Ағылшын тілі мұғалімдерінің оқу процесінде интерактивті әдістерді қолдануы

Жұмыс түрі: Дипломдық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 46 бет
Таңдаулыға:

І. Жансүгіров атындағы Жетісу университеті КЕАҚ

«Қорғауға жіберілді»

(БББ атауы)

(БББ жетекшісінің аты-жөні)

ДИПЛОМДЫҚ ЖОБА

Тақырыбы: «Мектептің орта сатысындағы оқушыларды ағылшын тілі сабағында интерактивті әрекетке тартудың әдістемелік тәсілдері»

Білім беру бағдарламасының коды - 6В2301

Білім беру бағдарламасының атауы - Шетел тілдері және аударма ісі

Орындағандар: Байбулатова Арайлым Ырасгазыевна

Ғылыми жетекші: Шетел тілі және аударма ісі 6В2301

БББ бойынша қауымдастырылған профессоры,

ф. ғ. к. Шыныбекова Айжан Сахановна

Талдықорған, 2022ж.

Мазмұны

Кіріспе3

I тарау Шет тілдерін оқытуда интерактивті әдістер мен тәсілдерді қолданудың алғышарттары7

1. 1 Әдістер мен тәсілдер туралы жалпы түсінік7

1. 2 Оқытудың интерактивті әдісі туралы түсінік9

1. 3 Оқытудың дәстүрлі және интерактивті тәсілдерінің мақсаттарын салыстыру11

1. 4 Шет тілдерін оқыту үдерісіндегі рөлдік ойындар15

1. 5 Шет тілін оқытудағы дебаттар22

1. 6 Дискуссия - интерактивті әдістердің бірі ретінде24

БІРІНШІ ТАРАУ БОЙЫНША ҚОРЫТЫНДЫЛАР26

II тарау Шет тілін оқытудағы интерактивті әдістерді апробациялау27

2. 1 Ағылшын тілі мұғалімдерінің оқу процесінде интерактивті әдістерді қолдануы27

2. 2 Рөлдік ойындарды, дебаттар мен пікірталастарды интерактивті қызметке тарту тәсілдері ретінде қолдану 32

2. 3 Тәжірибелік-эксперименттік жұмыс нәтижелерін талдау43

ЕКІНШІ ТАРАУ БОЙЫНША ҚОРЫТЫНДЫЛАР45

ҚОРЫТЫНДЫ46

ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ49

1- қосымша53

2- қосымша54

3- қосымша55

4- қосымша56

Кіріспе

Жыл сайын шет тілдерін, әсіресе ағылшын тілін үйренуге деген қызығушылық артып келеді. Қазіргі әлемде халықаралық қарым-қатынас құралы ретінде ағылшын тілінің басым болуы және жалпыға бірдей танылғаны сөзсіз.

Соңғы он жылда қарқынды дамып келе жатқан интеграциялық үдерістер, халықаралық ынтымақтастықтың тереңдеуі шет тілінде білім берудің дамуына әкелді. Мұндай жағдайда шет тілі қоғамның зияткерлік әлеуетін қалыптастыратын және қазіргі тарихи кезеңде өзін мемлекет дамуының негізгі көздерінің бірі ретінде көрсететін тиімді құралға айналады. [Құнанбаева 2010: 4]

Сондықтан мұғалімнің алдында тұрған басты міндеттер - тіл үйренуге деген ынтаны ынталандыру, білім беру мазмұнының ақпараттық сыйымдылығын арттыру, оқу іс-әрекетінің қарқынын жандандыру, оқытудың заманауи әдістерін қолдану, компьютерлік технологияларды және басқа да жаңа оқу құралдарын қолдану болып табылады.

Білім беру жүйесіндегі өзгерістер тұлғаны дамытатын білім берудің жаңа моделіне көшумен байланысты. Бұған өмірдің барлық саласында шығармашылық белсенділік үшін адамның зияткерлік әлеуетін пайдалану қажеттілігі де ықпал етеді. [Реутова 2012: 35]

Мектептің ең қиын міндеттерінің ішінде ағылшын тілі сабақтарында оқыту мен тәрбие қызметін жетілдіру мәселесі бар.

Бүгінгі таңда мұғалімдер оқушылардың ақыл-ойы мен ерік-жігеріне әсер ету тәсілдерін өзгертуге тырысады, оларды әртүрлі және бай мәдени әлемге, оқытылатын тілдер елдерінің дәстүрлеріне енгізудің жаңа жолдарын іздейді. Сөйлеу әрекетінің барлық түрлерін: айтылым, оқылым, жазылым және тыңдалымды қалыптастырудың тәсілдері мен нұсқаларын қайта қарастыруда. Дәстүрлі оқытумен қатар, оқу процесін жандандыру және танымдық белсенділікті ынталандыру, оқу процесіне интерактивті әдістерді енгізуге ықпал етеді.

Соңғы уақытта ағылшын тілін оқыту әдістемесінде интерактивті тәсілге көшу үрдісі байқалады. Бұл тәсілді батыс әдіскерлері ұсынған. Алайда, «интерактивті тәсіл» терминінің бірыңғай мағынасы жоқ. Кейбір әдіскерлер оны «тілді меңгерудің интерактивті моделі, оқытудың тілдік актілерге (speechevents) қатысу процесінде тікелей жүреді деп болжайды» деп сеніп, коммуникативті тәсілмен қатар қояды. Басқалары бұл тәсілді бірнеше басқа әдістерді қамтитын жетілдірілген тікелей тәсіл ретінде ажыратады.

Қарама-қарсы пікірлер де бар, мысалы, Н. В. Баграмова «коммуникативті-интерактивті тәсілдегі басты назар коммуникация процесіне және аудиториядағы оқу жағдайына аударылады» деген қорытындыға келді, ал коммуникативті оқыту үшін тілдің коммуникативті функциялары басты назарда болады. Бұл пікір А. А. Леонтьевтің қарым-қатынас, яғни өзара әрекеттесу қарым-қатынас арқылы делдал болатындығы туралы ұстанымымен сәйкес келеді. «Өзара әрекеттесу, қарым-қатынас-бұл ұжымдық қызмет, оны біз мазмұн немесе өнім жағынан емес, оны әлеуметтік ұйымдастыру тұрғысынан қарастырамыз». Б. Д. Парыгин қарым - қатынасты екі жақты құбылыс деп санайды: мазмұны бойынша - бұл «психикалық жағдайды өзара білдірудің және ақпарат алмасудың коммуникативті процесі», формасы бойынша-мінез-құлық аспектісі, «қарым-қатынас процесінде жүзеге асырылады, яғни адамдардың өзара әрекеттесуі, олардың бір-біріне қатысты мінез-құлқы» [Мильруд 2000:15] .

Мемлекеттік білім беру стандарты қазіргі заманғы оқушыға жоғары талаптар қояды. Қысқа мерзімдер, ақпараттың үлкен көлемі және оқушының білімі мен дағдыларына қойылатын жоғары талаптар - мұның бәрі білім беру процесінің заманауи шарттары. Осындай жоғары сұраныстарды қанағаттандыру үшін оқу процесін ұйымдастырудың жаңа тәсілдері қажет. Сондықтан, бүгінде шет тілдерін оқыту әдістемесінде коммуникативті тәсілден оның алуан түріне - интерактивті тәсілге көшу үрдісі байқалады.

Шет тілін оқытудың интерактивті әдісін қолдана отырып, негізгі шет тілдік қарым-қатынас дағдыларын оқыту процесін оңтайландыруға және оны жалпы білім беретін мектепте тиімді етуге болады.

Шет тілін оқытуда оқытудың интерактивті әдісін енгізу қажет болады, өйткені адамдардың көлемді, толық білім алуға ғана емес, сонымен қатар оқытудың қызықты және түсінікті түрінде қол жетімділігіне деген қажеттілігі артады.

Оқытудың интерактивті әдістерін енгізу деңгейлік білім беру талаптарына толық сәйкес келеді және бұл әлемдік білім беру кеңістігінде маңызды айқындаушы аспект болып табылады.

Қорытынды біліктілік жұмысының мақсаты: оқытудың орта кезеңінде шет тілін оқытуда интерактивті әдістердің тиімділігін зерттеу, қолдану және анықтау.

Практикалық маңыздылығы: ағылшын тілі сабағында интерактивті әдістер мен тәсілдерді қолданудың оңтайлы жолдарын анықтау.

Жаңалық: Шет тілдерін оқыту үдерісінде интерактивті әдістерді қолдану туралы мәселе қойылды. Олар пайдалы ма, егер солай болса, дәл қалай. Зерттеу жүргізілді, оның барысында оң нәтижелер алынды.

Қойылған міндеттерді шешудің әдіснамалық негізі :

Тұлғаға бағытталған білім берудің заманауи тұжырымдамасы.
Білім беруді ақпараттандыру тұжырымдамасы.
Мемлекеттік білім беру стандарты.

Теориялық маңыздылығы ағылшын тілі сабағында оқушылардың оқу процесіне қатысуын арттыру мақсатында интерактивті әдістерді қолдану қажеттілігін теориялық негіздеу болып табылады.

Зерттеу нысаны: орта мектепте шет тілін оқыту процесі

Зерттеу пәні: шет тілін оқыту процесінде оқытудың интерактивті әдістері және оқу үдерісінің тиімділігін арттыру құралы ретінде.

I тарау Шет тілдерін оқытуда интерактивті әдістер мен тәсілдерді қолданудың алғышарттары

1. 1 Әдістер мен тәсілдер туралы жалпы түсінік

Педагогикалық іс-әрекет білім беру мақсатының айқындығын және нақты міндеттерді нақты түсінуді талап етеді, оларды шешу жеке тұлғаны қалыптастыру процесінде оң нәтижеге әкелуі керек. Бұл мұғалімнің жеке тұлғаға жағымды мінез-құлық дағдыларын қалыптастыруға мүмкіндік беретін ғылыми негізделген және тәжірибеде сыналған әдістерді басшылыққа алуы керек дегенді білдіреді. Мұндай әдістерді жүйелеу кезінде педагогикалық әдіс жасалады.

Әдіс -бұл тәрбие беру және білім беру міндеттерін жүзеге асыруға бағытталған адамның мінез-құлық саласына әсер ету тәсілдерінің жүйесі.

Қабылдау -саналы, жан-жақты дамыған тұлғаны қалыптастыру процесінде білім беру әдістері мен технологияларын қолданудың практикалық механизмі.

Педагогикалық әдіс оқу процесін ұйымдастырудың негізгі принципін оның барлық қатысушыларының өзара әрекеттесуі ретінде көрсетеді. Осы принципке сәйкес білім беру және оқыту әдістерін түсіндірме-репродуктивті, мәселелік-жағдайлық, интерактивті, тұлғалық-бағдарлы, бинарлы, әлеуметтік мінез-құлық түрлерін қалыптастыру ретінде жіктеуге болады.

Әдістердің жіктелуі іс жүзінде педагогикалық әдістер түрінде жүзеге асырылатын мұғалімнің іс-әрекетінің жалпы бағытын анықтайды: бағалау арқылы оң мотивация, коммуникативті жаттығулар элементтері бар іскерлік ойын, оқушылардың презентациясы, мәселелік жағдай жасау және басқа да көптеген педагогикалық нәтижелер.

Әдістерді бірнеше рет қайталау біртіндеп шеберлікке айналатын дағдыларды дамытуға ықпал етеді. Дағдылар мен әлеуметтік қарым-қатынасқа деген дамыған мотивациямен үйлесу, адамның мінез-құлқының түрін анықтайды.

Қабылдау мен әдіс арасындағы айырмашылық:

Әдіс - адам санасының мінез-құлық және танымдық саласына бағытталған педагогикалық іс-әрекеттің жалпы бағыты. Қабылдау - оқу процесін практикалық ұйымдастырудың элементтерінің бірі.

Қабылдау әдіске жалпыға ортақ жеке ретінде сәйкес келеді.

Педагогикалық әдістердің жіктелуі педагогикалық қызметтің белгілі бір түріне басымдық беретін мақсаттар мен міндеттерді ескереді. Көптеген педагогикалық әдістер бірден бірнеше әдістердің практикалық құралы ретінде қолданылады.

Әдіс әрқашан теориялық негізделген және сыналған. Қабылдау икемді және педагогикалық мәселелерді практикалық тұрғыда шешуге бағытталған.

1. 2 Оқытудың интерактивті әдісі туралы түсінік

Интерактивті-біреумен (адаммен) немесе бірдеңемен (мысалы, компьютермен) қарым-қатынас жасау немесе сөйлесу, диалог режимінде болу мүмкіндігін білдіреді. Интерактивті (ағылш. intеr - "арасында"; асt - "әрекет") әдістері - өзара әрекеттесуді үйренуге мүмкіндік беретін әдістер; ал интерактивті оқыту - барлық білім алушылардың, соның ішінде педагогтің өзара әрекеттесуіне негізделген оқыту. Демек, интерактивті оқыту-бұл, ең алдымен, диалогтық оқыту, оның барысында оқытушы мен білім алушының өзара әрекеті жүзеге асырылады.

Өзара әрекеттесудің ерекшеліктері келесідей:

- білім беру субъектілерінің бір мағыналы кеңістікте болуы;

- шешілетін мәселенің проблемалық өрісіне бірлесіп ену, яғни бірыңғай шығармашылық кеңістікке енгізу;

- мәселені шешуді жүзеге асырудың құралдары мен әдістерін таңдаудағы үйлесімділік;

- жақын эмоционалды жағдайға бірлесіп кіру, мәселелерді шешуді қабылдау мен жүзеге асырумен бірге жүретін үйлесімді сезімдерді сезіну.

Интерактивті оқытудың мәні білім беру үдерісі оқушылардың барлығы дерлік оқу процесіне қатысатындай, олардың түсіну мен рефлексияға, білгенін және ойлағанын көрсете алатындай етіп ұйымдастырылуында. Оқыту, оқу материалын меңгеру процесінде оқушылардың бірлескен іс-әрекеті әркімнің өзіндік ерекше жеке үлес қосуын, білім, идея, іс-әрекет әдістерімен алмасатындығын білдіреді. Сонымен қатар, бұл ізгілік пен өзара қолдау атмосферасында орын алады, бұл жаңа білім алуға ғана емес, сонымен қатар танымдық іс-әрекеттің өзін дамытуға, оны ынтымақтастық пен ынтымақтастықтың жоғары формаларына аударуға мүмкіндік береді.

Оқушы

Мұғалім Оқушы

Оқушы

Интерактивті формаларды қолданған кезде мұғалімнің рөлі күрт өзгереді, орталық болуын тоқтатады, ол тек процесті реттейді және жалпы ұйымдастырумен айналысады, алдын-ала қажетті тапсырмаларды дайындайды және топтарда талқылау үшін сұрақтар мен тақырыптарды тұжырымдайды, кеңес береді, жоспардың орындалу уақыты мен тәртібін бақылайды. Психологтар білім беру қарым - қатынасы жағдайында қабылдау дәлдігінің жоғарылауы байқалатынын, есте сақтау қабілетінің жоғарылайтынын, тұлғаның интеллектуалдық және эмоционалды қасиеттері-зейіннің тұрақтылығы, оны тарату қабілеті; қабылдау кезіндегі байқау; серіктестің іс-әрекетін талдай білу, оның мотивтерін, мақсаттарын көре білу сияқты қарқынды дамитынын анықтады.

"Интерактивті оқыту әдістері" ұғымын толығырақ ашу үшін дәстүрлі оқыту мен белсенді оқытуды салыстыру қажет.

1. 3 Оқытудың дәстүрлі және интерактивті тәсілдерінің мақсаттарын салыстыру

Дәстүрлі оқыту өз алдына мынандай мақсат қояды: оқушыларға мүмкіндігінше көп білім беру және оларды игеру. Мұғалім қазірдің өзінде мағыналы және сараланған ақпаратты таратады, оның көзқарасы бойынша оқушыларды дамытуға қажет дағдыларды анықтайды.

Оқушылардың міндеті -басқалар жасаған білімді мүмкіндігінше толық және дәл жаңғырту.

Мұндай оқыту процесінде алынған білім энциклопедиялық сипатқа ие, әр түрлі оқу пәндері бойынша белгілі бір ақпарат көлемін білдіреді, ол оқушының санасында әрдайым семантикалық байланысы жоқ тақырыптық блоктар түрінде болады. [Скаткин 1984: 14] .

Осылайша, белсенді оқытудың мақсаты-мұғалімнің оқушының білімін ашуға, алуға және құрастыруға жағдай жасауы. К. Роджерс «Психотерапияға көзқарас. Адамның қалыптасуы»кітабында былай деп жазады: «Мен оқушыларға берілген білім тек мінез-құлыққа айтарлықтай әсер ететінін және олардың өздері ашқан жаңалықтармен байланысты екенін сезіндім». [Роджерс 1994: 227-228] .

Интерактивті формалардың сипаттамасы, маңызды ерекшелігі-өзара әрекеттесу субъектілерінің өзара бағытталған белсенділігінің жоғары деңгейі, қатысушылардың эмоционалды, рухани бірлігі. Бір қытай астарлы әңгімесінде: «Маған айт - мен ұмытамын; маған көрсет - мен есімде сақтаймын; маған істеуге рұқсат ет - мен түсінемін ». Бұл сөздер интерактивті оқытудың мәнін көрсетеді.

Интерактивті әдістерді қолданған кезде оқушы қабылдау процесінің толық қатысушысы болады, оның тәжірибесі білім берудің негізгі көзі болып табылады. Мұғалім дайын білім бермейді, бірақ оқушыларды өз бетінше іздеуге итермелейді. Оқытудың дәстүрлі түрлерімен салыстырғанда интерактивті оқытуда мұғалім мен оқушының өзара әрекеті өзгереді: мұғалімнің белсенділігі оқушылардың белсенділігіне жол ашады, ал мұғалімнің міндеті олардың бастамасы үшін жағдай жасау болып табылады.

Дәстүрлі әдістермен салыстырғанда оқушылар белсенді оқу процесінде, яғни мұғалімнен дайын күйінде емес, өз белсенділігі арқылы білім алады және дағдыларды игереді. Осылайша, белсенді оқыту процесінде мұғалім оқушылардың өз бетінше игеретін, «ашатын» және соңында білім құрастыратын жағдайлар жасауы керек. Белсенді оқыту стратегиясында қол жеткізілген мақсаттар туралы әңгімені нақтылау үшін біз қазір педагогикалық қоғамдастықта белсенді талқыланып жатқан Б. Блумның танымдық (танымдық) мақсаттарының таксономиясын қолданамыз. Б. Блум жасаған таксономияны ұстанатын болсақ, онда білім бұл иерархияның бірінші, қарапайым деңгейі ғана. Бұдан әрі мақсаттардың тағы бес деңгейі бар, олардың алғашқы үшеуі (білім, түсіну, қолдану) төменгі ретті мақсаттар, ал келесі үшеуі (талдау, синтез, салыстыру) жоғары ретті мақсаттар болып табылады.

Б. Блумның пікірінше, танымдық көзқарастарды жүйелеуші келесідей ұсынылуы мүмкін:

Білім: фактілерді, қабылданған терминологияны, критерийлерді, әдіснамалық принциптер мен теорияларды қоса алғанда, арнайы ақпаратты тану, жаңғырту қабілеті.
Түсіну: кез-келген хабарламаның мағынасын тура түсіну мүмкіндігі.

Б. Блум түсіну режимінің үш түрін анықтады:

аударма-баяндалған материалды қабылдау және басқа түрге ауыстыру (басқа сөздер, график және т. б. ) ;
интерпретация -идеяларды жаңа конфигурацияға қайта құру;
экстраполяция-бұрын алынған ақпаратқа негізделген бағалау және болжау.

Қолдану: бұрын зерттелген принциптерді немесе процестерді сырттан ешқандай нұсқаусыз қабылдау және жаңа жағдайда қолдану мүмкіндігі. Мысалы, әлеуметтік-ғылыми жалпылауды жеке әлеуметтік мәселелерге қолдану немесе жаратылыстану, математикалық принциптерді практикалық жағдайларға қолдану.
Талдау: материалды жеке компоненттерге бөлу, олардың қарым-қатынасын орнату және оларды ұйымдастырудың моделін түсіну. Мысалы, қалыптаспаған болжамдарды тану, себеп-салдарлық байланыстарды анықтау және көркем шығармалардағы формалар мен әдістерді тану.
Синтез: бөліктер мен элементтерді жаңа тұтасқа біріктірудің шығармашылық процесі. Бұл кәсіби эссе жазу, гипотезаларды тексеру тәсілдерін ұсыну және әлеуметтік жағдайларға қолданылатын теорияларды тұжырымдау.
Бағалау: идеялар, шешімдер, әдістер және т. б. туралы құнды пікірлерді әзірлеу процесі. Бұл бағалар сандық немесе сапалық болуы мүмкін, бірақ олар критерийлерді немесе стандарттарды қолдануға негізделуі керек, мысалы, тиісті емдеу әдісін бағалауды немесе белгілі бір пән бойынша стандарттарға негізделген жұмыс нәтижелерін бағалауды қамтуы керек. [Величко 1999: 47-66]

Содан кейін дәстүрлі оқытуда қолданылатын әдістер кешені, әдістер мен тәсілдердің білім беру процесінде мақсаттардың алғашқы үш деңгейіне жетуге мүмкіндік береді. Мысал ретінде оқулықтың кез-келген параграфының соңында орналасқан тапсырмаларды қарастырыңыз. Көп жағдайда оларды орындау үшін оның мазмұнын қарапайым көшіру жеткілікті. Оқушыдан білімді түсінуді және қолдануды талап ететін тапсырмалар (мақсаттардың екінші және үшінші деңгейлері) әдетте қандай-да бір белгімен белгіленеді және оны әрдайым мұғалім қолдана бермейді.

Интерактивті оқыту әдістері сонымен қатар алғашқы үш деңгейдің мақсаттарына қол жеткізуді қамтамасыз етеді, бұл дәстүрлі оқыту жүйесінің әдістеріне қарағанда тиімді. Есте сақтау пирамидасы бұл тезистің жақсы дәлелі бола алады. (1- қосымша) . Нәтижесінде, дәстүрлі парадигмада жұмыс істейтін мұғалімдер оқушылардың ақпаратты жақсы игеруі үшін интерактивті оқыту әдістерін жиі қолданады. Бұл жағдайда дәстүрлі білім беру процесін оңтайландыру туралы ғана айтылады. Бұл бекіту өте маңызды, өйткені ол мұғалімге жазықтықта қандай стратегия жұмыс істейтінін анықтауға мүмкіндік береді.

Интерактивті оқыту әдістері контекстіндегі мақсаттар туралы сөйлесуді жалғастыра отырып, интерактивті оқыту әдістері білім беру процесінде көбінесе жоғары деңгейлі мақсаттарға қол жеткізуге мүмкіндік беретінін атап өткен жөн (4-6 деңгей) . [Григалчик 2003: 12] .

1. 4 Шет тілдерін оқыту үдерісіндегі рөлдік ойындар

Рөлдік ойын - бұл оқытудың кешенді әдістемелік әдісі, онда кішкентай топ ойын презентациясы түрінде маңызды тақырыпты, көбінесе әлеуметтік жанжалды (диагноз және шешім) сыни тұрғыдан қарастырады, сонымен бірге қорғалған қиял жағдайындағы қатысушылар, нақты жағдай моделіндегідей, әртүрлі болжалды адамдардың рөлдерін орындайды немесе сол рөлге қатысты вариациялар, және әлеуметтік мінез-құлықтың күрделілігін сыни тұрғыдан қарастыру бар, ол икемді және сыни, яғни оқу мақсатына құзыретті-рөлдік қатынасы бар.

Педагогикалық әдебиеттерде "рөлдік ойын" термині бірнеше түрлі құбылыстарды біріктіреді:

• балалардың стихиялық рөлдік ойындары, мысалы «анасының қыздары»;

• Э. Берннің анықтамасы бойынша, рөлдік ойындар қоғамдағы адамдардың мінез-құлқының өмірлік сценарийлері ретінде;

• жасаушысы Дж. Мoренo деп саналатын психологиялық рөлдік ойындар немесе психодрамалар;

• М. М. Бирштейн жасаған алғашқы іскерлік ойындардан бастау алатын педагогикалық рөлдік ойындар. Дәл осындай ойындар туралы біз әрі қарай әңгімені жалғастырамыз.

Педагогикада «рөлдік ойын» ұғымының көптеген синонимдері бар: «шығармашылық ойын», «сюжеттік ойын», «еліктеу ойыны», «еркін ойын», «сахналау әдісі», «рөлдерді ойнау». Бірыңғай термин болмағандықтан, рөлдік ойынның да ортақ анықтамасы жоқ. Бұл мәселені зерттеген немесе зерттеп жүрген әрбір адам өз тұжырымын береді. Міне, олардың кейбіреулері.

Педагогикадағы ойын мәселесінің ірі зерттеушісі С. А. Шмаков келесідей анықтаманы береді: «рөлдік ойын - бұл баланың, ең алдымен, әлеуметтік қатынастарды модельдеу формасы және қатал ережелерге, өзгермейтін жағдайларға бағынбайтын еркін импровизация. Ол балаға қол жетімді жаңа материалдық формада «сенімдегі» әлеуметтік қатынасты қалпына келтіреді» [Шмаков 1994: 124] .

Атақты поляк дидакті В. Оконның пікірі мынадай: «Сахналау әдісі деп аталатын сахналық ойын-сауықтар ойдан шығарылған жағдайда рөл ойнауға негізделген. Бұл әдістің маңызды факторы -оқушылардың кейіпкер бейнесін жасау, оған еніп, оның «рөлін» қабылдау. Бұл бір кездері өмір сүрген немесе қазір өмір сүріп жатқан адамның рөлі немесе ойдан шығарылған кейіпкердің рөлі болуы мүмкін. Белгілі бір рөлді орындау дегеніміз-бұл кейіпкер жұмыс істеген немесе жұмыс істей алатын қоғамдық өмір құрылымдарының көлемінде жұмыс істейтін ережелер жүйесіне бағыну». [Оконь 1990: 283] .

Б. В. Куприяновтың пікірінше, рөлдік ойын-"бұл коммуникативтік міндеттерді шешуде және ойдан шығарылған жағдайда қатаң белгіленген рөлдерді орындайтын қатысушылардың заттық-практикалық іс-әрекеттерін имитациялауда арнайы ұйымдастырылған жарыс»[Куприянов 2001: 17] .

Білім беру процесінде рөлдік ойынды қолдануға арналған жұмыстарды талдау ойындарды өткізудің үш әдісі негізінен қолданылатынын көрсетті.

Демонстрациялық рөлдік ойындар. Олар оқушылар аудиториясының алдында арнайы дайындалған қойылымды, содан кейін оны талқылауды ұсынады. Оларды дайындау және жүргізу оңай, өйткені мұғалім әдебиеттен дайын сюжеттерді ала алады, ал ойыншылар қатаң сценарийге байланысты рөлдерді орындауды жеңілдетеді. Сонымен қатар, бұл қандай да бір себептермен қатысқысы келмейтін оқушылардың ойынға қатыспауға мүмкіндік береді.

Бұл әдістің басты кемшілігі - ойынға оқушылардың шектеулі саны қатысады, сондықтан қабылдау ретінде ойынның педагогикалық әлеуеті толық пайдаланылмайды. Егер оқу процесінде туындаған қателіктерді талдаумен немесе үлгіні көрсетумен кез-келген әрекеттің мысалдарын қарастыру қажет болса, онда бұл кемшілік оң бағытқа айналады.

... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.