Кәсіпорын балансының өтімділігін бағалау

Жұмыс түрі: Курстық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 18 бет
Таңдаулыға:

ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНЫҢ БІЛІМ ЖӘНЕ ҒЫЛЫМ
МИНИСТРЛІГІ

ЕСІЛ УНИВЕРСИТЕТІ

БИЗНЕС ЖӘНЕ БАСҚАРУ ФАКУЛТЕТІ

ҚАРЖЫ КАФЕДРАСЫ

Мамандығы: 6В04107 - Қаржы менеджменті

Ұйымның өтімділігі мен төлем қабілеттілігін талдау
тақырыбына

Курстық жұмыс

Орындаған
Ермагамбетова А.Т
(қолы) Т.А.Ә.
Ғылыми жетекшісі
Ғылыми атағы, ғылыми дәрежесі
Аға оқытушы ,экономика ғылымдарының магистрі Есенгельдинова С.Ж
(қолы) Т.А.Ә.

Нұр-Сұлтан 2022

Мазмұны:
Кіріспе ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 3
1. Кәсіпорынның өтімділігі мен төлем қабілеттілігіне талдау жүргізудің теориялық аспектілері
1.1. Кәсіпорынның өтімділігі мен төлем қабілеттілігінің мәні мен маңызы ... ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .4-5
1.2. Кәсіпорынның өтімділігі мен төлем қабілеттілігін талдаудың негізгі көрсеткіштері ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .5-6

2. " Престиж " ЖШС кәсіпорынның өтімділігі мен төлем қабілеттілігін талдау.
2.1. Кәсіпорын қызметінің жалпы сипаттамасы ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 7-8
2.2. Кәсіпорын балансының өтімділігін бағалау ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..9-10
2.3. Кәсіпорынның төлем қабілеттілігін талдау ... ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ...10-13

3. " Престиж " ЖШС өтімділігі мен төлем қабілеттілігі мәселелері және оларды шешу жолдары.
3.1. Кәсіпорынның өтімділігі мен төлем қабілеттілігінің негізгі мәселелері ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..14-15
3.2. Ұйымның өтімділігі мен төлем қабілеттілігі мәселелерін шешу шаралары ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .15-16

Қорытынды ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 17
Пайдаланылған әдебиеттер тізімі ... ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ... ... .. 18

Кіріспе

Төлем қабілеттілігі мен өтімділік нарықтық экономика жағдайында кәсіпорынның қаржы-экономикалық қызметінің маңызды сипаттамалары болып табылады. Егер кәсіпорын төлем қабілетті және өтімді болса, ол басқа кәсіпорындардан инвестиция тартуда, несие алуда, жеткізушілерді таңдауда және білікті кадрларды іріктеуде артықшылыққа ие.
Кәсіпорынның төлемдерді уақтылы жүргізу, өз қызметін қаржыландыру қабілеті оның жақсы қаржылық жағдайын көрсетеді. Кәсіпорынның жағдайы оның қызметінің нәтижелеріне байланысты. Егер жоспарланған барлық жоспарлар орындалса, бұл кәсіпорынның төлем қабілеттілігіне және оның балансының өтімділігіне оң әсер етеді, ал керісінше, жоспарлар орындалмаған кезде көрсеткіштер төмендейді, кәсіпорынның жағдайы және оның төлем қабілеттілігі нашарлайды.

Таңдалған тақырыптың өзектілігі-кәсіпорын нарықтық экономикадағы негізгі және маңызды буын болып табылады. Қазіргі уақытта кәсіпорындар үшін төлем қабілеттілігінің көрсеткіштерін зерттеу, талдау және қаржылық реттеу өте қажет, өйткені кәсіпорын көбінесе экономикалық тұрғыдан дамымаған, төлем қабілеті жоқ, тиімді жұмыс істемейді, алған пайдасын тиімді пайдаланбайды және өз қаражатын тиімді жұмсамайды. Бұл проблема қазіргі кездегі кәсіпорындар үшін өте өзекті, маңызды және маңызды.

Курстық жұмыстың мақсаты - кәсіпорынның төлем қабілеттілігі мен өтімділік көрсеткіштерін талдау мен қаржылық реттеуді зерттеу және олардың негізінде маркетинг қызметін ұйымдастыруды жетілдіру, талданатын кәсіпорындағы маркетингтік басқарудың тиімділігі бойынша ұсыныстар әзірлеу болып табылады.

Курстық жұмыс келесі құрылымға ие:
1 тарау. Кәсіпорынның өтімділігі мен төлем қабілеттілігінің теориялық негіздері өтімділік пен төлем қабілеттілігіне қатысты теориялық мәселелерді жариялауға бағытталған теориялық бөлім болып табылады.
2 тарау. Өтімділік пен төлем қабілеттілігін басқару - өтімділік пен төлем қабілеттілігіне қатысты нормативтік-құқықтық аспектілер, сондай-ақ кәсіпорынның қаржылық жағдайын жақсарту жолдары қарастырылған тарау.
3тарау.Кәсіпорынның өтімділігі мен төлем қабілеттілігін талдау - қорытынды тарау. Онда кәсіпорынның өтімділігі мен төлем қабілеттілігін бағалаудың жалпы әдістемесі қарастырылады .

1. Кәсіпорынның өтімділігі мен төлем қабілеттілігіне талдау жүргізудің теориялық аспектілері
1.1. Кәсіпорынның өтімділігі мен төлем қабілеттілігінің мәні мен маңызы
Өтімділік пен төлем қабілеттілігі кәсіпорынның қаржылық жағдайының сипаттамалары болып табылады.
Өтімділік активтер - бұл қабілеті активтердің өзгеруі ақша қаражаттары. Активтердің өтімділігі ұйым басшылығының мүлікті және қаржыландыру көздерін қалыптастыру және басқару қабілетін сипаттайды.
Кәсіпорынның өтімділігі-бұл кәсіпорынның төлемдердің барлық түрлері бойынша міндеттемелерді уақтылы орындау мүмкіндігі. Төлемдер бойынша міндеттемелерді орындау қабілетінің деңгейі неғұрлым жоғары болса, ұйымның өтімділік деңгейі соғұрлым жоғары болады.
"Төлем қабілеттілігі" термині біршама кең, өйткені оған активтерді ақшаға айналдыру мүмкіндігі ғана емес, сонымен қатар сауда, несие және басқа да ақша операцияларынан туындайтын өз міндеттемелерін уақтылы және толық орындау мүмкіндігі де кіреді.
Төлем қабілеттілігі мен өтімділік ұғымдары өте жақын, бірақ екіншісі анағұрлым сыйымды. Төлем қабілеттілігі баланс пен кәсіпорынның өтімділік деңгейіне байланысты. Сонымен бірге өтімділік есептеулердің ағымдағы жағдайын да, перспективаны да сипаттайды. Компания есепті күні төлем қабілетті бола алады, бірақ болашақта қолайсыз мүмкіндіктерге ие болады және керісінше.
Демек, баланстың өтімділігі-бұл кәсіпорынның төлем қабілеттілігі мен өтімділігінің негізі. Басқаша айтқанда, өтімділік - бұл төлем қабілеттілігін сақтау тәсілі. Бірақ сонымен бірге, егер компания жоғары имиджге ие болса және үнемі төлем қабілетті болса, онда оның өтімділігін сақтау оңайырақ болады.
Кәсіпорын балансының өтімділігі-бұл айналым активтерін ұзақ мерзімді қалыптастыру көздерімен қамтамасыз ету деңгейі. Теңгерімнің өтімділігі ішкі көздер есебінен төлем қаражатын іздестіруді, яғни активтерді сатуды көздейді.
Өтімділік-төлем қабілеттілігінің қажетті және міндетті шарты. Баланстың өтімділігі ұйымның төлем қабілеттілігі мен өтімділігінің негізі болып табылады. Төлем қабілеттілігі баланстың өтімділік деңгейіне байланысты.
Активтердің төлем қабілеттілігін бағалау үшін баланс активінің баптарын оларды ақша қаражатына айналдыру мерзімдері бойынша топтастыру жүзеге асырылады, бұл айналымдағы ұйым қаражатының сапасын бағалауға мүмкіндік береді. Активтің баптарын топтастыру нақты экономикалық жағдайларға байланысты өзгеруі мүмкін. Көлденең және тік әдістердің көмегімен өтімділік дәрежесі бойынша активтің және құрылымның әр тобының өзгеру динамикасын бағалау жүргізіледі.
Өтімділік дәрежесіне байланысты кәсіпорын активтері келесі топтарға бөлінеді:
1. Неғұрлым өтімді активтер (А1) - кәсіпорынның ақшалай қаражаты және қысқа мерзімді қаржылық салымдар (баланс активінің II бөлімінің баптары).
Ақша кез-келген уақытта төлеуге және есептеуге дайын, сондықтан олар абсолютті өтімділікке ие. Бағалы қағаздар және осындай қысқа мерзімді қаржылық салымдар қор биржасында немесе басқа шаруашылық жүргізуші субъектілерде сатылуы мүмкін, осыған байланысты олар да неғұрлым өтімді активтерге жатады.
2. Тез сатылатын активтер (А2) - 12 ай ішінде өтеу мерзімімен дебиторлық берешек және өзге де айналымдағы активтер (баланс активінің II бөлімінің баптары).
Дебиторлық берешекке салынған қаражаттың өтімділігі банктердегі төлем процесінің жылдамдығына, банктік құжаттардың уақтылы ресімделуіне, жеке сатып алушыларға коммерциялық несие беру мерзіміне, олардың төлем қабілеттілігіне, есеп айырысу нысандарына байланысты.
3. Баяу өткізілетін активтер (А3) - шикізат, материалдар және басқа да осыған ұқсас құндылықтар қорлары, аяқталмаған өндірістегі шығындар, дайын өнім және қайта сатуға арналған тауарлар, тиеп-жөнелтілген тауарлар, болашақ кезеңдердің шығыстары, өзге де қорлар мен шығындар.
4. Іске асырылуы қиын активтер (А4) - материалдық емес активтер, Негізгі құралдар, аяқталмаған құрылыс, ұзақ мерзімді қаржы салымдары және өзге де айналымнан тыс активте.

1.2. Кәсіпорынның өтімділігі мен төлем қабілеттілігін талдаудың негізгі көрсеткіштері

Кәсіпорынның міндеттемелерін бағалау үшін баланс пассивінің баптарын оларды төлеудің жеделдігі дәрежесі бойынша топтастыру жүзеге асырылады.
Баланс пассивінде:
- төлеу мерзімі келген берешек;
- жақын арада төленуі тиіс төлем міндеттемелері;
- ұзақ мерзімді берешек.
Баланстық міндеттемелер келесі топтарды қамтиды.
1. Үш айға дейінгі мерзімде өтелуі мүмкін неғұрлым мерзімді міндеттемелер (П1). Оларға кредиторлық берешек, өзге де қысқа мерзімді пассивтер (баланс пассивінің V бөлімінің баптары) жатады.
2. Үш айдан бір жылға дейінгі мерзімде өтеу болжанатын қысқа мерзімді пассивтер (П2). Олардың құрамына қысқа мерзімді кредиттер мен қарыз қаражаты (баланс пассивінің V бөлімінің баптары) кіреді.
3. Өтеу бір жылдан астам мерзімге жоспарланатын ұзақ мерзімді пассивтер (П3) - бұл кредиттер мен қарыз қаражаты (баланс пассивінің IV бөлімінің қорытындысы).
4. Тұрақты немесе тұрақты пассивтер (П4) - жарғылық, қосымша, резервтік капиталдар, есепті жыл мен өткен жылдардың бөлінбеген пайдасы (баланс пассивінің III бөлімінің баптары).
Баланстың өтімділігі активтер мен міндеттемелер бойынша берілген топтарды салыстыру арқылы белгіленеді.
Егер келесі қатынастар сақталса, Баланс мүлдем өтімді болып саналады:
А1 ? P1, яғни ең өтімді активтер ең жедел міндеттемелерге тең немесе оларды жабады;
А2 ? P2, яғни тез сатылатын активтер қысқа мерзімді міндеттемелерге тең немесе оларды жабады;
А3 ? П3, яғни баяу сатылатын активтер ұзақ мерзімді пассивтерге тең немесе оларды жабады;
А4 ? P4, яғни тұрақты міндеттемелер қиын іске асырылатын активтерге тең немесе оларды жабады.
Неғұрлым өтімді активтерді неғұрлым жедел пассивтермен (А1 және П1) салыстыру ағымдағы төлемдер мен түсімдердің арақатынасын көрсетеді. Бұл қатынас ағымдағы өтімділікті, яғни міндеттемелерді үш айға дейін өтеу мүмкіндігін анықтауға мүмкіндік береді.
Баланс деректері бойынша ағымдағы төлем қабілеттілігін айына немесе тоқсанда бір рет есептеуге болады. Кредиторлармен есеп айырысу үшін өнімді сатудан, дебиторлық берешекті өтеуден және басқа да ақшалай түсімдерден түсетін қаражаттың түсуін күнделікті бақылауға негізделген жедел ақпарат қажет.
Тез іске асырылатын активтердің қорытындыларын қысқа мерзімді пассивтермен (А2 және П2) салыстыру ағымдағы міндеттемелерді үш айдан бір жылға дейінгі мерзімде өтеу мүмкіндігін көрсетеді.
Баяу сатылатын активтерді ұзақ мерзімді пассивтермен (А3 және П3) салыстыру болашақ түсімдер мен төлемдерді салыстыру негізінде төлем қабілеттілігінің болжамын білдіретін перспективалық өтімділікті көрсетеді.
Егер осы жүйеде алғашқы үш теңсіздік орындалса, онда бұл төртінші теңсіздіктің орындалуына әкеледі, сондықтан актив пен міндеттеме бойынша алғашқы үш топтың нәтижелерін салыстыру маңызды. Төртінші теңсіздіктің орындалуы қаржылық тұрақтылық шарттарының бірінің сақталуын - кәсіпорынның айналым қаражатының болуын көрсетеді.
Талдау нәтижелерін ағымдағы өтімділікті (ТЛ) және перспективалық өтімділікті (ЖЛ) айқындау үшін пайдаланады, бұл уақтылы есеп айырысуды қамтамасыз ету позициясынан қаржылық жағдайды бағалауға мүмкіндік береді.
Ағымдағы және перспективалық өтімділікті есептеу формулалары:
ТЛ = (А1+А2) - (П1+П2); (1)
Өл = А3 - П3. (2)
Өтімді активтерді міндеттемелермен салыстыра отырып, артық төлемдер мен кемшіліктердің абсолютті мәндерін анықтаймыз.
Тұтастай алғанда кәсіпорынның төлем қабілеттілігін кешенді бағалау үшін формула бойынша есептелген төлем қабілеттілігінің жалпы көрсеткішін пайдалану керек:
L1 = (A1 + 0,5 A2 + 0,3 A3) (P1 + 0,5 P2 + 0,3 P3). (3)
Осы көрсеткіштің көмегімен өтімділік тұрғысынан ұйымдағы қаржылық жағдайдың өзгеруін бағалау жүзеге асырылады.
2. " Престиж " ЖШС кәсіпорынның өтімділігі мен төлем қабілеттілігін талдау
2.1. Кәсіпорын қызметінің жалпы сипаттамасы

"Престиж" ЖШС кәсіпорны 1995 жылы тіркелген.
Престиж жауапкершілігі шектеулі қоғамы Азаматтық кодекстің талаптарына сәйкес қоғам болып қайта құрылған "Престиж" жеке меншік кәсіпорнының құқықтық мирасқоры болып табылады.
Қоғам ҚР Заңнамасы бойынша заңды тұлға болып табылады, өзінің атауы жазылған дөңгелек мөрі, жинақ банкінің бөлімшесінде есеп шоты, мөртабаны бар, өз атынан шарттар жасасуға құқығы бар, оқшауланған мүлкі бар және өз міндеттемелері бойынша осы мүлкімен жауап береді, өз атынан мүліктік және мүліктік емес құқықтарды сатып ала алады, жауапты болады, талапкер және жауапкер бола алады сотта, төрелікте.
Қоғамның құрылтайшылары ҚР азаматтары болып табылады жарғылық капитал құрылтайшылардың жарналары есебінен құрылған және 185000 тг құрайды , ол әр құрылтайшыға 50% - дан 92500 тг мөлшерінде бөлінген . "Престиж" ЖШС мақсаты-пайда табу.
Қатысушылардың жиналысы жоғары басқару органы болып табылады. Директор жеке-дара атқарушы орган болып табылады. Қоғам заңмен тыйым салынбаған қызметтің кез келген түрін жүзеге асыруға құқылы.
Қызметтің мәні корпустық жиһаз өндіру, сондай-ақ Қазақстан Республикасының қолданыстағы заңнамасына қайшы келмейтін және қайшы келмейтін жұмыстарды жүзеге асыру және қызметтер көрсету болып табылады. Тізбесі заңмен белгіленетін жекелеген қызмет түрлерімен қоғам арнайы рұқсаттың (лицензияның) негізінде ғана айналыса алады.
Кәсіпорынның негізгі қызметі-ас үй гарнитураларын өндіру және оларды сату. Есепке алу-талдау жұмысын ұйымдастырудың ерекшеліктері осы кәсіпорынның ҚР Заңнамасы бойынша шағын кәсіпорын болып табылатындығымен байланысты.
Шағын кәсіпорындардың есептілігіндегі ақпарат негізінен салық салу мәселелерін шешу үшін қажетті деректерді көрсетуі керек. Шағын кәсіпорынның есеп берушілерін тұтынушылар саны басқа ұйымдардың есеп берушілерімен салыстырғанда өте шектеулі.

1-кесте - "Престиж" ЖШС қаржы-шаруашылық қызметінің көрсеткіштері
№
Көрсеткіштер

өлш.бірл.
Кезең

2017
2018
2019
1
Түсім
мың тг.
296
876
908,9
2
Өндіріс көлемі
бас.
80
300
305
3
Қызметкерлер саны
адам
11
11
11
4
Өндіріске арналған шығындар
мың тг.
205
850
878
5
оның ішінде: материалдық шығындар
мың тг.

100
440
440

заработная плата

6
әлеуметтік қажеттіліктерге аударымдар
мың тг.
90
290
310
7
амортизация
мың тг.
90
103
110
8
өзге де шығыстар
мың тг.
6
10
10
9
Негізгі өндірістік қорлардың (МӨЗ)орташа жылдық құны
мың тг.
5
7
8
10
Пайда
мың тг.
30
51
51
11
Өнім бірлігінің орташа бағасы
мың тг.
12
26
30,9
12
Рентабельділік (11: 4)
мың тг.
2,85
2,92
2,98
13
Еңбек өнімділігі (1: 3)
%
0,058
0,031
0,035
14
Материал беру (1: 5)
мың тг.
26,9
79,64
82,63
15
Қор шығару (1:10)
тг.
2,96
1,99
2,07
16
Амортизация (1:8)
тг.
9,87
17,18
17,82
17
Еңбек сыйымдылығы (3:1)
тг.
49,33
87,6
90,89
18
Материал сыйымдылығы (5:1)
адам
0,037
0,013
0,012
19
Қор сыйымдылығы (10: 1)
тг.
0,509
0,502
0,484
20
Амортизация сыйымдылығы (8:1)
тг.
0,338
0,058
0,056
21
Көрсеткіштер
тг.
0,02
0,011
0,011

Кестеден компания 2018 жылы өзінің айналымын 2017 жылмен салыстырғанда арттырғанын көруге болады.Қызметкерлер саны өзгерген жоқ, бірақ Еңбек өнімділігі артты, демек жалақы да өсті. 2019 жылы барлық көрсеткіштер өсуді жалғастырды, дегенмен өсу қарқыны төмендеді, бірақ кестеден көрініп тұрғандай, кәсіпорын өнімдері сұранысқа ие және пайда сәйкесінше өсуде.

2.2. Кәсіпорын балансының өтімділігін бағалау

Кәсіпорын балансының өтімділігін талдау қажеттілігі нарықтық жағдайда қаржылық шектеулердің күшеюіне және ұйымның несиелік қабілеттілігін бағалау қажеттілігіне байланысты туындайды.Баланстың өтімділігі шаруашылық жүргізуші субъектінің активтерді қолма-қол ақшаға айналдыру және өзінің төлем міндеттемелерін өтеу мүмкіндігінде, яғни кәсіпорынның борыштық міндеттемелерін оның активтерімен жабу дәрежесінде, оларды қолма-қол ақшаға айналдыру мерзімі төлем міндеттемелерін өтеу мерзіміне сәйкес келеді. Ол қолда бар төлем құралдары шамасының қысқа мерзімді борыштық міндеттемелер шамасына сәйкестік дәрежесіне байланысты.
Баланстың өтімділігі кәсіпорынның міндеттемелерін оның активтерімен жабу дәрежесі ретінде анықталады, ол оларды ақшаға айналдыру үшін қажетті уақыт, кері уақыт ретінде анықталады. Активтердің бұл түрін ақшаға айналдыру уақыты неғұрлым аз болса, оның өтімділігі соғұрлым жоғары болады. Бұдан әрі өтімділік дәрежесі бойынша "Престиж" ЖШС активтерінің есебін береміз.
2-кесте-2017 жылғы кәсіпорынның таза активтер мен жарғылық капиталдың арақатынасын талдау
Көрсеткіштері
Жыл басындағы
Жыл соңына
Өзгерістер
1
2
3
4
1.Таза активтер
321
334
+13

2.Жарғылық капитал
200
200
-

3.Таза активтердің жарғылық капиталдан асып кетуі түсуінің жиынтығы
121
134
+13

Таза активтердің жарғылық капиталдан асып кетуі кәсіпорынның тұрақтылығын көрсетеді, әсіресе ол динамикада өсіп келе жатқандықтан.

3-кесте-2018 жылғы таза активтер мен ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.