Қазақстанда жасақталған әскери құрамалар мен бөлімдер

Жұмыс түрі: Материал
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 3 бет
Таңдаулыға:

43. Қазақстанда жасақталған әскери құрамалар мен бөлімдердің құрамы да көп ұлтты болып, олардың ұлттық, таптық құрамы пайыздық мөлшерде ғана көрсетілген. Республикалық бюджеттің есебінен жасақталған ұлттық 100-інші, 101-інші дербес атқыштар бригадасы мен 3 атты әскер дивизиясының құрамында ғана негізінен қазақтар болса, ал олардың қолбасшылық құрамы көбінесе орыс ұлтының өкілдерінен тұрды. Соғыс басталған кезде әскери дивизия мен бригаданың басында қазақ командирі болған емес, ал одан төменгі орта офицер құрамында да олардың саны тым аз болды. Мұның да өз себептері бар дейміз. Біріншіден, қазақ ұлтынан шыққан офицерлер құрамының аз болуы болса, екіншіден, оларды әскери училище, академияларда оқытып, дайындауға орталық әскери ведомстволар құлықсыздық танытты. Соғыс қарсаңында әскери академияны бітірген біздің жерлестеріміз де болды. Подполковник Ғали Әділбеков 1943 жылдың 21-қарашасында Днепр жағасында жаумен шайқаста ерлікпен қаза тапты. Тағы бір көрнекті командир турлы біле бермейміз. Ол - 1932 жылдан армия қатарында болған полковник Әбілқай Баймолдин еді. Соғыс қарсаңында В. И. Ленин атындағы саяси-әскери академияны бітіріп, 1941 жылы генерал Л. М. Доватордың 2-гвардиялық атты әскер корпусында атты әскер полкінің комиссары қызметінен бастап, қазақстандық ұлттық дербес 100-атқыштар бригадасы командирінің орынбасары қызметінде жүріп, Неваль қаласының маңында 1944 жылғы 4-қаңтарда қаза болды. Ал Бауыржан Момышұлы туралы, Мәскеу түбіндегі шайқаста ол басқарған атқыштар батальонының ерліктері жөнінде оның өзінің де, ол туралы елдің де жазғандары жеткілікті. 16-армияның қолбасшысы, генерал- лейтенант К. Рокоссовский Б. Момышұлын қабылдап, оған бүкіл Қызыл Армияда полк командирі болған бірінші аға лейтенант боласыз деген екен. Қазақ - жаратылысынан жауынгер халық, олар найза мен қылыштың заманында ғана емес, автоматты қару мен моторлы соғыстың заманында да өзінің қайсар қайтпас халық екенін көрсете білді, өздерінің даңқты ерліктерімен соғыс тарихының беттеріне есімдері алтын әріппен жазылды. Көптеген қазақстандық жауынгерлер жау тылында қоршауда қалып, Партизандық күреске араласты. Соғыс жылдары 3, 5 мың қазақстандық партизан отрядтарында болды. Олардың ішінде бүгінде есімдері барша жұртшылыққа мәлім Қасым Қайсенов, Тоқтағали Жанкелдин, Әди Шәріпов, Сәтімбек Төлешов, Нұрым Сыдықов, Ғалым Омаров, Ғалым Ахмедияров сынды батыр партизандармен қатар Нұрғаным Байсейітова, Тұрғаш Жұмабаева, Жамал Ақәділова сияқты қыз-келіншектер де ерлік көрсетті. Ұлы Отан соғысында Кеңес Одағы бойынша орден және медальдармен марапатталғандардың ішінде 96 мың 638 қазақ жауынгері бар. 11 мың 695 адам Кеңес Одағының Батыры атағына ие болды, соның ішінде жүзге жуығы қазақтар, 110 қазақстандық «Даңқ» орденінің үш дәрежесіне де ие болды. Бұрын айтылып, жазылып жүрген, тіпті ғылыми еңбектер мен үкімет адамдарының ресми баяндамаларында 500-дей адам деп көрсетіліп жүрді. Қазір олардың саны 106 батыр деп жазылды. Бұлар соғыстағы ерліктері үшін ештен-кеш жақсы дегендей, әділеттік салтанат құрып, «Алтын Жұлдызын» алған адамдар. Миллион адамға шаққанда Батырлар саны қазақта 35 адам болды, ал түрікменде - 20, қырғызстанда - 18, өзбекте - 16, тәжіктерде - 14 адам.

44. Қазақ АКСР құрылуы, шекарасы

Қазақ автономиялық кеңестік социалистік республикасының құрылуы. Қазан төңкерісінен кейінгі алғашқы уақытта ұлттың өзін-өзі билеу идеясын қабылдамаған В. И. Ленин мен большевиктер партиясы унитарлық мемлекет құруға бет алды.

1920 жылдың 4 қазанында Орынбор қаласында Қазақ Автономиялы Кеңестік Социалистік Республикасы Кеңестерінің съезі өтті. Съезде РКФСР құрамындағы Қазақ Автономиялы Кеңестік Социалистік Республикасы жарияланып, Қазақ халқының ұлттық мемлекетінің шаңырағы қайта көтерілді. Республиканың құрамына Қарақалпақстан да кірген болатын.

ҚазАКСР-нің конституциялық жолмен құрылғандығы «Декларация» республиканың экономикасы, мәдени шаруашылығы ілгері басатындығы айтылды. Қазақтың кеңістік ұлттық мемлекетінің орасан зор маңызы болды. Қазақ халқы ғасырлар бойы арманының орындалуы, отаршылыққа қарсы күрестің нәтижесі ұлттық қайта өрлеу жолындағы алғашқы қадам деп қабылданды.

... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.