Жасуша биологиясына кіріспе. Жасуша құрылымдық бірлік

Жұмыс түрі: Материал
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 6 бет
Таңдаулыға:

Практикалық сабақ №6
Сабақтың тақырыбы: Жасуша биологиясына кіріспе. Жасуша құрылымдық бірлік.
Сабақтың мақсаты: Жасуша теориясын, жасушаны зерттеу әдістерін меңгеру.

Қысқаша сипаттама
Жасушаны зерттейтін ғылымды цитология деп атайды. (грекше, цитос - жасуша, логос - ғылым). Цитология ғылымы бір жасушалы, көпжасушалы ағзалар жасушасының құрылысын, құрамы және қызметін зерттейді. Ал жасуша бүкіл тірі денелердің ең қарапайым құрылысын, қызметін және дамуын сипаттайды. Сондықтан да цитологияның зерттейтін құбылыстары мен заңдылықтары цитология, тәнтану, эмбриология, физиология, генетика, биохимия, молекулалық биология және т.б. ғылым негіздерінің қалануына жол ашты. Цитология бөлімі - цитохимия пәні жасушаның химиялық құрамының құрылысын, олардың түзілуін, жасушадағы таралуы мен белсенділігін және оның қызметінің өзгеруіне байланысты химиялық қосылыстардың өзгеріп отыруын зерттейді. Цитохимияның негізгі жетістіктерінің бірі - нуклеин қышқылдарыныңақуыз молекуласын синтездеудегі генетикалық рөлін анықтау. Жасушаның белсендіқызметіне байланысты ақуыздың өзгеріске ұшырау себептерін және олардың зат айналымындағы рөлін зерттеу де цитохимияның үлесіне тиеді. Бұдан біз цитология ғылымының көп саланы қамтитының байқаймыз. Өзінің даму бағытында цитология тек биологиямен ғана емес, сонымен қатар медицина, ауылшаруашылық, химия, физика, математика және т.б. ғылымдармен де тығыз байланысты. Бұл ғылымдардың жетістіктері мен әдістері цитологиялық зерттеулерде кең көлемде қолданылады. Сондай-ақ цитологияның жетістіктері көптеген ғылымның негізін салуда маңызды рөл атқарады.
Жасуша теориясының ашылуы. Жасуша теориясы дегеніміз - тіршіліктің негізін құрайтын жасушалардың құрылымы, көбеюі және көпжасушалы ағзаларды қалыптастырудағы қызметі туралы жинақталған ұғым. Жасуша теориясының даму тарихы 300 жылға созылды. Оны зерттеуде әртүрлі оптикалық әдістердің дамуы микроскоптың 39 жетілуіне негізделді. Алғашқы микроскоптыXVII ғасырда ағылшын физигі Роберт Гук (1635-1703 ж. ) жасаған. Ол микроскоппен 1662 ж. бастап түрлі объектілерді: тығын шұрықтарын (пораларын), қымыздық, қамыс және басқалардың қуыстарын көрді. Гуктің микроскопы қаралатын затты жүз еседен астам ғана үлкейтіп көрсететін болған. Роберт Гукөсімдіктерді микроскоп арқылы қарап отырып, олардың ұлпаларынан ара ұясы тәрізденген құрылысты тапқан. Ол осы ұяларды грек сөзімен целлюла - жасуша деп атады. Бұл жерде Р. Гук тіршілігін жойған жасушалардың ұяшығын ғана көрген еді.
ХIХ ғасырдың ортасы электронды микроскопты нәтижелi пайдаланудан басталады. Қазiргi кезеңдегi пәннiң дамуы зерттеу әдiстерiнiң кең, кешендi пайдалануымен, әсiресе, оның iшiнде электронды микроскоппен көру, мұздату, электронды микроскопиялық цитохимия, сан тұрғысынан сипаттау және басқа әдiстерiмен сипатталады.
Пәннiң жасуша құрылысын, қызметiн зерделеуге бағытталған кәдiмгi (классикалық), жаңа (қазiргi) әдiстерi өте мол. Сондықтан олардың тек iлiмдiк қана емес, қолданбалы маңызы аса зор.
Жарық микроскоп көмегiмен ағза, ұлпа, жасуша кесiндiлерiн зерделеу әдiстерiне-гистологиялық, цитологиялық, цито-, гистохимиялық, иммуноцито-, гистохимиялық, будандастыру, авторадиография, бекiтiлмеген ұлпаларды бояудың арнайы, организмнен тыс жасуша, ұлпа, ағзаларды себу әдiстерi және жасуша, ұлпа құрылымының сандық бағалауы жатады.

Тапсырмалар:
1. Жасуша ілімі - цитологияның даму этаптары (Тірек сызба дайындау).

2. Жасуша теориясы, негізгі қағидалары (эссе жазу).
Жасуша теориясының ашылуы. Жасуша теориясы дегеніміз - тіршіліктің негізін құрайтын жасушалардың құрылымы, көбеюі және көпжасушалы ағзаларды қалыптастырудағы қызметі туралы жинақталған ұғым. Жасуша теориясының даму тарихы 300 жылға созылды. Оны зерттеуде әртүрлі оптикалық әдістердің дамуы микроскоптың жетілуіне негізделді. Алғашқы микроскоптыXVII ғасырда ағылшын физигі Роберт Гук (1635-1703 ж. ) жасаған. Ол микроскоппен 1662 ж.бастап түрлі объектілерді: тығын шұрықтарын (пораларын), қымыздық, қамыс және басқалардың қуыстарын көрді. Гуктің микроскопы
қаралатын затты жүз еседен астам ғана үлкейтіп көрсететін болған.Роберт Гук өсімдіктерді микроскоп арқылы қарап отырып, олардың ұлпаларынан ара ұясы тәрізденген құрылысты тапқан. Ол осы ұяларды грек сөзімен целлюла - жасуша деп атады.
Бұл жерде Р. Гук тіршілігін жойған жасушалардың ұяшығын ғана көрген еді. XVII ғасырдың 70- жылдарынан бастап голландық Левенгук объектіні үш есе үлкейтетін микроскоп жасап, оның көмегімен судағы бір жасушалы ағза - кірпікшелі кебісшені тұңғыш рет көрді.
Тірі жасушаны алғаш рет 1839 жылы чех ғалымы Ян Пуркинье көрген еді, Ол жасуша ішіндегі сұйықты протоплазма немесе алғашқы плазма деп атады. Қазір протоплазма тек тарихи дерек ретінде пайдаланылады, оны ғылыми түрде цитоплазма деп атайды. Прото-
плазма дегеніміз - жасуша ішіндегі сұйықтықпен ядро. Роберт Броун жасуша цитоплазмасының тұрақты бөлігі - ядроны ашты. XIX ғасырда жануарлар мен өсімдіктердің кеңінен зерттеліп,олардан алынған мағлұматтар 1838-1839 жылдары ботаник Маттиас Шлейден мен зоолог Теодор Шваннға жасушалардың құрылысы туралы ортақ қорытыңды жасауға мүмкіндік берді. ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.