Химияны оқытуда проблемалық әдістің ерекшелігі

Жұмыс түрі: Дипломдық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 47 бет
Таңдаулыға:

Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрлігі

Қожа Ахмет Ясауи атындағы Халықаралық қазақ түрік университеті

Курбансеитова Шохсанам Мухамадалиқызы

«»

ДИПЛОМДЫҚ ЖҰМЫС

5В011200 - «Химия» мамандығы

Түркістан 2021

МАЗМҰНЫ

Кіріспе

Кіріспе: ӘДЕБИЕТТІК ШОЛУ

: І

Кіріспе: Проблемалық оқытудың теориялық аспектілері

: 1. 1

Кіріспе: Проблемалық оқытудың тарихы мен негізі ұғымдары

: 1. 2

Кіріспе: Проблемалық жағдайлар мен оқу мәселелерді жүзеге асырудың тәсілдері мен шарттары

: 1. 3

Кіріспе: Проблемалық оқу формаларының жіктелуі

: 2

Кіріспе: Орта мектепте органикалық химияны оқыту жүйесі

: 2. 1

Кіріспе: Сабақта проблемалық оқытуды қолдану әдістері

: 2. 2

Кіріспе: Химияны оқытуда проблемалық әдістің ерекшелігі

: 2. 3

Кіріспе:

Кіріспе: ЭКСПЕРИМЕНТТІК БӨЛІМ

: ІІ

Кіріспе: ХИМИЯ САБАҚТАРЫНДА ПРОБЛЕМАЛЫҚ ОҚЫТУДЫҢ ЖҮЗЕГЕ АСЫРУДЫҢ ПРАКТИКАЛЫҚ ЖОЛДАРЫ

Кіріспе: Органикалық химия сабақтарында проблемалық оқыту

Кіріспе:

КІРІСПЕ

Зерттеудің өзектілігі. Қазіргі өмірде, әсіресе адамның өндірістік қызметінде химия ерекше мәнге ие. Сонымен бірге, ақпараттың көбеюі, оқу пәндерінің үздіксіз жаңаруы, қоғамдағы химофобияның өсуі оқушылардың мектепте де химияға деген қызығушылығының төмендеуіне әкелді. Демек, химиялық мазмұндағы оқу және ғылыми мәтіндерді оқудан бас тарту және оларды тұтасымен қабылдау дағдылары болмауы. Бұл талапкерлердің пән бойынша әлсіз біліміне және оны мектепте оқуға деген мотивацияның төмендігіне әкелді. Оқушылар әрдайым сұрақ қояды: экономист, электр дәнекерлеуші, электромонтер, бухгалтер, заңгер химияны не үшін оқиды? Нәтижесінде химия туралы білім әлсіз, ал болашақта химиямен байланысты арнайы пәндерді игеруде қиындықтар туындайды.

Осыған байланысты оқушылардың ақыл-ой белсенділігін ынталандыратын, танымдық белсенділігін дамытатын, химияны оқытудың формалары мен әдістерін жетілдіру өзекті болады.

Дипломдық жұмыстың мақсаты. Мектеп органикалық химия курсын оқытуда проблемалық технологиясын қолдану арқылы оқушылардың танымдық қызығушылығын дамыту,

Зерттеу жұмысының мақсатына жету үшін шешу көзделетін міндеттер:

1 . Проблемалық оқытудың даму тарихын зерттеу ;

2 . Проблемалық оқытудың түрлерін, әдістері мен тәсілдерін қарастыру;

3. Химия сабағында проблемалық оқыту әдістерін қарастыру;

4. Проблемалық оқытуды қолдана отырып 10-сыныпта сабақ өту

Зерттеу нысаны . Химия сабағында проблемалық оқытуды қолдану процесі.

Зерттеу гипотезасы :

Дипломдық жұмыстың жаңалығы:

Оқытудың іс-әрекеттік теориясы негізінде проблемалық оқу әдісін қолдану әдістемесін жетілдіру

ӘДЕБИЕТТІК ШОЛУ

І. БӨЛІМ. ПРОБЛЕМАЛЫҚ ОҚЫТУДЫҢ ТЕОРИЯЛЫҚ АСПЕКТІЛЕРІ 1. 1Проблемалық оқытудың тарихы мен негізгі ұғымдары

Оқу процесінің тиімділігі мен тиімділігін арттыру саласындағы ғылыми зерттеулердің бірі-қазіргі кезде ақыл-ой күштетерін дамыту, танымдық белсенділік, тәелсіздік және шығармашылық ойлау сияқты күрделі мәселелерді шешудің тиімді құралдарының бірі ретінде қарастырылатын проблемалық оқыту болып табылады. Проблемалық оқыту білім алушылар проблемаларды шешуге қатысатын жаттығулар болып табылады.

Проблемалық оқытудың негізін американдық психолог, философ және педагог Дж. Дьюи (1859-1952) құрды, ол 1894 жылы Чикагоның практикалық мектебінде оқыту негізін оқу жоспарымен емес, ойындар мен еңбек қызметін құру арқылы жүзеге асырды. Осы мектепте қолданылған оқытудың әдістері, тәсілдері, жаңа принциптері теориялық тұрғыдан негізделмеген және тұжырымдама түрінде тұжырымдалмаған болса да ХХ ғасырдың 20-30 жылдары кеңінен тарады. КСРО-да да проблемалық оқыту қолданыла бастады, олар тіпті революциялық ретінде қаралған, бірақ 1932 жылы аталған әдісті егжейтегжей білетін педагогтардың болмауына байланысты қолданыстан алынып тасталды [1] .

Проблемалық оқыту тарихы зерттеу әдісінің пайда болуымен тығыз байланысты болды да, оны жан-жақты зерттеу 60 жылдардан басталды. Проблемалық оқыту идеясы мен принциптері психолог ғалымдар С. Л. Рубинштейн, Д. Н. Богоявленский, Н. А. Менчинская, А. М. Матюшкин еңбектерінде көрініс тапса, мектеп оқу үрдісінде қолдану мәселесі М. А. Данилов, М. Н. Скаткин сияқты әдіскерлердің еңбектерінде қарастырылды.

Проблемалық оқыту мәселесімен Т. В. Кудрявцев, Д. В. Вилькеев, Ю. К. Бабанский, М. И. Махмутов, И. Я. Лернер сияқты ғалымдар да айналысты. Қазіргі кезеңде де бұл мәселені басқа да педагогика ғылымы өкілдері қарастыруда.

Осы инстинкттерді қанағаттандыру үшін мектеп жасына дейінгі балаға білім көзі ретінде: сөз (кітаптар, әңгімелер), өнер туындылары (суреттер), техникалық құрылғылар (ойыншықтар) берілді. Үлкен жаста балаға жұмбақтар, тапсырмалар, проблемаларды шешу ұсынылды, олардың практикалық қызметі- Еңбек болды. Осыған байланысты шығармашылық саласындағы психологиялық-педагогикалық зерттеулер проблемалық оқытудың жалпы технологиясын жасауға мүмкіндік берді.

Педагогикалық әдебиетте бір-бірімен байланысты терминдер мен ұғымдар бар:

- проблемалық тәсіл (Т. И. Шамова), проблемалық принцип (В. Т. Кудрявцев, А. М. Матюшкин) проблемалық жағдайды міндетті түрде ұйымдастыруды талап етеді;

- проблемалық әдістер (В. Огонь) педагогикалық міндеттерді шешу жолдары мен тәсілдері ;

- проблемалық оқыту оқыту түрі (М. И. Махмутов, М. Н. Скаткин), егер қарастырылса-оны салыстырмалы түрде тәуелсіз дидактикалық жүйе деп айтқан.

Бүгінгі таңда проблемалық оқыту (проблемалық оқыту әдісі) дегеніміз-проблемалық жағдайларды мұғалімнің басшылығымен оқушылардың санасында құруды және белсенді өзін-өзі ұйымдастыруды көздейтін оқу процесі.

Оқушылардың оларды шешудегі іс-әрекеті, нәтижесінде білім, білік, дағдыларды шығармашылық игеру және ақыл-ой қабілеттерін дамыту жүреді [1] . Проблемалық оқудың қалыптасу және даму кезеңдері 1- кестеде қарастырылған.

1-Кесте. Проблемалық оқудың қалыптасу және даму кезеңдері

: XIXғ. -XXғ. басы

: иллюстрациялық оқытудың доминанты, активизацияның жеке әдістері (проблема нөлге жақын)

: XX ғ. -20-30 ж.

: Зерттеу әдісі (проблемалық деңгейдің артуы)

: 30-50 ж.

Түсіндірме-иллюстрациялық оқытудың доминанты

(проблемалық деңгейдің төмендеуі)

: 60-80 ж.

: Проблемалық оқыту(проблемалық деңгейдің артуы)

: 90 ж.

Түсіндірмелі және иллюстрациялық оқытудың доминанты, проблемалық оқыту-жекелеген пәндерді оқытуға ауыстыру

(проблемалық деңгейдің төмендеуі)

: XXI ғ. - 10 ж.

: Білім берудің құндылық бағытымен ұштастыра отырып, жаңа айналымда және жаңа сапада оқытудағы "мәселелікті" қайтару (мәселелілік деңгейін арттыру)

Жүргізілген талдау проблемалық оқытудың қалыптасу тарихы көтерілістер мен құлдырау, күрес пен ұмыту, қуаныш пен азап. Бұл, бір жағынан, әлемді тану диалектикасынан жеңу арқылы күш алатын өнімді идеяны қалыптастырудың табиғи жолы қарама-қайшылықтар (объективті бастама), екінші жағынан, проблемалық жағдайды шешу арқылы ойлау теориясынан (субъективті бастама) . Олардың қатынасы-(объективті және субъективті қатынасы) және проблемалық оқытудың тұтас теориясын құруға негіз болып табылады.

Жоғарыда айтылғандардың бәрі проблемалық оқытудың тұтас теориясы ХХ ғасырдың 60-жылдарына дейін тұжырымдалмады, бірақ проблемалық оқыту теориясын тәсіл ретінде құрудың алғы шарттары ғана қалыптасты деп айтуға мүмкіндік береді [2] .

Проблемалық оқытудың тарихы Джон Дьюи жасаған көптеген ережелерді зерттеу әдісін енгізуден басталады.

«Зерттеу әдісі» көптеген шет ел оқытушылармен, атап айтқанда Б. В. Весвятский ұйымдастырған, кеңейтілген «Юннат» жұмысында сәтті қолданылды, оны «іздеу әдісі» деп атады. Педагогикалық курстарда «кіші ғылыми мәселелерді» шешу қажеттілігі атап айтылды. Ғылыми зерттеулер мен академиялық зерттеулердің өзара байланысы туралы мәселе талқыланып, «зерттеу әдісі» туралы емес, «білім беру зерттеулерінің әдістемесі» туралы айту ұсынылды.

Проблемалық оқытудың негізгі психологиялық мәні ойлау теориясының тұжырымдамасы болып табылады. Оның негізін С. Л. Рубинштейн қалаған болатын. Ойлау адамның зияткерлік дамуына жетекші орын алады. Проблемалық оқытудың қалыптасуына Н. А. Мечинский. А. М. Матюшкин, М. А. Данилов, М. Н. Скаткин, Т. В. Кудрявцев, Д. В. Вилькеев, Ю. К. Бабанский М. И. Махмутов және И. Я. Лернер сынды ғалымдардың сіңірген еңбегі зор. Проблемалық оқытуға ұмтылу Ф. Бэконның философиялық қөзқарасына сәйкес келеді. Ол сөздің шығу оқиғасына сын түрінде қарады және шындықты зерттеу жолымен алынған ақиқатты талап етті. Кейін проблемалық оқытуды педагогтар мен философтар Я. А. Коменский, Ж. Ж. Руссо жалғастырды [4] .

Оқу процесінің тиімділігі мен тиімділігін арттыру саласындағы ғылыми зерттеулердің бірі - қазіргі кезде ақыл-ой күштерін дамыту, танымдық белсенділік, тәуелсіздік және шығармашылық ойлау сияқты күрделі мәселелерді шешудің тиімді құралдарының бірі ретінде қарастырылатын проблемалық оқыту болып табылады. Проблемалық оқыту білім алушылар проблемаларды шешуге қатысатын жаттығулар болып табылады.

Проблемалық оқыту- жаңа педагогикалық құбылыс емес. Проблемалық оқыту элементтерін Сократтың эвристикалық әңгімелерінен, Жан-Жак Руссоның Эмильге арналған сабақтарын жасаудан көруге болады. К. Д. Ушинский бұл идеяға өте жақын болды. Мысалы, ол былай деп жазды: «Біз механикалық комбинацияларды барлық жастағы, әсіресе балалар үшін ұтымды етіп аударудың ең жақсы әдісін, Сократ қолданған және оның аты Сократовский деп атайтын әдісті қарастырамыз. Сократ өзінің ойларын тыңдаушыларға жүктемеді, бірақ бір-біріне жақын орналасқан бірқатар ойлар мен фактілердің қайшылықтары олардың санада күңгірт түрде жанып тұрғанын біле отырып, осы қарама-қайшылықты қатарларда сананың жарқын шеңберлерінде сұрақтар тудырды және осылайша оларды бір-бірін қақтығысуға немесе жоюға мәжбүр етті. немесе үшінші байланыстырушы және нақтылайтын ойда татуластырды» [14] .

Проблемалық оқыту « проблема », « проблемалық сұрақ », « проблемалық тапсырма », « проблемалық жағдай » (« ситуация ») деген ұғымдарды қамтиды.

Проблема дегеніміз - субъектінің өзінде бар іздену құралдарымен (білім, икемділік, іздену тəжірибесі жəне т. б. ) шешуге болатын жағдай. Кез келген сұрақ, тапсырма проблемалы бола бермейді. Олардың проблемалық болуының негізгі шарты - оларға жауап іздеуде оқушыға даяр жауап не үлгі болмайды жəне ол өзінің білетіні мен білмейтінінің арасындағы қайшылықты басқаша айтқанда, берілген проблеманы шешуге керекті білімнің немесе тəсілдің онда жетіспей тұрғанын сезінеді [5] .

Проблемалық жағдай деп пайда болған құбылыстар, фактілерді адамның түсіндіре алмай қиналушылық жағдайға ұшырауын айтады. Сондықтан сол қиыншылықтан шығудың жолын қарастырып, іздену іс-əрекетіне көшеді. Проблемалық жауап кезеңінде оқушының іс-əрекеті ойлаумен, пайымдаумен өз бетінше ізденумен сипатталады. Проблемалық оқыту тек проблемалы жағдай тудырып қана қоюды емес, сонымен қатар оны дұрыс шеше білу тəсілдерін меңгертуді де қажет етеді. Ол үшін оқытушы оқушының тақырыпта кездесетін ой, пікір қайшылықтарын дұрыс аңғаруына жағдай жасап, оны шешудің жолдары мен тəсілдерін меңгертуге өздігінен ізденудің, зерттеудің амалдарын үйретуге тиіс. Мұның басты жолы - дұрыс ойлай білуге баулу.

Проблемалық оқыту - ойлау операциялары логикасы (талдау, қорытындылау жəне тағы басқа) мен оқушылардың ізденіс əрекетінің заңдылықтарын (проблемалық ситуация, танымдық қызығушылығының, қажетсінуінің жəне тағы басқа) ескере отырып, жасалған оқу мен оқытудың бұрыннан мəлім тілдерін қолдану ережелерінің жаңа жүйесі. Сондықтан да проблемалы оқыту көбінесе мектеп оқушыларының ойлау қабілеттерін дамытады жəне сенімдерін қалыптастыруды қамтамасыз етеді.

Проблемалық оқытудың мақсаты - ғылыми таным нəтижелерін, білімдер жүйесін ғана меңгеріп қоймай, сонымен бірге бұл нəтижелерге жету жолының өзін де, үдерісінде меңгеру, оқушының таным дербестігін қалыптастырып, оның шығармашылық қабілеттерін дамыту [5] .

Проблемалық оқытудың негізгі тұжырымдамасы проблемалық жағдай болып табылады. Проблемалық жағдай адамның қандай да бір нәрсені түсіну немесе қандай да бір қажетті әрекеттерді жасау үшін жеткілікті білімі немесе белгілі іс-әрекет әдістері болмаған кезде туындайды, яғни білім мен надандық арасында қайшылықтар болады. Оқыту кезіндегі проблемалық жағдай студенттердің осы жағдайдан шығуға деген ынтасын оятуға, туындаған және қабылданған қарама-қайшылықты жоюға болатын жағдайда ғана тәрбиелік мәнге ие болады. Бұл кез-келген проблемалық жағдайда пайда болмайды. Оның пайда болуы үшін екі шарт орындалуы керек: жағдаяттың мазмұндық жағы студенттерге ерекше қызығушылық тудыруы керек және олар белгілі бір білімге ие болғандықтан, мәселені тұтасымен шеше алатындықтарын сезінуі керек.

Бұл мәселені шешуге деген құлшыныстың оятуы, қызықты және жаңа нәрсені үйрену қажеттілігімен бірге проблемалық оқытудың өте маңызды сәтін шешуге арналған мәселені қабылдауды білдіреді. Мәселе шешуге қабылданып, белгіліні белгісізден ажырататын вербальды формалдандырылғаннан кейін, ол шешілу барысында жетіспейтін білімді игеру мен меңгеру жүретін проблемалық мәселеге айналады.

Проблемалық жағдайларды бірнеше негізге бөлуге болады: ғылыми білім немесе академиялық тәртіп саласында (физика, математика, педагогика және т. б. ) ; жетіспейтін жаңа ізденістерге көңіл бөлу (жаңа білім, іс-әрекет әдістері, белгілі білім мен әдістерді жаңа жағдайда қолдану мүмкіндігін анықтау) ; проблемалық деңгей бойынша (өте өткір қайшылықтар, орташа ауырлық, әлсіз немесе жанама түрде көрсетілген қарама-қайшылықтар) ; қайшылықтардың мазмұндық жағының түрі мен табиғаты бойынша (мысалы, күнделікті идеялар мен ғылыми білім арасындағы, күтпеген факт және оны түсіндірудің мүмкін еместігі және т. б. ) .

Проблемалық жағдай - бұл туындайтын құбылысты, фактіні, шындық процесті қалай түсіндіруді білмейтін, өзіне белгілі жолмен мақсатқа жете алмайтын жағдайда адамның интеллектуалдық қиындықтары, бұл әрекет адамды жаңа түсінік немесе әрекет тәсілін іздеуге итермелейді. Проблемалық жағдай - бұл өнімді, шығармашылық танымдық іс-әрекеттің үлгісі. Ол проблемаларды қою және шешу процесінде ойлаудың басталуын анықтайды [12. 14] .

Психология ғылымы проблемалық жағдайдағы адамның өнімді танымдық іс-әрекеті кезеңдерінің белгілі бір тізбегін белгіледі: проблемалық жағдай - проблема - оны шешудің жолдарын табу - мәселені шешу .

Проблемалық жағдайдың пайда болуынан проблеманы шешуге дейінгі психикалық іс-әрекеттің қуыс циклі бірнеше кезеңнен тұрады

проблемалық жағдайдың пайда болуы,
проблема мен проблеманың мәнін білу;
болжамды немесе болжамды және гипотезаны негіздеу арқылы шешім табу;
болжамды дәлелдеу,
проблеманы шешудің дұрыстығын тексеру.

Проблемалық оқытудың жалпы белгілері 1-сызбада көрсетілген.

: 1-сызба. Проблемалық оқытудың жалпы белгілері

1. 2 Проблемалық жағдайлар мен оқу мәселелерін жүзеге асырудың тәсілдері мен шарттары

Оқушылардың ақыл-ой белсенділігі сұрақтар арқылы қозғалады. Мұғалімнің сұрағы оқушыларға қиындық туғызатын, сонымен қатар өз бетінше жауап беруге болатындай күрделі болуы керек . Проблемалық мәселе , әдеттегі оқу міндеттерінен айырмашылығы, белгілі бір жағдайды сипаттау ғана емес, сонымен бірге осы жағдайдың негізінде ашылуы тиіс мәліметтің сипаттамасын және белгісізді көрсетуді қамтиды.

Зерттеулер көрсеткендей, барлық пәндерге ортақ педагогикалық практикаға тән проблемалық жағдайлардың түрлерін ажыратуға болады:

Бірінші түрі : егер студенттер мәселені қалай шешуді білмесе, проблемалық сұраққа жауап бере алмаймын, білім беру немесе өмірлік жағдайдағы жаңа фактіні түсіндіре алмаймын, проблемалық жағдай туындайды.

Екінші түрі: студенттерде бұрын алған білімдерін жаңа практикалық жағдайларда қолдану қажеттілігі туындағанда проблемалық жағдайлар туындайды.

Үшінші түрі: мәселені шешудің теориялық мүмкін жолы мен таңдалған әдістің практикалық мүмкін еместігі арасында қайшылық болса, проблемалық жағдай оңай туындайды.

Төртінші түрі : проблемалық жағдай оқу тапсырмасын орындаудың іс жүзінде қол жеткізілген нәтижесі мен студенттердің теориялық негіздеу үшін білімінің жоқтығы арасында қайшылықтар туындаған кезде туындайды.

Оқу мәселесін шешудің бірнеше әдісі бар:

Бірінші әдіс - студенттерді құбылыстарды, фактілерді және олардың арасындағы сыртқы сәйкессіздіктерді теориялық тұрғыдан түсіндіруге ынталандыру. Бұл оқушылардың іздену белсенділігін тудырады және жаңа білімді белсенді игеруге әкеледі.

Екінші әдіс - оқушылар практикалық тапсырмаларды мектепте, үйде немесе жұмыс орнында, табиғатты байқау кезінде және т. Б. Орындау кезінде туындайтын оқу және өмірлік жағдайларды қолдану. Студенттер практикалық мақсаттарға өз бетінше жетуге тырысқанда проблемалық жағдай туындайды.

Үшінші әдіс - құбылыстарды түсіндіру немесе практикалық шешудің жолдарын іздестіру үшін білім беру міндеттерін шешу. Мысал ретінде студенттердің кез-келген ғылыми-зерттеу жұмыстары оқу-жаттығу тәжірибелік алаңында, шеберханада және т. б.

Төртінші әдіс - студенттерді фактілер мен құбылыстарды талдауға ынталандыру, өмірлік идеялар мен осы фактілер туралы ғылыми тұжырымдамалар арасындағы қарама-қайшылықтарды белгілеу.

Бесінші әдіс - тұжырымдар тұжырымдап, оларды эксперимент арқылы сынақтан өткізу.

Алтыншы әдіс - оқушыларды фактілерді, құбылыстар мен ережелерді салыстырып, қарама-қайшылыққа итермелеу.

Жетінші әдіс - студенттерді жаңа фактілерді алдын-ала жалпылауға шақыру. Оқушыларға жаңа материалдағы кейбір фактілерді, құбылыстарды қарастыру, оларды белгілі деректермен салыстыру және тәуелсіз жалпылау тапсырмасы беріледі.

Сегізінші әдіс - студенттерге түсініксіз болып көрінетін және ғылым тарихындағы ғылыми мәселенің тұжырымдамасына әкелетін фактілермен таныстыру.

Тоғызыншы әдіс - бұл жобааралық байланысты ұйымдастыру. Көбіне тақырып материалы проблемалық жағдай туғызбайды (өңдеу дағдылары, өткенді қайталау және т. б. кезінде) . Бұл жағдайда зерттелетін материалға қатысты фактілер мен ғылымдардың деректерін пайдалану керек.

Оныншы әдіс - әр түрлі тапсырмалар, сұрақты қайта құру [17] .

Білім беру мәселелерін қою процесі тек логикалық-психологиялық және лингвистикалық ғана емес, сонымен қатар проблемаларды қоюдың дидактикалық ережелерін де білуді қажет етеді.

Мұғалім студенттерінің дайындық деңгейін біліп, оқыту ерекшеліктеріне сүйене отырып, олар бұрын кездескен проблемаларды тудыруы мүмкін. Бұл ретте ол мыналарды ескереді:

а) жаңа күрделі есептерді шешуде бұрын шешілген есептерді шешу алгоритмін қолдануға болады;

б) бұрын кездескен, бірақ жеткілікті білімнің болмауына байланысты шешілмеген мәселелер оқушылардың пәнге деген қызығушылығын күшейтеді, іс жүзінде білім беру проблемалары одализм екендігіне сендіреді - ол үшін сізге көбірек білім керек;

в) сынып алдында шешілген мәселені басқа тұжырыммен шығару, өткен материалды қайталағанда шығармашылықпен жұмыс жасау мүмкіндігін береді;

г) команда бұрын шешкен мәселелерді дербес шешу үшін әлсіз студенттердің алдында қайталама қою үшін қолдануға болады [15] .

Әр оқу тапсырмасы проблемалы бола бермейді. Мәселе дегеніміз стандартты шешім жоқ проблема, яғни схема, алгоритм немесе модель бойынша шешілмейді. Сондықтан проблема, ең алдымен, оны шешу үшін жетіспейтін білімді іздеуге бағытталған іздеу тапсырмасы. Оқыту кезінде бұл жаңа білім қажет болатын және оны шешу барысында жаңа білімді алу қажет болатын міндет болады.

Проблемалық сұрақ әдеттегіден өзгеше, онда жасырын қарама-қайшылық бар, ол әртекті жауаптар, екіұштылықсыз шешімдер қабылдау мүмкіндігін ашады, және сұралған адамның бұрынғы тәжірибесінде шешудің дайын схемасы жоқ. Қарама-қайшылықтың туындауы мәселенің басталу нүктесі ретінде болуы проблемалық оқытудың жалпы сипаттамасы және онымен байланысты барлық ұғымдар болып табылады. Оқытуда проблеманы құру әрқашан оның мақсаты болып табылады, туындаған жағдайды жеңілдету үшін қажетті жаңа білімді алуға ынталандыру, туындаған сұраққа жауап бере алмау [9] .

Проблемалық оқытуды қолдану (проблемалық енгізу) оқытудың барлық кезеңдерінде мүмкін, алайда оның кезеңдері мен қолданылатын оқыту әдістеріне байланысты оның әр түрлі формалары қолданылады. Сонымен, жаңа білім алу кезеңінде проблемалық әңгіме, әңгіме, дәріс болады; шоғырландыру сатысында - ішінара іздеу қызметі. Толық ғылыми-зерттеу жұмыстары оқу процесінің барлық кезеңдерін қамтуы мүмкін.

Проблемалық оқыту басқа әдістердің құрылымында қолданылатындықтан, оны оқытудың арнайы әдісі ретінде де, жаңа оқыту жүйесі ретінде де қарастыруға болмайды. Мұны, ең алдымен, студенттердің танымдық іс-әрекетін ұйымдастыру сипатында көрінетін оқытуды ұйымдастыруға ерекше көзқарас деп қарастырған дұрыс болар еді [16] .

Проблемалық оқыту кез-келген академиялық пәнді оқытуда жүзеге асырылуы мүмкін. Алайда құндылық - бұл оқу материалының табиғаты, оның нақты мазмұны. Әрине, кез-келген материал проблемалық жағдай туғызуға негіз бола алмайды. Оқу материалының проблемалық емес элементтері сандық және сандық мәліметтерді, фактілерді, күндерді, атауларды және т. б. ашуға болатын нақты ақпаратты қамтиды. Алгоритммен, белгілі әдіспен шешілген барлық мәселелер шешілмейді.

... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.