Темір жолдардарды салудағы ізденіс жұмыстары
Кіріспе
Іске асыру үшін белгіленген іс-шараларды дамыту стратегиясы Қазақстанның 2050 жылға дейінгі Стратегиялық жоспары әзірленді көлік-коммуникация кешенін дамыту Қазақстан Республикасының 2020 жылға дейінгі. Негізгі мақсаты темір жол көлігі саласындағы құру болып табылады тиімді және технологиялық жағынан жаңартылған көлік кешенін, мспособствующего Қазақстанның жедел экономикалық өрлеуіне, қажеттілігін қамтамасыз ететін және экономика мен қоғамның сапалы қызметтермен.
Қарыштап дамып келе жатқан Еліміздің болашағындағы теміржол көлігінің алатын орыны орасан зор.
Осы бағытта менің курстық жұмысымдағы келтірілген кейбір жәйттер теміржолдың қызмет ету мерзіміне қозғалыс қауіпсіздігіне және жалпы ұзақмерзімді жұмысына бірден бір себепкер бөлшегі болып табылады.
Атап айтатын болсам, ол жолдың үстіңгі құрылымы элементтерінің ең негізгісі болып табылатыны болатты рельс. Өткізілген тоннаж, климаттық ерекшеліктер, жүккернеуліктер, қозғалыс жылдамдықтары және т.б. түрлі түрлі талаптарға төтеп беретін қоставрлы параллельді орналасқан екі рельстік жіптер.
Менің курстық жұмысымда осы негізгі элементтің түрлері, шығу тегі, стандарттарға сәйкес ұзындықтары және геометриялық өлшемдері нақты мәлметтерге сай келтірілген.
1 Құрылыс ауданының сипаттамасы
1.1 Теміржол көлігінің маңызы, оның дамуының негізгі кезеңдері
Ел экономикасында көліктің атқаратын ролі үнемі өсіп келеді. Сонымен өндірілген жалпы ішкі өнімде көлік кешенінің үлесі Қазақстан бойынша 1997
жылда 10,3 %-тен 1998 жылда 11,7 %-ке дейін және 1999 жылда 12,9 %-ке дейін жоғарылады. 2008 жылға қарай бұл көрсеткіш 14-15 % деңгейінде болжанады.
Бүгінгі күні темір жол көлігі тасымалдау жұмысының басым көлемін орындайды (тұтас алғанда көлік кешенінің жалпы көлемінің 70 %-ке дерлігі), ал
оның көліктік құраушыдағы үлесі (табыстары бойынша) ең төмен тарифке қарамастан, 57 %-ке дерлік жетеді, мысал үшін: - құбыр көлігі - 35,7 %; - автомобиль көлігі - 6,7 %; - әуе көлігі - 0,9 % (1 - кесте).
1-кесте -2001 жылдағы есептік деректер
Көлік
түрлері
Млн
тн
млрд.
ткм
Тасымалдаудың орташа
ара қашықтығы,
км
Жүктерді
тасымалдаудан түсетін
табыстардың
сомасы,млрд.Тг
1 ткм-дағы
Табысты мөлшерлеме
(орташа тариф)
Қорытындыға
қатынас
Теміржол
184,7
135,7
735
128,61
9,48
81,0
Автомоб
иль
382,1
4,8
12,6
15,14
31,54
269,3
Өзенкөлігі
0,5
0,05
100
0,11
22,00
187,9
Әуекөлігі
0,01
0,04
4000
2,11
527,5
45 рет
Құбыркөлігі
142,2
53,7
378
81,22
15,12
129,1
Қазіргі уақытта темір жол көлігінде тартымның үш түрін: бу, жылу және электр тартымын пайдалану үшін алғы шарттар бар.
Бу тартымынан жылу және электр тартымдарына өту әрине үнемділікпен байланысты. Тартымның әр түрлі түрлерін салыстыру үшін темір жол көлігінде тасымалдау жұмысының бірлігіне шартты отынның меншікті шығыны сияқты кешенді көрсеткіші пайдаланылады.
Тасымалдау жұмысының бірлігіне 104 ткм брутто алынады.
Зерттеулер көрсеткендей, тасымалдау жұмысының 7 бірлігіне отынныңменшікті шығыны бу тартымы кезінде - 252,5 кг, жылу тартымы кезінде - 54 кг, ал электр тартымы кезінде - 40 кг құрайды 2.
Өзінің дамуының басында темір жол көлігі әр түрлі шахталардың, кеніштер мен заводтардың мұқтаждықтарына қызмет көрсететін өнеркәсіптік көлік ретінде берілген болатын. Рельстік көліктің дамуы заводтың рельстік жолдарын салудан басталды. Сонымен, 1764 жылы КолывановоВоскресенск заводтарында (Ресей) науа түріндегі рельсті жолдар бойымен механикалық арқандық тартым қолданылды. Тартым су доңғалағының білігінен жүзеге асырылды. 1788 жылы Александр зеңбірек заводында (Ресей) ұзындығы 173,5 м рельсті жол салынды.
1765 жылы әлемдегі бірінші бу машинасын жасаудан кейін бу тартымытемір жолдарда да қолданыла бастады.
Алғаш рет қалалар арасында бу тартымындағы темір жол 1825 жылы Англияда салынды. Ресейдегі жалпы пайдаланылатын бу тартымындағы бірінші темір жол 1837 жылы СанктПетербург пен Патша Селосы (қазір - Пушкин қаласы) арасында салынды. 1851 жылы Петербург пен Мәскеу арасында ұзындығы 650 км темір жол салынды. 1891 жылы жартылай қазіргі Қазақстанның аумағы бойынша өткен, ұзындығы 7,5 мың км транссібірлік магистральдың құрылысы басталды.
Бұл магистральдың негізгі бөлігі 1901 жылға қарай салынды, ал оның құрылысы толығымен 1916 жылы аяқталды [1].
1.2 Табиғи-климаттық жағдайы
Өскемен қаласы Қазақстанның солтүстік-шығыс бөлігінде Үлбі өзенінің Ертіске құяр тұсында Кенді Алтай тау бөктерінде орналасқан.
Негізінен, қала өзен аңғарлары құрған жазық оң жағалау учаскесінде орналасқан. Солтүстіктен, шығыстан, оңтүстіктен және оңтүстік-батыстан ол 800 м биіктіктегі тау жоталарымен қоршалған. қала аумағы тек солтүстік-батыста және аз дәрежеде оңтүстік-шығыс бағытта ашық қалады.
Бірнеше жоталардан тұратын Кенді Алтай Батыс Алтайдың орта таулы және төмен таулы аудандары болып табылады.
Қаланын батысқа қарай биіктігі 1600 м-ге дейін жекелеген биік шоқылармен жер бедерінің төмен таулы және орташа таулы сипаты бар Қазақ ұсақ шоқылары орналасқан.
Өскемен қаласы I B климаттық кіші ауданда орналасқан, ол өте суық қыста және жылы, кейде ыстық жазда сипатталады.
Өскемен қаласының климаты тым континенттік, ылғалдығы тұрақсыз. Өскемен үшін суық кезеңге бес ай жатады: қарашадан наурызға дейін.
Климаты Өскемен қаласының климаты шұғыл-континентті, қыста өте төмен температурамен және жазда жылы температурамен сипатталады. Шілде айының ең ыстық айында температура +22...+25 °C деңгейінде сақталады, кейде жоғары көтеріледі. Қаңтар -17 ... -20 °C. Жауын-шашын жыл бойы өте белсенді, орташа жылдық норма 410 мм, ал ең жаңбырлы-жаз айлары (әсіресе шілде, 60 мм-ге дейін жауын-шашын түсуі мүмкін).
Қала төңірегіндегі жер бедері жазықтармен, жұмсақ беткейлермен, дөңгелек тегістелген шыңдармен және жалпақ су айдындарымен, жартастар мен төбелермен, қауырсынды далалармен, ұсақ шоқылы тау бөктерімен сипатталады. Жоғары жайылмасы сол жағалауында Ертіс бос лесопитомником. Сол жағалаудағы жайылымдардың едәуір аудандары жайылым, шабындық және саяжай учаскелері ретінде пайдаланылады.
Өскемен қаласы мен Глубокое ауданының топырақ жамылғысы әр түрлі. Ол таулардың топырақтары мен тауаралық аңғарлардан тұрады. Ең көп таралған-Ашық каштан топырақтары. Таулы аудандарда топырақтың тік зоналылығы байқалады: таулы-шалғынды, шалғынды - дала, таулы черноземалар, қара - қоңыр, ашық - қоңыр, қоңыр және сұр - қоңыр шөлдер.
2 Темір жолдардарды салудағы ізденіс жұмыстары
2.1 Темір жолдардағы инженерлік геодезиялық ізденістер
Инженерлік-геодезиялық ізденістер өз алдына қатал тәртіппен орындалатын геодезиялық және топографиялық жұмыстардың кешенінен тұрады, сонымен қатар әр жеке жағдайда жұмыстың орындалу реттілігі тапсырыс берушінің техникалық тапсырмасының міндеттерін және ізденістерді жүргізудің физикалық-географиялық міндеттерін есепке алынып нақтыланады.
Инженерлік-геодезиялық ізденістердің негізі мақсаты болып:
-болашақ құрылыс ауданының топографиялық жағдайын зерттеу;
-бұрын жасалған жұмыстардың мәліметерін жинау және сараптау:
триангуляцияның, полигонометрияның, нивелирлік және түсіріс торларының;
-жаңа пландық және биіктіктік геодезиялық торларды құру;
-топографиялық түсірістің түсірістік түсініктемесін құру;
-трассалау жұмыстары.
Инженерлік-геодезиялық ізденістердің бағдарламасының құрамында қысқаша физикалық-географиялық мінездемесі мен ауданның зерттелгені туралы мәлімет, құрамын анықтау, жұмыс өндірісінің әдістемесі мен әдістері,
ұйымдастыру мен орындалу мерзімі, сонымен қатар орындалатын жұмыстың сомасын анықтайтын мәліметтер, және де оларды орындайтын ерекше жағдайлар көрсетілуі керек.
Одан басқа, инженерлі - геодезиялық ізденістердің бағдарламасы құрамында:
oo жұмыс ауданының геодезиялық және топографиялық зерттелгені туралы және алдыңғы жылдардағы жүргізілген жұмыстардың мәліметтері; алда жасалатын геодезиялық және топографиялық жұмыс түрлерінің түсініктемесі, түсіріс масштабы мен біріккен рельефтердің биіктігі секілді мәліметтер болуы керек.
Инженерлік жұмыстардың ерекшелігі, соның ішінде темір жолды жобалаудағы инженерлі-геодезиялық жұмыстардың ерекшелігі, ізденіс үрдісі мен жобалау үрдісі үздіксіз жүреді: өңдеу және жобалау шешімін түсіндіру үшін ізденіс мәліметтері қажет, ал ізденістердің құрамы мен көлемін алдына ала жасалған жобалық жұмыстарынсыз мүмкін емес.
Темір жолдардың инженерлік-геодезиялық ізденістердің құрамына кіреді:
oo -ізденіс жүргізілетін ауданның бар топографиялық- геодезиялық мәліметтерін жинақтау және сараптау;
oo -камералды трассалау және далалық ізденістер мен зерттеулерді жүргізуге арналған жобалық шешімдердің бәсекеге қабілетті нұсқасын таңдау;
oo -жоспарлық-биікткітік геодезиялық негізді құру;
oo -1:5000 - 1:500 масштабтағы аудандардағы топографиялық түсіріс, сонымен қатар жерасты және жерүсті имараттар мен коммуникациялар, электрбайланыс желілер(ЭЖ), байланыс желілері (БЖ) және магистральды құбырсымдары;
oo -сызықтық имараттарды далалық трассалау;
oo -арнайы жұмыстар (бар теміржол жолдарының планының түсірісі, көлденең және бойлық профильдердің, ғимараттардың, имараттардың, құрылғылардың сыртқы өлшемдері, имараттың негізгі элементтердің координаталануы, теміржол бекеттеріндегі жолдардың толық және пайдалы ұзындықтарын табу, құрылымдардың жақындауының габариттерін, рельстердің түрлерін анықтау және т.б.);
oo -инженерлік-геодезиялық және инженерлік-гидрометеорологиялық ізденістерді геодезиялық қамтамасыздандыру;
oo -инженерлік-топографиялық пландарды құру және көбейту, жергілікті жердің сандық моделін құру (ЖСМ).
Инженерлік-геодезиялық ізденістер кезіндегі орындалатын жұмыстар,әдетте, үш сатыдан тұрады: дайындық, далалық және камералды.
Дайындық жұмысында келесі жұмыстар орындалады:
oo ізденіс ауданына байланысты басқа да бар геодезиялық және картографиялық мәліметтерді біріктіру және жинау, сараптау;
oo бәсекеге қабілетті трасса нұсқаларын таңдау үшін немесе далалық ізденістер мен зерттеулердің жобалық шешімдерін таңдауға керек жобалық жұмыстар; далалық ізденістерді ұйымдастыруға арналған жұмыстар.
Далалық сатыға ізденістер бағдарламасына кіретін топографиялық-геодезиялық жұмыстар мен зерттеулер кешені, сонымен қатар бақылау сапасын қамтамасыз ету, толықтыру және орындалып жатқан жұмыстардың дәлдігі үшін қажет керекті камералды жұмыстар көлемі кіреді.
Камералды сатыда келесі жұмыстар орындалуы қажет: далалық мәліметтердің ең соңғы өңделуі, мәтіндік және графикалық мәліметтердің толтырылуы, техникалық шешімдемелердің құрылуы, ізденістер мәліметтерін архивқа тапсыру.
Инженерлі-геодезиялық бағдарламаны құруға бастапқы мәліметтер ретінде қызмет етеді:
oo -тапсырыс берушінің жобалық объектіге берген тапсырмасы;
oo жоба тапсырмасымен бекітілген жобаның тапсыру мерзімі ;
oo -камералдық трассалау мен бәсекеге қабілетті нұсқамен жобалау мәліметтері;
oo -ізденістер ауданының геодезиялық зерттелуі туралы мәліметтер;
oo арнайы тапсырылған мерзімде анықталатын яғни жұмыстың басында және соңында далалық маусымның жалғасуы және арнайы ізденістер мен жұмыс түрлерін өндірудің уақытын, далалық жұмыстар өндіріс ауданының табиғи жағдайы.
Ізденіс бағдарламасының құрамы:
oo жалпы мәліметтер- ізденіс объектісінің атауы, жобалау сатысы мен ізденіс мақсаттары;
oo -өндіріс жұмыстарының әдістері мен көлемі, түрлерін сипаттайтын мәліметтер;
oo -жобаланатын имараттың бағытталуы, негізгі техникалық сипаттамалары және ізденіс жұмыстарының көлемңн анықтайтын басқа мәліметтер;
oo -зерттеулер мәліметтері, картографиялық мен әдебиет көздерінен алынған мәліметтер бойынша ізденіс ауданының қысқаша физикалық-географиялық сипаттамасы; жол торының дамуы және басқа да хабарлау жол түрлерінің, байланыс құралдары, ауданның шаруашылық қамтылуы туралы негізгі мәліметтер ;
oo -ізденіс ауданынң зерттелгендігі мен мәліметтер фондының сарапталуы, бұрын жасалған ізденістер, зерттеу жұмыстары, толықтылықтың бағалануы, бар мәліметтердің растылығы мен қолданылу сатысы.
Теміржолдың инженерлік-геодезиялық ізденістерінің бағдарламасымен бекітілетін өндіріс талаптары мен әдістемелері, топографиялық-геодезиялық жұмыстар мен материалдарды камералды өңдеудің автоматизациясын қамтамасыз ету керек. Сонымен қатар толықтай заманауи геодезиялық құрылғыларды, автоматтандырылған өлшеу нәтижелерін тіркеу құралдары мен есептеу техника құралдарын қолдану керек.
Барлық инженерлік құрылымдар сияқты, темір жолдар бекітілген жоба
негізінде салынады, ал осы жоба темір жол салынатын трасса бойымен жүргізілген тиянақты жүргізілген ізденіс жұмыстарының нәтижесімен құрастырылады. Ізденіс жұмыстарын екі түрге бөледі: экономикалық және техникалық.
Техникалық ізденіс жұмыстарының негізгі тапсырмалары болып саналатындар - жер бетінде жоба бойынша салынбақшы жолдың пландық және профильдік орналасуын нақтылы анықтау. Сондықтан техникалық ізденіс кезінде трасса бойымен керекті топографиялық түсірістерді жасай отырып, инженерлік геологиялық және гидрогеологиялық жұмыстарды жүргізіп, көпірлік, тоннельдік өту жолдарын тиянақты тексереді.
Бұл тексерулер жоба жасау кезінде трассаны өте тиімді, ыңғайлы жағдайда құруға мүмкіндік береді. Сонымен техни калық ізденіс жұмыстары топографиялық, геологиялық, гидрогео логиялық, жол салу және басқа да осы жұмыспен тығыз қарымқатынастағы жан-жақты, үрдісті істерден тұрады.
Жол трассасына қойылатын негізгі талап, берілген жылдамдықта іркілмей, қауіпсіз жылжу болып табылады.
Сондықтан темір жол салуда шекті жоғарғы еңкіштік (басқарушы) және шекті төмен бұрылу радиусы қалыптасқан (2-кесте).
2 - кесте - Темір жол бұрылу радиусы.
Жұмысаттары
Жол категориялары
1
11
111
Темір жолдар:
а) басқару еңкіштігі
ә) жазық бұрылыстардың радиустары, м:
-ең жоғары
- төменгі ұсынылатын
б) тік қисықтардың (бұрылыс) радиустары, м
15
15
20
4000
4000
4000
1200
800
600
10000
10000
5000
Станциялар, Разъездер және үлкен жол парктері салынатын алаңдар қатаң ереже ретінде тегіс, жазық жерлерден таңдап алынады, тек қана қиын, мүмкіндігі шектеулі тұстарда ғана жоғарыда айтылған құрылымдарды салу үшін еңкіштігі 2,5 %. аспайтын, бір жаққа бағытталған, бұрылу радиусы магистральды жолдар үшін 1000 метрден, ал жергілікті жолдарда 600 м кем емес алаңдар таңдап алынады.
2.1 Ізденіс кезінде атқарылатын жұмыстар.
Ізденіс жұмыстарын жүргізу кезінде екі негізгі тапсырмаларды орындауы керек:
oo жол бойын салу және пайдалану кездерінде ыңғайлы, сонымен бірге оны салуда, пайдалануда ең аз шығын шығара отырып, тиімді трасса баламасын таңдау;
oo трассаның және жол бойында салынатын оның барлық құрылымдарының жобасын жасау үшін керекті топографтыгеодезиялық, инженерлі-геологиялық, гидрогеологиялық және бас қа да материалдарды, берілімдерді жинау.
Трассаның жобасын жасаудың сатыларына байланысты, ізденіс жұмыстары алдын ала және соңғы ізденіс жұмыстары болып екіге бөлінеді.
Алдын ала ізденіс жұмыстары, камеральды жолмен, яғни қолда бар топографиялық және геологиялық карта немесе пландар- ды, аэрофототүсіріс материалдарын және де осы маңда бұрын істел ген ізденіс жұмыстарының нәтижелерін пайдаланып іске асады. Бұлізденісжұмыстарыныңнегізінде, болашақтрассаныңпринцпальдыбағытыжә неоныңнегізгітехникалықөлшемдері, соныментрассаныңтаңдапалынғанбалама сыбойыншажуықталғанжобалықшешімдері қабылданады.
Соңғы ізденіс жұмыстары - негізінен далалық ізденіс жұмыстары, мұнда атқарылатын істер негізінде бекітілген бағыт бойынша, үрдісті ізденіс партияларының ұжымдары жүргізеді. Ізденіс жұмыстарының бұл сатысында істелетін жұмыстар:
1) жол бойындағы барлық жобаланбақшы құрылымдардың бір геодезиялық жүйе бекеттеріне байланыстырылған трассаның жер бетінде нақтылы, бекітілген орынын анықтау;
2) керекті, нақтылы материалдар мен берілімдерді жинау: топографты-геодезиялық, инженерлі-геологиялық, гидро геологиялық және де басқа материалдар.
Дайындық ізденіс жұмыстары кезінде, алдын ала далалық жұмыстарға шықпас бұрын осы жұмыстарға керекті материалдарды тиянақты қарап шығады. Осы материалдар негізінде болашақ трассаның тәсімін бекеттік нүктелерінің орналасуын, тіке жүргізілетін трасса бағытын, геодезиялық қосындар негіздерінің орналасу жағдайларын жасайды; бұрылу тұстары төбелерінің координаталарын жер бетіне түсіру ... жалғасы
Іске асыру үшін белгіленген іс-шараларды дамыту стратегиясы Қазақстанның 2050 жылға дейінгі Стратегиялық жоспары әзірленді көлік-коммуникация кешенін дамыту Қазақстан Республикасының 2020 жылға дейінгі. Негізгі мақсаты темір жол көлігі саласындағы құру болып табылады тиімді және технологиялық жағынан жаңартылған көлік кешенін, мспособствующего Қазақстанның жедел экономикалық өрлеуіне, қажеттілігін қамтамасыз ететін және экономика мен қоғамның сапалы қызметтермен.
Қарыштап дамып келе жатқан Еліміздің болашағындағы теміржол көлігінің алатын орыны орасан зор.
Осы бағытта менің курстық жұмысымдағы келтірілген кейбір жәйттер теміржолдың қызмет ету мерзіміне қозғалыс қауіпсіздігіне және жалпы ұзақмерзімді жұмысына бірден бір себепкер бөлшегі болып табылады.
Атап айтатын болсам, ол жолдың үстіңгі құрылымы элементтерінің ең негізгісі болып табылатыны болатты рельс. Өткізілген тоннаж, климаттық ерекшеліктер, жүккернеуліктер, қозғалыс жылдамдықтары және т.б. түрлі түрлі талаптарға төтеп беретін қоставрлы параллельді орналасқан екі рельстік жіптер.
Менің курстық жұмысымда осы негізгі элементтің түрлері, шығу тегі, стандарттарға сәйкес ұзындықтары және геометриялық өлшемдері нақты мәлметтерге сай келтірілген.
1 Құрылыс ауданының сипаттамасы
1.1 Теміржол көлігінің маңызы, оның дамуының негізгі кезеңдері
Ел экономикасында көліктің атқаратын ролі үнемі өсіп келеді. Сонымен өндірілген жалпы ішкі өнімде көлік кешенінің үлесі Қазақстан бойынша 1997
жылда 10,3 %-тен 1998 жылда 11,7 %-ке дейін және 1999 жылда 12,9 %-ке дейін жоғарылады. 2008 жылға қарай бұл көрсеткіш 14-15 % деңгейінде болжанады.
Бүгінгі күні темір жол көлігі тасымалдау жұмысының басым көлемін орындайды (тұтас алғанда көлік кешенінің жалпы көлемінің 70 %-ке дерлігі), ал
оның көліктік құраушыдағы үлесі (табыстары бойынша) ең төмен тарифке қарамастан, 57 %-ке дерлік жетеді, мысал үшін: - құбыр көлігі - 35,7 %; - автомобиль көлігі - 6,7 %; - әуе көлігі - 0,9 % (1 - кесте).
1-кесте -2001 жылдағы есептік деректер
Көлік
түрлері
Млн
тн
млрд.
ткм
Тасымалдаудың орташа
ара қашықтығы,
км
Жүктерді
тасымалдаудан түсетін
табыстардың
сомасы,млрд.Тг
1 ткм-дағы
Табысты мөлшерлеме
(орташа тариф)
Қорытындыға
қатынас
Теміржол
184,7
135,7
735
128,61
9,48
81,0
Автомоб
иль
382,1
4,8
12,6
15,14
31,54
269,3
Өзенкөлігі
0,5
0,05
100
0,11
22,00
187,9
Әуекөлігі
0,01
0,04
4000
2,11
527,5
45 рет
Құбыркөлігі
142,2
53,7
378
81,22
15,12
129,1
Қазіргі уақытта темір жол көлігінде тартымның үш түрін: бу, жылу және электр тартымын пайдалану үшін алғы шарттар бар.
Бу тартымынан жылу және электр тартымдарына өту әрине үнемділікпен байланысты. Тартымның әр түрлі түрлерін салыстыру үшін темір жол көлігінде тасымалдау жұмысының бірлігіне шартты отынның меншікті шығыны сияқты кешенді көрсеткіші пайдаланылады.
Тасымалдау жұмысының бірлігіне 104 ткм брутто алынады.
Зерттеулер көрсеткендей, тасымалдау жұмысының 7 бірлігіне отынныңменшікті шығыны бу тартымы кезінде - 252,5 кг, жылу тартымы кезінде - 54 кг, ал электр тартымы кезінде - 40 кг құрайды 2.
Өзінің дамуының басында темір жол көлігі әр түрлі шахталардың, кеніштер мен заводтардың мұқтаждықтарына қызмет көрсететін өнеркәсіптік көлік ретінде берілген болатын. Рельстік көліктің дамуы заводтың рельстік жолдарын салудан басталды. Сонымен, 1764 жылы КолывановоВоскресенск заводтарында (Ресей) науа түріндегі рельсті жолдар бойымен механикалық арқандық тартым қолданылды. Тартым су доңғалағының білігінен жүзеге асырылды. 1788 жылы Александр зеңбірек заводында (Ресей) ұзындығы 173,5 м рельсті жол салынды.
1765 жылы әлемдегі бірінші бу машинасын жасаудан кейін бу тартымытемір жолдарда да қолданыла бастады.
Алғаш рет қалалар арасында бу тартымындағы темір жол 1825 жылы Англияда салынды. Ресейдегі жалпы пайдаланылатын бу тартымындағы бірінші темір жол 1837 жылы СанктПетербург пен Патша Селосы (қазір - Пушкин қаласы) арасында салынды. 1851 жылы Петербург пен Мәскеу арасында ұзындығы 650 км темір жол салынды. 1891 жылы жартылай қазіргі Қазақстанның аумағы бойынша өткен, ұзындығы 7,5 мың км транссібірлік магистральдың құрылысы басталды.
Бұл магистральдың негізгі бөлігі 1901 жылға қарай салынды, ал оның құрылысы толығымен 1916 жылы аяқталды [1].
1.2 Табиғи-климаттық жағдайы
Өскемен қаласы Қазақстанның солтүстік-шығыс бөлігінде Үлбі өзенінің Ертіске құяр тұсында Кенді Алтай тау бөктерінде орналасқан.
Негізінен, қала өзен аңғарлары құрған жазық оң жағалау учаскесінде орналасқан. Солтүстіктен, шығыстан, оңтүстіктен және оңтүстік-батыстан ол 800 м биіктіктегі тау жоталарымен қоршалған. қала аумағы тек солтүстік-батыста және аз дәрежеде оңтүстік-шығыс бағытта ашық қалады.
Бірнеше жоталардан тұратын Кенді Алтай Батыс Алтайдың орта таулы және төмен таулы аудандары болып табылады.
Қаланын батысқа қарай биіктігі 1600 м-ге дейін жекелеген биік шоқылармен жер бедерінің төмен таулы және орташа таулы сипаты бар Қазақ ұсақ шоқылары орналасқан.
Өскемен қаласы I B климаттық кіші ауданда орналасқан, ол өте суық қыста және жылы, кейде ыстық жазда сипатталады.
Өскемен қаласының климаты тым континенттік, ылғалдығы тұрақсыз. Өскемен үшін суық кезеңге бес ай жатады: қарашадан наурызға дейін.
Климаты Өскемен қаласының климаты шұғыл-континентті, қыста өте төмен температурамен және жазда жылы температурамен сипатталады. Шілде айының ең ыстық айында температура +22...+25 °C деңгейінде сақталады, кейде жоғары көтеріледі. Қаңтар -17 ... -20 °C. Жауын-шашын жыл бойы өте белсенді, орташа жылдық норма 410 мм, ал ең жаңбырлы-жаз айлары (әсіресе шілде, 60 мм-ге дейін жауын-шашын түсуі мүмкін).
Қала төңірегіндегі жер бедері жазықтармен, жұмсақ беткейлермен, дөңгелек тегістелген шыңдармен және жалпақ су айдындарымен, жартастар мен төбелермен, қауырсынды далалармен, ұсақ шоқылы тау бөктерімен сипатталады. Жоғары жайылмасы сол жағалауында Ертіс бос лесопитомником. Сол жағалаудағы жайылымдардың едәуір аудандары жайылым, шабындық және саяжай учаскелері ретінде пайдаланылады.
Өскемен қаласы мен Глубокое ауданының топырақ жамылғысы әр түрлі. Ол таулардың топырақтары мен тауаралық аңғарлардан тұрады. Ең көп таралған-Ашық каштан топырақтары. Таулы аудандарда топырақтың тік зоналылығы байқалады: таулы-шалғынды, шалғынды - дала, таулы черноземалар, қара - қоңыр, ашық - қоңыр, қоңыр және сұр - қоңыр шөлдер.
2 Темір жолдардарды салудағы ізденіс жұмыстары
2.1 Темір жолдардағы инженерлік геодезиялық ізденістер
Инженерлік-геодезиялық ізденістер өз алдына қатал тәртіппен орындалатын геодезиялық және топографиялық жұмыстардың кешенінен тұрады, сонымен қатар әр жеке жағдайда жұмыстың орындалу реттілігі тапсырыс берушінің техникалық тапсырмасының міндеттерін және ізденістерді жүргізудің физикалық-географиялық міндеттерін есепке алынып нақтыланады.
Инженерлік-геодезиялық ізденістердің негізі мақсаты болып:
-болашақ құрылыс ауданының топографиялық жағдайын зерттеу;
-бұрын жасалған жұмыстардың мәліметерін жинау және сараптау:
триангуляцияның, полигонометрияның, нивелирлік және түсіріс торларының;
-жаңа пландық және биіктіктік геодезиялық торларды құру;
-топографиялық түсірістің түсірістік түсініктемесін құру;
-трассалау жұмыстары.
Инженерлік-геодезиялық ізденістердің бағдарламасының құрамында қысқаша физикалық-географиялық мінездемесі мен ауданның зерттелгені туралы мәлімет, құрамын анықтау, жұмыс өндірісінің әдістемесі мен әдістері,
ұйымдастыру мен орындалу мерзімі, сонымен қатар орындалатын жұмыстың сомасын анықтайтын мәліметтер, және де оларды орындайтын ерекше жағдайлар көрсетілуі керек.
Одан басқа, инженерлі - геодезиялық ізденістердің бағдарламасы құрамында:
oo жұмыс ауданының геодезиялық және топографиялық зерттелгені туралы және алдыңғы жылдардағы жүргізілген жұмыстардың мәліметтері; алда жасалатын геодезиялық және топографиялық жұмыс түрлерінің түсініктемесі, түсіріс масштабы мен біріккен рельефтердің биіктігі секілді мәліметтер болуы керек.
Инженерлік жұмыстардың ерекшелігі, соның ішінде темір жолды жобалаудағы инженерлі-геодезиялық жұмыстардың ерекшелігі, ізденіс үрдісі мен жобалау үрдісі үздіксіз жүреді: өңдеу және жобалау шешімін түсіндіру үшін ізденіс мәліметтері қажет, ал ізденістердің құрамы мен көлемін алдына ала жасалған жобалық жұмыстарынсыз мүмкін емес.
Темір жолдардың инженерлік-геодезиялық ізденістердің құрамына кіреді:
oo -ізденіс жүргізілетін ауданның бар топографиялық- геодезиялық мәліметтерін жинақтау және сараптау;
oo -камералды трассалау және далалық ізденістер мен зерттеулерді жүргізуге арналған жобалық шешімдердің бәсекеге қабілетті нұсқасын таңдау;
oo -жоспарлық-биікткітік геодезиялық негізді құру;
oo -1:5000 - 1:500 масштабтағы аудандардағы топографиялық түсіріс, сонымен қатар жерасты және жерүсті имараттар мен коммуникациялар, электрбайланыс желілер(ЭЖ), байланыс желілері (БЖ) және магистральды құбырсымдары;
oo -сызықтық имараттарды далалық трассалау;
oo -арнайы жұмыстар (бар теміржол жолдарының планының түсірісі, көлденең және бойлық профильдердің, ғимараттардың, имараттардың, құрылғылардың сыртқы өлшемдері, имараттың негізгі элементтердің координаталануы, теміржол бекеттеріндегі жолдардың толық және пайдалы ұзындықтарын табу, құрылымдардың жақындауының габариттерін, рельстердің түрлерін анықтау және т.б.);
oo -инженерлік-геодезиялық және инженерлік-гидрометеорологиялық ізденістерді геодезиялық қамтамасыздандыру;
oo -инженерлік-топографиялық пландарды құру және көбейту, жергілікті жердің сандық моделін құру (ЖСМ).
Инженерлік-геодезиялық ізденістер кезіндегі орындалатын жұмыстар,әдетте, үш сатыдан тұрады: дайындық, далалық және камералды.
Дайындық жұмысында келесі жұмыстар орындалады:
oo ізденіс ауданына байланысты басқа да бар геодезиялық және картографиялық мәліметтерді біріктіру және жинау, сараптау;
oo бәсекеге қабілетті трасса нұсқаларын таңдау үшін немесе далалық ізденістер мен зерттеулердің жобалық шешімдерін таңдауға керек жобалық жұмыстар; далалық ізденістерді ұйымдастыруға арналған жұмыстар.
Далалық сатыға ізденістер бағдарламасына кіретін топографиялық-геодезиялық жұмыстар мен зерттеулер кешені, сонымен қатар бақылау сапасын қамтамасыз ету, толықтыру және орындалып жатқан жұмыстардың дәлдігі үшін қажет керекті камералды жұмыстар көлемі кіреді.
Камералды сатыда келесі жұмыстар орындалуы қажет: далалық мәліметтердің ең соңғы өңделуі, мәтіндік және графикалық мәліметтердің толтырылуы, техникалық шешімдемелердің құрылуы, ізденістер мәліметтерін архивқа тапсыру.
Инженерлі-геодезиялық бағдарламаны құруға бастапқы мәліметтер ретінде қызмет етеді:
oo -тапсырыс берушінің жобалық объектіге берген тапсырмасы;
oo жоба тапсырмасымен бекітілген жобаның тапсыру мерзімі ;
oo -камералдық трассалау мен бәсекеге қабілетті нұсқамен жобалау мәліметтері;
oo -ізденістер ауданының геодезиялық зерттелуі туралы мәліметтер;
oo арнайы тапсырылған мерзімде анықталатын яғни жұмыстың басында және соңында далалық маусымның жалғасуы және арнайы ізденістер мен жұмыс түрлерін өндірудің уақытын, далалық жұмыстар өндіріс ауданының табиғи жағдайы.
Ізденіс бағдарламасының құрамы:
oo жалпы мәліметтер- ізденіс объектісінің атауы, жобалау сатысы мен ізденіс мақсаттары;
oo -өндіріс жұмыстарының әдістері мен көлемі, түрлерін сипаттайтын мәліметтер;
oo -жобаланатын имараттың бағытталуы, негізгі техникалық сипаттамалары және ізденіс жұмыстарының көлемңн анықтайтын басқа мәліметтер;
oo -зерттеулер мәліметтері, картографиялық мен әдебиет көздерінен алынған мәліметтер бойынша ізденіс ауданының қысқаша физикалық-географиялық сипаттамасы; жол торының дамуы және басқа да хабарлау жол түрлерінің, байланыс құралдары, ауданның шаруашылық қамтылуы туралы негізгі мәліметтер ;
oo -ізденіс ауданынң зерттелгендігі мен мәліметтер фондының сарапталуы, бұрын жасалған ізденістер, зерттеу жұмыстары, толықтылықтың бағалануы, бар мәліметтердің растылығы мен қолданылу сатысы.
Теміржолдың инженерлік-геодезиялық ізденістерінің бағдарламасымен бекітілетін өндіріс талаптары мен әдістемелері, топографиялық-геодезиялық жұмыстар мен материалдарды камералды өңдеудің автоматизациясын қамтамасыз ету керек. Сонымен қатар толықтай заманауи геодезиялық құрылғыларды, автоматтандырылған өлшеу нәтижелерін тіркеу құралдары мен есептеу техника құралдарын қолдану керек.
Барлық инженерлік құрылымдар сияқты, темір жолдар бекітілген жоба
негізінде салынады, ал осы жоба темір жол салынатын трасса бойымен жүргізілген тиянақты жүргізілген ізденіс жұмыстарының нәтижесімен құрастырылады. Ізденіс жұмыстарын екі түрге бөледі: экономикалық және техникалық.
Техникалық ізденіс жұмыстарының негізгі тапсырмалары болып саналатындар - жер бетінде жоба бойынша салынбақшы жолдың пландық және профильдік орналасуын нақтылы анықтау. Сондықтан техникалық ізденіс кезінде трасса бойымен керекті топографиялық түсірістерді жасай отырып, инженерлік геологиялық және гидрогеологиялық жұмыстарды жүргізіп, көпірлік, тоннельдік өту жолдарын тиянақты тексереді.
Бұл тексерулер жоба жасау кезінде трассаны өте тиімді, ыңғайлы жағдайда құруға мүмкіндік береді. Сонымен техни калық ізденіс жұмыстары топографиялық, геологиялық, гидрогео логиялық, жол салу және басқа да осы жұмыспен тығыз қарымқатынастағы жан-жақты, үрдісті істерден тұрады.
Жол трассасына қойылатын негізгі талап, берілген жылдамдықта іркілмей, қауіпсіз жылжу болып табылады.
Сондықтан темір жол салуда шекті жоғарғы еңкіштік (басқарушы) және шекті төмен бұрылу радиусы қалыптасқан (2-кесте).
2 - кесте - Темір жол бұрылу радиусы.
Жұмысаттары
Жол категориялары
1
11
111
Темір жолдар:
а) басқару еңкіштігі
ә) жазық бұрылыстардың радиустары, м:
-ең жоғары
- төменгі ұсынылатын
б) тік қисықтардың (бұрылыс) радиустары, м
15
15
20
4000
4000
4000
1200
800
600
10000
10000
5000
Станциялар, Разъездер және үлкен жол парктері салынатын алаңдар қатаң ереже ретінде тегіс, жазық жерлерден таңдап алынады, тек қана қиын, мүмкіндігі шектеулі тұстарда ғана жоғарыда айтылған құрылымдарды салу үшін еңкіштігі 2,5 %. аспайтын, бір жаққа бағытталған, бұрылу радиусы магистральды жолдар үшін 1000 метрден, ал жергілікті жолдарда 600 м кем емес алаңдар таңдап алынады.
2.1 Ізденіс кезінде атқарылатын жұмыстар.
Ізденіс жұмыстарын жүргізу кезінде екі негізгі тапсырмаларды орындауы керек:
oo жол бойын салу және пайдалану кездерінде ыңғайлы, сонымен бірге оны салуда, пайдалануда ең аз шығын шығара отырып, тиімді трасса баламасын таңдау;
oo трассаның және жол бойында салынатын оның барлық құрылымдарының жобасын жасау үшін керекті топографтыгеодезиялық, инженерлі-геологиялық, гидрогеологиялық және бас қа да материалдарды, берілімдерді жинау.
Трассаның жобасын жасаудың сатыларына байланысты, ізденіс жұмыстары алдын ала және соңғы ізденіс жұмыстары болып екіге бөлінеді.
Алдын ала ізденіс жұмыстары, камеральды жолмен, яғни қолда бар топографиялық және геологиялық карта немесе пландар- ды, аэрофототүсіріс материалдарын және де осы маңда бұрын істел ген ізденіс жұмыстарының нәтижелерін пайдаланып іске асады. Бұлізденісжұмыстарыныңнегізінде, болашақтрассаныңпринцпальдыбағытыжә неоныңнегізгітехникалықөлшемдері, соныментрассаныңтаңдапалынғанбалама сыбойыншажуықталғанжобалықшешімдері қабылданады.
Соңғы ізденіс жұмыстары - негізінен далалық ізденіс жұмыстары, мұнда атқарылатын істер негізінде бекітілген бағыт бойынша, үрдісті ізденіс партияларының ұжымдары жүргізеді. Ізденіс жұмыстарының бұл сатысында істелетін жұмыстар:
1) жол бойындағы барлық жобаланбақшы құрылымдардың бір геодезиялық жүйе бекеттеріне байланыстырылған трассаның жер бетінде нақтылы, бекітілген орынын анықтау;
2) керекті, нақтылы материалдар мен берілімдерді жинау: топографты-геодезиялық, инженерлі-геологиялық, гидро геологиялық және де басқа материалдар.
Дайындық ізденіс жұмыстары кезінде, алдын ала далалық жұмыстарға шықпас бұрын осы жұмыстарға керекті материалдарды тиянақты қарап шығады. Осы материалдар негізінде болашақ трассаның тәсімін бекеттік нүктелерінің орналасуын, тіке жүргізілетін трасса бағытын, геодезиялық қосындар негіздерінің орналасу жағдайларын жасайды; бұрылу тұстары төбелерінің координаталарын жер бетіне түсіру ... жалғасы
Ұқсас жұмыстар
Пәндер
- Іс жүргізу
- Автоматтандыру, Техника
- Алғашқы әскери дайындық
- Астрономия
- Ауыл шаруашылығы
- Банк ісі
- Бизнесті бағалау
- Биология
- Бухгалтерлік іс
- Валеология
- Ветеринария
- География
- Геология, Геофизика, Геодезия
- Дін
- Ет, сүт, шарап өнімдері
- Жалпы тарих
- Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
- Журналистика
- Информатика
- Кеден ісі
- Маркетинг
- Математика, Геометрия
- Медицина
- Мемлекеттік басқару
- Менеджмент
- Мұнай, Газ
- Мұрағат ісі
- Мәдениеттану
- ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
- Педагогика
- Полиграфия
- Психология
- Салық
- Саясаттану
- Сақтандыру
- Сертификаттау, стандарттау
- Социология, Демография
- Спорт
- Статистика
- Тілтану, Филология
- Тарихи тұлғалар
- Тау-кен ісі
- Транспорт
- Туризм
- Физика
- Философия
- Халықаралық қатынастар
- Химия
- Экология, Қоршаған ортаны қорғау
- Экономика
- Экономикалық география
- Электротехника
- Қазақстан тарихы
- Қаржы
- Құрылыс
- Құқық, Криминалистика
- Әдебиет
- Өнер, музыка
- Өнеркәсіп, Өндіріс
Қазақ тілінде жазылған рефераттар, курстық жұмыстар, дипломдық жұмыстар бойынша біздің қор #1 болып табылады.
Ақпарат
Қосымша
Email: info@stud.kz