Мемлекеттерді типке бөлудегі өркениетті тәсіл
Қазақстан Республикасының Білім және Ғылым Министрлігі
М.Қозыбаев атындағы Солтүстік Қазақстан Университеті
Тарих,экономика және құқық факультеті
Құқық пәндері кафедрасы
КУРСТЫҚ ЖҰМЫС
Пәні: Мемлекет және құқық теориясы
Тақырыбы: Мемлекет пен құқықтың пайда болуының негізгі себептері мен заңдылықтары
Автор: Оспанова Ж.Р
Тобы: Ю-21к
Жетекшісі: Қаңтарбаева Д.Е
Петропавл қаласы, 2022 жыл
МАЗМҰНЫ
КІРІСПЕ ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 3
1. Мемлекет түсінігі және белгілері ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...4
1.1. Мемлекеттің пайда болуы ... ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...6
1.2. Мемлекет типологиясы ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..8
2.Құқық түсінігі және белгілері
2. 1.Құқықтың пайда болуы
3. Мемлекет және құқықтың пайда болу себептері
3.1. Мемлекет және құқықтың пайда болу туралы негізгі теориялары
3.2. Өзге елдердегі мемлекет пен құқықтың пайда болу ерекшеліктері
Қорытынды
Пайдаланылған әдебиеттер тізімі
Кіріспе
Адам қоғамы көптеген жылдар бойы өмір сүріп келеді. Адамдар бір мемлекеттің азаматы болып, сол мемлекеттің заңына бағынып, өзінің іс-әрекетін, мінезін, тәртібін қоғамдық мүдде-мақсатты орындауға жұмсап келеді. Ежелгі заманнан адамдар мемлекет пен құқық қашан, қалай пайда болды, қалай дамып келеді?- деген мәселелермен айналысып, ғылыми зерттеу жасап келеді. Сондықтан мемлекет пен құқықтың пайда болуының себептері туралы мәселені зерттеуді курстық жұмыстың басты мақсаты деп қойдым.
Мемлекет пен құқықтың пайда болу процесін зерттеу тек танымдық, академиялық қана емес, сонымен бірге саяси және практикалық сипатқа ие. Бұл мемлекет пен құқықтың әлеуметтік табиғатын, олардың ерекшеліктері мен қасиеттерін тереңірек түсінуге, олардың пайда болуы мен дамуының себептері мен жағдайларын талдауға мүмкіндік береді. Ол өзіне тән барлық функцияларды -- олардың қызметінің негізгі бағыттарын нақты анықтауға, дәлірек айтқанда олардың қоғам мен саяси жүйеде орны мен рөлін анықтауға мүмкіндік береді.
Курстық жұмыстың өзектілігі:
Мемлекет пен құқықтың пайда болуы философтардың, ғалымдардың, әлеуметтанушылардың, саясаттанушылардың, экономистердің, құқықтанушылардың, психологтардың зерттеу назарының дәстүрлі объектісі болған және болып қала береді.
Курстық жұмыстың мақсаты:
Мемлекет пен құқықтың пайда болуының негізгі себептері мен алғышарттарын анықтау, қазіргі қоғам мен алғашқы қоғамның құқықтарының айырмашылығын анықтау, мемлекет пен құқықтың түсініктерін, ерекшеліктері мен белгілерін ашу.
Курстық жұмыстың міндеті:
1. Мемлекет пен құқықтың жалпы ұғымдарын талдау;
2. Мемлекет пен құқықтың пайда болуының теорияларына талдау жасау;
3.Мемлекет пен құқықтың белгілерін ашу.
Курстық жұмыстың құрылымы:
Курстық жұмыс кіріспеден, үш тараудан және қорытынды мен әдебиеттерден тұрады.
I Тарау. Мемлекет түсінігі және белгілері
Мемлекет - бұл арнайы басқару және мәжбүрлеу аппараты бар, қоғамның өкілі бола тұра, оны басқаратын және оның дамуын қамтамасыз ететін, бұқаралық биліктің саяси-аумақтық, егеменді ұйымы.
Мемлекеттің кез-келген анықтамасы, оны кім берсе де, әрқашан толық емес, біржақты және осы мағынада дерексіз болады. Ол мемлекеттің көптеген маңызды, ресми, функционалды, құрылымдық сипаттамалары мен қасиеттерін ғылыми тұрғыдан тұжырымдай алмайды, теориялық тұрғыдан қайта құра алмайды. Сонымен қатар, мемлекеттің тұжырымдамалары мен анықтамаларының дерексіз сипаты олардың кемшілігі емес. Бұл олардың ажырамас қасиеті, өйткені ол тек мемлекетті тану және түсіну процесінің басталуымен байланысты.
Мемлекеттің міндетті белгілері:
1.Белгілі бір сыртқы шекаралар мен ішкі әкімшілік-аумақтық бөліністің болуы. Мемлекетке дейінгі қоғамда жеке адамның белгілі бір тұқымға жататындығы қанға немесе болжамды туыстыққа байланысты болды. Бұл түр көбінесе белгілі бір аумақта болмаған, бір жерден екінші жерге көшкен. Мемлекеттік ұйымдасқан қоғамда халықты ұйымдастырудың қанды қағидасы маңыздылығын жоғалтты. Оның орнына оның аумақтық ұйымдастыру принципі келді.
2. Осы мемлекетте тұратын адамдардың азаматтығының (азаматтығының) болуы. Мемлекеттің қатаң локализацияланған аумағы бар, оған оның егеменді билігі таралады, ал онда тұратын халық мемлекеттің субъектілері немесе азаматтары болады. Осылайша, жаңа құқықтық институт пайда болатын мемлекеттің кеңістіктік шектері пайда болады -- азаматтық.
3.Қоғамнан бөлінген Арнайы мемлекеттік биліктің болуы (мемлекеттік аппарат, армия, полиция). Қоғамдық билік деп аталуының себебі, ол қоғаммен сәйкес келмей, оның атынан, бүкіл халықтың атынан әрекет етеді. Мемлекет өзін қарулы күш ретінде ұйымдастыратын барлық халықпен тікелей сәйкес келмейтін мемлекеттік билік болды. Мемлекеттік аппарат халықтың белгілі бір бөлігінен құрылды және оған армия, полиция, сондай-ақ түрмелер мен түрлі түзеу мекемелері түрінде мәжбүрлеудің материалдық қосымшалары кірді.
4.Мемлекеттік билікті ұстау үшін салықтар мен алымдардың болуы.Қазіргі заманғы бірде-бір мемлекет салықсыз жасай алмайды және олардың мөлшері мемлекеттің, материалдық тауарларды өндірушілердің және халықтың мүдделері зардап шекпейтіндей, кәсіпорындар мен ұйымдар экономикалық қызметтің нәтижелеріне және олардың өндірісін кеңейтуге мүдделі болатындай етіп белгіленеді.
5. Мемлекеттік егемендіктің болуы, яғни мемлекеттің тәуелсіздігі, оның өз аумағында және басқа мемлекеттермен қарым-қатынаста билікті жүзеге асырудағы тәуелсіздігі. Басқаша айтқанда, Егемендік дегеніміз, ол осы мемлекеттің аумағындағы барлық ережелерді өзі белгілейді. Егемендігі жоқ мемлекет мемлекет емес, бірақ колонияның немесе басқа мемлекеттің ажырамас бөлігі болып табылады. Егемендіктің иесі өзінің егеменді билігін сайланған өкілдік және Мемлекет басшысы (Республика Президенті немесе конституциялық монархиялардағы монарх) немесе "Құдайдың құқығы мен жаулап алуы"арқылы автократ монархы арқылы жүзеге асыратын адамдар бола алады.
6. Құқықтық нормаларды шығару, яғни ел ішіндегі және басқа елдермен қарым-қатынастардағы негізгі қоғамдық қатынастарды реттеу үшін жалпыға міндетті мінез-құлық ережелері. Мемлекет жалпыға міндетті мінез-құлық ережелерінің жүйесін құра отырып, қолданыстағы қоғамдық қатынастар жүйесін реттейді. Салық, бір жағынан, саяси категория бола отырып, екінші жағынан, басқа категориялар жүйесінде, саяси ғылым, саяси билік, саясат субъектілері, қоғамның саяси өмірі, саяси процесс және т.б. сияқты негізгі категорияларын құрайды, бұл тұтастай алғанда мемлекет болып табылады.
Қосымша белгілері: рәміздердің болуы (Елтаңба, Ту, Әнұран, Астана)
Тарихи тәжірибе көрсеткендей, көптеген мемлекеттердің атрибуттары ұтқыр, өзгермелі. Бұл әр түрлі себептер мен жағдайларға байланысты болады -- дүниетаным, идеологиялық, саяси, діни, ұлттық, әскери және т.б. Атрибуттар, символизм, әрине, мемлекетті, оның ниеттерін, тілектерін толық, егжей-тегжейлі түсінуге көмектеседі; тұтастай алғанда мемлекеттің толықтай бейнесін құруға көмектеседі.
Осылайша, мемлекет -- бұл қоғамды басқаруға арналған және құқық нормалары арқылы билеуші таптардың мүдделерін қамтамасыз ететін, ал таптық қайшылықтарды жойған кезде бүкіл халықтың мүдделерін қамтамасыз ететін мәжбүрлеу аппараты бар саяси-аумақтық, егеменді ұйым.
1.1. Мемлекеттің пайда болуы
Мемлекеттің пайда болуы туралы мәселе даулы болып табылады, себебі, этнография және тарих ғылымдары оның пайда болуы туралы күннен-күнге жаңа мәліметтер беруде. Мемлекеттің пайда болу себептері туралы бірқатар теориялар бар, олардың негізгілері болып мыналар табылады:
1. Діни теория - мемлекеттің, мемлекеттік биліктің пайда болуының құдайлық бастамасын негізге алады, барлық билік құдайданң деген тұжырымдаманы бекітіп, жақтайды. Өзінің діни мазмұнына қарамастан, бұл теория бірқатар шынайы жағдайларды көрсетеді, нақты айтқанда, алғашқы мемлекеттердің теократиялық нысандарын - абыздар билігін, шіркеудің ролін, діни және әкімшілік орталықтар арасындағы билік бөлінісін. Бұл теорияның көрнекті өкілдерінің бірі - Фома Аквинский.
2. Патриархалды теория - мемлекеттің пайда болуын отбасымен байланыстырады, ал мемлекет басшысының билігін отбасы мүшелерінің алдындағы әке билігінен туындатады. Бұл теория патшаның шексіз билігін негіздеуге бағытталған, ал бұл биліктің қайнар көзі ретінде құдайды емес, отбасындағы әкенің, патриархтың шексіз билігі орын алған отбасы нысанын таниды. Бұл теория Грецияда пайда болған, өз негіздемесін Аристотельдің еңбектерінен иеленсе, өз дамуын ағылшын ғалымы Филмердің еңбектерінен ... жалғасы
М.Қозыбаев атындағы Солтүстік Қазақстан Университеті
Тарих,экономика және құқық факультеті
Құқық пәндері кафедрасы
КУРСТЫҚ ЖҰМЫС
Пәні: Мемлекет және құқық теориясы
Тақырыбы: Мемлекет пен құқықтың пайда болуының негізгі себептері мен заңдылықтары
Автор: Оспанова Ж.Р
Тобы: Ю-21к
Жетекшісі: Қаңтарбаева Д.Е
Петропавл қаласы, 2022 жыл
МАЗМҰНЫ
КІРІСПЕ ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 3
1. Мемлекет түсінігі және белгілері ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...4
1.1. Мемлекеттің пайда болуы ... ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...6
1.2. Мемлекет типологиясы ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..8
2.Құқық түсінігі және белгілері
2. 1.Құқықтың пайда болуы
3. Мемлекет және құқықтың пайда болу себептері
3.1. Мемлекет және құқықтың пайда болу туралы негізгі теориялары
3.2. Өзге елдердегі мемлекет пен құқықтың пайда болу ерекшеліктері
Қорытынды
Пайдаланылған әдебиеттер тізімі
Кіріспе
Адам қоғамы көптеген жылдар бойы өмір сүріп келеді. Адамдар бір мемлекеттің азаматы болып, сол мемлекеттің заңына бағынып, өзінің іс-әрекетін, мінезін, тәртібін қоғамдық мүдде-мақсатты орындауға жұмсап келеді. Ежелгі заманнан адамдар мемлекет пен құқық қашан, қалай пайда болды, қалай дамып келеді?- деген мәселелермен айналысып, ғылыми зерттеу жасап келеді. Сондықтан мемлекет пен құқықтың пайда болуының себептері туралы мәселені зерттеуді курстық жұмыстың басты мақсаты деп қойдым.
Мемлекет пен құқықтың пайда болу процесін зерттеу тек танымдық, академиялық қана емес, сонымен бірге саяси және практикалық сипатқа ие. Бұл мемлекет пен құқықтың әлеуметтік табиғатын, олардың ерекшеліктері мен қасиеттерін тереңірек түсінуге, олардың пайда болуы мен дамуының себептері мен жағдайларын талдауға мүмкіндік береді. Ол өзіне тән барлық функцияларды -- олардың қызметінің негізгі бағыттарын нақты анықтауға, дәлірек айтқанда олардың қоғам мен саяси жүйеде орны мен рөлін анықтауға мүмкіндік береді.
Курстық жұмыстың өзектілігі:
Мемлекет пен құқықтың пайда болуы философтардың, ғалымдардың, әлеуметтанушылардың, саясаттанушылардың, экономистердің, құқықтанушылардың, психологтардың зерттеу назарының дәстүрлі объектісі болған және болып қала береді.
Курстық жұмыстың мақсаты:
Мемлекет пен құқықтың пайда болуының негізгі себептері мен алғышарттарын анықтау, қазіргі қоғам мен алғашқы қоғамның құқықтарының айырмашылығын анықтау, мемлекет пен құқықтың түсініктерін, ерекшеліктері мен белгілерін ашу.
Курстық жұмыстың міндеті:
1. Мемлекет пен құқықтың жалпы ұғымдарын талдау;
2. Мемлекет пен құқықтың пайда болуының теорияларына талдау жасау;
3.Мемлекет пен құқықтың белгілерін ашу.
Курстық жұмыстың құрылымы:
Курстық жұмыс кіріспеден, үш тараудан және қорытынды мен әдебиеттерден тұрады.
I Тарау. Мемлекет түсінігі және белгілері
Мемлекет - бұл арнайы басқару және мәжбүрлеу аппараты бар, қоғамның өкілі бола тұра, оны басқаратын және оның дамуын қамтамасыз ететін, бұқаралық биліктің саяси-аумақтық, егеменді ұйымы.
Мемлекеттің кез-келген анықтамасы, оны кім берсе де, әрқашан толық емес, біржақты және осы мағынада дерексіз болады. Ол мемлекеттің көптеген маңызды, ресми, функционалды, құрылымдық сипаттамалары мен қасиеттерін ғылыми тұрғыдан тұжырымдай алмайды, теориялық тұрғыдан қайта құра алмайды. Сонымен қатар, мемлекеттің тұжырымдамалары мен анықтамаларының дерексіз сипаты олардың кемшілігі емес. Бұл олардың ажырамас қасиеті, өйткені ол тек мемлекетті тану және түсіну процесінің басталуымен байланысты.
Мемлекеттің міндетті белгілері:
1.Белгілі бір сыртқы шекаралар мен ішкі әкімшілік-аумақтық бөліністің болуы. Мемлекетке дейінгі қоғамда жеке адамның белгілі бір тұқымға жататындығы қанға немесе болжамды туыстыққа байланысты болды. Бұл түр көбінесе белгілі бір аумақта болмаған, бір жерден екінші жерге көшкен. Мемлекеттік ұйымдасқан қоғамда халықты ұйымдастырудың қанды қағидасы маңыздылығын жоғалтты. Оның орнына оның аумақтық ұйымдастыру принципі келді.
2. Осы мемлекетте тұратын адамдардың азаматтығының (азаматтығының) болуы. Мемлекеттің қатаң локализацияланған аумағы бар, оған оның егеменді билігі таралады, ал онда тұратын халық мемлекеттің субъектілері немесе азаматтары болады. Осылайша, жаңа құқықтық институт пайда болатын мемлекеттің кеңістіктік шектері пайда болады -- азаматтық.
3.Қоғамнан бөлінген Арнайы мемлекеттік биліктің болуы (мемлекеттік аппарат, армия, полиция). Қоғамдық билік деп аталуының себебі, ол қоғаммен сәйкес келмей, оның атынан, бүкіл халықтың атынан әрекет етеді. Мемлекет өзін қарулы күш ретінде ұйымдастыратын барлық халықпен тікелей сәйкес келмейтін мемлекеттік билік болды. Мемлекеттік аппарат халықтың белгілі бір бөлігінен құрылды және оған армия, полиция, сондай-ақ түрмелер мен түрлі түзеу мекемелері түрінде мәжбүрлеудің материалдық қосымшалары кірді.
4.Мемлекеттік билікті ұстау үшін салықтар мен алымдардың болуы.Қазіргі заманғы бірде-бір мемлекет салықсыз жасай алмайды және олардың мөлшері мемлекеттің, материалдық тауарларды өндірушілердің және халықтың мүдделері зардап шекпейтіндей, кәсіпорындар мен ұйымдар экономикалық қызметтің нәтижелеріне және олардың өндірісін кеңейтуге мүдделі болатындай етіп белгіленеді.
5. Мемлекеттік егемендіктің болуы, яғни мемлекеттің тәуелсіздігі, оның өз аумағында және басқа мемлекеттермен қарым-қатынаста билікті жүзеге асырудағы тәуелсіздігі. Басқаша айтқанда, Егемендік дегеніміз, ол осы мемлекеттің аумағындағы барлық ережелерді өзі белгілейді. Егемендігі жоқ мемлекет мемлекет емес, бірақ колонияның немесе басқа мемлекеттің ажырамас бөлігі болып табылады. Егемендіктің иесі өзінің егеменді билігін сайланған өкілдік және Мемлекет басшысы (Республика Президенті немесе конституциялық монархиялардағы монарх) немесе "Құдайдың құқығы мен жаулап алуы"арқылы автократ монархы арқылы жүзеге асыратын адамдар бола алады.
6. Құқықтық нормаларды шығару, яғни ел ішіндегі және басқа елдермен қарым-қатынастардағы негізгі қоғамдық қатынастарды реттеу үшін жалпыға міндетті мінез-құлық ережелері. Мемлекет жалпыға міндетті мінез-құлық ережелерінің жүйесін құра отырып, қолданыстағы қоғамдық қатынастар жүйесін реттейді. Салық, бір жағынан, саяси категория бола отырып, екінші жағынан, басқа категориялар жүйесінде, саяси ғылым, саяси билік, саясат субъектілері, қоғамның саяси өмірі, саяси процесс және т.б. сияқты негізгі категорияларын құрайды, бұл тұтастай алғанда мемлекет болып табылады.
Қосымша белгілері: рәміздердің болуы (Елтаңба, Ту, Әнұран, Астана)
Тарихи тәжірибе көрсеткендей, көптеген мемлекеттердің атрибуттары ұтқыр, өзгермелі. Бұл әр түрлі себептер мен жағдайларға байланысты болады -- дүниетаным, идеологиялық, саяси, діни, ұлттық, әскери және т.б. Атрибуттар, символизм, әрине, мемлекетті, оның ниеттерін, тілектерін толық, егжей-тегжейлі түсінуге көмектеседі; тұтастай алғанда мемлекеттің толықтай бейнесін құруға көмектеседі.
Осылайша, мемлекет -- бұл қоғамды басқаруға арналған және құқық нормалары арқылы билеуші таптардың мүдделерін қамтамасыз ететін, ал таптық қайшылықтарды жойған кезде бүкіл халықтың мүдделерін қамтамасыз ететін мәжбүрлеу аппараты бар саяси-аумақтық, егеменді ұйым.
1.1. Мемлекеттің пайда болуы
Мемлекеттің пайда болуы туралы мәселе даулы болып табылады, себебі, этнография және тарих ғылымдары оның пайда болуы туралы күннен-күнге жаңа мәліметтер беруде. Мемлекеттің пайда болу себептері туралы бірқатар теориялар бар, олардың негізгілері болып мыналар табылады:
1. Діни теория - мемлекеттің, мемлекеттік биліктің пайда болуының құдайлық бастамасын негізге алады, барлық билік құдайданң деген тұжырымдаманы бекітіп, жақтайды. Өзінің діни мазмұнына қарамастан, бұл теория бірқатар шынайы жағдайларды көрсетеді, нақты айтқанда, алғашқы мемлекеттердің теократиялық нысандарын - абыздар билігін, шіркеудің ролін, діни және әкімшілік орталықтар арасындағы билік бөлінісін. Бұл теорияның көрнекті өкілдерінің бірі - Фома Аквинский.
2. Патриархалды теория - мемлекеттің пайда болуын отбасымен байланыстырады, ал мемлекет басшысының билігін отбасы мүшелерінің алдындағы әке билігінен туындатады. Бұл теория патшаның шексіз билігін негіздеуге бағытталған, ал бұл биліктің қайнар көзі ретінде құдайды емес, отбасындағы әкенің, патриархтың шексіз билігі орын алған отбасы нысанын таниды. Бұл теория Грецияда пайда болған, өз негіздемесін Аристотельдің еңбектерінен иеленсе, өз дамуын ағылшын ғалымы Филмердің еңбектерінен ... жалғасы
Ұқсас жұмыстар
Пәндер
- Іс жүргізу
- Автоматтандыру, Техника
- Алғашқы әскери дайындық
- Астрономия
- Ауыл шаруашылығы
- Банк ісі
- Бизнесті бағалау
- Биология
- Бухгалтерлік іс
- Валеология
- Ветеринария
- География
- Геология, Геофизика, Геодезия
- Дін
- Ет, сүт, шарап өнімдері
- Жалпы тарих
- Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
- Журналистика
- Информатика
- Кеден ісі
- Маркетинг
- Математика, Геометрия
- Медицина
- Мемлекеттік басқару
- Менеджмент
- Мұнай, Газ
- Мұрағат ісі
- Мәдениеттану
- ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
- Педагогика
- Полиграфия
- Психология
- Салық
- Саясаттану
- Сақтандыру
- Сертификаттау, стандарттау
- Социология, Демография
- Спорт
- Статистика
- Тілтану, Филология
- Тарихи тұлғалар
- Тау-кен ісі
- Транспорт
- Туризм
- Физика
- Философия
- Халықаралық қатынастар
- Химия
- Экология, Қоршаған ортаны қорғау
- Экономика
- Экономикалық география
- Электротехника
- Қазақстан тарихы
- Қаржы
- Құрылыс
- Құқық, Криминалистика
- Әдебиет
- Өнер, музыка
- Өнеркәсіп, Өндіріс
Қазақ тілінде жазылған рефераттар, курстық жұмыстар, дипломдық жұмыстар бойынша біздің қор #1 болып табылады.
Ақпарат
Қосымша
Email: info@stud.kz