Қолдану нұсқасы диаграммасы
3 ЖүйEнI жобалаУ жәнE жүзEгE аCыPу
3.1 Rational Rose қосымшасы арқылы жүйeнi жобалау
Қолдану нұсқасы диаграммасы жүйені модельдеу процесінің бастапқы нүктесі болып табылады.
3.1.1 Қолдану нұсқасы диаграммасы
UML тілі - дизайн тобында ақпаратты модельдеу және ортақ пайдалану процесін жеңілдету үшін жасалған конвенциялар жиынтығы. Стандартталған белгілер ақпаратты игеру уақытын қысқартуға мүмкіндік береді, өзара әрекеттесу мен коммуникацияны, сондай-ақ құжаттаманы жеңілдетеді.
UML - бұл әзірлеу кезінде орын алатын барлық процестерді сипаттауға және модельдеуге арналған графикалық белгі. UML түрлері бойынша әр түрлі диаграммаларға негізделген және дамудың әртүрлі аспектілерін модельдеуге арналған [3].
Барлық диаграммалар шартты түрде құрылымдық және мінез-құлық болып бөлінеді. Құрылымдық диаграммалар жүйені құрайтын элементтерді білдіреді. Мінез-құлық диаграммалары имитацияланған ортада өтетін процестерді білдіреді. Диаграммалардың бірдей түрлерін тікелей архитектураны жобалау үшін де, бизнес-процестерді модельдеу үшін де пайдалануға болады.
Қолдану нұсқасы диаграммасы жүйені модельдеу процесінің бастапқы нүктесі болып табылады. Ол жүйенің ішкі және сыртқы объектілермен, пайдаланушылармен, басқа жүйелермен және т.б. әрекеттесуін сипаттауға арналған. Қолдану нұсқасы диаграммасын құрастыру актерлердің тізімдерін анықтаудан басталады. Әр актердің бірегей есімі бар.
Rational Rose программасы көмегімен жобаланған қолдану нұсқасы диаграмманың нәтижесі 5-суретте көрсетілген.
5-сурет. Қолдану нұсқасы диаграммасы
Диаграмманы құрастырудың келесі қадамы қолдану нұсқаларының тізімін анықтау болып табылады. Қолдану нұсқасы жүйе мен актер арасындағы әрекеттестіктің соңғы бірлігі болып саналады. Барлық қолдану нұсқаларының жиынтығымен жүйенің әрекеті толығымен анықталады.
Пайдаланушы кәсіпорында айналымда болатын құжаттармен жұмыс жасайды, енгізеді, қажетінше өзгертеді. Сонымен қатар құжаттар жүйеде сақталып тұрады, ал керек болса жүктей алады. Қолданушылар қажеті құжаттарды жіктейді, категорияға бөледі, деректерді, ақпараттарды қарайды.
Администратор Электронды құжат айналымы жүйесінің функционалдығын құрады, мәліметтер қорымен байланыс жасайды.
Пайдалану жағдайларының диаграммасы - тұлғалар мен пайдалану жағдайлары арасындағы қарым-қатынастарды талдауға көмектесетін көрнекі құрал. Бұл қуатты көрнекі құрылым сіздің командаңызға жүйенің функционалдығын жылдам көрсетуге көмектеседі.
Ол әдетте жүйенің күтілетін әрекетін бейнелейді: не болады және қашан. Пайдалану жағдайының диаграммасы пайдалы, себебі ол жүйені соңғы пайдаланушы тұрғысынан жобалауға мүмкіндік береді. Бұл жүйенің сырттан көрінетін барлық әрекетін көрсету арқылы пайдаланушы тілінде жүйенің қалаған әрекеті туралы ақпаратты жеткізудің қуатты құралы.
Әдетте, пайдалану жағдайларының диаграммалары өте егжей-тегжейлі емес. Олар келесілерді көрсетуге көмектесетін қажетті ақпаратты ғана қамтиды: жүйенің пайдаланушымен өзара әрекеттесуінің мақсаттарын білдіреді, жүйедегі функционалдық талаптарды анықтайды және ұйымдастырады, жүйенің контексті мен талаптарын нақтылайды және оқиғалардың негізгі ағынын модельдейді. пайдалану.
3.1.2 Кластар диаграммасы
Класс диаграммасы әзірленетін қолданбаның сыныптарын және олардың байланыстарын көрсетуге арналған. Класс диаграммасының негізгі элементі де класс деп аталады. Класс атрибуттар және операциялар екі бөлімнен тұрады. Атрибуттар қол жетімділікпен, түрімен және атымен толтырылады.
Класс диаграммасы (Сlass diagram) - жүйенің класстарын, олардың атрибуттарын, әдістерін және кластар арасындағы тәуелділіктерді көрсететін жүйенің құрылымын сипаттайтын статикалық құрылымдық диаграмма.
Қолданылу мақсатына қарай класс диаграммаларын құруға әртүрлі көзқарастар бар:
концептуалды көзқарас - класс диаграммасы домен моделін сипаттайды, ол тек қолданбалы объектілердің кластарын қамтиды;
спецификациялық көзқарас - класс диаграммасы ақпараттық жүйелерді жобалауда қолданылады;
іске асыру көзқарасы - класс диаграммасында тікелей программа кодында (объектіге бағытталған программалау тілдерін пайдалану кезінде) қолданылатын класстар бар.
Объектілі-бағытталған программалаудың орталық бөлігі класс диаграммасы түріндегі жүйенің логикалық моделін жасау болып табылады. Класс диаграммасы (класс диаграммасы) объектіге бағытталған программалау класстарының терминологиясында жүйелік модельдің статикалық құрылымын көрсету үшін қызмет етеді. Класс диаграммасы, атап айтқанда, объектілер мен ішкі жүйелер сияқты пәндік аймақтың жеке субъектілері арасындағы әртүрлі қатынастарды көрсете алады, сонымен қатар олардың ішкі құрылымын және қарым-қатынас түрлерін сипаттай алады.
Класс диаграммасы − бұл төбелері құрылымдық қатынастардың әртүрлі типтерімен байланысқан классификатор типінің элементтері болып табылатын график. Класс диаграммасы сонымен қатар интерфейстерді, бумаларды, қатынастарды және тіпті нысандар мен қатынастар сияқты жеке даналарды қамтуы мүмкін. 6-суретте жобаланған класс диаграммасы бейнеленген.
6-cурет. Класс диаграммасы
Класс - ортақ атрибуттары мен операциялары бар заттардың категориясы. Класс диаграммасының өзі статикалық, декларативті модель элементтерінің жиынтығы болып табылады. Ол бізге программа кодындағы қарым-қатынастардың, функционалдық мүмкіндіктерінің және жекелеген сыныптар туралы ақпараттың толық және егжей-тегжейлі көрінісін береді. Қолданбалар көбінесе класс диаграммаларынан жасалады.
3.2 Microsoft SQL Server арқылы мәліметтер қорын ұйымдастыру
Программалық жүйенің деректер қорын ұйымдастыру, басқару және әзірлеу процесі MS SQL Server МҚБЖ арқылы құрастырылды. Мәліметтер қорын жүзеге асыру, ұйымдастыру төменде көрсетілген іс-әрекеттерден тұрады:
MS SQL Server қосымшасын компьютерге жүктеу және орнату;
Сервермен байланысты қосу;
Деректер қорын жобалау және әзірлеу;
Деректер қорының кестелерін кұру (бағандарды, өрістерді дайындау, сонымен қатар деректер типін анықтап, көрсету);
Деректер қорын программамен байланыс орнатып, деректер қорын басқару бойынша жұмыс жасау.
Автокөлік нөмірлерін танитын қосымшаны құру барысында DMS мәліметтер қоры әзірленді. DMS мәліметтер қоры келесі кестелерден тұрады: Categories, Documents, Users. 7-суретте Documents кестесінің құрылымы көрсетілген.
7-сурет. Documents кестесінің құрылымы
Сategories кестесін SQL Server Management Studio программасында SQL сұраныстар тілі көмегімен әзірлеудің бағдарламалық коды 8-сурет бейнеленген.
8-сурет. Сategories кестесін сұраныс көмегімен құру
Сategories кестесінің мәліметтерін төменгі суреттен байқауға болады:
9-сурет. Сategories кестесіні мәліметтерді енгізу
Жалпы мәліметтер қорының деректері құжат айналымы жүйесімен жұмыс жасаған кезде толтырылады.
Мәліметтер қорымен жұмыс жасау барысында сұраныстар қарастырылды. Келесі 10-суретте администратор рөлі бар қолданушы туралы деректерді кестеге қосу сұранысы бейнеленген.
10-сурет. Users кестесіне деректерді сұраныс арқылы енгізу
Электрондық құжат айнамылы жүйеснің мәліметтер қорына сәйкес кестелерге сәйкес модельдер үшін қажетті класстар құрылады. Келесі суретте құжаттар кестесіне арналған модель класы бейнеленген.
11-сурет. Document класы
3.3 Жүйeнiң жүзeгe аcыpылуы
Дипломдық жұмысты орындау кезінде, яғни электрондық құжат айналымына арналған қосымшаны әзірлеу барысында қолданылған ASP.NET Core платформасы туралы келесідей ақпаратты көрсетуге болады.
АSР.NЕТ Сore MVС платформасы - Microsoft компаниясы әзірлеген веб-қосымшаларын құруға бағытталған кешенді инфрақұрылым болып табылады.
Модель-көрініс-контроллер (MVC) архитектуралық үлгісі қолданбаны үш құрамдасқа бөледі: үлгілер, көріністер және контроллер. Бұл үлгі алаңдаушылықтарды бөлуге көмектеседі. Бұл үлгіде пайдаланушы сұраулары контроллерге бағытталады. Контроллер пайдаланушы әрекеттерін орындау немесе деректерді алу үшін модельді шақырады. Содан кейін контроллер бұл үлгіні көрініске береді және ол пайдаланушыға қайтарылады.
MVC қолданбасындағы модель қолданбаның күйін және кез келген іскери логиканы немесе ол орындауға қажетті әрекеттерді көрсетеді. Модельде қолданбаның күйін сақтау үшін логика да болуы мүмкін.
Көріністер пайдаланушы интерфейсі арқылы мазмұнды көрсетуге жауапты. Ең дұрысы, көріністе ең аз логика болуы керек және тек мазмұн көрінісімен байланысты болуы керек.
Контроллерлер - пайдаланушының әрекеттесуін өңдейтін, үлгімен әрекеттесетін және ең соңында көрсетілетін көріністі таңдайтын құрамдас бөліктер. MVC үлгісінде контроллер бастапқы кіру нүктесі болып табылады және жұмыс істеу үшін үлгі түрлерін және көрсетілетін көріністерді таңдауға жауапты. Басқаша айтқанда, контроллер қолданбаның берілген сұрауға қалай жауап беретінін басқарады.
Осылайша, бұл үлгінің артықшылығы мынада: осы құрамдастардың әрқайсысының бір жауапкершілігі бар және оларды кодтау, жөндеу және жеке тексеру оңайырақ.
ASP.NET Core MVC жеңіл, ашық бастапқы коды және ASP.NET Core жүйесімен үздіксіз біріктірілген жақсы тексерілген құрылым болып табылады.
ASP.NET Core MVC алаңдаушылықтарды нақты бөлуді қамтамасыз ететін динамикалық веб-сайттарды жасаудың үлгіге негізделген жолын ұсынады. Ол бізге белгілеуді толық бақылауға мүмкіндік береді, сынаққа негізделген әзірлеуге қолдау көрсетеді және соңғы веб стандарттарына сәйкес келеді.
MVC модель көрінісі және контроллер дегенді білдіреді. Бұл архитектуралық дизайн үлгісі, яғни бұл дизайн үлгісі қолданбалы архитектура деңгейінде пайдаланылады. Сонымен, MVC - бағдарламалау тілі емес, MVC - фреймворк емес, бұл дизайн үлгісі екенін есте ұстаған жөн. Қолданбаны әзірлеген кезде біз алдымен сол қолданбаның архитектурасын жасаймыз және MVC сол қолданбаның архитектурасында маңызды рөл атқарады.
MVC дизайн үлгісі негізінен интерактивті қосымшаларды әзірлеу үшін қолданылады. Интерактивті қолданба -- пайдаланушы әрекеттесуі қатысатын және пайдаланушы әрекеттесуі негізінде кейбір оқиғаларды өңдеу орын алған қолданба. Есте сақтау керек ең маңызды мәселе, ол тек веб-қосымшаларды әзірлеу үшін ғана емес, сонымен қатар біз бұл MVC дизайн үлгісін жұмыс үстелі немесе мобильді қосымшаны әзірлеу үшін пайдалана аламыз.
MVC (Model-View-Controller) дизайн үлгісі 1970 жылдары енгізілген және қолданбаны 3 негізгі құрамдас бөлікке бөледі. Олар үлгі, көрініс және контроллер. MVC дизайн үлгісінің негізгі мақсаты - алаңдаушылықтарды бөлу. Бұл домен үлгісі мен бизнес логикасы пайдаланушы интерфейсінен (яғни презентация) бөлінгенін білдіреді. Нәтижесінде қолданбаға техникалық қызмет көрсету және тестілеу оңайырақ және оңайырақ болады.
Контроллер кіріс сұрауды нақты өңдейтін MVC дизайн үлгісінің құрамдас бөлігі болып табылады. Сұрауды өңдеу үшін контроллер құрамдастары келесі әрекеттерді орындайды. Контроллер құрамдас бөлігі көрініс үшін қажетті үлгіні жасайды. Модель - MVC дизайн үлгісінің құрамдас бөлігі, ол негізінен домен деректерін немесе бизнес деректерін сақтау үшін пайдаланылатын сыныптарды қамтиды, айта аласыз.
MVC жобалау үлгісінде модель құрамдас бөлігі дерекқордан деректерді алу үшін қажетті логиканы да қамтиды. Үлгіні контроллер жасағаннан кейін контроллер домен деректерін немесе үлгі деректерін көрсету үшін көріністі таңдайды. Көрініс таңдалған кезде контроллер деректерді үлгіге жіберуге де жауап береді.
MVC дизайн үлгісінде көріністің жалғыз жауапкершілігі үлгі деректерін көрсету болып табылады. Осылайша, MVC-де көрініс - бұл модель деректерін көрсету үшін қажетті HTML құру жауапкершілігі болатын құрамдас. Көрініс HTML жасағаннан кейін, сол HTML бастапқыда сұрауды жасаған клиентке желі арқылы жіберіледі.
Осылайша, ASP.NET Core MVC қолданбасының үш негізгі құрамдас бөлігі үлгі, көрініс және контроллер болып табылады.
Модель - бұл деректерді, яғни жадтағы қосымшаның күйін басқару үшін қолданылатын MVC дизайн үлгісінің құрамдас бөлігі. Модель - бұл қосымшаны тексеру логикасын, бизнес логикасын және деректерге қол жеткізу логикасын сипаттау үшін қолданылатын сыныптар жиынтығы. Қысқаша айтқанда, MVC дизайн үлгісіндегі Модель деректерді көрсету үшін пайдаланылатын сыныптар жиынын қамтиды және сол деректерді басқару логикасын қамтиды деп айта аламыз.
MVC дизайн моделіндегі көрініс құрамдас бөлігі соңғы пайдаланушы әрекеттесе алатын пайдаланушы интерфейсі ретінде модель деректерін көрсету логикасын сақтау үшін пайдаланылады. Негізінде, көрініс контроллер оған беретін домен деректерін (яғни бизнес деректерін) көрсету үшін пайдаланылады.
Контроллер әрекет әдістері деп аталатын бірнеше әдістері бар .cs файлы (C# тілі үшін). Сұрау контроллерге келгенде, бұл сол сұрауларды өңдейтін контроллер әрекетінің әдісі.
Контроллер - кіріс HTTP сұрауын өңдеу үшін пайдаланылатын MVC қолданбасының құрамдас бөлігі және пайдаланушының әрекеттеріне байланысты сәйкес контроллер үлгіде және көріністе жұмыс істейді, содан кейін сұрауды бастапқы жасаған пайдаланушыға жауап жібереді. Осылайша, ол қолданбаның орындалу ағынын басқару үшін модельдермен де, көріністермен де әрекеттеседі.
ASP.NET Core MVC ашық бастапқы бастапқы жеңіл көрініс құрылымы болып табылады, оны тексеру оңай және Model-View-Controller (MVC) дизайн үлгісін пайдаланып веб-қосымшалар мен веб API интерфейстерін құру үшін пайдаланылады. Сонымен, MVC - дизайн үлгісі және ASP.NET Core MVC - MVC дизайн үлгісіне негізделген негіз екенін есте сақтауыңыз керек.
ASP.NET Core MVC Framework динамикалық веб-сайттар мен веб-бағдарламаларды дамытудың шаблонға негізделген жолын қамтамасыз етеді. Бұл ASP.NET Core MVC негізі бізге түзетуді толық бақылауға мүмкіндік береді. Ол сондай-ақ сынаққа негізделген әзірлеуді қолдайды және соңғы веб стандарттарын пайдаланады.
ASP.NET Сore MVC платформасының негізгі артықшылықтары:
маршруттау;
тестілеуді жүргізу;
модельмен деректер қорын байланыстыру;
қатаң типтелген көріністер;
аймақтармен жұмыс;
модельді тестілеу және тексеру;
компоненттерді қарастыру;
фильтрлер және т.б.
Келесі қарастырыратын мәселе - жүйенің жұмыс жасау сипаттамаларын талдау. Программа жүзеге асырылған кезде ең бірінші пайда болатын негізгі элемент ол қолданушы интерфейсінің тікелу процесінен өту беті болып табылады. іске қосылған кезде жүйенің бірінші интерфейсі пайда болады. Қолданушы өзінің жеке мәліметтерін: логин және құпия сөзді енгізіп, жүйеге кіреді. Кіру барысында логин немесе құпия сөзі қате болған кезде, жүйеге кірілмейді және жеке мәліметтері дұрыс емес енгізілгендігі турады хабарлама шығады. Сәйкесінше енгізілген деректердің дұрыстығы расталса, программаныі бастапқы беті көрінетін болады. 12-суретте кіріс бетінің интерфейсі көрсетілген.
Кез келген қолданбада немесе сайтта сәйкесінше олармен жұмыс істеу үшін бірінші авторизациялау процесі өтеді. Бұл процесс пайдаланушыны сәйкестендіру және пайдаланушы деректерін өңдеу үшін пайдаланылады, осылайша пайдаланушы ақпараттық жүйенің осы пайдаланушы жұмысының анықталған және сақталған нәтижелерін көре алады.
Авторизация - белгілі бір қолданушыға ресурсқа рұқсат беру процесі.
Әрине, бұл анықтама түсініксіз болып көрінуі мүмкін, бірақ көптеген нақты өмірлік жағдайлар авторизацияның нені білдіретінін көрсетуге көмектеседі, осылайша сіз осы ұғымдарды компьютерлік жүйелерге қолдана аласыз.
Жақсы мысал - үй иесі. Меншік иесінің мүлікке (ресурсқа) толық қол жеткізу құқығы бар, бірақ басқа адамдарға қол жеткізу құқығын бере алады. Сіз иесі адамдарға кіруге рұқсат беріп жатыр дейсіз. Бұл қарапайым мысал авторизация контекстінде бірнеше ұғымдарды енгізуге мүмкіндік береді.
Пайдаланушы авторизация үдерісінен сәтті нәтижемен өтсе, келесі маңызды іс-әрекет ретінде программаның барлық басты функционалымен танысу мен сол программамен жұмыс жасау қарастырылады. Алғашқы жасайтын қадамымыз - ол программаның бастапқы, бірінші бетіне кіріп, жұмыс жасау.
Программаның оң жақтағы төбесінде жүйеден шығу батырмасы және қолданушыны көрсететін батырмасы бар 13-суретте көрсетілген. Жалпы бетте жүйеде кездесетін категориялар мен құжаттар саны көрсетіліп тұрады. Ал сол жақтағы мәзір бөлімінде қолданушы үшін қажетті құжаттар мен категорияларды басқару батырмалары бар.
Кейбір әзірлеушілер модельді тек дерекқорға қол жеткізу құралы ретінде қате түсіндіреді. Нәтижесінде бизнес логикасы контроллерге ауысады, бұл MVC архитектурасына түбегейлі қайшы келеді.
Модель тек деректерге қол жеткізу ғана емес, сонымен қатар қосымшаның логикасы, пайдаланушыдан алынған деректерді тексеру және т.б. екенін есте ұстаған жөн.
Кейбір әзірлеушілер модельді тек дерекқорға қол жеткізу құралы ретінде қате түсіндіреді. Нәтижесінде бизнес логикасы контроллерге ауысады, бұл MVC архитектурасына түбегейлі қайшы келеді.
Модель тек деректерге қол жеткізу ғана емес, сонымен қатар қосымшаның логикасы, пайдаланушыдан алынған деректерді тексеру және т.б. екенін есте ұстаған жөн.
ASP.NET Core - веб-қосымшалар, IoT қолданбалары және мобильді серверлер сияқты заманауи вебке қосылған бұлттық қолданбаларды құруға арналған ашық бастапқы, кросс-платформалық негіз. ASP.NET Core қолданбалары тегін, ашық бастапқы коды бар, кросс-платформалық қолданбаның орындалу уақыты .NET Core жүйесінде жұмыс істейді. Ол бұлтта орналастырылған немесе жергілікті түрде іске қосылған қолданбалар үшін жеңілдетілген әзірлеу ортасын қамтамасыз ету үшін жасалған. Ол ең аз шығыны бар модульдік құрамдас бөліктерден тұрады, сондықтан сіз өз шешімдеріңізді құруда икемді болып қаласыз. Windows, Mac және Linux жүйелерінде кросс-платформалық ASP.NET Core қолданбаларын әзірлеуге және іске қосуға болады.
12-cурет. Кіру беті
13-cурет. Қосымшаның негізгі беті
Мәліметтер ретінде құжат аты, категориясы және қолданушы, категория және құжаттарды байланыстыратын мәліметтер кездеседі.
13-суреттен мәзір бөлімінде конфигурация модулі және құжаттар модулі кездеседі. Егер қолданушы ретінде кіретін қызметкер жүйеге кірсе, онда конфигурация модулінде қолданушыларды басқаратын қызметтер болмайды. Администратор рөлімен кіретін программа әзірлеушілері қызметкерлер үшін қолданушыларды енгізіп, олардың мәліметтерін басқара алады.
Администратор рөлімен кірген жағдайды қарастырайық. Программа әзірлеушісі қолданушыларды анықтап, басқара алады. 14-суретте жүйедегі қолданушылар тізімі көрсетілген.
14-cурет. Жүйе қолданушылары тізімі
15-cурет. Жүйе қолданушыcын құру
Ал, келесі 15-суретте жүйеге жаңа қолданушыларды енгізу жолы бейнеленген. Сәйкесінше қолданушы құру үшін атын, электронды поштасын, рөлін және құпия сөзін енгіземіз.
Ұйым құжаттарының негізгі түрлерінің классификациясы бастапқыда қажетсіз тармақталған болып көрінеді. Бірақ бұл табиғи нәрсе, өйткені жұмыс процесі көптеген қатысушылары бар күрделі процесс. Ресми құжаттарға құрылтай, әкімшілік, ақпараттық-анықтамалық, қаржылық және кадрлық құжаттар жатады. Кәсіпорынның ағымдағы қызметінде қолданылатындарды арнайы санатқа жатқызуға болады: ресми немесе басқару құжаттары. Олар кәсіпорынның құрылымдық бөлімшелері мен оның қызметкерлерінің өзара әрекетін қамтамасыз етеді. Басқару функцияларын жүзеге асыруда қызметтік құжаттар маңызды рөл атқарады. Оларға жоспарлау, болжау, қаржыландыру, есепке алу, жабдықтау, бақылау жатады. Кез келген басқарушылық шешім кәсіпорынның ресми құжаттамасының негізінде қабылданады. Ол тиімді басқару шешімдерін қабылдау үшін ғана қажет емес, сонымен қатар олардың орындалуының дәлелі ретінде де әрекет етеді. Сонымен қатар, ол компанияның қызметін талдау үшін ақпарат көзі, анықтамалық және іздестіру жұмыстары үшін материал ретінде қызмет етеді.
Қорыта айтатын болсақ, кәсіпорын құжат айналымында көптеген құжаттар болады. Олар категориялар бойынша жіктеліп отырады. Келесі суретте категорияларды қосу қызметі көрсетілген.
16-cурет. Құжат категорияларын қосу
Құжат айналымы - кәсіпорында құжаттардың жасалған немесе қабылданған сәттен бастап орындалу аяқталғанға дейінгі қозғалысын ұйымдастыру қызметі: ұйымнан жіберу және (немесе) мұрағатқа жіберу. Құжат айналымы - құжаттардың қабылданған немесе жасалған сәттен бастап орындалуы, жөнелтілуі немесе іске тапсырылуы аяқталғанға дейінгі қозғалысы. Құжаттаманың үш негізгі ағыны бар:
басқа ұйымдардан келетін құжаттар (кіріс);
басқа ұйымдарға жіберілген құжаттар (шығыс);
ұйымда жасалған және ұйым қызметкерлері басқару процесінде пайдаланатын құжаттар (ішкі).
Ұйымға келіп түскен құжаттар мыналар арқылы өтеді:
бастапқы өңдеу;
алдын ала қарау;
тіркеу;
басшылықтың қарауы;
орындауға ұсыну.
Жүйенің әр қолданушысы сәйкесінше категориялар тізімін қарай алады. Келесі суретте категориялар тізімі анықталды. Категориялар тізімін көру үшін Manage Category батырмасын басамыз.
17-cурет. Құжат категорияларының тізімі
18-cурет. Құжатты енгізу
Келесі қарастыратын программаның бөлігі ол құжаттарды басқару, оларды енгізу, жүктеу қызметтерін қарастыру болып табылады. Сәйкесінше программамен жұмыс жасап, құжаттарды қосу үшін Create Document (Құжатты құру) батырмасын басамыз. Келесі суретте құжатты құру қызметі қарастырылды.
19-cурет. Құжатты басқару
20-cурет. Құжатты жүктеп алу процесі
21-cурет. Құжатты қосу кезіндегі қателік
Құжаттарды басқару құжат туралы мәліметтерді көруге және оны жүктеу мен жүктеп алу сияқты қызметтермен жұмыс жасауға мүмкіндік береді. Құжаттар жайлы ақпараттарды қарастыру үшін Manage Document (Құжаттарды басқару) батырмасын қолдану қажет. 19-суретте құжаттарды басқару беті көрсетілген. Ал 20-суретте жүйедегі құжаттарды жүктеп алу процесі бейнеленген.
Жалпы жүйеге құжаттардың белгілі бір түрлерін енгізуге болады. Яғни арнайы кеңейтілімі бар құжаттар қосуға болады. 21-суретте құжат кеңейтілімі сәйкес болмаған кезде қателікті көрсететін хабарлама шығуы бейнеленген. Бұл қателік Құжатты құру батырмасын басып, құжатты жүктеген кезде шығады.
Ол белгілі бір экономикалық субъектіде қабылданған басқару қызметінің әдістері мен құрылымымен анықталатын нормативтік құқықтық актілерде қалыптасады және қызмет етеді, оның алдында тұрған мақсаттар мен міндеттерді жүзеге асырады [18]. Қоғамды ақпараттандырудың қазіргі деңгейі экономикалық объектілердің әртүрлі ақпараттық жүйелерінде жаңа техникалық, технологиялық, бағдарламалық құралдардың қолданылуын алдын ала анықтайды. Кәсіпорындардың, фирмалардың жұмыс жоспарларын оңтайландыру, жедел шешімдерді ұсыну, материалдық және қаржылық ресурстарды нақты әзірлеу. Автоматтандырылған ақпараттық жүйелердің қызмет ету жағдайындағы басқару процесі объектінің сипаттамалық, құрылымдық және динамикалық қасиеттерін азды-көпті барабар ... жалғасы
3.1 Rational Rose қосымшасы арқылы жүйeнi жобалау
Қолдану нұсқасы диаграммасы жүйені модельдеу процесінің бастапқы нүктесі болып табылады.
3.1.1 Қолдану нұсқасы диаграммасы
UML тілі - дизайн тобында ақпаратты модельдеу және ортақ пайдалану процесін жеңілдету үшін жасалған конвенциялар жиынтығы. Стандартталған белгілер ақпаратты игеру уақытын қысқартуға мүмкіндік береді, өзара әрекеттесу мен коммуникацияны, сондай-ақ құжаттаманы жеңілдетеді.
UML - бұл әзірлеу кезінде орын алатын барлық процестерді сипаттауға және модельдеуге арналған графикалық белгі. UML түрлері бойынша әр түрлі диаграммаларға негізделген және дамудың әртүрлі аспектілерін модельдеуге арналған [3].
Барлық диаграммалар шартты түрде құрылымдық және мінез-құлық болып бөлінеді. Құрылымдық диаграммалар жүйені құрайтын элементтерді білдіреді. Мінез-құлық диаграммалары имитацияланған ортада өтетін процестерді білдіреді. Диаграммалардың бірдей түрлерін тікелей архитектураны жобалау үшін де, бизнес-процестерді модельдеу үшін де пайдалануға болады.
Қолдану нұсқасы диаграммасы жүйені модельдеу процесінің бастапқы нүктесі болып табылады. Ол жүйенің ішкі және сыртқы объектілермен, пайдаланушылармен, басқа жүйелермен және т.б. әрекеттесуін сипаттауға арналған. Қолдану нұсқасы диаграммасын құрастыру актерлердің тізімдерін анықтаудан басталады. Әр актердің бірегей есімі бар.
Rational Rose программасы көмегімен жобаланған қолдану нұсқасы диаграмманың нәтижесі 5-суретте көрсетілген.
5-сурет. Қолдану нұсқасы диаграммасы
Диаграмманы құрастырудың келесі қадамы қолдану нұсқаларының тізімін анықтау болып табылады. Қолдану нұсқасы жүйе мен актер арасындағы әрекеттестіктің соңғы бірлігі болып саналады. Барлық қолдану нұсқаларының жиынтығымен жүйенің әрекеті толығымен анықталады.
Пайдаланушы кәсіпорында айналымда болатын құжаттармен жұмыс жасайды, енгізеді, қажетінше өзгертеді. Сонымен қатар құжаттар жүйеде сақталып тұрады, ал керек болса жүктей алады. Қолданушылар қажеті құжаттарды жіктейді, категорияға бөледі, деректерді, ақпараттарды қарайды.
Администратор Электронды құжат айналымы жүйесінің функционалдығын құрады, мәліметтер қорымен байланыс жасайды.
Пайдалану жағдайларының диаграммасы - тұлғалар мен пайдалану жағдайлары арасындағы қарым-қатынастарды талдауға көмектесетін көрнекі құрал. Бұл қуатты көрнекі құрылым сіздің командаңызға жүйенің функционалдығын жылдам көрсетуге көмектеседі.
Ол әдетте жүйенің күтілетін әрекетін бейнелейді: не болады және қашан. Пайдалану жағдайының диаграммасы пайдалы, себебі ол жүйені соңғы пайдаланушы тұрғысынан жобалауға мүмкіндік береді. Бұл жүйенің сырттан көрінетін барлық әрекетін көрсету арқылы пайдаланушы тілінде жүйенің қалаған әрекеті туралы ақпаратты жеткізудің қуатты құралы.
Әдетте, пайдалану жағдайларының диаграммалары өте егжей-тегжейлі емес. Олар келесілерді көрсетуге көмектесетін қажетті ақпаратты ғана қамтиды: жүйенің пайдаланушымен өзара әрекеттесуінің мақсаттарын білдіреді, жүйедегі функционалдық талаптарды анықтайды және ұйымдастырады, жүйенің контексті мен талаптарын нақтылайды және оқиғалардың негізгі ағынын модельдейді. пайдалану.
3.1.2 Кластар диаграммасы
Класс диаграммасы әзірленетін қолданбаның сыныптарын және олардың байланыстарын көрсетуге арналған. Класс диаграммасының негізгі элементі де класс деп аталады. Класс атрибуттар және операциялар екі бөлімнен тұрады. Атрибуттар қол жетімділікпен, түрімен және атымен толтырылады.
Класс диаграммасы (Сlass diagram) - жүйенің класстарын, олардың атрибуттарын, әдістерін және кластар арасындағы тәуелділіктерді көрсететін жүйенің құрылымын сипаттайтын статикалық құрылымдық диаграмма.
Қолданылу мақсатына қарай класс диаграммаларын құруға әртүрлі көзқарастар бар:
концептуалды көзқарас - класс диаграммасы домен моделін сипаттайды, ол тек қолданбалы объектілердің кластарын қамтиды;
спецификациялық көзқарас - класс диаграммасы ақпараттық жүйелерді жобалауда қолданылады;
іске асыру көзқарасы - класс диаграммасында тікелей программа кодында (объектіге бағытталған программалау тілдерін пайдалану кезінде) қолданылатын класстар бар.
Объектілі-бағытталған программалаудың орталық бөлігі класс диаграммасы түріндегі жүйенің логикалық моделін жасау болып табылады. Класс диаграммасы (класс диаграммасы) объектіге бағытталған программалау класстарының терминологиясында жүйелік модельдің статикалық құрылымын көрсету үшін қызмет етеді. Класс диаграммасы, атап айтқанда, объектілер мен ішкі жүйелер сияқты пәндік аймақтың жеке субъектілері арасындағы әртүрлі қатынастарды көрсете алады, сонымен қатар олардың ішкі құрылымын және қарым-қатынас түрлерін сипаттай алады.
Класс диаграммасы − бұл төбелері құрылымдық қатынастардың әртүрлі типтерімен байланысқан классификатор типінің элементтері болып табылатын график. Класс диаграммасы сонымен қатар интерфейстерді, бумаларды, қатынастарды және тіпті нысандар мен қатынастар сияқты жеке даналарды қамтуы мүмкін. 6-суретте жобаланған класс диаграммасы бейнеленген.
6-cурет. Класс диаграммасы
Класс - ортақ атрибуттары мен операциялары бар заттардың категориясы. Класс диаграммасының өзі статикалық, декларативті модель элементтерінің жиынтығы болып табылады. Ол бізге программа кодындағы қарым-қатынастардың, функционалдық мүмкіндіктерінің және жекелеген сыныптар туралы ақпараттың толық және егжей-тегжейлі көрінісін береді. Қолданбалар көбінесе класс диаграммаларынан жасалады.
3.2 Microsoft SQL Server арқылы мәліметтер қорын ұйымдастыру
Программалық жүйенің деректер қорын ұйымдастыру, басқару және әзірлеу процесі MS SQL Server МҚБЖ арқылы құрастырылды. Мәліметтер қорын жүзеге асыру, ұйымдастыру төменде көрсетілген іс-әрекеттерден тұрады:
MS SQL Server қосымшасын компьютерге жүктеу және орнату;
Сервермен байланысты қосу;
Деректер қорын жобалау және әзірлеу;
Деректер қорының кестелерін кұру (бағандарды, өрістерді дайындау, сонымен қатар деректер типін анықтап, көрсету);
Деректер қорын программамен байланыс орнатып, деректер қорын басқару бойынша жұмыс жасау.
Автокөлік нөмірлерін танитын қосымшаны құру барысында DMS мәліметтер қоры әзірленді. DMS мәліметтер қоры келесі кестелерден тұрады: Categories, Documents, Users. 7-суретте Documents кестесінің құрылымы көрсетілген.
7-сурет. Documents кестесінің құрылымы
Сategories кестесін SQL Server Management Studio программасында SQL сұраныстар тілі көмегімен әзірлеудің бағдарламалық коды 8-сурет бейнеленген.
8-сурет. Сategories кестесін сұраныс көмегімен құру
Сategories кестесінің мәліметтерін төменгі суреттен байқауға болады:
9-сурет. Сategories кестесіні мәліметтерді енгізу
Жалпы мәліметтер қорының деректері құжат айналымы жүйесімен жұмыс жасаған кезде толтырылады.
Мәліметтер қорымен жұмыс жасау барысында сұраныстар қарастырылды. Келесі 10-суретте администратор рөлі бар қолданушы туралы деректерді кестеге қосу сұранысы бейнеленген.
10-сурет. Users кестесіне деректерді сұраныс арқылы енгізу
Электрондық құжат айнамылы жүйеснің мәліметтер қорына сәйкес кестелерге сәйкес модельдер үшін қажетті класстар құрылады. Келесі суретте құжаттар кестесіне арналған модель класы бейнеленген.
11-сурет. Document класы
3.3 Жүйeнiң жүзeгe аcыpылуы
Дипломдық жұмысты орындау кезінде, яғни электрондық құжат айналымына арналған қосымшаны әзірлеу барысында қолданылған ASP.NET Core платформасы туралы келесідей ақпаратты көрсетуге болады.
АSР.NЕТ Сore MVС платформасы - Microsoft компаниясы әзірлеген веб-қосымшаларын құруға бағытталған кешенді инфрақұрылым болып табылады.
Модель-көрініс-контроллер (MVC) архитектуралық үлгісі қолданбаны үш құрамдасқа бөледі: үлгілер, көріністер және контроллер. Бұл үлгі алаңдаушылықтарды бөлуге көмектеседі. Бұл үлгіде пайдаланушы сұраулары контроллерге бағытталады. Контроллер пайдаланушы әрекеттерін орындау немесе деректерді алу үшін модельді шақырады. Содан кейін контроллер бұл үлгіні көрініске береді және ол пайдаланушыға қайтарылады.
MVC қолданбасындағы модель қолданбаның күйін және кез келген іскери логиканы немесе ол орындауға қажетті әрекеттерді көрсетеді. Модельде қолданбаның күйін сақтау үшін логика да болуы мүмкін.
Көріністер пайдаланушы интерфейсі арқылы мазмұнды көрсетуге жауапты. Ең дұрысы, көріністе ең аз логика болуы керек және тек мазмұн көрінісімен байланысты болуы керек.
Контроллерлер - пайдаланушының әрекеттесуін өңдейтін, үлгімен әрекеттесетін және ең соңында көрсетілетін көріністі таңдайтын құрамдас бөліктер. MVC үлгісінде контроллер бастапқы кіру нүктесі болып табылады және жұмыс істеу үшін үлгі түрлерін және көрсетілетін көріністерді таңдауға жауапты. Басқаша айтқанда, контроллер қолданбаның берілген сұрауға қалай жауап беретінін басқарады.
Осылайша, бұл үлгінің артықшылығы мынада: осы құрамдастардың әрқайсысының бір жауапкершілігі бар және оларды кодтау, жөндеу және жеке тексеру оңайырақ.
ASP.NET Core MVC жеңіл, ашық бастапқы коды және ASP.NET Core жүйесімен үздіксіз біріктірілген жақсы тексерілген құрылым болып табылады.
ASP.NET Core MVC алаңдаушылықтарды нақты бөлуді қамтамасыз ететін динамикалық веб-сайттарды жасаудың үлгіге негізделген жолын ұсынады. Ол бізге белгілеуді толық бақылауға мүмкіндік береді, сынаққа негізделген әзірлеуге қолдау көрсетеді және соңғы веб стандарттарына сәйкес келеді.
MVC модель көрінісі және контроллер дегенді білдіреді. Бұл архитектуралық дизайн үлгісі, яғни бұл дизайн үлгісі қолданбалы архитектура деңгейінде пайдаланылады. Сонымен, MVC - бағдарламалау тілі емес, MVC - фреймворк емес, бұл дизайн үлгісі екенін есте ұстаған жөн. Қолданбаны әзірлеген кезде біз алдымен сол қолданбаның архитектурасын жасаймыз және MVC сол қолданбаның архитектурасында маңызды рөл атқарады.
MVC дизайн үлгісі негізінен интерактивті қосымшаларды әзірлеу үшін қолданылады. Интерактивті қолданба -- пайдаланушы әрекеттесуі қатысатын және пайдаланушы әрекеттесуі негізінде кейбір оқиғаларды өңдеу орын алған қолданба. Есте сақтау керек ең маңызды мәселе, ол тек веб-қосымшаларды әзірлеу үшін ғана емес, сонымен қатар біз бұл MVC дизайн үлгісін жұмыс үстелі немесе мобильді қосымшаны әзірлеу үшін пайдалана аламыз.
MVC (Model-View-Controller) дизайн үлгісі 1970 жылдары енгізілген және қолданбаны 3 негізгі құрамдас бөлікке бөледі. Олар үлгі, көрініс және контроллер. MVC дизайн үлгісінің негізгі мақсаты - алаңдаушылықтарды бөлу. Бұл домен үлгісі мен бизнес логикасы пайдаланушы интерфейсінен (яғни презентация) бөлінгенін білдіреді. Нәтижесінде қолданбаға техникалық қызмет көрсету және тестілеу оңайырақ және оңайырақ болады.
Контроллер кіріс сұрауды нақты өңдейтін MVC дизайн үлгісінің құрамдас бөлігі болып табылады. Сұрауды өңдеу үшін контроллер құрамдастары келесі әрекеттерді орындайды. Контроллер құрамдас бөлігі көрініс үшін қажетті үлгіні жасайды. Модель - MVC дизайн үлгісінің құрамдас бөлігі, ол негізінен домен деректерін немесе бизнес деректерін сақтау үшін пайдаланылатын сыныптарды қамтиды, айта аласыз.
MVC жобалау үлгісінде модель құрамдас бөлігі дерекқордан деректерді алу үшін қажетті логиканы да қамтиды. Үлгіні контроллер жасағаннан кейін контроллер домен деректерін немесе үлгі деректерін көрсету үшін көріністі таңдайды. Көрініс таңдалған кезде контроллер деректерді үлгіге жіберуге де жауап береді.
MVC дизайн үлгісінде көріністің жалғыз жауапкершілігі үлгі деректерін көрсету болып табылады. Осылайша, MVC-де көрініс - бұл модель деректерін көрсету үшін қажетті HTML құру жауапкершілігі болатын құрамдас. Көрініс HTML жасағаннан кейін, сол HTML бастапқыда сұрауды жасаған клиентке желі арқылы жіберіледі.
Осылайша, ASP.NET Core MVC қолданбасының үш негізгі құрамдас бөлігі үлгі, көрініс және контроллер болып табылады.
Модель - бұл деректерді, яғни жадтағы қосымшаның күйін басқару үшін қолданылатын MVC дизайн үлгісінің құрамдас бөлігі. Модель - бұл қосымшаны тексеру логикасын, бизнес логикасын және деректерге қол жеткізу логикасын сипаттау үшін қолданылатын сыныптар жиынтығы. Қысқаша айтқанда, MVC дизайн үлгісіндегі Модель деректерді көрсету үшін пайдаланылатын сыныптар жиынын қамтиды және сол деректерді басқару логикасын қамтиды деп айта аламыз.
MVC дизайн моделіндегі көрініс құрамдас бөлігі соңғы пайдаланушы әрекеттесе алатын пайдаланушы интерфейсі ретінде модель деректерін көрсету логикасын сақтау үшін пайдаланылады. Негізінде, көрініс контроллер оған беретін домен деректерін (яғни бизнес деректерін) көрсету үшін пайдаланылады.
Контроллер әрекет әдістері деп аталатын бірнеше әдістері бар .cs файлы (C# тілі үшін). Сұрау контроллерге келгенде, бұл сол сұрауларды өңдейтін контроллер әрекетінің әдісі.
Контроллер - кіріс HTTP сұрауын өңдеу үшін пайдаланылатын MVC қолданбасының құрамдас бөлігі және пайдаланушының әрекеттеріне байланысты сәйкес контроллер үлгіде және көріністе жұмыс істейді, содан кейін сұрауды бастапқы жасаған пайдаланушыға жауап жібереді. Осылайша, ол қолданбаның орындалу ағынын басқару үшін модельдермен де, көріністермен де әрекеттеседі.
ASP.NET Core MVC ашық бастапқы бастапқы жеңіл көрініс құрылымы болып табылады, оны тексеру оңай және Model-View-Controller (MVC) дизайн үлгісін пайдаланып веб-қосымшалар мен веб API интерфейстерін құру үшін пайдаланылады. Сонымен, MVC - дизайн үлгісі және ASP.NET Core MVC - MVC дизайн үлгісіне негізделген негіз екенін есте сақтауыңыз керек.
ASP.NET Core MVC Framework динамикалық веб-сайттар мен веб-бағдарламаларды дамытудың шаблонға негізделген жолын қамтамасыз етеді. Бұл ASP.NET Core MVC негізі бізге түзетуді толық бақылауға мүмкіндік береді. Ол сондай-ақ сынаққа негізделген әзірлеуді қолдайды және соңғы веб стандарттарын пайдаланады.
ASP.NET Сore MVC платформасының негізгі артықшылықтары:
маршруттау;
тестілеуді жүргізу;
модельмен деректер қорын байланыстыру;
қатаң типтелген көріністер;
аймақтармен жұмыс;
модельді тестілеу және тексеру;
компоненттерді қарастыру;
фильтрлер және т.б.
Келесі қарастырыратын мәселе - жүйенің жұмыс жасау сипаттамаларын талдау. Программа жүзеге асырылған кезде ең бірінші пайда болатын негізгі элемент ол қолданушы интерфейсінің тікелу процесінен өту беті болып табылады. іске қосылған кезде жүйенің бірінші интерфейсі пайда болады. Қолданушы өзінің жеке мәліметтерін: логин және құпия сөзді енгізіп, жүйеге кіреді. Кіру барысында логин немесе құпия сөзі қате болған кезде, жүйеге кірілмейді және жеке мәліметтері дұрыс емес енгізілгендігі турады хабарлама шығады. Сәйкесінше енгізілген деректердің дұрыстығы расталса, программаныі бастапқы беті көрінетін болады. 12-суретте кіріс бетінің интерфейсі көрсетілген.
Кез келген қолданбада немесе сайтта сәйкесінше олармен жұмыс істеу үшін бірінші авторизациялау процесі өтеді. Бұл процесс пайдаланушыны сәйкестендіру және пайдаланушы деректерін өңдеу үшін пайдаланылады, осылайша пайдаланушы ақпараттық жүйенің осы пайдаланушы жұмысының анықталған және сақталған нәтижелерін көре алады.
Авторизация - белгілі бір қолданушыға ресурсқа рұқсат беру процесі.
Әрине, бұл анықтама түсініксіз болып көрінуі мүмкін, бірақ көптеген нақты өмірлік жағдайлар авторизацияның нені білдіретінін көрсетуге көмектеседі, осылайша сіз осы ұғымдарды компьютерлік жүйелерге қолдана аласыз.
Жақсы мысал - үй иесі. Меншік иесінің мүлікке (ресурсқа) толық қол жеткізу құқығы бар, бірақ басқа адамдарға қол жеткізу құқығын бере алады. Сіз иесі адамдарға кіруге рұқсат беріп жатыр дейсіз. Бұл қарапайым мысал авторизация контекстінде бірнеше ұғымдарды енгізуге мүмкіндік береді.
Пайдаланушы авторизация үдерісінен сәтті нәтижемен өтсе, келесі маңызды іс-әрекет ретінде программаның барлық басты функционалымен танысу мен сол программамен жұмыс жасау қарастырылады. Алғашқы жасайтын қадамымыз - ол программаның бастапқы, бірінші бетіне кіріп, жұмыс жасау.
Программаның оң жақтағы төбесінде жүйеден шығу батырмасы және қолданушыны көрсететін батырмасы бар 13-суретте көрсетілген. Жалпы бетте жүйеде кездесетін категориялар мен құжаттар саны көрсетіліп тұрады. Ал сол жақтағы мәзір бөлімінде қолданушы үшін қажетті құжаттар мен категорияларды басқару батырмалары бар.
Кейбір әзірлеушілер модельді тек дерекқорға қол жеткізу құралы ретінде қате түсіндіреді. Нәтижесінде бизнес логикасы контроллерге ауысады, бұл MVC архитектурасына түбегейлі қайшы келеді.
Модель тек деректерге қол жеткізу ғана емес, сонымен қатар қосымшаның логикасы, пайдаланушыдан алынған деректерді тексеру және т.б. екенін есте ұстаған жөн.
Кейбір әзірлеушілер модельді тек дерекқорға қол жеткізу құралы ретінде қате түсіндіреді. Нәтижесінде бизнес логикасы контроллерге ауысады, бұл MVC архитектурасына түбегейлі қайшы келеді.
Модель тек деректерге қол жеткізу ғана емес, сонымен қатар қосымшаның логикасы, пайдаланушыдан алынған деректерді тексеру және т.б. екенін есте ұстаған жөн.
ASP.NET Core - веб-қосымшалар, IoT қолданбалары және мобильді серверлер сияқты заманауи вебке қосылған бұлттық қолданбаларды құруға арналған ашық бастапқы, кросс-платформалық негіз. ASP.NET Core қолданбалары тегін, ашық бастапқы коды бар, кросс-платформалық қолданбаның орындалу уақыты .NET Core жүйесінде жұмыс істейді. Ол бұлтта орналастырылған немесе жергілікті түрде іске қосылған қолданбалар үшін жеңілдетілген әзірлеу ортасын қамтамасыз ету үшін жасалған. Ол ең аз шығыны бар модульдік құрамдас бөліктерден тұрады, сондықтан сіз өз шешімдеріңізді құруда икемді болып қаласыз. Windows, Mac және Linux жүйелерінде кросс-платформалық ASP.NET Core қолданбаларын әзірлеуге және іске қосуға болады.
12-cурет. Кіру беті
13-cурет. Қосымшаның негізгі беті
Мәліметтер ретінде құжат аты, категориясы және қолданушы, категория және құжаттарды байланыстыратын мәліметтер кездеседі.
13-суреттен мәзір бөлімінде конфигурация модулі және құжаттар модулі кездеседі. Егер қолданушы ретінде кіретін қызметкер жүйеге кірсе, онда конфигурация модулінде қолданушыларды басқаратын қызметтер болмайды. Администратор рөлімен кіретін программа әзірлеушілері қызметкерлер үшін қолданушыларды енгізіп, олардың мәліметтерін басқара алады.
Администратор рөлімен кірген жағдайды қарастырайық. Программа әзірлеушісі қолданушыларды анықтап, басқара алады. 14-суретте жүйедегі қолданушылар тізімі көрсетілген.
14-cурет. Жүйе қолданушылары тізімі
15-cурет. Жүйе қолданушыcын құру
Ал, келесі 15-суретте жүйеге жаңа қолданушыларды енгізу жолы бейнеленген. Сәйкесінше қолданушы құру үшін атын, электронды поштасын, рөлін және құпия сөзін енгіземіз.
Ұйым құжаттарының негізгі түрлерінің классификациясы бастапқыда қажетсіз тармақталған болып көрінеді. Бірақ бұл табиғи нәрсе, өйткені жұмыс процесі көптеген қатысушылары бар күрделі процесс. Ресми құжаттарға құрылтай, әкімшілік, ақпараттық-анықтамалық, қаржылық және кадрлық құжаттар жатады. Кәсіпорынның ағымдағы қызметінде қолданылатындарды арнайы санатқа жатқызуға болады: ресми немесе басқару құжаттары. Олар кәсіпорынның құрылымдық бөлімшелері мен оның қызметкерлерінің өзара әрекетін қамтамасыз етеді. Басқару функцияларын жүзеге асыруда қызметтік құжаттар маңызды рөл атқарады. Оларға жоспарлау, болжау, қаржыландыру, есепке алу, жабдықтау, бақылау жатады. Кез келген басқарушылық шешім кәсіпорынның ресми құжаттамасының негізінде қабылданады. Ол тиімді басқару шешімдерін қабылдау үшін ғана қажет емес, сонымен қатар олардың орындалуының дәлелі ретінде де әрекет етеді. Сонымен қатар, ол компанияның қызметін талдау үшін ақпарат көзі, анықтамалық және іздестіру жұмыстары үшін материал ретінде қызмет етеді.
Қорыта айтатын болсақ, кәсіпорын құжат айналымында көптеген құжаттар болады. Олар категориялар бойынша жіктеліп отырады. Келесі суретте категорияларды қосу қызметі көрсетілген.
16-cурет. Құжат категорияларын қосу
Құжат айналымы - кәсіпорында құжаттардың жасалған немесе қабылданған сәттен бастап орындалу аяқталғанға дейінгі қозғалысын ұйымдастыру қызметі: ұйымнан жіберу және (немесе) мұрағатқа жіберу. Құжат айналымы - құжаттардың қабылданған немесе жасалған сәттен бастап орындалуы, жөнелтілуі немесе іске тапсырылуы аяқталғанға дейінгі қозғалысы. Құжаттаманың үш негізгі ағыны бар:
басқа ұйымдардан келетін құжаттар (кіріс);
басқа ұйымдарға жіберілген құжаттар (шығыс);
ұйымда жасалған және ұйым қызметкерлері басқару процесінде пайдаланатын құжаттар (ішкі).
Ұйымға келіп түскен құжаттар мыналар арқылы өтеді:
бастапқы өңдеу;
алдын ала қарау;
тіркеу;
басшылықтың қарауы;
орындауға ұсыну.
Жүйенің әр қолданушысы сәйкесінше категориялар тізімін қарай алады. Келесі суретте категориялар тізімі анықталды. Категориялар тізімін көру үшін Manage Category батырмасын басамыз.
17-cурет. Құжат категорияларының тізімі
18-cурет. Құжатты енгізу
Келесі қарастыратын программаның бөлігі ол құжаттарды басқару, оларды енгізу, жүктеу қызметтерін қарастыру болып табылады. Сәйкесінше программамен жұмыс жасап, құжаттарды қосу үшін Create Document (Құжатты құру) батырмасын басамыз. Келесі суретте құжатты құру қызметі қарастырылды.
19-cурет. Құжатты басқару
20-cурет. Құжатты жүктеп алу процесі
21-cурет. Құжатты қосу кезіндегі қателік
Құжаттарды басқару құжат туралы мәліметтерді көруге және оны жүктеу мен жүктеп алу сияқты қызметтермен жұмыс жасауға мүмкіндік береді. Құжаттар жайлы ақпараттарды қарастыру үшін Manage Document (Құжаттарды басқару) батырмасын қолдану қажет. 19-суретте құжаттарды басқару беті көрсетілген. Ал 20-суретте жүйедегі құжаттарды жүктеп алу процесі бейнеленген.
Жалпы жүйеге құжаттардың белгілі бір түрлерін енгізуге болады. Яғни арнайы кеңейтілімі бар құжаттар қосуға болады. 21-суретте құжат кеңейтілімі сәйкес болмаған кезде қателікті көрсететін хабарлама шығуы бейнеленген. Бұл қателік Құжатты құру батырмасын басып, құжатты жүктеген кезде шығады.
Ол белгілі бір экономикалық субъектіде қабылданған басқару қызметінің әдістері мен құрылымымен анықталатын нормативтік құқықтық актілерде қалыптасады және қызмет етеді, оның алдында тұрған мақсаттар мен міндеттерді жүзеге асырады [18]. Қоғамды ақпараттандырудың қазіргі деңгейі экономикалық объектілердің әртүрлі ақпараттық жүйелерінде жаңа техникалық, технологиялық, бағдарламалық құралдардың қолданылуын алдын ала анықтайды. Кәсіпорындардың, фирмалардың жұмыс жоспарларын оңтайландыру, жедел шешімдерді ұсыну, материалдық және қаржылық ресурстарды нақты әзірлеу. Автоматтандырылған ақпараттық жүйелердің қызмет ету жағдайындағы басқару процесі объектінің сипаттамалық, құрылымдық және динамикалық қасиеттерін азды-көпті барабар ... жалғасы
Ұқсас жұмыстар
Пәндер
- Іс жүргізу
- Автоматтандыру, Техника
- Алғашқы әскери дайындық
- Астрономия
- Ауыл шаруашылығы
- Банк ісі
- Бизнесті бағалау
- Биология
- Бухгалтерлік іс
- Валеология
- Ветеринария
- География
- Геология, Геофизика, Геодезия
- Дін
- Ет, сүт, шарап өнімдері
- Жалпы тарих
- Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
- Журналистика
- Информатика
- Кеден ісі
- Маркетинг
- Математика, Геометрия
- Медицина
- Мемлекеттік басқару
- Менеджмент
- Мұнай, Газ
- Мұрағат ісі
- Мәдениеттану
- ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
- Педагогика
- Полиграфия
- Психология
- Салық
- Саясаттану
- Сақтандыру
- Сертификаттау, стандарттау
- Социология, Демография
- Спорт
- Статистика
- Тілтану, Филология
- Тарихи тұлғалар
- Тау-кен ісі
- Транспорт
- Туризм
- Физика
- Философия
- Халықаралық қатынастар
- Химия
- Экология, Қоршаған ортаны қорғау
- Экономика
- Экономикалық география
- Электротехника
- Қазақстан тарихы
- Қаржы
- Құрылыс
- Құқық, Криминалистика
- Әдебиет
- Өнер, музыка
- Өнеркәсіп, Өндіріс
Қазақ тілінде жазылған рефераттар, курстық жұмыстар, дипломдық жұмыстар бойынша біздің қор #1 болып табылады.
Ақпарат
Қосымша
Email: info@stud.kz