Ортадан тепкіш сорап

Жұмыс түрі: Іс-тәжірибеден есеп беру
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 22 бет
Таңдаулыға:

т

Мазмұны

Кіріспе 3
1. Мұнай тарихы 4
1.1 Мұнайдың элементтік құрамы мен гетероатомдық компонентері 5
1.2 Мұнайдың пайдасы 6
2. Оқу-зерттеу жұмысы 6
2.1 МӨКжТКЖБ басқармасына қарасты №3 мұнай - газ жабдықтарын
жөндеу цехы 6
2.2 Ортадан тепкіш сорап 8
2.3 Ұңғыны бұрғылау жұмыстары 9
2.4 Бұрғылау қондырғысы 10
2.5 Ұңғыны ағымды жөндеу жұмыстары 11
2.6 Штангілі сорапты қондырғының құрылысы 13
3. Тәжірибелік бөлім 14
3.1 Мұнай мен мұнай өнімдерін талдауды жүгізу әдістемелері 14
3.2 Мұнай өнімдерінің тығыздығын ареометрмен анықтау 15
3.3 Тәжірибені жүргізу реті және алынған нәтижелерді өңдеу 16
4. Химиялық зертханалардағы қауіпсіздік техникасы жөніндегі нұсқау 19
Қорытынды
Пайдаланған әдебиеттер тізімі

КІРІСПЕ
Мен Талғат Талшын Талғатқызы, өндірістік тәжірибемді 23 мамыр - 25 маусым аралығында өз мамандығым бойынша Тұмар МұнайЖШС өндірістік тәжірибе алуға жіберілдім. Тәжірибедегі ең басты міндеттерім:
- мұнай технологиясының негізгі, дайындық және қосалқы процестерімен танысу;
- қондырғылармен және аппараттармен;
- мұнай өңдеу өнеркәсіптік қондырғыларындағы құрылымдық бөлімшелерді зерттеу.
Тәжірибе дегеніміз-оқу үрдісінің құрамдас бөлігі, онда студенттер оқыту кезінде алған білімдерін мақсатты тереңдетіп, оқып жатқан мамандығы бойынша қажетті білім, білік, дағдыға үйренеді.
Өндірістік тәжірибе дегеніміз- теориялық негізде жинаған білімді тәжірибе жүзінде іске асыру болып табылады. Тек тәжірибеден өту арқылы ғана келешек маманның кәсіби шеберлігі барлық деңгейде артып, сол арқылы өмірлік тәжірибеге ие болуға мүмкіндік беретіні мәлім.
Тәжірибедегі ең басты мақсаттарым-өзіме берілген жұмысты үлкен жауапкершілікпен атқару, жұмысты өте тез арада және қатесіз істеп отыру. Іс-құжаттарымен танысу барысында еңбекке жауапкершілікпен қарап, тәртіпті және өзіне жүктелген жұмысын дұрыс атқара алатын адам ретінде көрсеттіу.
Іс-тәжірибенің мақсаты білім алушылардың алған құзырлығын нығайту, тереңдету және және кәсіби білім беру бағдарламаларын меңгеру барысында алған теориялық білімдерін тәжірибелік әрекеттермен іс- тәжірибе жүзінде шыңдау. Оларды таңдаған мамандығы бойынша өз бетінше кәсіби қызмет атқаруға және бәсекеге қабілетті маман дайындау, студенттердің кәсіби білім беру бағдарламаларын меңгеру барысында алған теориялық білімдерін тәжірибелік әрекеттермен бекіту болып табылады. Жоғары білім беруде білім стандартының білікті талаптарына сай тәжірибелік және коммуникативтік дағдыны қалыптастыру. Білім беруде ұйымдастырушылық және тәрбиелік жұмыстардан тәжірибе жинақтау.
- жаңа талаптарына жауап беретін маман тұлғасының кәсіби бейінділігін қалыптастыру;
- студенттердің тікелей практикалық іс-әрекеттермен қарым-қатынасы, кәсіби іс-әрекеттерін жүргізу үшін қажетті олардың кәсіби іскерліктері мен дағдыларын қалыптастыру;
- студенттердің кәсіби іс-әрекеттегі шығармашылық, зерттеу тәсілдерін қалыптастыру, өзіндік еңбегінің нәтижелеріне талдау жасай білу дағдыларын игеру.
Іс-тәжірибе базалары мамандықтардың оқу жоспарындағы іс-тәжірибелердің барлық түрлеріне сәйкес жүргiзiледi. ЖОО білім алушыларының іс-тәжірибеден өтуі оқу үрдерісінің ең маңызды бөлігі.

1. Мұнай тарихы

Мұнай - көмірсутектер қоспасы болатын, жанатын майлы сұйықтық; қызыл-қоңыр, кейде қара түске жақын, немесе әлсіз жасыл-сары, тіпті түссіз түрі де кездеседі; өзіндік иісі бар; жерде тұнбалық қабатында орналасады; пайдалы қазбалардың ең маңызды түрі.
Мұнай, ал ертеректе оны тас майы деп атаған, болашағы зор екенін болжаған орыс ғалымы М.В. Ломоносов, Пенсильванияда ең алғаш рет мұнай ұңғымасы бұрғыланғанға дейін жүз жыл бұрын, мұнайдың шығуы жайлы өзінің бірегей теориясын ұсынған еді. Жер қойнауында тереңнен орналасқан шымтезекті шөгінділерден жерасты ыстығымен қою, майлы материя шығарылып, саңылаулар арқылы ағады... Бұл дегеніміз - сирек, әртүрлі сұрыпты, жанатын және құрғақ, қатты материялардың пайда болуы, бұл тас майы - мұнайдың негізі..., - деп жазады 1763 жылы М.В. Ломоносов.
Мұнайды қыздыру кезінде мұнайға біраз ұқсайтын қарамайларды беретін көмір мен тақтатастардан шығу теориясы да орыс ғалымдары - академиктер Паллас пен Абихтікі болған еді. Алайда ол кезде олардың қорытындыларының мұнайды іздестіруде практикалық мағынасы аз еді.
Ең жемісті болғаны өткен ғасырдың соңында Д. И. Менделеев ұсынған мұнайдың бейорганикалық шығу теориясы еді. Ұлы орыс химигінің айтуы бойынша, жер шарының орталық ядросы темір және құрамдарында көміртегі бар басқа металдардың қоспаларынан құралады. Жер қыртысындағы жарықтардан өткен сулардың әсерінен бұл ядро жеңіл көмірсуларды - ацетилен, этилен және т.б. түзеді. Жер жарықтары арқылы жоғары жер қыртысының суық бөліктеріне көтеріле бере олар мұнайдың негізгі құраушы бөліктері болып табылатын ауыр көмірсулар қоспасына айналады.
Харичков және басқа да орыс ғалымдары мұндай әдіспен табиғи мұнайға ұқсас сұйық - жасанды мұнайды алды. Д.И. Менделеев теориясы бойынша мұнай қарқынды тау түзілу орындарында кездеседі. Мұны жиі бақылауға болады, сондықтан Д.И. Менделев қорытындыларын барлаушылар мұнайды іздеуде көп уақыт қолданды.Мұнай өнеркәсібінің дамуы барысында, әдетте, мұнай кездесуі тау түзілу процестері қосымша фактор болып табылатын жағдайларда кездесетініне көз жетті.
Мұнай көбінесе теңіздің түбінде, соның ішінде жағажайлық шөгінділерде жиі табылады. Сірә, теңіз өсімдіктері мен жануарлары қалдықтары судың түбіне жинақтала беруінен болар. Өйткені онда су ағысы болмайды, ол тыныштықта тұратындықтан, оған ауаның келуі қиындай түседі. Ауаның әсерінен бұл қалдықтар тотығар еді, ал ауа болмағандықтан, бактериялардың әсерінен бұл қалдықтар құрамы бойынша мұнайға ұқсас, бірақ оларда толығымен мұнайға айналмайтын процестер өтеді. Мұндағы түсініксіз жайт: осы қалдықтардан мұнай қалайша түзіледі? Әңгіме мынада: онда хлорофилдің, яғни өсімдіктердің жасыл түсі негізінің және басқа да екі жүз градустан жоғары температурада тұрақсыз болатын заттардың қалдықтары табылған. Ал барлық мұнайға жақын өнімдерді алатын белгілі химиялық реакциялар тек жоғары температураларда өтеді.
Ақыры 1930 жылы ірі кеңес ғалымы - академик Н.Д. Зелинский бұл жерде катализ, яғни өздері аз өзгеріске ұшырайтын заттардың әсерінен химиялық өзгерістерді тездететін құбылыс орын алатынын дәлелдеді. Катализаторлармен өсімдіктерге, бактериялық әсердің өнімдеріне жақын орналасқан заттарға әсер етіп, ол жасанды мұнайды екі жүз градустан төмен температурада алды. Осылайша сұрақтың жауабы шешілді, бірақ түпкілікті емес: ол тәжірибесінде қолданған катализаторлар табиғатта болуы мүмкін емес, олар өте тұрақсыз еді.
Табиғатта мұнай түзілуді іске асыратын заттарды ұзақ іздегеннен кейін химия ғылымдарының докторы, профессор Андрей Владимирович Фрост бұл, әдетте, мұнай қыртыстарын жауып тұратын кейбір сазбалшықтардың қатысымен болатынын анықтады. Өсімдіктер және жануарлар қалдықтарымен бірге тұнып, сазбалшықтар, жануарлар сүйектері мен микроағзалар кейін мұнай түзетін фактор болып табылатын материалдың негізін түзеді. Лай - бұл сазбалшық, өсімдік және басқа да қалдықтардың түр өзгерген қоспасы - бактериялардың әсерінен құмды және басқа да кеуекті тау жыныстарымен қапталады. Олар, өз кезегінде, мұнай мен су өтпейтін сазбалшық және басқа да тау жыныстарының қабаттарымен қапталып, температурасы шамамен жүз градустай қабаттарға дейін түседі. Мұнда мұнай түзілу процесі аяқталады; құрамында лай болатын мұнай біртіндеп қабаттасады да, біз мұнай кенорындарынан табатын кеуекті тау жынысына енеді.
Мұнайдың шығуының жаңа теориясының зор тәжірибелік маңызы бар. Ол мұнайшы-геологтарды мұнайдың түзілу жағдайларын анықтау әдісімен таныстырады. Мұнай қалай пайда болатынын білетін кен барлаушылары оны іздеу орындарын тез анықтайды. Геологиялық жағдайларға байланысты мұнайдың болатын жерлерін және оның мүмкін орын ауыстыру жолдарын анықтауға болады.

1.1 Мұнайдың элементтік құрамы мен гетероатомдық компоненттері

Көмірсутектермен қатар мұнай құрамында тағы басқа заттар да бар. Мырышы бар - H2S, меркаптандар, моно- және дисульфидтер, тиофендер мен тиофандар полициклдіктермен бірге т.б. (70-90% қалдық өнімдерде шоғырланады); азотты заттар - негізінен пиридин, хинолин, индол, карбазол, пиррол және порфириндер (үлкен бөлігі ауыр фракциялар мен қалдықтарда шоғырланады) гомологтары; қышқылды заттар - нафтен қышқылы, фенолдар, смолалы-асфальтты т.б. заттар (әдетте жоғары қайнайтын фракциларында кездесетін). Элементтік құрамы (%): С - 82-87, Н - 11-14.5, S - 0.01-6 (сирек - 8-ге дейін), N - 0,001 -- 1,8, O -- 0,005 -- 0,35 (сирек - 1.2-ге дейін) және т.б. Барлығы мұнай құрамында 50-ден аса элементтер табылған. Мысалы, жоғарыдағылармен қоса V(10-5 -- 10-2%), Ni(10-4-10-3%), Cl (іздерінен бастап 2::10-2%-ға дейін) т.с.с. Әр зат әр кен орнында әр мөлшерде кездесетіндіктен орташа химиялық қасиетттер жайлы тек шартты түрде ған аайтуға болады.

1.2 Мұнайдың пайдасы

Мұнай дүние жүзілік жанар-жағар май-энергетикалық балансында орасан зор үлеске ие: оның адамзат пайдаланатын қуат көздері ішінде 48% алады. Болашақта бұл көрсеткіш мұнай өндірудің қиындай беруінен, және атом және басқа қуат көздерін пайдалануының өсуінен кеми береді.
Химия мен мұнай-химия өнеркәсіптерінің қарқынды дамуына байланысты мұнайға деген сұраныс жанар-жағар майлар үшін ғана емес, синтетикалық каучук, синтетикалық талшықтар, пластмасс, жуу құралдарын, пластификатор, бояғыштар т.б. (әлемдік өндірістің 8%-нан астамы) өндіру шикізат көздері үшін өсуде. Осыларды шығаруға бастапқы заттар ретінде көп қолданылатындар: парафиндік көміртектер - метан, этан, пропан, бутан, пентан, гексан, және жоғарымолекулярлықтар (10-20 атомды молекулалы көміртектер), циклогексан; ароматты көміртектер - этилен, пропилен, бутадиен; ацетилен.

2. Оқу-зерттеу жұмысы
2.1 МӨКжТКЖБ басқармасына қарасты №3 мұнай - газ жабдықтарын жөндеу цехы

Мұнай өнеркәсібінің құралдарын және технологиялық коммуникация жөндеу басқармасы цехында (2-сурет) ортадан тепкіш сораптарды күрделі жөндеу жұмыстары жүргізіледі.
Цехта ер адамга 50 кг, ал әйел адамға 20 кг-ға дейінгі салмақты көтеруге және 50м жерге дейін жеткізуге болады. Цехта ауыр, және өте дәлдікті қажет ететін жұмыстарды жүргізу үшін кранды пайдаланады (3-сурет), Жұмысшылары, әр ауысым сайын медициналық тексерістен өтуі қажет. Цех суык күндері үлкен парогенератор комегімен жылыйды.

2-сурет. Мұнай-газ 3-сурет. Ауыр жүк көтеру
жабдықтарын жөндеу цехы краны

Цехта токарлық станок-1М64 ( 4-сурет) бар, ол ротордың дүрсілін реттейді. Одан кей балансирлі станок-ВМ8000 (5-сурет) бар,оның максимал жүк көтергіші 3000 кг, ол ортадан тепкіш сораптардың білігін балансирлейді.

4-сурет. Токарлық станок-1М64 5-сурет. Балансирлі станок-ВМ8000

Цехта арнайы пісіру арқылы жөндеу орны бар. Бұл жерде мойынтіректерге бабит құйылады (6-сурет) және тағы сол сиякты метал мен металды біріктіру жұмыстары жүргізіледі.

6-сурет. Бабит құйылған мойынтірек

2.2 Ортадан тепкіш сорап

Ортадан тепкіш сорапты күрделі жөндеу жүргізіледі. Мысалы ЦНС - 180 - 1422М - Ресейдің Пермь қаласында жасалған (7-сурет).
Ортадан тепкіш сорап - шыққан мұнайдың орнын толтыруға қолданылады. Шыккан мұнай орнын толтыру үшін су немесе газ айдалынады. Газ айдау үшін 7Вт қолданылады. Сорап алдыңғы және артқы қақпақтардан, ротордан тұрады, 11 жұмыс дөңгелегі (8-сурет) бар. Әрбір дөңгелек кілтекке отырғызылган. Білігі 3000 айнмин жасайды, 180МПа қысыммен айдайды. Біліктің екі жағында оң және сол бағыттағы бұрандалар болады. 2 ауыспалы төлкелері болады. Мақсаты: 2 темірдің жабысып қалмауын қадағалайды. Сырғанау мойынтірегі қойылған, бабиттен жасалған.
Цех алаңында ортаға тепкіш сорапқа күрделі жөндеу жасалып жатыр. Сораптың дөңгелектері үйкеліс нәтижесіне желініп кеткен. Яғни дөңгелектерге бабит құйылып жатыр. Бабит құю жұмыстары пісіру учаскесінде жүргізіледі. Бабит 600 - 700°C-та ерітіледі.
Бабит құйылғаннан кейін дөңгелектерді токарь станогында, дөңгелектердің дүрсілін реттейді. Токарь станогының серия номері 1М64.
Бабит кұйылып, бейнесі реттелген соң ортаға тепкіш сорап қайта жиналып (9-сурет) балансирге жіберіледі. Ол жерде ортадан тепкіш сораптың бөліктеріне балансир жасалады. Яғни артық выбрациядан айырады.

7-сурет. ЦНС - 180 - 1422М 8-сурет. Ортадан тепкіш сораптың
(Ортадан тепкіш сорап) жұмыс дөңгелектері

9-сурет. Күрделі жөндеуден кейінгі ортадан
тепкіш сораптың жинақталуы.

2.3 Ұңғыны бұрғылау жұмыстары
Бұрғылау - бұрғы жәрдемімен тұтас материалдың жоңқасын жонып алу жолымен бітелмеген немесе бітеу цилиндрлік тесік тесу процесі; тау жыныстарын бұзу арқылы қимасы дөңгелек болатын кен қазбасын жасау процесі.
Жер қыртысын геологиялық зерттеу, кен орындарын іздеу және барлау, жер астынан қатты, сұйық және газ күйіндегі түрлі кен байлықтарды алу, батпақты жерлерді құрғату, жер асты коммуникацияларын жүргізу, т.б. көптеген жұмыстар бұрғылау арқылы іске асырылады. Ұңғыма бұрғылау кезінде тау жыныстарын бұзып қопарудың қазір қолданылып жүрген тәсілдері негізінен екі түрге бөлінеді. Оның біріншісі бұрғылау аспабының тікелей әсер етуі арқылы тау жыныстарын бұзып қопаратын механикалық әдіс, ал екінші тәсіл бойынша тау жыныстары әр түрлі физикалық (термиялық, ультрадыбыстық, т.б.) әсерлер арқылы бұзылады. Бұрғылаудың механикалық әдісі айналдыра бұрғылау және соққылап бұрғылау болып екіге бөлінеді. Бұрғылау аспабының түріне (шнекті, штангалы, алмасты, тісті доңғалақты, т.б.), бұрғылау машинасының түріне (перфораторлы, пневмосоққылы, турбиналы, т.б.), сондай-ақ, ұңғыма қазудың тәсіліне (көлбеу, тармақты, т.б.) қарай Бұрғылау бірнеше түрге бөледі. Тау жыныстарына физикалық әсер арқылы бұрғылау тәсілдерінің ішінде термиялық бұрғылау кең тараған. Қопарып бұрғылау тәсілін өндіріске енгізу қолға алына бастады. Бұрғылаудың техникалық жабдықтары негізінен бұрғылау қондырғылары мен тау жынысын бұзып қопаратын аспаптардан тұрады. Ал ұңғыма бұрғылау жұмыстары кенжардағы (забой) тау жыныстарын талқандау, бұзылған жыныстарды сыртқа шығару, орнықсыз (опырылмалы) ұңғыма қабырғаларын бекіту сияқты процестерден құралады. Талқандалған тау жыныстарын ұңғыма кенжарынан үздіксіз сыртқа шығарып тұрмаса бұрғылау жылдамдығы бәсеңдеп, тіпті тоқтап қалуы да мүмкін. Сондықтан бұрғылау кезінде бөлінетін ұнтақтардан тазалау үшін ұңғыманы сумен, балшық ерітінділерімен үнемі жуып немесе сығылған ауамен үрлеп тұрады. Орнықсыз жыныстарды бұрғылау кезінде ұңғыма қабырғасын опырылудан сақтау үшін әр түрлі әдістер (арнаулы ерітінді, жылдам қатаятын қоспа, цемент) қолданылады.

2.4 Бұрғылау қондырғысы

Мысалға ТД100 Румынияда жасалынған (10-сурет) бұрғылау қондырғысын алайық.

10-сурет. ТД100- бұрғылау қондырғысы

Бұл қондырғы 100 тонна салмақ көтереді. Тәл жүйесі 4x5 болып жабдыкталған. Биіктігі 33 метр, телескопты мұнара. Свечаларының диаметрі 89мм, негізгі жетек құбыры 90x90. Жұмысшы моторы КАТ Америкада жасалынған, қуаты 800кВт. Айдау сұйықтығын дайындау ыдысының көлемі V꞊30м3.

2.5 Ұңғыны ағымды жөндеу жұмыстары

Кез келген скважиналарды (газ, мұнай, параметрлік, айдау және т.сс ) пайдаланған жағдайда оларды мезгіл-мезгіл жөндеп тұру қажет. Скважина ішінде өнім көтергіш құбырларды (НКТ), штангілерді, терең сораптар мен басқа сораптарды және басқада құралдарды түсіріп- көтеру жұмыстарына байланысты әрекеттерді жер асты жөндеу деп атаймыз.
Ағымды жер асты жөндеу деп терең сорапты ауыстыру, көтергіш құбыр мен штангілерді өзгертіп тұру немесе ұстап тұрған алқаның түріне қарап өзгерту, скважина түбіне жиналған құм шығындарынан тазарту, басқада скважинаға түскен жеңіл заттарды көтеру.
Осы жұмыстардың барлығын мұнай және газ басқармаларында құрылған скважинаны жер асты жөндеу бригадалар атқарады.
Скважинада жер асты жөндеу кезінде қолданылатын жабдықтар мен құралдар.
Скважина сағасына уақытша немесе тұрақты мұнаралар мен мачтыларды қондыру қажет. Оған қоса көтеру механизімдерін орналастырады. (11-сурет)

11-сурет. Автокөлік үстінде орналасқан көтергіш агрегаттар

Мұнара кәдімгі полиспаспен немесе ілмегі бар тәл жүйесімен жабдықталған. Оған арнайы аспап арқылы көтеретін жүк (құбырлар, штангілер) ілінеді. Полистпастың түйінге жиналған қозғалмайтын роликтерін кранблок деп атайды. Ол мұнараның ең үстінде орналасқан.
Тәл жүйесінің қозғалмалы роликтері де сол сияқты тәл блогы деп аталатын бір торапқа жиналған. Тәл блогы болат арқанға ілініп тұрады. Арқанның қозғалмайтын ұшы мұнараның негізіне бекітілген, ал қозғалатын ұшы шығырдың барабанына бекітілген.
Тұрақты мұнаралар мен мачталар тек қана жұмыс жасап тұрған кезде қолданылады да қалған кезде бос тұрады. Пайдалану скважиналарының жалпы жұмыс жасау уақытының, 2-3% -ын ғана жер асты жұмыстары алады екен яғни мұнаралар мен мачталар жылына 6-10 күн ғана қолданылады. Сондықтан қозғалмалы мачталар арнайы арбаларға қондырылып скважинар арасында трактормен тасылып жеткізіледі. Өзінің мачтасын ала жүретін көтергіш ретінде тракторлар мен автокөліктер қолданылады. Олардың жүк көтергіштері 16 дан 80т-ға дейін болады.
Құбырлар мен штангілерді, скважинаға түсіріп, көтеру үшін комплексті құралдар қолданылады. Мысалыға құбырлар элеваторы (12-сурет) муфта арқылы ұстап тұруға, олардың тізбегін көтеріп түсіру жұмыстары кезінде ұстап тұруға арналған. Құбыр элеваторы ортасында құбыр өткізетін тесігі бар екі жағында сырға (штроп) кигізетін құлағы бар, тұтас құйылған немесе қақталған темірден жасалған қамыт сияқты құрылғы. Элеватордың ішіндегі тесіктік диаметрі-жіберетін құбырдың сыртқы диаметірімен сәйкес келеді.
Элеватордың бір жақ бөлігі құбыр кигізу үшін ашық болады.

12-сурет. Құбырлар элеваторы

Сорап штангілерін көтеріп түсірү үшін оған жеңіл болат қамыт қолданылады оны штангы элеваторы дейді.
Құбырларды бұрау және бұрап айыру үшін шарнирлі және шынжырлы кілттер қолданылады. Штангілер мен сондай әрекеттер істеу үшін штангі кілттері қолданылады.

2.6 Штангілі сорапты қондырғының құрылысы

Қондырғы (13-сурет) поршенді -2, тербермелі станоктан-15, плунжерді тербермелі станокпен байланыстырып тұратын штангелер тізбегінен -4, және скважина ішіне құйылған сұйықты жер бетіне шығаратын (СКҚ-сорапты компрессорлы құбырлар) тізбегінен-5 тұрады. Электр қозғалтқыш-14 редуктор-13 өсіне орнатылған кривошиптің -12 айналуына қызмет етеді және одан әрі балансир-10 шатунның-11 көмегімен арқанды алқа-9 арқылы балансирдің басына ілінген штангілер тізбегінің ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.