Питомник орналастыратын ауданның табиғи жағдайы

Жұмыс түрі: Курстық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 26 бет
Таңдаулыға:

МАЗМҰНЫ
Кіріспе
1 Түсініктеме хат
1.1 Питомник орналастыратын ауданның табиғи жағдайы
1.2 Питомниктің өндірістік қуаты және көлемін есептеу
1.3 Питомник территориясын ұйымдастыру
1.4 Көшет материалын өсіру технологиясы
2 Техникалық есептер
2.1 Тікелей шығындарды есептеу
2.2 Қоғамдық және әкімшілік-басқару шығындарын есептеу
Қорытынды
Пайдаланылған әдебиеттер тізімі

КІРІСПЕ
Уақытша орман питомнигі 2 гектар аумақ атты курстық жобаны бастап ондағы қылқанжапырақты, жапырақты және де бұталы ағаштарға сипаттама бердім, көшетжай (питомник) орналастыратын ауданның климаттық жағдайын және де питомниктің өндірістік қуатын есептеу жолдарын шығардым. Қылқанжапырақты ағаш түрінен арша ағашын, жапырақты ағаш түріне көктерек ағашын және бұталыға қарақатты алдым және оларға қысқаша сипатта бере кеттім.
Аршаның отаны - Солтүстік жарты шардың қоңыржай белдеуі. Арша - кипарис тұқымдасына жататын мәңгі жасыл қылқан жапырақты өсімдік. Бұл биіктігі 12-ден 30 м-ге дейінгі ағаштар,сонымен қатар сәндік арша бұталары бар - сусымалы (биіктігі 40 см-ге дейін) және тік (1-3 м-ге дейін) болуы мүмкін. Бұл өсімдіктің жапырақтары (қылқандары) ине тәрізді немесе қабыршақты. Жидектердің шайырлы иісі және тәтті-жағымды дәмі бар. Құрамында 40%-ға дейін жететін қант бар. Мол өнім әр 3-4 жылдан кейін қайталанады. Бұл арша топырақты қатты талғамайды, суыққа төзімді, құрғақшылықты төзбейді. Бір кесек жерсіз трансплантациялау кезінде ол қиындықпен тамырланады.2-3 жылда пісетін және ұзын пішінді қоңыр түсті тұқымдары арқылы көбейеді.
Табиғатта көктерек Кореяда, Қытайда, Еуропада, сондай-ақ Қазақстанда және Ресейдің барлық дерлік аймақтарында кездеседі. Сәуір айының ортасында көктерек гүлдейді. Қызғылт түсті ерлердің сырғалары жұқа және жасыл әйелдер сырғаларына қарағанда әлдеқайда қызықты көрінеді.Көктерек жапырақтары гүлдегенге дейін гүлдейді. Көктерек - тез өсетін ағаш, сондықтан ол аумақтарды көгалдандыру үшін қолданылады. Ағаш батпақты және жоғары ылғалданған топырақты ұнатпайды. Мұндай жағдайда ағаш ортасы тез шіріп, өледі.
Қарақат - сасифраг тұқымдасының өсімдіктер тұқымдасы. Бұл қара қоңыр немесе қызыл-қоңыр қабығы бар бұта, жапырақты, пальма тәрізді жапырақтары бар, жоғарыда жалаңаш, асты түкті. Гүлдері кішкентай, қоңырау тәрізді, жасыл-ақ түсті, салбыраған гүлшоғырларға жиналған. Жемісі - қара немесе қызыл көп тұқымды жидек. Олардың арасындағы негізгі айырмашылық, жидектердің түсінен басқа, қарақат жапырақтары мен жидектерінің ерекше хош иісті болуы.Қарақат Еуропада, Азияда, Солтүстік Америкада кең таралған.

Атқару міндеттеріне және жұмыс істеу кезеңіне байланысты уақытша және тұрақты орман питомниктері болады.Уақытша орман питомнигі 5 жыл уақытқа дейін жұмыс істейді, ол көбінесе жасанды орман маңында орналастырылады. Көгалдандыру материалын жыл сайын өсіру үшін 5 жылдан астам мерзімге тұрақты орман питомниктері ұйымдастырылады. Көлемі бойынша олар ұсақ (5 га дейін), орташа (5-15 га), ірі (15 га-дан астам) болып бөлінеді. Көгалдандыру материалын жыл сайын өсіру үшін 5 жылдан астам мерзімге тұрақты орман питомниктері ұйымдастырылады. Көлемі бойынша олар ұсақ (5 га дейін), орташа (5-15 га), ірі (15 га-дан астам) болып бөлінеді.

1 ТҮСІНІКТЕМЕ ХАТ

Көшетжай орналастыратын ауданның климаттық жағдайы

Ағаш өсімдіктерін отырғызарда ол ауданның топырағы,климаты,жағдайы маңызды рөл атқаруына байланысты орман питомнигін ұйымдастырған кезде өте мұқият болу қажет.Оның табиғи жағдайын дұрыс таңдау арқылы қаражат,еңбек,материалдың мейілінше аз жұмсалуына,питомниктің материалының максималды көп шығымына қол жеткізуге болады.
Көшетжайға арналған учаске сипаттамасы
Ертіс-орманы мемлекеттік орман табиғи резерваты Павлодар облысының Шарбақты және Лебяжин аудандарында орналасқан.Резерват аумағының ұзындығы солтүстіктен оңтүстікке қарай 133 км, батыстан шығысқа қарай 130 км. Ертіс орманы қорығының ауданы 277 961 га, оның ішінде:Шарбақты ауданы аумағында - 117 816 га; Лебяжин ауданы аумағында - 160 145 га. Қазақстан Республикасы Ауыл шаруашылығы министрлігі Орман және аңшылық шаруашылығы комитетінің кейбір мемлекеттік мекемелерін қайта ұйымдастыру туралы Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2003 жылғы 22 қаңтардағы № 75 қаулысымен Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2003 жылғы 22 қаңтардағы және Ертіс өңірінің бірегей ленталы ормандарын қалпына келтіру. Оны Қазақстан Республикасы Ауыл шаруашылығы министрлігінің Орман шаруашылығы және жануарлар дүниесі комитеті басқарады.
Ертіс ойпатында жеңіл топырақтары басым болып келеді. Оларға құм, құмдауыт жатады. Сипатталып отырылған ойпат жерлерде қарағайлы құмдар ерекшеленеді.
Таспалы орман ежелгі аллювийлік аңғарлардағы құмды төбе шөгінділерінде өседі.Орманмен көмкерілген - 148,3 мың га (орман алқаптарының 65%), оның ішінде 28,4 мың га орман дақылдары. Жабық емес орман дақылдары шағын аумақты - 2,1 мың га (орман алқабының 1%) алып жатыр және қарағай екпелерімен ұсынылған.Мұндағы қарағайлар 30 м биіктікке жетеді. Негізгі орман құрайтын түрлер: қарағай - 140,7 мың га (орманды жердің 94,9%), көктерек - 4,7 мың га (3,2%), қайың - 1,1 мың га (0,7%).Ойпаттарда және орман шетінде бұталардан - қарақат, жабайы раушан, шырғанақ өседі. Өсімдік жамылғысында қауырсынды-бетегелі формация басым: Иоанн қауырсыны, бетегелі, көк-сұр жіңішке аяқты, шұбар шөбі, дала жусаны, т.б.

Орналасқан аумақтың гидрологиялық жағдайына тән қасиет өзендердің,бұлақтардың мүлдем болмауы болып табылады.Территориясында жағалауы аласа шағын,кішігірім тұзды көлдері бар, олардың кейбіреулері құрғақ жылдарда кеуіп кетеді.Сондай-ақ техникалық қажеттіліктерге су көздері ретінде пайдаланылатын бірнеше жасанды су қоймалары мен құдықтар, орман өрттерін сөндіру, жабайы жануарларды сумен қамтамасыз ету сияқты қажеттіліктерге қолданылады.
2.Климаттық жағдай және орманды аймақтың сипаттамасы
Резерват құрғақ дала субзонасында орналасқан, жазы ыстық, құрғақ, қысы аз қар жауатын қатты континенталды климатпен және амплитудалық температураның үлкен ауытқуымен сипатталады. Көбінесе шаңды дауылға айналатын көктемнің соңындағы және ерте күздің аяздары, құрғақшылық, қатты желдер ағаш тектес өсімдіктердің өсуіне экстремалды жағдайлар жасайтын резерват орналасқан ауданның қолайсыз климаттық ерекшеліктеріне жатқызылуы керек. Абсолютті максималды ауа температурасы шілдеде байқалады және +41 °C-қа жетеді, абсолютті минимум -49 °C. Ең жоғары және ең төменгі температура амплитудасы 89°С.Аязсыз кезеңнің ұзақтығы метеостанцияның бақылаулары бойынша 117 күн. Суық мезгілде салыстырмалы ылғалдылық жазға қарағанда әлдеқайда жоғары. Жылдық жауын-шашынның орташа мөлшері оңтүстіктен солтүстікке қарай 200 мм-ден 350 мм-ге дейін көбейеді.Олардың негізгі бөлігі жаз айына тиесілі(шамамен 40%).Қыс мезгілінде (қараша-наурыз) 80-81 мм жауын-шашын (80-81 мм) төмендейді, шамамен 20% физикалық булануға кетеді, ал қалғаны (64-65 мм), егер қар немесе су ағып кетпесе - топырақты ылғалдандыруға жұмсалады .
Айта кету керек, температура наурыз-сәуір мен мамыр айларында көшу кезінде күрт көтеріліп, көктемнің басында 13°C -қа дейін жетеді. Көктемдегі мұндай температураның күрт артуы топырақтың едәуір қатуына, қардың тез еруі және жер бедерлік деградацияға қарлы судың ағуы салдарынан ылғалдың жоғалуына алып келеді. Орташа алғанда, аязсыз кезең 15 мамырдан 25 қыркүйекке дейін созылады. Көптеген жылдар бойы зерттеудің салыстырмалы тұрақты аязды ауа райы 30 қазаннан бастап белгіленеді. Көктемде және күзде + 10°C-та ауа температурасының ауытқуымен шектелген вегетациялық кезең орташа алғанда 136 күнді құрайды.

Кесте 1 - Питомниктің климаттық жағдайлары. Ертіс орман резерваты үшін.
№
рс
Көрсеткіштер
атауы
Көрсеткіштер
1.
Ауа температурасы:
масималды абсолютті
минималды абсолютті

41°
-49 °
2.
Жауын шашынның жылдық мөлшері
300 мм
3.
Вегетациялық мерзім ұзақтығы
136 күн
4.
Көктемнің соңғы үсігі
21.05
5.
Күздің алғашқы үсігі
10.09
6.
Өзен бетінің мұздануы
20.11
7.
Аяздың басталуы
25.12
8.
Қар жамылғысы:
қуаты
пайда болуы
ормандағы қар еруінің байқалуы

22 см
16.11
12.04

9.
Топырақтың қату қалыңдығы
62 см
10.
Желдің бағыттары:
қыс
көктем
жаз
күз

ОБ
ОБ
С,СШ,СБ
ОШ,ОБ
11.
Желдің орташа жылдамдығы:
қыс
көктем
жаз
күз

2,7 мсек
3,2 мсек
2,6 мсек
3,3 мсек
12.
Салыстырмалы ауаның ылғалдылығы
57%

1.2 Питомниктің өндірістік қуатын есептеу

Питомник жобалаудың жоспарлы тапсырмасындағы өндірістік қуатында жыл сайын өсірілетін көшет материалының барлық түрлерінің саны беріледі. Бұл сан жобалау кезінде нақтыланып, питомник ауданын есептеу жүргізіледі.
Питомниктің жалпы ауданы пайдалы (көшет материалын өсіруге арналған) және қосымша (питомниктің жұмыстарын ыңғайлы атқаруға және ортаның қолайсыз жағдайларынан қорғау үшін арналған) ауданнан тұрады.
Пайдалы аудан питомниктің барлық өндірістік бөлімдерінен, яғни көшет материалы өсірілетін өндіруші аудан, парлар.
Кесте 1 - Питомниктің сеппе бөліміндегі ауыспалы егістіктің жылдық толық игерілуі бойынша өндірістік қуаттылығы

Ағаш түрінің атауы
Сеппелердің жылдық шығарылуы,мың.дана
Сеппелердің есептік шығарылуы,1 га-дан,
мың.дана
Жылдық себудің ауданы,
га
Өсіру жыл саны
Өндіруші аудан,га

Пайдаға асыру үшін
Мектеп бөліміне
Барлығы

1
2
3
4
5
6
7
8
Арша
730,0
-
730,0
1000
0,73
2
1,46
Көктерек
210,0
-
210,0
550
0,38
2
0,76
Қарақат
340,0
-
340,0
650
0,52
2
1,04
Барлығы
1280
-
1280
-
1,63
-
3,26
Кесте 1. Жеке тапсырма бойынша кестенің 1-4 бағандары толтырылды, яғни 1-ші бағанда таңдалған ағаштардың атауы, 2-ші бағанда питомникті жобалауда қарастырылған өсірілетін өнімдердің мөлшері, 3-ші бағанда мектеп бөлімі, 4-ші бағанда барлығы. 5-ші бағанда 1га-дан сеппелердің есептік шығарылуы белгілі жағдайлар үшін бекітілген шығу нормасы. Жылдық себудің ауданын анықтау үшін яғни, 6-шы бағанда питомниктегі сеппелердің жылдық шығарылу санын (4-ші бағанды) сеппелердің есептік шығарылу санына (5-ші бағанға) бөлеміз. 7-ші бағанда ағаштардың өсіру жыл саны көрсетіледі. Бізде 3 ағаш та уақытша питомник болып табылады. Өндіруші ауданды, яғни 8-ші бағанды толтыру үшін жылдық себудің ауданын (6-шы баған) өсіру жыл санына (7-ші баған) көбейтеміз. Сонда жыл сайын барлық ағаш түрін себу үшін жалпы және өндіруші аудан менің есептеуімде 3,26 га-ды құрады.

Кесте 2. Жеке тапсырма бойынша кестенің 1-3 бағандары толтырылады, яғни 1-ші бағанға таңдалған ағаштарды, 2-ші бағанда ағаштардың жыл сайын шығарылатын өнімдерінің саны, 3 -ші бағанға өсіру жыл сандары жазылады.Тамырланған кесінділер 1 жылға отырғызылатындықтан,аршаның өсіру жыл санын 3 жыл, көктеректікін 1жыл , ал қарақаттың өсіру жыл санын 2 жыл деп алдым.
Өсімдіктерді орналастыру кезінде (4 баған) ағаш түрінің биологиялық ерекшеліктері, өсіру жыл саны, отырғызу және күтіп, баптау жұмыстары кезінде механикаларды максималды қолданы мүмкіншілігі ескеріледі және анықтамалық әдебиет бойынша есептеледі.Яғни,арша ағашының қатар арасы 1,5 м және қатар іші 0,5 м,көктерек ағашы қатар арасы 0,6 м, қатар іші 0,2 м, қарақаттың қатар арасы 0,8 м және қатар іші 0,4 м.
Бір өсімдіктің қоректік ауданы (5 бағанда) алынған орналастыру бойынша отырғызу орны есептелінеді.Яғни,4-ші бағандағы қатар арасы мен қатар ішінің көбейтіндісі. 1 га отырғызу орын санын, 6-шы бағанда қоректік ауданға бөлеміз. Демек, 1 га = 10000 м2 болғандықтан, 10000 м20,75 м2 = 13,333 дана болады. 7-ші бағанға келсек, жарамсыз қосымша көшеттер тікпелер үшін - 15-20%, тамырланған кесінділер үшін - 10-15%. 8-ші бағанда жарамсыз қосымша көшеттер жазылған. 9-шы бағанды толтыру үшін, 1 га-ға отырғызу санын (6-шы баған) жарамсыз қосымша көшеттердің пайызына (7-ші баған) көбейтіп, 100% бөлеміз. Жыл сайын отырғызу үшін қажетті ауданды (10 баған) есептеу үшін: 2-ші бағанды 9-шы бағанға бөлеміз. Өндіруші аудан (11 баған) толтыру үшін, 10-шы бағанды 3-ші бағанға яғни өсіру жыл санына көбейтеміз. Жыл сайын отырғызу үшін сеппелер қажеттілігі (12 баған) 1 га отырғызу санын (6 баған) жыл сайын отырғызу үшін қажетті ауданға (10 баған) көбейтеміз. Дәл осы есептеу жолымен тікпе кесінділер мен тамырландыру бөліміне жыл сайын отырғызу үшін сеппелер қажеттілігі есептелінеді.

Жыл сайын отырғызу үшін сеппелер қажеттілігі
12
11,6
90
8,75
110,35
Өндіруші аудан,га
11
2,61
1,08
0,56
4,25
Жыл сайын отырғызу үшін қажетті аудан
10
0,87
1,08
0,28
2,23
1га-дан өнімнің есептік шығарылуы,мың.дана
9
11
75
26,55

Жарамсыз көшеттер
1га-да мың дана
8
2.3
8.3
4.7

%
7
18
10
15

1 га отырғызу саны,мың.дана
6
13,3
83.3
31.250

1 өсімдіктің алатын қоректік ауданы м2
5
0,75
0,12
0,32

Орналастыру,м
4
1,5*0,5
0,6*0,2
0,8*0,4

Өсіру жыл саны
3
3
1
2

Жыл сайын шығарылатын өнім,мың.дана
2
9.6
81,0
7,5
98,1
Ағаш түрінің атауы және көшет материалының түрі
1
Арша ағашының
1 жылдық тікпе көшеттері
Көктеректің тамырланған кесінділері
Қарақаттың 2 жылдық кесінділері
Барлығы
Кесте 3. Берілген кестеде аналық плантацияның өндірістік қуаты келтірілген. 1-ші бағанға таңдалған ағашты, 2-ші бағанға қарақат ағашының тамырланбаған кесінділері - 7,0 мың дана екені жазылды. Тікпе бөлімге отырғызу үшін (3 баған) тамырланбаған кесінділерді отырғызу үшін қажет саны жазылады (2-ші кестедегі 12-ші баған). 4 бағанға жыл сайын шығарылатын кесінділердің суммасы жазылады (2+3 бағандар). 5-ші бағанға ағаштың отырғызылған қатар арасы мен қатар ішінің мөлшерін жазамыз. Ал 6-шы бағанда қатар арасы мен қатар ішінің көбейтіндісінің шыққан санын, яғни 0,32 м2 деп жазамыз. 1 га плантациядағы түптер санына (7 баған) плантацияның 1 га түп саны: 10 000 м20,32 м2 = 31,250 мың дана. Плантацияның 1 гектар кесінділерінің есептік шығымын, яғни 9-шы бағанды толтыру үшін, 7-ші бағанды 8-ші бағанға көбейтеміз. Жыл сайын шыбық кесу ауданын анықтау үшін, 10-шы баған үшін, барлық жыл сайын шығарытлатын кесінділерді, яғни 4-ші бағанды 1 гектардан есептік шығымына, 9-шы бағанға бөлеміз. Демек, жыл сайын шыбық кесу ауданы 0,02 гектарды құрайды.
Кесте 3 - Аналық - кесінді плантациясының өндірістік қуаты

Жыл сайын кесілетін аудан,га
10
0,02

Кесінділердің есептік шығарылуы
1 га-дан,
мың.дана
9
687

1
түптен,
дана
8
22

1 га плантациядағы түптер саны,мың.дана
7
31,250

Бір түптің алатын қоректік ауданы,м2
6
0,32

Плантацияда түптерді орналастыру,м
5
0,8*0,4
Жыл сайын шығарылатын кесінділер,мың.дана
барлы
ғы
4
15,75

тікпе бөлімге отырғызу үшін
3
8,75

пайдаға асыру үшін
2
7,0

Ағаш түрінің атауы және көшет материалының түрі
1
Қарақат ағашының тамырланбаған кесінділері - 7,0 мың дана

1.2.1 Питомниктің пайдалы ауданын есептеу

Питомниктің пайдалы ауданы өндірістік бөлімдерден - сеппе, тікпе, аналық плантация, кесінділері тамырландыру бөлімдерінен және тағы да басқа парлы танаптар мен сидератты танаптардан тұрады.
Ауыспалы егіс таңдағанда көшет материалын аз ауданда өсіретін жүйе таңдаған жөн. Сондай-ақ пар, шөптесін, ауыл шаруашылық дақылдар алатын танаптардың көлемі пайдалы ауданның 50%-дан жоғары болмауы тиіс.
Ауыспалы егістер жай және шөпті болып келеді. Саны бойынша ауыспалы егістер 3-4 - тен бастан 10-12 танапты болмауы мүмкін. Бір танаптың көлемі өндіруші ауданды бөлу арқылы таңдалған ауыспалы егіс схемасында өсірілетін өнімдер танап бойынша анықталады.
Пардан кейін қылқандылардан - самырсын қарағайын, сондай - ақ, жапырақтылардан - қараған, яғни алғашқы өсу жылында әлсіз және ұсақ бекінетін және құнарлы топырақты қажет ететін түрлер себіледі.
Сеппе, тікпе, тамырланған кесінділер және басқа да бөлімдердің пайдалы аудандарын есептеу түрлі схемалар бойынша есептеліп, таңдау туралы қорытынды жасалды және жалпы питомниктің пайдалы ауданы есептелді.

Сеппе бөлімінің пайдалы ауданын есептеу

Үш танапты парлы жүйені пайдаланып, сеппелер келесідей орналастырылады
‒ 1-ші танап - 2 жылдық сеппелердің 1-ші жылы (арша,көктерек,қарақат); 2-ші танап - 2 жылдық сеппелердің 2-ші жылы (арша,көктерек,қарақат); 3-ші танап - пар. Осындай ауыспалы егіс схемасы бойынша бір танап ауданы 1 және 2 жылдық сеппелердің алып жатқан барлық өндіруші ауданын 2 танапқа бөлу арқылы анықтайды (1-ші кесте 8-ші баған) (3,26 га : 2 = 1,63 га). Бұл жағдайда сеппе бөлімінің пайдалы ауданы 1,63 * 3 = 4,89 га-ды құрайды.
Алты танапты ауыспалы егіс схемасы бойынша: ‒ 1-ші танап - 2 жылдық сеппелердің 1-ші жылы (арша,көктерек,қарақат); 2-ші танап - 2 жылдық сеппелердің 2-ші жылы (арша,көктерек,қарақат); 3-ші танап - пар; 4-ші танап - 2 жылдық сеппенің 1-ші жылы; 5-ші танап - 2 жылдық сеппенің 2-ші жылы; 6-шы танап - пар, ауыспалы егістің бір танап көлемі барлық өндіруші ауданды 4 танапқа бөлу арқылы анықталады (3,26 га : 4 = 0,815 га, 0,815 * 6 = 4,89 га).
Жеті танапты ауыспалы егіс. 1-ші танап - ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.