Қазіргі қоғамдағы қазақ тілінің рөлі атты қазақ тілінен ғылыми жоба

Жұмыс түрі: Материал
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 10 бет
Таңдаулыға:

Бағыты: қазақ тілі
Автор: Мұхтар Диана
Жетекшісі: Жанабаева Шолпан Досболовна
Мектебі: №55 Жалпы орта білім беретін мектеп
Сынып: 10

Қазіргі қоғамдағы қазақ тілінің рөлі атты қазақ тілінен ғылыми жобасы қазіргі қоғамдағы және халықаралық қатынастардағы қазақ тілінің позициясын зерттейді, қазақ тілінің қазіргі дамуын анықтайды және қазақ тілінің оның сөйлеушілерінің арасында дамуының мәселелерін айқындайды.
Жоба туралы толығырақ:
Оқушының Қазіргі қоғамдағы қазақ тілінің рөлі тақырыбындағы қазақ тілі бойынша ғылыми-зерттеу жұмысы қазіргі қазақ тіліндегі жағымды және жағымсыз құбылыстарды зерттейді, сонымен қатар қазақ әдеби тілінің сақталуы мен дамуына қазіргі уақытта не қауіп төндіретінін анықтайды. Оқушы тіл мәселесін дамып келе жатқан құбылыс ретінде қарастырады, ана тілділер арасында қазақ тілінің деңгейі неге тез нашарлап бара жатқанын анықтайды және шетелдіктер арасында оны қолдану қажеттілігі жыл сайын өзектілігін жоғалтып барады. Автор бұл жұмыста қазақ тілін қолданудағы ең көп кездесетін қателіктерді тізімдейді және олардың себептерін белгілейді, оларды шешу жолдарын ұсынады. Сонымен қатар, оқушылар мен студенттерден сауалнама алынды, нәтижесінде жастардың ана тілін білу деңгейі туралы мониторинг құрылды, қазіргі қазақ тілді адамның жалпы тілдік бейнесін бұзатын құбылыстардың тізімі жасалды.

Мазмұны
Кіріспе
1. Қазақ тілі - біздің ұлттық байлығымыз.
2. Қазіргі әлемдегі қазақ тілі.
3. Қазақ тілі дамушы құбылыс ретінде.
4. Қазақ тілі саласындағы оқу-зерттеу жобасы барысында оқушының шығармашылық қабілеттерін дамыту.
4.1. Жастарға сұрақ қою.
4.2. Қазақ әдеби тілінің жаулары.
Қорытынды
Әдебиеттер тізімі

Кіріспе
Жұмыстың мақсаты: қазақ тілін дамытудың заманауи жолдарын анықтау.
Міндеттемелер:
1. Оқушыларға қазіргі қазақ тіліндегі жағымды және жағымсыз құбылыстар туралы түсінік беру.
2. Оқушылардың назарын қазақ әдеби тілінің мәселелеріне аудару.
4. Ана тіліне деген қызығушылықтың дамуына ықпал ету.
5. Патриоттық сезімді, сөзге құрмет сезімін тәрбиелеу.
6. Монологтық сөйлеуді дамыту, мәнерлеп сөйлеу дағдыларын жетілдіру; сөздіктермен өз бетінше жұмыс істеуге шақыру.
7. Мағыналы түрде оқыту, өмір құбылыстарын қабылдау және олар туралы ауызша және жазбаша сөйлесу.
8. Диалогтық, дивергентті, шығармашылық ойлауды дамыту.
Мәселенің өзектілігі:
Ғасырлар тоғысында қазақ тілі қиын кезеңдерді бастан кешуде. Ана тілімізде біржақты бағалау қиын болатын өзгерістер болып жатыр.
Тіл мамандары Қазақстандағы қазіргі заманғы тілдік ахуалдың екі жағымсыз тенденциясын атап көрсетеді:
* қазақ тілінің күрт стилистикалық құлдырауы, оның дөрекілігі мен вульгаризациясы, қазақ әдеби тілінің нормаларынан жаппай ауытқуы, шынайы сөйлеу мәдениетінің беделінің күрт төмендеуі;
* орыс тілінен агрессивті ықпал, оның тілдің кейбір салаларына (бұқаралық ақпарат құралдары, жарнама, мәдениет) кеңеюі соншалық, оның жойылуына әкелуі мүмкін.
Соңғы жылдары біздің қоғам экономиканы дамытуды басым жағдайға қоя отырып, тұтастай алғанда мәдениетті артқа ысырып тастады. Қазақ тілі мәдениеттің анықтаушы элементі бола отырып, өз позициясын тез жоғалта бастады.
Мұны байқамау мүмкін емес болды.
Қазақ тілі біздің мемлекеттік тіліміз екенін ұмытпаған жөн. Тіл тірі болғанша ұлт болады.

Қазақ тілі - біздің ұлттық байлығымыз
Қазіргі Қазақстандағы қазақ тілі негізгі екі қызметті атқарады:
:: бұл қазақ ұлтының тілі;
:: Қазақстан Республикасының мемлекеттік тілі.
Ұлттық қазақ тілі Қазақстанда тұратын барлық қазақтар үшін қатынас құралы болып табылады және қазақ тілінің барлық түрлерін қамтиды: қазақ әдеби тілі (бұл ұлттық тілдің ең жоғары, үлгілі әртүрлілігі, оның айрықша белгісі нормалардың болуы, яғни ережелер, әдеби қолдану), халықтық тіл, диалектілер (танымал диалект) және жаргон.
Ұлттық орыс тілін сөйлеушілер қарым-қатынастың барлық саласында, соның ішінде күнделікті өмірде қолданады. Ұлттық қазақ тілінің сөздік қорында қазақ мәдениетінің ерекшеліктерін және қазақ халқының дүниетанымының бірегейлігі көрінеді. Ұлттық қазақ тілі - ұлы қазақ әдебиетінің негізі. Біртұтас ұлттық қазақ тілінің болуы - қазақ ұлтының өмір сүруінің басты шарты.
Мемлекеттік тіл ретінде қазақ тілі - қазақ тілінде ғана емес, сонымен бірге басқа ұлт өкілдері өмір сүретін Қазақстан Республикасында заңды түрде бекітілген әдеби қазақ тілі, қарым-қатынастың ресми салаларында қолдану үшін: заң шығарушы органдар мен басқару органдарында, ғылым, мәдениет, білім, бұқаралық ақпарат құралдары саласында қолданылады.
Тіліміз Қазақстан Республикасының мемлекеттік тілі статусын 1989 жылы 22 қыркүйекте иеленді сонымен қатар осы жылы Қазақстан Республикасының тілдер туралы заңы қабылданды. Бұл құжаттарда Қазақтан Республикасының бүкіл аумағында мемлекеттік тілі қазақ тілі екендігі баса көрсетілген; қазақ тілінің мемлекеттік тіл ретіндегі мәртебесі ресми қарым-қатынас саласында қазақ тілін міндетті түрде қолдануды қазақ тілін міндетті түрде қолдану Қазақстан халықтарының басқа тілдерін пайдалану құқығын жоққа шығармайды немесе төмендетпейді.
Қазақ тілін мемлекеттік тіл ретінде ресми құжаттарда қолданған кезде қазақ әдеби тілінің нормаларына сәйкес келмейтін сөздер мен сөз тіркестерін қолдануға жол берілмейді. Бұл дегеніміз тек қазақ әдеби тілі ғана мемлекеттік тіл екендігін нақты анықтайды. Жалпыға ортақ қазақ тілінің басқа түрлері (жергілікті тіл, диалект, жаргон) мемлекеттік қазақ тілі ұғымына енбейді.
Қазақ тілінің мемлекеттік тіл болу қызметі өте маңызды. Бұл қызметте қазақ тілі мемлекетті нығайтатын, оны мекендейтін халықтардың бірлігін қамтамасыз ететін және Қазақстан мемлекетінің экономикалық, әлеуметтік-саяси және мәдени дамуына ықпал ететін күш ретінде әрекет етеді.
Қазақ тілінің бұл функциялары оның қазақ ұлтын, қазақ мемлекеттілігін және қазақ халқының рухани мәдениетін сақтау үшін маңыздылығын анықтайды және міндетті түрде тілге аса маңызды ұлттық және мәдени құндылыққа деген қамқорлық пен ұқыптылықты қажет етеді.
Қазіргі кезде қазақ тілі қолдауға және қамқорлыққа зәру, өйткені оның дамуының қазіргі кезеңі бірқатар теріс тенденциялармен сипатталады.
1. Осындай тенденциялардың бірі таңқаларлық жағдай қазіргі кезде қазақ тілінде орыс және шетелдік сөздердің жаппай және агрессивті шапқыншылығын бастан кешіруінен көрінеді, бұл көптеген жағдайларда біздің тілдің лексикалық құрамын толықтырумен қатар, ежелден қазақ сөздерін немесе ұзақ уақыттан бері қолданылып, қазақыланған кірме лексикалық бірліктерді көбіне шығарып тастайды, олардың көпшілігі қазақ халқының ұлттық дүниетанымының ерекшеліктерін көрсетеді (мысалы, заңды деудің орнына законный деген сөздің жиі және әрдайым қолданыста болуы; тұсаукесер дегеннің орнына презентация; кескіннің орнына имидж, затбелгінің орнына лейбл немесе этикетка, жоғары рухани сезім ұғымының орнына орыс тіліндегі любовь сөзі т.б.).
Бұл тенденция, ең алдымен, ұлттық бірегейлікті жоғалту және этникалық (ұлттық) қазақ тілі үшін қауіпті, бұл қазақ ұлтының мәдени-рухани бірігуінің негізі ретінде, қазақ халқының моральдық-этикалық құндылықтарын жойып жіберу қаупін төндіретін перспективасы.
2. Қазіргі уақытта қазақ тілінің мемлекеттік тіл ретінде қызметтерін тарылту тенденциясы өте қауіпті.
Қазіргі Қазақстандағы қазақ тілі көбіне қоғамдық орындарды безендіруде (белгілер, жарнамалар, тақтайшалар), сауда және кәсіпкерлік саласында (тауарларға, этикеткаларға, жарнамаға арналған нұсқаулар), бұқаралық ақпарат құралдарында ( газеттер, журналдар, теледидарлар), көптеген кәсіпорындардың қызметінде (іскери хат алмасу, келіссөздер) орыс тілімен ауыстырылды.
Қазақстанда тұратын халықтардың ұлтаралық қатынас құралы ретінде қазақ тілін қолдану да азаяды. Ұлтаралық қатынасқа орыс тілі және ағылшын тілі көбірек сұранысқа ие.
Жалпы қазақ тілінің және қазақ әдеби тілінің аталған функцияларының әлсіреуі мемлекеттіліктің дамуы үшін өте қауіпті және Қазақстан Республикасының мемлекет ретінде өмір сүруіне қауіп төндіреді. Сондықтан қазіргі кезде қазақ тілін қолдау және сақтау мәселелері тіпті Қазақстанның ұлттық қауіпсіздігі мәселелері ретінде қарастырылады.
3. Қазіргі кезде қазақ әдебиеті мен әдеби тілдің қаймағы арасындағы шекараны бұзуға деген ұмтылыс ұлттық қазақ тілінің өмір сүруінің қарабайыр және жаргон тәрізді әдеби емес түрлерінен туындап отыр. Әдеби тіл ұлттық қазақ тілінің болмысын әдеби емес түрлерінен ажырататын бірқатар ерекшеліктері бар.
Әдеби тілдің сыр-сипатын ашатын басты-басты белгілері мыналар:
* әдеби тілдің сұрыпталған, өңделген нормаларының болуы;
* сол нормалардың жұртшылықтың бәріне міндеттілігі және ұзақ уақыт сақталуы;
* функциональдық-стильдік салаларының болуы;
* қоғамдық қызметтің әр алуандығы.
Қазіргі заманғы сөйлеу тілінің әртүрлі түрдегі және жаргондарды қолдану жиілігінде күрт өсуі (мысалы, досты, еркек, брат - адам туралы; клевый, бөлшек, жуу - ақшаға қатысты) көптеген қазақ тілді сөйлеушілердің тілдік сана-сезімі ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.