коммерциялық ұйымдардың фирмалық атауын қоса алғанда, мемлекеттік тіркеу деректері заңды тұлғалардың бірыңғай мемлекеттік тізіліміне енгізіледі.
Филиалдар мен өкілдіктер заң актілерінде белгіленген тәртіппен тіркеледі. Филиалдар мен өкілдіктер олардың атаулары өзгерген жағдайда қайта тіркелуге жатады.
Заңды тұлға құрудың заңда белгіленген тәртібін бұзу немесе оның құрылтай құжаттарының заңға сәйкес келмеуі заңды тұлғаны мемлекеттік тіркеуден бас тартуға әкеп соғады. Заңды тұлғаның тиімсіздігіне сілтеме жасай отырып, оны тіркеуден бас тартуға жол берілмейді.
Мемлекеттік тіркеуден бас тартуға, сондай-ақ мұндай тіркеуден жалтаруға сотқа шағым жасалуы мүмкін.
Келесі жағдайларда заңды тұлға::
1) жарғылық капитал мөлшерін азайту;
2) аты өзгерген кезде;
3) шаруашылық серіктестіктерге қатысушылар құрамындағы өзгерістер (жүз және одан да көп қатысушысы бар шаруашылық серіктестіктерді қоспағанда).
Осы негіздер бойынша құрылтай құжаттарына енгізілген өзгерістер заңды тұлға қайта тіркелгенге дейін жарамсыз болып табылады.
Егер құрылтай құжаттарына басқа да өзгерістер мен толықтырулар енгізілсе, заңды тұлға бұл туралы тіркеуші органға бір ай ішінде хабарлайды.
3. Заңды тұлғаны тарату-бұл заңды тұлғалардың мемлекеттік тізілімінен алып тастау арқылы оның құқықтық қабілеттілігі мен құқықтық қабілеттілігін тоқтату.тарату кезінде заңды ... жалғасы
М.Х. Дулати атындағы Тараз өңірлік университеті
___________________________________ __________________________________
___________________________________ ________________________факультеті институты
___________________________________ ___________________________________
___________________________________ ___________________________________кафедрасы
КУРСТЫҚ Жұмыс
___________________________________ _______________________________
___________________________________ _______________________________пәні бойынша
Тақырыбы:___________________________________ __________________________________
___________________________________ __________________________________
___________________________________ __________________________________
___________________________________ __________________________________
Білімгер ___________________________ Тобы___ _________ ___________________
аты-жөні қолы
Жетекші____________________________ __________ ________________________ __
қызметі аты-жөні
Қорғауға жіберілді ____________________20____ж. __ _____________________
қолы
Жоба қорғалды __________________20__ж. бағасы ____________________
жазбаша
Комиссия мүшелері: _________________________ _____ ______________________
аты-жөні қолы
______________________________ ___ ___________________
аты-жөні қолы
Тараз 20___
Жоспар:
Кіріспе
1. Заңды тұлғаның құрылу тәртібі мен ерекшеліктері
2. Заңды тұлғаны мемлекеттік тіркеу және қайта тіркеуді құқықтық реттеу
3. Заңды тұлғаны тарату тәртібі
4. Заңды тұлғаның банкроттығы
Пайдаланылған әдебиеттер
Кіріспе
Қазіргі қоғамның өмірін адамдарды топтарға, әртүрлі одақтарға біріктірусіз, белгілі бір мақсаттарға жету үшін жеке күш-жігері мен капиталын біріктірусіз елестету қиын. Ұжымдық құрылымдардың мүліктік және олармен байланысты мүліктік емес қатынастарға қатысуын реттеу мақсатында азаматтық заңнама ерекше құқықтық құрылымды - азаматтық айналымға қатысатын және азаматтық құқықтар мен міндеттердің субъектісі болып табылатын заңды тұлғаны қолданады.
Заңды тұлға институтының пайда болу себептері, сондай-ақ құқықтың пайда болуы мен эволюциясының себептері қоғамның әлеуметтік ұйымдастырылуының күрделенуіне, экономикалық қатынастардың дамуына және кейіннен қоғамдық сананың дамуына байланысты. Қоғамның дамуы процесінде жеке құқықтың жалғыз субъектілері ретінде жеке тұлғалардың қатысуымен қатынастарды құқықтық реттеу дамып келе жатқан экономикалық айналым үшін жеткіліксіз болды.
Заңды тұлға институтының маңызы ХХ ғасырда өсті. Бұл өсу инфрақұрылымның күрделенуіне және кәсіпкерлік қызметтің интернационализациясына, экономикаға мемлекеттің араласуының кеңеюіне және жаңа ақпараттық технологиялардың пайда болуына байланысты болды.
Нарықтық экономикаға көшу құқық субъектілерінің, ең алдымен Қазақстан экономикасының дамуында шешуші рөл атқаратын заңды тұлғалардың жұмыс істеуінің құқықтық негіздері мен шарттарын анықтайтын заңнамалық және заңнамалық актілерді әзірлеуді талап етті.
Заңды тұлға институты-Қазақстан Республикасының Азаматтық кодексінде бекітілген және оны толықтыратын Азаматтық құқық жүйесінің негізгі институттарының бірі. Заңды тұлғалар, азаматтық құқықтың басқа субъектілері сияқты, әртүрлі құқықтар мен міндеттерге ие. Таңдалған тақырыптың өзектілігі дамып келе жатқан ресейлік қоғам жағдайында өміршеңдігі дәлелденген және танылған заңды тұлғалар түрлерінің сипаттамаларын зерттеу маңызды болып табылады. Азаматтық кодексінде заңды тұлғалардың жіктелуі маңызды практикалық мәнге ие, өйткені. заңды тұлғалардың тиісті түрін белгілі бір топқа жатқызу оның ерекше құқықтық режимін анықтайды.
Бұл жұмыстың мақсаты-заңды тұлғаның түсінігін анықтау, заңда қарастырылған заңды тұлғалардың ұйымдық-құқықтық нысандарын, әртүрлі заңды тұлғалардың мүліктік айналымға қатысу тәсілдерін және олардың жауапкершілігін зерттеу.
1."Заңды тұлға ұғымы және оның Қазақстан Республикасының заңнамасы бойынша белгілері" деген бапта автор заңды тұлғаның Қазақстан Республикасының Азаматтық кодексінде бекітілген дефинициясын талдайды. Осы тұжырымдаманы зерделеу негізінде заңды тұлғаның белгілері анықталады, олардың сипаттамасы ашылады және "заңды тұлғаның белгілері"терминіне авторлық ұғым ұсынылады.
Заңды тұлға ұғымы ғылыми құқықтық ортада екіұштылыққа ие. Осы азаматтық құқық Институтының тұжырымдамасына қатысты әртүрлі теориялар бар. Сондықтан, барлық елдерде заңды тұлға ұғымы заңмен бекітілмеген.
1994 жылғы 27 желтоқсандағы Қазақстан Республикасының Азаматтық кодексінде (жалпы бөлігінде) заңды тұлға ұғымы көзделген және онда оның белгілері, яғни оған ғана тән және оны мүліктік қатынастардың басқа субъектілерінен ерекшелейтін сипаттамалары айқындалған.
Қазақстан Республикасы Азаматтық кодексінің 33-бабының 1-тармағына сәйкес заңды тұлға деп меншік, шаруашылық жүргізу немесе жедел басқару құқығында оқшауланған мүлкі бар және осы мүлікпен өз міндеттемелері бойынша жауап беретін, өз атынан мүліктік және жеке мүліктік емес құқықтар мен міндеттерді сатып ала алатын және жүзеге асыра алатын, сотта талапкер және жауапкер бола алатын ұйым түсініледі. Заңды тұлғаның дербес балансы немесе сметасы болуға тиіс.
Біріншіден, заңды тұлға-бұл ұйым. Осыдан заңды тұлғаның негізгі белгісі-ұйымдастырушылық бірліктің белгісі шығады. Рассолова Т.М. Ойынша, сәйкес ұйымдастырушылық бірліктің белгісі-кез - келген заңды тұлға-бұл өзінің басқару органдарының болуын, осы құрылымның құрылымдық құрылымын, атап айтқанда, жеке ішкі бөлімшелер жүйесінің, құрылтай актілерінің (құжаттарының), тиісті мемлекеттік тіркеудің болуын болжайтын ұйым.
В. А. Рахмилович дәл осындай ойды ұстанады, ол заңды тұлға белгілі бір түрде біртұтас құрылым ретінде ұйымдастырылуы керек, оның ішкі құрылымы оның қызметінің мақсаттары мен міндеттеріне сәйкес келеді; оның құқықтық қабілеттілігін жүзеге асыратын органдар болуы керек, ал заңды тұлғаның ұйымдастырушылық бірлігі өрнекті алады және заңды тұлғаның жарғысында немесе заңда, осы түрдегі заңды тұлғалар туралы жалпы Ережеде көзделген жағдайларда қолданылады.
Сүлейменов М.К. және Басин Ю. г. заңды тұлғаның бұл белгісін басқаша ашады. Сонымен, заңды тұлғаның ұйымдық бірлігі, олардың пікірінше, азаматтық-құқықтық қатынастарда біртұтас тұтастық ретінде әрекет ететін, сыртқы жағынан біртұтас ерік білдіретін өзара әрекеттесудің белгілі бір ережелеріне бағынатын көптеген жеке тұлғалардан (жеке тұлғалардан) тұратын ұжымдық біліммен ұсынылуы мүмкін. Бұдан әрі авторлар көптеген мемлекеттердің, соның ішінде Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес заңды тұлғаны бір қатысушы (жеке немесе заңды тұлға) құра алатынын атап өтеді.
ҚР Азаматтық кодексінде көрсетілген анықтамаға сәйкес заңды тұлғаның заттық құқықтардың бірі - меншік құқығы, шаруашылық жүргізу құқығы немесе жедел басқару құқығы негізінде өзіне тиесілі оқшауланған мүлкі болуға тиіс.
Мемлекеттік тіркеу тәртібі
Заңды тұлғаны тіркеу үшін тіркеуші органға Қазақстан Республикасының Әділет министрлігі белгілеген нысан бойынша өтініш беріледі және осы Жарлықтың 7-бабында көрсетілген, мемлекеттік және орыс тілдерінде жасалған және екі данада ұсынылатын құрылтай құжаттары қоса беріледі.
Құрылтай құжаттарымен бір мезгілде тіркеуші органға Қазақстан Республикасының заңнамалық актілеріне сәйкес жарғылық қордың бір бөлігін Банктің депозитіне енгізу туралы құжат ұсынылады. Бұл Талап шағын кәсіпкерлік субъектілеріне қолданылмайды.
Нысанасы банктік және сақтандыру (сақтандыру делдалдығын қоспағанда) қызметі болып табылатын заңды тұлғаны тіркеу үшін оны ашуға Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкінің рұқсаты, ал банктердің филиалдары мен өкілдіктерін, сондай - ақ сақтандыру және қайта сақтандыру ұйымдарын есептік тіркеу үшін оларды ашуға Ұлттық банктің келісімі қосымша талап етіледі.
Банктердің филиалдары мен өкілдіктері болып табылмайтын аумақтық оқшауланған бөлімшелері тиісінше банк заңнамасында айқындалған тәртіппен құрылады және есептік (мемлекеттік) тіркеуге жатпайды.
Заңды тұлғаның құрылтайшысы басқа заңды тұлға болған жағдайларда, тіркеуші органға құрылтай құжаттарымен және басқа да құжаттармен бірге салық органының құрылтайшы - заңды тұлғада салықтар, алымдар және бюджетке төленетін басқа да міндетті төлемдер бойынша берешегінің болуы немесе болмауы туралы анықтамасы беріледі.
Керекті тауар нарығында үстем жағдайға ие заңды тұлғаны мемлекеттік тіркеу үшін монополияға қарсы заңнамада көзделген жағдайларда монополияға қарсы органның келісімі қосымша талап етіледі.
Өтінішке құрылтайшы немесе құрылтайшы уәкілеттік берген адам заңнамада белгіленген тәртіппен куәландырылған құрылтай құжаттарын қоса бере отырып қол қояды.
Заңды тұлғалардың филиалдары мен өкілдіктерін есептік тіркеу кезінде филиалдар мен өкілдіктер туралы ережелерді, сондай-ақ оларды құрған заңды тұлғалардың тіркелген құрылтай құжаттарының көшірмелерін ұсыну талап етіледі.
Шетел қатысатын заңды тұлғаларды тіркеу және олардың филиалдары мен өкілдіктерін есептік тіркеу үшін "шетелдік инвестициялар туралы"Қазақстан Республикасы Президентінің Заң күші бар Жарлығына сәйкес қосымша құжаттар ұсыну талап етіледі.
Қоғамдық және діни бірлестіктерді тіркеу арнайы заң актілерінде көзделген ерекшеліктер ескеріле отырып, Жарлықтың осы бабында белгіленген тәртіппен жүзеге асырылады.
Сонымен бір мезгілде тіркеуші органға заңды тұлғаның, оның филиалының немесе өкілдігінің орналасқан жерін куәландыратын құжат, сондай-ақ заңды тұлғаны мемлекеттік тіркегені үшін алым төленгені туралы түбіртек немесе төлем тапсырмасының көшірмесі ұсынылады.
Тіркеуші орган заңды тұлға мемлекеттік тіркелген күннен бастап он күн ішінде заңды тұлғаның орналасқан жері бойынша салық органына жүргізілген тіркеу туралы хабарлайды. Шағын кәсіпкерлік субъектілері олардың орналасқан жерін куәландыратын құжатты ұсынбайды.
Осы Жарлықта көзделгеннен басқа қандай да бір құжаттар мен мәліметтерді талап етуге тыйым салынады.
Азаматтық кодекске заңды тұлғаларды құру жөніндегі жалпы ережелер енгізілген, сол арқылы оның түрлерінің жекелеген нормалары нақтыланады. Кодекске жақында заңды тұлға құрылтайшысының арнайы бабы енгізілді. Азаматтық кодекстің 40-бабына сәйкес заңды тұлғаны бір немесе бірнеше құрылтайшы құра алады. Меншік иесінің немесе ол уәкілеттік берген органдардың келісімімен шаруашылық жүргізу немесе мүлікті жедел басқару құқығымен ерекшеленетін заңды тұлғалар басқа заңды тұлғалардың құрылтайшылары бола алады.
Заңды тұлғаны бір немесе бірнеше құрылтайшы құра алады.
Мүліктің меншік иелері не олар уәкілеттік берген органдар немесе Тараптар, ал заң актілерінде арнайы көзделген жағдайларда өзге де заңды тұлғалар заңды тұлғаның құрылтайшылары бола алады.
Қазақстан Республикасының заңнамалық актілерінде көзделген жағдайларды қоспағанда, заңды тұлғаның құрылтайшылары оның құрылтайшысы болып табылмайтын осы заңды тұлғаның басқа қатысушыларының қандай да бір артықшылықтарын пайдалана алмайды.
Азаматтық кодекс құрылтай құжаттарының түрі мен міндетті деректемелерін және оларға қойылатын басқа да талаптарды айқындайды.
Азаматтық кодекстің 41-бабына сәйкес заңды тұлға өз қызметін жарғы не құрылтай шарты деп аталатын құрылтай құжаттарының негізінде жүзеге асырады.
Егер заңды тұлғаны бір тұлға құрса, егер Азаматтық кодексте және Қазақстан Республикасының заңнамалық актілерінде өзгеше көзделмесе, заңды тұлға өз қызметін жарғының және құрылтай шартының негізінде немесе Жарғының және заңды тұлғаны құру туралы жазбаша түрде ресімделген шешімнің (жалғыз құрылтайшының шешімінің) негізінде жүзеге асырады. Қазақстан Республикасының заңнамалық актілерінде көзделген жағдайларда коммерциялық ұйым болып табылмайтын заңды тұлға ұйымдардың осы түрі бойынша жалпы ережелер негізінде әрекет ете алады.
Шағын кәсіпкерлік субъектісі болып табылатын заңды тұлға өз қызметін мазмұнын Қазақстан Республикасының Үкіметі белгілейтін үлгі жарғы негізінде жүзеге асыра алады.
Заңды тұлғаның құрылтай шарты жасалады, ал жарғыны құрылтайшылар бекітеді. Егер коммерциялық ұйымның құрылтайшысы бір тұлға болып табылса, құрылтай шарты жасалмайды.
Коммерциялық емес ұйым мен мемлекеттік кәсіпорынның құрылтай құжаттарында заңды тұлға қызметінің мәні мен мақсаты белгіленуге тиіс.
Шаруашылық серіктестігінің, акционерлік қоғамның және өндірістік кооперативтің құрылтай құжаттарында олардың қызметінің мәні мен мақсаттары көзделуі мүмкін.
Құрылтай шартында Тараптар (құрылтайшылар) заңды тұлға құруға міндеттенеді, оны құру жөніндегі бірлескен қызмет тәртібін, оның меншігіне (шаруашылық жүргізу, оралымды басқару) өз мүлкін беру және оның қызметіне қатысу ережесін белгілейді. Егер Қазақстан Республикасының Азаматтық кодексінде немесе заңды тұлғалардың жекелеген түрлері туралы заң актілерінде өзгеше көзделмесе, шартта құрылтайшылар арасында таза табысты бөлудің, заңды тұлғаның қызметін басқару үшін құрылтайшылардың оның құрамынан шығуының шарттары мен тәртібі де белгіленеді және оның Жарғысы бекітіледі.
Құрылтайшылардың келісімі бойынша құрылтай шартына басқа да ережелер енгізілуі мүмкін.
Жалғыз құрылтайшының шешімінде заңды тұлғаны тіркеу жөніндегі іс-әрекеттерді жүзеге асыратын тұлғаны тағайындау, мүлікті меншікке беру (шаруашылық жүргізу, оралымды басқару) шарттары туралы шешім және Қазақстан Республикасының заңнамасына қайшы келмейтін өзге де шешімдер қамтылуға тиіс.
Жалғыз құрылтайшының - заңды тұлғаның шешімін Қазақстан Республикасының заңдарына не осы заңды тұлғаның Жарғысына сәйкес осындай шешім қабылдауға құқығы бар оның органдары, лауазымды адамдары немесе қызметкерлері қабылдайды.
Заңды тұлғаның атауы, тұрғылықты жері, оның органдарын құру тәртібі мен құзыреті, оның қызметін қайта ұйымдастыру және тоқтату қағидалары белгіленетін жарғысы.
Егер заңды тұлғаны бір тұлға құрса, онда оның жарғысында мүлікті құру және кірістерді бөлу тәртібі де белгіленеді.
Жарғыда заңдарға қайшы келмейтін басқа да ережелер болуы мүмкін.
Барлық мүдделі тұлғалар заңды тұлғаның жарғысымен танысуға құқылы.
Заң актілеріне сәйкес заңды тұлғаның басқа да құрылтай құжаттары болуы мүмкін. Сонымен қатар, коммерциялық емес ұйымның құжаттары:
мекеме үшін-меншік иесі (меншік иелері) бекіткен ереже (жарғы) және заңды тұлғаны құру туралы меншік иесінің (меншік иелерінің) шешімі;
қор, тұтыну кооперативі ,коммерциялық емес акционерлік қоғам, қауымдастық (Одақ) нысанындағы заңды тұлғалар бірлестігі үшін, өзге де ұйымдық-құқықтық нысанда-құрылтайшылар бекіткен жарғы және құрылтай шарты;
қоғамдық бірлестік, діни бірлестік үшін -- жарғы ("коммерциялық емес ұйымдар туралы"Заңның 21-бабы).
Коммерциялық емес ұйымның құрылтай құжаттарының талаптарын коммерциялық емес ұйымның өзі, оның құрылтайшылары (қатысушылары) орындауға міндетті.
Коммерциялық емес ұйымның құрылтай шарты мен жарғысының арасында қайшылықтар болған жағдайда:
құрылтай шарты, егер олар құрылтайшылардың ішкі қатынастарына қатысты болса;
Жарғының талаптары, егер оларды қолдану заңды тұлғаның үшінші тұлғалармен қарым-қатынасы үшін маңызды болса, қолданылуға тиіс.
Бір тұлға құрған коммерциялық және коммерциялық емес ұйым Жарғының негізінде ғана жұмыс істей алады. Азаматтық кодекстің 41-бабының 3-тармақшасына сәйкес шаруашылық серіктестігі мен өндірістік кооперативтің құрылтай құжаттарында олардың қызметінің мәні мен мақсаттары белгіленуге тиіс.
Құрылтай құжаттарының қатарына Құрылтай шартын енгізген жағдайда Азаматтық кодекстің 41-бабының талаптары сақталуға, сондай-ақ оның онда көрсетілген ережелермен шектелмейтіні ескерілуге тиіс.
Заңды тұлғаның Жарғысына қойылатын талаптар көрсетілген баптың тармағында қамтылады. Жарғының міндетті шарттарының тізімі бірқатар шарттарды қамтиды, атап айтқанда: ол жұмыс тәртібін, әкімшілік пен еңбек ұжымы арасындағы қарым-қатынасты қосу қажеттілігін және т.б. міндеттейді. Құрылтай шарты мен заңды тұлғаның жарғысы арасында қайшылық туындаған жағдайда:
құрылтай шарты, егер ол құрылтайшының ішкі қатарына жататын болса;
Жарғының ережелері, егер оларды қолдану заңды тұлғаның үшінші тұлғалармен қатынастарында маңызды болса, қолданылуға тиіс.
Барлық мүдделі тұлғалар Жарғымен танысуға құқылы.
2."Азаматтық кодекстен басқа, заңды тұлғаларды мемлекеттік тіркеу тәртібі Қазақстан Республикасы Президентінің" заңды тұлғаларды мемлекеттік тіркеу туралы " 1995 жылғы 17 сәуірдегі Заң күші бар Жарлығымен және Қазақстан Республикасының Әділет министрлігі туралы заңды тұлғаларды мемлекеттік тіркеу туралы Ережемен реттеледі. Мемлекеттік тіркеу тәртібі Заңмен белгіленген.
Мемлекеттік тіркеудің заңды мәніне келетін болсақ, жеке тұлға мемлекеттік тіркеуден өткен сәттен бастап заңды тұлға болып саналады. Заңды тұлғаны тіркеу фактісі заңды тұлғаны заң талаптарын сақтауға және өзінің құрылтай құжаттарын заңға сәйкес келтіруге міндеттейді. Тіркеуден бас тарту туралы шешім тек сот тәртібімен қабылданады. Заңды тұлғаның тиімсіздігіне сілтеме жасай отырып, оны тіркеуден бас тартуға жол берілмейді.
Коммерциялық ұйымдардың фирмалық атауын қоса алғанда, мемлекеттік тіркеу деректері заңды тұлғалардың бірыңғай мемлекеттік тізіліміне енгізіледі.
Филиалдар мен өкілдіктер заң актілерінде белгіленген тәртіппен тіркеледі. Филиалдар мен өкілдіктер олардың атаулары өзгерген жағдайда қайта тіркелуге жатады.
Заңды тұлға құрудың заңда белгіленген тәртібін бұзу немесе оның құрылтай құжаттарының заңға сәйкес келмеуі заңды тұлғаны мемлекеттік тіркеуден бас тартуға әкеп соғады. Заңды тұлғаның тиімсіздігіне сілтеме жасай отырып, оны тіркеуден бас тартуға жол берілмейді.
Мемлекеттік тіркеуден бас тартуға, сондай-ақ мұндай тіркеуден жалтаруға сотқа шағым жасалуы мүмкін.
Келесі жағдайларда заңды тұлға::
1) жарғылық капитал мөлшерін азайту;
2) аты өзгерген кезде;
3) шаруашылық серіктестіктерге қатысушылар құрамындағы өзгерістер (жүз және одан да көп қатысушысы бар шаруашылық серіктестіктерді қоспағанда).
Осы негіздер бойынша құрылтай құжаттарына енгізілген өзгерістер заңды тұлға қайта тіркелгенге дейін жарамсыз болып табылады.
Егер құрылтай құжаттарына басқа да өзгерістер мен толықтырулар енгізілсе, заңды тұлға бұл туралы тіркеуші органға бір ай ішінде хабарлайды.
3. Заңды тұлғаны тарату-бұл заңды тұлғалардың мемлекеттік тізілімінен алып тастау арқылы оның құқықтық қабілеттілігі мен құқықтық қабілеттілігін тоқтату.тарату кезінде заңды ... жалғасы
Ұқсас жұмыстар
Пәндер
- Іс жүргізу
- Автоматтандыру, Техника
- Алғашқы әскери дайындық
- Астрономия
- Ауыл шаруашылығы
- Банк ісі
- Бизнесті бағалау
- Биология
- Бухгалтерлік іс
- Валеология
- Ветеринария
- География
- Геология, Геофизика, Геодезия
- Дін
- Ет, сүт, шарап өнімдері
- Жалпы тарих
- Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
- Журналистика
- Информатика
- Кеден ісі
- Маркетинг
- Математика, Геометрия
- Медицина
- Мемлекеттік басқару
- Менеджмент
- Мұнай, Газ
- Мұрағат ісі
- Мәдениеттану
- ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
- Педагогика
- Полиграфия
- Психология
- Салық
- Саясаттану
- Сақтандыру
- Сертификаттау, стандарттау
- Социология, Демография
- Спорт
- Статистика
- Тілтану, Филология
- Тарихи тұлғалар
- Тау-кен ісі
- Транспорт
- Туризм
- Физика
- Философия
- Халықаралық қатынастар
- Химия
- Экология, Қоршаған ортаны қорғау
- Экономика
- Экономикалық география
- Электротехника
- Қазақстан тарихы
- Қаржы
- Құрылыс
- Құқық, Криминалистика
- Әдебиет
- Өнер, музыка
- Өнеркәсіп, Өндіріс
Қазақ тілінде жазылған рефераттар, курстық жұмыстар, дипломдық жұмыстар бойынша біздің қор #1 болып табылады.
Ақпарат
Қосымша
Email: info@stud.kz