Қашықтықтан оқытудың технологиялары

Жұмыс түрі: Дипломдық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 50 бет
Таңдаулыға:

Қазақстан Республикасының Білім және ғылым министрлігі

Павлодар педагогикалық университеті

Нұртаза С.

ДИПЛОМДЫҚ ЖҰМЫС

Мектеп географиясындағы физикалық география бөлімін қашықтықтан оқытудың тиімді әдістері

Білімберу бағдарламасы:

5В012900-География және тарих

Павлодар, 2022

Қазақстан Республикасының Білім және ғылым министрлігі

Павлодар педагогикалық университеті

Жаратылыстану жоғары мектебі

«Қорғауға жіберілді»

ББ жетекшісіР. Ж. Муканова

ДИПЛОМДЫҚ ЖҰМЫС

Тақырыбы «Мектеп географиясындағы физикалық география бөлімін қашықтықтан оқытудың тиімді әдістері»

Білімберу бағдарламасы: 5В012900-География және тарих

Орындаған С. Нұртаза

Ғылыми жетекші

жаратылыстану

ғылымдарының

магистрі,

оқытушы-модератор А. Б. Сансызбаева

Нормобақылаушы А. Б. Сансызбаева

Павлодар, 2022

Мазмұны

Кіріспе

: 1

Кіріспе: Қазіргі кездегі қашықтықтан оқытудың теориялық негіздері

3: 5

: 1. 1

Кіріспе: Қашықтықтан білім беру технологияларының қазіргі тенденциялары

3: 5

: 1. 2

Кіріспе: Қашықтықтан оқытудағы жаңа ақпараттық технологиялардың қолданылуы

3: 11

: 1. 3

Кіріспе: Қашықтықтан оқытудың технологиялары

3: 17

: 1. 4

Кіріспе: Қашықтықтан оқытуды ұйымдастыру негіздері

3: 21

: 2

Кіріспе: Қашықтықтан оқыту технологияларының пайдалану нәтижелерін талдау

3: 27

: 2. 1

Кіріспе: Қашықтықтан оқыту технологияларын физикалық география сабақтарына енгізудің педагогикалық эксперименті

3: 28

: 2. 2

Кіріспе: Педагогикалық эксперимент жасау жағдайлары

3: 32

: 2. 3

Кіріспе: Педагогикалық эксперименттің нәтижелері

3: 36

: 2. 4

Кіріспе: Қашықтықтан оқыту технологияларын тиімді пайдалану ұсыныстары

3: 39

Кіріспе: Қорытынды

3: 44

Кіріспе: Пайдаланылған әдебиеттер тізімі

3: 47

Кіріспе

Зерттеу тақырыбының өзектілігі . Жаңа ақпараттық заманда адам іс-әрекетінің көптеген салаларындағы, оның ішіндегі білімберу жүйесіндегі «қашықтық» деген кедергі жойылып, көптеген мүмкіндіктер мен артықшылықтардың пайда болғаны жайында көп айтылды. Дамудың әртүрлі сценарийлері жорамалданды: біреулері қашықтықтан оқыту бірте-бірте енгізілу тиіс, басқалары - бірден қашықтықтан оқытуға көшуге болады делінген. Негізі, жалпы әлемде қашықтықтан оқыту жаңа құбылыс емес. Шетелдерде қашықтықтан оқытудың алғашқы белгілері XIX ғасырдың ортасында пайда болып, ғаламтор желілерінің дамуымен білімберудің осы түрі де кең өріс ала бастады. Алайда, Қазақстан үшін қашықтықтан оқыту аз таралған және біршамалы білімберу мекемелерінде ғана [1] . Алайда, 2020 жылғы наурыздың 15-інде басталған еліміздегі короновирустың пандемиясына және осыған орай шектеу және карантиндік шараларға байланысты қалыптасқан ахуал басшылығымызды шапшаң түрде шешім табуға мәжбүрледі. Қазіргі кезде мектептер толық дәстүрлі оқу түріне көшкенімен де, кейбір сарапшылардың бағалауынша, таяу болашақта оқу уақытының шамамен 40-50%-ы тек жоғары оқу орындарында ғана емес, мектептерде де (тиісті жағдайлар жасалуына қарай) қашықтықтан оқытуға бөлінеді. Күндізгі және қашықтықтан оқыту формаларының интеграциясы мектеп үшін, әсіресе кәсіби білім беру үшін шынайы болашағы әбден болуы мүмкін. Жалпыға ортақ коронавирустық пандемия дәстүрлі білім беру жүйелері үшін үлкен сынақ болды. «Face-to-face» классикалық оқыту мүмкін болмады. Бірақ ХХІ ғасыр тарихындағы әлемдегі балабақшалардың, мектептердің, колледждер мен университеттердің 80%-ын қамтыған ең ірі білім беру экспериментінің куәсі болғанымыз анық. Білім алушылардың жалпы қамтылуы 1, 75 млрд. адамнан асты, 200 млн. астам оқытушы, мұғалімдер, тәрбиешілер [2] оқу жұмысының жаңа алаңын игерді.

Бүгін қашықтықтан жұмыс істеу сабақтарынан білім, біліктіліктер мен дағдылардың барлық жүйесін қашықтықтан жұмыс істеу форматына аудару мүмкіндіктері жайлы алғашқы қорытынды жасай аламыз. Осыған байланысты қашықтықтан оқытудың теориялық және тәжірибелік негіздерін жан-жақты және кешенді зерттеу қажеттілігі туындайды.

Қашықтықтан оқыту - бұл пандемия маусымының ұзақ мерзімді тренді ғана емес, сонымен бірге пайдаланушылардың тез өсіп келе жатқан саны бар өміріміздің фактісі. Сонымен бірге, «ағартудың онлайн-режиміне» ауысуы білім беруді сәтті цифрландыруды білдірмейді. Әзірге бұл тек технологиялық ауысу, бірақ әдіснамалық емес.

Зерттеу мақсаты - отандық мектептерде қазіргі кезде қалыптасқан жағдайда физикалық география бөлімін қашықтықтан оқытудың тиімді әдістерін іздестіріп анықтау.

Қойылған мақсатқа сәйкес зерттеудің міндеттері :

- қашықтықтан оқытудың теориялық-әдіснамалық негіздерін, нақты белгілері мен ерекшеліктерін сипаттау;

- қашықтықтан оқытуды отандық мектептердегі география пәнін, оның ішінде физикалық география тарауын оқыту үрдісіне енгізу мүмкіндіктерін қарастыру;

- педагогикалық тәжірибе барысында физикалық география сабақтарын қашықтықтан оқыту;

- дәстүрлі және қашықтықтан оқыту түрлерін салыстыру үшін педагогикалық эксперимент жүргізу және қашықтықтан оқытудың тиімді әдістерін айқындау.

Зерттеу нысаны - мектеп географиясындағы физикалық география бөлімін қашықтықтан оқыту түрі, зерттеу пәні - осы қашықтықтан оқытудың тиімді әдіс-тәсілдері болып табылады.

Зерттеудің теориялық маңыздылығы қазіргі кездегі қашықтықтан оқыту теориясы мен әдістемесіндегі нақты анықталмаған көптеген ұғымдар мен түсініктердің орын алуымен түсіндіріледі. Осыған орай, дипломдық жұмыста қашықтықтан оқытудың теориялық және әдіснамалық негіздері, артықшылықтары мен ерекшеліктері, технологиялары мен ұйымдастыру негіздері зерттеледі.

Тәжірибелік маңыздылығы . Қашықтықтан оқыту технологияларын зерттеу барысында физикалық география тарауы бойынша құрастырылған сабақтардың жоспарларын ағымдағы оқу үрдісін ұйымдастыру, осы тақырыптар бойынша сабақтарға қатыспай қалған, үлгерімі төмен оқушылармен жұмыс жасау, қайталау және бекіту, бақылауларға дайындалу барысында қосымша дидактикалық материалдар ретінде кеңінен қолдануға болады. Педагогикалық эксперименттің нәтижелері мен қорытындылары қашықтықтан оқыту үрдісін ұйымдастыруда, қашықтықтан оқытудың тиімді әдіс-тәсілдерін таңдауда, жаңа ақпараттық-байланыс технологияларын пайдалануда қолданыс таба алады.

Тақырыпты зерттеу барысында байқау, мониторинг жүргізу, талдау және жалпылау, индукция және дедукция, салыстырмалы-сипаттау, жүйелеу, графикалық, статистикалық зерттеу әдістері қолданылып, педагогикалық эксперимент өткізілді.

Дипломдық жұмыстың құрылымы кіріспеден, 3 тараудан, қорытынды, пайдаланылған дереккөздер тізімінен тұрады.

1 Қазіргі кездегі қашықтықтан оқытудың теориялық негіздері

1. 1 Қашықтықтан білім беру технологияларының қазіргі тенденциялары

Қашықтықтан оқыту - бұл ақпараттық революция нәтижесінде пайда болған жаңа ақпараттық және технологиялық мүмкіндіктердің арқасында және «ашық оқыту» идеясының негізінде ХХ ғасырдың соңында пайда болған оқытудың сапалы жаңа, прогрессивті түрі [3, б. 7] .

Қашықтықтан оқыту бастауыш білімнен жоғары білімге дейінгі дайындық деңгейлерінің барлық спектрін ұсынады және әр түрлі жастағы адамдарға бағытталған. Оқытылатын пәндер ауқымы өте кең. Қолданылатын әдістері де кем емес. Қашықтықтан оқыту жүйелері дамыған елдерде де, дамушы елдерде де, үлкен және кіші елдерде де ұйымдастырылған. Бұл жүйелердің пайда болуына әкелген мәселелер, әлеуметтік және тарихи күйзелістер әр түрлі: аумақтың бөлінуі немесе жер аударылған халық, империализм мен тәуелсіздік, соғыстар мен революциялар, индустрияландыру. Жаңа мыңжылдықта адамзат ақпараттық қоғамға ауысқан сайын қашықтықтан оқыту өзінің икемділігі мен формаларының алуан түрлілігін көрсете отырып, маңызды рөл атқарады [4, б. 15] . Конец формы

Басқалардан алыс қашықтықта үйрену идеясы жаңа емес. Кейбір ғалымдар шіркеулерге жіберілген Сент-Пауылдың қасиетті хаттары қашықтықтан оқытудың жеке негізгі ережелерін суреттейді деп мәлімдейді. 1840 жылы Исаак Питман пошта арқылы Біріккен Корольдікте студенттердің стенографиясын үйрете бастады, осылайша алғашқы қашықтықтан оқыту курсының негізін қалаушы болды. XIX ғасырдың 50-ші жылдары Германияда Густав Лангеншайдт өзінің Leh rbriefe (тура аудармасы «оқыту хаттары») ересектерге арналған Тіл бойынша оқулығын жариялады. Қашықтықтан жоғары білім алу мүмкіндігі 1836 жылы Біріккен Корольдікте Лондон университеті құрылған кезде пайда болды .

XIX ғасырдың 70-ші жылдары Америкада қашықтықтан оқытуды ұйымдастыру бойынша бірқатар қадамдар жасалды. Сонымен, 1873 жылы Анна Элиот Тикнор ағылшын тіліндегі «Үйде оқытуды қолдау Қоғамы» бағдарламасын негізге ала отырып, Тикнор Қоғамы деп аталатын әйелдерге пошта арқылы оқыту жүйесін құрды.

Австралияда қашықтықтан оқыту өте ерте пайда болды. 1911 жылы Брисбендегі Квинсленд университетінде университеттік деңгейдегі курстар өз жұмысын бастады. 1914 жылы қарапайым мектептерден алыс жерде тұратын балаларды бастауыш мектеп бағдарламасы бойынша пошта арқылы оқыту ұйымдастырылды. Оқушылар үшін ұқсас жүйелер Канада мен Жаңа Зеландияда қолданыла бастады.

1917 жылғы революциядан кейін қашықтықтан оқыту Ресейде дами бастады. Мұнда әр түрлі деңгейдегі түрлі курстар ұсынылды. Кеңес Одағында Қашықтықтан оқытудың арнайы «кеңес беру» моделі жасалды, оның атауы сөзбе-сөз «визуалды байланыссыз білім беру» (сырттай білім беру) дегенді білдіреді. Екінші дүниежүзілік соғыстан кейін Орталық және Шығыс Еуропаның басқа елдері КСРО-ны үлгі етті.

Батыс Еуропаға келетін болсақ, 1939 жылы Францияда мектепке бару мүмкіндігінен айырылған балаларды пошта арқылы оқыту үшін Мемлекеттік қашықтықтан оқыту орталығы құрылды. Қазіргі уақытта бұл Орталық Еуропадағы қашықтықтан оқытудың ең ірі оқу орнына айналды [3, б. 10] .

Гаррисон (1985) және Ниппер (1989) алғашқылардың бірі болып «ұрпақ» терминін «өндірістік, көліктік және коммуникациялық технологиялардың дамуымен тарихи байланысты» қашықтықтан оқытуды дамытудың үш кезеңін белгілеу үшін қолданды. «Бірінші ұрпақ» қашықтықтан оқыту құралы қолмен жазылған және басылған материал болды. ХХ ғасырдың 20-жылдарындағы радионың пайда болуы радио курстарының пайда болуына әкелді. 50-ші жылдары теледидар курстары белсенді түрде дамыды [6, б. 17] .

1969 жылы Ұлыбританияда ашық университеттің пайда болуы «екінші ұрпақтың» басталуын белгіледі. Осы сәттен бастап қашықтықтан оқытуда баспа материалдарының үстем жағдайында құралдардың барлық түрлерін қолдана отырып, оқытуға кешенді тәсіл алғаш рет қолданыла бастады [7, б. 21] .

Қашықтықтан оқытудың «үшінші ұқпары» ақпараттық және коммуникациялық технологияларды белсенді қолдануға негізделген, екі жақты байланысты әр түрлі формада ұсынады (мәтін, графика, дыбыс, анимация) синхронды түрде де («бір уақытта» - Солтүстік Американың оқу орындарында бірдей танымал бейне немесе аудиографиялық конференциялар түрінде), асинхронды режимде де («бір уақытта емес» - электрондық поштаны, Интернетті немесе телеконференцияларды қолданылуымен) .

Қазіргі уақытта әлемде қашықтықтан білім беру жүйесін (ҚБЖ) іске асыруда айтарлықтай тәжірибе жинақталған. Көптеген дереккөздерді талдау диаграмманы (1-сурет) құруға мүмкіндік берді, онда қашықтықтан оқытуды ұсынатын оқу орындарының географиялық таралуы келтірілген [8] .

Қазақстанда қашықтықтан оқытуды түсіну және қалыптастыру, дамыту процесі 90-шы жылдардың басында басталды. Алайда, білім беру ұйымының даму процесін ел үшін дәстүрлі себептер - технология үшін қолайлы материалдық-техникалық қамтамасыз етудің болмауы, компьютерлік техниканың жетіспеушілігі, байланыс мүмкіндіктері шектеулі және оқытушылар үшін материалдық және моральдық ынталандырудың төмендігі тоқтатып тұрды.

Қазақстан Республикасының Конституциясы азаматтардың білім алу құқығына кепілдік береді. Бұл құқықты «Білімберу туралы» ҚР Заңына сәйкес жүзеге асыруға болады [9] . Тұлғаның қажеттіліктері мен мүмкіндіктерін ескере отырып, білім беру бағдарламалары мынадай нысандарда меңгеріледі: өндірістен қол үзіп (көбінесе) және қол үзбей білім беру мекемелерінде, отбасылық білім беру, өздігінен білім алу, экстернат нысанында. Білім алудың әртүрлі нысандарын үйлестіруге рұқсат етіледі.

$D:\My documents\дипломные и магис-ие\ДР Сабыржан\график.jpg$

1 - Таяу Шығыс, 2 - Орталық Америка, 3 - Латын Америкасы, 4 - Австралия,

5 - Азия, 6 - Ресей, 7 - Африка, 8 - Солтүстік Америка, 9 - Еуропа

Сурет 1 - Әдемдегі қашықтықтан оқытатын білімберу мекемелері

Қашықтықтан оқыту үздіксіз білім беру жүйесіне және гуманизм принципіне сәйкес келеді, оған сәйкес ешкім кедейлік, географиялық немесе уақытша оқшаулау, әлеуметтік сенімсіздік және физикалық кемшіліктерге немесе өндірістік немесе жеке істермен жұмыс істеуге байланысты оқу орындарына бара алмау салдарынан оқу мүмкіндігінен айырылмауы керек деп тұжырымдалады.

Қашықтықтан оқыту білім беру үрдісінде үлкен рөл атқарады, бар мүмкіндіктерді кеңейтеді және жаңа білім беру мүмкіндіктерін жасайды (2-сурет) . Қазіргі білім өмірімізге берік енген Ғаламторсыз мүмкін емес. Барлық мамандықтардың мамандары қазіргі қоғамның қажеттіліктеріне негізделген жоғары кәсіби деңгейге сәйкес болу үшін өз білімдерін, дағдыларын үнемі жетілдіріп отыруы керек. Пандемия мен қатаң карантин жағдайында білім беру мен жалпы білімге қатысты өмірлік маңызды мәселелер туындады. Және бұл қажеттілік білім беру мен оқытудың жаңа әдістері мен технологияларын іздестіруге әкелді.

Конец формы

Қашықтықтан IT-технологиялар негізіндегі қазіргі заманғы білім беру жекелеген мемлекеттердің шегінен шығады және «шекарасыз» ашық білім ретінде сипатталады. Қазақстан үшін жоғары сапалы қашықтықтан білім беру технологияларын енгізу және ашық білім беру маңызды әлеуметтік мәселені шешу болып табылады. Республикамыздың үлкен аумағы бар, халқымыздың саны салыстырмалы түрде аз, оның тығыздығы төмен. Халықтың едәуір бөлігі қалалардан, облыстық және аудандық орталықтардан шалғай ауылдарда және елді мекендерде тұрады.

Әртүрлі пәндер бойынша дүниетанымын кеңейту, мәдени деңгейін көтеру, білімдерді тереңдету

Оқушылардың, педагогтардың, ата-аналар мен қоғамның бірлескен шығармашылық іс-әрекет жасау мүмкіндіктері

Оқушылардың шығармашылық іс-әрекетін ұйымдастыру (қосымша білімберу)

БҰТ мен емтихандарға дайындау

Педагогтардың біліктілігін үздіксіз арттыру мүмкіндігі

Қашықтықтан олимпиадаларды, сайыстар мен викториналарды ұйымдастыру

Жеке қарым-қатынас жасау мен қызығушылықтарға қарай қоғамдарды құру мүмкіндіктері

Басқа мектептермен бірлескен шығармашылық іс-әрекет жасау мүмкіндіктері (видеоконференция, Интернет-трансляция, вебинар, т. б. )

Білімберу іс-әрекетін ақпараттық-әдістемелік қолдау

Сурет 2 - Мектептегі қашықтықтан оқыту технологияларының мүмкіндіктері

Шағын жинақты мектептер жұмыс істейтін қоныстар бар. Тек бастауыш мектептер бар. Шағын шаруа қожалықтары мен мал фермаларының пайда болуымен шалғайдағы жайылымдарда отбасылық топтар құрылады, оларда балалардың мектепке баруға мүмкіндігі жоқ. Мұндай жағдайларда халықты міндетті жалпы орта біліммен қамтамасыз ету қиынға соғады. Бұған дене мүмкіндіктері шектеулі, сондай-ақ білім алуда қиындық көріп жүрген адамдарды да қосу керек.

Ұқсас мәселелер кәсіби білім беруде байқалады. Техникалық кәсіптік білім беру ұйымдары (колледждер мен ЖОО) негізінен жоғары білікті оқытушы кадрлары бар үлкен қалаларда шоғырланған. Шеткері аймақтарда барлық санаттағы мамандардың тапшылығы байқалады, жергілікті жерлерде халыққа толыққанды кәсіби білім алу мүмкіндігі жоқ. Осыны түсіне отырып, мемлекет осы мәселелерді шешу үшін барлық шараларды қабылдау үстінде. Бұл ретте қашықтықтан білім беру технологияларын енгізу басым бағыт ретінде қарастырылады.

Қашықтықтан оқыту - бұл білім беру жүйеміз үшін шын мәнінде күрделі сын-тегеурін. Қашықтықтан оқытудың тиімділігі көптеген факторларға байланысты (сурет 3) .

Қашықтықтан оқыту және қашықтықтан білім беру - педагогикадағы жаңа құбылыстар. Сондықтан осы ұғымдардың мазмұнын анықтау маңызды. Қазіргі уақытта бірыңғай түсінік қалыптаспаған [10, б. 31] . Қашықтықтан оқыту білімалушының өзін-өзі оқыту ұстанымына негізделген білім беру үрдісінің жаңа ұйымы ретінде қарастырылады.

ҚАШЫҚТЫҚТАН ОҚЫТУ ЖҮЙЕСІНІҢ ТИІМДІЛІГІ

Оқыту тұжырымдамасы

Мазмұнын құрастыру және құрылымдау

Оқытушының біліктілігін арттыру

Оқыту мақсаттары

Ақпараттық технологиялар

Үйлестіру,

әкімшілік ету

Педагогикалық технологиялар

Қашықтықтан оқыту модельдері

Сурет 3 - Қашықтықтан оқыту жүйесінің тиімділігі

Оқу ортасы білімалушылардың негізінен (және жиі, толығымен) кеңістікте және (немесе) уақытта оқытушыдан алыс (сондықтан бөлек) болуымен сипатталады. Сонымен қатар, олар кез-келген уақытта телекоммуникация құралдары арқылы диалогты орнатуға мүмкіндігіне ие бола алады [11, б. 25] .

Басқа авторлар қашықтықтан оқытуды білімалушыларға оқу материалының негізгі көлемін жеткізуді, оқу үрдісіне оқушылар мен оқытушылардың интерактивті өзара әрекеттесуін, білімалушыларға зерттелетін материалды игеру бойынша өз бетінше жұмыс істеуге, сонымен қатар «байланыс» үрдісінде оқытуға мүмкіндік беретін ақпараттық технологиялар жиынтығы ретінде сипаттайды. Үшінші авторлар қашықтықтан оқытуды сырттай оқытудың жаңа сатысы түрінде анықтайды, онда ақпараттық технологияларды қолдану, дербес компьютерлерді, бейне аудиотехниканы, ғарыштық және оптикалық-талшықты техника мен технологияны пайдалану қамтамасыз етіледі. АҚШ-ң қашықтықтан оқыту қауымдастығының сөзбе-сөз анықтамасы бойынша ақпарат пен оқыту арқылы білім мен дағдыларды игеру деп аударылады, оған барлық технологиялар мен қашықтықтан оқытудың басқа түрлері кіреді.

Қазақстанның заңманасына сәйкес, қашықтықтан оқыту - педагог пен білім алушылардың қашықтықтан, оның ішінде ақпараттық-коммуникациялық технологиялар мен телекоммуникациялық құралдарды қолдана отырып өзара іс-қимылы кезінде жүзеге асырылатын оқыту [1] . Сонымен қатар, дамудың осы кезеңінде күндізгі және қашықтықтан оқытудың интеграциялық моделі ең бейімделгіш болып саналады (сурет 4) .

ҚАШЫҚТЫҚТАН ОҚЫТУ

БАЗАЛЫҚ ОҚЫТУ (күндізгі)

Бейіндік курстар

(модульдер)

Білімді тереңдету, олқылықтарды (білімберу бағдарламасы бойынша) жою курстары

Оқушылардың өзіндік, жобалау, зерттеу іс-әрекеті

Қосымша материалдар, тәжірибелік жұмыстар

Оқушылардың бірлескен іс-әрекеті

Кеңес беру

Жеке бағдарлама бойынша жұмыс жасау

Сурет 4 - Жалпы орта білім беру үшін күндізгі және қашықтықтан оқыту түрлерін интеграциялау моделі

Жоғарыда айтылғандардың бәріне сүйене отырып, қашықтықтан оқытуды білімалушылар мен олардың бір-бірімен және оқыту құралдарымен интерактивті өзара әрекеттесуінің мақсатты, ұйымдастырылған процесі ретінде анықтауға болады, олардың белгілі бір дидактикалық жүйеде жүзеге асырылатын кеңістік пен уақытта орналасуына байланысты емес. Мұнда дидактикалық жүйе қашықтықтан оқыту тұжырымдамасы мазмұнының жүйелік құраушы элементі ретінде енгізілгенін көруге болады [10, б. 32] .

Осылайша, қашықтықтан білім беру - бұл үздіксіз кәсіптік білім беру жүйесінде басқа формалармен қатар тиімді қолдануға болатын білім берудің нақты нысаны болып келеді.

1. 2 Қашықтықтан оқытудағы жаңа ақпараттық технологиялардың қолданылуы

Қазіргі уақытта әлемде болып жатқан ғылыми-техникалық прогрестің қарқыны және ақпараттық революцияның бір түрі білім беру жүйесін қайта құру мен жетілдірудің нақты алғышарттары болып табылады. Ақпаратты жедел өңдеп қана қоймай, оны әр түрлі түрде (мәтін, графика, дыбыс, бейне) қамтамасыз ете алатын қуатты компьютерлердің пайда болуы оқыту технологияларында түрлендіруге және компьютерлерді дидактикалық құрал ретінде пайдалануға мүмкіндік берді. Трансұлттық ғаламдық спутниктік және компьютерлік желілердің пайда болуы мен таралуы осы дидактикалық құралдарды қашықтықта қолдануға мүмкіндік берді, бұл шекарасыз біртұтас әлемдік білім беру кеңістігін құруға және сапалы білім алғысы келетіндерге кеңістіктік және әлеуметтік-экономикалық кедергілерді азайтуға ықпал етеді. Жаһандық ақпараттық кеңістік білім мен ғылымды дамытуды, жұмыспен қамту, жұмысқа орналастыру, халықтың ұтқырлығы мәселелерін шешуді және басқаларды қамтитын әрбір ел үшін аса маңызды әлеуметтік мәселелерді шешуді жақындатады [12, б. 9] .

Қашықтықтан оқытуда телекоммуникациялық технологиялар орындайтын негізгі рөл - оқу диалогын қамтамасыз ету. Мұғалім мен оқушы арасында тұрақты диалогсыз кері байланыссыз оқыту мүмкін емес. Оқыту (өзін-өзі тәрбиелеуден айырмашылығы) - бұл анықтама бойынша диалогтық үрдіс. Күндізгі оқуда диалог мүмкіндігі оқу үрдісін ұйымдастыру формасымен, оқытушы мен оқушының бір уақытта бір жерде болуымен анықталады. Қашықтықтан білім беруде оқу диалогын телекоммуникациялық технологиялардың көмегімен ұйымдастыру қажет.

Қашықтықтан оқыту жүйесі келесі әлеуметтік маңызды функцияларды жүзеге асыруға арналған:

- халықтың білім деңгейін және білім сапасын арттыру;

- елдің сапалы дайындалған мамандарға қажеттілігін қанағаттандыру;

- тұрғылықты жеріне, денсаулық жағдайына, элитарлығына, материалдық қамтамасыз етілуіне және т. б. қарамастан, халықтың білім беру қызметтеріне қажеттіліктерін қанағаттандыратын бірыңғай білім беру кеңістігін дамыту;

- халықтың әлеуметтік және кәсіби ұтқырлығын, оның кәсіпкерлік және әлеуметтік белсенділігін, ой-өрісін және өзін-өзі тану деңгейін арттыру [12, б. 40] .

Қашықтықтан оқыту жүйесінің негізгі артықшылықтары келесі үрдістердің әсерінен көрінеді:

- білімге жаңа талаптар қоятын экономикалық реформаларды жетілдіру;

- қазіргі заманғы оқыту технологияларына қоғамның жаңа қажеттіліктерін қалыптастыру;

- халықаралық білім беру байланыстарын арттыруға ықпал ететін саяси өзгерістер;

- білім беру нарығында ақпарат алмасудың жаңа техникалық құралдарының пайда болуы;

- білім берудегі халықаралық интеграцияны арттыру;

- өз елінің әрбір азаматының білім алуға конституциялық құқығын іске асыру.

Егер қазақстандық оқу орындары қашықтықтан оқытуды дамыту мәселелеріне аз көңіл бөлетін болса, онда жақын арада білім беру қызметінің бұл саласына қашықтықтан оқыту нысанын бұрыннан және табысты пайдаланып жүрген шет елдердің оқу орындары ие бола алады.

Қазақстанда қашықтықтан оқытуды дамыту белгілі бір қиындықтармен байланысты:

- компьютерлік сауаттылық елде талай жақсартуды талап етеді. Бұл оқытушыларға да, әлеуетті студенттерге де қатысты;

- Ғаламторға қосылған компьютері бар, сондай-ақ осы компьютермен қалай жұмыс істеу керектігі туралы түсінік жоқ адамдар әлі де аз емес;

... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.