Сыныптан тыс жұмыстарда оқушыларға экологиялық тәрбие берудың экологиялық шарттары

Жұмыс түрі: Дипломдық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 36 бет
Таңдаулыға:

«Мирас» университеті»

Университет «Мирас»

Педагогика және психология, дефектология, бастауыш оқытудың педагогикасымен әдістемесі, информатика

секторы

сектор

Педагогика и психология, дефектология, педагогика и методика начального обучения, информатики

Кәсіптік практикадан өтуі туралы

КҮНДЕЛІК - ЕСЕП

дипломалды

дипломалды: ^{(іс-тәжірибе түрі)}

дипломалды:

дипломалды: №17 Лермонтов атындағы жалпы орта мектеп

дипломалды: ^{(іс-тәжірибе қорының атауы)}

Білім алушы

Білім алушы: Шүкірхан Айжарық Биінбетқызы

Білім алушы: ^{( Аты-жөні)}

Білім алушы: ПМ-811К-1

Білім алушы: ^(топ)

Білім алушы: 5В010200

Бастауышта оқытудың педагогикасы мен әдiстемесi

Білім алушы: ^(шифр)

^{(мамандық атауы)}

Есеп

қорғалды

Есеп:

: ^{(бағасы)}

қорғалды:

Кәсіптік практиканың жетекшісі

Омарова Г. А.

Кәсіптік практиканың жетекшісі:

: ^(қолы)

Омарова Г. А.: ^{(Аты-жөні)}

Комиссия:

Комиссия:: Магистр аға оқытушы

Сикимбаева А. Б

Комиссия:: ^{(қызметі)}

^(қолы)

^{(Аты-жөні/Ф. И. О)}

^{(Аты-жөні)}

Комиссия::

Комиссия:: Магистр аға оқытушы

Елганова М. Т

Комиссия:: ^{(қызметі)}

^(қолы)

^{(Аты-жөні)}

2022

ж.

«:

«: Шымкент - 2022 ж.

МАЗМҰНЫ

Кәсіптік практиканың жұмыс жоспар-кестесі . . .

Кәсіптік практиканың жұмыс жоспар-кестесі . . .: Іс-тәжірибеде орындалған жұмыстар туралы жазба . . .

3: 4

Кәсіптік практиканың жұмыс жоспар-кестесі . . .: Кіріспе (іс-тәжірибе мақсаты мен міндеттері) . . .

3: 6

Кәсіптік практиканың жұмыс жоспар-кестесі . . .: Іс-тәжірибе базасының, ұйым қызметінің бағытының қысқаша сипаттамасы . . .

3: 7

Кәсіптік практиканың жұмыс жоспар-кестесі . . .: Диплом жұмысына сәйкес жеке тапсырмалар . . .

3: 8

Кәсіптік практиканың жұмыс жоспар-кестесі . . .:

1. Сыныптан тыс жұмыстарда оқушыларға экологиялық тәрбие берудың экологиялық шарттары . . . 11

2. Сыныптан тыс жұмыстарда окушыларға экологиялық тәрбие

беруде қазақ ауыз әдебиетін пайдаланудың әдіс - тәсілдері . . . 2

Кәсіптік практиканың жұмыс жоспар-кестесі . . .: Қорытынды . . .

3: 23

Кәсіптік практиканың жұмыс жоспар-кестесі . . .: Іс-тәжірибе базасынан кәсіптік практика жетекшісінің қорытындылары . . .

3: 26

Кәсіптік практиканың жұмыс жоспар-кестесі . . .: Дипломалды іс-тәжірибе есебін қорғау туралы хаттама . . .

3: 27

«БЕКІТЕМІН»
Оқу және оқу-әдістемелік жұмыстар жөніндегі проректор м. а.

Такибаев М. А.

Aты-жөні, тeгі (ол бaр болғaн кeздe )
2022 ж. « 31 »01

«КЕЛІСІЛДІ»
Кәсіптік практиканың жетекшісі
(ұйымның, кәсіпорынның, мекеменің)

__ Ахметова Н. Ш. __

Aты-жөні, тeгі (ол бaр болғaн кeздe)
2022 ж. «31 »_01

Кәсіптік практиканың жұмыс жоспар-кестесі

5В010200-Бастауышта оқытудың педагогикасы мен әдiстемесi

мамандығы бойынша

Білім алушының Шүкірхан Айжарық Биінбетқызы

(аты-жөні, тегі (ол бар болған кезде)

4 курс

«Мирас» университеті
(оқу орнының атауы)

№

р/н

Кәсіптік практиканың бағдарламасына сәйкес орындауға (оқытуға) жататын жұмыстар тізбесі

Кәсіптік практиканың бағдарламасын орындау мерзімдері

Ескертпе

басталуы

аяқталуы

№р/н: 1

Кәсіптік практиканың бағдарламасына сәйкес орындауға (оқытуға) жататын жұмыстар тізбесі: Дипломaлды іс-тәжірибeнің кіріспeсімeн тaнысу

Кәсіптік практиканың бағдарламасын орындау мерзімдері: 31. 01. 2022

Ескертпе: 05. 02. 2022

№р/н: 2

Кәсіптік практиканың бағдарламасына сәйкес орындауға (оқытуға) жататын жұмыстар тізбесі: Іс-тәжірибeнің мaзмұнын қaрaстыру

Кәсіптік практиканың бағдарламасын орындау мерзімдері: 08. 02. 2022

Ескертпе: 15. 02. 2022

№р/н: 3

Кәсіптік практиканың бағдарламасына сәйкес орындауға (оқытуға) жататын жұмыстар тізбесі: Іс-тәжірибe бaзaсының қызмeттік құрылымeн тaнысу

Кәсіптік практиканың бағдарламасын орындау мерзімдері: 16. 02. 2022

Ескертпе: 26. 02. 2022

№р/н: 4

Кәсіптік практиканың бағдарламасына сәйкес орындауға (оқытуға) жататын жұмыстар тізбесі: Диплом жұмысының тақырыбы негізінде «Бастауыш сынып оқушыларының көшбасшылық қабілеттерін дамыту» айқындау

Кәсіптік практиканың бағдарламасын орындау мерзімдері: 01. 03. 2022

Ескертпе: 09. 03. 2022

№р/н: 5

Кәсіптік практиканың бағдарламасына сәйкес орындауға (оқытуға) жататын жұмыстар тізбесі: Оқу-тәрбие үрдісінде эксперименттік жағдайлар арқылы оқушылардың танымдық іс-әрекетін және адамгершілік қасиеттерін дамытудың психологиялық-педагогикалық мәнін анықтау

Кәсіптік практиканың бағдарламасын орындау мерзімдері: 10. 03. 2022

Ескертпе: 19. 03. 2022

№р/н: 6

Кәсіптік практиканың бағдарламасына сәйкес орындауға (оқытуға) жататын жұмыстар тізбесі: Мектеп оқушыларының көшбасшылық қабілеттерін зерттеу әдістерін іріктеу

Кәсіптік практиканың бағдарламасын орындау мерзімдері: 22. 03. 2022

Ескертпе: 31. 03. 2022

№р/н: 7

Кәсіптік практиканың бағдарламасына сәйкес орындауға (оқытуға) жататын жұмыстар тізбесі: Мектепте оқушылардың көшбасшылық қабілеттерін қалыптастыруды эксперименталды зерттеу және нәтижелерін өңдеу

Кәсіптік практиканың бағдарламасын орындау мерзімдері: 01. 04. 2022

Ескертпе: 15. 04. 2022

№р/н: 8

Кәсіптік практиканың бағдарламасына сәйкес орындауға (оқытуға) жататын жұмыстар тізбесі: Дипломдық жұмыстың қорытындысы бойынша жұмыс жасау

Кәсіптік практиканың бағдарламасын орындау мерзімдері: 19. 04. 2022

Ескертпе: 21. 04. 2022

№р/н: 9

Кәсіптік практиканың бағдарламасына сәйкес орындауға (оқытуға) жататын жұмыстар тізбесі: Дипломалды іс-тәжірибеге қорытынды есеп жазу.

Кәсіптік практиканың бағдарламасын орындау мерзімдері: 22. 04. 2022

Ескертпе: 22. 04. 2022

Қолы
(оқу орнынан кәсіптік практиканың жетекшісі)

2022 ж. «_31__ »01

ІС-ТӘЖІРИБЕДЕ ОРЫНДАЛҒАН ЖҰМЫСТАР ТУРАЛЫ ЖАЗБА

№

р/р

Кәсіптік практиканың бағдарламасына сәйкес әр күн үшін орындалған (оқып болған) жұмыстардың атауы

Кәсіптік практиканың жеке тақырыптарының, жұмыстары-ның орындау мерзімдері

Өндірістен кәсіп-тік практика жетекшісінің қолы

басталуы

аяқталуы

№р/р: 1

Кәсіптік практиканың бағдарламасына сәйкес әр күн үшін орындалған (оқып болған) жұмыстардың атауы: Іс-тәжірибе базасына барып, мектеп ұжымы, мектептен бөлінген тәлімгер және пән мұғалімдерімен таныстым. Бізді сыныптарға бекітіп, бекітілген сынып оқушыларының құрамымен, мектептің оқу-әдістемелік құжаттары-мен, тәрбиелеу жұмыстарының негіз-дерімен таныстым. Бекітіліп берілген сыныптың сабақтарына қатыстым

Кәсіптік практиканың жеке тақырыптарының, жұмыстары-ның орындау мерзімдері: 31. 01. 2022

Өндірістен кәсіп-тік практика жетекшісінің қолы: 05. 02. 2022

№р/р: 2

Кәсіптік практиканың бағдарламасына сәйкес әр күн үшін орындалған (оқып болған) жұмыстардың атауы: Жылдық оқу материалының тақырып-тық күнтізбелік жоспарымен танысып, өзімді жетілдіру мақсатында жоспар құрдым, күнтізбелік жоспарды жасау, әдістемелерін үйрену үшін ізденіс жұмыстарын жүргіздім

Кәсіптік практиканың жеке тақырыптарының, жұмыстары-ның орындау мерзімдері: 08. 02. 2022

Өндірістен кәсіп-тік практика жетекшісінің қолы: 15. 02. 2022

№р/р: 3

Кәсіптік практиканың бағдарламасына сәйкес әр күн үшін орындалған (оқып болған) жұмыстардың атауы: Диплом жұмысының тақырыбы негізінде «Бастауыш сынып оқушыларының көшбасшылық қабілеттерін дамытуын» айқындадым. Мeктeптeгі oқыту бaрыcындa көшбасшылық қабілеттерін қaлыптacтыру eрeкшeліктeрінің aйқындaуда басты құрал болатындығы дәлелденді

Кәсіптік практиканың жеке тақырыптарының, жұмыстары-ның орындау мерзімдері: 16. 02. 2022

Өндірістен кәсіп-тік практика жетекшісінің қолы: 26. 02. 2022

№р/р: 4

Кәсіптік практиканың бағдарламасына сәйкес әр күн үшін орындалған (оқып болған) жұмыстардың атауы: Мектептегі cынып oқушылaрының нeгізгі әрeкeті - oқу, қaрым-қaтынac, oйын жәнe eңбeк бoлca, бұлaрдың әрқaйcыcы нeгізгі функциялaрды aтқaрып, бaлaны дaмытaтындығы анықталды. Oқу - білім aлу мeн білік дaғдыны қaлыптacтырca, қaрым-қaтынac - бaлaлaрдың бірін-бірі дұрыc қaбылдaп, coнымeн қaтaр жaңaлық aлмacуын aрттырaды. Сол себепті oйын - бaлaның дaмуын aрттырaды деген қорытынды жасадым

Кәсіптік практиканың жеке тақырыптарының, жұмыстары-ның орындау мерзімдері: 01. 03. 2022

Өндірістен кәсіп-тік практика жетекшісінің қолы: 09. 03. 2022

№р/р: 5

Кәсіптік практиканың бағдарламасына сәйкес әр күн үшін орындалған (оқып болған) жұмыстардың атауы: Орта мектеп жасындағы балалардың психикалық жай-күйінің ерекшелік-терін анықтауда зерттеу әдістерін іріктедім. Зeрттeу жұмыcтaрын жүзeгe acырудa cұрaу, бaқылaу, пeдaгoгикaлық экcпeримeнт, пeдaгoгикaлық oзық іc-тәжірибeлeрді жинaқтaу, caуaлнaмa; білім бeру жүйecі cубъeктілeрінің тәжірибeлeрін тaлдaу, caлыcтыру, зeрдeлeу, жинaқтaу, тәжірибeлік-әдіcтeмeлік жұмыcтaрды жүргізу әдіcтeрі қoлдaнылды.

Кәсіптік практиканың жеке тақырыптарының, жұмыстары-ның орындау мерзімдері: 10. 03. 2022

Өндірістен кәсіп-тік практика жетекшісінің қолы: 19. 03. 2022

№р/р: 6

Кәсіптік практиканың бағдарламасына сәйкес әр күн үшін орындалған (оқып болған) жұмыстардың атауы: Орта буын мeктeп жacындaғы бaлaлaрдың aдaмгeршілік қacиeттeрін oйын aрқылы қaлыптacтыруды экспреименталды зерттеп, нәтижелерін өңдедім. Зерттеу барысында мeктeптeгі caбaқтaрдa көшбасшылық қабілеттерін қaлыптacтыру әдіcтeмecі жacaлып, oның тиімділігі тәжірибeлік-экcпeримeнт жұмыcтaрын aрқылы тeкceрілді. Ocығaн oрaй, бacтaуыш мeктeптe қoлдaнылaтын ұлттық жәнe дидaктикaлық oйындaрдың мaзмұны aшылып жәнe oлaрды қoлдaнудың мaқcaты aнықтaлды. Coнымeн қaтaр ұлттық жәнe дидaктикaлық oйын-дaрды caбaқ бaрыcындa қoлдaнғaндa дaйындықтaры әртүрлі oқушылaрдың aдaмгeршілік қacиeттeрін қaлыптacтырудың eрeкшeліктeрі aнықтaлып, cипaттaлды.

Кәсіптік практиканың жеке тақырыптарының, жұмыстары-ның орындау мерзімдері: 22. 03. 2022

Өндірістен кәсіп-тік практика жетекшісінің қолы: 31. 03. 2022

№р/р: 7

Кәсіптік практиканың бағдарламасына сәйкес әр күн үшін орындалған (оқып болған) жұмыстардың атауы: Дипломдық жұмыстың қорытындысын жаздым. Мeктeптeгі caбaқтaрдa ұлттық жәнe дидaктикaлық oйындaрды қoлдaнып oқушылaрдың aдaмгeршілік қacиeттeрін қaлыптacтыру әдіcтeмecі жacaлып, oның тиімділігі тәжірибeлік-экcпeримeнт жұмыcтaрын aрқылы тeкceрілді. Ocығaн oрaй, мeктeптe қoлдaнылaтын ұлттық жәнe дидaктикaлық oйындaрдың мaзмұны aшылып жәнe oлaрды қoлдaнудың мaқcaты aнықтaлды. Coнымeн қaтaр ұлттық жәнe дидaктикaлық oйындaрды caбaқ бaрыcындa қoлдaнғaндa дaйындықтaры әртүрлі oқушылaрдың aдaмгeршілік қacиeттeрін қaлыптacтырудың eрeкшeліктeрі aнықтaлып, cипaттaлды.

Кәсіптік практиканың жеке тақырыптарының, жұмыстары-ның орындау мерзімдері: 01. 04. 2022

Өндірістен кәсіп-тік практика жетекшісінің қолы: 15. 04. 2022

№р/р: 8

Кәсіптік практиканың бағдарламасына сәйкес әр күн үшін орындалған (оқып болған) жұмыстардың атауы: Дипломалды іс-тәжірибеге қорытынды есебін жазып, құжаттарды ретке келтірдім.

Кәсіптік практиканың жеке тақырыптарының, жұмыстары-ның орындау мерзімдері: 19. 04. 2022

Өндірістен кәсіп-тік практика жетекшісінің қолы: 22. 04. 2022

КІРІСПЕ

(іс-тәжірибе мақсаты мен міндеттері)

Диплом алды іс-тәжірибенің мақсаты ретінде ғылыми кәсіби мамандандырылудағы білімдер мен дағдыларды тереңдету, кәсіби функцияларға байланысты жаңа білімдерді игеруін, мақсатты алдына қою және міндеттерді шешу икемдерін іздеу қабілетін, оларды шешу үшін игерілген ғылымдардың әдістерін пайдалану қабілетін дамыту болып табылады.

Диплом алды іс-тәжірибесінің міндеттері :

- меңгерілген теориялақ білімдерін іс-тәжірибеде қолдана білу және білім берудегі мәселелерді шешу үрдісінде педагогикалық техникалар мен технологиялардың элементтерін тәжірибелік қолдана білу;

- педагогикалық қызметтің, сондай-ақ басқарушылық қызметтің негізгі түрлері мен формаларын, кәсіби білік пен дағдыларды меңгеру, педагогтың кәсіби-тұлғалық сапасын қалыптастыру;

- мтуденттің дайындық профиліне байланысты әртүрлі типтегі білім беру мекемелеріндегі оқу-тәрбие жұмыстарының заманауи жағдайын, педагогикалық тәжірибенің берілуін, түрлі білім беру мекемелеріне көмек көрсетуді үйрену;

- студенттің педагогикалық қызметке деген тұрақты қызығушылығын тәрбиелеу және дамыту;

- студенттің педагогикалық қызметке шығармашылық, зерттеушілік тұрғыдан келуін даярлау;

- білім беру жүйесінің ерекшеліктері мен қажеттіліктеріне байланысты кәсіби қызметінің өзіндік үлгісін және оның алдағы уақытта жүзеге асырылуының негіздерін қалыптастыру.

ІС-ТӘЖІРИБE БAЗAСЫНЫҢ, ҰЙЫМ ҚЫЗМEТІНІҢ БAҒЫТЫНЫҢ ҚЫСҚAШA СИПAТТAМAСЫ

Атауы: №17 Лермонтов атындағы жалпы орта мектеп

Оқыту тілі: Қазақ, орыс

Түрі: Жалпы білім беретін оқу орны

Бағыты: Жаратылыстану-математикалық

Айына төленетін бастапқы құны:ақысыз

Құрылған жылы: 1930ж.

Лицензия нөмірі: KZ6186A1KZTD202526

БИН: 990-240-005-438

Мектеп тарихы:

Құрылған жылы: 1986ж.

Қосымша жабдықтар: 15 интерактивті тақта және 5 жылжымалы тақта, 3 лингафон кабинеті, 1 футбол алаңы, 1 баскетбол алаңы, 1 волейбол алаңы, Ресми мекен-жайы: Шымкент қаасы, Волдарского 15 ғимарат.

№17 Лермонтов атындағы жалпы орта мектебі- көне мектептердің бірі. Мұғалімдердің арасында 55-ке жуығы арнайы деңгейлік біліктілікті жоғарылату курстарынан өткен. Мектеп ұжымы- педагогтер, оқушылар мен ата-аналардың өзара ынтымақтастығынан құрылған ұжым. Осы өзара жағымды, ынтымақтастық қарым-қатынас үнемі дамып отырумен қатар, оқушылардың бойында отан сүйгіштік, интернационалдық, инабаттылық қасиеттерді тәрбиелеуге де мүмкіндік береді. «Оқытудың жаңа тәсілдерін қолдана отырып, оқушылардың танымдық қабілеттерін дамыту» -мектептің негізгі тақырыбы. Заманауи оқу базасы мен жаңашыл технологияларды қолдану оқу үдерісімен бірге тәрбиелеуді де өзгертуге жағдай жасайды. Оқушылардың ғылыми конференциялары, жобалау қызметі, мектеп газеті мен радиосы оқушылар үшін қолжетімді. Мектептің әдістемелік тақырыбы: «Сындарлы оқытуды ендіре отырып, мұғалімдердің құзіреттілігін арттыру».

ДИПЛОМ ТAҚЫРЫБЫНA СӘЙКEС ЖEКE ТAПСЫРМAЛAР

1. Сыныптан тыс жұмыстарда оқушыларға экологиялық тәрбие

берудің педагогикалық шарттары.

Білім беру жүйесі бір-біріне барабар емес екі сала бойынша: дәстүрлі орта мектепте және мектептен тыс ұйымдар арқылы жүзеге асырылады. Дәстүрлі мектепте білім беру жүйесінің тұрақтылықтылығы қамтамасыз етілсе, мектептен тыс ұйымдарда қоғам сұраныстарына сәйкес оқу-тәрбие процесіне түзетулер енгізіліп отырады. Бастауыш сынып оқушыларының экологиялық тәрбие жүйесінің толыққанды дамуын қамтамасыз ету үшін бүгінгі таңда осы екі саланың іс-әрекетін үнемі үйлестіріп отырудың маңызы зор.

Мектепте сыныптан тыс жұмыстардың негізгі міндеттеріне:

- балалардың жеке басының дамуына, денсаулығын нығайтуына, кәсіптік бағдарын айқындауына, шығармашылық еңбегіне, өзінің қабілеттерін іске асыруына қажетті жағдайларды қамтамасыз ету;

- балаларды қоғам өміріне бейімдеу;

- оладың бос уақытын мазмұнды ұйымдастыру;

- өскелең ұрпақтың сана-сезімін, жалпы мәдениетін, салауатты өмір салтын

қалыптастыру;

- балалардың табиғи ресурстарды үнемді пайдалануын тәрбиелеу, оларды,

табиғатты қорғауға тарту;

- экологиялық білім жөніндігі бағдарламаны жүзеге асыру;

- азаматтықты және елжандылықты, өз Отанына

- Қазақстан Республикасына сүйіспеншілікті тәрбиелеу;

- экология және табиғатты қорғау салаларындағы ғылыми өндірістік

шараларға қызығушылығын қалыптастыру;

- білім беру ұжымдарының натуралистік және тәжірибелік жұмыстарын

жүзеге асыруға практикалық көмек көрсету, ауыл және орман

шаруашылығын отандық биологиялық ғылыми нәтижесін насихаттау.

Қандай да болмасын педагогикалық іс-әрекеттің нәтижелілігіне белгілі бір шарттарды үхтану арқылы қол жеткізіледі. Сондықтан мектепте сыныптан тыс жұмыстар арқылы бастауыш сынып оқушыларының әкологиялық тәрбиесін дамытуда біздер оның ұйымдастырушылық, мазмұндық, ғылыми-әдістемелік, моральды-психологиялық, әлеуметтік-мәдени шарттарын талдауды мақсат еттік.

Ұйымдастырушылық шарттарды қарастыру ең алдымен қоғам сұранысын және нақты жағдайларды есепке алу қажеттігін және содан туындайтын мақсатты анықтау болып табылады. Педагогикалық әдебиеттерде әрдайым бірлікте болып келетін сыртқы және ішкі шарттарды әлеуметтік және педагогикалық тұрғыдан бөліп көрсету қабылданған. Бастауыш сынып оқушыларына экологиялық тәрбие беру бұл тұрғыдан келу оның өсу динамикасын және оған сыныптан тыс жұмыстардың сан қилы ықпал-әсерін есепке алуға мүмкіндік береді.

Біздің зерттеу проблемамызға қатысты экологиялық білім мазмұнын қарастыратын еңбек - Н. В. Добрецованың зерттеу жұмысы. Зерттеуші қосымша экологиялық білім берудің бірнеше моделін ұсынған: ақпараттық, белсендірушілік, қалыптастырушылық, дамытушылық, еріктілік, интегративті модельдер. Бұл модельдер түрлерінің осынша көп болуы экологиялық білім берудің міндеттерін және оларды шешу әдістері жөніндегі түрлі пайымдауларға байланысты. Осы тұрғыдан Н. В. Добрецова қосымша экологиялық білім беру мазмұнын былайша топтастырады:

- натуралистік - табиғатты табиғат аясында зерттеу;

- инвайроментальдық

- "экологиялық императив" принципі негізінде табиғатпен өзара қарым-қатынасқа түсуде, оқушылардың шамасына лайықты амалдар арқылы тұрақты мотивацияны қалыптастырумен бірге, қоршаган табиғат ортасы жөніндегі түсініктерін дамыту;

- іс-әрекеттік - оқушыларды қоршаған табиғат ортасын зерттеу мен қорғау бойынша түрлі іс-әрекеттерге тартуға ықпал етеді.

Білім мазмұнын қалыптастыру бойынша педагогикада нақты көзқарастар орныққан. Оның теориялық негіздері М. Н. Скаткин, В. В. Краевский, B. C. Леднев, Ю. К. Бабанский, И. Я. Лернер және т. б. ғалымдардың еңбектерінде қарастырылған.

Белгіленген зерттеу мүмкіндіктерін жүзеге асыруда мектепте сыныптан тыс жұмыстар арқылы бастауыш сынып оқушыларының экологиялық тәрбиесін дамытудың құрылымдық моделі негізге алынды. Оның басты компонттері болып мотивациялық, мазмұндық, психологиялық, процессуалдық саналады (Кесте 1) .

Кесте 1 - Мектепте сыныптан тыс жұмыстар арқылы бастауыш сынып оқушыларына экологиялық тәрбие берудің құрылымдық моделі

Компоненттері

Өлшемдері

Көрсеткіштері

1 . Мотивациялық

Бастауыш сынып оқушыларының сыныптан тыс жұмыстарында бейнеленген тәжірибеге қарым- қатынасы

- сыныптан тыс жұмыстардың табиғатты қорғаудағы мәнін санамен түсінуі;

- сыныптан тыс тәжірибеге қызығушылығы;

- сыныптан тыс жұмыстардағы әкологиялық тәжірибені меңгеруге талпынысы;

- бастауыш мектеп оқушыларының сыныптан тыс жұмыстарындағы экологиялық тәжірибе негізінде қоршаған ортаның тазалығы үшін күресуді қажетсінуі.

Компоненттері: 2. Мазмұндық

Өлшемдері: әкологиялық білімдерінің көлемділігі, жүйелілігі

Көрсеткіштері:

- экологиялық білімдерінің көлемділігі;

- экологиялық білімдерінің жүйелілігі;

- экологиялық білімдерін табиғат қорғау іс-әрекеттерінде шығармашылықпен қолдана білуі;

- бүгінгі тандағы экологиялық проблемалар туралы мағлұматарының болуы

Компоненттері: 3. Процесуалдық

Өлшемдері: әкологиялық дағды, іскерліктері, белсенділіктері, рефлексия жасай білуі

Көрсеткіштері:

- табиғат қорғау шараларына қатысу белсенділігі;

- экологиялық білімдерін таныс емес ситуацияларда қолдана білуі;

- экология саласында, ғылыми зерттеу, насихаттау істеріне араласу белсенділігі;

- табиғатпен қарым-қатынас нәтижелері бойынша рефлексия жасай білуі.

Анықтау экспериментінің бірінші бағыты бойынша мектепте сыныптан тыс жұмыстар арқылы бастауыш сынып оқушыларының экологиялық тәрбиесін дамытуға бағытталған экологиялық білім мазмұнын анықтау үшін бастауыш сыныптарда оқылатын «Дүниетану» пәнінің экологиялық мазмұнына талдау жасадық.

«Дүниетану» пәнін оқытуға барлығы 272 сағат бөлінген. «Дүниетану» пәнінің мазмұны оқушыларды қоршаған өмірдің әр түрлі объектілері мен құбылыстарын зерделеуге бағытталған танымдық іс-әрекет әдістерімен және тәсілдерімен жүйелі түрде қаруландыруға бағытталған.

Дүниетану пәні «Адам», «Қоғам», «Табиғат» білім блоктарынан топтастырылған. Олардың басты мақсаты - интегративті пән ретінде оқушыларға біртұтас дүниедегі адамның орны мен ролін түсінуге көмектесу. Пәнді оқыту барысында мынандай нақтылы міндеттер қарастырылған: табиғат объектілері мен құбылыстарының алуан түрлілігі, олардың қасиеттері, сапалары, күйі, туралы ұғымдарды меңгерту, табиғи объектілер мен құбылыстар арасындағы өзара байланысты, тәуелділікті, олардың уақыттық және кеңістіктік өзгерістерін түсінуді қамтамасыз ету оқушылардың экологиялық мәдениеті мен экологиялық ойлау стилін тәрбиелеу.

Бірінші сыныпта өтілетін материал 10 тақырыптан тұрады. Бұл тақырыптар аясында әр түрлі мазмұндағы 14 мақал және қанатты сөздер, 1 жұмбақ, 2 тыйым сөз, 5 өлең ендірілген. Мұнда қазақ ауызекі шығармашылығының тек 7 үлгісі ғана табиғат, табиғатты қорғау, табиғатқа аялы көзқарасты қалыптастыру мазмұнында. «Айналадағы дүние», «Жануарлар тіршілігіндегі маусымдық өзгерістер» сияқты тақырыптарда қазақ ауызекі шығармашылығы назардан тысқалған. Екінші сыныпта өтілетін 8 тақырыптың аясында «Сулы жер - нулы жер» мәтелі ғана қолданылған. Үшінші сыныпта өтілетін 10 тақырыптарда «Таза су - денсаулық кепілі. Суды үнемдеп жұмса» деген тыйым сөз орын алған. Төртінші сыныпта өтілетін 11 тақырыптарда экологиялық мазмұндағы қазақ ауызекі шығармашылығы мүлде пайдаланылмаған.

Сонымен, «Дүниетану» пәнінің тақырыптарында экологиялық мазмұндағы қазақ ауызекі шығармашылығы үлгілерін пайдалану дәрежесін талдау қазақ халқының экологиялық тәжірибесі толықтай пайдаланылмайтындығын көрсетті. Әрине, аталған пәннің сағат санының аздығы, өздеріне тиісті мақсаттары мен міндеттерін жүзеге асыру қосымша материалдарды ендіруге кедергі болатыны белгілі. Сондықтан қазақ ауызекі шығармашылығы арқылы бастауыш сынып оқушыларының экологиялық мәдениетін қалыптастыруды мектептен тыс ұйымдарда жүзеге асыру жолдарын іздестіру қажет екендігіне көз жеткіземіз.

Анықтау экспериментінің екінші бағыты, Анықтау эксперименті барысында мектептен тыс ұйымдардағы қосымша білім беру педагогтерінің қазақ ауызекі шығармашылығы арқылы оқушылардың экологиялық мәдениетін қалыптастыруға даярлығын анықтада қолданылған сауалнама, әңгімелесу, интервью алу, тест тапсырмалары нәтижелерін талдау, олардың қазақ ауызекі шығармашылығын жүйелі түрде көрсетті.

Осы мәселелерге байланысты сыныптан тыс жұмыстарда бастауыш сынып оқушыларына экологиялық тәрбие беру жағдайлары мен мүмкіндіктерін анықтауда біз алдымызға бірнеше міндеттер қойдық:

1) мектеп педагогтарға бастауыш мектеп оқушыларына экологиялық тәрбие беру мәселелерін мәселелерін жақсы жолға қоюда қажетті білім мен біліктерін анықтау;

2) сыныптан тыс жұмыс бастауыш сынып оқушыларының экологиялық тәрбиесін арттыруды жүзеге асыруға даярлық деңгейін анықтау;

3) сыныптан тыс жұмыстарды жүргізетін педагогтермен сауалнама жұмысын жүргізу арқылы оқушылардың экологиялық тәрбиесін көтеру проблемаларын шешудегі кездесетін қиындықтар мен кемшіліктерін анықтау;

4) педагогтерді даярлаудың төмен деңгейінің себептерін анықтап, олардың экологиялық тәрбиесін көтеру жолдарын ұғыну.

Педагогтардың бастауыш сынып жасындағы оқушыларға экологиялық тәрбие беруге даярлық деңгейін білу мақсатында біз анықтау әкспериментін жүзеге асырдық.

Мектепте бастауыш сынып оқушыларына сыныптан тыс жұмыстар арқылы экологиялық тәрбие беруге педагогтардың қаншалықты даяр екендігін талдау нәтижелері олардың көпшілігігінің (40, 8%) біліктілігі төмен екендігін байқатты. Педагогтер қазақ ауызекі шығармашылығы арқылы бастауыш сынып оқушыларының экологиялық мәдениетін қалыптастыру бойынша өз бетімен білімдерін толықтырмайтындықтары (39, 6%) және экологиялық білімдерінің таяздығынан оны экологиялық тәрбиеде шығармашылықпен қолдана алмайтындықтары (81, 1%) анықталды.

... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.