Құқық нормасының құрылымының алғышарттары

Жұмыс түрі: Материал
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 9 бет
Таңдаулыға:

Қазақстан Республикасының Білім және ғылым министрлігі
Әл-Фараби атындағы Қазақ Ұлттық Университетінің
жоғарғы оқу орнына дейінгі білім беру факультеті
КОЛЛЕДЖ

КУРСТЫҚ ЖҰМЫС
Пән: Мемлекет және құқық теориясы
Тақырыбы: Құқықтық норма

Мамандық: Құқықтану
Шифр: 0201000
Курс: 2
Топ: ПК-201
Білім алушы: Самархан Әмірхан
Жетекші: Сапирова М.М.

Алматы, 2022

ЖОСПАР

Кіріспе
ТАРАУ Құқық нормасына жалпы сипаттама
1.1 Қукык нормасының түсінігі және белгілері
1.2 Құқық нормасының түрлері
ТАРАУ Құқық нормасының құрылымының алғышарттары
2.1 Құқық нормасының құрылымы
2.2 Құқық нормасы мен нормативтік актілердің байланысы
Қорытынды
Пайдаланылған әдебиеттер тізімі

КІРІСПЕ

Құқық - күрделі құбылыс. Құқықтың негізгі қызметі - қоғамдық қатынастарды реттеу, тәртіпті сақтау, қорғау. Құқық - жалпыға бірдей міндетті мемлекет қамтамасыз ететін нормалардың жиынтығы. Ал құқықтық норма дегеніміз құқықтың бір ғана ереже қағидасы. Мысалы, құқықты үй деп санасақ, онда құқықтық норма осы үйдің бір кірпіш, торшасы.

Құқықтық норма - мемелекет тарапынан қамтамасыз еткен, қоғамдық қатынастарға араласып түсушілердің құқықтары мен міндеттерін туындататын, олардың әрекеттерін үлгі, эталон, масштаб, өлшем есебінде реттей алатын жалпыға бірдей міндетті ереже, норма,

Құқық норма - заңға сәйкес келетін мінез, жүріс-тұрыстың айырымдылық белгісін білдіреді. Осыдан құқық норма жария айқындық, нақтылық мәнге ие болады. Оның шешімін табуға мүмкіндік береді.

Қукык нормасының түсінігі және белгілері

Құқық нормасы - қоғамдық қатынастарға қатысушылардың құқықтары мен міндеттерінен туатын, жалпыға міндетті мемлекет бекіткен мінез - құлық ережелері.

Құқықтық норма заңды ресмилендірілген нормативтік нұсқау. Сондықтан оны мемлекеттік және қоғамдық ұйымдар, лауазымды адамдар мен барлық азаматтар сақтауға міндетті. Заң нормасы - құқық жүйесінен пайда болатын алғашқы құқықтың клеткасы. Соған байланысты ерекше әлеуметтік құбылыс ретінде өзіне тән белгілері бар. Құқық және құқық нормалары бір-біріне сай келмейді. Олар жалпы және жеке түрде қатынаста болады. Құқық - бұл құқықтық нормалардың жиынтығы, ал құқықтық норма ең маңызды қоғамға және тұлғаға қатысты өте қажет қоғамдық қатынастарды реттеуші. Құқықтық нормада қоғам және тұлға үшін зиянды қатынастар да бейнеленеді. Құқық нормаларын өз органдары атынан мемлекет бекітеді және ол орындалуға міндетті, оны бұзғандар заң алдында жауапкершілікке тартылады.

Құқық нормалары міндетті түрде әрбір құқық саласына сәйкес арнайы кодекстерде тұжырымдалады.

Құқық нормаларының ерекше белгілері мыналар:

1. Жалпыға міндеттілігі - бұл мемлекет азаматтарының мінез - құлқындағы орындалуға міндетті мемлекеттік билік жазбалары;

2. Формальды анықтылығы, яғни құқық нормаларының белгілі ережелерге сәйкес қатаң түрде арнаулы құжаттарда жазылуы;

3. Құқық нормалары мемлекеттің күштеу әдістерінің әсерінен бұзылудан қорғалады;

Құқықтық нормалардың белгілері:

Норма мемлекеттік органның қабылдаған бекіткен актісі, оның заңды күші бар. Мұндай нормалар қоғамдағы тәртіптің үлесіне айналады. Өйткені ол нормаларды халықтық басым көпшілігі дұрыс орындайды.

Нормада субъектілердің құқығы мен міндеттері, орындалу жолдары толық көрсетіледі. Егер де көрсетілмесе субъектілердің еркінде, тек заңға нышан келтірмеулері керек.

Норма ерікті түрде орындалмаса, еріксіз орындатылуы.

Құқықтық нормалардың жүзеге асырылуын, орындалуын мемлекет қамтамасыз етеді.

Құқықтық норма адамдардың, қоғамның тәртібінің кепілдігі болуы.

Құқықтық нормасыз қоғамда ешқандай дәрежелі заңдылық, тәртіп, жоспар, мағыналы, сапалы, қарым - қатынас болуға тиіс емес. Құқықтық норманың мазмұны толық болуы керек. Сонда ғана оны дұрыс орындауға болады. Өмірде мазмұны толық емес нормалар кездеседі. Бір нормада қатынастың мазмұны көрсетіледі, екіншісінде - оны қашан, қандай жағдайда қолдануды көрсетеді, үшіншіде - қолдану нәтижесін көрсетеді. Үшеуін біріктірсе толық норма болып шығады. Мұндай норманың құрылысы өте сирек кездеседі. Нормалардың басым көпшілігі толық түрде болады. Егер де толық болмаса, жетіспейтін елементтерін сілтеме арқылы тауып алуға болады.

Сонымен, құқықтық норма - қоғамдағы қатынас субъектілерінің құқықтыры мен міндеттерін реттеп, басқарып отыратын жалпыға бірдей мемлекет пен қамтамасыз етілетін ереже - қағида. Құқықтық норма заңда ресмилендірілген нормативтік нұсқау. Ол - жалпыға міндетті, мемлекеттің атынан баянды етілген, қоғамдық қатынастарды реттейтін билік. Оған мына белгілер тән. Құқықтық норма ең маңызды қоғам, тұлға үшін өте қажет қоғамдық қатынастарды бейнелейді.

Құқық нормасының түрлері

Құқықтық нормалар бірнеше түрге бөлінеді:

1.Қоғамның әр саласына қарай өндірістік, ауыл - шаруашылық құрылыс, мәдениет, эканомика, әлеуметтік, білім, ғылым тағы басқа бағыттағы нормалар.

2.Құқықтың саласына қарай мемлекеттік, әкімшілік, қаржы, еңбек, жанұя, азаматтық, қылмыстық, азаматтық - пролцессуалдық, қылмыстық - процессуалдық тағы басқа салалардағы нормалар.

3.Атқаратын жұмысына қарай нормалар екіге бөлінеді: реттеуші нормалар; қорғаушы нормалар.

4. қарай нормалар үшке бөлінеді: міндеттеуші нормалар; тыйым салуша нормалар; ерік беруші нормалар.

5.Норма элементтерінің құрылымына қарай нормативтік актілер үшке бөлінеді: нақты белгілі нормалар - мазмұны толық анық жазылған элементтері түгел; салыстырмалы нормалар - мазмұны, элементтері түгел емес, мәселені болған істің жағдайына қарай шешу; балама (альтернативтік) нормалар - істің орындалуының, норманың жүзеге асыуының бірнеше бағыты, әдісі болуы.

6.Субъектілеріне қарай нормалар екіге бөлінеді: жалпылама нормалар, арнаулы нормалар.

7.Мамандандырылған құқықтық нормалар - қоғамның мамандық салаларының қарым - қатынасын реттеп, басқратын нормалар. Мысалы, азаматтық, қылмыстық, заңгерлер, дәрігерлер, мұғалімдер инженерлер бағыттағы нормалар.

2.1 Құқық нормасының құрылымы
Кез келген құқықтық норма белгілі бір құрылымнан, яғни ішкі құрылысынан түрады. Құқық нормаларының құрылымын айтпастан бұрын оның қандай бөліктерден (элементтерден) тұратындығын және олардың арасындағы байланысты анықтау қажет.
Құқық нормаларының құрылымы -- бұл қажетті элементтердің функционалдық еріктілігін қамтамасыз ететін ықшамдалған жиынтығы. Ондай бөліктер (элементтер) үшеу:
1) гипотеза -- бұл сондай құқық нормаларының элементі, мұнда норманың іс жүзіне асырылуға тиіс жағдайларды көрсетеді, оның әрекет ету саласын анықтайды. Басқаша айтқанда, норманың қашан және қандай нақтылы өмірлік жағдайларда күшіне енеді және ол кімдерге қатысы бар екендігін көрсетеді. Мысалы, ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.