Құндылық - бағдар мәселесі ежелгі заманнан бері қарастырылып келе жатқан күрделі ұғым
Адамның мақсаттарын, мұраттарын, сенімдерін анықтайтын құндылық бағдарлары тұлға құрылымында жетекші рөлге ие болады. Психологиялық сөздіктің авторлары А. В. Петровский мен М. Г. Ярошевский "құндылық" ұғымы бірнеше мағына береді деген тұжырым жасайды:
1. Әлеуметтік идеал ретінде құндылық (қоғамдық сана жасаған, онда қоғамдық өмірдің әртүрлі салаларында тиісті атрибуттардың дерексіз идеясы бар) жалпы адамзаттық және нақты тарихи құндылықтар болып табылады.
2. Материалдық және рухани мәдениеттің туындылары немесе адамның іс-әрекеттері түрінде пайда болатын құндылықтар.
3. Әлеуметтік құндылықтар жеке өмірдің призмасы арқылы сынылады және жеке құндылықтар түрінде тұлғаның психологиялық құрылымына енеді.
Құндылық және құндылық-бағдар мәселесі ежелгі заманнан бері қарастырылып келе жатқан күрделі ұғым. Бұл ұғымдар ғылыми әдебиетттерде, әсіресе философиялық еңбектерде көп зерттелген. Ғылыми педагогикалық әдебиеттерде құндылық-бағдар мәселесі жалпы құндылық ұғымының аясында қарастырылды. Құндылықтардың тұлға бойында қалыптасуы құндылық-бағдарлар арқылы іске асатынын әр түрлі бағыттағы - философиялық, психологиялық, әлеуметтану және педагогикалық әдебиеттерді зерттеу негізінде белгілі болды.
Ғылыми әдебиеттерге жасалған талдаулар көрсеткендей, тұлға құндылықтары бұл зерттеушілердің әртүрлі жолдарымен анықтайтын өте күрделі, көп қырлы құбылысы, кейде ол "өзара ерекше және сәйкес келмейтін мағыналарда қолданылады деп көрсетеді. Құныдылық ұғымына қатысты зерттеушілердің пікірін шартты түрде келесідей топарға бөліп қарастыруға болады:
1) адамның белгілі бір қажеттіліктерін қанағаттандыра алатын кейбір объектілердің немесе құбылыстардың субъективті маңыздылығы ретінде (К. А. Абулханова-Славская, В. А. Василенко, В. П. Тугаринов, А. С. Шаров, С. Л. Рубинштейн, К. Роджерс, Г. Оллпорт, А. Н. Леонтьев, В. Ф. Сержантов және т. б.);
2) қалаулар, идеалдар, стандарттар ретінде (К. Клакхон, В. Б. Ольшанский, Л. М. Архангельский, О. Г. Дробницкий, А. И. Донцов, М. Рокич, Ш. Шварц және У. Билски, В. И. Слободчиков, Е. И. Исаев, Д. А. Леонтьев, С. С. Бубнова және басқалар);
3) мінез-құлық қағидалары, нормалары туралы түсінік ретінде (В. А. Бодров, Г. В. Ложкин, А.Н. Плюшкин және т. б.);
4) нұсқамалардың бір түрі ретінде (А.Г. Здравомыслов, В. А. Ядов, и. Г. Афанасьева, у. Томас, Ф. Знанецкий, Н. А. Кириллова және т. б.);
5) қажеттіліктер мен мотивтермен байланысты мотивация элементтері ретінде (Э.Фромм, А. Маслоу және т. б.).
Бірақ, құндылықтарды түсіндірудің әртүрлі тәсілдеріне қарамастан, көптеген авторлардың пікірлері жеке құндылықтар жеке тұлғаның бағытын, оның белсенділігін, тұрақтылығын, "мен" тұтастығын, дүниетанымын және т. б. анықтайтын жеке тұлға құрылымының маңызды, ядролық құрамдас бөлігі екендігімен келіседі. Осылайша, жеке тұлғаның бойында құндылықтардың қалыптасуына бағдарлардың
Жеке тұлғаның негізгі ... жалғасы
1. Әлеуметтік идеал ретінде құндылық (қоғамдық сана жасаған, онда қоғамдық өмірдің әртүрлі салаларында тиісті атрибуттардың дерексіз идеясы бар) жалпы адамзаттық және нақты тарихи құндылықтар болып табылады.
2. Материалдық және рухани мәдениеттің туындылары немесе адамның іс-әрекеттері түрінде пайда болатын құндылықтар.
3. Әлеуметтік құндылықтар жеке өмірдің призмасы арқылы сынылады және жеке құндылықтар түрінде тұлғаның психологиялық құрылымына енеді.
Құндылық және құндылық-бағдар мәселесі ежелгі заманнан бері қарастырылып келе жатқан күрделі ұғым. Бұл ұғымдар ғылыми әдебиетттерде, әсіресе философиялық еңбектерде көп зерттелген. Ғылыми педагогикалық әдебиеттерде құндылық-бағдар мәселесі жалпы құндылық ұғымының аясында қарастырылды. Құндылықтардың тұлға бойында қалыптасуы құндылық-бағдарлар арқылы іске асатынын әр түрлі бағыттағы - философиялық, психологиялық, әлеуметтану және педагогикалық әдебиеттерді зерттеу негізінде белгілі болды.
Ғылыми әдебиеттерге жасалған талдаулар көрсеткендей, тұлға құндылықтары бұл зерттеушілердің әртүрлі жолдарымен анықтайтын өте күрделі, көп қырлы құбылысы, кейде ол "өзара ерекше және сәйкес келмейтін мағыналарда қолданылады деп көрсетеді. Құныдылық ұғымына қатысты зерттеушілердің пікірін шартты түрде келесідей топарға бөліп қарастыруға болады:
1) адамның белгілі бір қажеттіліктерін қанағаттандыра алатын кейбір объектілердің немесе құбылыстардың субъективті маңыздылығы ретінде (К. А. Абулханова-Славская, В. А. Василенко, В. П. Тугаринов, А. С. Шаров, С. Л. Рубинштейн, К. Роджерс, Г. Оллпорт, А. Н. Леонтьев, В. Ф. Сержантов және т. б.);
2) қалаулар, идеалдар, стандарттар ретінде (К. Клакхон, В. Б. Ольшанский, Л. М. Архангельский, О. Г. Дробницкий, А. И. Донцов, М. Рокич, Ш. Шварц және У. Билски, В. И. Слободчиков, Е. И. Исаев, Д. А. Леонтьев, С. С. Бубнова және басқалар);
3) мінез-құлық қағидалары, нормалары туралы түсінік ретінде (В. А. Бодров, Г. В. Ложкин, А.Н. Плюшкин және т. б.);
4) нұсқамалардың бір түрі ретінде (А.Г. Здравомыслов, В. А. Ядов, и. Г. Афанасьева, у. Томас, Ф. Знанецкий, Н. А. Кириллова және т. б.);
5) қажеттіліктер мен мотивтермен байланысты мотивация элементтері ретінде (Э.Фромм, А. Маслоу және т. б.).
Бірақ, құндылықтарды түсіндірудің әртүрлі тәсілдеріне қарамастан, көптеген авторлардың пікірлері жеке құндылықтар жеке тұлғаның бағытын, оның белсенділігін, тұрақтылығын, "мен" тұтастығын, дүниетанымын және т. б. анықтайтын жеке тұлға құрылымының маңызды, ядролық құрамдас бөлігі екендігімен келіседі. Осылайша, жеке тұлғаның бойында құндылықтардың қалыптасуына бағдарлардың
Жеке тұлғаның негізгі ... жалғасы
Ұқсас жұмыстар
Пәндер
- Іс жүргізу
- Автоматтандыру, Техника
- Алғашқы әскери дайындық
- Астрономия
- Ауыл шаруашылығы
- Банк ісі
- Бизнесті бағалау
- Биология
- Бухгалтерлік іс
- Валеология
- Ветеринария
- География
- Геология, Геофизика, Геодезия
- Дін
- Ет, сүт, шарап өнімдері
- Жалпы тарих
- Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
- Журналистика
- Информатика
- Кеден ісі
- Маркетинг
- Математика, Геометрия
- Медицина
- Мемлекеттік басқару
- Менеджмент
- Мұнай, Газ
- Мұрағат ісі
- Мәдениеттану
- ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
- Педагогика
- Полиграфия
- Психология
- Салық
- Саясаттану
- Сақтандыру
- Сертификаттау, стандарттау
- Социология, Демография
- Спорт
- Статистика
- Тілтану, Филология
- Тарихи тұлғалар
- Тау-кен ісі
- Транспорт
- Туризм
- Физика
- Философия
- Халықаралық қатынастар
- Химия
- Экология, Қоршаған ортаны қорғау
- Экономика
- Экономикалық география
- Электротехника
- Қазақстан тарихы
- Қаржы
- Құрылыс
- Құқық, Криминалистика
- Әдебиет
- Өнер, музыка
- Өнеркәсіп, Өндіріс
Қазақ тілінде жазылған рефераттар, курстық жұмыстар, дипломдық жұмыстар бойынша біздің қор #1 болып табылады.
Ақпарат
Қосымша
Email: info@stud.kz