Бастауышта оқыту педагогикасы мен әдістемесі
Қазақстан Республикасының білім және ғылым министрлігі
М. Әуезов атындағы Оңтүстік Қазақстан университеті
Тарих және Педагогика факультеті
Кафедрасы: МЕКТЕПКЕ ДЕЙІНГІ ЖӘНЕ БАСТАУЫШ ОҚЫТУ ТЕОРИЯСЫ МЕН ӘДІСТЕМЕСІ
Мамандығы: Бастауышта оқыту педагогикасы мен әдістемесі
Ғылыми тағылымдама есебі
Магистрант: Бауыржан Шаттық Жасұзаққызы
Группа: МФ-20-2нк
Шымкент - 2021
Мазмұны
Кіріспе ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
Негізгі бөлім
3
1. М.Әуезов атындағы ОҚУ Мектепке дейінгі және бастауыш оқыту теориясы мен әдістемесі кафедрасын таныстыру ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
4
2. Абай атындағы Қазақ Ұлттық Педагогикалық Университетінің Бастауышта оқыту педагогикасы мен әдістемесі кафедра құрамымен танысу ... ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
6
3. Кафедраның жетекші профессорларының онлайн дәрістеріне қатысу ... ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
8
4.Университеттің электронды ақпараттық білім беру орталығынан зерттеу тақырыбына сәйкес ғылыми әдебиеттермен танысу ... ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .
11
5. Абай атындағы Қазақ Ұлттық Педагогикалық Университеттің ғалымдарынан диссертация тақырыбына байланысты кеңес алу ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .
15
6. Қорытынды ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
22
7. Пайдаланылған әдебиеттер тізімі ... ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ... ..
23
8. Мінездеме ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
24
Кіріспе
Мен Бауыржан Шаттық Жасұзаққызы М.Әуезов атындағы ОҚУ-дың Бастауышта оқыту педагогикасы мен әдістемесі мамандығының I курс магистранты 01.02.2021-12.02.2021 жылы аралығында Абай атындағы Қазақ Ұлттық Педагогикалық Университетінде ғылыми тағылымдамадан өттім. Тағылымдама барысында Абай атындағы Қазақ Ұлттық Педагогикалық Университетінің Бастауышта оқыту педагогикасы мен әдістемесі кафедра құрамымен танысып, М.Әуезов атындағы ОҚУ Мектепке дейінгі және бастауыш оқыту теориясы мен әдістемесі кафедрасын таныстыру мақсатында презентациялау жасадым. Абай атындағы Қазақ Ұлттық Педагогикалық Университетінің профессор оқытушылардың жұмыстарымен танысып, онлайн дәрістеріне қатыстым. Университеттің электронды ақпараттық білім беру орталығынан Бастауыш мектеп балаларын оқыту мен тәрбиелеу үрдісінде ұлттық рухани құндылықтарды пайдалану әдістемесі тақырыбына сәйкес диссертациялармен, ғылыми әдебиеттермен танысу жұмыстарын жүргіздім. Сонымен қатар, профессор-оқытушылардан зерттеу тақырыбына байланысты онлайн кеңес алдым.
Ғылыми тағылымдаманың мақсаты: Бастауыш мектеп балаларын оқыту мен тәрбиелеу үрдісінде ұлттық рухани құндылықтарды пайдалану әдістемесі тақырыбына сай материалдар талдау және жинақтау.
Ғылыми тағылымдаманың міндеттері:
- университеттің білім беру жүйесімен танысу;
- университеттің электронды кітапхана қорымен танысу;
- магистрлік диссертация тақырыбына сәйкес зерттеу жұмыстарын жүргізу.
01.02.2021ж. Тағылымдаманың алғашқы күні М.Әуезов атындағы ОҚУ Мектепке дейінгі және бастауыш оқыту теориясы мен әдістемесі кафедрасын таныстырудан басталды.
Университет Миссиясы: жаңа білімдерді қордалау және жоғары оқу орнын кәсіпкерлік университетке түрлендіру негізінде еліміздің зияткерлік элитасын қалыптастыру.
Мектепке дейінгі және бастауыш оқыту теориясы мен әдістемесі
Кафедра меңгерушісі: Ермекбаев Мухтар Абенович
Ғылыми дәрежесі: Педагогика ғылымдарының кандидаты, доцент
Байланыс мәліметтері: А.Байтұрсынов көшесі, нү (№7 ғимарат), 334 кабинет
Жұмыс телефоны: 8(7252) 41-43-69
Е-mail: muhtermek@mail.ru
Мектепке дейінгі және бастауыш оқыту теориясы мен әдістемесі кафедрасының тарихы мен табыстары
М.Әуезов атындағы Оңтүстік Қазақстан мемлекеттік университетінің Тарих және педагогика факультетінін Мектепке дейінгі және бастауыш оқыту теориясы мен әдістемесі кафедрасының тарихы 1996 жылдан басталды. 1997-2000 жылдар аралығында кафедраны ф.ғ.к., профессор Қ.Молдабек басқарды.
2020 жылдан қаңтар айынан бастап Мектепке дейінгі және бастауыш оқыту мен әдістемесі кафедра меңгерушісі қызметін педагогика ғылымдарының кандидаты, доцент Ермекбаев Мұхтар Әбенұлы атқарады.
Оқытушы-профессорлар құрамы
Кафедраның толық штат саны -31, оның 2 ғылым докторы, 14-і ғылым кандидаты, 1-профессор, 15-і доцент, 6-еуі аға оқытушы. Кафедра құрамындағы профессор-оқытушылар өз ісінің шебері, ЖОО орнының үздік оқытушысы мемлекеттік гранттың иегерлері тәрбие мен білімді ұштастыра білген ұстаздар қызмет етеді.
02.02.2021ж. Абай атындағы Қазақ Ұлттық Педагогикалық Университетімен, Бастауышта оқыту педагогикасы мен әдістемесі кафедра құрамымен, оқу үдерісі және ғылыми-зерттеу қызметінің негізгі бағыттарымен таныстым. Профессор оқытушылардың жұмыстарымен танысып, ғылыми тағылымдама бағдарламасы, жоспары және кестесімен таныстым.
1928 жылы құрылған, Қазіргі уақытта Абай атындағы Қазақ ұлттық педагогикалық университеті - Қазақстанның ең ірі және жетекші университеті, отандық педагогикалық ғылым мен мәдениет орталықтарының бірі. Білім берудің жоғары сапасы, республиканың үздік университеттерінің арасында лайықты орын және педагогикалық университеттер рейтингісінде бірінші орын еңбек нарығында өз орнын таба алатын жоғары білікті мамандарды даярлау бойынша маңызды міндеттерді қоюға және шешуге мүмкіндік береді.
2003 жылдың 26 қыркүйегінде Президент Н. Ә. Назарбаевтың № 1201 Жарлығымен университет "Абай атындағы Қазақ ұлттық педагогикалық университеті (ҚазҰПУ)" болып өзгертілді және "Ұлттық"мәртебесіне ие болды. 2007 жылдың 24 қыркүйегінде Абай атындағы ҚазҰПУ жоғары білім беру көшбасшыларының Оксфорд саммитінде (Ұлыбритания) ХХІ ғасырдың көшбасшылық бағдарламасы аясында "Бір Еуропа" және "Еуропалық сапа" сияқты халықаралық марапаттарға ие болды. Сол жылы университет Қазақстан Республикасы Президентінің "сападағы жетістіктері үшін"сыйлығымен марапатталды. Бүгінгі таңда Абай атындағы Қазақ ұлттық педагогикалық университеті - жоғары және жоғары оқу орнынан кейінгі білім беру саласындағы "Білім", "Гуманитарлық ғылымдар", "жаратылыстану ғылымдары", "әлеуметтік ғылымдар және бизнес", "өнер" және т. б. мамандар даярлау бағыттары бойынша ірі ғылыми-білім беру орталығы.
Бүгінде университет құрамында 7 институт жұмыс істейді: Педагогика және психология; Математика, физика және информатика; Филология және көптілді білім беру; Өнер, мәдениет және спорт; ғылым және география; тарих және құқық; Сорбонна-Қазақстан институты. Шетелдіктерге арналған жоғары оқу орнына дейінгі дайындық факультеті де бар.
Абай атындағы Қазақ Ұлттық Педагогикалық Университеті
Бастауышта оқыту педагогикасы мен әдістемесі кафедра меңгерушісі п.ғ.д., профессор Жумабаева Азия Елеупанкызы. Кафедрада Амирова Амина Слямхановна, Тұралбаева А.Т., Уайсова Гулнар, Эльмира Уайдуллакызы сынды білікті профессор-ғалымдар, аға оқытушылар және магистранттарға жауапты эдвайзер Умирбекова Акерке Нурланбекова жұмыс жасайды.
03.02-04.02.2021ж. Абай атындағы Қазақ Ұлттық Педагогикалық Университетінің Бастауышта оқыту педагогикасы мен әдістемесі мамандығының сабақ кестесіне сәйкес кафедраның жетекші профессорларының онлайн дәрістеріне қатыстым. Сабақ барысында өзіме қажетті ақпараттар ала білдім. Сонымен бірге профессор, оқытушылардың өзіме берілген тапсырмаларын уақытылы орындап отырдым.
п.ғ.д., профессор Амирова Амина апайдың онлайн дәрісі
п.ғ.к., профессор Уайсова Гулнар апайдың онлайн дәрісі
п.ғ.к., доцент Акпаева Ассел апайдың онлайн дәрісі
05.02-08.02.2021ж. Университеттің электронды ақпараттық білім беру орталығынан зерттеу тақырыбына сәйкес ғылыми әдебиеттермен танысып, қажетті материалдарды талдау, жинақтау.
Университеттің ғылыми кітапханасы 1928 жылы ашылады. Кітапхана құрылған кезде оның қорында 40 000-ға жуық кітап болады. Оның негізін Верный гимназияның кітапханасы мен жеке коллекциядағы кітаптардан құралған. Кітапхана қазіргі таңда Республика бойынша жоғары оқу орындарының ірі ғылыми кітапханаларының біріне айналды. Кітапхана қорында 2 520 722 дана кітап бар, ал оған тағы басқа басылымдарды қоссақ, әлдеқалай арта түседі. Кітап қоры - әр түрлі ғылым салаларының әдебиеттеріне бай. Кітапхана қорында ХYIII - XX ғасырларда түрлі білім саласы бойынша жарық көрген сирек кітаптар да кездеседі. Алматы және Алматы облысының жоғарғы және орта оқу орындарының кітапханалары үшін Абай атындағы Қазақ ұлттық педагогикалық университетінің кітапханасы 1997 жылғы 31 қантардың ҚР білім және ғылым Министрінің №33 бұйрығы бойынша оқу-әдістемелік орталығы болып саналады. Кітапхана - Қазақстан Республикасы жоғары оқу орындарының Ассоциация мүшесі болып саналады.
Қосымша электрондық ресурс залы бар. Барлық компьютерлер Интернет жүйесіне қосылған және қосымша 2 локалдық жүйесі бар. Бірінші жүйесі - кітапхана бөлімдерінің автоматтандырылған жұмыс орындарын біріктіреді, ал екіншісі - электронды ресурс залы үшін қосылған. Қазіргі таңда кітапхана автоматтандырылған РАБИС-АБАЙ бағдарламасы бойынша жұмыс істелінеді. Оқырмандарға қызмет көрсету тиімділігін арттыру мақсатында жаңа ИРБИС жобасы пайдаланады. Жаңа ИРБИС бағдарламасы бойынша оқырманға қызмет көрсету бөлімі кітап беру модулімен жүзеге асырады.
Электрондық каталог Кітапханада электронды каталогта 15 мың жазбалар құрайды - кітапхана бөлімінің www.Kaznpu.kz сайтында орналасқан. Онда 1997 жылдан бастап әдебиеттер ұсынылған.
Бастауыш сынып оқушыларын тәрбиелеуде ұлттық рухани құндылықтарды пайдалану
Қазіргі кезде еліміздің білім беру ісінде түбірлі өзгерістер болып жатқаны мәлім.Ал бүгінгі таңда мектептің ,мұғалімнің ең қасиетті міндеті-рухани бай,жан-жақты дамыған жеке, дарынды тұлғаны қалыптастыру. Рухани байлық ең алдымен әр халықтың ұлттық әдет-салты, мәдениеті, өнері және шыққан түп тамырында жататыны белгілі.Сол ұлттық құндылықтарды бүкіл адамзаттың өз ұрпағын тәрбиелеудегі білім берудегі озық ұстанымдармен байланыстыра отырып, әр баланың қабілетін, талантын ашып, өзіне-өзінің сенімін нығайтып, өзіне жол ашуына түрткі жасауымыз қажет.
Еліміздің болашағы-ұрпақ тәрбиесінде, еліміз егемендік алып,өз алдына отау тігіп өзінің ішкі-сыртқы саясатын өзі шешетін болды. Бүгінде баршаның міндеті-әдет-ғұрпымызды, салт-дәстүрімізді жандандырып, ұлттық сана-сезімі жоғары тәрбиелі ұрпақты өсіру.
Қазақ ағартушысы М.Жұмабаев ...Әрбір ұлттың баласы өз ұлтының арасында өз ұлты үшін қызмет қылатын болғандықтан,тәрбиеші баланы сол ұлт тәрбиесімен тәрбие қылуға міндетті деген.Жас ұрпаққа саналы тәрбие және сапалы білім беру деңгейі ең алдымен мұғалімнің даярлығына,оның іс-тәжірибесінің қалыптасып шыңдалуына байланысты.
Мұғалім-баланың жеке тұлғасын қалыптастырушы,маңызды тәлім-тәрбие өнегесінің бастаушысы,жарқын үлгісі,бала қиялын самғатып,арманын көкке ұсындырушы басты тұлға.Бүгінгі жас өркеннің ертеңгі әлеуметтік - саяси қоғам мүшесі ретінде қалыптасуында тәлім-тәрбиенің маңызы зор екендігі белгілі.Ендеше қоғамдағы қол жеткен тәрбиелік жақсы дәстүр атаулыны пайдаланып,биік адамгершілік қасиеттерге баулу,тәрбиелеу-мұғалімнің басты міндеті.Мұғалім жан-жақты жетілген білімді,әдістемелік шығармашы- лық шеберлік иесі,халықтық дәстүр,әдет-ғұрып пен салт-сана ерекшеліктерін әлеумет- тік қарым-қатынастар түрлерін кәсіби түрде меңгеруі тиіс. Әсіресесе осы кәсіби білік дағ- дыларын шыңдауы оның ұстаздық тәжірибе жинақтауының ең басты алғы шарты болып табылады.
Келешекте біздің еліміз басқа тәуелсіз елдермен терезесі тең болып өмір сүруі үшін қазақ балаларын ешкімнен кем қылмай,мектеп қабырғасынан-ақ жан-жақты білімді, тәрбиелі етіп шығару үшін сынып жетекші ұлттық құндылықтарды басшылыққа ала отырып тәрбие жұмысын жүргізген абзал.
Қазіргі таңда мұғалім болу,тәрбиеші болу оңай жұмыс емес.Басқа ешбір мамандық адамға дәл мұғалімге қойылғандай талаптар қоймайды.Педагогтық қызметтің жетістігін бағалау да өте қиын. Оның сапасы сызғышпен өлшеп,әрбір мысқалына дейін таразыға тартатын дүние емес. Я.А.Коменский балаларға тәлім-тәрбие беріп ұстаздық көрсететін мұғалімді өте жоғары бағалады: Мұғалім-мәңгі нұрдың қызметшісі.Ол барлық ой мен қимыл әрекетіне ақылдың дәнін сеуіп,нұр құятын тынымсыз лаулаған жалын иесі.Оларға тамаша қызмет тапсырылған,күн астында одан жоғары ешнәрсе болмақ емес.Балалардың санасы мен мінез- құлқының қалыптасуына тәрбиешінің жеке басының ,оның моральдық бейнесінің атқаратын ролі орасан зор.Бұл әсерді өзінің күші жағынан ешнәрсемен салыстыруға болмайды. Бұл- ерекше құдіретті күш. Орыстың ұлы педагогі Д.К.Ушинский Тәрбие де барлығы да тәрбиешінің жеке басына негізделуге тиіс.Ешқандай жарғы және бағдарлама,ешқандай оқу орнының жасанды орталығы қаншалықты жетілдірілгенімен тәрбие ісінде жеке адамды алмастыра алмақ емес.Тәрбиешінің тәрбиеленушіге тікелей әсерінсіз мінез-құлыққа сіңерліктей шын тәрбие беру мүмкін емес. деп жазды.Сондықтан тәрбиешінің жеке басына ерекше талаптар жүктеледі.Ерік-қайраты күшті, мінезге бай жас өспірімдерді қалыптастыру үшін мұғалімнің жеке басы сол талаптарға сай болу керек.Мұғалімнің жеке басында сөз бен істің арасында алщақтық болмау керек.
Тәрбие жайындағы белгілі мәліметтер адам баласының тәрбиесіне сүйенеді. С.А.Назарбаеваның Ұстаздан ұлағататты кітабында: Тәрбие дегеніміздің өзі, ең алдымен,баланың сезімін оятып,әсершілдігін дамыту ,сезімді тәрбиелеу-баланы қоғамдық мәні бар,адамдарға жақсылық әкелетін қылық-қасиеттерден рахат,қуаныш табуға баулу деген сөз. Парасаттылық дегеніміз-адамзатқа қызмет ету,-деп жазылған.
Бала тәрбиесі ең алдымен,аға ұрпақтың жас жеткіншекке деген сүйіспеншілігі мен қамқорлығынан,ұрпақтан ұрпаққа жалғасқан адамгершілік ізгі қасиеттердің жиынтығынан туындайды.Атадан балаға ұласатын ұлттық құндылықтар үлкендердің әңгімесінен, іс-қимылынан танылып, сезім арқылы жүректен жүрекке беріліп отырған. Сондықтан егеменді ел жастарының санасына осы ұлттық ұлағатты қасиеттерді сіңіре білудің мәні зор.Адамның адам болып қалыптасуында ата-аналармен қатар,тәрбиеші мен мұғалімнің ролі зор.Яғни,мұғалім мамандығының иелеріне болашақ ұрпақты тәрбиелеуде үлкен жауапкершілік жүктелген. Ф.М.Достоевскийдің Өзіңнен өзіңді ізде,өзіңе өзің бағын,өзіңді өзің тани біл,-дегеніндей,әр мұғалім өзінің бала болғанын,өзінің ата-ана екенін,өзінің оқытушы болып қалыптасып келе жатқанын ой елегінен жйі-жиі өткізіп отырса,өзге алдындағы жауапкершіліктің сыры бірден айқындала бастайды. Н.А.Добролюбовтің Мұғалім өзіне шәкірттердің қаншалықты жоғары бағалап қарайтынын есінде сақтаса,оның балаларға тигізетін ықпалы соншалықты күшті болады, соншалықты оның әрбір мақтауы балаларды шаттандырады,оның әрбір ескертуі баланың жүрегіне терең орнығады.демек барлық тәрбие жұмысы игілікті болады,-деп айтқанындай,баламен кездескен сәттен бастап,оның үйіне қайтатын уақытына дейінгі кезеңде баламен тікелей қарым-қатынаста екенін,онымен ішкі сезімі байланыста болатынын бір сәт естен шығармағаны абзал.Сонда ғана ел білікті,парасатты,жан-жақты жетілген жеке тұлғаны тәрбиелеу ісінде едәуір табыстарға қол жеткізе алады.
Тәрбие кезеңдеріндегі оның өзіне тән заңдылықтарын сәтті пайдалану ұрпақ тәрбиесінің жемісті болуының ең үлкен кепілі болмақ.
Қазақстан Республикасының баянды да тәуелсіз мемлекет болу үшін ұлттық құндылықтар тәрбие арқылы халық педагогикасынан нәр алып,адами құндылықтардың барлық саласын бойына сіңірген,таза елжанды азамат керек.Қазақ мемлекеті үшін бар білімі мен қабілетін сарп ететін,елін,туып-өскен жерін,тілін,халқының тарихын,дінін,мәдениетін біліп,құрметтейтін жеке тұлға тәрбиелеу,жалпы жұртшылық,әкімшіліктер мен білім беру мекемелерінің басты міндеті. Н.Ә.Назарбаевтың Қазақстан халқына арнаған Жолдауында: Біз Қазақстанның барлық азаматтарының отаншылдық сезімі мен өз еліне деген сүйіспеншілігін дамытуға тиіспіз және оны қалыптастыру басты міндетіміздің бірі деген сөзін басшылыққа ала отырып, Менің Отаным-Қазақстан деп ойлайтын әрбір азамат ұлттық құндылықтарды бала бойына сіңіретін тәрбие жұмысын жүргізуі міндетті. Ал ұлттық тәрбиеге тікелей ықпал жасайтын білім ордасы,мектептер мен жоғары оқу орындары.Олар жас мамандар мен ұстаздарға мемлекет пен халықтың мүддесін ойлайтын, елім, туып-өскен жерім, мен Қазақстан Республикасының азаматымын деп жүрегі соғатын ұрпақ тәрбиелеудің әдіс-тәсілдерін үйретуге міндетті. Ал тәрбиеге байланысты мұғалімдердің білімін жетілдіріп,қайта даярлау мемлекеттің ұсынған қаулы-қарарлары мен заңдарына сай келуі керек.
Ұлтжанды, адами құндылықтарды бойына жиған,қиыншылықтан жол табатын,экономикалық бәсекелестікке қабілетті,ары таза.иман жүзді,біреудің қолдауынсыз өз еңбегімен білім алған,елі мен жерін сүйетінін атқарған ісімен дәлелдеген жастарды көргіміз келеді.Ұлттық тәрбие дегеніміз сана-сезім мен сенім қалыптастыру.Ол үшін жастарға ұлттық тәрбиені ел-жұрт, қоғамдық орын, ата-ана болып,жан-жақты ойлана отырып берсек,біздің де,мемлекеттің де көркейетіні даусыз. Бүгінгі жас ұрпақты сонау замандардан жинақталған ата-бабамыздың мол мұрасымен яғни ұлттық құндылықтарымен сусындату-біздің басты парызымыз. Демек,ұлттық құндылықтарды пайдалана отырып тәрбиелеу арқылы сынып жетекші ұлттық тұлғаны қалыптастырмақ. Адамды адам ететін қоршаған орта және тәлім-тәрбие десек,мектеп жасы балаларының тұлғалық ерекшеліктерінің қалыптасуына отбасы мен бірге сынып жетекшінің де ролі ерекше .
Ұлттық құндылықтар арқылы тәрбиелеу дегеніміз-халықтың ғасырлар бойы жинақтап, іріктеп алған тәжірибесі мен ізгі қасиеттерін жас ұрпақтың бойына сіңіру баланың қоршаған ортадағы қарым-қатынасын,дүниетанымын,өнерге деген көзқарасын және соған сай мінез-құлқын қалыптастыру.
Бүгінгі жаһандану үрдісі жүріп жатқан жағдайда ұлттық мүдде,ұлттық тәрбие,ұлттық рухты сақтап қалу-үлкен міндет. Жас ұрпақты ұлттық құндылықтар арқылы тәрбиелеуде халқымыздың сан ғасырлық тәжірибесі бар екені даусыз. Сондықтан сол мол тәжірибені пайдалануға тырысып,ең бірінші жаны таза,рухани биік,адамгершілігі мол,халқына пайдасын тигізетін адам тәрбиелеу - әрбір педагогтың міндеті.
Жеке тұлғаны ұлттық тәрбие арқылы дамыта отырып, нақты әрекет арқылы оқытуда төмендегі құндылықтардың болуы қажет:
- белсенді қарым-қатынас: оқушы мен мұғалімнің әрбір мәселеде өз көзқарастарын білдіріп отыруы;
- индивиттік: мұғалімнің әр жеке оқушының ерекшелігін дамыту, қоғам алдындағы жауапкершілігінің болуы;
- өзіндік тәртіп: өзіндік бақылау мен бағалауды шешім қабылдауды үйрену;
- шыдамдылық: әр түрлі пікірлкрді қабылдай алу, бір-бірінің пікірлері мен ерекшеліктерін құрметтеу, қабылдау.
Ұлттық құндылықтарымызды әлемдік деңгейге шығаруға қабілетті тұлға тәрбиелеу үшін:
- оқушылдардың сана-сезімін қалыптастыру;
- жас ұрпақ санасына туған халқына деген құрмет, сүйіспеншілік мақтаныш сезімдерін ұялату, ұлттық рухын дамыту;
- ана тілі мен дінін, оның тарихын, мәден етін, өнерін, салт-дәстүрін, рухани-мәдени мұраларды қастерлеу;
- жас ұрпақ бойында жанашырлық, сенімділік, намысшылдық тәрізді ұлттық мінездері қалыптыру сияқты міндеттерді орындағанда ғана біз мақсатқа жете аламыз.
Жаңа Қазақстан үшін қазақ өркениетін дамыту, салт-дәстүрін, әдет-ғұрпын, тілін, т.б. ұлттық құндылықтар аясында кеңейту - өзекті мәселенің бірі. Сондықтан алдымызда тұрған үлкен мақсат - ұлттық мұра құндылықтарын қазіргі таңның мәдени жетістітерімен үйлестіру. Жас ұрпақ тәрбиесінде үйлесімділік заңы салтанат құруы шарт. Яғни ол өзінің өсу, есею кезінде ақ сүт беріп асыраған ата-анасымен де, көкірек көзін ашқан ұстаздарымен де үйлесім таба білуі тиіс. Сонда ғана тұлға бойында ұлттық рухани қасиеттер бірте-бірте қалыптасары сөзсіз. Тұлға бойындағы рухани құндылықтарды қалыптастырудың көзі, отбасы, әулет, әлеуметтік орта, мемлекет болса, ұлтық құндылық, ұлттық салт-сана, ұлт алдындағы міндет, парыз, намыс, ұлттық рух, ұлттық салт-дәстүр, тұлға бойындағы ұлттық құндылықтың жоғары көрсеткіші. Тәрбиенің негізі болып саналатын адамзаттық құндылықтардың бірі тәрбиенің басқа адамға деген қажеттілігі, басқа адамидарды сүйе білу қажетілі болып табылады.
Ғұлама Абай баланың бойына алты қасиет пен үш асыл мінез-құлық сіңіру парыз деген. Міне ,осы алты қасиетпен бірге үш асыл мінез-құлық.
1.Елімен туған-туыс,жұрағат,жекжат,дос-жолда сқа адал болу.
2.Өте әділетті болу
3.Шындықты тура бетке айту сияқты асыл мінезді атап көрсеткен.
Әрбір адам ең алдымен өз халқының перзенті,өз Отанының азаматы болу керегі екенін, ұлттың болашағы тек өзіне байланысты болатынын есте ұстауға тиіс.Оның осындай тұжырымға тоқталуына ұлттық әдет-ғұрыптар мен дәстүрлер көптеп көмектеседі,Солар арқылы ол жалпы азаматтық әлемге аяқ басып,өз халқының игілігін басқа халықтарға жақын да,түсінікті ете алады.Сондықтан әрбір ұстаз өз кезі мен өткеннің талаптары,объективті факторлар негізінде жеткіншек ұрпақты өмірге даярлап,оны жинақталған тәжірибе арқылы тәрбиелеп отырып,өзінің ата-бабаларының рухани мұрасын игерте түсуі керек.
Ұлы педагог К.Ушинский Тәрбиенің қайнар көзі тек адамның жеке басының өнегесіне негізделген.Ешқандай жарғы да,бағдарлама да оның орнын баса алмайды-деп текке айтпаған. Ендеше еліміз тәуелсіздікке қолы жеткен қазіргі кезде білім беру жүйесіндегі негізгі міндет-ұлтымыздың таным құндылықтарын бойына сіңіріп,салт-дәстүр,әдет-ғұрып мәйегін ұрпақ санасына егу арқылы тәләм-тәрбие беру.
Ұстаз қолында адам тағдыры, болашақ ел ... жалғасы
М. Әуезов атындағы Оңтүстік Қазақстан университеті
Тарих және Педагогика факультеті
Кафедрасы: МЕКТЕПКЕ ДЕЙІНГІ ЖӘНЕ БАСТАУЫШ ОҚЫТУ ТЕОРИЯСЫ МЕН ӘДІСТЕМЕСІ
Мамандығы: Бастауышта оқыту педагогикасы мен әдістемесі
Ғылыми тағылымдама есебі
Магистрант: Бауыржан Шаттық Жасұзаққызы
Группа: МФ-20-2нк
Шымкент - 2021
Мазмұны
Кіріспе ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
Негізгі бөлім
3
1. М.Әуезов атындағы ОҚУ Мектепке дейінгі және бастауыш оқыту теориясы мен әдістемесі кафедрасын таныстыру ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
4
2. Абай атындағы Қазақ Ұлттық Педагогикалық Университетінің Бастауышта оқыту педагогикасы мен әдістемесі кафедра құрамымен танысу ... ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
6
3. Кафедраның жетекші профессорларының онлайн дәрістеріне қатысу ... ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
8
4.Университеттің электронды ақпараттық білім беру орталығынан зерттеу тақырыбына сәйкес ғылыми әдебиеттермен танысу ... ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .
11
5. Абай атындағы Қазақ Ұлттық Педагогикалық Университеттің ғалымдарынан диссертация тақырыбына байланысты кеңес алу ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .
15
6. Қорытынды ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
22
7. Пайдаланылған әдебиеттер тізімі ... ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ... ..
23
8. Мінездеме ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
24
Кіріспе
Мен Бауыржан Шаттық Жасұзаққызы М.Әуезов атындағы ОҚУ-дың Бастауышта оқыту педагогикасы мен әдістемесі мамандығының I курс магистранты 01.02.2021-12.02.2021 жылы аралығында Абай атындағы Қазақ Ұлттық Педагогикалық Университетінде ғылыми тағылымдамадан өттім. Тағылымдама барысында Абай атындағы Қазақ Ұлттық Педагогикалық Университетінің Бастауышта оқыту педагогикасы мен әдістемесі кафедра құрамымен танысып, М.Әуезов атындағы ОҚУ Мектепке дейінгі және бастауыш оқыту теориясы мен әдістемесі кафедрасын таныстыру мақсатында презентациялау жасадым. Абай атындағы Қазақ Ұлттық Педагогикалық Университетінің профессор оқытушылардың жұмыстарымен танысып, онлайн дәрістеріне қатыстым. Университеттің электронды ақпараттық білім беру орталығынан Бастауыш мектеп балаларын оқыту мен тәрбиелеу үрдісінде ұлттық рухани құндылықтарды пайдалану әдістемесі тақырыбына сәйкес диссертациялармен, ғылыми әдебиеттермен танысу жұмыстарын жүргіздім. Сонымен қатар, профессор-оқытушылардан зерттеу тақырыбына байланысты онлайн кеңес алдым.
Ғылыми тағылымдаманың мақсаты: Бастауыш мектеп балаларын оқыту мен тәрбиелеу үрдісінде ұлттық рухани құндылықтарды пайдалану әдістемесі тақырыбына сай материалдар талдау және жинақтау.
Ғылыми тағылымдаманың міндеттері:
- университеттің білім беру жүйесімен танысу;
- университеттің электронды кітапхана қорымен танысу;
- магистрлік диссертация тақырыбына сәйкес зерттеу жұмыстарын жүргізу.
01.02.2021ж. Тағылымдаманың алғашқы күні М.Әуезов атындағы ОҚУ Мектепке дейінгі және бастауыш оқыту теориясы мен әдістемесі кафедрасын таныстырудан басталды.
Университет Миссиясы: жаңа білімдерді қордалау және жоғары оқу орнын кәсіпкерлік университетке түрлендіру негізінде еліміздің зияткерлік элитасын қалыптастыру.
Мектепке дейінгі және бастауыш оқыту теориясы мен әдістемесі
Кафедра меңгерушісі: Ермекбаев Мухтар Абенович
Ғылыми дәрежесі: Педагогика ғылымдарының кандидаты, доцент
Байланыс мәліметтері: А.Байтұрсынов көшесі, нү (№7 ғимарат), 334 кабинет
Жұмыс телефоны: 8(7252) 41-43-69
Е-mail: muhtermek@mail.ru
Мектепке дейінгі және бастауыш оқыту теориясы мен әдістемесі кафедрасының тарихы мен табыстары
М.Әуезов атындағы Оңтүстік Қазақстан мемлекеттік университетінің Тарих және педагогика факультетінін Мектепке дейінгі және бастауыш оқыту теориясы мен әдістемесі кафедрасының тарихы 1996 жылдан басталды. 1997-2000 жылдар аралығында кафедраны ф.ғ.к., профессор Қ.Молдабек басқарды.
2020 жылдан қаңтар айынан бастап Мектепке дейінгі және бастауыш оқыту мен әдістемесі кафедра меңгерушісі қызметін педагогика ғылымдарының кандидаты, доцент Ермекбаев Мұхтар Әбенұлы атқарады.
Оқытушы-профессорлар құрамы
Кафедраның толық штат саны -31, оның 2 ғылым докторы, 14-і ғылым кандидаты, 1-профессор, 15-і доцент, 6-еуі аға оқытушы. Кафедра құрамындағы профессор-оқытушылар өз ісінің шебері, ЖОО орнының үздік оқытушысы мемлекеттік гранттың иегерлері тәрбие мен білімді ұштастыра білген ұстаздар қызмет етеді.
02.02.2021ж. Абай атындағы Қазақ Ұлттық Педагогикалық Университетімен, Бастауышта оқыту педагогикасы мен әдістемесі кафедра құрамымен, оқу үдерісі және ғылыми-зерттеу қызметінің негізгі бағыттарымен таныстым. Профессор оқытушылардың жұмыстарымен танысып, ғылыми тағылымдама бағдарламасы, жоспары және кестесімен таныстым.
1928 жылы құрылған, Қазіргі уақытта Абай атындағы Қазақ ұлттық педагогикалық университеті - Қазақстанның ең ірі және жетекші университеті, отандық педагогикалық ғылым мен мәдениет орталықтарының бірі. Білім берудің жоғары сапасы, республиканың үздік университеттерінің арасында лайықты орын және педагогикалық университеттер рейтингісінде бірінші орын еңбек нарығында өз орнын таба алатын жоғары білікті мамандарды даярлау бойынша маңызды міндеттерді қоюға және шешуге мүмкіндік береді.
2003 жылдың 26 қыркүйегінде Президент Н. Ә. Назарбаевтың № 1201 Жарлығымен университет "Абай атындағы Қазақ ұлттық педагогикалық университеті (ҚазҰПУ)" болып өзгертілді және "Ұлттық"мәртебесіне ие болды. 2007 жылдың 24 қыркүйегінде Абай атындағы ҚазҰПУ жоғары білім беру көшбасшыларының Оксфорд саммитінде (Ұлыбритания) ХХІ ғасырдың көшбасшылық бағдарламасы аясында "Бір Еуропа" және "Еуропалық сапа" сияқты халықаралық марапаттарға ие болды. Сол жылы университет Қазақстан Республикасы Президентінің "сападағы жетістіктері үшін"сыйлығымен марапатталды. Бүгінгі таңда Абай атындағы Қазақ ұлттық педагогикалық университеті - жоғары және жоғары оқу орнынан кейінгі білім беру саласындағы "Білім", "Гуманитарлық ғылымдар", "жаратылыстану ғылымдары", "әлеуметтік ғылымдар және бизнес", "өнер" және т. б. мамандар даярлау бағыттары бойынша ірі ғылыми-білім беру орталығы.
Бүгінде университет құрамында 7 институт жұмыс істейді: Педагогика және психология; Математика, физика және информатика; Филология және көптілді білім беру; Өнер, мәдениет және спорт; ғылым және география; тарих және құқық; Сорбонна-Қазақстан институты. Шетелдіктерге арналған жоғары оқу орнына дейінгі дайындық факультеті де бар.
Абай атындағы Қазақ Ұлттық Педагогикалық Университеті
Бастауышта оқыту педагогикасы мен әдістемесі кафедра меңгерушісі п.ғ.д., профессор Жумабаева Азия Елеупанкызы. Кафедрада Амирова Амина Слямхановна, Тұралбаева А.Т., Уайсова Гулнар, Эльмира Уайдуллакызы сынды білікті профессор-ғалымдар, аға оқытушылар және магистранттарға жауапты эдвайзер Умирбекова Акерке Нурланбекова жұмыс жасайды.
03.02-04.02.2021ж. Абай атындағы Қазақ Ұлттық Педагогикалық Университетінің Бастауышта оқыту педагогикасы мен әдістемесі мамандығының сабақ кестесіне сәйкес кафедраның жетекші профессорларының онлайн дәрістеріне қатыстым. Сабақ барысында өзіме қажетті ақпараттар ала білдім. Сонымен бірге профессор, оқытушылардың өзіме берілген тапсырмаларын уақытылы орындап отырдым.
п.ғ.д., профессор Амирова Амина апайдың онлайн дәрісі
п.ғ.к., профессор Уайсова Гулнар апайдың онлайн дәрісі
п.ғ.к., доцент Акпаева Ассел апайдың онлайн дәрісі
05.02-08.02.2021ж. Университеттің электронды ақпараттық білім беру орталығынан зерттеу тақырыбына сәйкес ғылыми әдебиеттермен танысып, қажетті материалдарды талдау, жинақтау.
Университеттің ғылыми кітапханасы 1928 жылы ашылады. Кітапхана құрылған кезде оның қорында 40 000-ға жуық кітап болады. Оның негізін Верный гимназияның кітапханасы мен жеке коллекциядағы кітаптардан құралған. Кітапхана қазіргі таңда Республика бойынша жоғары оқу орындарының ірі ғылыми кітапханаларының біріне айналды. Кітапхана қорында 2 520 722 дана кітап бар, ал оған тағы басқа басылымдарды қоссақ, әлдеқалай арта түседі. Кітап қоры - әр түрлі ғылым салаларының әдебиеттеріне бай. Кітапхана қорында ХYIII - XX ғасырларда түрлі білім саласы бойынша жарық көрген сирек кітаптар да кездеседі. Алматы және Алматы облысының жоғарғы және орта оқу орындарының кітапханалары үшін Абай атындағы Қазақ ұлттық педагогикалық университетінің кітапханасы 1997 жылғы 31 қантардың ҚР білім және ғылым Министрінің №33 бұйрығы бойынша оқу-әдістемелік орталығы болып саналады. Кітапхана - Қазақстан Республикасы жоғары оқу орындарының Ассоциация мүшесі болып саналады.
Қосымша электрондық ресурс залы бар. Барлық компьютерлер Интернет жүйесіне қосылған және қосымша 2 локалдық жүйесі бар. Бірінші жүйесі - кітапхана бөлімдерінің автоматтандырылған жұмыс орындарын біріктіреді, ал екіншісі - электронды ресурс залы үшін қосылған. Қазіргі таңда кітапхана автоматтандырылған РАБИС-АБАЙ бағдарламасы бойынша жұмыс істелінеді. Оқырмандарға қызмет көрсету тиімділігін арттыру мақсатында жаңа ИРБИС жобасы пайдаланады. Жаңа ИРБИС бағдарламасы бойынша оқырманға қызмет көрсету бөлімі кітап беру модулімен жүзеге асырады.
Электрондық каталог Кітапханада электронды каталогта 15 мың жазбалар құрайды - кітапхана бөлімінің www.Kaznpu.kz сайтында орналасқан. Онда 1997 жылдан бастап әдебиеттер ұсынылған.
Бастауыш сынып оқушыларын тәрбиелеуде ұлттық рухани құндылықтарды пайдалану
Қазіргі кезде еліміздің білім беру ісінде түбірлі өзгерістер болып жатқаны мәлім.Ал бүгінгі таңда мектептің ,мұғалімнің ең қасиетті міндеті-рухани бай,жан-жақты дамыған жеке, дарынды тұлғаны қалыптастыру. Рухани байлық ең алдымен әр халықтың ұлттық әдет-салты, мәдениеті, өнері және шыққан түп тамырында жататыны белгілі.Сол ұлттық құндылықтарды бүкіл адамзаттың өз ұрпағын тәрбиелеудегі білім берудегі озық ұстанымдармен байланыстыра отырып, әр баланың қабілетін, талантын ашып, өзіне-өзінің сенімін нығайтып, өзіне жол ашуына түрткі жасауымыз қажет.
Еліміздің болашағы-ұрпақ тәрбиесінде, еліміз егемендік алып,өз алдына отау тігіп өзінің ішкі-сыртқы саясатын өзі шешетін болды. Бүгінде баршаның міндеті-әдет-ғұрпымызды, салт-дәстүрімізді жандандырып, ұлттық сана-сезімі жоғары тәрбиелі ұрпақты өсіру.
Қазақ ағартушысы М.Жұмабаев ...Әрбір ұлттың баласы өз ұлтының арасында өз ұлты үшін қызмет қылатын болғандықтан,тәрбиеші баланы сол ұлт тәрбиесімен тәрбие қылуға міндетті деген.Жас ұрпаққа саналы тәрбие және сапалы білім беру деңгейі ең алдымен мұғалімнің даярлығына,оның іс-тәжірибесінің қалыптасып шыңдалуына байланысты.
Мұғалім-баланың жеке тұлғасын қалыптастырушы,маңызды тәлім-тәрбие өнегесінің бастаушысы,жарқын үлгісі,бала қиялын самғатып,арманын көкке ұсындырушы басты тұлға.Бүгінгі жас өркеннің ертеңгі әлеуметтік - саяси қоғам мүшесі ретінде қалыптасуында тәлім-тәрбиенің маңызы зор екендігі белгілі.Ендеше қоғамдағы қол жеткен тәрбиелік жақсы дәстүр атаулыны пайдаланып,биік адамгершілік қасиеттерге баулу,тәрбиелеу-мұғалімнің басты міндеті.Мұғалім жан-жақты жетілген білімді,әдістемелік шығармашы- лық шеберлік иесі,халықтық дәстүр,әдет-ғұрып пен салт-сана ерекшеліктерін әлеумет- тік қарым-қатынастар түрлерін кәсіби түрде меңгеруі тиіс. Әсіресесе осы кәсіби білік дағ- дыларын шыңдауы оның ұстаздық тәжірибе жинақтауының ең басты алғы шарты болып табылады.
Келешекте біздің еліміз басқа тәуелсіз елдермен терезесі тең болып өмір сүруі үшін қазақ балаларын ешкімнен кем қылмай,мектеп қабырғасынан-ақ жан-жақты білімді, тәрбиелі етіп шығару үшін сынып жетекші ұлттық құндылықтарды басшылыққа ала отырып тәрбие жұмысын жүргізген абзал.
Қазіргі таңда мұғалім болу,тәрбиеші болу оңай жұмыс емес.Басқа ешбір мамандық адамға дәл мұғалімге қойылғандай талаптар қоймайды.Педагогтық қызметтің жетістігін бағалау да өте қиын. Оның сапасы сызғышпен өлшеп,әрбір мысқалына дейін таразыға тартатын дүние емес. Я.А.Коменский балаларға тәлім-тәрбие беріп ұстаздық көрсететін мұғалімді өте жоғары бағалады: Мұғалім-мәңгі нұрдың қызметшісі.Ол барлық ой мен қимыл әрекетіне ақылдың дәнін сеуіп,нұр құятын тынымсыз лаулаған жалын иесі.Оларға тамаша қызмет тапсырылған,күн астында одан жоғары ешнәрсе болмақ емес.Балалардың санасы мен мінез- құлқының қалыптасуына тәрбиешінің жеке басының ,оның моральдық бейнесінің атқаратын ролі орасан зор.Бұл әсерді өзінің күші жағынан ешнәрсемен салыстыруға болмайды. Бұл- ерекше құдіретті күш. Орыстың ұлы педагогі Д.К.Ушинский Тәрбие де барлығы да тәрбиешінің жеке басына негізделуге тиіс.Ешқандай жарғы және бағдарлама,ешқандай оқу орнының жасанды орталығы қаншалықты жетілдірілгенімен тәрбие ісінде жеке адамды алмастыра алмақ емес.Тәрбиешінің тәрбиеленушіге тікелей әсерінсіз мінез-құлыққа сіңерліктей шын тәрбие беру мүмкін емес. деп жазды.Сондықтан тәрбиешінің жеке басына ерекше талаптар жүктеледі.Ерік-қайраты күшті, мінезге бай жас өспірімдерді қалыптастыру үшін мұғалімнің жеке басы сол талаптарға сай болу керек.Мұғалімнің жеке басында сөз бен істің арасында алщақтық болмау керек.
Тәрбие жайындағы белгілі мәліметтер адам баласының тәрбиесіне сүйенеді. С.А.Назарбаеваның Ұстаздан ұлағататты кітабында: Тәрбие дегеніміздің өзі, ең алдымен,баланың сезімін оятып,әсершілдігін дамыту ,сезімді тәрбиелеу-баланы қоғамдық мәні бар,адамдарға жақсылық әкелетін қылық-қасиеттерден рахат,қуаныш табуға баулу деген сөз. Парасаттылық дегеніміз-адамзатқа қызмет ету,-деп жазылған.
Бала тәрбиесі ең алдымен,аға ұрпақтың жас жеткіншекке деген сүйіспеншілігі мен қамқорлығынан,ұрпақтан ұрпаққа жалғасқан адамгершілік ізгі қасиеттердің жиынтығынан туындайды.Атадан балаға ұласатын ұлттық құндылықтар үлкендердің әңгімесінен, іс-қимылынан танылып, сезім арқылы жүректен жүрекке беріліп отырған. Сондықтан егеменді ел жастарының санасына осы ұлттық ұлағатты қасиеттерді сіңіре білудің мәні зор.Адамның адам болып қалыптасуында ата-аналармен қатар,тәрбиеші мен мұғалімнің ролі зор.Яғни,мұғалім мамандығының иелеріне болашақ ұрпақты тәрбиелеуде үлкен жауапкершілік жүктелген. Ф.М.Достоевскийдің Өзіңнен өзіңді ізде,өзіңе өзің бағын,өзіңді өзің тани біл,-дегеніндей,әр мұғалім өзінің бала болғанын,өзінің ата-ана екенін,өзінің оқытушы болып қалыптасып келе жатқанын ой елегінен жйі-жиі өткізіп отырса,өзге алдындағы жауапкершіліктің сыры бірден айқындала бастайды. Н.А.Добролюбовтің Мұғалім өзіне шәкірттердің қаншалықты жоғары бағалап қарайтынын есінде сақтаса,оның балаларға тигізетін ықпалы соншалықты күшті болады, соншалықты оның әрбір мақтауы балаларды шаттандырады,оның әрбір ескертуі баланың жүрегіне терең орнығады.демек барлық тәрбие жұмысы игілікті болады,-деп айтқанындай,баламен кездескен сәттен бастап,оның үйіне қайтатын уақытына дейінгі кезеңде баламен тікелей қарым-қатынаста екенін,онымен ішкі сезімі байланыста болатынын бір сәт естен шығармағаны абзал.Сонда ғана ел білікті,парасатты,жан-жақты жетілген жеке тұлғаны тәрбиелеу ісінде едәуір табыстарға қол жеткізе алады.
Тәрбие кезеңдеріндегі оның өзіне тән заңдылықтарын сәтті пайдалану ұрпақ тәрбиесінің жемісті болуының ең үлкен кепілі болмақ.
Қазақстан Республикасының баянды да тәуелсіз мемлекет болу үшін ұлттық құндылықтар тәрбие арқылы халық педагогикасынан нәр алып,адами құндылықтардың барлық саласын бойына сіңірген,таза елжанды азамат керек.Қазақ мемлекеті үшін бар білімі мен қабілетін сарп ететін,елін,туып-өскен жерін,тілін,халқының тарихын,дінін,мәдениетін біліп,құрметтейтін жеке тұлға тәрбиелеу,жалпы жұртшылық,әкімшіліктер мен білім беру мекемелерінің басты міндеті. Н.Ә.Назарбаевтың Қазақстан халқына арнаған Жолдауында: Біз Қазақстанның барлық азаматтарының отаншылдық сезімі мен өз еліне деген сүйіспеншілігін дамытуға тиіспіз және оны қалыптастыру басты міндетіміздің бірі деген сөзін басшылыққа ала отырып, Менің Отаным-Қазақстан деп ойлайтын әрбір азамат ұлттық құндылықтарды бала бойына сіңіретін тәрбие жұмысын жүргізуі міндетті. Ал ұлттық тәрбиеге тікелей ықпал жасайтын білім ордасы,мектептер мен жоғары оқу орындары.Олар жас мамандар мен ұстаздарға мемлекет пен халықтың мүддесін ойлайтын, елім, туып-өскен жерім, мен Қазақстан Республикасының азаматымын деп жүрегі соғатын ұрпақ тәрбиелеудің әдіс-тәсілдерін үйретуге міндетті. Ал тәрбиеге байланысты мұғалімдердің білімін жетілдіріп,қайта даярлау мемлекеттің ұсынған қаулы-қарарлары мен заңдарына сай келуі керек.
Ұлтжанды, адами құндылықтарды бойына жиған,қиыншылықтан жол табатын,экономикалық бәсекелестікке қабілетті,ары таза.иман жүзді,біреудің қолдауынсыз өз еңбегімен білім алған,елі мен жерін сүйетінін атқарған ісімен дәлелдеген жастарды көргіміз келеді.Ұлттық тәрбие дегеніміз сана-сезім мен сенім қалыптастыру.Ол үшін жастарға ұлттық тәрбиені ел-жұрт, қоғамдық орын, ата-ана болып,жан-жақты ойлана отырып берсек,біздің де,мемлекеттің де көркейетіні даусыз. Бүгінгі жас ұрпақты сонау замандардан жинақталған ата-бабамыздың мол мұрасымен яғни ұлттық құндылықтарымен сусындату-біздің басты парызымыз. Демек,ұлттық құндылықтарды пайдалана отырып тәрбиелеу арқылы сынып жетекші ұлттық тұлғаны қалыптастырмақ. Адамды адам ететін қоршаған орта және тәлім-тәрбие десек,мектеп жасы балаларының тұлғалық ерекшеліктерінің қалыптасуына отбасы мен бірге сынып жетекшінің де ролі ерекше .
Ұлттық құндылықтар арқылы тәрбиелеу дегеніміз-халықтың ғасырлар бойы жинақтап, іріктеп алған тәжірибесі мен ізгі қасиеттерін жас ұрпақтың бойына сіңіру баланың қоршаған ортадағы қарым-қатынасын,дүниетанымын,өнерге деген көзқарасын және соған сай мінез-құлқын қалыптастыру.
Бүгінгі жаһандану үрдісі жүріп жатқан жағдайда ұлттық мүдде,ұлттық тәрбие,ұлттық рухты сақтап қалу-үлкен міндет. Жас ұрпақты ұлттық құндылықтар арқылы тәрбиелеуде халқымыздың сан ғасырлық тәжірибесі бар екені даусыз. Сондықтан сол мол тәжірибені пайдалануға тырысып,ең бірінші жаны таза,рухани биік,адамгершілігі мол,халқына пайдасын тигізетін адам тәрбиелеу - әрбір педагогтың міндеті.
Жеке тұлғаны ұлттық тәрбие арқылы дамыта отырып, нақты әрекет арқылы оқытуда төмендегі құндылықтардың болуы қажет:
- белсенді қарым-қатынас: оқушы мен мұғалімнің әрбір мәселеде өз көзқарастарын білдіріп отыруы;
- индивиттік: мұғалімнің әр жеке оқушының ерекшелігін дамыту, қоғам алдындағы жауапкершілігінің болуы;
- өзіндік тәртіп: өзіндік бақылау мен бағалауды шешім қабылдауды үйрену;
- шыдамдылық: әр түрлі пікірлкрді қабылдай алу, бір-бірінің пікірлері мен ерекшеліктерін құрметтеу, қабылдау.
Ұлттық құндылықтарымызды әлемдік деңгейге шығаруға қабілетті тұлға тәрбиелеу үшін:
- оқушылдардың сана-сезімін қалыптастыру;
- жас ұрпақ санасына туған халқына деген құрмет, сүйіспеншілік мақтаныш сезімдерін ұялату, ұлттық рухын дамыту;
- ана тілі мен дінін, оның тарихын, мәден етін, өнерін, салт-дәстүрін, рухани-мәдени мұраларды қастерлеу;
- жас ұрпақ бойында жанашырлық, сенімділік, намысшылдық тәрізді ұлттық мінездері қалыптыру сияқты міндеттерді орындағанда ғана біз мақсатқа жете аламыз.
Жаңа Қазақстан үшін қазақ өркениетін дамыту, салт-дәстүрін, әдет-ғұрпын, тілін, т.б. ұлттық құндылықтар аясында кеңейту - өзекті мәселенің бірі. Сондықтан алдымызда тұрған үлкен мақсат - ұлттық мұра құндылықтарын қазіргі таңның мәдени жетістітерімен үйлестіру. Жас ұрпақ тәрбиесінде үйлесімділік заңы салтанат құруы шарт. Яғни ол өзінің өсу, есею кезінде ақ сүт беріп асыраған ата-анасымен де, көкірек көзін ашқан ұстаздарымен де үйлесім таба білуі тиіс. Сонда ғана тұлға бойында ұлттық рухани қасиеттер бірте-бірте қалыптасары сөзсіз. Тұлға бойындағы рухани құндылықтарды қалыптастырудың көзі, отбасы, әулет, әлеуметтік орта, мемлекет болса, ұлтық құндылық, ұлттық салт-сана, ұлт алдындағы міндет, парыз, намыс, ұлттық рух, ұлттық салт-дәстүр, тұлға бойындағы ұлттық құндылықтың жоғары көрсеткіші. Тәрбиенің негізі болып саналатын адамзаттық құндылықтардың бірі тәрбиенің басқа адамға деген қажеттілігі, басқа адамидарды сүйе білу қажетілі болып табылады.
Ғұлама Абай баланың бойына алты қасиет пен үш асыл мінез-құлық сіңіру парыз деген. Міне ,осы алты қасиетпен бірге үш асыл мінез-құлық.
1.Елімен туған-туыс,жұрағат,жекжат,дос-жолда сқа адал болу.
2.Өте әділетті болу
3.Шындықты тура бетке айту сияқты асыл мінезді атап көрсеткен.
Әрбір адам ең алдымен өз халқының перзенті,өз Отанының азаматы болу керегі екенін, ұлттың болашағы тек өзіне байланысты болатынын есте ұстауға тиіс.Оның осындай тұжырымға тоқталуына ұлттық әдет-ғұрыптар мен дәстүрлер көптеп көмектеседі,Солар арқылы ол жалпы азаматтық әлемге аяқ басып,өз халқының игілігін басқа халықтарға жақын да,түсінікті ете алады.Сондықтан әрбір ұстаз өз кезі мен өткеннің талаптары,объективті факторлар негізінде жеткіншек ұрпақты өмірге даярлап,оны жинақталған тәжірибе арқылы тәрбиелеп отырып,өзінің ата-бабаларының рухани мұрасын игерте түсуі керек.
Ұлы педагог К.Ушинский Тәрбиенің қайнар көзі тек адамның жеке басының өнегесіне негізделген.Ешқандай жарғы да,бағдарлама да оның орнын баса алмайды-деп текке айтпаған. Ендеше еліміз тәуелсіздікке қолы жеткен қазіргі кезде білім беру жүйесіндегі негізгі міндет-ұлтымыздың таным құндылықтарын бойына сіңіріп,салт-дәстүр,әдет-ғұрып мәйегін ұрпақ санасына егу арқылы тәләм-тәрбие беру.
Ұстаз қолында адам тағдыры, болашақ ел ... жалғасы
Ұқсас жұмыстар
Пәндер
- Іс жүргізу
- Автоматтандыру, Техника
- Алғашқы әскери дайындық
- Астрономия
- Ауыл шаруашылығы
- Банк ісі
- Бизнесті бағалау
- Биология
- Бухгалтерлік іс
- Валеология
- Ветеринария
- География
- Геология, Геофизика, Геодезия
- Дін
- Ет, сүт, шарап өнімдері
- Жалпы тарих
- Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
- Журналистика
- Информатика
- Кеден ісі
- Маркетинг
- Математика, Геометрия
- Медицина
- Мемлекеттік басқару
- Менеджмент
- Мұнай, Газ
- Мұрағат ісі
- Мәдениеттану
- ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
- Педагогика
- Полиграфия
- Психология
- Салық
- Саясаттану
- Сақтандыру
- Сертификаттау, стандарттау
- Социология, Демография
- Спорт
- Статистика
- Тілтану, Филология
- Тарихи тұлғалар
- Тау-кен ісі
- Транспорт
- Туризм
- Физика
- Философия
- Халықаралық қатынастар
- Химия
- Экология, Қоршаған ортаны қорғау
- Экономика
- Экономикалық география
- Электротехника
- Қазақстан тарихы
- Қаржы
- Құрылыс
- Құқық, Криминалистика
- Әдебиет
- Өнер, музыка
- Өнеркәсіп, Өндіріс
Қазақ тілінде жазылған рефераттар, курстық жұмыстар, дипломдық жұмыстар бойынша біздің қор #1 болып табылады.
Ақпарат
Қосымша
Email: info@stud.kz