АДАМ ЗИЯТКЕРЛІК ҚАБІЛЕТТЕРІНІҢ ҚҰРЫЛЫМЫ

Жұмыс түрі: Материал
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 3 бет
Таңдаулыға:

АДАМ ЗИЯТКЕРЛІК ҚАБІЛЕТТЕРІНІҢ ҚҰРЫЛЫМЫ
Интеллект құбылысы идеал саласына жатады, сондықтан ол психология мен философияда, ішінара медицинада ең үлкен зерттеу алды. Алайда, осы саладағы барлық жетістіктерге қарамастан, адамның ақыл-ойы мен интеллектуалды қабілеттерінің проблемасы қайшылықты болып табылады және қазіргі уақытта толық шешілген жоқ. Мұны қолдай отырып, ғалымдар интеллект ұғымының анықтамасында көптеген ғылымдарда онымен жұмыс істегенімен, олар әлі де ортақ пікірге келе алмады. Интеллекттің жан-жақтылығы - теоретиктердің бұл құбылысты анықтау қиынға соғатын себептерінің бірі.
Философиялық анықтама бойынша интеллект ақыл (лат. Intellectus - ақыл, парасат) адамның жалпы психикалық потенциалы, оның өмірге бейімделуі үшін мақсатқа сай қолданатын қабілеттерінің іске асу дәрежесі [FS 1986: 493-494 ]. С.И.Ожеговтың түсіндірме сөздігінде келесі анықтама берілген: интеллект (ақыл) - адамның ойлау қабілеті, ақыл-ой бастауы [Ожегов 1999: 249]. Бұдан интеллект ұғымының өзі қабілет ұғымымен тығыз байланысты екендігі шығады. Қабілеттер дегеніміз - белгілі бір қызмет түрін сәтті жүзеге асырудың субъективті шарттары болып табылатын жеке тұлғаның жеке қасиеттері [SES 1980: 1270].
Психологияда, жалпы, интеллект табиғаты туралы екі көзқарас бар. Біріншісі - интеллектуалды қабілеттердің бірыңғай (жалпы) факторы бар, оның көмегімен интеллектті тұтастай бағалауға болады. Бұл жағдайда зерттеу объектісі - адамның интеллектуалды мінез-құлқын, оның қоршаған шындыққа бейімделуін, сондай-ақ оның ішкі және сыртқы әлемінің өзара байланысын анықтайтын психикалық механизмдер (К. Спирман, Э. Хант, Р. Стернберг) , Г.Ю. Эйзенк). Интеллектуалды қабілеттердің тұтастығы теориясының мысалы ретінде интеллект квоентін есептеу теориясын айтуға болады (`интеллектуалды квоент' - IQ).
Интеллектуалды қабілеттердің табиғаты туралы екінші көзқарас интеллекттің бір-біріне тәуелді емес көптеген компоненттерінің болуын болжайды (Дж. Гилдфорд, М.А. Холодная, Л. Турстон, Г. Гарднер). Зерттеушілер әртүрлі принциптерге негізделген әр түрлі классификацияларды ұсынады.
Сонымен, Г.Гарднер жеке тұлғаның әлеуетіне сүйене отырып, интеллектуалды қабілеттердің көптік теориясын ұсынды, оған мыналар кіреді:
* лингвистикалық қабілеттер (ауызша түсіну - мәтіндер мен сөздердің мағынасын түсіну және аша білу; сөйлеу шеберлігі - берілген критерий бойынша сөзді тез таба білу);
* логикалық және математикалық қабілеттер;
* кеңістіктік қабілеттер (санада объектінің кеңістіктік орналасу моделін құру және осы үлгіні қолдану мүмкіндігі);
* натуралистік қабілеттер;
* музыкалық қабілет;
* корпустық кинестетикалық қабілеттер (проблемаларды шешу және денені пайдаланып өнімді қалыптастыру мүмкіндігі (бишілер сияқты));
* тұлғааралық тұлғааралық қабілеттер (басқа адамдардың іс-әрекетінің мотивтерін түсіну және адамдармен жұмыс жасауды білу қабілеті);
... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.