Оқу-әдістемелік құрал. Жартылай өткізгіштерден жасалған кристалдар

Жұмыс түрі: Материал
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 75 бет
Таңдаулыға:

Оксидті жартылай өткізгіштерге қатысты "оттегінің мөлшері" ұғымы ауыспалы валенттілік металдарында бірнеше оксидтердің болуымен, сондай-ақ қасиеттерге қатты әсер ететін стехиометриядан ауытқумен байланысты. Мұндай материалдардың синтезі технологиялық камераның атмосферасындағы оттегінің құрамына ерекше сезімтал. Отқа төзімді оксидті жартылай өткізгіштерде оттегі төмен сезімталдыққа ие вакуумды балқыту арқылы анықталады. Элементар және екілік жартылай өткізгіштерде оттегінің концентрациясы ИҚ спектроскопия әдісімен анықталады, оның сезімталдығы см ^-3 құрайды.

Литий әдісі ИҚ - ға қарағанда сезімтал - әдіс оптикалық белсенді оттегіге, литий әдісі литиймен реакцияға қатысатын оттегіге сезімтал см ^-3 Заманауи активтендіру әдісінің сезімталдығы. Бұл әдістер күрделі.

Жартылай өткізгіштердегі оттегін анықтаудың қолданыстағы әдістерінің деңгейі қазіргі жартылай өткізгіш технологияның талаптарына сәйкес келмейді. Сондықтан жартылай өткізгіш материалдардағы оттегінің мөлшерін анықтаудың және анықтаудың жаңа әдістерін іздеу өзекті болып табылады.

Осыған байланысты IV в оксидіне негізделген материалдар перспективалы болып табылады. Жоғары температуралы немесе қатты оксидті электролиттер деп аталатын қоспалы қатты оксидті иондық өткізгіштер (ҚОИӨ) . Олар тек Т температурасының кең диапазонындағы оттегінің берілуімен және Р оттегінің парциалды қысымымен ерекшеленеді. Флюорит торымен жоғары температуралы кубтық цирконий ZrO ₂ модификациясы төмен валенттілік катиондарын қосу арқылы температураның барлық диапазонында тұрақтандырылады. Зарядтың жетіспеушілігі белсенді бос орындармен өтеледі, олар О ^-2 оттегі аниондарын тасымалдайды.

Қатты ерітінді ZrO ₂ +12 моль % CaO, Т = 1000С ⁰ кезінде меншікті электрөткізгіштігі σ =5, 5•10 ^-2 (Ом•см ^{) -1} болады және t _u ≥0, 99 электрөткізгіштігінің иондық үлесін P = 10 ^-20 атм оттегінің парциалды қысымына дейін сақтайды. Р қысымы төмен болған кезде оттегінің бір бөлігі тордан шығады, заряд электрондармен өтеледі, өткізгіштіктің электронды компоненті артады, электролит материалы "қалпына келеді".

Осындай материалдан жасалған аралық электродтарда көлемдерді

Р' > Рх- мен бөлетін электр қозғаушы күш (ЭҚҚ) Е бар:

E = RT/4F • lnP ¹ /P _X (1)

(мұнда R - әмбебап газ тұрақтысы, F-Фарадей саны, Т-қоршаған ортаның температурасы, - қоршаған атмосферадағы оттегінің парциалды қысымы 0. 21•10 ⁵ Па, Р _х - оттегінің қажетті қысымы) . Бұл құбылыс отын элементтерінде, термодинамикалық зерттеулерде, газды талдауда қолданылады.

Осындай бөлгіш арқылы сыртқы көзден ток өткізіп, оттегі көлемдердің біріне түседі. Бұл оттегі сорғысының принципі. Газ ағынында оттегінің мөлшері болған жағдайда (сурет. 1) бөлім - бұл түтіктің қабырғасы, ол электродтардың бір жұпы тербелмелі секцияны ТС түзеді, ал екінші жағынан - өлшеу секциясы ӨС (ТС және ӨС) . P _i оттегі концентрациясы бар инертті газ v жылдамдықпен түтік арқылы өтеді. Оттегі сорғысының шығуындағы Р мәні ТC тізбегіндегі I ток шамасына байланысты:

I = RT/r4F • lnP ¹ /P _X (2)

мұндағы r-оттегі сорғысының септумының немесе түтік қабырғасының кедергісі.

A V

v, P v, P

3-ші Сурет. Суперионды құрылғы.

ӨС өлшеу секциясының электродтарында өлшенетін Е шамасы бойынша Р _о анықтайды:

Р _о = Р ₁ • ехр ( ) (3)

(мұнда Р ₁ -концентрация немесе түтіктен тыс оттегінің парциалды қысымы 0. 21•10 ⁵ Па) .

Қатты оксидті суперионды өткізгіштер немесе қатты электролитті датчиктер (Бастапқы түрлендіргіштер) және бақылау және автоматтандыру жүйелері негізінде құру қатты дененің қолданбалы физикасының қарқынды дамып келе жатқан бағыттарының бірі болып табылады. Дәл осы бағытта бүгінгі таңда ең нақты практикалық нәтижелерге қол жеткізілді.

Қатты электролит датчиктері бастапқы түрлендіргіштердің басқа түрлерімен сәтті бәсекелеседі және практикалық қолданудың кең спектрін табады. Бұл сенсорлардың бірқатар артықшылықтары бар және көбінесе басқа құралдармен шынымен шешілмейтін практикалық мәселелерді шешуге мүмкіндік береді.

Сенсорлардың екі түрі кеңінен қолданылады: Потенциометриялық және кулонометриялық. Алайда, жұмыстың басқа принциптері қолданылатын датчиктер де ұсынылып, оларды таба бастайды.

Соңғы уақытқа дейін зерттеушілер мен әзірлеушілердің назары негізінен газ тәрізді және сұйық ортадағы оттегінің немесе оттегінің потенциалын, сондай-ақ қатты ауыспалы оксидтердің оттегі коэффициентін анықтауға арналған Жоғары температуралы оксидті электролитті сенсорларға аударылды.

Сонымен қатар, әсіресе соңғы жылдары электролиттердің басқа түрлерімен сенсорларды құру бағытында белгілі бір жетістікке қол жеткізілді:

- галогендік (фтор, хлор және т. б. датчиктер) ;

- Протон өткізгіштер (сутекке датчиктер) ;

- басқа катион өткізгіш электролиттермен (күкірт оксидтеріне, азот оксидтеріне датчиктер және т. б. ) .

Қатты электр датчиктерінің негізгі мүмкіндіктері өте кең. Мысалы, тұрақтандырылған циркония түріндегі оттегі өткізгіш оксид электролиті бар сенсорлар бірнеше ондаған атмосферадан 10-26 атм-ге дейінгі газ орталарындағы оттегінің парциалды қысымын анықтауға мүмкіндік береді.

Алайда, оларды іс жүзінде пайдалану кезінде өлшеу қателіктері сенсорды қолданудың нақты жағдайларына байланысты болатындығын ескеру қажет: компоненттің концентрациясының аралықтары, аралас қоспалар, температура және т. б. Потенциометриялық датчиктер жағдайында өлшенетін компонентке қатысты электродтарда тепе-теңдікті қамтамасыз ететін жағдайлар жасауға, электролиттегі компоненттердің диффузия мүмкіндігіне ерекше назар аудару керек.

Сындарлы түрде датчиктер шешілетін түрлерге, практикалық міндеттерге, электролитті дайындау нысаны мен технологиясына байланысты көптеген нұсқаларда орындалады. Барлық осы құрылымдық және технологиялық нұсқаларды бірнеше топқа бөлуге болады:

- түтік түріндегі электролиті бар датчиктер;

- таблетка электролиті бар пробиркалар;

- керамикалық электролиті бар датчиктер;

- монокристалды көтергіш электролиті бар датчиктер;

- газ эталонды электродты датчиктер;

-қатты немесе балқытылған металл-оксидті анықтамалық электролиті бар датчиктер.

Сенсорларды практикалық қолдану салалары өте алуан түрлі және кеңеюде. Бұл ретте экономикалық, өнім сапасын арттыру, аппараттарды автоматтандыру, қоршаған ортаны қорғау, адам денсаулығына қамқорлық жасау және оны емдеу сияқты маңызды міндеттер шешіледі. Сенсорлар сөзсіз беделге ие болған практикалық қолдану бағыттарының ішінде мыналарды атап өтуге болады:

- әртүрлі технологиялық агрегаттарда отынның жану процестерін бақылау және автоматтандыру;

- λ-датчиктер деп аталатын автомобильдерде Отын жағу процесін автоматтандыру;

- қорғаныш қалпына келтіру атмосферасы бар пештердегі оттегі әлеуетін (ылғалдылығын) бақылау;

- болаттар мен шлактарды химиялық-металлургиялық өңдеу пештеріндегі көміртегі әлеуетін бақылау;

- технологиялық аппараттардың инертті газдарында және әртүрлі бейтарап газ орталарында қоспа оттегінің болуын бақылау;

- домна пештерінің байытылған үрлеуіндегі оттегінің құрамын бақылау;

- балқытылған металдар мен қорытпалардағы оттегінің құрамын бақылау (болат, мыс, сұйық натрий және т. б. ) ;

- уытты газ қоспалары мен барокамералардағы оттегінің құрамын бақылау;

- әр түрлі газ қоспаларындағы сутегі құрмын анықтайды.

2. 1 Супериониктің көмегімен кристалл өсіру тәсілі

Қажетті кристаллдарды - көптеген өндірістерде, ғылыми зертханаларда ерітінділердің буынан, балқымалардан, қатты фазалардан, жоғарғы қысым арқылы химиялық реакциялардың нәтижелерінде электролиттік кристаллизация тәсілімен алады. Ал диаметрлері үлкен кристаллдарды көбінесе балқымалардан, ерітінділерден және газалық фазадан өсіріп алады.

Ұсынылып отырған оқу құралында жартылайөткізгіштер өндірісіндегі жиі қолданылатын кристалл өсіру әдісі - балқымалардан өсіру. Осы әдіспен балқымалардан қарапайым жартылайөткізгіштер, металлдар, тотықтар, галогенидтер, халькогендер, вольфраматтар, ванадаттар, ниобаттар және т. б. заттары өсіріледі.

1924 жылы И. В. Обреимов және Л. В. Шубников кристаллдарды вертикалды бағытта өсіруді ойлап тапты. Мұнда вертикалды қозғалмайтын труба тәрізді цилиндрді контейнерде өсірілетін кристаллға төменнен қысым арқылы суытқыш ауа легі беріледі. 1925 жылы американдық ғалым П. Бриджмен жоғарыда аталған әдіске конструкциялық өзгерістер енгізді. Вертикалды өсетін кристаллды контейнер қызып тұрған пештен төмен қарай төменғарай баяу жылжып сыртқа шыға бастайдыда суыйды.

Жартылайөткізгіш монокристаллдар өндірісте негізінде Чохральскийдің 1918 жылы алынған тәсіліменен өсіріледі (4сурет) . Бұл тәсілде Чохральский бастапқы материалдарды шихта ретінде алып, ерімейтін тығыз тигельге салып ерітеді де тигельге диаметрі бірнеше мм жіңішке кристаллды маңына жинайтын ұйытпалы зат өзегін салып қойып, балқыманы уақыт ішінде баяулатып суыта бастайды. Осы уақытта кристалл өсетін өзектің бойында бағытталған кристаллдар өсе бастайды, ал олардын диаметрлерін, ұзындығын өзектің суыру жылдамдығы және температура арқылы бақылауға болады.

Чохральскийдің тәсілінің кемістік жері - ол өсірілген кристаллдың химиялық құрамы біртекті болмайды. Біздің жұмысымызда екітотықты ванадий кристалының электролиттік әдісімен алу жолын ұсынылып, қарастырылған. Ол үшін осы уақытқа дейін құпия болып келген қатты тотықты суперионды өткізгіштің ерекше феноменалдық қасиеті қолданылған.

Қатты тотықты суперионды өткізгішіміз басқаша қарапайым түрде айтсақ, ол кәдімгі кеңінен таралған сұйық электролиттерге физикалық қасиеті жағынан өте жақын, ал агрегаттық түрде жермен аспандай айырмашылығы бар.

Газ шығуы

Газ кіруі

Өсу бағыты

4 суретте : 1 - ұйытқыш материал, 2- өсетін монокристалл, 3- жоғарғыжиілікті редуктор, 4- балқыма, 5- кварцтен жасалған ампула, 6- графиттен жасалған сыртқы қаб

$Описание: C:\Users\user\Desktop\img-Igx6Or.png$

5 - суретте: Стокаберга-Бриджмена тәсілімен монокристалл алу тәсілінің қондырғысының схемасы 1 - балқымасы бар тигель, 2 - кристалл, 3 - печь, 4 - мұздатқыш, 5 - термопара, 6 - жылытқыш экран.

Өйткені, бізге мәлім, электролит деп біз тек қана табиғатта кеңінен таралынған қышқылдардың, сілтілердің, кейбір тұздар балқымаларын айтып келгенбіз. Осы аталған сұйық электролиттерде электр тоғын тек қана катиондар және аниондар өткізеді және олардың электр тоғын өткізу қасиеттері металдарға қарағанда төмендеу болған.

Біздің ғылыми зерттеу объектісі болып отырған қатты тотықты суперионды өткізгіш агрегаттық түрде сұйық электролиттерден қатты дене ретінде айрықша болады. Супериониктерде электр тоғын тасымалдайтын зат ол - вакансия, яғни тесік неболмаса кемтік деп аталатын зат және оттегінің екі рет теріс зарядталынған оттегі аниондары О ^2- . Кәдімгі жағдайда суперионик деп отырғанымыз - ол керамикалық материал, табиғаты цирконийдің екітотықты қоспасынан тұрады [1] . Осы керамикалық қоспа T=900°C -1000 °C, сыртқы әсер ететін тұрақты электр тоғының өрісінің әсерінен өзінің айрықша феноменалдық қасиеттерін көрсете бастайды:

өзінің денесінен материалдық құрамын өзгертпей, тек қана екі рет теріс зарядталынған оттегі аниондарын өткізедіО2−О_{}^{2 -};
осы аталған оттегі аниондарыО2−О_{}^{2 -}тек қана тұрақты электр тоғының өрісінің әсерімен қатты тотықты суперионды өткізгіштің денесінен кемтіктер арқылы және жоғарғы температура жағдайында

T=900°C-1000 °C анодқа, яғни оң зарядталған электродқа ауысып молекулалық нейтралдық оттегі ретінде таза күйде келесі реакция арқылы бөлініп шығады О ^2- - 2е = $O_{2} \uparrow$

анодтан бөлініп шыққан молекулалық таза оттегі газы қазіргі таңда медицинада, биологияда, т. б. аймақтарда кеңінен қолданылады;
қатты тотықты суперионды өткізгіштің осы феноменалдық қасиеті - өз денесінен тұрақты электр тоғының өрісінің әсерімен оттегі аниондарын өткізуі бүкіл жартылайөткізгіш өндірісінде, технологиясында, электроникада, нанотехнологияда кеңінен қолданылады;
біздің біздің жұмысымызда осы қатты тотықты суперионды өткізгіштің феноменалды қасиеті тікелей қолданылып екітотықты ванадий кристалын өсіруге тікелей себеп болды.

Біздің жұмыстың арқауы болған қатты тотықты супериониктен жасалған керамикалық пробирка жоғарғы суретте көрсетілгендей, сыртқы тұрақты тоқ көзімен және оның шамасын өзгертіп отыратын реостаттан, керамикалық пробирканың сыртына жоғарғы температурада күйдіріліп жағылған қымбат металдан анодтан құрылған.

Осы процесті жоғарыдағы 3- ші суретте көруге болады. .

2. 2 Жабық кеңістіктегі ауаны тазарту әдістері

Күн сайын адам шамамен 12 м ³ немесе 14 кг ауаны жұтады. Бұл көрсеткіш күніне тұтынылатын тағамның мөлшері мен салмағынан бірнеше есе көп. Сонымен қатар, біз өнімдердің пайдасы мен қауіпсіздігі туралы үнемі ойлаймыз, бірақ ауа тазалығы туралы ұмытып кетеміз. Жағдайды өзгерту уақыты келді ме?

Бөлмедегі ауаны тазарту құралдарының арсеналы бүгінде бұрынғыдан да керемет:

химиялық заттарды қолдана отырып, күнделікті дымқыл тазарту тиімді, бірақ көп уақытты қажет ететін әдіс. Бұл тәсілдің басқа да кемшіліктері-аллергияның пайда болу мүмкіндігі және кейбір химиялық заттардың зиянды әсері. Орташа шаңсорғыштар шаңның жеткілікті үлкен бөлшектерімен ғана күресуге қабілетті, бірақ аллергендермен және әсіресе бактериялармен емес. Әрине, ауаны тазартуға арналған жаңа буын құрылғылары бар, бірақ оларды сатып алу және қызмет көрсету әркімнің қолынан келе бермейді;
кондиционерлердің кейбір модельдеріне орнатылған жұқа сүзгілер (катехин, плазмалық, электростатикалық және т. б. ) ауаның ластануымен күресуге мүмкіндік береді. Бірақ жоғары шығындардан басқа, олар мұқият күтімді қажет етеді және оларды бөлмеде орнату көп уақытты қажет етеді. Сонымен қатар, пайдаланудағы қателіктер, атап айтқанда, жазғы жылу кезінде тым төмен температураны орнату суықтың пайда болуына әкелуі мүмкін;
арнайы сүзгілер, картридждер немесе бактерияға қарсы су қоспалары бар ылғалдандырғыштар жабық инфекциялардың пайда болуымен және таралуымен күресуі мүмкін;
УК-ауаны зарарсыздандырғыштар.

Құрылғылардың жұмыс принципі ультракүлгін сәулеленудің бактерицидтік әсеріне негізделген. Арнайы шамдар ауаны зиянды микроорганизмдерден 99% тиімділікпен тазартады . Сонымен, ультракүлгін сәулелер вирус молекулаларының ішіндегі ДНҚ байланысын бұзады, сондықтан соңғысы көбею қабілетін жоғалтады.

Ауаны ультракүлгін УК сәулемен зарарсыздандыруға арналған Ашық шамдар бар, олар тазартылған бөлмеде адамдардың болуын білдірмейді. Жабық шамдар үйде қолдануға ыңғайлы, олар қауіпсіз және олардың жұмысы құрылғы жұмыс істеп тұрған кезде адамдардың болмауын қажет етпейді. Мұндай шамдар үнсіз жұмыс істейді және тек ультракүлгін шамды жыл сайын ауыстыруды қажет етеді. Соңғы әдіс ең тиімді және қол жетімді әдістердің бірі, сондықтан біз ультрафиолет құрылғыларының сорттарының егжей-тегжейлі сипаттамасына назар аударамыз.

Жыл сайын үйде көбірек уақыт өткізілетін сияқты - іс жүзінде біз уақыттың 90 пайызын пәтерлерде, кеңселерде және шеберханаларда өткіземіз.

Біз күніміздің көп бөлігін үйде, содан кейін жұмыста өткіземіз, содан кейін үйге ораламыз. Ол жерге жету үшін біз көлікпен немесе қоғамдық көлікпен жүреміз. Біз ғимараттан ғимаратқа, дәліздер, туннельдер мен жаяу жүргіншілер жолдары арқылы, осы кеңістіктерде дем алатын ауаның сапасы туралы ойламай-ақ жүреміз.

Ішкі ауаның ластануы жылына шамамен 1, 6 миллион мезгілсіз өлімнің себебі болып табылады. Сондықтан бөлмедегі ауа сапасының маңыздылығына назар аудару керек. Осы мақаладан сіз ингаляцияға ұшырайтын зиянды заттар туралы, олардың денсаулыққа тигізетін әсері және бөлмедегі жаман ауа мәселесін қалай шешуге болатындығы туралы білуіңіз керек нәрсенің бәрін білесіз. Ішкі ауаның ластануы әлемдегі ең үлкен проблемалардың бірі болып табылады, әсіресе тамақ дайындау үшін таза отынға қол жеткізе алмайтын әлемдегі ең кедей адамдар үшін.

Бөлмедегі ауаның Жалпы ластағыштары. Біздің кеңістігімізде шаң мен бөлшектердің көптеген көздері бар; олардың кейбіреулері іште, ал басқалары сыртта шығарылады. Ішкі көздерге қайызғақ және үй жануарларының шаштары, көгеру және жиһаз маталары сияқты табиғи заттар кіреді. Мұнай пештері мен каминдерден жану өнімдері немесе тамақ дайындау немесе темекі тұтыну түтіні де ауада қалуы мүмкін. Кеңселерді, үйлерді немесе ғимараттарды жөндеу кезінде қоспаға құрылыс материалдарынан жасалған асбест талшығы және тегістеу мен тазалаудан алынған шаң да қосылуы мүмкін.

Ашық ауада кең таралған ластаушы заттарға автомобиль шығаратын газдар, тозаң, мұржадан немесе оттан шыққан түтін, сондай-ақ жергілікті құрылыс жобалары кіруі мүмкін. Бұл ластану көздері әдетте ашық терезелер мен есіктер, ғимарат құрылымындағы олқылықтар немесе нашар қызмет көрсетілетін желдету жүйелері арқылы енеді.

Ауылдық жерлердегі ауаның ластануы үй шаруашылығында тамақ дайындау және жылыту үшін өсімдік қалдықтары, көң, көмір және көмір сияқты қатты отынды жағудың нәтижесі болып табылады.

Жанармайдың осы түрлерін жағу қатты бөлшектердің пайда болуына әкеледі, бұл денсаулыққа, әсіресе тыныс алу жолдарының ауруларына үлкен қауіп төндіреді. Мұндай отынды кішігірім үй шаруашылықтары сияқты жабық жерлерде жағу осы аурулардың өршуінің негізгі қауіп факторы болып табылады. Лас ауаның денсаулыққа әсері. Ішкі ауаның ластануы денсаулыққа жағымсыз әсерлердің кең спектріне ие, бұл ауруға, сондай-ақ көптеген жағдайларда өлімге әкелуі мүмкін.

Қатты отынды жағу, құрылыс шаңы және басқа да ластаушы заттар бөлмелерді пневмония, инсульт, жүрек ауруы, өкпенің созылмалы обструктивті ауруы және өкпе қатерлі ісігін тудыратын бөлшектермен толтырады. Тітіркенген мұрынның, тамақтың немесе көздің болуы бөлмедегі ауа сапасының нашарлығының ерте белгісі болуы мүмкін. Ауыр белгілерге бас ауруы, ентігу, синустың бітелуі, жөтел және түшкіру кіруі мүмкін. Егер сіз ұзақ уақыт бойы ауа сапасының нашарлығына ұшырасаңыз (мысалы, жұмыста), сіз демалыс немесе демалыс күндері ғимараттан шыққан кезде бұл белгілер жоғалып кететінін байқауыңыз мүмкін.

10 мкм-ден аз бөлшектерді ингаляциялау сіздің өкпеңіз бен жүрегіңізге әсер етуі мүмкін. Мұндай бөлшектерге ұзақ уақыт әсер ету демікпе және созылмалы обструктивті өкпе ауруы (COPD) сияқты жағдайлары бар адамдар үшін ерекше алаңдаушылық тудыруы мүмкін.

Ауа сапасын қалай жақсартуға болады?

Ішкі ауаның ластануы жүрек ауруы, пневмония, инсульт, қант диабеті және өкпе қатерлі ісігін қоса алғанда, өлімнің бірнеше жетекші себептері үшін қауіп факторы болып табылады. Жақсы ішкі ауа сапасына қол жеткізудің ең жақсы тәсілі - ғимараттың желдету жүйесін дұрыс ұстау. Бұл ағып кетудің болмауын, сүзгілердің дұрыс орнатылуын және жеткілікті ауа ағынының болуын жиі тексеруді білдіреді. Сонымен қатар, Сіздің барлық жанармай жағатын құрылғыларыңыздың (мысалы, газ плиталары немесе мұнай пештері) дұрыс шығарылуы өте маңызды.

Қатты отынды жағу арқылы ауаның ластануын болдырмаудың айқын әдісі-дәстүрлі пісіру мен жылыту әдістерінен заманауи, таза әдістерге көшу. Бұл, мысалы, табиғи газ, этанол немесе тіпті электр технологиясы сияқты қатты емес отынға көшу түрінде болуы мүмкін.

Егер сіз ішкі ауаның сапасына қатысты мәселелерді шешкіңіз келсе, ауада не бар екенін түсіну өте маңызды. Сұрақтар бар ма? Бүгін бізге хабарласыңыз. Біз сізге ауа сапасын жақсарту үшін барлық қажетті құралдарды ұсына аламыз.

Атмосфералық ауаның ластануының адам денсаулығына әсері. Атмосфералық ауаның ластануын азайту жөніндегі іс-шаралар (санитарлық-техникалық, жоспарлау, технологиялық) . Зерттеу нәтижесінде ластанған атмосфераның адам ағзасына және денсаулыққа тигізетін әсерінің келесі түрлері анықталды:

1. Ластану ауаға иіс беріп, жағымсыз рефлекторлық қорғаныс реакцияларын тудыруы мүмкін. Сыртқы иіс сезімі бірқатар рефлексивті дамып келе жатқан вегетативті реакциялармен бірге жүретіні белгілі: тыныс алу, тыныс алу тереңдігінің төмендеуі және желдетудің нашарлауы, жүрек айну, бас ауруы.

2. Ірі дисперсті шаң, мысалы, электр станцияларының жанында көз жарақатын тудырады; мұнда тұратын тұрғындар таза ауасы бар қала аудандарының тұрғындарына қарағанда бірнеше есе жиі көздің бітелуі мен конъюнктиваның қабынуы туралы медициналық көмекке жүгінеді.

3. Шаң бөлшектерімен және тітіркендіргіш газ қоспаларымен ластанған ауа (мысалы, күкірт ангидриді) тыныс алу жолдарының шырышты қабығына әсер етеді, оның тосқауыл қасиеттерін төмендетеді, эпителийдің қызметін тежейді және қабыну құбылыстарын тудырады.

4. Елді мекендердің түтінді аудандарында атмосфералық ластанудың ерекше емес әсері жиі тіркеледі, бұл иммундық қорғаныс күштерінің әлсіреуімен, балалардың физикалық дамуының нашарлауымен, жалпы аурудың көбеюімен, негізінен жедел және созылмалы бронхит, тонзиллит және пневмониямен көрінеді.

5. Атмосферасы химия өнеркәсібі, түсті металлургия және т. б. кәсіпорындарымен ластанған аудандарда әртүрлі шығарындылардың уытты әсерінің нақты көріністері байқалады, мысалы, атмосфера фторлы қосылыстармен ластанған кезде - балалардағы тіс флюорозы, антибиотиктермен немесе бериллий қосылыстарымен ластанған кезде - аллергоздар. Тіпті (Жаңа Орлеан, Йокогама және т. б. ) атмосфералық шығарындыларда белсенді аллергендердің болуына байланысты бронх демікпесінің жаппай аурулары сипатталған.

... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.