Ұзақ мерзімді дебиторлық қарыз

Жұмыс түрі: Дипломдық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 42 бет
Таңдаулыға:

МАЗМҰНЫ

КІРІСПЕ

1.
ДЕБИТОРЛЫҚ ЖӘНЕ КРЕДИТОРЛЫҚ ҚАРЫЗДАР ҰЙЫМДАСТЫРУДЫҢ ТЕОРИЯЛЫҚ НЕГІЗДЕРІ

1.1
Дебиторлық қарыздар:түсінігі, түрлері, бағалау мен тану

1.2
1.3
Кредиторлық қарыздар: түсінігі мен түрлері
Дебиторлық және кредиторлық берешекті басқару әістері

2.
ЖУЛДЫЗ КП ЖШС-НІҢ ДЕБИТОРЛЫҚ ЖӘНЕ КРЕДИТОРЛЫҚ БЕРЕШЕГІН ТАЛДАУ

2.1
ЖУЛДЫЗ КП ЖШС ұйымдық-экономикалық сипаттамасы

2.2

2.3

Кәсіпорынның дебиторлық берешегін талдау, оның құрамы мен құрылымы
Кәсіпорынның кредиторлық берешегін динамикасы мен құрылымы бойынша талдау

3.

3.1

ЖУЛДЫЗ ЖШС ДЕБИТОРЛЫҚ ЖӘНЕ КРЕДИТОРЛЫҚ БЕРЕШЕГІН ТАЛДАУ, ОЛАРДЫ ҚЫСҚАРТУ БОЙЫНША ҰСЫНЫСТАР
Кәсіпорынның дебиторлық және кредиторлық берешегін қысқарту бойынша ұсыныстар және басқаруды жетілдіру жолдары
ҚОРЫТЫНДЫ
ПАЙДАЛАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ

КІРІСПЕ

Қазіргі экономикалық жағдайлар ұйымды қаржылық жағдайды объективті бағалау қажеттілігінің алдына қойды. Бұл шарттарда, әдетте, қолайсыз бәсекелестік ортада дамитын ұйымның қаржылық тұрақтылығының қолайлы деңгейін сақтау сатып алушылардан қаражатты уақтылы алуға және оның қысқа мерзімді міндеттемелері бойынша төлемдерді қауіпсіз кейінге қалдыру мүмкіндігіне байланысты. Дебиторлық және кредиторлық берешектің динамикасы мен құрылымы көбінесе қаржылық талдаумен, есеп айырысу операцияларының сапасын ағымдағы бақылаумен және төлем тәртібінің орындалуын бақылаумен байланысты.
Дебиторлық және кредиторлық берешекті талдау мен бақылауды ұйымдастыру мәселелерін зерттеудің қосымша ынталандыруы қазіргі уақытта белсенді түрде жүріп жатқан экономиканың жаһандану және интернационалдану процестері болып табылады. Көптеген отандық және шетелдік экономистер дебиторлық және кредиторлық берешекті талдау үшін провизияларды әзірлеуге үлес қосты. Бұл осы дипломдық жұмыстың өзектілігін анықтайды.
Дипломдық жұмыстың мақсаты - ұйымның қаржылық-шаруашылық қызметін басқару үшін аса маңызды маңызды мәселелерді шешуді қамтамасыз ететін дебиторлық және кредиторлық берешекті талдаудың теориялық және ұйымдастырушылық-әдістемелік ережелерін жан-жақты зерттеу.
Зерттеу мақсатына байланысты жұмыста келесі міндеттер қойылды:
- тұжырымдамалық аппаратты жүйелеу және жаңа жіктеу критерийлері бойынша дебиторлық және кредиторлық берешек түрлерін бөліп көрсету; дебиторлық және кредиторлық берешекті кешенді талдау жүйесіндегі жеке блоктардың өзара әрекеттесу тәртібін анықтау;
- дебиторлық және кредиторлық берешекті талдаудың мақсаттары мен міндеттерін анықтау; дебиторлық және кредиторлық берешектің ақпараттық және ұйымдастырушылық негіздерін зерделеу;
- дебиторлық және кредиторлық берешектердің оңтайлы сомасын негіздеу үшін аналитикалық тәсілдерді ашып көрсету;
- кәсіпорынның дебиторлық және кредиторлық берешегін талдау әдісін қолдану;
- нақты кәсіпорынның дебиторлық және кредиторлық берешегін оңтайландыру бойынша тәжірибелік жұмыс қорытындылары мен ұсыныстары негізінде әзірлеу.
Дипломдық жұмыстың объектісі - Жулдыз КП ЖШС кәсіпорны.
Зерттеу пәні - Қаржы
Жобаның құрылымы: жұмыс кіріспеден, үш тараудан, қорытындыдан және пайдаланылған әдебиеттер тізімінен тұрады.
Дипломдық жұмыс отандық және шетелдік экономистердің еңбектерін зерделеуге, мерзімді басылымдар деректеріне және Жулдыз КП ЖШС материалдарына негізделген.

1.
ДЕБИТОРЛЫҚ ЖӘНЕ КРЕДИТОРЛЫҚ ҚАРЫЗДАР ҰЙЫМДАСТЫРУДЫҢ ТЕОРИЯЛЫҚ НЕГІЗДЕРІ
1.1
Дебиторлық қарыздар:түсінігі, түрлері, бағалау мен тану

Дебиторлық берешек - бұл кәсіпорынның контрагенттерден - жеке және заңды тұлғалардан алатын ақшалай түрдегі берешек сомасы. Қолма-қол ақшасыз төлемдерді пайдалану кезінде мұндай қарыздың пайда болуы экономикалық қызметтің толығымен табиғи процесі болып табылады. Дебиторлық берешектің болуы ақша қаражаттарының айналымнан кетуін немесе бұрылуын сипаттайды.
Борышкер, дебитор (латын debitum cөзінен- борыш, міндеттеме дегенді білдіреді екі немесе одана да көп тұлғалардың арасындағы мүліктік байланыстың азаматтық-құқықтық міндетемесінің бір жағы.
Дебиторлық қарыз- басқа заңды тұлғалар мен азаматтардың кәсіпрынға арналған қарыз сомасы. Нақты емес есеп беру жүйесінде дебитрлық қарыздың пайда болуы кәсіпорынның шаруашылық іскерлігінің объективті процесін көрсетеді.
Дебиторлық қарыздың құрылу сипаты бойынша жақсы және анықтамаған болып бөлінеді. Кәсіпорынның жақсы қарызы, не кәсіпорынның өндірістік бағдарламасын орындау жолымен, сонымен қатар, есеп берудің әрекет етуші формаларымен негізделгендер жатады. Анықталмаған дебиторлық қарызға есеп беруді жүргізу кезінде жетіспеушіліктері бар болуы, есеп беруші қаржы тәртібін бұзылуы, материалдық құқықтарды шығаруда бақылаудың әлсіреуі, жетіспеушіліктер мен тонаушылықтардың пайда болуы нәтижесінде пайда болғандар жатады.
Экономикалық мазмұны бойынша ақшалай түрде есептелген дебиторлық берешек қаржылық есеп беру элементтерінің бірі - активтер болып табылады, сондықтан оны бухгалтерлік есепте тану үшін бір мезгілде келесі критерийлерді қанағаттандыру қажет:
- осы активпен байланысты экономикалық пайда алу ықтималдығы жоғары;
- актив құны сенімді түрде өлшенуі мүмкін.
Кәсіпорынның қаржылық жағдайын бақылау және дұрыс бағалау үшін дебиторлық берешекті келесі критерийлер бойынша жіктеу қажет:
- міндеттемелердің мазмұны бойынша:
● өнімді, тауарларды, жұмыстарды, қызметтерді (сауда) өткізуге байланысты қарыз;
● өнімді, тауарларды, жұмыстарды, қызметтерді өткізуге байланысты емес қарыз (коммерциялық емес);
- төлемнің уақтылылығы:
● қалыпты;
● мерзімі өткен;
- ұзақтығы:
● ағымдағы (қысқа мерзімді);
● ұзақ мерзімді;
- өтімділік дәрежесі:
● жоғары өтімділік;
● орташа өтімділік;
● өтімді емес;
- кепілдіктер беру:
● қорғалған;
● қамтамасыз етілмеген;
- бақылауды жүзеге асыру мүмкіндігі:
● басқарылатын;
● бақылаусыз.
Сауда-саттық дебиторлық берешек (дебиторлық берешек, дебиторлық берешек, дивидендтер) әдеттегі қызмет барысында сатылған (көрсетілген) тауарлар мен қызметтер үшін тұтынушылардан алынатын сомалар.
Саудадан тыс дебиторлық берешек (саудалық емес дебиторлық берешек, алынатын пайыздар, аванстар) - кәсіпорынның қызметкерлеріне немесе филиалдарына берілген аванстар, дебиторлық сыйақылар, келісім-шартты бұзғаны үшін ұйымдарға қойылатын талаптар және т.б. сияқты қызметтен туындайтын берешек. сауда Дебиторлық берешек төлем жасауға немесе тауарларды немесе қызметтерді ұсынуға жазбаша уәде болуы мүмкін.
Қысқа мерзімді дебиторлық берешек айналым активтеріне кіреді. Актив ағымдағы ретінде жіктелуі мүмкін, егер:
- ол кәсіпорынның операциялық циклінің қалыпты барысында іске асырылуы немесе сату немесе пайдалану үшін күтілуде;
- ол негізінен коммерциялық немесе қысқа мерзімді мақсаттарда ұсталады және есепті күннен бастап 12 ай ішінде жүзеге асырылады деп күтілуде;
- бұл ақша қаражаты немесе олардың қолданылуына шектеу қойылмаған ақша қаражаттарының баламалары түріндегі актив.
Барлық басқа активтер ұзақ мерзімді активтер ретінде жіктелуі керек.
Төлем шарттары бойынша дебиторлық берешек келесідей болуы мүмкін:
- қысқа мерзімді - 1 жылға дейін;
- ұзақ мерзімді - 1 жылдан астам мерзімге.
Бухгалтерлік есептің үлгілік жоспарына сәйкес қысқа мерзімді дебиторлық берешек 1200 Қысқа мерзімді дебиторлық берешек бөлімшесінің шоттарында, ұзақ мерзімді - 2100 Ұзақ мерзімді дебиторлық берешек кіші бөлімінің шоттарында есепке алынады.
Кәсіпорынның қалыпты қарызы - бұл өндірістік қызметтің барысы, сондай-ақ ағымдағы төлем нысандары (талаптар бойынша берешек, есеп беретін тұлғалардың берешегі, сатылған тауарлар бойынша берешек, төлеу мерзімі аяқталмаған қарыз).
Мерзімі өткен (негізсіз) - есеп айырысу-қаржылық тәртіпті бұзу нәтижесінде немесе ұйымдастыру мен есепке алудағы кемшіліктерден (өткізілген, бірақ уақытында төленбеген тауарлар, жетіспеушілік және ұрлық бойынша берешектер) туындаған уақытында төленбеген дебиторлық берешек. , т.б.).).
Мерзімі өткен дебиторлық берешек күмәнді және өндіріп алу мүмкін емес болуы мүмкін.
Күмәнді дебиторлық берешек - тауарларды сатуға, жұмыстарды орындауға, қызметтерді көрсетуге байланысты туындаған кез келген берешек, егер бұл қарыз шартта белгіленген мерзімде өтелмесе және кепілмен, кепілмен, банкпен қамтамасыз етілмесе. кепілдік.
Талап қою мерзімі өтіп кеткен берешек, сондай-ақ оны орындау мүмкін болмағандықтан немесе мемлекеттік органның актісі немесе тарату негізінде міндеттеме тоқтатылған берешектер өндіріп алынбайтын дебиторлық берешек болып табылады.
Дебиторлық қарыз халықаралық және Қазақстандық бухгалтерлік есеп стандарттарына сәйкес сатып алушылардың компанияға арналған сомма ретінде анықталады.
Дебиторлық қарыз - айналым капиталының маңызды компаненті. Егерде бір кәсіпорын келесі кәсіпорынға товар сатса, онда сатылған таурдың құны бірден төмендейді. Дебиторлық қарыз иемденуге құқы бар заңды құқықтармен байланысты ксіпорын активтері болып табылады.
Дебиторлық қарыздардың келесідей түрлері болады (Сурет 1):
Саудалық дебиторлық қарыз
Басқа да дебиторлық қарыз
Сурет 1. Дебиторлық қарыздардың түрлері.

Дебиторлық қарыз түрлері

Өтеліну мерзіміне қарай
Пайда болуына қарай

1.Қысқа мерзімді д..қ.
2. Ұзақ мерзімді д.қ.
Саудалық дебитор. Қарыздар
2. Басқадай дебиторлық қарыздар

Сурет 1.

Жалпы активті мүлік, құнды бағасы бар, мүлікшілік және субъект құқығы деп түсінеміз. Активке йналған болашақ экономикалық пайдалылық - субъектінің ақшалай қорлар ағымына потенциалды, тікелей және жанама салымдар болып табылады. Сонымен бірге , дебиторлық қарыз - бұл активке айналған және иемденуге құқы бар, заңды құқықтармен байланысты болашақ экономикалық пайда.
Дебиторлық қарыз активінің негізгі 3 сипаттамасы бар:
-ақшалай құралдардың өсімін тікелей және жанама құруға қабілетттікті қамтамасыз ететін, болашақ пайданы туындатады.
-активтер шаруашылық субъект басқаратын ресурстар болып табылады.
Сонымен бірге пайда немесе потенциалды қызмет көрсетулер заңды немесе оны алу мүмкіндіктеріне заңды дәлеле қажет. Мысалы, активті сату фактісінің көрінісінде сатушыда дебиторлық қарыз құрылады. Сату-сатып алу келісімі болашақ мүмкін пайданы анықтауға мүмкіндік береді. Бірақ та егер сатып алушы дебиторлық қарызды жабуға белгілі бір сомма салса, онда сатушы ресурстарға, яғни потенциалды түсімдерге бақылауын жоғалтады, осының нәтижесінде актив болудан қалады;
-активтерге болашақта алынатын, бірақ қазір кәсіпорынның бақылауында болмайтын пайда жатпайды. Сонымен бірге, сол немесе басқа шарушылық операция болатын жөнінде бухгалтердің шешімі кілтті кезең болып табылады.
Фирмамен келісімге қол қою жағдайымен бухгалтер бақылауында болатын болашақ мүмкін пайда бекітіледі. Тек бухгалтер ғана жағдайдың, фирма актив ретінде көрінісінде, толық немесе толық емес маңызы барын анқытайды. Көп жағдайда маңыздылық операцияның біткенін білдіреді. Егер бір жыл ішінде сомма алынбаса, ағымдағы активтерге дебиторлық қарыз толық қосылуы мүмкін. Сонымен қатар, ұзақ мерзімді активтер құрамында 1 жылдан аса саналатын дебиторлық қарыз дебиторлық қарыз мақаласына қосылуы мүмкін.
Бұдан активке салынған шығындар қалай анықталатыны, сонымен қатар дебиторлық қарызды қарастыру қажеттігі туындалады. Осымен байланысты бухгалтерлік есепте ақша төлемеу, кереісінше осы төлемдерге құқықтық пайда болуы табыс болып саналады. Сонымен бірге, берілген есеп беру кезеңіндегі табыстар шығындармен сәйкес болу керек.
Қазіргі кезде дебиторлық қарыздың халықаралық есеп жүйесіне өтумен байланысы келесі түрлерін бөледі: саып алушы және тапсырыс беруші дебиторлық борыш, тәуелді бірлестік, бірлесіп бақыланатын заңды тұлғалар, басқа да дебиторлық қарыз, болашақ кезеңдердің шығындары, берілген аванс бойынша дебитрлық қарыз. Дебиторлық қарыздар мерзіміне қарай екі түрлі болып бөлінеді: 1. Қысқа мерзімді дебитрлық қарыз 2. Ұзақ мерзімді дебиторлық қарыз

1.2. Кредиторлық қарыздар: түсінігі мен түрлері

Кредитордың қарыз - кәсәпорынның басқа заңды немесе жеке тұлғаларға міндеттемелері (берешегі).
Пайда болу сипатына қарай кредиторлық қарыз қалыпты және аяқталмаған болып бөлінеді.
Қалыпты кредиторлық қарыз бен кәсіпорынның бизнес - жоспарын орындау барысында, сондай-ақ есеп айырысудың іс жүзіндегі формаларымен байланыстыларын санаған жөн.
Бұларға төлеу мерзімі келмеген акцептелген есеп-қисап құжаттары бойынша жабдықтаушыларға қарыз және бюджетке төлемдері өтіп кеткен қарыз және т.б.
Кредиторлық берешек борышкер ұйымның қарамағындағы қаражат көздерінің бірі болғандықтан, ол баланстың пассив бөлігінде көрсетіледі.
Кредиторлар кәсіпорынның төленуге (өтелуге) жататын қарыздары (міндеттемелері) бар әртүрлі жеке және заңды тұлғалар болуы мүмкін.
Кредиторлық берешек - бұл ұйымның басқа ұйымдарға, жеке кәсіпкерлерге, жеке тұлғаларға, оның ішінде өз қызметкерлеріне сатып алынған тауарлық-материалдық қорлар, жұмыстар мен қызметтер үшін есеп айырысулар кезінде, бюджетпен есеп айырысулар кезінде, еңбекақы бойынша есеп айырысулар кезінде және т.б. қалыптасқан берешегі.
Кредиторлық берешек айналым активтерін жабудың несиелік көздерінің бірі деп айта аламыз. Осылайша, кредиторлық берешектер ұйымға материалдар олар үшін төленгеннен ерте түскен жағдайда туындауы мүмкін.
Аяқталмаған кредиторлық қарыз болып бюджетпен есеп айырысу бойынша
-қаржы органдарына,еңбекті өтеу бойынша-кәсіпорын қызметкерлеріне. Мерзімінде төленбеген есеп-қисап құжаттары бойынша - жабдықтаушыларға және т.б мерзімі өткен қарызгер саналады.
Кредиторлық қарызды тексерудің басты міндеттері (2 сурет)

Кредиторлармен есеп айырысу жағайын бақылауды ұйымдастыру келісім-шарттық және есептік тәртіптің нығаюына тапсырылған ассортиментте және төлемдік тәртіпті сақтау үшін жауапкершілікті арттыру сапасымен өнімді жеткізу жөніндгі міндеттемерлерді орындауға, кредиторлық қарызды қысқартыуға және соған орай шаруашылық жүргізуші субъекінің қаржылық жағдайын жақсартуға мүмкіндік береді.
Мерзімі бойынша кредиторлық қарыздар екіге бөлінеді:
1. Қысқа мерзімді кредиторлық қарыз
2. Ұзақ мерзімді кредиторлық қарыз
Сондай ақ арнайы әдебиеттерде кредиторлық қарыз міндеттеме ретіндеде қарастыралады.
Міндттеме- бұл реттеу экономикалық табыстарды құрайтын ресурстардың шығуына әкеетін бұрынғы оқиғалардан туындайтын дара кәсіпкердің немесе ұйымның қолданыстағы міндеті. Міндеттеменің келесідей түрлері бар (сурет 3 көрсетілген)
1.Шартты міндеттеме
2. Қаржылық міндеттеме
3. Бағалау міндеттемесі
Міндеттеме
түрлері

Бағалау міндеттемесі
Қаржылық міндеттеме
Шартты
міндеттеме
Сурет 3..

3 сурет міндеттеменің жіктелінуі

Шартты міндеттеме - бұл: өткен жағдайлардың нәтижесінде туындайтын және оның болуы бір немесе бірнеше белгіленеген, субъектінің толық бақылауында болмайтын келешектегі оқиғалардың болуымен не болмауымен ғана расталатын ықтимал міндеттемелер;
Өткен жағдайлардың нәтижесінде туындайтын, бірақ: міндеттемелерді реттеу үшін экономикалық пайдасы бар ресурстардың шығуын талап ететін ықтималдықтың жоқтығынан; немесе міндеттеменің амасы сенімділіктің жеткілікті дәрежесімен өлшенбейтіндіктен, танылмайтын қолданыстағы міндеттеме;
Есеп айырысу субъектінің меншікті үлестік құралдарымен жүзеге асырылатын немесе жүзеге асырылуы мүмкін және мынадай:
Кәсіпорынның меншікті үлестік құралдарының ауыспалы санын субъект беретін және беруге міндетті болатын;
Ақша қаражатының немесе басқа қаржылық активтің белгіленген сомасын алмастыруға қарағанда есеп айырысу субъектінің меншікті үлестік құралдарының белгіленген санына өзге тәсілмен жүргізілетін немесе жүргізілуі мүмкін. Бұл мақсаттар үшін ұйымның меншікті үлестік құралдарына болашақта субъектінің меншікті үлесті құралдарын алуға немесе жеткізуге шарт болып табылатын құралдар қосылмайтын шарт болып табылатын кез келген міндеттеме:
Міндеттеменің ажырамас сипаттамасы субъектіде нені болмасын қандай да болмасын белгілі бір түрде әрекет ететін немесе қолданатын міндеттеменің бар болуы болып табылады. Міндеттеме қандай да болмасын заңды тұлғадан шыққан, сол сияқты практикадан алынған болуы мүмкін. Заңды міндеттеме міндетті шарттан немесе заңнамалық шарттан шығады және мәжбүрлі тәртіппен орындалуы мүмкін. Практикадан шығатын міндеттеме - мынадай жағдайларда субъектінің іс-әрекетінен туындайтын міндеттеме:
1)саясат немесе жеткілікті түрде нақтылы ағымдағы өтініш деп жарияланған өткен қызметтің орныққан практикасында субъект басқа тараптарға ол өзіне белгілі бір міндеттерді қабылдайтындығын көрсетсе;
2)нәтижесінде субъект осы тараптарда өзіне қабылдаған міндеттерді орындайтындығына қатысты негізделген күтулер жасаса.
Қолданыстағы міндеттемені реттеу, әдетте ақша қаражатын төлеуді, өзге де активтерді беруді, қызметтер көрсетуді, қоланыстағы міндеттемені басқа міндеттемемен ауыстыруды немесе міндеттеені жеке капиталға ауыстыруд көздейді. Міндеттеме, сондай-ақ кредит берушінің өзінің құқықтарыннан ерікті немесе мәжбүрлі бас тартуы сиякты басқа да құралдармен өтелуі мүмкін.
Бағалау міндетттемесі көлемі бойынша белгісіз не белгіленбеген орындалу мерзімі бар міндеттемені білдіреді. Кейде бағалау міндеттемелері термині амортизация, активтердің құнсыздануы және күмәнді қарыздар сияқты баптар контектісінде пайдаланылады. Мұндай баптар міндеттемелерді тану емес активтердің баланстық құнын түзету болып табылады, сондықтан да осы бөлімде қаралмайды.
Бастапқы тану
Субъект бағалау міндеттемелерін:
1)субъектіде өткен оқиғаның нәтижесінде әрекет ететін міндеттеме болғанда;
2) міндеттемені жабу үшін экономикалық пайданы беру талап етілуі мүмкін болса;
3) міндеттеме сомасы сенімді түрде бағалануы мүмкін болғанда ғана тануға тиіс.
Сирек жағдайда әрекет ететін міндеттеменің бар-жоғы түсініксіз болады.
Мұндай жағдайда, егер есепті күні барлық бар күәуіліктерді ескере отырып, әрекет ететін міндеттеме бар болса, өткен оқиға әрекет ететін міндеттеменің туындаына алып келуші болып саналады.
Субъект бағалау міндеттемесін баланстағы міндеттеме ретінде тануға, егер;
1) ол қорлардың өзіндік құнына енгізілетін шығындардың бір бөлігі болып табылмаса, немесе
2) негізгі құралдардың өзіндік құнында танылмаса, сондай-ақ шығысты пайданың немесе залалдың құрамында бағалау міндеттемесінің мөлшеріне тең сомаға тануға тиіс.

Бастапқы өлшеу
Субъект есепті күнге міндеттемені жабу үшін қажетті соманы ең үздік есептік бағалау негізінде бағалау міндеттемелерін өлшейді.
1) Өлшенетін бағалау міндеттемелері баптардың ірі жиынтығын қамтитын жерде есептік бағалау тиісті ықтималдықтарды ескере отырып, ықтимал нәтижелердің барлық салмақтап көру жолымен жүргізіледі.
2)Бағалау міндеттемесі жалғыз міндеттеме бойынша туындағанда, жеке неғұрлым ықтимал нәтиже міндеттеменің ең үздік есептік бағалауы болуы мүмкін. Алайда осындай жағдайдың өзінде субъект басқа да ықтимал нәтижелерін қарастырады. Басқа ықтимал нәтижелер негізінен неғұрлым ықтимал нәтижеден жоғары немесе төмен болса, онда ең үздік есептік бағалау неғұрлым жоғары немесе неғұрлым төмен шамада болады.
Ақшаның уақытша құнының әсері елеулі болган кезде бағалау міндеттемелерінің сомасы соманың келтірілген құнын білдіруге тиіс, ол күтіліп отырғандай, міндеттемені жабу үшін талап етіледі. Дисконттау ставкасы (немесе ставкалары) ақшаның уақытша құнының ағымдағы нарықтық бағалауын көрсететін салыққа дейінгі ставка (немесе ставкалар) болуға тиіс.
Міндеттеменің өзіне тін тәуекелдер дисконттау ставкасында не міндеттемені жабу үшін қажетті сомада, бірақ осы көрсеткіштің екеуінде де емес, көрсетілуге тиіс.
Бағалау міндеттемелерін жабу үшін қажетті шығындардың бір бөлігін немесе барлығын басқа тарап өтейді деп күтілетін кезде (мысалы, сақтандыру талабы бойынша) міндеттемені жапқан субъектінің өтемақы алу шартымен субъекті өтімді жеке актив ретінде таниды. Алуға жататын өтемақы баланст актив ретінде ұсынылуға тиіс және әрекет ететін бағалау міндеттемесінің орнына қарсы есептелмейді. Пайда мен залал туралы есептерде субъект тиісті бағалау міндеттемесіне жататын шығыстардың орнына басқа тараптан алынған өтемді есептей алады. Субъект бағалау резервтерін өлшеу кезінде активтердің күтілетін істен шығуынан түсетін басқа да кірістерді алып тастауға тиіс.
Кейіннен өлшеу
Субъект шығындардың тек олар бастапқыда танылған бағалау міндеттемелерінің орнына ғана есептен шығарады.
Субъект әрбір есепті күнге бағалау міндеттемелерін қайта қарауға және қаралып отырған есепті күнгі жағдай бойынша ағымдағы міндеттемені жабу үшін қажетті соманың ең үздік есептік бағалауын көрсету үшін оларды түзетуді жүргізген жөн. Бұрын танылған соманы кез келген түзету бағалау міндеттемелері бастапқы қорлардың немесе негізгі құралдарыдың өзіндік құнына енгізілетін шығындардың бір бөлігі ретінде танылағн жағдайларды қоспағанда, пайданың немесе залалдың құрамында танылуға тиіс. Егер бағалау міндеттемелері ол, күтіліп отырғандай, міндеттемені жабу үшін талап етілетін келтірілген соманың құны негізгінде өлшенетін болса, онда дисконттауды реверсиялау қарыздар бойынша шығындар ретінде көрсетілуге тиіс.
Бағалау міндеттемелері жөніндегі ақпаратты ашу
Бағалау міндеттемелерінің әрбір сыныбы үшін субъект мынаны ашады:
1)кезеңнің басы мен соныңдағы баланстық құнды;
2) әрекет ететін бағалау міндеттемелерін ұлғайтуды қоса алғанда кезең үшін құралған қосымша бағалау міндеттемедерін;
3)кезең ішінде соманың пайдалануын (яғни бағалау міндеттемелерінің орнына шеккен немесе есептен шығарылған);
4)кезең ішінде ревенсияланған пайдаланылмаған соманы;
5)уақыт өткеннен кейін туындайтын кезең ішінде дисконтталған соманың ұлғаюын және дисконттау ставкасының кез келген өзгерісінің әсерін;
6)міндеттеменің сипатын қысқаша сипаттауды және осы міндеттеме бойынша туындайтын экономикалық пайда істен шығатын күтілетін уақыт;
7)осындай істен шығу сомасынан немесе уақытынан жататын белгісіздіктерді көрсету;
8)осы күтілетін өтемге қатысты танылған кез келген активтін сомасын көрсете отырып, кез келген күтілетін өтемнің сомасын Салыстырмалы ақпарат талап етілмейді.
Қолдану
Бағалау міндеттемесін көлемі бойынша белгісіз не белгіленбеген орындалу мерзімі бар міндеттемені білдіреді.
Осы бөлімде айтылған талаптар Стандарттың басқа бөлімдерінде қаралатын бағалау резервтерін қолданылмайды, мынаны қамтиды:
1)жалға алуды;
2)құрылысқа арналаған шарттарды;
3)жұмыскерлерге сыйақы беру жөніндегі міндеттемелер; және
4)пайдаға салынатын салық:
Кейде бағалау міндттемелері термині амортизация активтердің құнсыздануы және күмәнді қарыздар сияқты баптар кодексінде пайдаланылады.
Мұндай баптар міндеттемелерді тану емес активтердің баланстық құның күзету болып таблады, сондықтан да осы бөлімде қаралмайды.
Қорытындылай келген де міндеттеме бұл - кәсіпорынның басқа заңды несеме жеке тұлғаларға міндетелері (берешегі).
Пайда болу сипатына қарай кредиторлық қарыз қалыпты және аяқталмаған болып бөлінеді.
Қалыпты кредиторлық қарыз бен кәсіпорынның бизнес-жоспарын орындау барсында, сондай-ақ есеп айырылысудың іс жүзіндегі формаларымен байлныстыларын санаған жөн.

1.3. Дебиторлық және кредиторлық берешекті басқару әістері

Барлық фирмалар тауарды қолма-қол төлем қабылдау арқылы сатуға ұмтылады, алайда бәсекелестік талаптары төлемдердің мерзімін ұзартуға келісім беруге мәжбүрлейді, осының нәтижесінде дебиторлық қарыз пайда болады.
Дебиторлық қарыз - бұл фирмадан қандай да бір өнімдерді немесе қызметтерді несиеге алатын сатып алушылардың фирмағақарыз ақша сомасы.
Дебиторлық қарыз - бұл айналым активтерінің маңызды бөлігі, оны дебиторлардың шоты деп те атайды, және қолма-қол ақша қаражаттары мен төлемдерге тікелей ықпал етеді.
Фирманың дебиторлық қарызын басқару жүйесінің маңызды құрамдас бөлігі әдістер болып табылады. Тек қаржылық әдістерге мыналар жатады:
Э.Альтманның әдісі, пайда болған мерзімдері бойынша дебиторлық қарызды реттеу, дебиторлардың шоттарының ескеру реестрін құру, күдер үзген дебиторлық қарыздың мүмкіндікті сомасын болжау, дебиторлардың шоттарының ойластырылған ескеруін анықтау, қаржылық коэффициенттерді есептеу және бағалау.
Басқарушылық әдістерге: шешімдер ағашы,ЗС несиеге қабілеттілікті талдау әдістері, фирманың несиелік саясаты стратегиясының матрицасы, ақпараттық базаны қалыптастыру, сыйақы жүйесін пайдалану, несиелік қарызды төлеу мерзімін созу жатады.
Айналым активтерінің циклі. Дебиторлық қарызды жою мәселесі (активтің бағасында аса маңызды шығынсыз ақшалай қаражата айналу қабілеті)- әрбір дерлік ұйымның негізгі мәселесіне айналды. Ол өз кезегінде, бірнеше мәселелерге бөлінеді:ұтымды көлем, айналымдылық, дебиторлық қарыздың сапасы.
Бұл мәселелердің шешімі дебиторлық қарызды білікті басқаруды талап етеді, бұл фирманың қаржылық жағдайын нығайтдың бір түрі болып табылады. Кәсіпорынды реформалау тәжірибесі дебиторлық қарызды қайтару жөніндегі шаралар кәсіпорынның ішкі қоры есебінен тиімділікті арттырудың анағұрлым әсерлі шаралары тобына енетіндігін және жедел түрде оң нәтиже әкеле алатындығын көрсетті. Қысқа мерзімде қарызды қайтару - тапшы айналым қаражатын толықтырудың шынайы мүмкіндігі.
Дебиторлық қарызды басқару ерекше басқарушылық қызметтерді жүзеге асыру үдеріс ретінде жоспарлау, ұйымдастыру, ынталандыру және бақылау сияқты кез келген басқа басқару түрімен теңестіріле алады.
Жоспарлау - бұл алдын ала қаржылық шешімдер. Ол тиімді болуы үшін ұйымының ұзақ мерзімді мақсатын анықтау, қызметтің тиімді рәсімдерін таңдау қажет.
Басқаруды ұйымдастыру мынадай кезекпен әрекеттерді үйлестіруді білдіреді: барлық әрекет ету саласы таңдалған қызметтері бойынша топтастырылуы қажет; өз қызметіне жауапты тұлғаларға бірдей құқықтар берілуі тиіс.
Ынталандыру дегеніміз - жалпы адамның мінез-құлқы анықталатын психологиялық сәттердің жиынтығы.

Бақылау жөніндегі әрекеттер- бұл:.
Әрекеттер стандарттарын әзірлеу, фактілік нәтижелерді стандарттық нәтижелермен салыстыру.
Осылайша, дебиторлық қарызды басқару кәсіпорынның айналым активтерін және өнімді сату көлемін ұлғайтуға бағытталған, осы қарыздың жалпы мөлшерін оңтайландыруды, оны уақытында инкассациялауды қамтамасыз етуді қамтитын маркетингтік саясатын жалпы басқарудың бір бөлігі болып табылады. Фирманың дебиторлық қарызын білікті басқару негізінде келесі іргелі мәселелер бойынша қаржылық шешімдер қабылдау жатыр:
●әрбір есеп беру күніне дебиторлық қарызды есептеу;
● фирмада дебиторлық қарызды жоюға байланысты жағымсыз жағдай жағдайлар мен себептерді диагонистикалық талдау;
●барабар саясатты әзірлеу және фирманың тәжірибесіне дебиторлық қарызды басқардың қазіргі әдістерін енгізу;
●Дебиторлық қарыздың ағымдағы жағдайын бақылау.

Кредиторлық берешекті басқару әдістері
Міндеттемелер бойынша төлемдерді жоспарлауды қаржы немесе басшылар тікелей қаржылық жауапкершілік орталықтары нормативтік құқықтық актілерде белгіленген бюджет баптары бойынша жүзеге асырады. Өз құзыреті мен мақсаттылығы шегінде мамандар болжам ретінде Жеткізушілермен төлемдерді пайдалана отырып, нақты келісімшарттар бойынша төлемдерді кейінге қалдыруды және Бұрынғы кредиторлық берешектерді пайдалана отырып, қарызды жоспарлаудың ықтимал нұсқаларын анықтай алады, клиенттер үшін берешекті өтеу кестелерін белгілей алады және бизнес болжамына сүйене отырып Қаржыландыру кестелері, кредиторлық берешекті қалыптастырудың оңайлатылған түрі болып табылады.
Болжам кредиторлық берешек сомасын және оны біркелкі өтеу күндерінің санын, аванстар сомасын және бюджет баптары мен элементтері бойынша ағымдағы төлемдерді кейінге қалдыруды жоспарлауға арналған.
Қаражат қозғалысына арналған бюджеттің шығыс бөлігін қосу үшін негіз компания қызметінің барлық бағыттарының операциялық бюджеттері және Қаржыландыру кестелері болжамында белгіленген төлемдердің келесі топтарын анықтайтын берешекті өтеу кестелері болуы тиіс:
* бюджетке және бюджеттен тыс қорларға салықтар мен төлемдердің барлық түрлері бойынша жоспарлы төлемдер;
* негізгі борыш пен пайыздарды төлеу жоспарын қамтитын несиелерді қолдау;
* еңбек шығындары;
* жеткізілетін материалдар бойынша жеткізушілер алдындағы міндеттеме, энергия ресурстарымен қамтамасыз ету;
* орындалған жұмыс үшін тапсырыс берушілер алдындағы міндеттеме;
* әкімшілік және коммерциялық шығындарды қаржыландыру;
* негізгі қорларды сатып алу және жаңғырту бойынша инвестициялық төлемдердің кестесі;
* басқа да шығындар.
Анықтамасы бойынша кредиторлық берешек - бұл кәсіпорын уақытша тартатын және жеке және заңды тұлғаларға қайтарылуға жататын қаражат. Кредиторлық берешек кәсіпорынның әртүрлі экономикалық қатынастар субъектілері алдындағы қаржылық міндеттемелерін бағалауды көрсетеді және былай анықталады
PAC x Op P, мұндағы (1)
PAC - материалдық шығындар + сыртқы ұйымдарға төленетін төлемдердің кейінге қалдырылған сомасы;
Оп - күндердегі кейінге қалдырылған төлемдер
Р - күндермен кезеңнің ұзақтығы.
Кредиторлық берешекті қысқа мерзімді кезеңге жоспарлау үшін қарызды өтеу берілген аванстар сомасын ескере отырып, ағымдағы төлемдерге қосымша жоспарланған күндер санына тең үлестермен жүзеге асырылады деп шартты түрде болжауға болады. Қаражат құнын есептеу кезінде төлем сомасы ай күндерінің санына бөлінеді және жеңілдік кезеңге түсетін сомада айға қатысты ауыстырылады.
Кредиторлық берешектің болжамды есебі ақша қаражаттарының қозғалысы мен болжамды қалдық бюджетті қалыптастырудың, сондай-ақ қаржылық талдау жүргізудің негізгі кезеңдерінің бірі болып табылады.
Кредиторлық берешектің жағдайын талдау үшін кәсіпкерлік белсенділік көрсеткіштерінің тобына жататын кредиторлық берешектің айналымдылық коэффициенттері қолданылады.
Кезеңдегі айналымдар санымен көрсетілетін кредиторлық берешектің айналымдылық коэффициентін есептеуге болады :
Рп Kz, мұнда (2)
Рп - өткізілген өнімнің өзіндік құны (құны);
Кз - орташа жылдық кредиторлық берешек.
Кредиторлық берешектің айналым (өтеу) мерзімі, күнмен есептелетін:
Көрс= 360 Кокз (3)
Кредиторлық берешекті талдау мен басқарудың маңыздылығы оның кәсіпорынның ағымдағы міндеттемелеріндегі маңызды бөлігімен анықталады, оның өзгеруі оның төлем қабілеттілігінің динамикасына және өтімділік көрсеткіштеріне айтарлықтай әсер етеді.
Кәсіпорынның ағымдағы қаржылық әл-ауқаты көбінесе оның қаржылық міндеттемелерін қаншалықты уақтылы орындайтынына байланысты.
Бюджетті қаржылық жоспарлау, қаржылық ағындарды басқаруды ұйымдастыру кәсіпорынның төлем күнтізбесін бүктеуге негіз болып табылады, ол жедел жоспарлау құралы болып табылады және барынша дәлдікпен қысқа мерзімге қалыптастырылады.
Бизнес барысында Әрбір кәсіпорын, тұрақты қаржылық жағдайын жету үшін ұмтылады. қосымша ресурстар үшін уақытша қажеттілігі бар екенін, сондықтан Бірақ өңдеуші сектор, жиілігі сипатталады. Бұл алшақтық толтыру әдетте көмегімен жүзеге асырылады қарыз капиталдың. ұтымды басқару Сол себепті дебиторлық басқару жұмысы мен бухгалтериядан ең маңызды мәселе болып саналады.
Мұндай төлем қабілеттілігіне ретінде көрсеткіштерді ескере отырып, жаңа объект инвестициялар зерттеу Ең инвесторлар. Ол қаржы ресурстарын қарызға, сонымен қатар уақытылы қызығушылықпен оларды қайтару ғана емес, ұйымдастыру мүмкіндігін сипаттайды. дебиторлық кәсіпорын шоттарын басқару үшін мақала төлемдерді қамтиды бюджеттік емес қорларға, , жасалған өнімдер үшін төленбеген шоттар жеткізіліп жеткізілген жоқ, сондай-ақ басқа да қарыздарын және өтелмеген міндеттемелері.
Компанияның негізгі стратегиялық бағыттарының дамуын тартылған мамандары, бизнес кезектегі қағидаттарына негізделген болуы тиіс:
-арналған үрдісі барынша пайда.
-шығындар жағынан ең қысқарту.
-тиісті тауарлар мен қызметтер нарығындағы жетекші позицияларды ұстап тұрыңыз.
Сайып келгенде, жоғарыда аталған мақсаттарға қол жеткізуге бағытталған кез келген қосымша қаржыландыру. Әрине, жоқ қарыз іс жүзінде мүмкін емес табысты өндіріс ұсынуға. төленуге Басқарушы шоттары меншікті және қарыз капиталының қатынасы білдіреді индикаторы реттеу, негізделген. негізгі қағидаты тартылған капиталдың көлемі өз құнынан аспауы тиіс. пайда есебінен қарыздарын төлеуге қабілетсіз болған жағдайда, өтеу компанияның иелігінде ресурстарды пайдалана отырып жүзеге асырылады, өйткені мен ол, түсіндіру оңай.
Осы орайда, бұл кредиторлық берешек құралдарын басқару қорлар мен қосымша қаражат алу үшін негізгі өлшемдерін бекіту туралы шегі шегін белгілеу атап өткен жөн. екіжақты несиелеу шарты бойынша, яғни, Қарыз алушы мен коммерциялық банк: Әдетте, бұл терминдер екі тараптардың жазбаша келісімі бойынша бекітіледі. бұл шектеуден асатын рұқсат етілмейді. жүргізу әкімшілік қызметін филиал мүшелікке, өндіріс ауқымы мен нақты компанияның сипаттарына сәйкес жеке іріктеу әдістері, қағидаттары мен басқару нысандары негізделуі тиіс.
Біз жеке ұйымның дебиторлармен және кредиторлармен көрсеткішін қарайтын болсақ, кредиторлық берешек артық оң нәрсе болып саналады. Бұл өз қаражаты үнемдеуге, сондай-ақ капиталды тарту мүмкіндігі толық пайдалануды көрсетеді.
Сонымен қатар, басқару міндеттері қойылған мақсаттарына барабар қарыз капиталының ұтымды бөлу кіреді. Егер сіз тек қатаң нысаналы нақты қамтамасыз ету бойынша, коммерциялық банктер қаржы ұйымдарын білетіндей.
Басқарушылық жұмыс табысы кредиторлық Таңдалған басқару әдістерін қандай байланысты. Бұл жағдайда, дәл осындай маңызды рөл табыс нақты көзі атқарады. Сондықтан, ол жаңа жобалар, бастау немесе қатысу үшін елордада ішінара жарналары немесе акциялар түрінде инвесторлардың есебінен қаржыландырылатын болады коммерциялық бастап несие банктердің, тиелген өнім үшін жарна төлеуді. Қорытындылай келе, біз кредиторлық берешек басқару кең дағдылары мен білімдерін талап ететін күрделі процесс болып табылады деп айтуға болады.

Қорытынды

Бірінші бөлімді қорытындылай келе дебиторлық және кредиторлық берешек түснігі мен түрлері және оларды басқару әдістері туралы айтылды.
Сондай ақ арнайы әдебиеттерде кредиторлық қарыз міндеттеме ретіндеде қарастыралады.
Міндттеме-бұл реттеу экономикалық табыстарды құрайтын ресурстардың шығуына әкеетін бұрынғы оқиғалардан туындайтын дара кәсіпкердің немесе ұйымның қолданыстағы міндеті.
Егер дебиторлық берешектің абсолютті мөлшері есептік жазбалардың абсолютті мөлшерінен асып кетсе, онда бұл меншікті капиталды дебиторлық берешекті иммобилизациялауды немесе қосымша қаражат тартуды талап етеді.
Дебиторлық және кредиторлық берешектің абсолютті шамаларын салыстырудан басқа, төлемдерді төлеу ұзақтығы бар дебиторлық берешекті өтеу ұзақтығы салыстырылады. Кәсіпорын үшін оң - бұл кредиторлық берешекті пайдаланудың ұзағырақ мерзімі. Егер дебиторлық берешекті өтеу есептік жазбаларды төлеу мерзімі аяқталғаннан асса, онда ақшалай қаражаттардың теңгерімсіз ағындары пайда болуы мүмкін

2 Жулдыз КП ЖШС МЫСАЛЫНДА ДЕБИТОРЛЫҚ ЖӘНЕ
КРЕДИТОРЛЫҚ БЕРЕШЕКТІ ТАЛДАУ
2.1 Жулдыз КП ЖШС ұйымдық-экономикалық сипаттамасы

Жулдыз КП жауапкершілігі шектеулі серіктестігі мына мекенжайда орналасқан: Ақмола облысы Егіндікөл ауданы Жулдыз ауылы Школьная к-сі 27. Мемлекеттік тіркелген күні: 2015 жылғы 24 қараша, Ұйымның жарғылық капиталы 50122,79 теңгені құрайды. Құрылтайшысы - Балтусупов Косман Пшенбаевич. Ұйым шағын кәсіпкерлік субъектілеріне жатады, өйткені оның мемлекетте, Қазақстан Республикасы құрылтай субъектілеріне, шетелдік ұйымдарға, жарғылық капиталдағы қаражатқа қатысу үлесі жоқ, жарғылық капиталдың 100% жалғыз құрылтайшыға - жеке тұлғаға тиесілі. , қызметкерлер саны 50 адамнан аспайды, кірісі 800 миллион теңгеден аспайды Негізгі қызмет түрлері мал шаруашылығы мен өсімдік шаруашылығы.
Филиалдарда мал шаруашылығымен қатар есептелген табысқа бірыңғай салық салынатын бөлшек сауда жүзеге асырылады. Бөлшек сауданың жалпы табыстағы үлесі 10% құрайды. Жулдыз КП жауапкершілігі шектеулі серіктестігінің құрылымы басқаруды орталықсыздандыру және компания қызметінің әрбір түріне барынша шоғырлану қағидаттарына негізделген. Кәсіпорынның негізгі құрылымдық бөлімшесі бөлімше - нақты маманданған филиалдар және міндеттері компанияның даму стратегиясының нақты бағыттарын жүзеге асыруды қамтитын жоғары дербестік дәрежесі.
Ұйымның салық шегерімдерінің сомасы 32 109 583 тг.
Қазір шаруашылықта 2277 бас асыл тұқымды Байыс қойы, 270 жылқы, 1413 бас ірі қара бар. Осылардың ішінде асыл тұқымды Әулиекөл сиыры 109 басқа, 2020 жылы Шароле сиыры 425 басқа, 2021 жылы Ангус сиыры 726-ға басқа жетті. Осы уақытқа дейін бұлардан өндірілген сапалы ет 375 тоннаны құрады. Қожалықта 46 адам жұмыс істейді, олар еңбекақыларын уақытында алып тұрады.
Кәсіпорында 1500 басқа арналған мал бордақылау аланын іске қосқан. Сондай-ақ, аудан орталығында тұрғындарға ет сататын әмбебап дүкен ашып, ол қазір жергілікті елді сапалы өніммен қамтамасыз етуде. Бүгінде асыл тұқымды малды көбейтуге күш салынып отыр.
Кәсіпорын иелігінде жер өңдеуге қажетті техникалардың бәрі бар деуге болады. Бір Енисей маркалы комбайн, МТЗ-952-2, МТЗ-920, МТЗ-80 маркалы үш трактор, одан бөлек шөп оратын трактор, басқа да қосымша агрегаттары бар.
Жулдыз КП ЖШС иелігінде 190 гектарға жуық егістік жері бар. Оның 60 гектарына арпа, 15 гектарына бидай, қалғанына мал азығына көпжылдық шөп егіледі.

Жулдыз КП ЖШС өнімінің шаруашылық түрлері бойынша жалпы шығарылымы,млн тг (1 кесте)

Шаруалық түрлері
2019
2020
2021
Барлығы
2 748 684,1
2 386 103,5
2 527 890,3
Өсімдік шаруа-ы
1 479 393,8
1 313 003,5
1 327 855,2
Мал шаруа-ы
1 260 986,0
1 189 555,4
1 189 555,4
Қосымша қызметтер
8304,3
8761,9
10 479,7
1 кесте

2019 - 2021 жж. аралығындағы нақты мəліметтер көрсеткендей, Жулдыз КП ЖШС шаруашылығында өндірілген өнімдердің 50 % жоғары өсімдік шаруашылығына тиесілі. Бұл мəліметті есептеу үшін өсімдік шаруашылығының өндірілген өнімінің құнына кәсіпорынның шаруашылығы дақылдарынан -- дəнді, техникалық дақылдардың (майлы дақылдардың жəне басқалардың тұқымдары), картоптың, көкөністер мен бақша дақылдарының, жемістер мен жидектердің, өсімдік шаруашылығы өнімдерінің өзге де түрлерінің (азықтық түйнек жемістерден, шөптен, сабаннан, пішендеме, сүрлем, шөп, гүлдер жəне т.б.) алынған жылдық түсім құны кірген. Соңғы жылдары мал шаруашылығының өнімдері 942,3 млрд тг-ден 2019 ж. 1260 млрд тг-ге 2021 ж. өскен. Мал шаруашылығының өндірілген өнімінің құны кәсіпорын шаруашылығы малдарынан алынған өнімдердің (сүт, жұмыртқа, жүн, тері жəне т.б.) құнын, союға өткізілген мал мен құстың өнімнің құнын қамтиды.
Жулдыз КП ЖШС мал шаруашылығы саласының сипаттамасы (2 кесте)

Көрсеткіштер
Өлшем бірлігі
2018
2019
2020
2021
Ірі қара мал саны
бас
986
1140
1321
1413
Қойлар саны
бас
1666
1825
1945
2277
Жылқы саны
бас
173
189
205
270
2 кесте

2.2. Кәсіпорынның дебиторлық берешегін талдау, оның құрамы мен құрылымы

Дебиторлық берешекті талдау үшін біз Жулдыз КП жауапкершілігі шектеулі серіктестігінің бухгалтерлік балансының және оның қосымшасының деректерін пайдаланамыз.
Дебиторлық берешектің құрылымы мен динамикасын талдау 3-кестеде және 4-суретте келтірілген.

3-кесте - Жулдыз КП жауапкершілігі шектеулі серіктестігінің дебиторлық берешегінің динамикасы мен құрылымын талдау.

Көрсеткіш
2020 г.
2021 г.
Ауытқу

мың.тг
%
мың.тг
%
мың.тг
қатысты., %
Дебиторлық берешек
276
100
278
100
2
100,72
- сатып алушылар мен тапсырыс берушілермен есеп айырысу
276
100
278
100
2
100,72
- берілген аванстар
-
-
-
-
-
-
- басқа дебиторлық берешек
-
-
-
-
-
-

Ұсынылған деректерді талдай отырып, 2020-2021 жж. 276 мың теңгеден 278 мың теңгеге дейін. (немесе 0,72%-ға) дебиторлық қарыздың өсуі байқалады.
Дебиторлық берешек құрылымында 100% жеткізушілермен және тапсырыс берушілермен есеп айырысулар алады.
Жулдыз КП жауапкершілігі шектеулі серіктестігінде берілген аванс және басқа да дебиторлық берешек жоқ.

4 Сурет. Жулдыз КП жауапкершілігі шектеулі серіктестігінің 2020-2021 жылдардағы дебиторлық берешегінің динамикасы, мың тг
275 275,5 276 276,5 277 277,5 278

Даму процесінде кәсіпорынның дебиторлық қарызының мөлшері, құрамы, көлемі және құрылымы өзгереді.
Жулдыз КП жауапкершілігі шектеулі серіктестігінің 2019-2021 жылдардағы дебиторлық берешегін сипаттайтын уақыт қатарын талдап көрейік.
Ол үшін абсолюттік өсімдерді (азаюды) ∆y есептейміз; өсу (төмендеу) қарқыны Тр, %; өсу қарқыны (төмендеу) Tpr,% айнымалы және тұрақты салыстыру базасымен және есептеу нәтижелері 2-кестеде жинақталған.
Алынған мәліметтер негізінде 2021 жылға дейінгі жылдардың осы динамикасында дебиторлық берешектің жыл сайынғы өсуі байқалады, бұл өз кезегінде динамика қатарының аналитикалық көрсеткіштеріне әсер ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.