Фильм идеясын іздеу

Жұмыс түрі: Дипломдық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 45 бет
Таңдаулыға:

ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫ МӘДЕНИЕТ ЖӘНЕ СПОРТ МЕНИСТРЛІГІ
Т.Қ. ЖҮРГЕНОВ АТЫНДАҒЫ ҚАЗАҚ ҰЛТТЫҚ ӨНЕР АКАДЕМИЯСЫ

КИНО ЖЕ ТВ ФАКУЛЬТЕТІ
ЭКРАНДЫҚ ӨНЕР РЕЖИССУРАСЫКАФЕДРАСЫ

ДИПЛОМДЫҚ ЖҰМЫС

Таиров Тимур
Тақырыбы: ТЕЛЕДИДАР (TELEVISION) атты қысқаметражды көркем фильм

Мамандығы: 5В040600 Режиссура Мамандыруы: Көркем фильм режиссурасы

Алматы 2021

ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫ МӘДЕНИЕТ ЖӘНЕ СПОРТ МЕНИСТРЛІГІ
Т.Қ. ЖҮРГЕНОВ АТЫНДАҒЫ ҚАЗАҚ ҰЛТТЫҚ ӨНЕР
АКАДЕМИЯСЫ

КИНО ЖЕ ТВ ФАКУЛЬТЕТІ
ЭКРАНДЫҚ ӨНЕР РЕЖИССУРАСЫ КАФЕДРАСЫ

Қорғауға жіберілді Кафедра меңгерушісі Бакеева М.К

ДИПЛОМДЫҚ ЖҰМЫС

Тақырыбы: ТЕЛЕДИДАР (TELEVISION) атты қысқаметражды көркем фильм

Мамандығы: 5В040600 Режиссура Мамандыруы: Көркем фильм режиссурасы

Орындаған: Т.Таиров Жетекшісі:С. Нарымбетов

Алматы 2021

Мазмұны

Кіріспе. 5
1- тарау.Фильмді жобалау кезеңі
1.1. Фильм идеясын іздеу 6
1.2. Оқиға, тақырып, жанр және кейпкерлер 6
2- тарау. Предпродакшн. Дайындық кезеңі
2.1. Литературалық сценариймен жұмыс жасау 11
2.2. Оператормен жұмыс жасау 15
2.3. Дыбыс режиссермен жұмыс жасау 17
2.4. Қоюшы суретшімен жұмыс жасау 18
2.5. Продюссермен жұмыс жасау 20
2.6. Актермен жұмыс жасау 22
2.7. Локация таңдау кезеңі 24
2.8. КПП және Смета. 26
3- тарау. Продакшн.Түсірілім кезеңі
3.1. Экспозициямен композиция. 29
3.2 Даму, қақтығыстың өсуі 30
3.3. Режиссерлік сценарийді әзірлеу 31
4- тарау. Постпродакшн. Монтаждау тонирлеу кезеңі
4.1. Дөрекі монтаж. 34
4.2. Соңғы нұсқа. 37
Қосымша. 38
Фильмнен кадрлар 39
Қорытынды 43
Пайдаланылған әдебиеттер тізімі 44

КІРІСПЕ
Академия қабырғасында білім алуға деген құштарлығым 8 сыныпта басталды.Өзімнің пасталас құрбым мендегі таланттың кішкене бір бөлігін байқап "Жүргеновке түсуге тиіссің" деген сөзі әлі есімде.Академияға түсер алдында 3 жыл бойы кино көріп дайындалдым деседе болар.Бірақ менің сол кездегі арманым актер болу еді.11 сынып бітіре сала академия жол тарттым, актерлік шеберлігімді шыңдатамын деген ойым, бірінші емтихан кезінде сол ойыма күмән туып "бәлкім менің қолымнан келетін бұл іс емес шығар" деген сұрақтарды өзіме жиі қоя бастадым.Актерлік шеберлікке сол күйі әлі құштарлығым ояу, бірақ бұл мен іштей қаламаған мамындық деп "көркем режиссура өнерін таңдадым. Өзімді осы бағытта шынымды айтсам басында көре алмадым. Өзімнің бірінші қысқа метражды фильмімінді түсіргенде түсіндім.Бұл мамандық мен армандаған актерліктенде қиын екенін түсіндім.Квентин Тарантино айтпақшы егерде фильм түсіргің келсе қолыңа камера алда түсір деген сөзінің түпкі мағынасы сол кезде ғана түсіндім. Сол кезде өзімнің бұл кино жолында ештеңе білмейтінімді ұғындым. Бірақ бұл маған деген ең үлкен сабақтардың бірі болды.Қысқаметражды фильм түсіре алмағанымды түсінім, көп фильм көруге, көп кітаптар оқуға тырыстым.Сол фильмдер мен кітіптар маған тиген пайдасы, "вкус" деген нәрсені тудырды. Әр режиссерға еліктеушілік арқылы фильмдердің таңдаулыларын көріп келе жатырмын. Академия қабырғасында жақсы дос, керемет болашақ коллега, өте мықты болашақ конкуренттер таптым. Оқуымыз аяқталса бәріміз қиында және еркін теңізіне қайықсыз қалған жолаушылар сияқты боламыз. Ақы қарай өсіп даму әркімнің өз қолында.

1- тарау.Фильмді жобалау кезеңі 1.1.Фильм идеясын іздеу
Бұл фильмнің идеясын мен өзімнің балалық шағымнан таптым, өмірдегі үзінділерден құралды. Балалық шағымның әр түрлі эпизодтарынан іздедім, қызықты шақтарымды және өмірімді өзгерткен сәттерден туылған идея.Барлық өткен кезеңдерді парақ бетіне түсіріп, еске түсіру арқылы естен шығып кеткен жайттарда қайта есіме оралды.Меніңше фильм идеясы сюжеттен бұрын пайда болуы тиіс.Фильм идея сюжетінің барлық қозғалысын ұйымдастырады және финал формуласын белгілейді.Көп жағдайда қиындықтар туындайды, өйткені біз фильмді бірден ойлап тапқымыз келеді.Ал негізінде негізгі элементтерді бастаған абзал.Фильмнің идеясы сол кезде ғана дұрыс бағытта жылжыйды. Жақсы идеялар іс жүзінде ғана пайда болады, ал кейбір адамдар фильмдер үшін керемет идеяларды ойлап табуға қабілетті, себебі олар жеткілікті уақыт бөледі. Қалам мен қағазды алып, барлық алаңдаушылықтарды жойып, ойлану керек. Идеяның әр көрінісін жазу өте маңызды -- метрода, үйде, жұмыста. Жаңа идеяны ойлап табу мүмкін емес. Барлық фильмдер басқа фильмдер мен өнер туындыларының идеяларының әсерінен түсірілген, сондықтан сіздің сюжетіңіз де ерекшелік болуы мүмкін. Басыңыздан өткен оқиғаларды қолдану, ойда пайда болуы мүмкін идеялар мен сюжеттер туралы өз өзіңнен іздеу.Біздің басты қателігіміз идеяны басқадан немесе біреудің басынан өткен жағдайлардан іздеуіміз, бәлкім бұл дұрыста шығар.Бірақ режиссерлар көп жағдайда әр түрлі сюжетке өзінің идея қалыптастура тырысады.Себебі өзіңнің басыңнан өткен оқиғаны өзіңнен басқа ешкім жақсытүсінбейді.Күнде болып жатқан жағдайларды парақ беттеріне түсіріп отырған абзал.Сол жағдайда өміріміздің кішкене ғана бөліктерінде есте қалады.Ең бастысы сюжеттен бұрын идея туындауы тиіс, содай кейін барып сюжет.Кейіпкерді құрастыра отырып жақсы сюжет, жақсы драматургия құрастыруға болады.Бұл жоспар делелденген, көптеген ұлы фильмдер осы тәсіл арқылы пайда болды.

1.2. Оқиға, тақырып, жанр және кейпкерлер Оқиға
Оқиға негізінде кейіпкердің құралуынан пайда болады.Егерде фильмде кейіпкер өте жақсы дамыса, оқиғада кейіпкермен бірге дамыйды.Кейіпкерге қиыншылық туғыза отыру арқылы оқиғада түрленіп қызықты бола бастайды.Ал негізінде қандай сюжеттердегі фильм немесе сериал, сіз бұрын-

соңды көрген, сюжеттің бір түріне жатқызуға болады. Неліктен кино тарихының барлық түрлерін екі параметрге байланысты Мольер және Шекспир деп бөлуге болады. Сюжет не үшін құрылады және оқиға қандай тәртіппен айтылады кейіпкерлердің мінездері өзгермейді. Сюжет терең психологизмге емес, оқиғалардың дамуына негізделген. Мұндай сюжет өзі өмір сүре алады және кейіпкерлердің мінезіне байланысты емес.Сюжет фильмде көрсетілген тәртіпте ғана жылжыйды. Жұмыстың семантикалық мазмұнын ұсынады. Хронологиялық реттілік бұзылуы мүмкін.Фильмнің оқиғалары хронологиялық рет ретімен. Олар фильмде көрсетілген ретпен сәйкес келмеуі мүмкін.
Оқиғаның сюжеті фильмде көрсетілген тәртіппен жүреді. Жұмыстың семантикалық мазмұнын ұсынады. Хронологиялық реттілік бұзылуы мүмкін.Фильмнің оқиғалары хронологиялық ретпен. Дамыту іс-әрекеттер реттілігінің, неғұрлым айқын көрсететін авторлық ой.
Біз кез -- келген фильмді немесе серияны бірнеше критерийлер бойынша бағалаймыз: актердің ойыны, декорация, реализм, арнайы эффектілер және, әрине сюжет. Онсыз болмас, тіпті актердің ең керемет ойыны, ең қымбат арнайы эффектілер нашар дамыған және қисынсыз сюжетті бұзуы мүмкін.
Сюжетте бағалаудың бірнеше ішкі критерийлері бар. Мысалы, баяндаудың қисындылығы мен динамикасы, драма ,трагедия , комедия құрудың классикалық заңдарына сәйкестігі, сюжеттік бұрылыстардың болуы және т. б. Бұл осындай критерийлердің біріне -- зерттеу көлемі мен тереңдігіне нағыз жақсы фильм тудыруға ықпалын тигізеді.
Тақырыб
Фильмнің тақырыбы өзгеруі мүмкін, егерде фильмде үш актке бөлсек, әр актте әртүрлі тақырыб болуы ғажап емес.Біраз фильмдер өзіне бірнеше тақырыбтар еңгізеді.Әсіресе бұл авторлық фильмдерде.Тақырып - фильмнің жүрегі. Фильм тақырыбымен реттеледі. Тақырып - адамдардың киноға баруының себебі. Бұл кейіпкерлерге, оқиғаға, сюжетке, кинематографияға немесе жанрға байланысты емес. Бұл элементтердің барлығы тақырыппен реттеледі. Олар тақырыптың қалай көрсетілетінін көрсетеді, бірақ көптеген адамдар фильм көруге барғанда және одан кейін фильмді талқылағанда тақырыптың не екенін білмейді немесе түсінбейді.
Продюсер фильмнің тақырыбын таңдағаннан кейін, ол сценаристы тақырыпты құру үшін және режиссерді, фильмде тақырыпты көрсету үшін

жалдайды. Немесе продюсер өзінің таңдаған тақырыбын көрсететін сценарийді табу үшін аяқталған сценарийлерді қарап шығуы мүмкін.
Тақырыптың құрылысы аяқталғаннан кейін сценарийде оқиға немесе оқиға және сюжет болады. Бұл элементтердің екеуі де тақырыпты беретін немесе бейнелейтін кейіпкерлердің дамуын тудырады. Негізінен фильмнің барлық қырлары тақырыпқа оралады. Оқиғаның, сюжеттің және кейіпкерлерді дамытудың жоғарыда аталған элементтері тақырыпқа мән береді. Бұл элементтер, сондай-ақ тақырыпқа қатысты талқыланатын келесі тарауларда әр түрлі көзқарастар бойынша талқыланатын болады.
Фильмнің тақырыбын - немесе идеясын немесе алғышарттарын - бір сөйлеммен өрнектеуге болады. Миллиондаған долларлық киножобаның мақсаты бір сөйлемнен басталуы әдеттен тыс болып көрінуі мүмкін, ал аяқталған фильммен бірге жобаның соңында бәрі бір сөйлемге дейін қайнап тұруы әдеттен тыс болып көрінуі мүмкін, бірақ ол шынымен де жасайды.
Тақырыптардың мысалдарын фильм түсірілген кезең немесе онжылдық бойынша талдауға болады. Тақырыптар және алынған кинофильмдер көбінесе сол кездегі әлеуметтік, экономикалық немесе саяси климаттың өнімі және көрінісі болып табылады.
Тақырыптың маңыздылығын ерекше атап өтуге болмайды. Тақырып өзгерген кезде фильмнің барлық мақсаты мен келешегі өзгереді. ХХ ғасырдың басынан бастап біз ғасырдың әртүрлі онжылдықтарын ХХІ ғасырға бастаймыз және американдық қоғамның тарихын қысқаша талқылаймыз, сонымен қатар тақырыптар мен сайып келгенде фильмдер қалай өзгерген ғасыр. Бұл пікірталас сізге көпшіліктің ықыласына ие болу үшін фильмнің нақты құрылысы қалай өзгеретінін жақсы түсінуге мүмкіндік береді.

Жанр
Мендегі фильм жанры балалар фильмі.Неге бұл жанрда түсіргем келгенін айтатын болсам, әрбір адамның өмірің ең жарқын шақтары ол балалық шақтары.Балалық шағымды сағынып өткенге бір оралу үшін осы жанрда түсіруге бел будым.Бірақ балалығымның жарқын сәттерін ғана емес мұңды сәттерінде түсірдім.Кино теоретиктері ұзақ уақыт бойы фильмдердің жанрлық байланысы туралы сұраққа жауап беруге тырысты.
Кинотанушылардың, киносыншылардың және дистрибьюторлардың нақты

терминологиялық базасының болмауы фильмнің әртүрлі, кейде тіпті қарама- қарсы жанрлық категориялар қатарына қосылуына себеп болды.
Фильмнің жанрын анықтауға тырысқанда, олар фильм жанрының корпусына негізделеді, ол бір категориямен біріктірілген фильмдер жиынтығы, мысалы, экшн-фильм немесе батыстың фильмдері. Корпустың қалыптасуы екі түрлі тәсілге негізделген -- семантикалық және синтаксистік. Семантикалық және синтаксистік тәсілдерді бөлетін нақты шекара жоқ, бірақ оларды ажыратуға болатын жалпы идеялар бар.
Синтаксистік тәсіл жанрдың нақты құрылымын анықтауға көмектеседі. Семантикалық тәсіл-бұл жанрдың құрылыс блоктары, ал синтаксистік құрылым оларды құрайды. Семантикалық тәсілде фильмнің егжей-тегжейін сипаттауға мүмкіндік беретін нақты анықтамалар жоқ, бірақ бұл тәсіл оның негізгі идеясын алу үшін жеткілікті. Екінші жағынан, синтаксистік тәсіл жанрдың нақты семантикалық құрылымын қолданады. Онда көптеген фильмдерді сипаттауға болатын кең санаттар жоқ, бірақ болып жатқан оқиғалар туралы түсінік береді
Картинаның афишасында комедия деген жазу болған кезде, көрермен үшін оның қандай эмоцияларды бастан өткеретіні анық болады. Бұл жанрлық фильмдер көрермендердің белгілі бір үмітін тудыратынын білдіреді, ал режиссер жанрдың құрылымын бұзып немесе ұстана отырып, көрермендердің үміттері өзіне қажет бағытта болады деп күтеді. Көрермен жанрдың құрылымына байланысты фильм оқиғаларын деконструкциялауға ақылмен қатысады.
Фильмнің белгілі бір жанрға жататындығы фильмнің орналасу кезеңінде де көрінеді. Атап айтқанда, жарнамалық плакат көрнекі сериялардың арқасында көрермендердің үміттерін қалыптастыруға арналған. Постерлердегі актерлердің есімдері көрерменге фильм жанрына да әсер етеді, өйткені көптеген актерлер белгілі бір жанрдың актерлері. Кейбір плакаттар дизайнда ортақ болғанымен, романтикалық комедия постері мен экшн-постер арасындағы айырмашылықты айту оңай.

Кейіпкер
Мендегі басты кейіпкер ол мен.Нақтырақ айтатын болсам осыдан он екі жыл бұрынғы мен.Бұл кейіпкерді құрастыру маған аса қатты қиын болған жоқ.Өзімнің балалығымды елестете отырып және ескі түсіре отырып

құралған кейіпкер.Ал негізде кейіпкер бұл ұжымдық образ, адамның мәнін сипаттайтын метафора. Бұл бәрімізге ұқсас фигура, бірақ жекешеленбейді. Бұл бұрыннан таныс және бір жерде көрінетін нәрсе. Біздің ұжымдық бейсаналықты білетін нәрсе, бірақ кинематография оған жүгінеді, бейнелермен жұмыс істейді, оларды қараңғыдан, күлден, бізден бұрын өмір сүргендердің барлығының сенсорлық және өмірлік тәжірибесінен алады.Мольердің тұжырымдамасы кейіпкерге тек бір басым қасиет беру жеткілікті деп санайды. Бірақ Шекспирдің кез-келген кейіпкердің негізінде терең ішкі жанжал тудыратын қайшылық болуы керек деген ереже өзектілігін жоғалтпады. Қарама - қайшылық көрермендерді әдемі және қауіпті от сияқты таң қалдырады және сіздің кейіпкеріңіздің фигурасына күрделі драматургия мен поэтика береді.

10

2- тарау. Предпродакшн. Дайындық кезеңі
2.1. Литературалық сценариймен жұмыс жасау
Сценарий - бұл фильм өндірісіне негіз ретінде жазылған әдеби драмалық туынды. Кинематографияда сценарий спектакльге ұқсайды және кейіпкерлердің әр көрінісі мен диалогын егжей-тегжейлі сипаттайды. Кейде сценарий бұл жеке әдеби шығарманың кинематографияға бейімделуі, кейде бұл жағдайда романның авторы да сценарийдің авторы бола алады.
Сценарист әдеби сценарий бойынша жұмыс істейді, көбінесе бұл жұмысқа оның авторлары болатын продюсер мен режиссер қатысады. Көркем сценарийді қолдану үшін оны кино сценарийіне айналдырып, кинематографиялық жағдайға бейімдейді, мұнда суреттеу бөлігі азаяды, диалогтар анық жазылады, визуалды және дыбыстық қатарлардың арақатынасы анықталады . Мұнда драмалық жағы көріністер мен эпизодтарға сәйкес дамиды, ал әрекеттің сатылы дамуы түсіру нысандарына сәйкес жүзеге асырылады. Әрбір жаңа көрініс жеке параққа жазылады, бұл кейіннен сюжетті дамытуда олардың реттілігін орнатуда жұмысты жеңілдетеді. Сонымен қатар, сценарий өндірістік өңдеуден өтіп жатыр. Бұл фильмнің ұзақтығын, түсірілім нысандарының санын, павильонды безендіруді, актерлер санын, экспедициялар ұйымдастыруды және тағы басқаларды анықтау үшін қажет. Мұнсыз кино түсіруге қаржылық шығындарды есептеу мүмкін емес.
Көркем фильм идеясын жүзеге асыру жолындағы алғашқы қажетті кезең сценарий құру оның әдеби негізі, онда басты кейіпкерлердің тақырыбы, сюжеті, проблемалары, кейіпкерлері анықталады. Бір ғасырдан астам кино тарихында сценарий болашақ даму сюжетін қысқаша сипаттайтын ерекше әдеби жанр кинодрамаға дейін өзінің даму жолын жүріп өтті. Әдеби сценарий не түпнұсқа, не бұрыннан бар әдеби шығарманың экрандық нұсқасы болуы мүмкін. Қазіргі уақытта сценарийлердің өзіндік құндылығы бар, журналдарда, оқуға арналған арнайы жинақтарда жарияланған. Бірақ, ең алдымен, өз жұмысын жасай отырып, сценарист өзінің экранда бейнеленуін болжайды. Көрермен назарын аудару үшін сценарийде көрерменнің психологиясын ескере отырып, кейбір жалпы ережелерді сақтау қажет.Мен өзімнің әдеби сценариым.
Көше басында екі баланың велосипедпен бір-бірі жасырып келе жатыр. Велосипед тепкен балалардың шаңынан бір баланың жүгіріп келе жатқаны көрінді.Қара терге түсіп үйінің қасынан жүгіріп бара жатқан баласын көрген анасы "Тимур, тез кел мұнда"- деп айғайлап шақырып алды.
Анасы: Айттым ғой саған, олардың артынан жүгірме деп Тимур: Мам, шаршаған жоқпын

Анасы Тимурды үйге кіргізіп алдыда әкесіне сөйлей бастады. Анасы: Балаңа қашан велик әпересің?
Әкесінде үн жоқ, түске дайындаған тамағын алып үйден шығып кетті. Тимур: Мам, Рамазанның үйіне барып мультик көрейінші.
Анасы: Жоқ, білем сені қайтадан олардың артынан жаяу жүгірмекшісің ғой.
Үйінде қалған Тимур қоқыстан тауып алған видеокасеталарын қарап, артында фильм жайды описаниесін тамсана оқыды.Істеп тұрғаныда белгісіз.Каленьдардағы "11 сәуір" деген датаны сызып қойдыда өзінің прозрачный портмонесінде ақшасына бір қарады. Портмоненің ішінде қағаз ақша болмады.Бірыңғай тиындар.Таңертең сабаққа кедер кезінде анасі әдеттегідей 50 тг беріп жіберді. Сабақтан шыға сала үйіне жүгіріп қайтып келетін. Тамағын тез-тез ішіп көрші досы Рамазанның үйіне асығады.Қолындағы сағатына қарайлай беріп досыныңда үйіне жетті. Екеуі бірге күнде сағат 13:30-нан 15:00 мульфильмдер көретін.Мультик қарап болған екеуі, ауылдан алыстау орналасқан мусоркаға барып темір іздейтін. Тапқан темірлері азын-аулақ болған соң, өткізгенде тиын тебен болатын.Досы Рамазан бұл қоқыстың арасында темір аз. Көрші ауылдағы мусоркада темір көп екенін білем, бірақ ол жаққа жаяу алыс болады деді.Үйге қайтып келе жатқанда анасы тағыда жаяу жүгіріп келе жатқан Тимурға ұрысып, шыбықпен осып,осып жылатып үйіне кіргізіп алды.Үйіне кіріп жылып жатып ұйықтап қалған Тимур түсінде әкесі және мамасы үшеуінің теледидар көріп отырғанын көреді.Осы Тимур тұр, оян деген дауыспен анасы ұйқысынан оятып алады.Ұйқысын аша алмай тұрған Тимурды туысқандары "туған күніңмен"- деп бәрі құттықтайды.Нағашысы есіктің ар жағынан су жаңа велик әкеліп беріп " туған күніңмен"-деп великті табыстайды.Тимурдың түрі қуанғанымен, көздерінің мұңды екені көрініп тұр. Таңертен өзінің су жаңа велигімен досы Рамазанға барады.Келесі ауылға барамыз ба деп сұрады Тимур.Екеуі көрші ауылға барып ешқандайда темір таппай үйге қайтып келе жатқанда Тимурды машина соғып кетеді. Великтің сау-самтығы қалмағанын көріп, ақырын орынан тұрайын десе тұра алмайды.Өзінің аяғы сынғанын байқады.Больницада жақтанда анасы плеерді беріп кетеді. Қиын кезде көмектеседі дейді. Түнімен жауған жаңбырдан аяғы қақсаған Тимур плеерді қосып ән тыңдап жатып ұйқыға кетеді.Больницадан шығарарда ғана әкесі келді.Тимур түріне қарап тұрып наушнигін құлағына салып алды.Үйіне көтеріп кіргізген әкесі Тимурға қарап "мынау саған"-деп жаңа теледидарды көрсетті.
1. НАТ. КӨШЕ

Көше басында бір топ баланың велосипед теуіп желе жатқаны көрінді, бәрі бір-бірімен жарысып келуде.Солардың шаңынан арасынан ең соңынан жүгіріп келе жатқан Рамазан көрінді.Тер-тер болып велосипед теуіп келе

жатқан балалардың артынан қалыспау үшін барынша тез жүгіріп келе жатыр.

2. НАТ. КӨШЕ

Соңдарынан жүгіріп келе жатқанда әкесінің біреудің үйінің шатырып жөндеп жатқанын көріп тоқтап қалады.Әкесі соңдарынан жүгіріп келе жатқанын байқап, қарап тұрды.Рамазан тоқтап әкесі қарап тұр, әкесі қабағын түйіп Рамазанға суық түрімен қарап тұрып қалды.Әкесінің көз қарасынан қорқып үйіне қарай жүгіріп кетті.

3. НАТ. ҮЙДІҢ АЛДЫ

Үйдің алдына келіп, ұзақ ойланып тұрып қалды. Есікті ашып ақырын кіріп кетті.

4. ИНТ. ҮЙДІҢ ІШІ

Мамасы үйдің тірліктерінен босай алмағандықтан Рамазанды барып қораның жұмыстарын жасауға бұйырды.

5. НАТ. КЕШ. ҚОРА

Қораның жұмыстарын бітіріп, есігін жауып үйге бет ала берген кезінде, көрші үйдегілер бір теледидарды ары бері ұрғылап қоса алмай жатқанын терезеден байқап тұр.Көршілерінің бір болып теледидар қарағанын тамсанып тұрған Рамазан, әкесінің жұмыстан үйге қайтып келгенін көрді.Әкесі Рамазанды қолымын шақырып алды.Рамазан аяғын баяу басып ақырындап қасына барды.Басын төмен түсіріп тұр, ақырын басын көтеріп әкесінің ашулы түріне қарады.Әкесі ашулы түрмен ұзақ қарап тұрып шапалақпен салып қалдыда үйіне кіріп кетті. Рамазан көзі мөлдіреп үйдің алдында тұрып қалды.

6. .ИНТ. ҮЙДІҢ ІШІ

Рамазан мектептен келді.Үйге кірген кезінде теледидарды байқады.Рамазан мамасы екеуі қуанып тұр.

7. ИНТ. ҮЙДІҢ ІШІ

Екеуі жабылып теледидарды қоса алмағандықтан, кешке жұмыстан әкесі келгенше күте тұрды.

8. ИНТ. ҮЙДІҢ ІШІ

Әкесін жұмыстан келді, Рамазанмен әйелінің түрлері күлімдеп қуанып отыр. Әкесі ескі теледидарды көріп ашуланып әйелімен ұрыса бастады.Рамазан төсегіне барып жатып қалды.

9. ИНТ. ТҮН. ҮЙДІҢ ІШІ

Бәрі ұйықтап жатқанда, ақырын орнынан тұрып теледидарды қосты.Ештеңе көрсетпей тұрған экранға қарап отыр...

10. ИНТ. ҮЙДІҢ ІШІ

Әкесі баласының теледидар алдында ұйықтап қалғанын көрді де, ақырып көтеріп алып төсегіне жатқызды.

11. НАТ. КӨШЕ

Бір топ бала велосипед теуіп жарысып келе жатыр.Рамазан ақырындап бәрінен озып барады.Велосипедтің педальын қатты теуіп бәрін артта қалдырып бір өзі алдында қуанып келе жатыр.Ақырындап жүзіндегі қуанышы өзгеріруде, көздері мөлдіреді.Аяғын ақырындап педальдан алып жылдамдықты тежей бастады.Велосипед ақырындап тоқтады, артында қалып келе жатқан балалар Рамазанның қасынан шаңғытып озып кетті.Рамазан велосипедінен түсті де озып кеткен баларға мөлдіреген көздерімен қарап тұр.Велосипедті тастап балалардың артынан жүгіре жөнелді.Мұңді түрін қатты жүгірген сайын қуаныш байлай бастады.

12. ИНТ. ҮЙДІҢ ІШІ

Ұйқыдан тұрған Рамазан әкесінің көрсетпей тұрған теледидарды жөндеп жатқанын көрді. Мамасы таңғы ас дайындап жатыр.Осы сәтте Рамазанның жүзінде қуаныш пайда болды. Әкесі және мамасы үшеуі теледидар қарап отырып жақсы көңіл күйде таңғы ішіп отыр.

12.1. Оператормен жұмыс жасау
Бұл фильмде оператор өзім болдым.Негізінде таңдаған операторым өкінішке орай менімен түсірілімге келе алмады.Өзім осы уақытқа дейін жарық қоюшы, механик кемеры және оператор көмекшісі болып жұмыс жасағанмын.Менің бұл тәжірбием өзімнің оператор болуыма өте жақсы көмектесті.Белгілі бір кәзіргі таңдағы режиссерлар өзі оператор болып камера алдына отырыпта жүр.Әлемдік кино тарихында режиссерлер мен операторлардың сәтті тандемдері аз емес. Мұндай шығармашылық одақтардың бұзылуының қайғылы жағдайлары да белгілі, мысалы, Вадим Иванович Юсовпен және Андрей Арсеньевич Тарковский. Неге олай болып жатады? Операторға режиссерді табу неге қиын және керісінше?
Оператор және режиссер-бұл мидың екі түрлі жарты шарлары. Оператор- түйсігі, шығармашылығы және визуализациясы үшін жауап беретін оң жарты шар. Ал режиссер-драматургия мен логикаға жауап беретін сол жақ жарты шар.
Адам екі жарты шарды байланыстыру және олардың арасындағы тұрақты ақпарат алмасу үшін жеткілікті нейрондық байланыстарды құрған кезде мидың максималды тиімділігіне жетеді. Мүмкін, осыған байланысты әр түрлі факультеттердің студенттері арасында ең белсенді қарым-қатынас болатын кино университеттерінің мектеп орындықтарынан соншама тандем пайда болады.
Оператор мен режиссердің бірге оқуы әрдайым бола бермейді және барлық жобаларда бір тандемде жұмыс істеуіде кездейсоқ.Дайындық кезеңі ең маңызды нәрсеге айналады.
Жақсы, тәжірибелі режиссерлер мұны сезінеді және режиссермен қарым- қатынас жасау мүмкіндігін барынша пайдалануға тырысады, оның визуалды идеяларын қоздырады. Операторға керегі референспен және режиссердің образдарын ашатын ойы.
Осы сәтте екіжақты диалогты түсіну үшін барынша жұмыс қажет.
Түсірілім алаңы жердегі ең стресстік орын екенін ұмытпаңыз. Онда кейіпкер өзгереді және сіз дайындықта көргендеріңізден мүлдем өзгеше болуы мүмкін. Егер сіз бірінші рет бірге жұмыс жасасаңыз және түсірілім процесінде жеке тұлғаның өзгеруіне дайын болсаңыз, адам туралы анықтамаларды алдын-ала алу маңызды.
Егер сіз бұл адаммен мүлде жол жоқ екенін түсінсеңіз және онымен дұрыс қарым-қатынас жасай алмасаңыз, бұл екеуіңізге де, жоба үшін де бұл жұмыстан сыпайы түрде бас тартудың ең жақсы тәсілі болуы мүмкін.
Шетелдік мектепте режиссерлер көбінесе шығарманың визуализациясын жасауды жақсы біледі. Олар сюжеттік тақтаны, жоспарлардың көлемін және камераның қозғалысын жақсы біледі.
Киновуздарда бұған көп көңіл бөлінеді: бірінші курстарда барлығы жалпы пәндерді оқиды, әр мамандықты түсінуге үйренеді, ал екінші курста ғана мамандандыруды таңдайды.

Нәтижесінде, шетелдік тәжірибеде оператор-суретшінің жарық пен түсі әрдайым режиссердің визуалды фразасын алып, оны ең экспрессивті нүктеге жеткізе алады.
Орыс мектебінде режиссерлер драматургияға көбірек көңіл бөледі, мүмкін біздің әдеби менталитетімізге байланысты.
Иә, өкінішке орай, Ресейдегі көптеген аудиовизуалды шығармалардың сценарий компоненті жетілдірілмегенін мойындау керек. Режиссер осы драмалық тесіктерді жабуға көп күш жұмсауы керек, бұл мизансценалау мен сюжеттік тақталармен толық айналысуға мүмкіндік бермейді. Сонда ғана режиссер мен оператор арасындағы сенім, идеяларды білдіру еркіндігі қажет. Көбінесе оператор -- оның тең автор болғанын сезе отырып, драматургия туралы өз пікірін білдіре алады, ал режиссер бұған өте қызғанышпен қарайды. Оператор өз жұмысына кірмейді деп айту, ол өз кәсібімен жақсы айналысу үшін көзін жұму.
Бірақ, менің ойымша, бұл "жарты шарлар" арасындағы қарым-қатынас әрекеті және бұл нейрондық байланыстарды бұзудың қажеті жоқ, оларды дамыту керек. Өйткені, бұл жерде басты мәселе емес! Оператор ешқашан иерархияны, режиссердің маңыздылығын бұзбайды, мүмкіндігінше пайдалы болғысы келеді, қолынан келгеннің бәрін жасайды.
Режиссермен жұмыс істеудің ең сүйікті тәсілі-ол өзінің драмалық акценттерін белгілі бір сахнада көрсеткен кезде, сіз оларды көрнекі түрде дамытып, ұсына аласыз. Егер жұмыс осылай құрылса және сіз режиссермен бір-біріңізге деген сеніміңіз болса, онда бұл шексіз бақыт және тандемнің максималды тиімділігі.
Технологияның дамуымен түсірілім кестесі қысқарып, бюджеттер азайып бара жатқан сияқты. Бұл сіздің жұмысыңыз тиімдірек болуы керек және команда үйлесімді болуы керек, осылайша сіз алынған өнімді мақтан тұта аласыз. Бұған қол жеткізудің бір тәсілі -- режиссер мен қоюшы оператордан жобаның бірыңғай айқын көрінісіне қол жеткізу.
Суретті сөзбен сипаттау қиын болуы мүмкін. Әркім жобаның стилімен келісетініне сенімді әдістердің бірі-суреттер каталогын құру. Бұл сіз іздейтін көрініс пен көңіл-күйді анықтайтын суреттер жиынтығы.
Кез -- келген нәрсе болуы мүмкін: суреттер, фотосуреттер, басқа фильмдердің суреттері-сіздің визуалды ұмтылыстарыңызды көрсететін нәрсе. Кейбір режиссерлер камераның орналасуын және линзалардың фокустық ұзындығын таңдауға дейін кескін жасау процесіне белсенді қатысады. Басқа режиссерлер бұл бөлшектерге қызығушылық танытпайды және толығымен операторға сүйенеді. Мұны алдын-ала талқылау керек, өйткені осылайша сіз қоюшы не істеу керектігін анықтайсыз: оның міндеттері жобадан жобаға дейін әр түрлі болуы мүмкін.
Түсірілім алдында бірден қоюшы операторға жүгіну ақылға сыймайды. Ол орындарды алдын-ала зерделеуге, суретке түсіруге, оларды электрмен жабдықтауға және іс-қимыл жоспарын жасауға мүмкіндік алуы керек. Бұл әр көрініс үшін жарық схемаларын құруды жеңілдетеді, бұл жұмыс уақытын

едәуір қысқартады. Әр ауысым үшін кадрлар тізімін жасау үшін бірге жұмыс істеу маңызды. Қоюшы оператордың тікелей міндеті - әрбір локацияда қай уақытта түсірген дұрыс екенін білу. Егер ол бірде-біреуін көрмеген болса, ол өз жұмысын жасай алмайды. Бұл аз бюджетті түсірудің ең көп кездесетін мәселелерінің бірі.
Сөйлесуге әрқашан уақыт бар. Қандай мерзім кешіктірілетіні маңызды емес- сіз әрдайым оператор мен режиссерді не болып жатқанын және өкінішке орай жұмыс істемейтінін талқылау үшін күдіктенесіз. Кейде түсірілім тобынан кетіп, мұқият ойлану керек.
Бәрі үнемі қозғалыста болғанда және әр минут сайын шешім қабылдау керек болса, сіз шынымен не болып жатқандығы туралы түсінігіңізді жоғалтуыңыз мүмкін. Әрқашан өзіңізден жоспарды орындайсыз ба, әріптестеріңізді қолдайсыз ба, жоспарланған стильге ие боласыз ба, ең бастысы, нәтижемен мақтанасыз ба деп сұраңыз.
Фильм нашар көрінуі мүмкін, бірақ әлі де жақсы ойынға байланысты лайықты болып көрінеді.
Қоюшы оператор камераның жарықтандыруы мен жұмысына жауап беретін екі топты басқарады - ол ұсынған көркемдік және техникалық жоспардағы міндеттерді орындау жүктелген барлық адамдарға фильмнің жарқын және түрлі-түсті немесе қараңғы және көлеңкеге толы, шынайы немесе импрессионистік, статикаға толы немесе "бірінші адам" түсірілуіне байланысты болады.

12.2. Дыбыс режиссермен жұмыс жасау
Фильмімнің бюждеті өте аз болғандықтан, дырыс режиссерін шақыруға мүмкіндік болмады.Партизандық кино болғандықтан дыбыс режиссеры кейбір сахналарда өзім болуғада мәжбүр болдым.Бірақ академия қабырғасында жүріп дыбыс жазғанда кездерде болған.Дыбыстан хабарым бар десемде болар, 2 студенттік жобаға дыбыс жазғанмын.Өкінішке орай, бүгін кинодағы дыбысқа мән берілмейді. Әсіресе сериалдарда. Бұл жағдайда ақшаның таза дыбысына аздап берілетінін, ал пост-өндіріске мүлдем берілмейтінін түсіну керек. Егер сізде оператормен қарым-қатынасты жеңілдету үшін кем дегенде бір апта болса, ол өзінің жарық схемасын жасайды, сондықтан дыбыс пен камера бір-біріне кедергі келтіріп қана қоймай, көмектеседі содан кейін сіз жақсы дыбыспен қалыпты бейнеге ие боласыз.
Әдетте, операторға оның дұрыс емес екенін және сіз де жұмыс істеуіңіз керек екенін дәлелдеу қажет болған кезде айту керек. Егер біз бастапқыда қақтығыс жағдайында жұмыс істей бастасақ, онда біз жетістікке жете алмаймыз.
Сондықтан командамен жұмыс істеу және жағалауда бәрі қалай болатыны

туралы келіссөздер жүргізу, сюжеттік тақталарды қарау және олардың негізінде және бүкіл команданың жұмысына құрметпен қарау өте маңызды. Бұл тәсіл бәріне қажет.
Адамдар командада сөйлесе алатын кезде өте ыңғайлы. Қозғалтқыштың алдында фильмнің дыбыстық экспликациясын жазу басталған кезде, қарым- қатынас жалпы талқылау үшін сюжеттік тақталарды жазумен бірге жүреді. Бұл сценаристерге де қатысты.
Бастапқыда әр адамды, соның ішінде бумшыны ескере отырып, сайтта топтың әрекетін құру керек. Мен жақында американдық фильмнің титрлерінде бумщиктің орнына қарама - қарсы оқыдым-олар атын ұмытып кеткен шығар, бірақ бірдеңе жазу керек болды - "таяқғы бар біреу". Ондай- ондай болып тұрады. Мұндай схемалар орын алады, өйткені бізде қазір режиссер емес, продюсер. Продюсерлер аз ақша береді, бірақ көп талап етеді. Қазір олар барлық жерде таза дыбыс жазады, сондықтан сіз басталмай тұрып бұрын бәрін қоюыңыз керек. Дайын тұжырымдама "мотор"командасына дейін әркімнің басында болуы керек. Түсірілім кезінде тек түсірілім уақыты болады.
Сіз бәрін ескеруіңіз керек. Мұнда адам дыбыс инженериясын үйренуге келеді. Олар оған кейбір жабдықтар жиынтығын береді, олар бұл туралы көп айта алады, бірақ олар қалай болатынын айтпайды. Техника туралы мұнда режиссерлер мен сценаристерге түсіргісі келетін нәрсені естуге үйрету керек. Міне, осындай жағдайларда команда құрылады олар біледі қалай кино түсірілетінін.

12.3. Қоюшы суретшімен жұмыс жасау

Қоюшы суретшімен бұл уақытқа дейін бір рет ғана жұмыс істегенмін, бірақ осы 5 жыл ішінде толықметражды фильмде қоюшы суретшінің ассинтенті болып жұмыс жасадым.Ауылда түсіргендіктен жәнеде көп сахналар натурада болғандықтан қоюшы суретші алмадым.Кейбір сәттерде өзімде қоюшы суретші болдым.Атап айтарлықтай өзгертетін қиын сахналар болмағандықтан қоюшы суретші алмауға шешім қабылдадым.Фильм түсіру барысында режиссердің басты тең авторларының бірі-қоюшы суретші. Оның жұмысы, көрерменнің санасында іс-әрекеттің орны мен уақытының бейнесін тудырады. Бірақ, мұнда бәрі әлдеқайда күрделі, өйткені кино -- бұл ұжымдық өнер, демек актерлермен, кейіпкерлермен, сонымен бірге музыкамен, жарықпен, проекциямен және т.б. өзара әрекеттесуі керек.

Киноның мұндай таңғажайып ерекшелігі қоюшы суретшісі мамандығын ерекше етеді, сондықтан кез-келген суретші немесе дизайнер кинода жұмыс жасай алмайды. Декорацияларды жасау үшін заманауи маманға дизайнердің, сәулетшінің және конструктордың дағдылары қажет, ол Техникалық құжаттамамен жұмыс істей білуі, сахналық жабдықтарды түсінуі, декорацияларды дайындау технологиясын білуі тиіс. Сонымен қатар, фильмнің тең авторы бола отырып, актерлік шеберлікті түсініп, классикалық және заманауи драматургияны білуі тиіс. Режиссердің суретшімен жұмысын үш кезеңге бөлуге болады.
Бірінші кезең -- "сөйлесу", режиссер мен суретші сценарийды талдап, идеялармен бөліседі. Осыдан кейін суретші эскиздер жасайды. Эскиздер тіркейді және қандай да бір жекелеген фрагменттері фильмде жиі олар туындаған эмоциялық қабылдаумен суретші. Эскиздердің бірнеше артықшылығы бар, атап айтқанда, олар бүкіл фильмді түрлі-түсті және тіпті стилистикалық шешімін табуға көмектеседі. Бірақ эскиздер екі өлшемді модель болғандықтан, олардың орнына макет -- болашақ декорациялардың үш өлшемді моделі келеді.
Бұл екінші кезең -- "орналасу". Орналасу түрінде суретші алдымен өзінің және режиссерлік идеяларын жүзеге асырады. Орналасу негізінде сызбалар жасалады және болашақ безендіру құрылымының сметасы есептеледі.
Жобалау және құрылыс процесіне қойылым бөлімінің меңгерушісі немесе бөлім меңгерушісі белсенді қатысады.
Үшінші кезең, декорациялар шеберханаларында немесе мамандандырылған шеберханаларда жасалады, мұнда суретші кеңесші -- бақылаушы ретінде қатысады.
Қоюшы-суретші фильмді жасауға екі кезеңде қатысады: дайындық және түсіру және сценарийді алғаннан кейін жұмысқа кіріседі.
Кино-бұл сиқыр. Қоюшы-суретші сценарийді оқығаннан кейін режиссермен және оператормен бірге фильм әлемін ойлап тауып, оны өз қолымен жасауы тиіс. Сиқыр мынада, тіпті режиссер көбінесе фильмнің нәтижесі қандай болатынын білмейді.
Қоюшы-суретші режиссермен және оператормен бірге локацияларды іріктеуге барып, фильмнің жалпы стилистикасын талқылайды. Дайындық неғұрлым жақсы болса, түсірілімде жұмыс істеу оңайырақ болады. Әр орынды игеру керек және фильмнің жалпы жоспарына және нақты көрініске бағыну керек.
Режиссер оператор көзімен және суретшінің қолымен кино жасайды. Сондай
- ақ, білу ерекшелігін әрбір үш мамандық-бұл көмектеседі үйлесімді ынтымақтастық.

Суретшінің міндеті-режиссердің ниетін жүзеге асырудың ең дәл шешімін табу..
Қоюшы суретші табиғи және тұтас әлем құрып, қажет болуы мүмкін ұсақ- түйектерді жіберіп алмау үшін кейіпкермен болған оқиғалардың бүкіл тізбегін ойластыруы керек. Уақытында қол жетімді болмайтын жеңіл болса да, топтың тоқтап қалуына әкелуі мүмкін. Егер оның жұмысы көрінбейтіні туралы хабарланса, кинодағы суретшіні ең жақсы мадақтау.
Бұл мамандық бізді күнделікті қанша ұсақ-түйек қоршап тұрғанын түсінуге мүмкіндік береді.
Мамандықтың тағы бір ерекшелігі, үнемі жаңа нәрсені үйрену қажеттілігі. Фильмге дайындалғанда суреттер, фотосуреттер жасаңыз.
Тұтас идея мен стильді табу үшін фильмді түрлі-түсті немесе қара-ақ деп түсіну маңызды.
Кинода таза ақ және таза қара түстер қолданылмайды. Сондай-ақ, олар біркелкі жылтыр беттерден аулақ болуға тырысады.
Әрбір сахна егжей-тегжейлі талқыланып, оператормен және режиссермен келісілді. Жақсы оператор әрқашан композицияның заңдарымен, түрлерімен жақсы таныс. Сондықтан оған суретшімен келісу оңай.
Түсірілімдегі сюжеттік тақталар процесті ұйымдастыруға көп көмектеседі, бірақ әрқашан орналасу ерекшеліктерін, жағдайларды ескермейді. Ол режиссерді, суретшіні және операторды ұстай алады.

12.4. Продюссермен жұмыс жасау

Продюсердыңда жұмысын өзім атқардым.Себебі қысқаметражды фильмде продюсер жиі бола бермейді.Қысқаметражды фильмдерде бюджет аз болғандықтан.Студенттік жұмысқа продюсер мүлдем болмайды десемде болар.Семестрлық жұмысқа ақша тек ғана өзіміздің қалтамызден кетеді.Ал негізінде бүгінгі таңда продюсердің жоғары атағы таңқаларлық және сәнді болды. Продюсердің кәсібі өте пайдалы және беделді болып көрінеді, көбісі олар болуға тырысады, ал кейбір жұлдыздар өз продюсерлерін қолғап сияқты өзгертеді немесе өздері ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.