Қырыққабат дақылының зиянкестері және олармен күресу шаралары

Жұмыс түрі: Дипломдық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 78 бет
Таңдаулыға:

Мазмұны

Кіріспе . . . 2-4

I Әдебиетке шолу . . . 5-13
1. 1. Алматы облысының топырақ - климаттық жағдайлары . . . 14-20

1. 2. Қырыққабат дақылының биологиялық ерекшелігі . . . 20-23
II Экспериментальды бөлім
2. 1. Зерттеу нысаны және әдістемесі . . . 24-27
III Негізгі бөлім
3 Тыңайтқыштарды қолдануға байланысты қырыққабат дақылы егістігі қара-қоныр топырағының агрохимиялық көрсеткіштерінің өзгеруі

3. 1 Қарашіріндінің мөлшері . . . 28-30

3. 2 Топырақтағы минералды азоттың, жылжымылы фосфордың және алмаспалы калийдың мөлшеріне минералды тыңайтқыштардың әсері . . . 31-36

3. 3. Агрохимиялық картограммалар және өсімдіктерге керекті тыңайтқыштарды анықтау жолдары . . . 36-39
4. Қырыққабат дақылының бактериозды ауырулары мен зиянкестері және олармен күресу шаралары

4. 1 Қырыққабат дақылының бактериозды ауырулары және олармен күресу шаралары . . . 40-42

4. 2 Қырыққабат дақылының зиянкестері және олармен күресу шаралары . . . 42-44

5. Қырыққабат дақылының сапасына минералдық тыңайтқыштардың әсері және қолданылған тыңайтқыштардың экономикалық тиімділіктері

5. 1 Қырыққабат дақылының сапасына минералдық тыңайтқыштардың әсері . . . 45-46

5. 2 Қырыққабат дақылына қолданылған тыңайтқыштардың экономикалық тиімділіктері . . . 46-48

6. Еңбек қорғау . . . 49-52

Қорытынды . . . 53-54

Пайдаланылған әдебиеттер тізімі . . . 55-59

Қосымшалар . . . 60-61

Кіріспе

Қырыққабат - екі жылдық өсімдік. Бірінші жылы жуан болып, қысқа сабағын, жапырақтарын және қауданын, екінші жылы гүл өркендерін, бұршаққындарын және тұқымдарын қалыптастырады. Сабақтың ішкі жағындағы бөлігін ішкі (өзек) оның сыртындағы төменгі бөлігін сыртқы зігірік деп атайды. Сыртқы зігірігі қысқа (10-15 см) сұрыптар жеңіл. Құрғақ құмды жерлерге, ал ұзын зігіріктілері (25 см асатындар) ылғалды шымтезекті және су жайылмасындағы, биік түптеуге болатын топырақтарға бейімделген және олардың өнімін машинамен жинауға болады.

Қырыққабат жемісінің - ұзындығы 8 см дейін болады екі ұялы бұршаққын. Тұқымдары өте ұсақ, диаметрі 1, 5-мм-ге жуық, түсі ашық сұрдан қара қоңырға дейін өзгереді. 1000 дәннің массасы 2, 5-4 г жуық. Қырыққабаттың жекелеген түрлерін тұқымдарының сыртқы түрі бойынша ажырату өте қиын.

Қырыққабат - топырақ құнарлығына талап қойғыш өсімдік. Оған ең жарамды саздық, ылғалды жақсы ұстайтын топырақтар, сондай-ақ құнарлы өзен жайылмалары қажет. Ол қышқыл топырақтарда өте нашар өседі. Ең қолайлысы - топырақ ерітіндісінің реакциясы сәл қышқылдау (рН -6) болғаны дұрыс. Жоғары өнімді қырыққабат қоректік заттарды мол сіңіреді, кеш пісетін сұрыптары ерте пісетіндерге қарағанда, топырақ құнарлығына жоғары талап қояды.

Қырыққабат гектарынан 800 ц өнім бергенде топырақтан 220-230 кг азот, 60-70 кг фосфор, 200-220 кг калий сіңіреді. Бұл бидайдың 30 ц/га өнімге шығарған заттарынан 2, 5 есе жоғары. Қырыққабат жапырақтары қарқынды өсу кезеңінде көбірек азотты, ал қауданы қалыптасқанда фосфор мен калийді сіңіреді.

Қазіргі кезде қырыққабат әлемде 800 мың-ға жерге өсіріледі. ТМД елдерінде оны өсіруде бірінші орында: жылдағы егіс көлемі бойынша 250 мыңдай га. Ерте пісетін сұрыптарының орташа өнімділігі - 100-200 ц/га, кеш пісетіндерінікі - 300-400 ц/га. Бәр қауданның массасы 16 кг дейін болады. Қазақстанда қырыққабатты 15 мың га артық жерге өсіреді. Негізгі егістіктері Алматы, Оңтүстік Қазақстан және Шығыс Қазақстан облыстарында орналасқан. Қазақстанның солтүстігінде қырыққабат 3, 4 мың га жерде өсіріледі. Шаруашылық тұрғыдан алғанда егістіктің 65%-ы үй маңайындағы шаруашылықта орналасқан. Ең жоғары өнімділік шаруа қожалықтарында және үй маңайындағы жерлерде. Қазақстанда ең жоғары өнімділікті Алматы облысында (260-275 ц/га) жинауда.

Ақ қауанды қырыққабаттың ерекшелiгi қысқа мерзiм iшiнде көп мөлшерде органикалық заттар түзетiн және қоректiк заттарды қарқынды пайдаланатын өсiмдiк. Оның көшетi егiстiкке отырғызылған соң алғашқы айында баяу өседi және шамамен 8‚5% азот‚ 6‚7% фосфор және 7‚5% калий пайдаланады. Ал бас жарған кезде өзiнiң өсiп-жетiлуi кезiнде қажет болатын азот‚ фосфор‚ калийдiң 85%-тiн пайдаланады.

Тақырыптың өзектілігі. Елімізде, оның ішінде Қазақстанда азық-түлік программасын орындауда қырыққабат дақылының адамға да, малға да азықтық қасиеті орынды бағаланып отыр. Сондай-ақ өнеркәсіпте бағалы шикізат есебінде әр түрлі мақсаттарға пайдаланылуы біздің республикамызда қырыққабатты кең көлемде өсіру қажеттігі мен мүмкіншіліктерін айқындады.

Республикамызда тың және тыңайған жерлердің игерілуі қуатты егіншілігі мен мал шаруашылығы дамыған ірі шаруашылықтар құруға негіз болды. Ауыл шаруашылығының интенсивті дамуы мал шаруашылығы үшін қажетті құнарлы да мол мал азығын дайындауды қажет етті. Осындай бірден-бір дақыл қырыққабат болып табылады.

Қырыққабатқа органикалық тыңайтқыш қолдану оның өнiмiнiң көбеюiне және тезiрек пiсуiне әсер етедi. Әсiресе көңге қосымша азот және шамалы мөлшерде фосфор қосып беру өте тиiмдi. Сол сияқты капустаны көң берiлген алғы дақылдан соң отырғызу да оның өнiмiнiң артуына жақсы әсер етедi.

Қырыққабат өнiмiнiң сапасының жақсаруына микроэлементтердiң пайдасы үлкен. Мәселен‚ мырыш әсерiнен капуста өз бойына аскорбин қышқылын көп жинайды. Бор қолдану оның қанттылығын арттырады.

Жалпы қырыққабат өсiмдiгiне қолданылатын тыңайтқыш мөлшерi оның сортына‚ өнiм шамасына‚ топырақтағы қоректiк заттардың жылжымалы түрiнiң мөлшерiне және топырақ типiне байланысты.

Қазақстанда қырыққабатты 15 мың га артық жерге өсіреді. Негізгі егістіктері Алматы, Оңтүстік Қазақстан және Шығыс Қазақстан облыстарында орналасқан. Қазақстанның солтүстігінде қырыққабат 3, 4 мың га жерде өсіріледі. Шаруашылық тұрғыдан алғанда егістіктің 65%-ы үй маңайындағы шаруашылықта орналасқан. Ең жоғары өнімділік шаруа қожалықтарында және үй маңайындағы жерлерде. Қазақстанда ең жоғары өнімділікті Алматы және Шығыс Қазақстан облыстарында (260-275 ц/га) жинауда.

Қырыққабаттың морфологиялық және биологиялық ерекшеліктері

Бақша қырыққабаты (лат. Brássica olerácea) - екі жылдық өсімдік, ауылшаруашылық дақылдары; қырыққабат тұқымдасының (лат. Brassica) қырыққабат тұқымдасы (крест) .

қырыққабат конвейері Ботаникалық сипаттама
Сабағы биік, жапырақты. Жапырақтары жалтыр, сұр немесе көкшіл-жасыл. Төменгі жапырақтары өте ірі, ет тәрізді, лир тәрізді бөлшектелген, жақын, көрнекті тамырлары бар, петиолат, базальды розетканы құрайды, бір-біріне тығыз жабысады, сабақтың айналасында қырыққабат басы түзіледі (сабақтар) . Жоғарғы жапырақтары отырықшы, ұзынша тәрізді. Сабақтың жапырақтары азды-көпті сабақты қаптайды. Гүлдер көп гүлді раушан гүлінде үлкен. Сепальдар, стамен сияқты, тік тұрады. Corolla ақшыл сары, сирек ақ. Бүршіктер өте үлкен, ұзындығы 10 см-ге дейін, қабылдамайды. Мұрын жуан, доғал, қысқа, 4-6 мм, сирек 15 мм ұзын. Тұқымдар үлкен, қара-қоңыр, ұзындығы 2 мм-ге жуық, шар тәрізді, әлсіз жасуша.

Екі жылдық шөп. Бағалы көкөніс және жемшөп дақылы ретінде ол барлық континенттерде, оның ішінде тропикалық елдерде кеңінен өсіріледі. Ол пайдалы емдік қасиеттерге ие - антижаралық, қабынуға қарсы, қақырық түсіретін, антигельминтикалық және т. б.
Гүл формуласы Қырыққабат гүлінің формуласы: * Ch2 + 2L4T2 + 4P (2) .

Таралуы және тіршілік ету ортасы

Қырыққабаттың жабайы туысы әлі анықталған жоқ. А. Декандол Оңтүстік Англия мен Ирландия, Францияның солтүстік-батысы, Гелиголанд, Дания жағалауында және Ницца, Генуя және Лукканың жанында Жерорта теңізінің солтүстік жағалауларында өседі деп сенген. Э. Н. Синскаяның айтуы бойынша «қырыққабаттың шығу тегі мен таралуы - Жерорта теңізі аймағы (теңіз жағалауы бойында) ». Грузин ғалымы Г. Жапаридзе қырыққабаттың жерорта теңізі жағалауында емес, Грузияның Колхида ойпатында, деп санайды, өйткені дәл осы жерлерде сирек кездесетін қырыққабат тәрізді өсімдіктер кездеседі, олар «кежера» деп аталады.

Қырыққабат сорттары:

Ақ қырыққабат
Брюссель өскіндері
Колраби қырыққабаты
Савой қырыққабаты
Түрлі-түсті орамжапырақ
Орамжапырақ
Брокколи

Қырыққабат өсірудің интенсивтік технологиясы

Ауыспалы егіс. Көкөніс және көкөніс-жемдік ауыспалы егістерде ақ қырыққабат қияр, пияз, қызанақ, бұршақ, ас тамыры дақылдарына, көпжылдық шөптер қабатына салынады. Оны бастапқы орнына қайтаруға немесе басқа қырыққабат дақылдарынан кейін 3-4 жасқа дейін орналастыруға болмайды. Черноземді емес аймақтың орташа маусымдық сорттары жасыл дақылдардан кейін (салат, шалғам және т. б. ) қайталанатын дақылдарда өсіріледі, олар алқапты ерте босатады, бұл көкөніс өндірісін арттыру мен жерді пайдалану тиімділігін арттырудың маңызды резерві болып табылады.

Топырақты өңдеу және тыңайтқыш. Ерте көкөніс дақылдарын жинағаннан кейін, күзгі өңдеу пиллингтен басталады. Пиллингтен кейін 2-3 аптадан кейін, арамшөптер өсіп тұрған кезде, топырақ 25-27 см тереңдікке дейін скумбриямен соқамен сүдігерге себіледі. кеш дақылдардың астындағы жерлер жойылмайды. Су басқан алқаптарда олар көктемгі жыртумен немесе көктемгі тазартумен шектеледі. Міндетті агротехникалық іс - шара-өрістің бетін тегістегіштермен немесе ұзын базалы жоспарлаушылармен күзде тазартылғаннан кейін екі бағытта тегістеу. Көктемде Сүндет егіліп, отырғызар алдында қопсытқышпен 10-12 см тереңдікке қопсытып, бір уақытта тырмалау керек.
Төмен батпақты жерлерде жоталар мен жоталар жасалады. Елдің солтүстік-батыс аймақтарында олар күзде немесе көктемде кесіледі. Ерте қырыққабат астында көктемгі фрезерлік өңдеу тиімді. Сонымен қатар, өсімдіктердің өсуі мен дамуы жеделдейді, қырыққабаттың ерте дақылдарының өнімділігі 25-35% - ға артады. Органикалық тыңайтқыштар (көң, шымтезек компосттары) Чернозем емес аймақта құнарсыз топырақтарда қырыққабат астына 60-80 т/га, орташа құнарлы топырақта - 40-60 т/га, құнарлы топырақта- 30-40 т/га енгізіледі. 8) . Ресей Федерациясының еуропалық бөлігінің черноземаларында қырыққабат үшін әр гектарға 20-30 тонна көң, 60 кг азот, 60-90 кг фосфор және 90-120 кг калий қосу ұсынылады. Ресей Федерациясының Чернозем емес аймағында топырақты жүйелі түрде әктеу қажет. Әк дозалары топырақтың қышқылдығы мен механикалық құрамын ескере отырып белгіленеді. Олар 2-ден 12 т/га-ға дейін өзгереді. топырақтың қышқылдығына байланысты әк енгізуден түсімнің өсуі 3-7 т/га құрайды.
Көшеттер отырғызу. Мәдениеттің пайдалылығы егіннің мөлшеріне ғана емес, сонымен қатар оны алу мерзіміне де байланысты. Бұл әсіресе ерте қырыққабат үшін өте маңызды. Ресей Федерациясының Чернозем емес аймағында ерте сорттар дәнді дақылдарды себудің басталуымен бір уақытта отырғызылады (сәуір айының соңы - мамырдың бірінші онкүндігі), еліміздің оңтүстік аймақтарында - 3-4 апта бұрын. Чернозем емес аймақтағы қырыққабаттың кеш сорттары 15-20 мамырға дейін отырғызылады. Оңтүстік аудандарда қырыққабаттың орта және кеш сорттарын отырғызу мерзімі өнімнің мақсатына байланысты реттеледі. Отырғызу тығыздығы сорттық сипаттамалармен, топырақтың құнарлылығымен және ауылшаруашылық технологиясының деңгейімен анықталады. Ресей Федерациясының Чернозем емес аймағында өсімдіктер арасындағы жолдарда 70 см қашықтықта ерте пісетін және орта ерте сорттар үшін 30-35 см (41-50 мың/га), орта пісетін - 40-45 см (32-34 мың/га), орта кеш және кеш пісетін - 50-60 см (22-30 мың/га) қашықтық белгіленеді. Елдің орталық және оңтүстік аймақтарында жоғары құнарлы топырақта суару кезінде қырыққабат 70x25-30 см, орта және орта кеш - 70x35-40 см, кеш-70x50 см схемаға сәйкес отырғызылады. Көшеттер отырғызу машиналарымен отырғызылады. Машиналар бороздардың ашылуын, суаруды, өсімдіктерді отырғызуды және қысуды қамтамасыз етеді. Жеңіл бұралу кезінде дұрыс отырғызылған көшеттерді топырақтан шығаруға болмайды. "Жүрек" (апикальды бүйрек) топырақ бетінен 2-3 см жоғары болуы керек. Өлгендердің орнына өсімдіктерді отырғызбау үшін, жергілікті жағдайларда қабылданғанға қарағанда біршама үлкен тығыздық орнатылады.

Күтім. Вегетациялық кезеңде арамшөптермен күресу және топырақты борпылдақ күйде ұстау және 1-2 төбе жасау үшін жолдар арасында 3-4 қопсыту жүргізіледі. Салалық Ережеге сәйкес жыл сайынғы екіжақты арамшөптермен күресу үшін гербицидтер. Қырыққабат көп суды тұтынады, сондықтан жүйелі суару топырақтың белсенді қабатында 80% НВ - дан төмен емес ылғалдылықты бірінші жартысында 0-30 см және вегетациялық кезеңнің екінші жартысында 0-50 см сақтайды. Вегетациялық кезеңнің екінші жартысында сақтау кезінде (бастардың пайда болуы және өсуі) кеш сорттарды өсіру кезінде топырақ ылғалдылығы НВ-дан 70% - ға дейін төмендейді, ал егін жинауға 20-30 күн қалғанда суару тоқтатылады. Суару мерзімі мен саны, суару нормалары топырақ-климаттық және ауа-райы жағдайларына, өсімдіктердің жай-күйіне және суару әдісіне байланысты. Жақсы өмір сүру үшін көшеттер суарумен отырғызылады, ал отырғызғаннан кейін олар 150-300 м3/га отырғызудан кейін суару береді. Кейіннен қырыққабат 4-6 рет, Орта және кеш - 6-12 рет суарылады. Сонымен қатар, бұл дақыл бастардың қарқынды өсу кезеңінде ылғалдың ең көп мөлшерін тұтынатындығын ескеріңіз. Вегетация кезеңінің басында суару нормалары 150-300 м3 / га құрайды; өсімдіктердің тамыр жүйесін тереңдете отырып, олар 350-500 м3/га дейін артады. жер асты суларының жоғары деңгейі (0, 8-1 м) болған кезде суару нормалары 300-350 м3/га аспауы керек. Вегетация кезеңінде қырыққабат 1-2 рет қоректенеді. Құрғақ минералды тыңайтқыштар культиватормен-өсімдік қоректендіргішпен қолданылады. Көбінесе тыңайтқыш суару спринклерімен біріктіріледі, бұл еңбек шығындарын азайтады. Чернозем емес аймақта алғашқы тамақтандыру кезінде (отырғызудан 10-15 күн өткен соң) әр гектарға 15-25 кг азот, 15-20 кг фосфор және 15-20 кг калий беру ұсынылады, екіншісінде (жапырақтардың өсуі немесе бастың пайда болуы кезінде) -20-30 кг азот, 20-25 кг фосфор және 20-30 кг калий. Сұйық түрінде тыңайтқыш қолданған кезде тыңайтқыш ерітіндісінің концентрациясы 1% - дан аспауы керек (10 литр суға 100 г тыңайтқыш) .

Егін жинау . Егінді қолмен жинауға дақылдарды өсіруге кететін жалпы еңбек шығындарының 60% - дан астамы тиесілі. Қолмен қырыққабат 3-4 дозада ауыр өткір пышақтар немесе балта көмегімен таңдалады. Тасымалдау кезінде қырыққабаттың бастарын зақымданудан және ластанудан қорғау үшін екі жасыл жабынды жапырақ қалдырыңыз. Тасымалдау үшін кочанов с алаңын автомашиналар қолданады платформа ЖБП. Қырыққабатты сату нүктелеріне өнімнің тұсаукесерін сақтау үшін жинау күні ерте жәшіктерде тасымалданады. Орташа және кеш сорттарды 3-5 ° C аяз басталмас бұрын бір сатыда жинайды, қолмен жинау кезінде, өнімді экспорттауға ыңғайлы болу үшін, алты қатардағы кесілген өсімдіктер батысқа бүктеледі, осылайша тасымалдау үшін жол босатылады. Қазіргі кезде отандық және шетелдік өндіріс комбайндарымен орташа және кеш сорттардағы ақ қырыққабатты механикаландырылған түрде жинауда айтарлықтай жетістіктерге қол жеткізілді.

Тұқымсыз өсіру әдісі. Жақында қырыққабат өндірісінің индустриалды технологиясы аясында тұқымсыз әдіс кеңінен қолданылуда. Оның көмегімен көшет әдісімен салыстырғанда көшет өсіру мен отырғызуға кететін еңбек шығындары азаяды. Алайда тұқымдарды ашық жерге тікелей себу кезінде өсімдіктерді, әсіресе олардың өсуінің бастапқы кезеңінде зиянкестерден қорғаудың рөлі артады. Тұқымсыз тәсілмен орта маусымды, ал оңтүстігінде ашытуға арналған кеш пісетін сорттар гумустың құрамы мол, көктемде тез құрғайтын егістік қабатымен өсіріледі. Топырақ дайындау жаздың екінші жартысынан басталады. Күзгі жыртудан кейін 1-2 культивация жүргізіп, жартылай тыңайған күйінде өсіріледі. Көктемде егуден 2 апта бұрын негізгі азотты тыңайтқыштар енгізіліп, күзде жыртылған топырақ тырмаланады. Екінші рет (тырмалаумен өңдеу) топырақты тұқым себер алдында өңдейді, бір уақытта топырақты қопсытқанда, өнген арамшөптер жойылады. Содан кейін өріс ширатылады. Орталық Чернозем аймағында кеш пісетін сорттар сәуірдің екінші жартысында, одан кейін орташа пісетін сорттары себіледі (Қара емес Жер аймағында - мамырдың 2-ші онкүндігі) . Тұқым себу тереңдігі 2, 5-3 см. Көкөніс сепкіштерімен себу, қатар аралықтары 70 см. Тұқым себу жылдамдығы 2-2, 5 кг / га. Өсімдіктер өсіп келе жатқанда, олар бір-бірінен 40-55 см қашықтықта қалып, жұқарады. Жаз бойы қатар аралықтары 3-4 рет босатылады. Гербицидтер қырыққабат дақылдарындағы арамшөптермен күресу үшін қолданылады.
Вегетативті масса мен қырыққабат басының қарқынды өсуі белсенді топырақ қабатының ылғалдылығы 80% HB-тан төмен болмаған кезде болады. Суару жоғарғы тыңайтқышпен гидро тыңайтқышпен біріктіріледі. Өсімдіктің қарқынды өсу кезеңінде N30P20K30, бас баптау кезеңінде - N40K60 өндіріледі. Көшеттер бірінші кезекте крест тәрізді бүргеден және қырыққабат шыбын дернәсілінен қорғайды.

Қырыққабаттың зиянкестері

Қырыққабат ауруларының себептері зиянкестер болуы мүмкін, ең қауіптілері қатарына қырыққабат шоқтығы, қырыққабат жапырақшасы және көбелек, сондай-ақ крест тәрізді бүргелер мен басқа жәндіктер жатады.

Қырыққабат бүргесі

Ақбас қырыққабаты көкөніс дақылдарының негізгі түрлерінің бірі. Дақыл дардың кеңінен таралуына олардың бірқатар құнды шаруашылық ерекшеліктері ықпал етеді. Төмен калориясы мен жоғары өнімділігі бар қырыққабат дәрумендердің, ақуыз заттарының, фосфор қосындыларының, калидің, темірдің, мыстың, қанттың қайнар көзі болып табылады. Ол күнделікті тамақтанудың негізгі элементі ғана емес, сондай ақ шикі күйінде де диеталық тағамдарды дайындауға пайдаланады.

Алайда жыл сайын бұл дақыл вегетациялық кезеңде зиянкестердің әсерінен зақымдалады.

Ақбас гибридтері мен жәй пісетін қырыққабат сортының негізгі зиянкестері болып, қырыққабат бүргесі және қырыққабат күйе көбелегі есептеледі, олар жыл сайынғы егінге айтарлықтай қауіп төндіреді. Потенциалды қауіпті түрлері қырыққабат қандаласы мен қырыққабат ақ көбелегі болып табылады. Қырыққабат зиянкестерінің көпшілігінің дамуы арам шөптермен байланысты. Олар қоректену базасы болып табылады, әсіресе ерте көктемдік кезеңде, яғни бұл уақытта негізгі қоректенетін өсімдіктер болмайды.

Қырыққабат және шалқан ақ көбелегі, қырыққабат күйе көбелегі және басқалары көптеген гүлдейтін арам шөптерге қонады, бұл олардың тұқымдарының жоғарылауына әсер етеді.

Сонымен қатар, қырыққабат және шалқан ақ көбелегі қырыққабат күйе көбелегі сияқты дамуының алғашқы ұрпақтары негізінен арам шөптерде дамиды. Аралық қоректену өсімдіктері ретіндегі арам шөптердің қырыққабат тілләсі үшін де маңызы бар. А. К. Мордвилканың мәліметі бойынша, қырыққабат тілләсінің үйреншікті қоректенетін өсімдіктері болады және олар оны көп жағдайда басқамен ауыстырмайды. Бұл мәліметті В. А. Мамонтованың да зерттеулері растайды, яғни ұрпақтары айтарлықтай дамыған өсімдік түрлеріне қонғанды қалайды екен.

Осылайша, арам шөптер зиянкестерге кең көлемдегі қосымша энергетикалық ресурстарды қалыптастырады, сондықтан оларды жою керек. Зиянкестердің санын азайту үшін өрістегі дақлдарды ауыстырып отыру қажет, яғни өсімдік айналымы жүзеге асу керек.

Жәндіктердің зияндарын тоқтатудың рационды жолдарын негіздеу және өсімдіктерді қорғау шығындарын жоспарлау үшін зиянкестердің санының өсу динамикасын, олардың таралуы мен зияндылығын білу керек. Өсімдіктерді қорғауға жұмсалатын шығындардың тиімділігі зиянды фаунаның қалыптасу және даму, оның көрші ортамен өзара қарым‐қатынас жасау заңдылықтарын, жылудың таралу және көбею динамикасын реттейтін факторларды, сондай‐ақ олардың зиянға ұшырайтын дақылмен өзара байланысын жан‐жақты зерттеу деңгейіне байланысты болады.

Зиянкес жәндіктердің даму заңдылықтары, көбеюі және зияндық дәрежесі айтарлықтай деңгейде ортадағы климаттық факторларға байланысты болады. Осыған байланысты ақбас қырыққабат өсімдігінде өмір сүретін зиянкестер түрлерінің дамуы мен көбеюі үшін ауа‐райы жағдайының маңыздылығын талдау, бағалау, олардың мінез‐құлқы мен ортадағы гидротермиялық жағдайдың аралығы байласынты, олардың санының өзгеру себептерін анықтау қажеттіліктері туындайды.

Тірі организмдердің таралуы мен даму қарқынын реттейтін негізгі климаттық факторлар‐жарық, жылу және ылғалдылық болып табылады. Олар жәндіктердің ағзасындағы барлық алмасу процестерінің интенсивтілігін, олардың мінез‐құлқының ерекшеліктерін, даму жылдамдықтарын, өмір сүру ұзақтығын, тұқымдылығымен өміршеңдігін анықтайды.

Басқа климаттық факторлар (жел, қысым, атмосфералық электр қуаты және т. б. ) белгілі бір мөлшерде жәндіктердің әрекетін түзетіп қана қояды, тек экстрималды жағдайда ғана жеке рөл атқарады.

Климаттың басты факторларының бірі ретінде ғалымдардың басым көпшілігі жылуды атайды, шындығында оны тіршілік ету шекарасын анықтайтын негізгі элемент ретінде мойындау керек. Жәндіктер жануарлардың пойкилотерімді тобына жатады. Олардың ағзасында барлық биохимиялық және физиологиялық процестер жылудың деңгейіне, күн энергиясының берілуі мен қабылдануына байланысты. 3 Жәндіктердің тіршілігінің температураға тәуелділігі олардың белсенділігінің өзгеруінен байқалады.

Жәндіктердің әрбір түрі үшін дамудың әртүрлі фазаларында олардың активтілігіне немесе пассивтілігіне ықпал ететін температуралық жағдайлардың белгілі бір оптималды шекарасы болады. Олар жәндіктердің тарихи дамуы мен олардың қоршаған ортамен өзара әрекетінің нәтижесінде қалыптасады.

... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.