Мұнайды термиялық өңдеу процестерінің технологиясы

Жұмыс түрі: Реферат
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 6 бет
Таңдаулыға:

Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрлігі

Е. А. Букетов атындағы Қарағанды университеті

Химия факультеті

Химиялық технология және мұнай химия кафедрасы

Оқу практикасынан

Есеп беру

Топ студенті: Қызырхан Ұлпан

Комиссия мүшелері «10» мамыр 2022ж

«Қорғауға жіберілді»

Іс-тәжірибе жетекшісі: Әбсәт З. Б

«28» мамыр 2022ж

Қорытынды баға

«___» 2022ж

Қарағанды, 2022

Кіріспе

Мұнай - көміртегілер қоспасы болатын, жанатын майлы сұйықтық . Негiзгi түсi кызыл - қоңыр, кейде қара түске жакын немесе әлсіз жасыл - сары, тіпті түссіз түрi де кездеседі. Суда ерімейді, бірақ органикалық еріткіштерде ериді. Өзіндік иісі бар. Пайдалы қазбалардың ең маңызды түрі. Мұнай қалдықсыз енiм, яғни осы кезеңде мұнай құрамынан екі мыңнан астам халық шаруашылығына керекті заттар алынады. Сол себепті де әлемдік нарықта мұнай үлкен сұранысқа ие болып отыр. Адам динамикасы артқан сайын көлiк тасымалының да қажеттілігі артып келеді. Мұнайға сұраныстың артуына бірден - бір себеп те осы . Осы кезеңде мұнай құрамынан екі мыңнан астам халық шаруашылығына керекті заттар алынып отыр : бензин, керосин, лигроин, парафин, көптеген иіссу түрлерi, кремдер, парфюмериялық жұмсақ майлар, дәрі - дәрмектер, пластмасса, машина дөңгелектері тағы басқа. Мұнай жердiң қойнауында жатады. Оны ендіру үшін мұнайлы қабатқа жеткенше бұрғылайды . Одан пайда болған жіңішке окпан бұрғылайды . Одан пайда болған жіңішке оқпанға құбыр салынады . Құбыр арқылы мұнайды қуатты насостармен сорып алады . Сорып алған мұнайды құбырлар арқылы жiберiп сатады . Мұнай теңіз жолдары, темір жолдары, құбырлар арқылы жан - жаққа тасымалданады

Көмір - өсімдік қалдықтарынан түзілген жанғыш, қатты шөгінді кен жынысы. Көмір құрамында әр түрлі мөлшерде минералдық қоспалар (50%-дан аспайды) бар, ол басқа шөгінді кен жыныстарының арасында қабаттар түрінде кездеседі. Көмір үш генетикалық топқа бөлінеді: гумолиттер, сапропелиттер, сапрогумолиттер. Химиялық құрамының, физикалық және технологиялық қасиеттерінің өзгешеліктеріне қарай көмір мынадай негізгі табиғи түрлерге ажыратылады: қоңыр көмір, таскөмір, антрацит. Көмірдің қасиеттері оның петрографиялық құрамына, көмірлену дәрежесіне және минералдық микроқұрауыштардың мөлшеріне байланысты болады. Көмірдің тығыздығы 0, 92 - 1, 7 г/см3 аралығында, бұл көрсеткіштің мәні күлділік азайған сайын төмендейді; қаттылығы Моос шкаласы бойынша 1 - 3 аралығында. Көмірдің басты технологиялық көрсеткіштері - ұшпа заттардың шығымы, біріккіштігі, күлділігі. Көмір - бағалы металлургиялық және химиялық өнеркәсіп шикізаты, отын ретінде кеңінен пайдаланылады; бітімі қабатты, түйіршікті, құрылымы біртекті және жолақты; түсі қоңырдан сұр қараға дейін, күңгірттен металл түске дейін жылтырайды. Көмір көп таралған пайдалы қазба. .

Мұнай өңдеу тәсілдері мен технологиялары

Мұнайды біріншілік өңдеу технологиясы ( қарапайым өңдеу ) Мұнайды біріншілік өңдеу дегеніміз, мұнайды табиғи құрамын өзгертпей фракцияларға дистилляциямен белуді айтады . Біріншілік өңдеу мұнайдың құрамындағы қосылыстардың құрылысымен химиялық табиғатына әсер етпейтін физикалық процестер болып табылады . Бiрiншiлiк процестердің ішінде маңыздысы мұнайды тура айдау . Айдау, мұнайды фракцияларға бөлудің ең алғашқы әдісінің бірі . Айдау -- қоспаларды қыздырып белу процесі мен әдісі ; ол сұйықтық құрамының одан түзілетін бу құрамынан айырмашылығына негізделген сұйық ; сұйықтықты ауа қатыстырмай қыздырып, буға айналдырып, буды салқындатып қайтадан сұйылту ; қоспадағы сұйықтықтарды бір - бірінен бөлу үшін колданылады .

-Атмосфералық айдау -- атмосфералық қысымда айдау ; Бөлектей айда -- дистиллятты беле отырып, жай айдау ; Бөлшектеп айдау -- дистиллятты беліп жай айдау ; Вакуумдык айдау -- төмен қысымда айдау ; Жай айдау -- бір рет өткізілетін айдау ; Kepi бyлaп aйдay -- дистиллятты белектеп, жартылай керi булау жолымен байытып айдау ; Су буымен айдау -- коспаның қайнау температурасын төмендету үшін қосымша су буын енгiзiп айдау Қазіргі кезде бірде бір мұнай анализі атмосферлі кысымда немесе вакуумда айдау мен ректификациясыз жүрмейді

Қазіргі кезде бірде бір мұнай анализі атмосферлі қысымда немесе вакуумда айдау мен ректификациясыз жүрмейді.

Атмосферлі айдау Вакуумде айдау

Бензин 80-170оС Бензин 28-180оС

Лигроин 160-200оС Керосин 140-240оС

Керосин 240-350оС Дизель 240-380оС

Мазут 350оС Газойль 350-500оС

Атмосфералық айдауда қалдық- мазут; вакуумда- гудрон. Мұнайды жай айдау- оны бір немесе көпдәрежеде буландыра отырып, бу фазалы конденсация түзілуімен жүретін процесс.

Мұнайды біріншілік өңдеу қондырғылары трубалық деп аталады. Егер қондырғы ашық түсті дистиляттарды алуға негізделген болса(бензин, керосин, дизель т. б), оны атмосферлі трубалық қондырғы(АТ) д. а. егер қондырғы тек мазутты вакуумде айдауға негізделсе, оны вакуумды трубалық(ВТ) қондырғысы д. а. жалпы жағдайда қоедырғы толық, терең айдауға негізделген болса, оны атмосферлі вакуумды трубалы (АВТ) қонд. д. а. бұл қондырғыны мұнайды терең тұзсыздандыру блогымен комбинирленгендегі қондырғыны ЭЛОУ АВТ деп атайды.

Мұнайды термиялық өңдеу процестерінің технологиясы. Мұнайды қндеуде тек физикалық процестерді қолдану жеткіліксіз, себебі мұнайдың химиялық потенциалын толық пайдалана алмаймыз. Ал химиялық процестер қажетті мкіндік береді. Мұнайды өндеудегі химиялық процестер үшке жіктеледі: термиялық, термокаталитикалық, гидрлеу. Мұнайды өндеудегі өнеркәсіптерде термиялық ыдырау процестері ретінде термиялық крекинг, пиролиз және кокстеу жүргізіледі. Бұл процестер мұнайды біріншілік айдаудан алынған отын фракциясын сапасы төмен болғандықтан өнеркәсіпке енгізілген. Термиялық крекинг сапасалы отындар алу мақсатында мұнай көмірсутектерін жоғары температурада өңдеу. Оның түрлері:

1. Висбкрекинг(Шымкент, Павлодар)

2. Сұйық фазадағы крекинг

3. Бу фазадағы крекинг

Висбкрекинг- бастапқы шикізаттың(мазут, гудрон, жартылай гудрон) тұтқырлығын төмендету есебіненкатель отын. н алу үшін 1. 5-2 Ма қысымда480-490С темпер.

Сұйық фазадағы крекинг- бензин, лигроин және керосин, газойль фракцияларынан антидетанациялы сипаттамалары жоғарғы дәрежелі бензин алу үшін 5Мпа қысымда 500-540С температурада жүргізетін крекинг. Бу фазадағы крекинг- керосин, газойль фракциясынан октан саны жоғары бензин алу үшін 0. 2-0. 3 Мпа 580-600С температурада жүрг. крекинг. Мұнай қалдықтарынан Коксті ауа қатыстырмай жабық ыдыста 4 - 5 атмосфералық қысымда және 450 - 500°С температурада қыздырып өңдеу арқылы алады. Өндірісте процесс екі тәсілмен жүргізіледі: қыздырылмайтын реакторларда баяу кокстеу және көлденең орнатылған қыздырылған кубты қондырғыларда кокстеу. Кокс алуға жарамды мұнайлы қалдықтарға: айдау қондырғыларынан шыққан мазут пен гудрон, термиялық крекинг қалдықтары, пиролиз шайыры, катализдік крекингтің ауыр газойльдері және мұнай-битумды жыныстар жатады. Кокстің тығыздығы 1, 4-1, 5 г/см3, оның құрамындағы көміртектің мөлшері 96%-ке жетеді. Коксте сондай-ақ, күкірт және металдар жинақталады. Құрамындағы күкірттің мөлшері бойынша Кокс аз күкіртті (1, 5%-ке дейін), күкіртті (1, 5 - 4, 0%) және көп күкіртті (4%-тен көп) болып бөлінеді.

Пиролиз - жоғары бағалы олефинді көмірсутектерді алуға негізделген жоғары температуралық процесс. Мұнай өндеудің термиялық жүйесінің ең қатаңы болып табылады. Бастапқыда пиролиз этилен өндіру үшін ғана қолданылған, қазіргі кезде пропилен, бутадиен, бензол және басқа да өнімдер шығаруда кеңінен пайдалынылады. Бұл жүйедегі әрекет 750-900 0С температурасында жүреді және ол мұнай - химиялық синтез шикізаты - жоғ ары бағалы олефин сутегін өндіруде қолданылады. Олефин алуға негізделген пиролизге ең жақсы шикізат парафинді көмірсутегілер болып саналады. Қалыпты парафиндердің - өзгеруінен : этан тұтастай этилинге айналады, пропан мен бутанннан жоғары шығымымен этилен мен пропилен түзіледі, сутегі атомдарының саны 4-тен асатын парафинді көмірсутегіден 45-50 % салмақтағы этилен, пропилен және шектеусіз С4 көмірсутегісі алынады. Изопарафиндер пиролизінде газ түріндегі парафинді көмірсутегілер пайда болады және оның қасиеттері ұқсас келеді. Орташа температурадағы пиролиз кезінде ароматты көмірсутегілер балласт болып табылады, ал аса жоғары температурада белгілі дәрежеде кокс пен шайыр түзеді.

... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.