Қаржылық есептілікті ұсыну
Ш. ЕСЕНОВ АТЫНДАҒЫ КАСПИЙ МЕМЛЕКЕТТІК ТЕХНОЛОГИЯЛАР ЖӘНЕ ИНЖИНИРИНГ УНИВЕРСИТЕТІ
БИЗНЕС ЖӘНЕ ҚҰҚЫҚ ФАКУЛЬТЕТІ
ҚАРЖЫ КАФЕДРАСЫ
КУРСТЫҚ ЖҰМЫС
Пән: Қаржылық есеп -1
Тақырыбы: Қаржылық есептілікті ұсыну
Мамандық 5В050800 Есеп және аудит
Орындаған:Каукенова Сымбат
Ғылыми жетекші:Нигметова Гульжан
Ақтау 2022 ж
Мазмұны
Кіріспе
3
Қаржылық есеп беру, оның сипаттамасы және талаптары
5
Қаржылық есептікке қойылатын талаптар
5
Қаржылық есеп берудің сипаттамасы мен атқаратын рөлі
8
Бухгалтерлік баланс оның құрылымы құрастыру ережесі
10
Бухгалтерлік есеп
11
Кірістер мен шығыстар туралы есеп
14
Ақша қаражаттарының қозғалысы туралы есеп
18
Меншікті капиталдағы өзгерістер туралы есеп
19
Қаржылық есеп беру туралы зан мен стандарттар
20
Қаржылық есеп беру туралы зан
21
Халықаралық стандарттар
23
Қорытынды
25
Пайдаланған әдебиеттер
26
Кіріспе
Қаржылық есеп беру тақырыбы барлық уақыта өзекті орын алған болатын. Онын өзектілігі бүгінгі таңда кәсіпкерлік мекемелер мен ұйымдардың өздерінің қаржылық жағдацының ахуалын, қызметін нәтижелерін және сонымен қатар қаржылық жағдайындағы өзгерістер туралы ақпараттандырады. Қаржылық есеп берудің негізгі мақсаты болып - мүдделі тараптардын қаржылық жағдайы мен қызмет нәтижелері, және сондай-ақ кәсіпорындар мен ұйымдардың қаржылық жағдайындағы өзгерістер туралы жаңа ақпаратармен хабардар кылу болып табылады . Осы мақсатқа жету үшін қаржылық есеп беру ұйымның активтері, міндеттемелері, меншіктік капиталы, кірістер мен шығыстары, оның ішінде негізгі емес қызметтер және төтшеше жағдайлардан түскен кірістер мен шығыстар, ақша ағындары, меншікті капиталдағы өзгерістер сияқты көрсеткіштер туралы ақпараттар көрсетілуі керек.
Қаржылық есептілік халықаралық стандарттардың және Қазақстан Республикасының бухгалтерлік есеп пен қаржылық есептілік туралы заңнамасында көрсетілген талаптарға сәйкес басқа да материалдармен толықтырылып әспеттенуі мүмкін.. Ақпараттың сенімді әрі таза, ұсынылyы халықаралық стандарттарды дұрыс қолдану арқылы ойдағыдай жүзеге асады.
Экономиканың барлық салаларындағы кәсіпорын иелері мен ұжымдастар шикізат пен материалдарды ұқыпты және ұтымды пайдалануға, Өндіріс қалдықтарын азырақ тұтынып қолдануға, шығындарды түбегейлі жоюымен өнімнің бәсекеге қабілеттілігін арттыру мақсатында жүзеге асып оның сапасын арттыруға, өзіндік құнын төмендетуге мүдделі. Сонымен қатар, бухгалтерлік есептің бастапқы басым рөлі мен маңызы артады, өйткені ол экономикалық қызметті көрсетіп қана қоймай, оған да әсерін етеді. Басқару процесінің бөлігі болá отырып, келесі ақпаратарды береді:
:кәсіпорынның ағымдағы жұмысын бақылаy; стратегиялысын және
тактикáсын жоспарлау; ресурстарды óңтайлы пайдаланып жүзеге асыру,, қызмет нәтижелерін Басқалай өлшеу жәнé. бағалаy; шешім қабылдаy кезінде субъективтиликті жòюға ие.
Бyхгалтерлік есептің жалпылама компоненттерінің бірі болып табылатын анықтама бұл-қаржылық есептілік. Бұл ұйым басшылығына сèніп тапсырылған ресурстарды басқару нәтижелерін анықтауға көмек бėреді және қызмет нәтижелерì және кәсіпорынның қаржылық жағдайындағы өзгерістер .
Жұмыстың жалпы құрылымын анықтайтын курстық жұмыстың мақсатына сәйкес келесі сұрақтар тұжырымдалған:
қаржылық есептіліктің дұрыс жасалуын ашу;
қаржылық есептіліктің мақсатын айқындаy;
есеп берудің негізгі принциптерін саралау;
қаржылық есептілікке жауапты адамдардың жауапкершілігін қарастыру;
шóгырландырылган есептілік туралы ;
қаржылық есептілікті пайдалану және практикада дұрыс қолдану жолы;
Қаржылық есептілік ұйымның қаржылық жағдаиын, оның қызметінің қаржылық нәтижелерін, ақша қозғалысы мен қаржылық жағдайдың өзгеруін дұрыс көрсету тиіс. Ақпаратты дұрыс ұсыну халықаралық стандарттарды тиісіншё қолдану арқылы қамтамасыз етілетіні бәрімізге мәлім..Жалпы, тақырып қаржылық есептілік өте кең және өте күрделі тоқталым.
Менің курстык жұмысымда негізгі міндет болып табылады барлык талаптарға сәйкес заңнамада белгіленген нысандар бойынша кәсіпорындар мен ұйымдарда қаржылық есептілікти қалаи дұрыс ұсынылатыны жөнінде ашып көрсету болып таблады. Сонымен қатар қаржылық есеп беруд жасау тәртібін қарастру және қаржылық есеп беру аудитінің әдістемелік негіздерімин танысыру.
Курстық жұмыс келесі сұрақтарды қамтид:
Қаржылық есеп берудің сипаттамалары мён талаптары;
Бухгалтерлік баланс, оның құрылымы, құрастыру ережесі;
Табыстар мен шығындар туралы есеп;
Ақша қаражаттарн қозғалысы туралы есеп;
Меншікті капиталнда өзгерістер туралы есеп;
Қаржылық есеп беру, оның сипаттамасы және талаптары
Қаржылық есептікке қойылатын талаптар
Қаржылық есеп беру - белгіленген нысанаға сәйкес бухгалтерлік есеп деректерінің негізінде құрастырылған ұйымның мүлкі мен қаржылық жағдайы және оның шаруашық қызметінің нәтижесі туралы деректердің бірыңғай жүйелері болып табылады.
.."Бухгалтерлік есеп және қаржылық есептілік туралы" Қазақстан Республикасы Занын 5-бабында қаржылық есептіліктің қабидаттары мен негізгі сапалық сипаттамалар көрсетілген. Негізгі, қаржылық есептілікті құрастырудың бірінші принципі есептеу принцип болып табылады. 1 (IAS) "қаржылық есептілікті ұсыну" ХҚЕĆ-те "ақша қаражатыны қозғалыс туралы ақпаратты қоспағанда, кәсіпорын өзінің қаржылық есептілігін есептеу қағидат негізінде құру тиіс" деп атап көрсетілген [1, 6-Б.] Бұл принцип ұйымнын немесе кәсіпкердің экономикалық қызметінің нәтижелерін танумен қамтамасыз етіледі, бірақ төлем уақытына қарамастан, олардың жасалу фактісі бойынша олардың қаржылық жағдайына әсер етеді.ақша түскен немесе берілген кезде. Операциялар мен оқиғалар бухгалтерлік есепте көрсетіледі және тиісті кезеңдердің қаржылық есептіліге енгізіледі. Есептеу қағидаты бойынша жасалған қаржылық есептілік пайдаланушыларға ақшаны төлеуге және алуға байланысты өткен операциялар туралы ғана емес, сонымен қатар болашақта ақшаны төлеу міндеттемелері, болашақта алынатын ақшаны білдіретін ресурстар туралы да хабрдар етеді. Осылайша, қаржылық есептілік өткен операциялар мен басқа да оқиғалар туралы ақпаратпен қамтамасыз етеді, бұл пайдаланушылар үшін экономикалық шешімдер қабылдауда кезінде оте маңызды. Бухгалтерлік есеп және қаржылық есептілік туралы Қазақстан Республикасы Заңының Қаржылық есептілік 15-бабының 2-тармағына бекітілген заңында көрсетілген бұл қаржылық есептілік, оған мыналар кіреді::
Бухгалтерлік баланс;
Пайда мен залал туралы есептеу;
Ақша қаражатының қозғалысы туралы есептеулер;
Меншікті капиталдағы өзгерістер туралы есептеулер;
Түсіндірмелік жазба.
Бухгалтерлік есеп пен қаржылық есеп берудің мақсаты мүдделі тұлғаларды жеке кәсіпкерлер мен ұйымдардың қаржылық жағдайы, қызмет нәтижелері және қаржылық жағдайындағы өзгерістер туралы толық және сенімді ақпаратпен қамтамасыз ету болып табылады.
Қаржылық есеп берудін екінші қағидаты-үздіксіздік яғни, "Қаржылық есептілікті дайындау кезінде, - ҚЕХС 1 - де болжалап көрсетілгендей, - басшылық кәсіпорынның өз қызметін жалғастрыру қабілетін бағалауы тиісті. Басшылық не кәсіпорынды таратуға немесе оның сауда қызметін тоқтатуға ниеттенген жағдайда, не нақты баламалардын боламауына байланысты осылай әрекет етуге мәжбүр болған жағдайларды қоспағанда, қаржылық есептілік құралады. Қызметтің үздіксіздігі туралы жол беру негізінде жасалылнуы тиіс. Егер басшылық, бағалау барысында туындауы мүмкін оқиғаларда немесе жағдайларға қатысты елеулі белгісіздік туралы ақпаратқа ие болса болашақта кәсіпорынның өз қызметін үздіксіз жүзеге асыру қабілетіне елеулі күмән туындайтыны белгілі, содан кейін мұндай белгісіздік есептілікте ашылуы керек. Егер қаржылық есептілік үздіксіз қызмет туралы жорамалдар негізінде жасалмаса, онда бұл факт қаржылық есептілікті дайындау кезінде пайдаланылатын негізгі фактімен, сондай-ақ ұйым өз қызметін үздіксіз жалғастыруға қабілетсіз деп есептелетін себеппен есептілікпен бірге ашылуға тиіс
Қаржылық есептіліктің негізгі сапалық қасиеттерін келесідей сипаттауға болады:
анық;
өзектілігі;
сенімділік;
тұтастық.
Қаржылық есептілікте ұсынылған ақпарат пайдаланушыларға түсінікті болуы тиіс.Бұл үшін пайдаланушылар экономикалық қызмет,бухгалтерлік есеп саласында жеткілікті білімге ие болуы тиіс және ақпаратты мұқият түсінуге және түсіндіруге қабілеті дайын болуы керек деп ойлаймын.
Ақпарат тұтынушылардың экономикалық шешімдеріне әсер етеді, оларға өткен, қазіргі және болашақ жағдайлардың шешімдерін бағалауға, олардың өткен бағаларын растауға немесе түзетуге септігін тигізеді.. Ақпарат шыншыл және шыншыл болуы керек, бірақ оның сипаты немесе көрінісі сенімсіз болуы мүмкін.. Мысалы, егер залалды өтеу туралы талаптың негізділігі мен мөлшері сотта қаралып орындалатын болса егер,онда ұйым туралы істің бүкіл сомасын баланста тану іс жүзінде болмауы мүмкін, бірақ талапқа байланысты сома мен мән-жайларды ашу орынды болады
Қателер мен бұрмаланулар болмаған кезде ақпарат сенімді және маңызды болады және пайдаланушылар оған сенімді түрде ұсынылған ақпарат ретінде сене алады.
Қаржылық есептіліктің маңызды сапалық сипаттамасы салыстырмалылық болып табылатыны мәлім бізге.. Кәсіпорынның қаржылық есептілігіндегі ақпараттың уақыт бойынша салыстырылатын және басқа ұйымдардың ақпаратымен салыстырылатын мүдделері болуы тиіс. Бұл оның қаржылық жағдайындағы белгілі бір тенденцияларды және қызмет нәтижелерін бақылауға қолайлылық береді. Сондықтан,барлық экономикалық операцияларды өлшеу және көрсету таңдалған есеп саясатына сәйкес дәйекті түрде жүргізілу керек екені белігілі..
Біз осы ақпарат үшін қаржылық есептіліктің негізгі сапалық сипаттамаларының мәнін аштық. Оларды қаржылық есептілікті жасауға қойылатын талаптарды толық білместен қамтамасыз ету мүмкін емес.
Негізгі талаптар болып көрсетіледі:
оны жасау мен ұсынудың міндеттілігі мен уақыттылығы;
есептілікті жасау нысандары мен әдістемелерінің бірлігін қамтамсыз етілу;
ақпараттың маңыздылығы мен маңыздылығын есепке алу;
шыншылдық, объективтілік, бейтараптық, сақтық-шара, шынайылық және толықтық;
үнемділік, ұтымдылық, сабақтастық және дәйектілік.Осы талаптардың мазмұн кеңінен қарастыру,
авторлардың жарияланған мақалалары
Есептілікті жасау мен ұсынудың міндеті және уақтылығы. Қолданыстағы заңнамаға сәйкесте барлық шаруашылық жүргізуші субъектілердің бухгалтерлік есебі қаржылық есептілікті жасауға және құрылтай құжаттарына сәйкес оны меншік иелеріне, тіркелген жері бойынша біздің еліміздің статистикалық органдарында және тіркелген жері бойынша еліміздің бақылау және қадағалау органдарында және өз құзыретіне сәйкес келетін еліміздің мемлекеттік бақылау және қадағалау органдарына 30 сәуірден кешіктірмей ұсынуға міндетті,әр жыл сайын.. Есепті кезеңнен кейінгі кезең ішінде Есептіліктің анықталған кемшіліктерін дереу түзету, ұйымның қаржы-шаруашылық қызметін одан әрі жағсарту үшін тиімділік шараларды уақтылы қабылдау қажет.
Кейнірек ұсынылған есептілік мұрағаттық материалды жедел басқару және бақылау үшін жарамсыз болуы ғажаб емес.. Егер мәлімдемелер барлық аспектілер белгілі болғанға дейін кешіктірілсе, тіпті өте сенімді ақпарат пайдаланушыларға үлкен пайда әкелуі мүмкін, өйткені олар қажетті деректерсіз шешім қабылдауға еріксіз мәжбүр болады.
Ұйым басшылығы ақпаратты уақтылы беру оның сенімділігімен теңдестірілуін қамтамасыз етуі керек, өйткені уақыт өте келе ол өзектілігін жоғалтуы әрқалай мүмкін. Операцияның барлық аспектілерін анықтағанға дейін ақпаратты уақтылы беру оның сенімділігін төмендетуі мүмкін.Есеп берудің нысандары мен әдістерінің бірлігі маңызды баслыңқы талап болып табылады. Нарықтық экономика жағдайында ұйымдардың маркетингтік, өндірістік және коммерциялық қызмет саласында қатынастары әмбебап болып табылады. Қаржылық есептіліктің халықаралық стандарттары ХҚЕС-ке сәйкес қаржылық есептілікті құрайтын барлық шаруашылық жүргізуші субъектілер үшін оның біріздендірілген нысандарын және оларды толтыру тәртібін белгілейді. Бухгалтерлік есеп пен есеп беру әдістерінің үйлесімі жеке ұйымдарда болып жатқан экономикалық процестерді дұрыс көрсету үшін және бухгалтерлік есеп көрсеткіштерінің жиынтығы үшін қажет. Егер бұл біркелкілік болмаса, қауымдастық пен өнеркәсіп және бүкіл Ұлттық экономика туралы жиынтық мәліметтер алу мүмкін емес.
Жоғарыда толықтырылып айтылғандай, қаржылық есептілік экономикалық шешімдер қабылдаған кезде тұтынушылар үшін пайдалы болуы әрине керек. Пайдалы болу үшін онда көрсетілген ақпараттың маңыздылығын ескеру әрқалай қажет. "Егер ақпараттың ағуы немесе бұрмаланулармен қосылуы пайдаланушылардың қаржылық есептілік негізінде қабылданған экономикалық шешімдеріне жақын әсер етуі мүмкін болса, ақпарат керекті болып саналады"Келеңсіз орын алған жағдайлардағы қателіктектерді ескере отырып, қаралатын олқылықтардың немесе бұрмаланулардың мөлшері тым көп болмауы керек.
.Қателіктерлің саны, сипаты немесе олардың үйлесуін айқындаушы факторларға тоқтала кетсек:
Елеулі қателіктердің нәтижелерін;
есеп саясатын қолдау кезіндегі қателерін;
ақпаратты бұрмалаудың нәтижесінде тундайтын болған қателер;
Қаржылық есептілік дәлме-дәл рас ақпараттарды қамтылған, бейтарапты және объективті болуға тиіс.
Есептілік барысында ұйымның шаруашылық өмірінің фактілерін көрсететін барлық құжаттар бойынша жасалған жазбалар негізінде жасалған есептілік дұрыс болып табылады. Қаржылық есептіліктің дұрыстығы шарты-оның көрсеткіштері құжаттармен, бухгалтерлік есеп шоттарындағы жазбалармен, тиісті есептермен және түгендеулермен негізделуі керек.
Қаржылық есеп берудің сипаттамасы мен атқаратын рөлі
Қаржылық басқалай айтқанда бухгалтерлік есептіліктері ұйымның мүліктік және қаржылық жай-күйінің белгіленген нысандарына және оның шаруашылық қызметінің нәтижелеріне сәйкес бухгалтерлік есеп деректері негізінде ұсынылған есептік деректердің бірыңғай жүйесін білдіреді. Осы есепте бухгалтерлік есепте көрсетілген мәліметтер ағымдағы қарай бухгалтерлік есептен белгілі бір уақыт кезеңіндегі ұйымның жай-күйі мен нәтижелері жинағы туралы түпкілікті деректерді алуды білдіретін шоттардың ерекше түрі болып табылады. Бухгалтерлік есеп көрсеткіштерін құрайтын бухгалтерлік есеп деректерінің жүйесі бухгалтерлік есеп жүйесінің Бас тіркелімінің-бас кітаптың шоттарынан тікелей алып тасталуға тиіс. Бұл ретте баланс осы кітаптың шоттары бойынша қалдықтар тізбелігін білдіреді, ал пайда мен шығындар туралы есеп-бұл осы кітаптың нәтижелері бойынша кітап жабылып,жұмысын тоқтатқанға дейінгі айналымдар тізбесін білдіреді. Осылайша айтқанда, бухгалтерлік есепті құрайтын бухгалтерлік есеп көрсеткіштерінің жиынтығы тікелей немесе жанама түрде бас кітаптың шоттарынан байланысып тұрады. Қаржы институтарының және Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес арнайы қаржы компанияларының бухгалтерлік есеп пен қаржылық есептілік жүйесін мемлекеттік реттеуді нормативтік актілер мен әдістемелік ұсынымдар қабылдау арқылы Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкі жүзеге асырады. Қазақстан Республикасының заңнамалық актілерінде көрсетілген жағдайларды Қаржы нарығын және қаржы ұйымдарын реттеу мен қадағалап бақылау жөніндегі уәкілетті мемлекеттік органмен келісім бойынша.
Бухгалтерлік есеп шаруашылық жүргізуші субъектінің қазіргі заманғы басқару жүйесіндегі маңызды буын болып табылады. Ол қаржы-шаруашылық қызметті басқару субъектісіне ақпараттық қолдау көбірек көрсетеді. Оның айтуынша, ұйымның өзі де, оның бөлімшелері де қолда бар ресурстарды, қаржылық нәтижелердің құрамын, құрылымын және тәсілін ұтымды пайдалануды күнделікті бақылауды жүзеге асыратын қызмет нәтижелерін анықтауы керек. Ұйымның есепті кезең қаржы-шаруашылық қызметінің нәтижелерін сипаттау және зерделеу үшін бухгалтерлік есептің деректері қорытындыланады және есептілікте жүйеленіледі.. Есеп беру-бұл белгілі бір тәртіп жолында және дәйектілікпен жинақталған, ұйымның өткен кезеңдегі жағдайы мен нәтижелерін сипаттайтын көрсеткіштер жиынтығы. Бухгалтерлік есеп - бұл бухгалтерлік процестің аяқты кезеңі. Есеп беру Экономикалық ақпараттық жүйеде маңызды функционалды орын атқарады. Ол Бухгалтерлік есеп пен есептілік жүйесінің бөлігі ретінде бухгалтерлік есептің барлық түрлерінің ақпаратын Бухгалтерлік есеп, статистика, тиімділік біріктіреді, кесте түрінде ұсынылған жоспарлы, нормативтік және есептік деректердің өзара байланысын және салыстырмалылығын қамтамасыз етеді. Ұйымның қызметі туралы ақпарат көзі ретінде есепке алуды ішкі тұтынушылар ұйымның экономикасын басқару және оны дамыту үшін қажетті шаралар қабылдау үшін пайдаланады. Есеп беру көрсеткіштерін мұқият зерделеу қаржы ресурстарына қажеттілікті анықтауға, қабылданған Инвестициялық мәлімдемелер дәлдігі мен тиімділігін бағалауға, алдағы есепті кезеңдер үшін қаржылық көрсеткіштер бойнша болжамды есептеулер жүргізу үшін дивидендтік саясаттың негізгі бағыттарын анықтауға және тағылай басқалай мүмкіндік береді
Ұйымның қызметі туралы жалпы ақпаратты әр түрлі мүдделі сыртқы тұтынушылар ұйымның сенімін білдірту, серіктес ретінде және онымен жұмыс істеудің орындылығы туралы белгілі бір іскерлік шешімдер қабылдау, несие шарттары мен несиені қайтару мүмкіндіктерін анықтау, оның дивидендтер төлеумен қабілетін бағалау, салық төлемдерін тексеру және т. б. үшін пайдаланады.Есеп беру кез-келген ұйымның қызметі туралы негізгі ақпарат көзі болып қарастырылатыны белгілі:.
Бухгалтерлік есеп әртүрлі белгілер бойынша жіктеледі:
мақсатына қарай есептілік болуы мүмкін:
ішкі басқарушылық - түрлі деңгейдегі менеджерлер үшін ережелерге ие және шаруашылық жүргізуші субъектінің басшылығы белгілеген мерзімде жасалады;
сыртқы қаржылық - мемлекет сыртқы тұтынушылар ( кредиторлар, салық органдары және тағылай басқалай.) үшін белгілеген ережелер бойынша қалыптастырылады.).
есепті кезеңге байланысты:
аралық-жыл басынан бастап соманың ұлғаюымен (тоқсан, жартыжыл, 9 ай):
жылдық-күнтізбелік жыл үшін Ұйым қызметінің түпкілікті көрсеткіштерін қамтуы болжамды.
егжей-тегжейлі Есептіліктің әртүрлі дәрежесі:
жалпы - бүкіл Ұйымның экономикалық қызметін сипаттаулы
арнайы-ұйым қызметінің белгілі бір бағыттары ақпаратты ашады материалдық-техникалық жабдықтау, борышкерлермен немесе кредиторлармен есеп айырысу жағдайы, өңірлер немесе өнім, жұмыстылық, қызмет түрлері бойынша өткізу және тағылай басқалар.)
2.Бухгалтерлік баланс оның құрылымы құрастыру ережесі
Бухгалтерлік есеп
Бухгалтерлік есеп-бұл ұйымның активті, міндеттеме және олардың барлық экономикалық операциялар туралы үздіксіз ретте есеп баяндау құжаттары арқылы қозғалысы туралы ақпаратты ақшалай түрде жинаудың, тіркеудің және жинақтаудың реттелген жүйелігі. Балансты Кәсіпорынның жылдық есебінің негізгі нысаны болып табылады. Оны жасамас бұрын Бухгалтерлік есеп тіркелімдеріндегі сипаттау барлық синтетикалық шоттар айналасында айналымдылығы мен қалдықтарының аналитикалық есебінің деректерн тексеру қажетілік туындайды.
Жылдың басындағы және соңындағы бухгалтерлік баланс деректерінің салыстырмалылығы үшін жыл басталу бухгалтерлік баланстың бекітілген баптарының номенклатурасы баланстың бекітілген баптарының номенклатурасы мен сыныптамасына сәйкес келтірілуге тиіс. жылдың соңы егер баланс баптарының номенклатурасында өзгерістер болса Теңгерімде халықаралық қаржылық есептілік стандарттарымен және есептіліктің басшылыққа алынатын қағидаттарымен айқындалатын ақпарат болуға тиіс.
Бухгалтерлік баланста қаржылық есептіліктің үш негізгі элементі бар: активтер-бұл өткен оқиғалар нәтижесінде ұйым басқаратын және ұйым болашақ экономикалық пайда алуды күтетін ресурстар орны.
Міндеттеме-бұл өтіп кеткен оқиғалар нәтижесін болатын, өтелуі ұйымнан экономикалық пайдаларды қамтитын ресурстардың таралып кетуіне себепкер, әкеп соқтыратын кәсіпорынның ағымдағы шаруалары..
Меншікті капитал-ұйымның барлық міндеттемелері алп тасталнганан кейін қалған активтерінің пайызы.
Кәсіпорын өз қызметінің сипатына сәйкес ағымдағы және ұзақ мерзімді активтер мен міндеттемелер баланстың өзінде жеке жіктеулер ішінде ретінде көрсетілетінін анықтайды. Қысқа мерзімді және ұзақ мерзімді активтер мен міндеттемелерді жіктеу баланста ұзақ мерзімді операцияларда пайдаланылатыннан бөлек айналым қаражаты ретінде тұрақты айналымдағы таза активтерді ашуға, сондай-ақ активтерді ажыратуға мүмкіндік береді. орындалуы ағымдағы операциялық циклде күтілетін және сол кезең ішінде өтелуге жататын міндеттемелер. Бухгалтерлік есеп Бухгалтерлік есеп туралы Заңға сәйкес жүргізілуі мүмкін: еңбек шарты бойынша кәсіпорынға қабылданған Бас бухгалтер, бухгалтер болмаған кезде бас директор, бас немесе сыртқы ұйым емес бухгалтер болу мүмкін.
Ұйымның мүлкі, олардың міндеттері және ұйымдар өз қызметі процесінде жүзеге асыратын шаруашылық операциялары бухгалтерлік есеп объектлерді қамтып,жүзеге асыратын болып табылады.Бухгалтерлік есептн негізгі міндеттері бұлар:
Бухгалтерлік есептін негізгі міндеті ұйымның қызметі және оның мүліктік жағдайы туралы, бухгалтерлік есептіліктің ішкі пайдаланушыларыа-ұйымдардың басшыларына, құрылтайшыларына, қатысушылары мен мүлік иелеріне, сондай-ақ сыртқы , кредиторларға және бухгалтерлік есептіліктің басқа пайдаланушыларына қажетті толық және дұрыс ақпаратты шынайы қалыптастыру болып табылады, оның негізінде бухгалтерлік есептілікті жасауға болады:
ұйымның шаруашылық қызметінің теріс нәтижелерін алдын алу;
ұйымның қаржылық тұрақтылығын қамтамасыз ететін ішкі резервтерді анықтау;
ұйымның шаруашылық операцияларын жүзге асыру кезінде заңнаманың сақталуын бақылау;
шаруашылық операциялардың орындылығын әрқалай бақылау;
мүлік пен міндеттемелердің бар болуын және қозғалысын бақылау;
материалдық, еңбек , қаржы ресурстарын пайдалануды бақылау;
қызметтің бекітілген нормаларға, стандарттар мен бағаларғ сәйкестігін бақылау.
Бухгалтерлік есеп әдісіні негізгі элементтері:
Бухгалтерлік есеп міндеттері әртүрлі әдістерді құрайды әсіресе әдістерді қолдана отырып шешіледі, олардың тіркесімі келесі негізгі элементтерді қамтитын бухгалтерлік есеп әдісі деп аталады:
құжаттандыру-есептің деректеріне заңды күш беретін, жасалаған шаруашылық операция туралы жазбаша куәлігі;
бағалау - ақшаны және олардың көздерін ақшалай өлшемде көрсету әдісі;
есепке алу шоттары-мүлікті, міндеттемелерді және операцияларды ағымдағы көрсетуді топтастыру әдісі;
Қос жазба-бухгалтерлік жазбалардағы іскери жинақы операциялардың байланысын көрсету, сондай-ақ әр транзакцияны бір шоттағы дебет сомасына және басқа шоттағы несиеге тізбектеу ;
түгендеу-ұйым балансын мүліктің бар-жоғын есептеп отыру, сипаттау, өлшеу, өзара келісу, анықталған қаражатты бағалау және алынған деректерді бухгалтерлік есеп деректерімен салыстыру арқылы жүргізілетін тексеру;
өзіндік құн-өнім, күш, қызмет бірлігінің өзіндік құнын ақшалай мәнде есептеу, яғни. өзіндік құнды есептеуге арналған;;
бухгалтерлік баланс-бұл ақпарат көзі және құрамы, Орналасқан жері және қалыптасу көздері бойынша ұйым мүлкінің экономикалык тобының әдістемесі, ақшалай бағалауда көрсетілгендей және белгілі бір күні жиналған;
қаржылық есептілік-белгілі бір кестелер түрінде көрсетілетін және есепті кезеңдегі мүліктің, міндеттемелердің және ұйымдардың қаржылық жай-күйінің қозғалысын сипаттайтын бухгалтерлік есеп көрсеткіштерінің жиынтығы.
Бухгалтерлік есептің негізгі принциптері:
Бухгалтерлік есептің негізгі принциптерін келесі принциптер деп санауға болады:
Автономия принципі - ұйым тәуелсіз заңды тұлға ретінде өмір сүруін жалғастырады бірақ,. Бухгалтерлік есеп белгілі бір ұйымның немесе кәсіпорынның меншігі ретінде танылған мүлікті ғана айқындап көрсетеді.
Қосарланған жазу принципі - шаруашылық операциялар бір Бухгалтерлік шоттың дебеті бойынша және басқа шоттың кредиті бойынша бір мезгілде бірдей сомада ашып көрсетіледі.
Жұмыс жалғастырып тұрған ұйымның қағидаты ұйымның өз әріптестері алдындағы міндеттемелерін өтей отыра, көрсетілген мерзімдер ішінде және белгіленген тәртіппен болашақта экономикалық нарықтағы өз позициясын сақтап қалуды көздейді және әрқалай жоспарлайды. Объективтілік принципі барлық экономикалық операциялар бухгалтерлік есептің барлық кезеңдерінде бухгалтерлік есепте көрсетілуі керек, олардың негізінде бухгалтерлік есеп жүргізілетін растайтын құжаттар расталады.
Сақтық қағидаты белгісіздік жағдайында жүзеге асырылатын есептеулер кезінде қажетті пайымдауларды қалыптастыру процесінде кейбір сақтықты білдіреді, осылайша активтерді немесе кірістерді қайта бағалаудан және міндеттемелерді немесе шығыстарды қысқартудан аулақ болады. Шаралар қағидатын сақтау жасырын резервтер пен артық қалған қорлардың пайда болуына, активтердің немесе кірістердің саналы түрде қысқаруына немесе міндеттемелер мен шығыстардың қасақана асыра көрсетілуіне ... жалғасы
БИЗНЕС ЖӘНЕ ҚҰҚЫҚ ФАКУЛЬТЕТІ
ҚАРЖЫ КАФЕДРАСЫ
КУРСТЫҚ ЖҰМЫС
Пән: Қаржылық есеп -1
Тақырыбы: Қаржылық есептілікті ұсыну
Мамандық 5В050800 Есеп және аудит
Орындаған:Каукенова Сымбат
Ғылыми жетекші:Нигметова Гульжан
Ақтау 2022 ж
Мазмұны
Кіріспе
3
Қаржылық есеп беру, оның сипаттамасы және талаптары
5
Қаржылық есептікке қойылатын талаптар
5
Қаржылық есеп берудің сипаттамасы мен атқаратын рөлі
8
Бухгалтерлік баланс оның құрылымы құрастыру ережесі
10
Бухгалтерлік есеп
11
Кірістер мен шығыстар туралы есеп
14
Ақша қаражаттарының қозғалысы туралы есеп
18
Меншікті капиталдағы өзгерістер туралы есеп
19
Қаржылық есеп беру туралы зан мен стандарттар
20
Қаржылық есеп беру туралы зан
21
Халықаралық стандарттар
23
Қорытынды
25
Пайдаланған әдебиеттер
26
Кіріспе
Қаржылық есеп беру тақырыбы барлық уақыта өзекті орын алған болатын. Онын өзектілігі бүгінгі таңда кәсіпкерлік мекемелер мен ұйымдардың өздерінің қаржылық жағдацының ахуалын, қызметін нәтижелерін және сонымен қатар қаржылық жағдайындағы өзгерістер туралы ақпараттандырады. Қаржылық есеп берудің негізгі мақсаты болып - мүдделі тараптардын қаржылық жағдайы мен қызмет нәтижелері, және сондай-ақ кәсіпорындар мен ұйымдардың қаржылық жағдайындағы өзгерістер туралы жаңа ақпаратармен хабардар кылу болып табылады . Осы мақсатқа жету үшін қаржылық есеп беру ұйымның активтері, міндеттемелері, меншіктік капиталы, кірістер мен шығыстары, оның ішінде негізгі емес қызметтер және төтшеше жағдайлардан түскен кірістер мен шығыстар, ақша ағындары, меншікті капиталдағы өзгерістер сияқты көрсеткіштер туралы ақпараттар көрсетілуі керек.
Қаржылық есептілік халықаралық стандарттардың және Қазақстан Республикасының бухгалтерлік есеп пен қаржылық есептілік туралы заңнамасында көрсетілген талаптарға сәйкес басқа да материалдармен толықтырылып әспеттенуі мүмкін.. Ақпараттың сенімді әрі таза, ұсынылyы халықаралық стандарттарды дұрыс қолдану арқылы ойдағыдай жүзеге асады.
Экономиканың барлық салаларындағы кәсіпорын иелері мен ұжымдастар шикізат пен материалдарды ұқыпты және ұтымды пайдалануға, Өндіріс қалдықтарын азырақ тұтынып қолдануға, шығындарды түбегейлі жоюымен өнімнің бәсекеге қабілеттілігін арттыру мақсатында жүзеге асып оның сапасын арттыруға, өзіндік құнын төмендетуге мүдделі. Сонымен қатар, бухгалтерлік есептің бастапқы басым рөлі мен маңызы артады, өйткені ол экономикалық қызметті көрсетіп қана қоймай, оған да әсерін етеді. Басқару процесінің бөлігі болá отырып, келесі ақпаратарды береді:
:кәсіпорынның ағымдағы жұмысын бақылаy; стратегиялысын және
тактикáсын жоспарлау; ресурстарды óңтайлы пайдаланып жүзеге асыру,, қызмет нәтижелерін Басқалай өлшеу жәнé. бағалаy; шешім қабылдаy кезінде субъективтиликті жòюға ие.
Бyхгалтерлік есептің жалпылама компоненттерінің бірі болып табылатын анықтама бұл-қаржылық есептілік. Бұл ұйым басшылығына сèніп тапсырылған ресурстарды басқару нәтижелерін анықтауға көмек бėреді және қызмет нәтижелерì және кәсіпорынның қаржылық жағдайындағы өзгерістер .
Жұмыстың жалпы құрылымын анықтайтын курстық жұмыстың мақсатына сәйкес келесі сұрақтар тұжырымдалған:
қаржылық есептіліктің дұрыс жасалуын ашу;
қаржылық есептіліктің мақсатын айқындаy;
есеп берудің негізгі принциптерін саралау;
қаржылық есептілікке жауапты адамдардың жауапкершілігін қарастыру;
шóгырландырылган есептілік туралы ;
қаржылық есептілікті пайдалану және практикада дұрыс қолдану жолы;
Қаржылық есептілік ұйымның қаржылық жағдаиын, оның қызметінің қаржылық нәтижелерін, ақша қозғалысы мен қаржылық жағдайдың өзгеруін дұрыс көрсету тиіс. Ақпаратты дұрыс ұсыну халықаралық стандарттарды тиісіншё қолдану арқылы қамтамасыз етілетіні бәрімізге мәлім..Жалпы, тақырып қаржылық есептілік өте кең және өте күрделі тоқталым.
Менің курстык жұмысымда негізгі міндет болып табылады барлык талаптарға сәйкес заңнамада белгіленген нысандар бойынша кәсіпорындар мен ұйымдарда қаржылық есептілікти қалаи дұрыс ұсынылатыны жөнінде ашып көрсету болып таблады. Сонымен қатар қаржылық есеп беруд жасау тәртібін қарастру және қаржылық есеп беру аудитінің әдістемелік негіздерімин танысыру.
Курстық жұмыс келесі сұрақтарды қамтид:
Қаржылық есеп берудің сипаттамалары мён талаптары;
Бухгалтерлік баланс, оның құрылымы, құрастыру ережесі;
Табыстар мен шығындар туралы есеп;
Ақша қаражаттарн қозғалысы туралы есеп;
Меншікті капиталнда өзгерістер туралы есеп;
Қаржылық есеп беру, оның сипаттамасы және талаптары
Қаржылық есептікке қойылатын талаптар
Қаржылық есеп беру - белгіленген нысанаға сәйкес бухгалтерлік есеп деректерінің негізінде құрастырылған ұйымның мүлкі мен қаржылық жағдайы және оның шаруашық қызметінің нәтижесі туралы деректердің бірыңғай жүйелері болып табылады.
.."Бухгалтерлік есеп және қаржылық есептілік туралы" Қазақстан Республикасы Занын 5-бабында қаржылық есептіліктің қабидаттары мен негізгі сапалық сипаттамалар көрсетілген. Негізгі, қаржылық есептілікті құрастырудың бірінші принципі есептеу принцип болып табылады. 1 (IAS) "қаржылық есептілікті ұсыну" ХҚЕĆ-те "ақша қаражатыны қозғалыс туралы ақпаратты қоспағанда, кәсіпорын өзінің қаржылық есептілігін есептеу қағидат негізінде құру тиіс" деп атап көрсетілген [1, 6-Б.] Бұл принцип ұйымнын немесе кәсіпкердің экономикалық қызметінің нәтижелерін танумен қамтамасыз етіледі, бірақ төлем уақытына қарамастан, олардың жасалу фактісі бойынша олардың қаржылық жағдайына әсер етеді.ақша түскен немесе берілген кезде. Операциялар мен оқиғалар бухгалтерлік есепте көрсетіледі және тиісті кезеңдердің қаржылық есептіліге енгізіледі. Есептеу қағидаты бойынша жасалған қаржылық есептілік пайдаланушыларға ақшаны төлеуге және алуға байланысты өткен операциялар туралы ғана емес, сонымен қатар болашақта ақшаны төлеу міндеттемелері, болашақта алынатын ақшаны білдіретін ресурстар туралы да хабрдар етеді. Осылайша, қаржылық есептілік өткен операциялар мен басқа да оқиғалар туралы ақпаратпен қамтамасыз етеді, бұл пайдаланушылар үшін экономикалық шешімдер қабылдауда кезінде оте маңызды. Бухгалтерлік есеп және қаржылық есептілік туралы Қазақстан Республикасы Заңының Қаржылық есептілік 15-бабының 2-тармағына бекітілген заңында көрсетілген бұл қаржылық есептілік, оған мыналар кіреді::
Бухгалтерлік баланс;
Пайда мен залал туралы есептеу;
Ақша қаражатының қозғалысы туралы есептеулер;
Меншікті капиталдағы өзгерістер туралы есептеулер;
Түсіндірмелік жазба.
Бухгалтерлік есеп пен қаржылық есеп берудің мақсаты мүдделі тұлғаларды жеке кәсіпкерлер мен ұйымдардың қаржылық жағдайы, қызмет нәтижелері және қаржылық жағдайындағы өзгерістер туралы толық және сенімді ақпаратпен қамтамасыз ету болып табылады.
Қаржылық есеп берудін екінші қағидаты-үздіксіздік яғни, "Қаржылық есептілікті дайындау кезінде, - ҚЕХС 1 - де болжалап көрсетілгендей, - басшылық кәсіпорынның өз қызметін жалғастрыру қабілетін бағалауы тиісті. Басшылық не кәсіпорынды таратуға немесе оның сауда қызметін тоқтатуға ниеттенген жағдайда, не нақты баламалардын боламауына байланысты осылай әрекет етуге мәжбүр болған жағдайларды қоспағанда, қаржылық есептілік құралады. Қызметтің үздіксіздігі туралы жол беру негізінде жасалылнуы тиіс. Егер басшылық, бағалау барысында туындауы мүмкін оқиғаларда немесе жағдайларға қатысты елеулі белгісіздік туралы ақпаратқа ие болса болашақта кәсіпорынның өз қызметін үздіксіз жүзеге асыру қабілетіне елеулі күмән туындайтыны белгілі, содан кейін мұндай белгісіздік есептілікте ашылуы керек. Егер қаржылық есептілік үздіксіз қызмет туралы жорамалдар негізінде жасалмаса, онда бұл факт қаржылық есептілікті дайындау кезінде пайдаланылатын негізгі фактімен, сондай-ақ ұйым өз қызметін үздіксіз жалғастыруға қабілетсіз деп есептелетін себеппен есептілікпен бірге ашылуға тиіс
Қаржылық есептіліктің негізгі сапалық қасиеттерін келесідей сипаттауға болады:
анық;
өзектілігі;
сенімділік;
тұтастық.
Қаржылық есептілікте ұсынылған ақпарат пайдаланушыларға түсінікті болуы тиіс.Бұл үшін пайдаланушылар экономикалық қызмет,бухгалтерлік есеп саласында жеткілікті білімге ие болуы тиіс және ақпаратты мұқият түсінуге және түсіндіруге қабілеті дайын болуы керек деп ойлаймын.
Ақпарат тұтынушылардың экономикалық шешімдеріне әсер етеді, оларға өткен, қазіргі және болашақ жағдайлардың шешімдерін бағалауға, олардың өткен бағаларын растауға немесе түзетуге септігін тигізеді.. Ақпарат шыншыл және шыншыл болуы керек, бірақ оның сипаты немесе көрінісі сенімсіз болуы мүмкін.. Мысалы, егер залалды өтеу туралы талаптың негізділігі мен мөлшері сотта қаралып орындалатын болса егер,онда ұйым туралы істің бүкіл сомасын баланста тану іс жүзінде болмауы мүмкін, бірақ талапқа байланысты сома мен мән-жайларды ашу орынды болады
Қателер мен бұрмаланулар болмаған кезде ақпарат сенімді және маңызды болады және пайдаланушылар оған сенімді түрде ұсынылған ақпарат ретінде сене алады.
Қаржылық есептіліктің маңызды сапалық сипаттамасы салыстырмалылық болып табылатыны мәлім бізге.. Кәсіпорынның қаржылық есептілігіндегі ақпараттың уақыт бойынша салыстырылатын және басқа ұйымдардың ақпаратымен салыстырылатын мүдделері болуы тиіс. Бұл оның қаржылық жағдайындағы белгілі бір тенденцияларды және қызмет нәтижелерін бақылауға қолайлылық береді. Сондықтан,барлық экономикалық операцияларды өлшеу және көрсету таңдалған есеп саясатына сәйкес дәйекті түрде жүргізілу керек екені белігілі..
Біз осы ақпарат үшін қаржылық есептіліктің негізгі сапалық сипаттамаларының мәнін аштық. Оларды қаржылық есептілікті жасауға қойылатын талаптарды толық білместен қамтамасыз ету мүмкін емес.
Негізгі талаптар болып көрсетіледі:
оны жасау мен ұсынудың міндеттілігі мен уақыттылығы;
есептілікті жасау нысандары мен әдістемелерінің бірлігін қамтамсыз етілу;
ақпараттың маңыздылығы мен маңыздылығын есепке алу;
шыншылдық, объективтілік, бейтараптық, сақтық-шара, шынайылық және толықтық;
үнемділік, ұтымдылық, сабақтастық және дәйектілік.Осы талаптардың мазмұн кеңінен қарастыру,
авторлардың жарияланған мақалалары
Есептілікті жасау мен ұсынудың міндеті және уақтылығы. Қолданыстағы заңнамаға сәйкесте барлық шаруашылық жүргізуші субъектілердің бухгалтерлік есебі қаржылық есептілікті жасауға және құрылтай құжаттарына сәйкес оны меншік иелеріне, тіркелген жері бойынша біздің еліміздің статистикалық органдарында және тіркелген жері бойынша еліміздің бақылау және қадағалау органдарында және өз құзыретіне сәйкес келетін еліміздің мемлекеттік бақылау және қадағалау органдарына 30 сәуірден кешіктірмей ұсынуға міндетті,әр жыл сайын.. Есепті кезеңнен кейінгі кезең ішінде Есептіліктің анықталған кемшіліктерін дереу түзету, ұйымның қаржы-шаруашылық қызметін одан әрі жағсарту үшін тиімділік шараларды уақтылы қабылдау қажет.
Кейнірек ұсынылған есептілік мұрағаттық материалды жедел басқару және бақылау үшін жарамсыз болуы ғажаб емес.. Егер мәлімдемелер барлық аспектілер белгілі болғанға дейін кешіктірілсе, тіпті өте сенімді ақпарат пайдаланушыларға үлкен пайда әкелуі мүмкін, өйткені олар қажетті деректерсіз шешім қабылдауға еріксіз мәжбүр болады.
Ұйым басшылығы ақпаратты уақтылы беру оның сенімділігімен теңдестірілуін қамтамасыз етуі керек, өйткені уақыт өте келе ол өзектілігін жоғалтуы әрқалай мүмкін. Операцияның барлық аспектілерін анықтағанға дейін ақпаратты уақтылы беру оның сенімділігін төмендетуі мүмкін.Есеп берудің нысандары мен әдістерінің бірлігі маңызды баслыңқы талап болып табылады. Нарықтық экономика жағдайында ұйымдардың маркетингтік, өндірістік және коммерциялық қызмет саласында қатынастары әмбебап болып табылады. Қаржылық есептіліктің халықаралық стандарттары ХҚЕС-ке сәйкес қаржылық есептілікті құрайтын барлық шаруашылық жүргізуші субъектілер үшін оның біріздендірілген нысандарын және оларды толтыру тәртібін белгілейді. Бухгалтерлік есеп пен есеп беру әдістерінің үйлесімі жеке ұйымдарда болып жатқан экономикалық процестерді дұрыс көрсету үшін және бухгалтерлік есеп көрсеткіштерінің жиынтығы үшін қажет. Егер бұл біркелкілік болмаса, қауымдастық пен өнеркәсіп және бүкіл Ұлттық экономика туралы жиынтық мәліметтер алу мүмкін емес.
Жоғарыда толықтырылып айтылғандай, қаржылық есептілік экономикалық шешімдер қабылдаған кезде тұтынушылар үшін пайдалы болуы әрине керек. Пайдалы болу үшін онда көрсетілген ақпараттың маңыздылығын ескеру әрқалай қажет. "Егер ақпараттың ағуы немесе бұрмаланулармен қосылуы пайдаланушылардың қаржылық есептілік негізінде қабылданған экономикалық шешімдеріне жақын әсер етуі мүмкін болса, ақпарат керекті болып саналады"Келеңсіз орын алған жағдайлардағы қателіктектерді ескере отырып, қаралатын олқылықтардың немесе бұрмаланулардың мөлшері тым көп болмауы керек.
.Қателіктерлің саны, сипаты немесе олардың үйлесуін айқындаушы факторларға тоқтала кетсек:
Елеулі қателіктердің нәтижелерін;
есеп саясатын қолдау кезіндегі қателерін;
ақпаратты бұрмалаудың нәтижесінде тундайтын болған қателер;
Қаржылық есептілік дәлме-дәл рас ақпараттарды қамтылған, бейтарапты және объективті болуға тиіс.
Есептілік барысында ұйымның шаруашылық өмірінің фактілерін көрсететін барлық құжаттар бойынша жасалған жазбалар негізінде жасалған есептілік дұрыс болып табылады. Қаржылық есептіліктің дұрыстығы шарты-оның көрсеткіштері құжаттармен, бухгалтерлік есеп шоттарындағы жазбалармен, тиісті есептермен және түгендеулермен негізделуі керек.
Қаржылық есеп берудің сипаттамасы мен атқаратын рөлі
Қаржылық басқалай айтқанда бухгалтерлік есептіліктері ұйымның мүліктік және қаржылық жай-күйінің белгіленген нысандарына және оның шаруашылық қызметінің нәтижелеріне сәйкес бухгалтерлік есеп деректері негізінде ұсынылған есептік деректердің бірыңғай жүйесін білдіреді. Осы есепте бухгалтерлік есепте көрсетілген мәліметтер ағымдағы қарай бухгалтерлік есептен белгілі бір уақыт кезеңіндегі ұйымның жай-күйі мен нәтижелері жинағы туралы түпкілікті деректерді алуды білдіретін шоттардың ерекше түрі болып табылады. Бухгалтерлік есеп көрсеткіштерін құрайтын бухгалтерлік есеп деректерінің жүйесі бухгалтерлік есеп жүйесінің Бас тіркелімінің-бас кітаптың шоттарынан тікелей алып тасталуға тиіс. Бұл ретте баланс осы кітаптың шоттары бойынша қалдықтар тізбелігін білдіреді, ал пайда мен шығындар туралы есеп-бұл осы кітаптың нәтижелері бойынша кітап жабылып,жұмысын тоқтатқанға дейінгі айналымдар тізбесін білдіреді. Осылайша айтқанда, бухгалтерлік есепті құрайтын бухгалтерлік есеп көрсеткіштерінің жиынтығы тікелей немесе жанама түрде бас кітаптың шоттарынан байланысып тұрады. Қаржы институтарының және Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес арнайы қаржы компанияларының бухгалтерлік есеп пен қаржылық есептілік жүйесін мемлекеттік реттеуді нормативтік актілер мен әдістемелік ұсынымдар қабылдау арқылы Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкі жүзеге асырады. Қазақстан Республикасының заңнамалық актілерінде көрсетілген жағдайларды Қаржы нарығын және қаржы ұйымдарын реттеу мен қадағалап бақылау жөніндегі уәкілетті мемлекеттік органмен келісім бойынша.
Бухгалтерлік есеп шаруашылық жүргізуші субъектінің қазіргі заманғы басқару жүйесіндегі маңызды буын болып табылады. Ол қаржы-шаруашылық қызметті басқару субъектісіне ақпараттық қолдау көбірек көрсетеді. Оның айтуынша, ұйымның өзі де, оның бөлімшелері де қолда бар ресурстарды, қаржылық нәтижелердің құрамын, құрылымын және тәсілін ұтымды пайдалануды күнделікті бақылауды жүзеге асыратын қызмет нәтижелерін анықтауы керек. Ұйымның есепті кезең қаржы-шаруашылық қызметінің нәтижелерін сипаттау және зерделеу үшін бухгалтерлік есептің деректері қорытындыланады және есептілікте жүйеленіледі.. Есеп беру-бұл белгілі бір тәртіп жолында және дәйектілікпен жинақталған, ұйымның өткен кезеңдегі жағдайы мен нәтижелерін сипаттайтын көрсеткіштер жиынтығы. Бухгалтерлік есеп - бұл бухгалтерлік процестің аяқты кезеңі. Есеп беру Экономикалық ақпараттық жүйеде маңызды функционалды орын атқарады. Ол Бухгалтерлік есеп пен есептілік жүйесінің бөлігі ретінде бухгалтерлік есептің барлық түрлерінің ақпаратын Бухгалтерлік есеп, статистика, тиімділік біріктіреді, кесте түрінде ұсынылған жоспарлы, нормативтік және есептік деректердің өзара байланысын және салыстырмалылығын қамтамасыз етеді. Ұйымның қызметі туралы ақпарат көзі ретінде есепке алуды ішкі тұтынушылар ұйымның экономикасын басқару және оны дамыту үшін қажетті шаралар қабылдау үшін пайдаланады. Есеп беру көрсеткіштерін мұқият зерделеу қаржы ресурстарына қажеттілікті анықтауға, қабылданған Инвестициялық мәлімдемелер дәлдігі мен тиімділігін бағалауға, алдағы есепті кезеңдер үшін қаржылық көрсеткіштер бойнша болжамды есептеулер жүргізу үшін дивидендтік саясаттың негізгі бағыттарын анықтауға және тағылай басқалай мүмкіндік береді
Ұйымның қызметі туралы жалпы ақпаратты әр түрлі мүдделі сыртқы тұтынушылар ұйымның сенімін білдірту, серіктес ретінде және онымен жұмыс істеудің орындылығы туралы белгілі бір іскерлік шешімдер қабылдау, несие шарттары мен несиені қайтару мүмкіндіктерін анықтау, оның дивидендтер төлеумен қабілетін бағалау, салық төлемдерін тексеру және т. б. үшін пайдаланады.Есеп беру кез-келген ұйымның қызметі туралы негізгі ақпарат көзі болып қарастырылатыны белгілі:.
Бухгалтерлік есеп әртүрлі белгілер бойынша жіктеледі:
мақсатына қарай есептілік болуы мүмкін:
ішкі басқарушылық - түрлі деңгейдегі менеджерлер үшін ережелерге ие және шаруашылық жүргізуші субъектінің басшылығы белгілеген мерзімде жасалады;
сыртқы қаржылық - мемлекет сыртқы тұтынушылар ( кредиторлар, салық органдары және тағылай басқалай.) үшін белгілеген ережелер бойынша қалыптастырылады.).
есепті кезеңге байланысты:
аралық-жыл басынан бастап соманың ұлғаюымен (тоқсан, жартыжыл, 9 ай):
жылдық-күнтізбелік жыл үшін Ұйым қызметінің түпкілікті көрсеткіштерін қамтуы болжамды.
егжей-тегжейлі Есептіліктің әртүрлі дәрежесі:
жалпы - бүкіл Ұйымның экономикалық қызметін сипаттаулы
арнайы-ұйым қызметінің белгілі бір бағыттары ақпаратты ашады материалдық-техникалық жабдықтау, борышкерлермен немесе кредиторлармен есеп айырысу жағдайы, өңірлер немесе өнім, жұмыстылық, қызмет түрлері бойынша өткізу және тағылай басқалар.)
2.Бухгалтерлік баланс оның құрылымы құрастыру ережесі
Бухгалтерлік есеп
Бухгалтерлік есеп-бұл ұйымның активті, міндеттеме және олардың барлық экономикалық операциялар туралы үздіксіз ретте есеп баяндау құжаттары арқылы қозғалысы туралы ақпаратты ақшалай түрде жинаудың, тіркеудің және жинақтаудың реттелген жүйелігі. Балансты Кәсіпорынның жылдық есебінің негізгі нысаны болып табылады. Оны жасамас бұрын Бухгалтерлік есеп тіркелімдеріндегі сипаттау барлық синтетикалық шоттар айналасында айналымдылығы мен қалдықтарының аналитикалық есебінің деректерн тексеру қажетілік туындайды.
Жылдың басындағы және соңындағы бухгалтерлік баланс деректерінің салыстырмалылығы үшін жыл басталу бухгалтерлік баланстың бекітілген баптарының номенклатурасы баланстың бекітілген баптарының номенклатурасы мен сыныптамасына сәйкес келтірілуге тиіс. жылдың соңы егер баланс баптарының номенклатурасында өзгерістер болса Теңгерімде халықаралық қаржылық есептілік стандарттарымен және есептіліктің басшылыққа алынатын қағидаттарымен айқындалатын ақпарат болуға тиіс.
Бухгалтерлік баланста қаржылық есептіліктің үш негізгі элементі бар: активтер-бұл өткен оқиғалар нәтижесінде ұйым басқаратын және ұйым болашақ экономикалық пайда алуды күтетін ресурстар орны.
Міндеттеме-бұл өтіп кеткен оқиғалар нәтижесін болатын, өтелуі ұйымнан экономикалық пайдаларды қамтитын ресурстардың таралып кетуіне себепкер, әкеп соқтыратын кәсіпорынның ағымдағы шаруалары..
Меншікті капитал-ұйымның барлық міндеттемелері алп тасталнганан кейін қалған активтерінің пайызы.
Кәсіпорын өз қызметінің сипатына сәйкес ағымдағы және ұзақ мерзімді активтер мен міндеттемелер баланстың өзінде жеке жіктеулер ішінде ретінде көрсетілетінін анықтайды. Қысқа мерзімді және ұзақ мерзімді активтер мен міндеттемелерді жіктеу баланста ұзақ мерзімді операцияларда пайдаланылатыннан бөлек айналым қаражаты ретінде тұрақты айналымдағы таза активтерді ашуға, сондай-ақ активтерді ажыратуға мүмкіндік береді. орындалуы ағымдағы операциялық циклде күтілетін және сол кезең ішінде өтелуге жататын міндеттемелер. Бухгалтерлік есеп Бухгалтерлік есеп туралы Заңға сәйкес жүргізілуі мүмкін: еңбек шарты бойынша кәсіпорынға қабылданған Бас бухгалтер, бухгалтер болмаған кезде бас директор, бас немесе сыртқы ұйым емес бухгалтер болу мүмкін.
Ұйымның мүлкі, олардың міндеттері және ұйымдар өз қызметі процесінде жүзеге асыратын шаруашылық операциялары бухгалтерлік есеп объектлерді қамтып,жүзеге асыратын болып табылады.Бухгалтерлік есептн негізгі міндеттері бұлар:
Бухгалтерлік есептін негізгі міндеті ұйымның қызметі және оның мүліктік жағдайы туралы, бухгалтерлік есептіліктің ішкі пайдаланушыларыа-ұйымдардың басшыларына, құрылтайшыларына, қатысушылары мен мүлік иелеріне, сондай-ақ сыртқы , кредиторларға және бухгалтерлік есептіліктің басқа пайдаланушыларына қажетті толық және дұрыс ақпаратты шынайы қалыптастыру болып табылады, оның негізінде бухгалтерлік есептілікті жасауға болады:
ұйымның шаруашылық қызметінің теріс нәтижелерін алдын алу;
ұйымның қаржылық тұрақтылығын қамтамасыз ететін ішкі резервтерді анықтау;
ұйымның шаруашылық операцияларын жүзге асыру кезінде заңнаманың сақталуын бақылау;
шаруашылық операциялардың орындылығын әрқалай бақылау;
мүлік пен міндеттемелердің бар болуын және қозғалысын бақылау;
материалдық, еңбек , қаржы ресурстарын пайдалануды бақылау;
қызметтің бекітілген нормаларға, стандарттар мен бағаларғ сәйкестігін бақылау.
Бухгалтерлік есеп әдісіні негізгі элементтері:
Бухгалтерлік есеп міндеттері әртүрлі әдістерді құрайды әсіресе әдістерді қолдана отырып шешіледі, олардың тіркесімі келесі негізгі элементтерді қамтитын бухгалтерлік есеп әдісі деп аталады:
құжаттандыру-есептің деректеріне заңды күш беретін, жасалаған шаруашылық операция туралы жазбаша куәлігі;
бағалау - ақшаны және олардың көздерін ақшалай өлшемде көрсету әдісі;
есепке алу шоттары-мүлікті, міндеттемелерді және операцияларды ағымдағы көрсетуді топтастыру әдісі;
Қос жазба-бухгалтерлік жазбалардағы іскери жинақы операциялардың байланысын көрсету, сондай-ақ әр транзакцияны бір шоттағы дебет сомасына және басқа шоттағы несиеге тізбектеу ;
түгендеу-ұйым балансын мүліктің бар-жоғын есептеп отыру, сипаттау, өлшеу, өзара келісу, анықталған қаражатты бағалау және алынған деректерді бухгалтерлік есеп деректерімен салыстыру арқылы жүргізілетін тексеру;
өзіндік құн-өнім, күш, қызмет бірлігінің өзіндік құнын ақшалай мәнде есептеу, яғни. өзіндік құнды есептеуге арналған;;
бухгалтерлік баланс-бұл ақпарат көзі және құрамы, Орналасқан жері және қалыптасу көздері бойынша ұйым мүлкінің экономикалык тобының әдістемесі, ақшалай бағалауда көрсетілгендей және белгілі бір күні жиналған;
қаржылық есептілік-белгілі бір кестелер түрінде көрсетілетін және есепті кезеңдегі мүліктің, міндеттемелердің және ұйымдардың қаржылық жай-күйінің қозғалысын сипаттайтын бухгалтерлік есеп көрсеткіштерінің жиынтығы.
Бухгалтерлік есептің негізгі принциптері:
Бухгалтерлік есептің негізгі принциптерін келесі принциптер деп санауға болады:
Автономия принципі - ұйым тәуелсіз заңды тұлға ретінде өмір сүруін жалғастырады бірақ,. Бухгалтерлік есеп белгілі бір ұйымның немесе кәсіпорынның меншігі ретінде танылған мүлікті ғана айқындап көрсетеді.
Қосарланған жазу принципі - шаруашылық операциялар бір Бухгалтерлік шоттың дебеті бойынша және басқа шоттың кредиті бойынша бір мезгілде бірдей сомада ашып көрсетіледі.
Жұмыс жалғастырып тұрған ұйымның қағидаты ұйымның өз әріптестері алдындағы міндеттемелерін өтей отыра, көрсетілген мерзімдер ішінде және белгіленген тәртіппен болашақта экономикалық нарықтағы өз позициясын сақтап қалуды көздейді және әрқалай жоспарлайды. Объективтілік принципі барлық экономикалық операциялар бухгалтерлік есептің барлық кезеңдерінде бухгалтерлік есепте көрсетілуі керек, олардың негізінде бухгалтерлік есеп жүргізілетін растайтын құжаттар расталады.
Сақтық қағидаты белгісіздік жағдайында жүзеге асырылатын есептеулер кезінде қажетті пайымдауларды қалыптастыру процесінде кейбір сақтықты білдіреді, осылайша активтерді немесе кірістерді қайта бағалаудан және міндеттемелерді немесе шығыстарды қысқартудан аулақ болады. Шаралар қағидатын сақтау жасырын резервтер пен артық қалған қорлардың пайда болуына, активтердің немесе кірістердің саналы түрде қысқаруына немесе міндеттемелер мен шығыстардың қасақана асыра көрсетілуіне ... жалғасы
Ұқсас жұмыстар
Пәндер
- Іс жүргізу
- Автоматтандыру, Техника
- Алғашқы әскери дайындық
- Астрономия
- Ауыл шаруашылығы
- Банк ісі
- Бизнесті бағалау
- Биология
- Бухгалтерлік іс
- Валеология
- Ветеринария
- География
- Геология, Геофизика, Геодезия
- Дін
- Ет, сүт, шарап өнімдері
- Жалпы тарих
- Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
- Журналистика
- Информатика
- Кеден ісі
- Маркетинг
- Математика, Геометрия
- Медицина
- Мемлекеттік басқару
- Менеджмент
- Мұнай, Газ
- Мұрағат ісі
- Мәдениеттану
- ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
- Педагогика
- Полиграфия
- Психология
- Салық
- Саясаттану
- Сақтандыру
- Сертификаттау, стандарттау
- Социология, Демография
- Спорт
- Статистика
- Тілтану, Филология
- Тарихи тұлғалар
- Тау-кен ісі
- Транспорт
- Туризм
- Физика
- Философия
- Халықаралық қатынастар
- Химия
- Экология, Қоршаған ортаны қорғау
- Экономика
- Экономикалық география
- Электротехника
- Қазақстан тарихы
- Қаржы
- Құрылыс
- Құқық, Криминалистика
- Әдебиет
- Өнер, музыка
- Өнеркәсіп, Өндіріс
Қазақ тілінде жазылған рефераттар, курстық жұмыстар, дипломдық жұмыстар бойынша біздің қор #1 болып табылады.
Ақпарат
Қосымша
Email: info@stud.kz