Қазақ сурет өнеріндегі фотореализм және гиперреализм бағытын ұстанатын суретшілер

Жұмыс түрі: Реферат
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 14 бет
Таңдаулыға:

Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрлігі
Махамбет Өтемісов атындағы Батыс Қазақстан университеті

ЖОБА ТАҚЫРЫБЫ:
ПОСТМОДЕРНИЗМ: ФОТОРЕАЛИЗМ

Орындаған : Масабаева И.Т. 1-курс магистрант
Тексерген : Сұлтанғалиева Р.Б.
филология ғылымдарының кандитаты,
қауымдастырылған профессор

Орал 2022

ТҮЙІН
Жұмыстың тақырыбы: Постмодернизм: Фотореализм
Жұмыстың көлемі: 15 бет
Жұмыстың құрылымы: жұмыс кіріспеден, негізгі бөлімнен, қорытындыдан және пайдаланылған әдебиеттер тізімінен тұрады.
Жұмыстың мақсаты: Постмодернизм бағытының жаңа қыры фотореализмнің анықтамасын беріп, оның негізгі тұстарына тоқталу.
Жұмыстың міндеті:
- Фотореализм бағытының тарихына шолу жасау;
- Фотореализм бағытының сурет өнерінде және әдебиеттегі қырларын айқындау;
- Қазақ әдебиетіндегі фотореализм және гиперреализм бағытында жазылған шығармаларға тоқталып, олардың ерекшеліктерін көрсету;
- Фотореализм бағытын ұстанатын жазушылардың стилі мен туындылардың мазмұн көріністерін анықтау;
Тірек сөздер: постмодернизм, фотореализм, гиперреализм, кескін өнер, авторлық концепция

МАЗМҰНЫ
КІРІСПЕ ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..4
НЕГІЗГІ БӨЛІМ. ФОТОРЕАЛИЗМНІҢ БАҒЫТ РЕТІНДЕ ДАМУЫ МЕН ӘДЕБИЕТТЕ КӨРІНІС АЛУЫ ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 6
1.1.Фотореализмнің шығу тарихы ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..6
1.2.Фотореализм бағытының танымал өкілдері ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .8
1.3. Қазақ әдебиетіндегі гиперреализм бағытының дамуы мен жазушылардың шығармаларындағы көрінісі ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .9
1.4. Қазақ сурет өнеріндегі фотореализм және гиперреализм бағытын ұстанатын суретшілер ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..12
ҚОРЫТЫНДЫ ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 14
ПАЙДАЛАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 15

КІРІСПЕ
Фотореализм - бұл шындыққа бейімделіп, заман көрінісін айқындау үшін әртүрлі әдістерді (кескіндеме, сурет салу, модельдеу, модельдеу және т.б.) қолданатын өнер жанры. Ол 1960-жылдардың аяғы мен 1970-жылдардың басында пайда болды және қазіргі уақытта компьютерлік графиканың визуалды эффектілерін қолдана отырып, көрерменге туынды қызықты болуы үшін ойын және кино салаларында кеңінен қолданылады.
Фотореализм - бұл Америка Құрама Штаттарында 60-жылдардың аяғында поп-музыка мен минимализм бағыттарынан дамыған өнердегі бағыт. Бұл бағыттың негізгі мақсаты - кескіндеме, сурет салу, модельдеу немесе кез-келген басқа көркемдік әдістер арқылы шындыққа ұқсас нәрсені қайта құру. Суретшілер портреттерді, заттарды, бөлмелерді, сондай-ақ пейзаждарды шындыққа жақын етіп жасауға тырысады.
Бұл бағытты европалық теоретиктер гиперреалистикалық деп атаса, ал америкалықтар суперреалистикалық деп баға берген. Жалпы, фотореализм деген сөзді алғаш рет 1968 жылы Луи Мейзель ойлап тапқан болатын. Ал екі жылдан кейін, 1970 жылы Уитни мұражайының каталогында басылып шықты. Бұл каталог Жиырма екі реалист атты көрмеге арнайы шыққан болатын. Фотореализм пайда болған кезде өнер әлемінде абстракция, минимализм және поп-арт орнап жатты, ал фотография айналадағы шындықты бекітудің жетекші әдісіне айналды және бүкіл мәдени кеңістікті толтыруға қауіп төндірді. Концептуализммен қатар жаңа қозғалыс реалистік бағытқа деген қызығушылықты жандандырды [2].
Ал 1973 жылы фотореализм сөзіне синонимдес гиперреализм сөзін Изи Брашо ойлап тапты. "Гиперреализм" сол 1973 жылы Брюссельдегі үлкен каталог пен көрменің атауы болды. Көрмеде негізінен американдық фотореалистер Ральф Гоингс, Чак Клоуз, Дон Эдди, Роберт Бехтли және Ричард Маклиннің жұмыстары ұсынылды, сонымен қатар Доменико Ньоли, Герхард Рихтер, Конрад Клафек және Ролан Делкол сияқты бірқатар маңызды еуропалық суретшілердің жұмыстары болды [3].
Фотореалистік қозғалыстың негізін қалаушыларының бірі Ричард Эстес негізінен пейзаждармен айналысты. Ол өз жұмысын бірнеше фотосуреттерге негіздеді, содан кейін оны бір ғимаратқа немесе дүкен терезесіне біріктіріп, оның артындағы заттарды жасырмай, оның алдында не болғанын көрсетумен шұғылданды. Ричард Эстес бұл жаңа бағытты пейзаждармен өрнектегенді қалады, оның ойынша, фотореализм табиғатты суреттеумен қатар, адамның айналасындағы белгілі бір ғимараттар мен заттардың құбылысын да қарастыру болды. Сонымен бірге, фотореалистік қозғалыстың тағы бір негізін қалаушы Чак Клоус портреттегі фотореализмге назар аударады. Ол портреттік фотосуреттерді кенепке бояумен қайта жасаған. Чак Клоус фотореалистік бағытты тек қана портреттік бейнелерден ғана көре алатынын жасырмады, ол өзінің барлық жұмыстарын адам бейнесін өнер арқылы көрсетумен айналысты.

ФОТОРЕАЛИЗМНІҢ БАҒЫТ РЕТІНДЕ ДАМУЫ МЕН ӘДЕБИЕТТЕ КӨРІНІС АЛУЫ

Фотореализмнің шығу тарихы
Фотореализм 1960 жылдардың аяғында Нью-Йорк пен Калифорния суретшілерінің арасында пайда болды және бірнеше жылдан кейін Еуропада таралды. Терминнің өзін өнер дилері Луи Мейсель ойлап тапқан және алғаш рет 1970 жылы баспаға шыққан. Содан кейін фотореализм тарихындағы алғашқы маңызды "Жиырма екі реалист" көрмесі өтті. Майсель сонымен қатар фотореалистердің негізгі сипаттамаларын, соның ішінде суретті кенепке көшіру үшін фотосуретті қолдануды және дайын жұмыстың фотографиялық дәлдігін анықтады.
Фотореализм, поп-өнер сияқты, абстрактілі экспрессионизм мен минимализмге қарсы тұру нәтижесінде пайда болды. Бұл бағыттарда импровизация, жаңашылдық және өзіндік ерекшелік бәрінен бұрын бағаланды, бірақ ешкім көркемдік техникаға мән берген жоқ. Поп-арт өкілдері сатиралық түрде осындай көзқарасты сынға алып, көптеген шығармалардың абсурдтығы мен коммерциялық бағытын көрсетті. Фотореалистер басқа жолды таңдады: ауыр жұмыс арқылы олар әр кескіннің құндылығы мен академиялық әдістердің маңыздылығын атап өтті.
Өнер қозғалысы 1970 жылдары күшіне еніп, тез арада халықаралық құбылысқа айналды. Бұған Ричард Эстестің Испанияға көшуі, ішінара 1972 жылы өткен неміс халықаралық өнер көрмесі ықпал етті. Содан кейін көрменің кураторы, швейцариялық өнер тарихшысы Харальд Зееман бірнеше фотореалистерді көрмеге қатысуға шақырды. Сыншылардың көпшілігі бесінші құжатты шамадан тыс Әлеуметтік және тарихи контекст үшін ашық айыптағанмен, ол көптеген фотореалистік суретшілерді жинап, көпшілікке осы жаңа бағытты ұсынған ең танымал еуропалық экспозицияға айналды. Суретшілерден кейін мүсіншілер фотореализмге бет бұрды, көбінесе заттар мен адамдарды шамадан тыс масштабта суреттеді және оны шебер орындап жеткізуге ұмтылды. Мүсіншілер қолдан жасалған бұйымдарды мейлінше шындыққа жақын етіп орындауға тырысты. Фотореалистік бағыттағы мүсіндер, мұражайға қойылған кейбір жұмыстар, мысалы, американдық Дуэйн Хансонның немесе австралиялық Рон Мууктың мүсіндері сияқты қорқынышты болуы мүмкін.
Жанжалды бесінші құжаттан бір жыл өткен соң, Брюссельде өнер дилері Иса Брахоттың галереясында фотореализм шеберлері қатысқан тағы бір көрме өтті. Бұл көрмеде Брахот жаңа тұжырымдаманы -- гиперреализмді ұсынды, ол сайып келгенде суретшілердің келесі буынының, соның ішінде Испандық Агустин Рече Мордың және американдық Денис Петерсонның жұмыстарын білдіре бастады. Гиперреалистер өзінің алдында болған әріптестеріне қарағанда жаңашылдыққа ұмтылды және суреттерді жаңғырта білді. Олар нақты сурет техникасын қолдануды жөн көрді, бірақ фотосуреттер олар үшін тек шабыт көзі, сюжеттер жиынтығы болды. Пейзажды суреттерді құрастыра отырып, гипер-реалистер көбінесе суреттеріне фантастикалық мағына берді. [1]
Көптеген жылдар бойы абстракция мен импровизацияның салтанатынан кейін фотореалист суретшілер, поп-өнердің кейбір шеберлерімен қатар, кескіндеме жасау үшін әдейі жоспарлаудың маңыздылығын тағы бір рет түсінді, сурет салу өнері мен қылқаламды шебер игерумен автоматика мен рухани серпінмен салыстырды. Ондаған жылдар бойы стихиялық және импровизациялық өнерден кейін дәстүрлі академиялық техникалар қайтадан көпшіліктің ықыласына ие болды.
Жоғарыда айтылған фотореализм сөзіне синонимдес болып келетін гиперреализм бағытының ерекшелігі қандай деген сауал туындауы мүмкін. Себебі гиперреализм бағытының ұстанатын принциптері фотореализмге де сайып келеді.
Фотореализм мен Гиперреализмнің айырмашылығы неде?
"Гиперреализм" термині кейде фотореалистік шығармаларға қатысты болса да, бұл екі стильдің бірнеше негізгі айырмашылықтары бар:
Фотореализм көбеюге бағытталған. Екеуі де фотосуреттерді өз кескіндері үшін шаблон ретінде пайдаланса да, фотореалисттер кескінді ең кішкентай және дәл бөлшектерге дейін көбейтуге тырысады. Фотореализмнің түпкі мақсаты-фотосуретке түсе алатын суретті жасау.
Гиперреализм басқа мәліметтерді қамтуы мүмкін. Гиперреализм фотосуретте жоқ немесе оның тақырыбының бөлігі болып табылатын элементтерді қосу немесе жасау арқылы суреттерді көбейту мүмкіндігін кеңейтеді. Гиперреализм сонымен қатар кескіннің әлеуметтік немесе саяси қасиеттеріне түсініктеме ретінде қарастыруға болатын мәліметтерді қосады. [2]

Фотореализм бағытының танымал өкілдері
Фотореализм жанрының техникалық күрделілігіне байланысты бұл бағытты жақтаушылар саны көп емес. Бірақ жоғары шеберліктің арқасында фотореалистер танымалдыққа ие бола алады. 1970 жылдардан бастап, есімдері аталып, фотореалистік бағытта өздерін көрсете алған тұлғалар да жетерлік. Олардың еңбектері әлемдік аренада жоғары бағаланып, осы жанрдың тарихында есімдері сақталған.
Ең танымал 8 фотореалист суретшілер
Одри Флэк. Йель университетінде және Нью-Йорк университетінің Бейнелеу өнері институтында оқығаннан кейін Флэк фотореализмнің негізін қалаушылардың бірі болды. Ол көбінесе тарихи элементтер мен әйелдер сюжеттерін қамтитын суреттер жасау үшін фотосуреттерді алғашқылардың бірі болып қолданды.
Чак Клоус. Клоус акрилден сияға, пастельге, акварельге, суреттерге, тіпті қағаз коллаждары мен гобелендерге дейін өзінің кең көлемді автопортреттерін жасау үшін әртүрлі материалдарды пайдаланды. Клоус прозопагнозиямен өмір сүрді, бұл бет-әлпетті есте сақтай алмайтын ауру түрі болып табылады және оның өнері оған аурумен күресуге көмектеседі деп санаған.
Ричард Эстес. Фотореалистік қозғалыстың негізін қалаушы тағы бір тұлға, Эстес суреттерінде оның өз өмірінің кішкентай бөлшектерін де бейнелеген. Ричард Эстес туындыларында шағылысудың нәтижесінде белгілер мен витриналар кері ретпен орналасқан. Ғимараттардың терезелері мен дүкен терезелерінің суреттері әйнектегі шағылыстарды қамтыған.
Ральф Гоингс. Ол дерексіз өнерге әуес болған және осы бағытта суреттерін салып, қиялының арқасында бейнелерді жеткізген. Гоингстің банктер мен көліктерді дәл салуы фотореализм қозғалысының негізгі элементі ретінде фотосуреттерді қолдануға көмектескен.
Роберт Бехтл. Фотореализмде жұмыс істеген алғашқы суретшілердің бірі, Бехтл өзінің достары мен отбасы мүшелерін, сондай-ақ өзінің туған қаласы Сан-Францискодағы көше көріністерін қылқаламның өте нәзік бөлігімен салып шыққан.
Дон Эддл. Оның фотореализм саласындағы алғашқы күш-жігері қалалық пейзаждарға бағытталған болса да, кейінірек Эдди шыны ыдыстар немесе шыны сөрелерде көрінетін ойыншықтар сияқты қарапайым заттардан шабыт алып, оның композициясында байланыс пен құрылым қалыптасқан болатын.
Малколм Морли. Морли көптеген замандастары сияқты фотореализмге жол таппас бұрын дерексіз экспрессионист болған. Сондай-ақ, ол бастапқы материал ретінде ашық хаттар сияқты басып шығарылған суреттерді қолдана отырып, фотореализм қозғалысында ерекшеленді.
Джон Солт. Фотосуреттер Солттың абстрактілі экспрессионизм мен поп-өнерден фотореализмге өтуіне әсер етті. Бастапқыда ол негізгі объектілер үшін автомобильдердің жарнамалық суреттерін қолдана отырып, кейіннен сынған көліктерді суретке түсіре бастады. [3]
Қазақ әдебиетіндегі гиперреализм бағытының дамуы мен жазушылардың шығармаларындағы көрінісі
Талдау жұмысында фотореализм бағытынан өрбіп, осы бағыттың заңды жалғасы болып табылатын гиперреализм бағытында жазылған қазақ және орыс әдебиеттерінің туындыларынан мысалдар келтірілетін болады.
Гиперреализмдік шығармаларда оқиға тіптен өмірде бола алмайтын, автордың тек өз қиялынан туындаған, десе де сол идея арқылы қоғамның реалды сипатын көрсете алу тұстары көрінеді.
Қазақ салыстырмалы әдебиеттануының өкілі Әбіл-Серік Әбілқасымұлы Әліәкбар Милети реализм, Қазақи модерн, Алаши постмодернизм атты мақаласында: Қазақ гипперреалистік туындыларының өзіне тән нышан белгілері оғаштық, дискреттілік (үзіктілік), құрылымдық үзілім; байланыс - даму - шарықтау шек сынды дәстүрлі композициялық жүйеден бас тару; қазақ қоғамдық өмірінің күңгірт тұсын танытатын ауызекі қазақ тілі мен варваризмді, түрме жаргонын қолдануға ден қоюшылық, персонаж санының аздығы. Белгілі бір детальдың төңірегіне ерек тоқталып, өзінің авторлық концепциясын ұсыну - деп көрсеткен болатын. [4]
Шығармаларынан гиперреалистік бағытты байқауымызға болатын жазушылар қатарынан Асқар Алтайды көре аламыз. Оның Киллер сауысқан ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.