Маркетинг қызметінің саласы

Жұмыс түрі: Дипломдық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 76 бет
Таңдаулыға:

Қазақстан Республикасының білім және ғылым министрлігі
әл-Фараби атындағы Қазақ ұлттық университеті

Аманжолұлы Әділет

БИЗНЕС ҚҰРЫЛЫМДАРДАҒЫ ЛОГИСТИКА МЕН МАРКЕТИНГТІҢ ӨЗАРА ӘРЕКЕТТЕСУІ

ДИПЛОМДЫҚ ЖҰМЫС

5В090900 - ЛОГИСТИКА

Алматы 2022
Қазақстан Республикасының Білім және ғылым министрлігі
Әл-Фараби атындағы Қазақ Ұлттық Университеті

БИЗНЕС ҚҰРЫЛЫМДАРДАҒЫ ЛОГИСТИКА МЕН МАРКЕТИНГТІҢ ӨЗАРА ӘРЕКЕТТЕСУІ
тақырыбында

ДИПЛОМДЫҚ ЖҰМЫС

5В090900 - ЛОГИСТИКА

Орындаған ________Аманжолұлы Ә.А
(қолы)
Ғылыми жетекші _______Аскаров.Ғ.А
(қолы)
Бизнес-технологиялар
кафедрасының меңгерушісі, э.ғ.к., доцент _________Ахметова З. Б.
(қолы және мөрі)
Норма бақылаушы _______
(қолы)

Алматы 2022
ТҮЙІНДЕМЕ
РЕФЕРАТ
SUMMARY

МАЗМҰНЫ

КІРІСПЕ ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
1 БИЗНЕС ҚҰРЫЛЫМДАРДАҒЫ ЛОГИСТИКА МЕН МАРКЕТИНГТІҢ ТЕОРИЯЛЫҚ НЕГІЗДЕРІ
Бизнес құрылымдардағы логистика мен маркетинг түсінігі
Бизнес құрылымдардағы сату саясатын басқарудағы логистикалық-маркетингтік әдіс - тәсілдер
Логистика мен маркетингтік байланыстың шет елдік тәжірибесі
SHANYRAQ AZIA LOGISTICS ЖШС - нің ЛОГИСТИКАЛЫҚ ЖӘНЕ МАРКЕТИНГТІК БАСҚАРУДЫҢ ӨЗАРА БАЙЛАНЫСЫ
Shanyraq Azia Logistics ЖШС - нің негізгі экономикалық көрсеткіштері
Shanyraq Azia Logistics ЖШС - нің маркетингтік қызметін талдау
Shanyraq Azia Logistics ЖШС - дегі тауарларды жылжытудың маркетингтік - логистикалық саясатын бағалау
БИЗНЕС ҚҰРЫЛЫМДАРДАҒЫ ЛОГИСТИКА МЕН МАРКЕТИНГТІҢ ӨЗАРА ӘРЕКЕТТЕСУ СТРАТЕГИЯСЫН ҚҰРУ
Shanyraq Azia Logistics ЖШС - нің логистика мен маркетингтік стратегиясын әзірлеу
Shanyraq Azia Logistics ЖШС логистика мен маркетингтік жүйесін жетілдіру жөніндегі ұсыныстар
ҚОРЫТЫНДЫ
ПАЙДАЛАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР

КІРІСПЕ
Өнімді бөлу сатысындағы маркетинг пен логистика бірін-бірі толықтырып қана қоймайды, олар бір-бірімен тығыз байланысты және өзара тәуелді . Осылайша, логистика мен маркетингтің мәні оңтайлы шығындармен тұтынушылардың қажеттіліктерін қанағаттандыру процесінде тығыз байланысты . Бизнес құрылымдарда маркетингтің функциялары алғашқы және негізгі болып табылады . Олар Не қажет деген сұраққа жауап береді. Ал логистиканың рөлі қосалқы болып табыла отырып, мынадай сұраққа жауап береді : Бұны қалай жүзеге асыру қажет ? .
Бизнес құрылымдарда өнімді сату жөніндегі қызметті ұйымдастыру үшін сату қызметі құрылады немесе делдалдық ұйымдар арқылы сату ұйымдастырылады . Өнімді логистикалық сатуды ұйымдастыру барлық маркетингтік әрекеттердің негізі болып табылатын зерттеулерге негізделген . Сату саласындағы мұндай зерттеулерге - бұл өнімге деген қажеттілік пен сұранысты зерттеу, нарықтың сыйымдылығын зерттеу , осы ассортименттің өнімдерін сатудың жалпы көлеміндегі кәсіпорынның үлесін анықтау , нарықтық жағдайды талдау , сыртқы нарыққа шығу мүмкіндіктерін зерттеу , сату динамикасын зерттеу , сату арналарын талдау , тұтынушылардың пікірлері мен тұтынушылық қалауларын зерттеу жатады .
Дамыған нарықтық қатынастар үшін басқарудың екі концепциясының өзара әрекетін құрайтын маркетинг пен логистиканың интеграциялық процестері өзекті болады . Маркетингтің өзара әрекеттесуі - нарыққа бағытталған басқару концепциясы ретінде , ал логистика - ағынға бағытталған басқару тұжырымдамасы ретінде сатып алушы немесе клиент бағалайтын өнімнің материалдық және ақпараттық пайдалылығы мен құндылығын арттыруға мүмкіндіктер жасайды .
Осы дипломдық жұмыстың мақсаты - Shanyraq Azia Logistics ЖШС - нің маркетингтік қызметін талдай отырып , тауарларды жылжыту саясатындағы маркетинг пен логистика байланысын анықтау болып табылады .
Осы мақсатқа жету үшін келесі міндеттерді шешу қажет :
бизнес құрылымдардағы логистика мен маркетингтің теориялық негіздерін қарастыру ;
отандық логистикалық қызметтер нарығының жағдайына талдау жүргізу ;
Shanyraq Azia Logistics ЖШС - нің негізгі экономикалық көрсеткіштері мен маркетингтік қызметін талдау ;
Shanyraq Azia Logistics ЖШС - дегі тауарларды жылжытудың маркетингтік - логистикалық саясатын қарастыру ;
Shanyraq Azia Logistics ЖШС - нің логистика мен маркетингтік стратегиясын әзірлеу ;
Зерттеу объектісі - Shanyraq Azia Logistics ЖШС
Зерттеу пәні - Shanyraq Azia Logistics ЖШС - нің маркетинг пен логистикалық байланысы .
Дипломдық жұмысты жазу кезінде Қазақстан Республикасының заңдары, сондай-ақ танымал экономистер мен менеджерлердің монографиялары, ресми экономикалық журналдардағы мақалалар , логистикалық қызметті басқару мәселелері туралы әдістемелік әзірлемелер , сондай-ақ Shanyraq Azia Logistics ЖШС-нің ағымдағы материалдары мен есептері қолданылды.
Дипломдық жұмыс : кіріспеден , үш тараудан тұрады : теориялық , аналитикалық және практикалық , қорытынды және пайдаланылған әдебиеттер тізімін құрайды.
Зерттеу барысында әр түрлі пайдалы әдебиеттер пайдаланылды : кітаптар , мақалалар , статистикалық мәліметтер , кестелер , графиктер , мамандандырылған интернет - көздер .

1 БИЗНЕС ҚҰРЫЛЫМДАРДАҒЫ ЛОГИСТИКА МЕН МАРКЕТИНГТІҢ ТЕОРИЯЛЫҚ НЕГІЗДЕРІ
1.1 Бизнес құрылымдардағы логистика мен маркетинг түсінігі
Бизнес бір жақты анықтауға болмайтын барынша ауқымды және сан қырлы ұғым . Бизнес дегеніміз не ? Экономикалық әдебиетте бизнес терминінің бірнеше түсініктері бар . Бизнес - бұл жеке тұлғалардың , кәсіпорындардың немесе ұйымдардың табиғи игіліктерді алу , тауарларды өндіру және сатып алу және сату немесе басқа тауарларға , қызметтерге немесе мүдделі тұлғалардың немесе ұйымдардың өзара пайдасына ақшаға айырбастау бойынша жүзеге асыратын қызметі . Бизнес үрдіс ретінде белгілі бір функцияларды топшылайды : қаржылық есеп жүргізу , кадрлық және материалдық - техникалық қамтамасыз ету , өндірістік , маркетинг , логистикалық , ғылыми - зерттеу және жобалау жұмыстары .
Бизнес ұғымы өте ауқымды : бизнес тек қызмет процесі ретінде ғана емес , сонымен қатар сатуға , кепілге салуға , сақтандыруға болатын меншік обьектісі ретінде қарастырылады . Бұл жағдайда бизнес мәміле нысанына , тауарға айналады .
Бизнес ағылшын тілінен аударғанда ( business) пайдалы қызметті , өнімдерді өндіру немесе белгілі бір қызмет түрлерін көрсету арқылы ақша ресурстарын құруды ұсынады . Бизнес - бұл тұтынушылардың сұранысын қанағаттандыру және пайда табу мақсатында іскер адамдардың іскерлік қарым -қатынасының жиынтығы . Іскерлік қарым қатынас яғни , бизнесті жеке тұлғалар , кәсіпорындар , немесе ұйымдар табиғи игіліктерді алу , тауарларды өндіру немесе сатып алу және сату немесе басқа тауарларға , қызметтерге немесе ақшаға айырбастау арқылы жүзеге асыра алады . Басқа сөзбен айтқанда , бизнес табыс әкелетін кез-келген іс - әрекет.
Бизнестің мақсаты негізінен кәсіпорындардың ұзақ уақыт бойы өз қызметінде ұмтылатын нәтижесі . Бизнестің мақсаты даму сатысына байланысты түрлі болып келеді :
пайда алу ;
бизнесті дамыту үшін қажетті қор жинақтау ;
қоғамға қажетті тауарлар мен қызметтерді ұсыну ;
нарықта , салада алдыңғы қатарлы позицияларға қол жеткізу ;
тұтынушылардың сұранысын оңтайлы қанағаттандыру ;
өз қызметкерлеріне өзін тануға мүмкіндік беру .
Бизнестің негізгі мақсаты пайданы барынша көбейту , яғни экономикалық әсер алу болып табылады .
Бизнес мақсаттары негізінде міндеттер қою жүзеге асырылады. Олар тығыз байланыста болады . Егер мақсат қызметтің белгілі бір нақтыланған бағытын анықтаса , онда міндет - бұл осы мақсаттың сандық , сапалық анықтамасы.
Бизнес құрылымында логистика мен маркетингтің атқаратын аса зор маңызы бар . Соның бірі логистика ғылымына келетін болсақ , отандық және шетел экономикалық әдебиеттерінде логистика түсінігінің көптеген анықтамаларын кездестіруге болады , онда басқару обьектісі материалдық ағымдармен шектелмейді . Сондай-ақ банктік логистика , маркетингтік логистика сияқты бірқатар басқа терминдер пайда болды .
Материалды ағымдарды басқару бойынша дәлелді шешімдер қабылдау үшін белгілі бір білім қажет . Осы білімді жасайтын қызметті логистикаға жатқызады , сәйкесінше көптеген анықтамалар логистиканы ғылым немесе ғылыми бағыт ретінде пайымдайды : логистика - материалдық ағымдардың тиімділігін жоғарылатудың жаңа мүмкіндіктерін іздеумен тікелей байланысты .
Ғылым ретінде логистика мынадай міндеттер атқарады :
- сұранысты болжамдау және соның негізінде қорларды жоспарлау ;
- өндіріс пен көліктің қажетті қуаттылығын анықтау ;
- материалды ағымдарды оңтайлы басқару негізінде дайын өнімді бөлудің ғылыми принциптерін жасау ;
- өндіріс пунктінде және тұтынушылардағы тиеу үрдістерін және тасымалдау - қоймалау операцияларын басқарудың ғылыми негіздерін жасау ;
- логистикалық жүйелердің қызмет етулерінің түрлі математикалық модельерінің варианттарын құру ;
- дайын өнімдерді бірлесіп жоспарлаудың , жабдықтаудың өндірістің , қоймалаудың , өткізудің және тасымалдаудың әдістерін жасау және т.б .
Ғылыммен алынған білім материалды ағымдарды басқару саласында дәлелденген шешімдер қабылдауға мүмкіндік береді . Қабылданған шешімдерді тәжірибе жүзінде жүзеге асыру үшін нақты әрекеттер қажет . Сондықтан да анықтамалардың басқа тобы логистиканы шаруашылық қызмет ретінде қарастырады : логистика - өндіріс және айналыс сфераларындағы материалды ағымдарды басқару болып табылатын шаруашылық қызметтің бағыты .

Өндірістік-техникалық мақсаттағы өнімнің қозғалысын басқару
Тауар қозғалысын басқару

№ n
Өндіріс

№1
Өндіріс

БӨЛУ
ОРТАЛЫҒЫ
ТҰТЫНУШЫ
ШИКІЗАТ

Сурет 1 .
Ескерту [ ] әдебиет негізінде автормен құрастырылған .

Бұл схемадағы материалдар қозғалысының бүкіл жолын үлкен екі учаскіге бөлуге болады :
Бірінші учаскідегі өндірістік - техникалық бағыттағы өнімдер қозғалады ;
Екіншісінде - халық тұтынатын бұйымдар ;
Тізбек бойынша қозғалуына байланысты сапалық құрамы өзгеріп отырады . Ең алдымен , шикізат көзі мен алғашқы өңдеуші кәсіпорын арасында , сондай - ақ түрлі өндірістер арасында жаппай біртекті жүктер қозғалады . Тізбектің соңында материалды ағымдар тұтынуға дайын әр түрлі тауарлар ретінде көрінеді . Кейбір өндіріс орындары ішінде ,материалды ағымдар бар . Мұнда цехтар арасында немесе цехтардың ішінде түрлі бөлшектер , жартылай фабрикаттар , дайындамалар орын ауысып отырады . Логистикалық процесс кезінде материалдық ағым кәсіпорынға дейін жеткізіліп , қойма және өндірістік учаскілер тізбегі арқылы оның тиімді жылжуы ұйымдастырылады , содан соң дайын өнім тұтынушыға оның тапсырысына сәйкес жеткізіледі . Түрлі сапалы материалды ағымдарды басқару бойынша аталған қызмет түрлері логистиканың мазмұнын құрайды , оны логистикалық терминологиялық сөздік былайша анықтайды : логистика - шикізат пен материалдарды талаптарына сәйкес дайын өнімдерді тұтынушыға дейін жеткізу үрдісінде жүргізілетін материалды және материалдық емес операцияларды , тасымалдауды , қоймалауды басқару , жоспарлау және бақылау туралы ғылым .
Бұл анықтама , оның мазмұнына сәйкес , логистиканы ғылым ретінде пайымдайды . Шаруашылық қызмет ретінде логистика келесі анықтамада ұсынылған : логистика - дайын өнімді жеткізгені үшін ақша алу мезетіне дейінгі шаруашылық айналымдағы шикізаттың , бөлшектердің және дайын өнімдердің қозғалысын және сақталуын басқару үрдісі .
Материалды ағымдарды басқарудың негізгі обьектісі ретінде бөліп қарастыру экономикалық үрдістерді жеңілдетеді . Бірақ мұндай жеңілдік жүктердің қозғалысын , шикізаттың бірінші көзінен бастап барлық аралық үрдістер арқылы соңғы тұтынушыға жеткенге дейін іштей бақылаудың мақсаттарын қоюға және оны шешуге мүмкіндік береді . Бірқатар факторларды абстракциялау және зерттеу мен басқарудың негізгі обьектісі ретінде материалды ағымдарды бөліп қарастыру үлгілеу есептерінің шамаларын қысқарта отырып , ішкі логистикалық тізбектерді жобалауға , олардың жүру тәртібін зерттеуге және болжауға мүмкіндік береді , сондай-ақ экономикалық үрдістерді ресми зерттеуге жаңа мүмкіндіктер ашады .
Сонымен қатар Америка , Франция , Германия , Ресейдің ғалымдары мен тәжірибешілері қалыптастырған логистиканың бірқатар анықтамаларына көз сала қарайтын болсақ :
Логистика - бұл шикізатты сатып алу орнынан соңғы тұтыну орнына дейін материалды және сонымен байланысты ақпараттық ағымдардың қозғалысын қамтамасыз ететін , тасымалдау және қоймалау бойынша барлық қызметтерді жоспарлау , ұйымдастыру және бақылау ;
Логистика - өнімге қажеттілік туған жерде , алдын ала бекітілген орында , бекітілген уақытта қажетті өнім көлемін алуға бағытталған түрлі қызмет түрлерінің жиынтығы туралы ғылым ;
Логистика - шығындар тұрғысынан тиімді және үнемді материалдарды , жартылай фабрикаттарды және дайын өнімдерді сақтау және тасымалдау операцияларын , сондай - ақ солармен байланысты клиенттердің талаптарына сәйкес өндіріс орнынан тұтыну орнына тауарларды жеткізу жөніндегі ақпараттарды жоспарлау , жүзеге асыру және бақылау туралы ғылым .
Енді бизнес құрылымындағы маркетинг түсінігіне келетін болсақ , маркетингтің бизнес саласындағы атқаратын рөлі зор .
Маркетинг деген түсініктің ар жағында не жатыр ? Көпшілік маркетингті тауар өткізумен және ынталандырумен теңестіреді . АҚШ əдебиетінде маркетинг термині XIX ғасырдың соңы мен XX ғасырдың басында пайда болды . Маркетингтің жарнама , тауарды өткізу , сауданы ұйымдастыру сияқты элементтері бұдан біраз уақыт бұрын белгілі болғанымен , экономика пəнінің құрамына енбеді . Қазіргі заманғы маркетингтің пайда болуы мен дамуының алғышарттары мыналар болып табылады : əлемнің дамыған елдеріндегі нарықтық қатынастардың дамуы жəне заңдардың жетілдірілуі , халықаралық еңбек бөлінісіне ықпал еткен ғылыми - техникалық , технологиялық өрлеу , бəсекелестік күрестің өсуі . Осының барлығы маркетингтің ғылым , өнер , экономикалық пəн ретінде теориялық жəне практикалық негіздерінің қалыптасуына себеп болды . Маркетинг ғылымының негізін американдық профессор Филип Котлер қалады . Ол маркетинг пəнінің құрылымын жасап , басты түсініктерін анықтады , негізгі тұжырымдамасын қалыптастырып , оларды жүзеге асыру жолдарын көрсетті . Маркетинг тұжырымдамасының негізгі идеясы -- тұтынушылардың қажеттіліктерін қанағаттандыру .
Котлердің пайымдауынша , маркетинг дегеніміз -- айырбас жолымен мұқтаждықтар мен қажеттіліктерді қанағаттандыруға бағытталған адам қызметінің бір түрі ( сурет 2 ) .
Маркетингтің басты назар аударатын нысандары : адам қажеттіліктерін түсіну жəне басқару , сұраныс , тауарлар , айырбас , келісім , нарық , тапсырыс . 3 - суретте маркетинг нысандарының қарапайым байланысы көрсетілген . Маркетинг адам қызметінің бір түрі ретінде өндірісті , ұсынысты , тауарлар айырбасын осы тауарлар қоғамның əрбір мүшесіне жəне оның жекелеген топтарына қажет болатындай дəрежеде басқарудегенді білдіреді . Маркетингте зейіннің , зерттеудің , егер мүмкін болса , басқарудың негізгі нысаны адамдардың қажеттіліктері , мұқтаждықтары , сұраныстары , тауар , айырбас , келісім , нарық болып табылады. 3 - суретте маркетинг нысандарының қарапайым өзара байланыстары ұсынылған . Оларды жан - жақты қарастырып көрелік .

Сурет 2 . Маркетинг қызметінің саласы
Ескерту [ ] әдебиет негізінде автормен құрастырылған .

Сурет 3 . Маркетинг жүйесіндегі негізгі түсініктер байланысының схемасы
Ескерту [ ] әдебиет негізінде автормен құрастырылған .

Жалпы алғанда бизнес құрылымында маркетинг пен логистика бір - бірімен тығыз байланысты . Маркетинг тауарлардың тиімді сатылуын қамтамасыз ету үшін өндірісті рынок талаптарына сай икемдеуге мүмкіндік беретін басқару жүйесін білдіреді . Маркетинг логистикаға қарағанда тарихи ертерек пайда болды , себебі сол кездегі тауарларды өткізу қиындықтарына байланысты практика жүзінде қажет етілген . XX ғасырдың ортасында өндірісті рынокқа қажетті тауарларды шығаруға бейімдеу және сұранысты зерттеуде , сұранысқа әсер етуде маркетингтік әдістерді қолдану бәсекеге қабілеттілікті жоғарылататын шешуші фактор болды . Материалды ағымдарды іштей басқаруды қамтамасыз ететін жүйелерді құру мәселесі ол кезде актуальді болмады , себебі , біріншіден экономикада мұндай жүйелерді құрудың техникалық мүмкіндіктері жоқ еді , екіншіден сол кездегі жаңа маркетингтік мысалдарды пайдалану есебінен күрт алға шығып кетуге болар еді . Бүгінгі жағдайларда тек қана маркетингті пайдалану негізінде алға шығу мүмкін емес . Маркетинг бойынша анықталған сұраныс уақтылы , тез және дәл жеткізілуі арқылы қанағаттандырылуы тиіс . Пайда болған сұранысқа бұл тез жауап тек бір қалыпқа түскен логистика жүйесінде ғана мүмкін болады .
Тарихи тұрғыдан алғанда , логистика экономикалық аренаға едәуір кеш шыққан , ол тұтынушыны ,көлікті және жабдықтаушыны мобильді ,техникалық -технологиялық және экономикалық үйлескен жүйеге байланыстыру арқылы маркетингті толықтырып дамытады .
Маркетинг пайда болған сұрнысты бақылайды және анықтайды , яғни төмендегідей сұрақтарға жауап береді . Қандай тауар , қандай сапада , қандай көлемде , қашан және қайда қажет ? Логистика қажет болған тауар массасының тұтынушыға физикалық жылжуын қамтамасыз етеді . Логистикалық интеграция талап етілген тауарды қажетті жерге , қажетті уақытта минимальді шығындармен жеткізілуіне мүмкіндік береді . Маркетинг тауар қозғалысын ұйымдастыруға жүйелі тәсіл міндеттерін қояды : тауар қозғалысын тиімді ұйымдастыру кезінде , бұл үрдістің әр сатысы жақсы құрылған жалпы жүйенің бөлінбес бөлігі ретінде жоспарлануы тиіс . Дегенмен , тауар қозғалысы үрдісінің барлық қатысушыларының техникалық - технологиялық интеграциясының әдістері маркетингтің емес , логистиканың негізгі зерттеу пәні болып табылады .
Маркетинг рынокты зерттеуге ,жарнамаға , сатып алушыға , психологиялық әсер етуге және т.б бағытталған . Ал , логистика , ең алдымен , тауар өтуші тізбектер бойынша материалдарды өткізудің техникалық -технологиялық жүйелерін , сондай - ақ олардың өтуін бақылап отыратын жүйеелрді құруға бағытталған .
Маркетинг пен логистика арасындағы ең маңызды ерекшеліктер 1 - кестеде көрсетілген .

Маркетинг
Логистика
Зерттеу обьектісі
Нақты тауарлар мен қызметтер рыногы мен конъюнктурасы
Осы рыноктарда айналатын материалды ағымдар
Зерттеу пәні
Тауарлар мен қызметтерді өткізу бойынша рыноктық тәртіпті оңтайландыру
Материалды ағымдарды басқару үрдісін оңтайландыру
Зерттеу әдістері
Нақты тауарлар мен қызметтер бойынша конъюнктураны,сұраныс пен ұсынысты зерттеу әдістері
Материал өткізуші тізбекті құрудың жүйелі тәсілі,сондай-ақ өндірістік және экономикалық жүйелерді жоспарлау және басқару кезінде қолданылатын жалпыға белгілі әдістер.
Қорытынды нәтижелер
Компанияның өндірістік-өткізу стратегиялары және тактикасы бойынша ұсыныстар,нені ,қай көлемде ,қай рыноктарға және қандай мерзімде,өндіру керек. Қандай қорытындылар болуы мүмкін.
Логистиканың мақсатына жауап беретін жүйелер жобалары: қажетті тауар, керекті орында, қажетті көлемде, керекті сапада, қажетті уақытта минималды шығындармен

Кесте 1 . Маркетинг пен логистика саласындағы зерттеу обьектілері мен пәнінің салыстырмалы сипаты
Ескерту [ ] әдебиет негізінде автормен құрастырылған .

1.2 Бизнес құрылымдардағы сату саясатын басқарудағы логистикалық-маркетингтік әдіс - тәсілдер
Логистика және маркетинг саласындағы ғылыми көзқарастардың дамуының қазіргі жағдайында маркетинг мүдделерінің логистика қызметіне енуі барған сайын байқалады. Бұл жағдайдың ғылыми және тарихи түсіндірмесі бар. Тарихи тұрғыдан алғанда, маркетинг бірінші болып компаниялардың экономикалық өміріне еніп, өз қызметін бәсекелестік артықшылықтарды қамтамасыз ететін нарықтық бағдарға бағыттады, әсіресе маркетингтік стратегиялар көбінесе компаниялар үшін флагмандық сипатқа ие болды және олар көбінесе корпоративтік стратегияларды анықтады. Маркетингтік идеяларды жүзеге асыру көбінесе компанияның қызметтері арасында қақтығыстар тудырды: өндіріс, жабдықтау (сатып алу), көлік, қойма, сату. Қақтығыстардың негізгі тақырыптары қорлар мен қызмет көрсету деңгейі болды. Компаниялардағы өсіп келе жатқан кросс-функционалды қақтығыстарды шешу үшін логистиканы шақыру туралы шешім қабылданды. Практиктер үшін логистиканың тартымдылығы кез-келген мәселелерді шешуде зерттелетін объектінің қызметіне әсер ететін барлық ішкі және сыртқы факторларды ескере отырып, оның жүйелік көзқарасы болды . Логистиканы бизнеске енгізу кезінде логистиканың негізгі құралдары - қолда бар ресурстарды пайдалануды оңтайландыру маңызды болды. Логистика бизнеске ағындарды операциялық деңгейде оңтайландыруды ғана емес , сонымен қатар стратегиялық деңгейде ресурстардың қажеттілігін есептеуді де қамтамасыз етеді. Сондықтан компанияның қызметіне логистиканы енгізу операциялық қызметті жүзеге асыру қажеттілігімен де, шешім қабылдаудың кез - келген деңгейінде компанияның ресурстарын оңтайландыруды (ең алдымен материалдық) қамтамасыз ететін экономикалық ымыраларды іздеумен де анықталды. Бұл өз кезегінде кросс - функционалды қақтығыстарды шешуге ғана емес, сонымен қатар кросс - функционалды логистикалық үйлестіруді ұйымдастыру арқылы олардың алдын алуға мүмкіндік берді.
Логистика мен маркетингтің өзара әрекеттестігі стратегияны бірлесіп жасаудан басталады, өйткені стратегиялық деңгейдегі кез-келген маркетингтік бастама негізінен логистикалық күштермен жүзеге асырылады. Логистика мен маркетингтің өзара әрекеттесудің көптеген салалары бар, бірақ ғылымда да, практикада да логистика саласындағы маркетинг тарапынан түсініспеушілік жиі байқалады. Бұл әсіресе терминологияда және ғылымның әр саласының зерттеу объектілері мен объектілерін анықтайтын негізгі ұғымдарда айқын көрінеді.
Логистика мен маркетинг арасындағы дау - дамайдың басты тақырыбы -компанияның сату қызметі. Сату әрқашан коммерциялық функция болды және сату үшін нарық субъектілерін анықтауды ұсынды. Шын мәнінде, сату кезінде тауарға меншік нысаны беріледі. Бәсекелестіктің артуы компанияларды сатудың өсіп келе жатқан проблемаларына жаңа көзқараспен қарауға мәжбүр етті. Маркетинг және оның құралдары сұранысты қалыптастыруға және коммерциялық функцияны орындай отырып, оған қол жеткізу әдістерін анықтауға, өнімді (тауарлық-материалдық қорларды) сату нарығында таратуға және оны бір кездері физикалық бөлуді жүзеге асыру деп саналған. Тапсырыс талаптарына сәйкес тұтынушыға жеткізуге арналған логистика.
Логисттер үшін ғылыми және практикалық тұрғыдан алғанда, тұжырымдамалық аппаратпен байланысты мәселе өте маңызды. Ол неғұрлым дәл анықталса, білім саласы мен әр ғылыми бағыттың шешілетін міндеттерінің спектрі неғұрлым толық сипатталады. Іс жүзінде бұл сату қызметін жүзеге асыру шеңберінде логистика және маркетинг қызметтері қызметінің шекарасын белгілеуге мүмкіндік береді.
Логистика мен маркетингтің ғылыми және практикалық мүдделеріне әсер ететін негізгі ұғымдар: сату, сату жүйесі, тарату арналары (тарату арналары), маркетинг арналары, тарату желісі және жеткізу тізбегі.
Негізгі ұғымдар: сату және сату жүйесі - компаниялардың практикалық қызметінде өте маңызды, өйткені олар коммерциялық (сату және маркетинг) және логистикалық қызметтің функциялары мен міндеттерін анықтауға мүмкіндік береді.
Өткізу қызметі шеңберіндегі коммерциялық қызметке тек тауар - ақша қатынастары саласы ғана жатқызылуы керек. Компанияның өткізу қызметі өнімді сату (өткізу) үшін өткізу жүйесін (өткізу жүйесін) ұйымдастыруды көздейді.
Біріншіден, атап өткім келеді, бұл факт (біздің ойымызша күмән мен дау туғызбайды) , сату тек коммерциялық функция болып табылады . Жоғарыда айтылғандарды толық растайтын ең дәл анықтама Д. Н. Ушаков орыс тілінің түсіндірме сөздігінде келтірілген : " сату - бұл тұтынушыға нарықта дайын өнімді сату " . Бұл ретте тұтынушы өткізу жүйесіндегі тауардың кез келген заңды меншік иесі (көтерме сауда кәсіпорны , бөлшек сауда желісі , қызмет көрсету саласы кәсіпорны және т . б . ) болып табылады. Өткізу жүйесі (өткізу жүйесі) дайын өнімді өткізумен айналысатын компаниямен тауар - ақша қатынастарына қатысатын нарық субъектілерінің (тұтынушылардың) жиынтығы ретінде ұсынылуы мүмкін . Тауарды сатуды өндіруші ғана емес , сонымен қатар сату жүйесінің басқа қатысушылары ( Сауда және қызмет көрсету кәсіпорындары ) жүзеге асыра алады .
Сонымен қатар , маркетинг сату қызметін жүзеге асыруда , компанияның сату жүйесін құруда , әртүрлі сегменттерді - сатушыларды тарта отырып , нарыққа қатысушылардың қайсысымен өнімді сату туралы келісім жасалатынын , сату жүйесінде баға саясатын жасауды , сатуды ынталандыру әдістерін таңдауда және т . б. маңызды рөл атқарады .
Өңірлер бойынша сатудың ұтымды жүйесін таңдау тұтынушыларды қамту стратегиясы аясында маркетингпен де шешіледі . Маркетингтік тұтынушыларды қамту стратегиясын іске асыру және ұтымды сату жүйесін таңдау логистикалық қызметпен үйлестіруді қажет етеді . Сату жүйесін қалыптастырудағы логистика мен маркетингтің бірлескен қызметі келесідей : тұтынушылар нарығын талдау , бәсекелестік ортаны талдау және әлеуетті сату аймақтарын анықтау негізінде маркетинг тұтынушылардың құрылымын клиенттердің типтері бойынша анықтайды және аймақ бойынша сату көлемін жоспарлайды . Әлеуетті сату аймақтарындағы бәсекелестік ортаны және клиенттік базадағы қызметтерге сұранысты талдау маркетингке тұтынушыларға қызмет көрсетудің негізгі талаптарын белгілеуге және бәсекеге қабілетті бағаларды анықтауға мүмкіндік береді . Алайда , маркетинг сатудың әр аймағында сату жүйесін ұтымды таңдауды , ең алдымен , қажетті логистикалық инфрақұрылымның қызметіне және қажетті қызмет көрсету деңгейін қамтамасыз етуге байланысты шығындарды талдау негізінде ғана жасай алады . Сату жүйелерінің барлық мүмкін нұсқаларының мүмкін шығындарын егжей-тегжейлі талдауды логистика қызметі жүзеге асырады . Бұл шығындар және логистиканың қажетті қызмет көрсету деңгейін жүзеге асыру мүмкіндігі маркетингтің балама сату жүйесін таңдаудағы негізгі көрсеткіштері болып табылады .
Сату қызметі аясында маркетинг қызметі келесі міндеттерді орындайды :
компанияның өткізу стратегиясын және өткізу өңірлерінің ерекшеліктерін ескере отырып айқындайды ;
өткізу нарықтарына сегменттеу жүргізеді ;
клиенттік базаны сегменттеуді жүзеге асырады ;
клиенттердің ықтимал түрін анықтайды ;
сатудың баға саясатын анықтайды ;
клиенттерге қызмет көрсету саясатын әзірлейді ;
өткізуді ынталандыру жүйесін жүзеге асырады ;
өткізу жүйесін қалыптастырады ;
қайтару саясатын әзірлейді .
Сату қызметі келісімшарттар жасасу , олардың орындалуын бақылау және тапсырыстардың орындалуын бақылау арқылы сату қызметін қамтамасыз етеді.
Логистикалық құрамдас бөлікке мыналар жатады : тауар ағындарын бөлу және оларды жеткізушіден (тауардың қазіргі меншік иесі) оңтайлы құру арқылы сатып алушыға (сатылған) жеткізу тізбектерін қамтитын тарату желісі . Логистика жүйенің қатысушыларын таңдайды , бірақ сату жүйесінің әр нұсқасы үшін жеткізу тізбегінің делдалдарының ішінен , олар өнім берушіден тұтынушыға тауар ағындарын жылжытуға қатысады , бірақ тауардың иесі бола алмайды , тек логистикалық қызметтерді ұсынады .
Маркетинг пен логистика арасындағы даулар жалғасатын басқа маңызды ұғымдар тарату арнасы (тарату арнасы) және маркетинг арнасы болып табылады .
Компанияның сату саясатын мақсатты қызмет ретінде қарастыру керек , оны жүзеге асыру тауарлар ағынының түпкілікті тұтынушыға қозғалысын ұйымдастыруға арналған принциптер мен әдістерден тұрады . Негізгі міндет -әлеуетті сатып алушының қажеттіліктерін белгілі бір тауарға деген нақты сұранысқа айналдыру үшін жағдай жасау . Мұндай шарттардың санына сату саясатының элементтері , бөлу капиталы (сату , тауарларды бөлу) және оларға берілген функциялар кіреді .
Сату саясатының негізгі элементтері :
өнімді тасымалдау - оның өндірушіден тұтынушыға физикалық ауысуы;
өнімді жетілдіру - дайын өнімді іріктеу, сұрыптау, құрастыру және т. б.
өнімді сақтау - оның қажетті қорларын құруды және ұстауды ұйымдастыру ;
тұтынушылармен байланыс - тауарды физикалық беру , тапсырыстарды ресімдеу , төлем - есеп айырысу операцияларын ұйымдастыру , тауарға меншік құқығын беруді заңды ресімдеу , тұтынушыны тауар және фирма туралы хабардар ету , сондай - ақ нарық туралы ақпарат жинау жөніндегі іс - әрекеттер .
Логистика - шикізат пен материалдарды өнеркәсіптік кәсіпорындарға жеткізу ; шикізатты , материалдарды , жартылай фабрикаттарды зауыт ішінде қайта өңдеу ; дайын өнімді тұтынушыға оның талаптарына сәйкес жеткізу , сондай-ақ тиісті ақпаратты беру , өңдеу және сақтау процесінде жасалатын тасымалдауды, қоймалауды және басқа да материалдық және материалдық емес операцияларды жоспарлау , бақылау және басқару туралы ғылым .
Өнім - бұл пайдалы тұтынушылық қасиеттері бар және сатуға арналған зат немесе әрекет . Тауар қозғалысы тауардың өндіріс саласынан айналым саласына өтуінің экономикалық және физикалық процестерінің үйлесімінен тұрады . Сілтеме - тауардың бір иесінен екіншісіне ауысу саны .
Логистика - тауарларды тұтынушыға жеткізу үшін ең аз уақыт пен ең аз шығындарды қамтамасыз ететін тауарларды бөлу арнасын табу . Өндіріс пен ұдайы өндірістің үздіксіздігін қамтамасыз етеді . Материалдық ағын - оларға әртүрлі логистикалық операцияларды(қоймалау-қарапайым материалдық ағын) қолдану процесінде болатын бір атаудағы ресурстар жиынтығы .
Логистикада ағындарды басқару үшін мынадай функциялар қолданылады:
жоспарлау (қозғалыстың оңтайлы траекториясын белгілеу, ағынның жүру кестесін немесе кестесін әзірлеу, ағынды жүзеге асыру үшін ресурстарға қажеттілікті есептеу).
жедел реттеу (қозғалыс кестесіне сәйкес ағынның әрбір объектісін қадағалау, басқарушылық әсерді әзірлеу және қолдану).
материалдық ағын туралы ақпаратты есепке алу, жинау, өңдеу, сақтау және беру, есептілікті жасау).
бақылау (нақты ағын параметрлерінің жоспармен сәйкестік дәрежесі).
талдау (жоспарға сәйкес келмеу себептері).
үйлестіру (сатып алу, өткізу процестерін үйлестіру).
Логистикалық операция - бұл ағынды түрлендіруге бағытталған іс -қимылдардың жеке жиынтығы . Логистикалық операция материалдық (тасымалдау, сақтау, тиеу) және материалдық емес (материалдық ағын туралы мәліметтерді жинау, деректерді сақтау және беру) болуы мүмкін.
Логистикалық тәсілдер негізінде өткізу саясатының іс-шараларын жүзеге асыру кезінде шешімдер қабылдау өлшемдері ретінде : тауар айналымының шамасы ; нарық үлесі ; өткізу бойынша шығыстар ; бөлу желісінің тармақталу дәрежесі ретінде қолданылуы мүмкін , ол өнімді өндірушіден соңғы тұтынушыға дейін өткізу процесінде оның сақталу деңгейімен сипатталады ; өткізу арналарының имиджі ; бөлу жүйесіндегі субъектілердің кооперациясы деңгейі , оның ішінде өнімнің өзіндік құнының төмендеуін қамтамасыз ететін бөлу коммерциялық тәуекел ; сату желісінің икемділігі мен өміршеңдігі .
Өнімді өткізу көлемін нарықтық болжау сандық емес және сандық әдістерді қолдану арқылы мүмкін болады .
Болжаудың сандық емес әдістері жоғары басшылардың сараптамалық бағалауларына , сауда агенттері мен сатып алушылардың (қазіргі және болашақ) пікірлеріне негізделген .
Сатуды болжаудың сандық емес әдістерінің ішінде дельфи сараптамалық бағалау әдісі ерекше орын алады . Ол дамыған елдерде кеңінен таралған . Бұл әдіс белгілі бір өнімді сатудың ықтимал көлемі туралы сарапшылардың пікірлерін жинау бірнеше турда жазбаша сауалнама жүргізу арқылы жүзеге асырылады . Бұл ретте әрбір сарапшы өз болжамын басқаларға тәуелсіз береді . Нәтижелерді өңдеу барысында әр маманның құзыреттілігін арнайы коэффициенттің көмегімен бағалауға болады .
Өнімді сатуды болжаудың сандық әдісі : экстраполяция әдістері , корреляциялық және регрессиялық талдау , уақыттық серияларды талдау , бокс - Дженкинс әдісі және т. б.
Экстраполяция әдісі зерттелген экономикалық құбылыстың өткен және қазіргі даму заңдылықтарын зерттеуге және осы заңдылықтардың болашаққа таралуына негізделген , олар белгілі бір уақыт аралығында тұрақты бола алады.
Корреляциялық талдауды қолдана отырып , өнімді сатуға әсер ететін факторларды таңдауға , таңдалған факторлар мен сату көлемі арасындағы байланыс дәрежесін өлшеуге және болашақ кезеңде белгілі бір өнімді сату болжамын жасауға болады .
Регрессиялық талдау сату көлеміне әсер ететін факторларды регрессиялық модель түрінде білдіруге және өнімнің сатылуын болжау үшін алынған модельді пайдалануға мүмкіндік береді .
Уақыт қатарларын талдау статистикалық болжау әдістеріне жатады , олардың мәні математикалық модельдер негізінде өнімді сату көлемінің болжамын қалыптастыру болып табылады .
Бокс - Дженкинс әдісі дамыған елдерде сату көлемін болжау үшін кеңінен қолданылады . Ол компьютерлік технологиялар негізінде алдыңғы сату көлемінің нәтижесін жақсы көрсететін математикалық модельді әзірлеуден және таңдаудан тұрады .
Болжаудың нақты әдісін таңдау кәсіпорын қоятын нақты міндеттерге байланысты . Өнімді өткізу болжамы ұзақ мерзімді , орта мерзімді және қысқа мерзімді болуы мүмкін . Ұзақ мерзімді болжам 5 жылдан 25 жылға дейін, орта мерзімді болжам 1 жылдан 5 жылға дейін , ал қысқа мерзімді болжам 3 айдан 12 айға дейін қамтиды . Ұзақ мерзімді және орта мерзімді болжамдар өнеркәсіптік өнімдер мен ұзақ мерзімді тұтыну тауарларын өндірушілер үшін маңызды , өйткені кәсіпорындар өндірісті алдын-ала жоспарлауы керек. Ұзақ мерзімді сатуды болжау кәсіпорынның стратегиялық жоспарын әзірлеу кезінде қажет , ал орта мерзімді - ұзақ мерзімді болжамда қарастырылған кәсіпорынның дамуы дұрыс жүзеге асырылғанын тексеру үшін . Өнімді сатудың қысқа мерзімді болжамы сату жоспарларын , өндіріс кестесін құруда және дайын өнімнің қорларын басқаруда үлкен пайда әкеледі .
Көптеген кәсіпорындар үшін сату көлемін өңірлер бойынша бөлу , яғни өңірлерде сауда желісін өрістету маңызды проблема болып табылады . Өткізу көлемін өңірлік бөліністе бөлу : меншікті фирмалық дүкендерді , базаларды, дайын өнім қоймаларын ашу негізді болуға және белгілі бір табыс әкелуге тиіс . Сату көлемін аймақтарға бөлуді негіздеу кезінде сатушы үшін әр аймақтың тартымдылығын , компания үшін аймақтардың кірістілік деңгейін сату мен шығындардан түсетін мүмкін кірісті салыстыра отырып бағалау қажет .
Өткізу арнасы дегеніміз - дайын өнімнің өндірушіден тұтынушыға өту жолы . Өткізу арнасын қалыптастыра отырып , әрбір фирма оған нақты функциялар береді : маркетингтік зерттеулер ; баға белгілеуге қатысу ; тауарды нарықта жылжыту ; нарықтағы тауар позициясы негізінде өндіріс және өткізу жоспарларын түзетуге қатысу ; сауда нүктелерінің желісін құру және тауарды әрбір түпкілікті тұтынушыға сатуды жүргізу ; өнімді сату бойынша жұмыстар кешенін жүргізу және сатудан кейінгі сервистік қызметті ұйымдастыру тұтынушыларға қызмет көрсету .
Маркетингтік зерттеулер - компанияның алдында тұрған маркетингтік жағдайға байланысты қажетті мәліметтер шеңберін жүйелі түрде анықтау , оларды жинау , талдау және нәтижелер туралы есеп беру . Неғұрлым типтік шешілетін міндеттер : нарықтың сипаттамаларын зерттеу ; нарықтың әлеуетті мүмкіндіктерін өлшеу ; фирмалар арасында нарық үлестерінің бөлінуін талдау ; өткізуді талдау ; іскерлік белсенділік үрдістерін зерделеу ; бәсекелестердің тауарларын зерттеу ; қысқа мерзімді болжау ; жаңа тауарға реакцияларды және оның әлеуетін зерттеу ; ұзақ мерзімді болжау ; баға саясатын зерделеу.
Маркетингтік зерттеулер - бес кезеңнен тұратын процесс :
Біріншіден , мәселені нақты анықтау және зерттеу мақсаттарын қою.
Екінші кезең - бастапқы және қайталама деректерді пайдалана отырып, ақпарат жинау жоспарын әзірлеу .
Үшінші кезең - кабинеттен тыс немесе зертханалық зерттеулер арқылы ақпарат жинау .
Төртінші кезең - алынған мәліметтер жиынтығынан орта деңгей көрсеткіштерін , ауыспалы компоненттерді шығару және әртүрлі қатынастарды анықтау үшін жиналған ақпаратты талдау .
Бесінші кезең - маркетинг менеджерлеріне ақылға қонымды шешімдер қабылдауға мүмкіндік беретін негізгі нәтижелерді ұсыну .
Сату саясатын әзірлеу кезінде бағаның шекті көрсеткішін белгілеу үлкен мәнге ие , одан кейін баға төмендемеуі керек. Ол өндіріс шығындарымен және өнімді сатуды мағынасыз ететін ең төменгі бағамен анықталады . Сирек жағдайларда , егер сатушы бәсекелесті төмен бағамен айналып өтуді қаласа , сатушыдан (өндіріс шығындары деңгейінде) баға белгілеуді талап ететін жағдай туындауы мүмкін . Ең қиыны - объективті сату бағасын белгілеу .
Компания бағаны тағайындау кезінде өз өнімі үшін қандай табыс алады деген мүмкіндіктерінен туындайды . Сондықтан , егер біз компанияның кірісті барынша арттыруға деген табиғи ұмтылысын (мақсатын) ескеретін болсақ , онда сату саясатының міндеттерінің едәуір бөлігін шешу компания өз тауарларын сату көлемі мен бағасын қанша өзгерте алатындығымен анықталады .
Теориялық тұрғыдан сатудың оңтайлы көлемін және осы көлемді сатуға болатын бағаны табуға болады . Бұл нарықтық сұраныс , шекті шығындар және өндіріс мүмкіндіктері туралы толық ақпаратты қажет етеді . Өнімді сату арналары арқылы жылжыту әр келесі байланыс сатып алатын бағаны белгілеу қажеттілігін тудырады .
Өнімдерді нарықта жылжыту үшін жарнамалық қызмет қажет . Жарнамалық қызметті зерттеу - бұл өнімдер мен қызметтер нарығында жылжытудың әртүрлі әдістерінің салыстырмалы тиімділігін талдау және бағалау . Қазіргі заманғы маркетингте өнімді жылжыту , ең алдымен , өндіруші кәсіпорынның немесе жеткізуші компанияның күш - жігерін, тұтынушылармен қарым - қатынас жасауды, келіп түсетін сұрақтарға қажетті жауаптарды табуды білдіреді. Өнімді жылжыту келесі элементтерді қамтиды: жарнамалық қызмет ; белгілі бір өнімді немесе қызметті сатып алуға мүдделі тұтынушылар үшін өткізуді ынталандыру ; қоғамдық немесе қоғамдық , хабардар болу және қоғаммен байланыс ; жеке сату .
Қазіргі кезде жарнамалық қызметтің SMM бағыты өте қарқынды даму үстінде. SMM әлеуметтік медиа маркетингін білдіреді . SMM мақсаты -ВКонтакте, Facebook, Instagram және басқа да әлеуметтік платформалардан клиенттерді сатып алуға итермелеу . SMM - нің тағы бір маңызды міндеті -бренд туралы ақпаратты тарату және беделге ие болу.
Hootsuite (әлеуметтік желілерді басқару платформасы) мәліметтері бойынша , 2020 жылы әлемде 3,8 миллиард белсенді әлеуметтік желі қолданушылары бар . Бұл жалпы халықтың 49% - ы . Ресейде бұл 70 миллион , яғни халықтың 48% . Бұл SMM мамандары елдің әрбір екінші тұрғынына жете алатындығын білдіреді.
Әлем халқының жартысына жуығы әлеуметтік желілерді пайдаланады . Олар өздерінің пайдаланушылары туралы әсерлі ақпаратқа ие (жынысы, жасы, гео, құрылғылары, мінез-құлқы және т.б.) . Бұл мүмкіндіктер ВКонтакте , Instagram , FB және ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.