Глюкоза мен кофеиннен тұратын энергетикалық сусын жас ағза үшін өте зиян

Жұмыс түрі: Реферат
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 12 бет
Таңдаулыға:

ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНЫҢ ҒЫЛЫМ ЖӘНЕ БІЛІМ МИНИСТІРЛІГІ

"Аналитикалық химия" пәні бойынша
Баяндама
Энергетикалық сусындар:құрамы, адам ағзасына әсері

Орындаған: Сұлтанғали Н.
Тобы: ТПерП 21-13
Тексерген: Алмагамбетова С.

Алматы 2022
ЖОСПАР
Кіріспе
Негізгі бөлім
Құрамы: кофеин, таурин.
Пайдасы мен зияны
Алдамшы "эффект"
Қорытынды

КІРІСПЕ
Ежелден бері адамзат адамдардың физикалық және психикалық белсенділігін арттыруға көмектесетін ингредиенттерді табуға тырысатын. Энергиялық сусынды тұтыну арқылы шешілетін негізгі міндет - адамға ішкі импульсті қосымша энергия беру.
Қазіргі заманғы энергетикалық сусындар қуатты және ұзаққа созылады, адамды тонуста 3-4 сағат ұстайды, ал, мысалы, жақсы дайындалған бір стақан кофе 25-30 минутқа ғана сергектілік сезімін ұстауға көмектеседі.
Көптеген адамдар Еуропа мен АҚШ-тағы энергетикалық сусындар тарихының пайда болуымен Red Bull өнімімен байланыстырады. Өте керемет және тартымды сауда атауы бар бұл сусын - қазақ тіліне аударғанда Ашулы бұқа деген баламаны береді.
Оның рецептін жасаушы австриялық Дитрих Матешиц болды, ол тай және Гонконг рикшосымен іс-сапарларында байланыста болды және өзінің авторлық серпімділік беретін сусынымен таныстырған болатын. Идеяны қолданып, оның тұжырымына сүйене отырып, ол Red Bull сусынын өндіретін компанияға аттас қылып шығарған болатын.
Әрине, мұндай коммерциялық тартымды идея бәсекелестердің назарынан тыс қалмады және қазіргі уақытта АҚШ-та мыңнан астам түрлі энергетикалық сусындар шығарылады.
Әлеуметтік ғалымдар өздерінің деректері негізінде 20 жасқа дейінгі жасөспірімдердің 31 бөлігі энергетикалық сусындарды тұрақты қолданатыны жөнінде айтылған болатын. Өзім жүргізген сауалнама барысында 12 жастан 25 жасқа дейінгі азаматтар мен азаматшалардың ең көп тұтынатын сусыны энергетикалық сусын екенін білдім. Сонын ішінде Red Bull, Adrenaline, Flash, Gorilla, Monster, Dizzy тауарлық маркаларының өнімдері тұтынушыларға бай десем, қателеспеспін.
АҚШ-та 2011 жылдың көрсетілімі бойынша энергетикалық сусындардың сатылымы 9 млдр АҚШ долларын құраған болатын.
Сусындардың тағы бір ерекшелігі - дәмінде. Құпия емес, жасөспірімдердің көбісі ең алғаш қуаттандыратын қасиетіне емес, дәміне қызығып, осы сусынды өздеріне ашқан болатын. Құрамындағы дәмдеуіштерге байланысты тағы да тоқталатын боламыз.
Энергетикалық сусындар - адамзаттың бертінде ойлап тапқан өнертабысы. Алайда олардың құрамындағы заттар жүйке жүйесін ынталандыру үшін бұрыннан пайдаланылып келеді. Энергетикалық сусындар емтиханға дайындалып жүрген студенттерге, жұмысын уақытында тапсырып үлгермей жүрген қызметкерлерге, спорттық рекордтарға ұмтылған спортшыларға, шаршаған жүргізушілер мен түнгі клуб қыдырмаларына нағыз құтқарушы болды... Бір сөзбен айтқанда, шаршаса да өзін сергек сезінуі керек адамдарға арналады.
Сусынның бір құтысынан бар шаршағаныңыз кетіп, ұйқы қысу басылып, жаңа әрекеттерге дайын боласыз.

Негізгі бөлім
Құрамы: кофеин, таурин.
Талдау көрсеткендей, үлкен әртүрлілікке қарамастан энергетикалық сусындардың сауда маркалары, олардың рецептуралық құрамы көп жағдайда бір-бірін қайталайды. Көптеген негізгі" қуаттандыратын " немесе ынталандырушы компонент - кофеин.
Мысалы, Red Bull сусынындағы кофеин мөлшері 320 мгл құрайды, басқа белгілі энергетикалық сусындар құрамымен шамамен бірдей. Кейбір жағдайларда, әдетте, жеке өндірушілер шағын қаптамалар қолданғанда, мүмкін көрсетілген мәннен асырып жазады. Бұл да маркетингтік жолдардың бірі десек болады.

Қайнатылған кофедегі кофеин кофенің түріне және оның қайнатылған әдісіне байланысты 380-650 мгл мөлшерінде болады. Ерігіш кофенің құрамында едәуір азырақ болады - шамамен 310-480 мгл. "Кола" сусынының концентрациясында кофеин шамамен 100 мгл болады. Қара шайда шамамен 150-400 мгл кофеин, жасыл шайда - шамамен жарты есе аз. Сондай-ақ какао ұнтағы мен шоколадтың құрамында да кофеин кездеседі. Рұқсат етілген тәуліктік кофеинді тұтыну әдетте 150 мг-ға бағаланады. Жеке өндірушілер таза кофеинді Амазонка алқабында өсетін өсімдіктің жидектерінен алынған гуарана сығындысын қолданады. Бұл жидектер кофе жидектерімен салыстырғанда бірнеше есе көп кофеинмен бай болып келеді.
Химиялық тұрғыдан кофеин - бұл алкалоид, оның кофе дәндерінде 0,7-ден 2% - ға дейін (әртүрлілігіне байланысты); қара байхы шайда -- 2-ден 3,3% - ға дейін, жасыл шай - 1,5-2,3 %; гуарана жидектерінде-3-тен 8% - ға дейін, стандартталған құрғақ гуаранасында-10% кофеин бар. Кола жаңғақтары, сонымен қатар кейбір басқа өсімдік заттарында да кофеин кездеседі.
Еліміздегі ең танымал энергетикалық сусындардың бірі Gorilla-ның құрамын талдайық. Құрамы: дайындалған ауыз су, қант, "Gorilla energy" хош иісті хош иісті негізі (су, хош иістендіргіштер, IV E150d қант колерін бояғыш), витаминдік премикс (с, B7, B3, B5, B6, B12 витаминдері), қышқылдықты реттегіштер лимон қышқылы және 3-алмастырылған натрий цитраты, мальтодекстрин, таурин, табиғи кофеин, L-карнитин. Жоғарыда айта кеткен кофеин сусында 30мг мөлшерін құрайды. Мындағы ең көп еститін термин, бірақ оның не екені көбімізге беймәлім - таурин.
Неліктен тауринды энергетикалық сусындарда қолданады?
Сусынның негізгі компоненті - бұл шынымен қуаттандыратын синтетикалық кофеин, таурин де қолданылады - энергия процестерін жеделдетуге және жүрек бұлшықетінің жұмысын жақсартуға көмектесетін жануарлардан шыққан амин қышқылы. Сонымен қатар тауринның минустарын айта кету жөн деп ойлаймын. Таурин энергетикалық процестерді ынталандырады. Алайда, ол өтке жиналып, ұйқы безінің жасушаларын бұзады. Бұл заттың жоғары концентрациясы ұйқы безіне қан кетуіне және тіпті өлімге әкелуі мүмкін. Энергетикалық сусындар қан қысымы мен қандағы қант деңгейін жоғарылатады. Бірақ, тауриннің кең функционалды спектрі бар. Ол осморегуляция процестеріне қатысады, яғни жасуша мембраналарын тұрақтандырады, антиоксиданттық функцияны орындайды, өт қышқылы тұздарының синтезіне қатысады, метаболизм процестерін жақсартады, сонымен қатар бұлшықеттің жиырылу қызметін реттейді.

2. Пайдасы мен зияны
Аталмыш сусынның пайдасынан зияны басым екені бәрімізге мәлім. Сондықтан да, бірінші зиянына тоқтала кетуді жөн көрдім. Канада биологтары энергетикалық сусындарды белсенді қолданатын жасөспірімдер мен жастар басқа балаларға қарағанда тахикардиядан, жүрек айнуынан және ұстамадан зардап шегетінін анықтады, деп хабарлайды Open CMAJ журналында жарияланған мақалада. Жоғарыда айтылғандай, кофеин баланың денесі үшін мүлдем ұсынылмайды. Энергияны теріс пайдалану неврологиялық бұзылуларға әкелуі мүмкін энергия зәр шығарудың жоғарылауын ынталандырады, ал құнды микроэлементтер, мысалы, жүрек бұлшықетінің жұмысы үшін қажет калий, несеппен денеден кетеді. Адреналинның шамадан тыс көп бөлінуі жүрекке ауыр соғады. Энергетикалық сусындарды белгіленген мөлшерлемеге сай тұтыну қатаң талап етіледі. Максималды мөлшер - күніне 2 құты сусын. Мөлшерден асыру - қан қысымының немесе қан құрамындағы қант деңгейінің көтерілуіне әкеп соғуы мүмкін. Энергетикалық сусындар Франция, Дания және Норвегияда ресми түрде рұқсат етілмеген және дәрі ретінде тек дәріханаларда сатылады. Энергетикалық сусындардың құрамындағы дәрумендер мультидәруменді кешенді алмастыра алмайды.

Жүрек аурулары бар, гипо немесе гипертониямен ауыратын адамдарға энергетикалық сусындарды тұтыну құпталмайды.
Энергетикалық сусындар ағзаны энергиямен қамтамасыз етеді деген тұжырым - дәлелсіз. Сусында ешқандай энергия жоқ, ол тек энергия қоздырушысы. Яғни, біз өз энергия қорымызды пайдаланамыз, қысқаша айтқанда, энергияны өзімізден қарызға ала тұрамыз. Алайда ерте ме, кеш пе бұл қарызды шаршағандық, ұйқысыздық, ашушаңдық түріндегі пайызбен қайтаруға тура келеді.
Басқа да ынталандырушылар сияқты энергетикалық сусындардың құрамындағы кофеин жүйке жүйесін әлсіретеді. Оның әсері 3-5 сағат сақталады, бұдан кейін ағзаға демалыс қажет. Сонымен қатар, кофеинге адам тез әуестенеді. Глюкоза мен кофеиннен тұратын энергетикалық сусын жас ағза үшін өте зиян.
Көптеген энергетикалық сусындардың құрамында көп мөлшерде В дәрумені болады. Бұл жүрек соғысын жиілетіп, аяқ-қолдардың дірілдеуіне себеп болуы мүмкін. Фитнес жанкүйерлері кофеиннің несеп айдағыш қасиеті жайлы жақсы білуі тиіс. Яғни, жаттығудан кейін энергетикалық сусын ішуге болмайды, өйткені жаттығу кезінде ағза онсыз да көп сұйықтық жоғалтады.
Энергетикалық сусындардың құрамында таурин және глюкуронолактон бар. Таурин қажетті мөлшерден бірнеше есеге асып түседі, ал 2 құты сусындағы глюкуронолактонның мөлшері күнделікті нормадан 500 есе (!) көп. Бұл ингредиенттердің ағзаға қалай әсер ететіндігі ғалымдарға әлі белгісіз. Сондықтан таурин мен глюкуронолактонды мұндай жоғары мөлшерде пайдалану қауіпсіздігі әлі анықталмаған, әлі де зерттеулерді қажет етеді.
Байқағанымыздай, артықшылықтарынан кемшіліктері көп. Дегенмен, әр адамның өмірінде энергетикалық сусынға жүгінуге тура келетін кездер болады. Мұндай жағдайда ағзаңызды қорғау үшін сусынды тұтыну ережесін мұқият оқыңыз.
Энергетикалық сусындарды тұтыну ережелері:
Кофеиннің бір күндік мөлшерін асырмауға тырысыңыз, яғни екі құтыдан көп ішпеңіз.
Сусынның әсері тарқаған соң ағзаға күш жинау үшін демалыс қажет.
Спорттық жаттығулардан кейін энергетикалық сусындар ішпеңіз - спорттық сусындар да қан қысымын көтереді.
Энергетикалық сусындарды жүкті әйелдерге, балаларға, жасөспірімдерге, егде адамдарға, гипертониядан зардап шегетін, жүрек-қан тамырлары ауыратын, глаукома, ұйқысы бұзылған, тез қозғыш және кофеинге сезімтал адамдарға тұтынуға тыйым салынады.
Кофеин қаннан 3-5 сағаттан соң шығады, ал кейде тек жартылай. Сондықтан осы уақыт аралығында энергетикалық сусындарды кофеинді (шай, кофе) басқа сусындармен араластыруға болмайды - әйтпесе мөлшерді асырып жіберу қаупі артады.
Көптеген сусындар мол калориялы. Энергетикалық сусындарды жаттығу алдында тұтынған жөн. Ал егер сіз салмақ түсіру үшін емес, жай ғана жаттығулар жасасаңыз, онда жаттығулардан кейін де ішсеңіз болады.
Энергетикалық сусындарды ешқандай ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.