Мәдениетаралық қарым - қатынас және көркем аударма

Жұмыс түрі: Материал
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 8 бет
Таңдаулыға:

ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫ ҒЫЛЫМ ЖӘНЕ
БІЛІМ МИНИСТРЛІГІ
АБЫЛАЙ ХАН АТЫНДАҒЫ ҚАЗАҚ ХАЛЫҚАРАЛЫҚ ҚАТЫНАСТАР ЖӘНЕ ӘЛЕМ ТІЛДЕРІ УНИВЕРСИТЕТІ АҚ

Мамандығы: 5В020700 - Аударма ісі

ДИПЛОМДЫҚ ЖОБА

Қазақ және ағылшын тілдеріндегі мәдени қарым-қатынас және оның аудармадағы көрінісі

Орындаушы: 4 курс студенті
Алченбаева Ақерке
Ғылыми жетекшісі: Филология ғылымдарының кандидаты,
доцент Ақыш Б.Ө.
Тәжірибе базасының жетекшісі:
HR бөлімінің директоры- Малькеева Аида Нұрланқызы

"Қорғауға жіберілді"
Синхронды аударма кафедрасының меңгерушісі
Динасилова Мөлдіp Ақжановна____________

Алматы, 2022
МАЗМҰНЫ

КІРІСПЕ
І ТАРАУ МӘДЕНИЕТАРАЛЫҚ ҚАРЫМ - ҚАТЫНАС ЖӘНЕ ОНЫҢ МАҢЫЗЫ
1.1 Мәдениетаралық қарым-қатынас және оның маңызы
1.2 Қазақ және ағылшын тілдеріндегі сөйлем құрылыстарының ерекшеліктері
ІІ ТАРАУ МӘДЕНИЕТАРАЛЫҚ ҚАРЫМ - ҚАТЫНАСТЫҢ АУДАРМАДАҒЫ КӨРІНІСІ
2.1 Мәдениетаралық қарым-қатынас және көркем аударма
2.2 Қазақ және ағылшын ұлттарының мәдениетаралық қарым-қатынастарын білдіретін мәтіндерге аударма жасау ерекшеліктері

ҚОРЫТЫНДЫ
ПАЙДАЛАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ
ҚОСЫМША.

КІРІСПЕ
Тіл дүниеге қалай келді деген сұрақ қойылса, "Вавилондағы аңыз" бірден ойға келетіні мәлім. Аңыз бойынша Тәңір, адамзат бір-бірімен жанжалдасып, дауласып қалмасын деген мақсатпен, бәріне түрлі сойлеу тілін берген екен. Соның есебінен әлемде кейінгі статистика бойынша 7151 тіл және "аударма ісі" деген өрелі сала пайда болды. Аударма-тілдік және мәдениетаралық құрал. Бірақ аударманы осы сөйлем қалпында ғана шектеп қою қате болар еді. Адамзат аударма арқылы қалыптасады. Біз өмір сүріп жатқан дүние белгілі бір жүйеге орнатылғаны, адам өмірінің кез келген қозғалысы ішкі жүйенің бір түрі болып табылатыны, онсыз дүниенің бүкіл жүйесін құру мүмкін емес екені белгілі. Дүние жүзі халықтарының тілдері арасындағы қарым-қатынас - Өзіндік қарым-қатынас жүйесі болуы керек. Тілдер арасындағы қарым-қатынастың мұндай жүйесінің ең қарапайым шешімі - адамзатты біріктіретін факторлардың бірі болып табылатын аударма.

Ал ''мәдениет" сөзінiн аудармаға тікелей әсері бар. Біріншіден, аударма саласының өзі саясатты, әдебиетті, қоғамды, жақын мәдениетті білдіреді. Яки мәдениетке байланысты кино, театр, мұражай, кітапханалар теңдей дәрежеде аудармада қолданылады.
Екіншіден, аудармаға әрі аудармашыға адалдық-мәдениеттің белгісі. Берілген мәтіннің 1-2 сөзін тастап, енді біреуін бұрмалап, екінші тарапқа жеткізетін болсақ аударма мәдениеті бұзылады.

Үшіншіден, аударма-жеке жанр ғана емес, барлық жанрда кездесетiн, мәдениеттің бұлақ көзі, қоғамның элитасы. Ал элита-мәдениет бар жерде ғана қалыптасады. Сөйткенмен элитаны элита ететін дүние-бірнеше тіл білушілік. Бұл жайлы аударма теориясын зерттеуші В. Алимов "Мен аударманы-мәдениеттің тал бесігі деп түсінемін. Сондықтан да аударманы көркемдік, қоғамдық-саяси, салалық аударма деп ірі-ірі топтарға бөлдім. Әркім өз көңіліне жаққанын таңдасын" дейді [ ]. Осы жолды саралай отырып, аударманың халқымыздың тарихындағы орнын ғана емес, оның болашақтағы орнын да көрсете аламыз. Бүгінде аударма әлем әдебиетіндегі көркем шығармаларды қазақ тіліне аудару арқылы мемлекеттік тіліміздің мәртебесін көтере алады. Қазақ поэзиясының аудармасындағы осындай кемелдік кезеңіне теориялық талдау жасау оның болашақ көркемдік көкжиегін кеңейту жолдарын қарастыруға мүмкіндік береді. Көркем аудармада, әсіресе поэтикалық аудармада аударманың жоғары көркемдік деңгейі әртүрлі факторларды есепке алуды талап етеді. Ұлттық нақышты сақтай отырып, көркем аударма қайшылықтың қатаң талабы екені белгілі. Дегенмен, мұны ескеру керек. Қайсыбір жағдайда аудармашылардың сөзбе-сөз аудармаға жасайтын кездері де болады. Бұл тәсіл толыққанды көркем аудармада ұтымды бола бермейтіні анық. Себебі, поэтикалық аударманың ең басты міндеті - кейіпкердің лирикалық көңіл-күйіне барынша жақын, түпнұсқадан ауытқымайтын бедер табу. Сондықтан диплом жұмысында талдау үшін көбіне әдебиет, соның ішінде проза жанрынан мысалдар алып талдауға тоқталдық.

Дипломдық жоба тақырыбының өзектілігі. Көркем аударма дегеніміз - түрлі әсем сөздермен кестеленген, көркемделген әдемі, сапалы, бейнелі аударма. Демек берілген шығарманы сөзбе-сөз аудармасанда, мағынасы сол қалпында сақталуы маңыздырақ. Бұл айтқанға оңай болғанымен, көркем шығарма аудармашыға жеңіл жұмыс емес. Шындығында, көркем шығарманы аударатын аудармашының тек қана тіл білуі жеткіліксіз. Мәселен оның бойында шығармашылық қабілеті, өнерге деген сүйіспеншілігі, әдебиетке деген махаббаты болғаны аудармаға одан сайын ықпал ететіні мәлім. Бұл жағдайда мәдениет бірте-бірте әдебиетке айналады. Өйткені әдебиет пен мәдениет егіз ұғыныс деуге болады. Бірін-бірі тудырады. Нәтижесінде көркем аударма бірнеше түрге бөлінеді. Ол поэзия, проза, сатира, пьесса сияқты жанрлардан тұрады.

Аталған жанрдағы сырт тілде берілген мәтіндерді қазақ тіліне аударудың арғы бергі өткен жолын, ізденістерін жіктеу - ұлттың көріктілік ойдың бүгінгі биігін жинақтаудың, ілгеріде алар асуларын белгілеудің бір тәсілі.
Көркем аударма-тілдік және мәдениатарлық құрал. Балама-ақпараттық, салалық аудармалар мәдениет ұғымынан алшақтайды. Көркем аударманы өзге жанрлардан бөлектеп қарастырған басты себебіміз де сол.
Ал аударманың басты бағыты - тілдер әлемі.. Тіл көп болған сайын аударма да жаңа туған айдай толысып, әрлене береді. Ал аудармашы - тек тілге ғана емес, мәтіннің астарына да қарайды, өз сөзін айтады.Бірақ идеясы өзгенікі болады.
Сіз бен біз білетін "аударма" саласының ауқымы біз ойлағаннан да кең екен.
Өйткені ешбір сала әлем халықтарының мәдени-рухани қозғаушы күші, жан-жақты даму саласы, қарым-қатынас құралы бола алмайды.

Зерттеу нысаны - Қазақ және ағылшын тілдерінің сөйлем құрылымының ерекшеліктері
Зерттеу пәні - Қазақ және ағылшын тілдерінің мәдени қарым-қатынасының маңызы
Осы зерттеудің мақсаты
Қойылған мақсат мынадай міндеттерді шешу арқылы іске асырылады:
Мәдениетаралық қарым-қатынас және оның маңызын зерттеу
Қазақ және ағылшын тілдеріндегі сөйлем құрылыстарының ерекшеліктерін аныктау
Мәдениетаралық қарым-қатынас және көркем аударма
Қазақ және ағылшын ұлттарының мәдениетаралық қарым-қатынастарын білдіретін мәтіндерге аударма жасау ерекшеліктерін талдау
Зерттеудің теориялық негізі И.С. Алексеева, В. В.Виноградов, И. Р. Гальперин, Н. К. Гарбовский, В. Н. Комиссаров, Е. Е. Анисимова, Д. Э. Розенталь, И. В. Арнольд және басқалар сияқты лингвистер мен аудармашылардың жұмыстары болды.
Зерттеу әдістері.
Жұмыстың практикалық маңыздылығы -
Дипломдық жобаның құрылымы. Бұл жұмыс кіріспеден, екі тараудан, қорытындыдан және пайдаланылған дерек көздер тізімінен тұрады.

1.1

Тіл мәдениеттің элементі, ол белгілі бір мәдениет шеңберінде қызмет етеді, ал шетел тілін оқып үйренуші осы мәдениеттің ерекшеліктерімен, тілдің осы мәдениетте қолдану ерекшеліктерімен таныс болуы керек. Біз тілдің әлеуметтік қызметіне, яғни адамзат қоғамына қатынас құралы ретіндегі қызметіне тоқталамыз, өйткені тіл белгілі бір ұлттың игілігі, әрі өзіне тән ажырағысыз белгісі. Тіл - адамдардың бір-бірімен қарым-қатынас жасайтын, пікір алысатын, өзара түсінісетін негізгі құралы. Сөйтіп, тіл - адамзат ісінің барлық саласында және күнделікті тұрмысында бірін-бірі түсінісуіне мүмкіндік беретін құрал. Сонымен, тілге анықтама беруде тілдің әлеуметтік, яғни адам қоғамына қызмет етуі және ойлаудың, ойды жүзеге асырудың құралы екендігі негізге алынады.
Түрлі мәдениет өкілдері арасындағы тілдік ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.