АҚПАРАТТЫҚ ЖҮЙЕНІ ӘЗІРЛЕУ

Жұмыс түрі: Дипломдық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 45 бет
Таңдаулыға:

Қазақстан Республикасы білім және ғылым министрлігі
Әл-Фараби атындағы Қазақ ұлттық университеті

Алайдар С.А.

СҰЛУЛЫҚ САЛОНЫНЫҢ CRM ЖҮЙЕСІН ЖАСАУ

ДИПЛОМДЫҚ ЖҰМЫС

Мамандығы 5B070300 - Aқпaрaттық жүйeлeр

Қазақстан Республикасы білім және ғылым министрлігі
Әл-Фараби атындағы Қазақ ұлттық университеті

Қорғауға жіберілген
Хаттама № ___ , __________ 2022ж.

Кафедра меңгерушісі ____________ ф.-м.ғ.к., Мусиралиева Ш.Ж.
(қолы және мөрі)

СҰЛУЛЫҚ САЛОНЫНЫҢ CRM ЖҮЙЕСІН ЖАСАУ
тақырыбында

ДИПЛОМДЫҚ ЖҰМЫС

5B070300 - Aқпaрaттық жүйeлeр

Орындаған Алайдар С.А.
(қолы)
Ғылыми жетекші Байшоланова К.С.
аға оқытушы (қолы)

Норма бақылаушы Қалидоллина Г.Т.
(қолы)
ТҮЙІНДЕМЕ

Дипломдық жұмыс кіріспеден, 3 бөлімнен, 20 сүреттен, 54 беттен, қорытынды, пайдаланылған әдебиеттер тізімінен, қосымшадан тұрады.

Зерттеу тақырыбының мақсаты. Қазіргі заманғы ақпараттық технологиялар адам қызметінің барлық салаларына, соның ішінде білім беру саласына тез қарқынмен енгізілуде. Ақпараттық ресурстардың даму деңгейі және оларды пайдалану сипаты қоғамның әл-ауқатына және белгілі бір кәсіби қызметті жүзеге асырудың тиімділігіне айтарлықтай әсер етеді.
ABSTRACT

The thesis consists of an introduction, 3 Sections, 20 drawings, 50 pages, a conclusion, A list of references, and an appendix.

Objectives of the research topic. Modern information technologies are being rapidly introduced into all spheres of human activity, including education. The level of development of information resources and the nature of their use significantly affects the welfare of society and the effectiveness of a particular professional activity.
АННОТАЦИЯ

Дипломная работа состоит из введения, 3 глав, 20 статей, 50 страниц, заключения, списка использованной литературы, приложения.

Цели темы исследования. Современные цифровые технологии быстро проникают во многие аспекты человеческой деятельности, включая образование. Уровень развития информационных ресурсов и тип их использования оказывают большое влияние на социальное благополучие и успех определенной профессиональной деятельности.
МАЗМҰНЫ
КІРІСПЕ 7
1 ЗАМАНАУИ МЕКТЕПТЕР ҮШІН АҚПАРАТТЫҚ ЖҮЙЕЛЕРДІ ЖОБАЛАУДЫҢ ТЕОРИЯЛЫҚ НЕГІЗДЕРІ 9
1.1 Ақпараттық жүйелерді жобалаудың теориялық аспектілерін зерттеу 9
1.2 Мектептердегі ақпараттық жүйелердің аналогтары 14
1.3 Ақпараттық жүйелерді әзірлеу және жобалау құралдарын теориялық зерттеу 24
2 АҚПАРАТТЫҚ ЖҮЙЕ МОДЕЛІН ТАЛДАУ 27
2.1 Оқу-тәрбие үрдісін ұйымдастыру 27
2.2 Әдістемелік жұмысты ұйымдастыру 28
2.3 Ақпараттық жүйені енгізудің орындылығы 29
2.4 Міндеттер кешенін декомпозициялау және негіздеу 30
2.5 Машинадан тыс ақпараттық қамтамасыз ету 31
2.6 Міндеттер кешенін ақпараттық қамтамасыз ету 31
3 АҚПАРАТТЫҚ ЖҮЙЕНІ ӘЗІРЛЕУ 35
3.1 Пайдаланылған бағдарламалау орталары 35
3.2 Жүйенің интерфейсі 47
Қорытынды 51
БИБЛИОГРАФИЯЛЫҚ ТІЗІМ 52
ҚОСЫМША 54

КІРІСПЕ
Қазіргі заманғы компаниялар мен ұйымдар үнемі өзгеріп отыратын ақпараттың үлкен көлемінде жұмыс істейді, оны тез талдап, дұрыс шешім қабылдау қажет. Есептеу техникасы мен ақпараттық технологиялар қарқынды дамуда.Қазір ақпараттық технологияларды дамытумен айналыспайтын компанияны немесе ұйымды табу қиын.

Фирмалардың, компаниялардың, ұйымдардың қазіргі басшылары қазіргі уақытта Компанияның табыстылығы мен табыстылығы IT-технологиялардың даму деңгейіне, ақпаратты өңдеу жылдамдығы мен сапасына, қабылданатын шешімдердің негізділігі мен салмақтылығына толығымен тәуелді екенін толық түсінеді.

Қазіргі уақытта ақпараттық жүйелерді жобалау процесі міндетті болып табылады. Бұл жағдайда, егер бұл процесті компания бірінші рет жүзеге асырмаса, онда жобалау термині ақпараттық жүйені дамыту ұғымымен теңестіріледі. Бұл соңғы жылдары Ақпараттық жүйелерді (АЖ) жобалау технологияларының қарқынды дамуын түсіндіреді.

Жұмыстың өзектілігі мектептерде осындай ақпараттық жүйені жобалау қажеттілігі болып табылады, оның мақсаты негізгі, қосымша білім беру және сабақтан тыс жұмыстарды жүзеге асыру процесін жетілдіру болып табылады. Бұл қандай да бір балалар санатына жататын мектептің әрбір оқушысының дербес деректерін (қарапайым балалар, ДМШ, үйде және жеке оқыту балалары) тез және дереу қадағалауға мүмкіндік береді.

Ақпараттық жүйелер деректерінің болуы уақытша ресурстарды үнемдеуге, сондай-ақ оқушылар туралы барлық деректерді бір жерге жүйелеуге мүмкіндік береді.

Бітіру жұмысының мақсаты Түркістан қаласындағы В. Камаров атындағы жалпы орта мектебі мысалында негізгі, қосымша білім беру және сабақтан тыс жұмыстарды жүзеге асыру процесін жетілдіру болып табылады.

Бірінші тарауда мектептің ақпараттық жүйесін жобалаудың теориялық аспектілері зерттеледі,мектептердегі ақпараттық жүйелер қарастырылады.

Екінші тарау Түркістан қаласындағы В. Камаров атындағы жалпы орта мектебінің жұмысын зерттеуге арналған, сонымен қатар пайдаланушылардың ақпараттық қажеттіліктері талданады.

Үшінші тарауда оқушының жалпы және қосымша жүктемесін есепке алудың ақпараттық жүйесін жобалау туралы ақпарат бар. Атап айтқанда, Түркістан қаласындағы В. Камаров атындағы жалпы орта мектеб ақпараттық жүйені жетілдіру регламентін әзірлеу, Түркістан қаласындағы В.Камаров атындағы жалпы орта мектеб мысалында оқушының жалпы және қосымша жүктемесін есепке алу ақпараттық жүйесі әзірленді, ақпараттық жүйе жұмысының тиімділігі негізделді

1 ЗАМАНАУИ МЕКТЕПТЕР ҮШІН АҚПАРАТТЫҚ ЖҮЙЕЛЕРДІ ЖОБАЛАУДЫҢ ТЕОРИЯЛЫҚ НЕГІЗДЕРІ

Ақпараттық жүйелерді жобалаудың теориялық аспектілерін зерттеу

Ақпараттық жүйе-деректер базасындағы ақпараттың және оның өңделуін қамтамасыз ететін ақпараттық технологиялар мен техникалық құралдардың жиынтығы.

Ақпараттық жүйелерді жобалау-бұл Ақпараттық жүйелерді құру немесе жаңарту әдістемелері мен құралдарының реттелген жиынтығы.

Ақпараттық жүйелерді жобалау АЖ әзірлеу мен жобалауға, өмірлік циклді басқаруға арналған нормативтік-техникалық құжаттамамен, АЖ ақпараттық жүйелерін жобалау негіздерімен, АЖ сәулетімен, АЖ енгізу және сүйемелдеумен байланысты теориялық ережелерді зерделеу, сондай-ақ негізгі жобалау құжаттарын әзірлеудің практикалық дағдысын алу, бизнес-процестерді модельдеу және талдау қажеттілігімен айқындалады[1].

Ақпараттық жүйелерді жобалау әрқашан жобаның мақсатын анықтаудан басталады. Кез-келген сәтті жобаның негізгі міндеті-жүйені іске қосу кезінде және оны пайдаланудың барлық уақытында қамтамасыз ету:

жүйенің қажетті функционалдығы және оның жұмыс істеуінің өзгеретін жағдайларына бейімделу дәрежесі;

жүйенің қажетті өткізу қабілеттілігі;

СҚ жүйенің сұранысқа реакциясының қажетті уақыты;

жүйенің қажетті режимде жұмыс істемеуі, басқаша айтқанда-жүйенің пайдаланушылардың сұраныстарын өңдеуге дайындығы мен қол жетімділігі;

жүйені пайдалану және қолдау оңай;

қажетті қауіпсіздік.

Жүйенің тиімділігін анықтайтын негізгі фактор-бұл жобаның өнімділігі. Жоғары өнімді жүйенің негізі керемет жобалық шешім болып табылады.
Ақпараттық жүйелерді жобалауды қамтитын үш негізгі бағыт:

- деректер базасында іске асырылатын деректер объектілерін жобалау;

деректерге сұраныстардың орындалуын қамтамасыз ететін бағдарламаларды, экрандық нысандарды, есептерді жобалау;

- нақты ортаны немесе технологияны есепке алу, атап айтқанда: желі топологиясы, аппараттық конфигурация, пайдаланылатын сәулет (файл-сервер немесе клиент-сервер), параллель өңдеу, таратылған деректерді өңдеу және т. б.

Заманауи әдіснамаға сәйкес, АЖ құру процесі АЖ өмірлік циклінің барлық кезеңдерінде келісілген модельдер қатарын құру және дәйекті түрде өзгерту процесін білдіреді. Жо-ның әрбір кезеңінде оған тән модельдер құрылады-ұйымдар, АЖ-ға қойылатын талаптар, АЖ-ға қойылатын талаптар, қосымшаларға қойылатын талаптар және т.б. модельдер жоба командасының жұмыс топтарымен қалыптастырылады, жобаның репозиторийінде сақталады және жинақталады. Модельдерді құру, оларды бақылау, түрлендіру және ұжымдық пайдалануға беру арнайы бағдарламалық құралдарды-CASE-құралдарды қолдана отырып жүзеге асырылады.

АЖ құрудың келесі кезеңдері бөлінеді:

жүйеге қойылатын талаптарды қалыптастыру;

- жобалау, іске асыру;

- тестілеу;

- қолданысқа енгізу;

- пайдалану және сүйемелдеу.

АЖ құру процесінің бастапқы кезеңі-ұйымда болып жатқан және оның мақсаттары мен міндеттерін жүзеге асыратын бизнес-процестерді модельдеу. Бизнес-процестер мен бизнес функциялары тұрғысынан сипатталған ұйым моделі АЖ-ға қойылатын негізгі талаптарды тұжырымдауға мүмкіндік береді. Әдіснаманың бұл іргелі ұстанымы жүйені жобалауға қойылатын талаптарды әзірлеуде объективтілікті қамтамасыз етеді. Содан кейін IP-ге қойылатын талаптарды сипаттайтын көптеген модельдер IP тұжырымдамалық жобасын сипаттайтын модельдер жүйесіне айналады. АЖ архитектурасының, бағдарламалық қамтамасыз етуге (БҚ) [2] және ақпараттық қамтамасыз етуге (ИО) қойылатын талаптардың модельдері қалыптастырылады. Содан кейін бағдарламалық жасақтама мен ИО архитектурасы қалыптасады, корпоративті мәліметтер базасы мен жеке қосымшалар ерекшеленеді, қосымшаларға қойылатын талаптар модельдері жасалады және оларды әзірлеу, тестілеу және біріктіру жүзеге асырылады.

Ұйым қызметін талдау сатысында орындалатын АЖ құрудың бастапқы кезеңдерінің мақсаты Тапсырыс беруші ұйымның мақсаттары мен міндеттерін дұрыс және дәл көрсететін АЖ-ға қойылатын талаптарды қалыптастыру болып табылады. Ұйымның қажеттіліктеріне сәйкес келетін IP құру процесін анықтау үшін сіз осы қажеттіліктердің не екенін анықтап, нақты тұжырымдауыңыз керек. Ол үшін тапсырыс берушілердің АЖ-ға талаптарын айқындау және оларды ұйымның мақсаттары мен міндеттеріне сәйкестігін қамтамасыз ету үшін АЖ жобасын әзірлеуге қойылатын талаптарда модельдер тілінде көрсету қажет.

АЖ-ға қойылатын талаптарды қалыптастыру міндеті ең жауапты, ресімдеу қиын және қате болған жағдайда түзету үшін ең қымбат және ауыр болып табылады. Заманауи құралдар мен бағдарламалық өнімдер дайын талаптарға сәйкес АЖ-ны тез құруға мүмкіндік береді. Бірақ көбінесе бұл жүйелер клиенттерді қанағаттандырмайды, көптеген жетілдірулерді қажет етеді, бұл IP нақты құнының күрт қымбаттауына әкеледі. Бұл жағдайдың негізгі себебі талдау сатысында АЖ-ға қойылатын талаптарды дұрыс емес, дәл емес немесе толық емес анықтау болып табылады.

Жобалау кезеңінде, ең алдымен, деректер модельдері қалыптасады. Дизайнерлер бастапқы ақпарат ретінде талдау нәтижелерін алады. Логикалық және физикалық деректер модельдерін құру мәліметтер базасын жобалаудың негізгі бөлігі болып табылады. Талдау процесінде алынған ақпараттық модель алдымен логикалық, содан кейін физикалық деректер моделіне айналады.

Деректер базасының схемасын жобалаумен қатар барлық АЖ модульдерінің ерекшеліктерін (сипаттамаларын) алу үшін процестерді жобалау жүзеге асырылады. Бұл екі жобалау процесі бір-бірімен тығыз байланысты, өйткені бизнес логикасының бір бөлігі әдетте мәліметтер базасында жүзеге асырылады (шектеулер, триггерлер, сақталған процедуралар). Процестерді жобалаудың негізгі мақсаты-талдау кезеңінде алынған функцияларды ақпараттық жүйенің модульдеріне көрсету.

Модульдерді жобалау кезінде бағдарламалық интерфейстер анықталады:
мәзірді белгілеу;

жылдам пернелер және олармен байланысты қоңыраулар.Жобалау кезеңінің соңғы өнімдері: мәліметтер базасының схемасы (талдау кезеңінде жасалған ER-модель[5] негізінде);

жүйелік модульдердің сипаттамалары жиынтығы (олар функция модельдеріне негізделген).

Бұдан басқа, жобалау кезеңінде платформаны (платформаларды) және операциялық жүйені (операциялық жүйелерді) таңдауды қамтитын АЖ архитектурасын әзірлеу жүзеге асырылады. Гетерогенді IP-де әртүрлі аппараттық платформаларда және әртүрлі операциялық жүйелерде жұмыс істейтін бірнеше компьютер жұмыс істей алады. Платформаны таңдаудан басқа, жобалау кезеңінде архитектураның келесі сипаттамалары анықталады:

бұл "файл-сервер" немесе "клиент-сервер" архитектурасы бола ма;

бұл келесі қабаттары бар 3 деңгейлі архитектура бола ма: сервер, аралық қабат бойынша (қосымшалар сервері), клиенттік бағдарламалық қамтамасыз ету;

деректер базасы орталықтандырылған немесе таратылған бола ма? Егер деректер базасы таратылса, онда деректердің дәйектілігі мен өзектілігін қолдаудың қандай тетіктері қолданылады;

деректер базасы біртекті бола ма, яғни барлық дерекқор серверлері бірдей өндірушінің өнімдері бола ма (мысалы, барлық Oracle серверлері немесе барлық DB2 UDB серверлері). Егер деректер базасы біртекті болмаса, онда әр түрлі өндірушілердің ДҚБЖ [4] арасында мәліметтер алмасу үшін қандай бағдарламалық жасақтама қолданылады (бұрыннан бар немесе жобаның бөлігі ретінде арнайы жасалған);

параллель дерекқор серверлері (мысалы, Oracle параллель сервері, DB2 UDB) тиісті өнімділікке қол жеткізу үшін пайдаланыла ма?

Жобалау кезеңі АЖ техникалық жобасын әзірлеумен аяқталады. Іске асыру кезеңінде пайдалану құжаттамасының бағдарламалық жасақтамасын жасау жүзеге асырылады.
Жеке жүйелік модульді әзірлеу аяқталғаннан кейін екі негізгі мақсатты көздейтін автономды тест орындалады:

модульдің істен шығуын анықтау (қатты іркілістер);

ерекшелік Модулінің сәйкестігі (барлық қажетті функциялардың болуы, артық функциялардың болмауы).

Автономды тест сәтті аяқталғаннан кейін модуль жүйенің дамыған бөлігіне қосылады және құрылған Модульдер тобы өзара әсерін бақылауы керек Байланыс сынақтарынан өтеді.

Әрі қарай, Модульдер тобы жұмыс сенімділігі үшін тексеріледі,яғни, біріншіден, жүйенің істен шығуын модельдеу тестілері, екіншіден, істен шығу сынақтары. Тесттердің бірінші тобы бағдарламалық жасақтаманың сәтсіздіктерінен, аппараттық құралдардың істен шығуынан кейін жүйенің қаншалықты жақсы қалпына келетінін көрсетеді. Тесттердің екінші тобы тұрақты жұмыс кезінде жүйенің тұрақтылық[2] [3] дәрежесін анықтайды және жүйенің жұмыс уақытын бағалауға мүмкіндік береді. Тұрақтылық тестілерінің жиынтығына жүйеге ең жоғары жүктемені имитациялайтын тесттер кіруі тиіс.

Содан кейін модульдердің бүкіл жиынтығы өнімнің сапа деңгейін көрсететін ішкі қабылдаудың жүйелік тестінен өтеді. Бұған функционалдылық және жүйенің сенімділігі сынақтары кіреді.

Ақпараттық жүйенің соңғы сынағы-қабылдау-тапсыру сынақтары. Мұндай тест Тапсырыс берушіге ақпараттық жүйені көрсетуді қарастырады және іске асырудың Тапсырыс берушінің талаптарына сәйкестігін көрсету үшін нақты бизнес-процестерді модельдейтін тесттер тобын қамтуы керек.

АЖ құру процесін бақылау, әзірлеу мақсаттарына қол жеткізуге кепілдік беру және әртүрлі шектеулерді (бюджеттік, уақытша және т.б.) сақтау қажеттілігі осы салада бағдарламалық инженерия әдістері мен құралдарын: құрылымдық талдауды, объектіге бағытталған модельдеуді, CASE-жүйелерді кеңінен қолдануға әкелді.

Әрбір ақпараттық жүйеде рұқсатсыз кіруден қорғауға, жүйелік оқиғаларды тіркеуге, аудитке, резервтік көшіруге, ақпаратты қалпына келтіруге белгілі бір талаптар бар, оларды жобалаудың басында сарапшылар рәсімдеуі керек. Дизайнерлер жүйенің қауіпсіздік стратегиясын жасайды. Атап айтқанда, олар тиісті компоненттер арқылы белгілі бір деректерге қол жеткізе алатын жүйені пайдаланушылардың санаттарын анықтауы керек. Бұдан басқа, қорғау объектілері мен субъектілері айқындалады[7]. Айта кету керек, қауіпсіздік стратегиясы тек бағдарламалық жасақтамамен ғана шектелмейді -- бұл бизнесті жүргізудің барлық шаралары мен ережелері болуы керек. Ақпараттық жүйенің әр құрамдас бөлігі үшін деректерді қорғаудың қандай деңгейі қажет екенін нақты анықтап, қол жетімділігі шектеулі маңызды деректерді бөліп көрсету керек. Aқпараттық жүйенің пайдаланушылары тіркеледі, сондықтан пайдаланушының идентификациясы мен аутентификациясына жауап беретін Модульдер жасалады. ДҚБЖ-нің көпшілігінде деректерді дискрециялық қорғау жүзеге асырылады, яғни деректер объектілеріне қол жеткізу реттеледі (мысалы,кестелер, көріністер). Егер деректерге қол жеткізуді шектеу қажет болса (кестедегі жеке жазбаларға, кестедегі жеке жазба өрістеріне және т.б.), онда мандаттық қорғауды жүзеге асыру керек. Дизайнерлер белгілі бір ақпарат бірлігін қорғаудың қандай деңгейі қажет және қайсысы жеткілікті екендігі туралы нақты түсінікке ие болуы керек.

Мектептердегі ақпараттық жүйелердің аналогтары

Қазіргі уақытта білім беру мекемелері қолданатын ақпараттық жүйелердің үш негізгі түрі белгілі:

ИКС-ақпараттық-контенттік жүйелер;

АБЖ-автоматтандырылған басқару жүйелері;

- тестілеу жүйесінің мәні.

Ақпараттық-мазмұндық жүйе-тұлғаның, қоғам мен мемлекеттің білім берудегі ақпараттық қажеттіліктерін қанағаттандыру үшін білім беру жүйесінің динамикалық ақпараттық моделін қолдауды қамтамасыз ететін есептеу және коммуникациялық жабдықты, бағдарламалық қамтамасыз етуді және жүйелік персоналды қамтитын кешен.Ақпараттық-мазмұндық жүйе келесі білім беру міндеттерін шешуге бағытталған:

оқушының мектептегі алғашқы күндерінен бастап соңғы бітіру емтиханына дейінгі оқу процесін сапалы мазмұнмен толтыру;

Оқу сапасын арттыруға, оқушылардың танымдық белсенділігін дамытуға ықпал ету;

мұғалім мен мекеме әкімшілігінің күнделікті операцияларды, білім беру қызметін жедел бақылау мен талдауды орындау уақытын қысқарту; жұмыстың жаңа формалары мен әдістерін енгізу.

"КМ-мектеп"Ақпараттық интеграцияланған өнімі контенттік білім беру ақпараттық жүйесінің бір мысалы болып табылады.

2 млн. астам ақпараттық объектілерді (сабақтар, репетиторлар, энциклопедиялар және т. б.) қамтитын қазіргі білім беру стандарттарына сәйкес келетін бірегей білім базасы (контентті) болуы;

контентті басқару құралдарын алуы;

мектепті басқару жөніндегі бағдарламалық кешенімен алуы;

тәулік бойы оларға білім беру процесіне барлық қатысушыларды сүйемелдеу және қолдау жүйесін қамтитын интернет-сервистерді пайдалануы. білім беру порталы "мектеп клубы" және КМ-wiki.

Білім беру мекемесінде" КМ-мектепті " пайдалану кезінде оқу іс-әрекеті тиімді ұйымдастырылады және сыныптан тыс және сабақтан тыс іс-шараларда, Жобалық іс-шараларда оқытудың ұйымдастырушылық формаларының барлық түрлері сақталады, жеке тұлғаға бағытталған оқыту принципі жүзеге асырылады,оқушылардың да, мұғалімдердің де ақпараттық мәдениеті жоғарылайды, коммуникативті, әлеуметтік-ақпараттық және АКТ қалыптасады.ақпараттық технологияларды дамытудың қазіргі деңгейіне сәйкес келетін құзыреттер.

Бағдарламалар жүйесі "1С:білім беру 4. Мектеп 2.0 " білім беру процесін ұйымдастыруға және қолдауға арналған. Жүйе 90 мыңнан астам ресурстарды қамтитын бірыңғай топтаманың цифрлық білім беру ресурстарын (СБР) пайдалануға мүмкіндік береді.

"1С:білім" бірыңғай платформасында әзірленген "1С:мектеп" жаңа сериясы Ресейдің білім беру бағдарламалары нарығында баламасы жоқ жаңа буынның өнімі болып табылады: оның[24] технологиялық мүмкіндіктері оқу процесін ұйымдастыру мен жүргізу саласындағы кез келген заманауи міндеттерді шешуге мүмкіндік береді.

"Физикон" компаниясының "ашық колледж"интернет-жобасы емтихан тапсыруға қашықтықтан дайындалу үшін. 10 жылдан астам оқу порталы College.ru жоғары сынып оқушыларына сәтті оқуға және жоғары оқу орындарына түсуге дайындалуға көмектеседі. Бүгін College.ru емтиханға дайындық кезінде керемет көмекші. (Біз ресейлік өнімдерді қарастырамыз, өйткені жүйенің құрылымы оларда айқын көрінеді):

Емтихан тестілері: емтихан тапсырмаларын орындау тренажері ("емтихан сияқты"), тренажер (кеңестермен), форманы толтыруға үйрету. Барлық тесттер 2010 федералды Педагогикалық өлшеу институтының ерекшеліктеріне сәйкес дайындалған;

Оқыту: емтихан нұсқаларын шешудің нәтижелері бойынша жеке оқу жоспары, сарапшылардың көмегі, дайындық деңгейіңізді бағалау, виртуалды оқытушымен байланыс және электрондық кеңестер алу;

Оқу құралдары: бірегей оқулықтар, Конспектілер, плакаттар - "шпаргалкалар"

Мектеп бағдарламасының негізгі пәндерін өз бетінше оқуға арналған материалдар, астрономия, биология, химия, математика, физика бойынша есептерді шешу.

Ақпараттық білім беру ресурстарының федералды орталығы-бұл Негізгі бөлімдер бойынша жүйеленген ақпарат каталогы:

Негізгі жалпы білім беру;

орта (Толық) жалпы білім беру;

бастауыш кәсіптік білім беру;

орта кәсіптік білім беру.

Федералды ақпараттық-білім беру ресурстары орталығының (ФЦИОР) жобасы білім берудің барлық деңгейлері мен сатылары үшін электрондық білім беру ресурстары мен сервистерін таратуға бағытталған. FCIOR сайты Lom стандартына негізделген метадеректердің бірыңғай ақпараттық моделін қолдану арқылы әртүрлі типтегі электронды білім беру ресурстарын каталогтауды қамтамасыз етеді.

Соңғы уақытта электрондық оқу модульдерінің үш түрін біріктіретін ашық білім беру модульдік мультимедиа жүйелері (ММС) кеңінен таралды: ақпараттық, практикалық және бақылау. Электрондық оқу модульдері оқу пәндері мен пәндердің тақырыптық элементтері бойынша құрылады. Әрбір Оқу модулі автономды және белгілі бір оқу мәселесін шешуге бағытталған дайын интерактивті мультимедиялық өнім болып табылады. Компьютерде оқу модулін ойнату үшін алдымен арнайы бағдарламалық өнімді - ОМС ойнатқышын орнату керек.

Жалпы және бастауыш кәсіптік білім беру мекемелері үшін цифрлық білім беру ресурстарының бірыңғай жинағы. Топтама түрлі цифрлық білім беру ресурстарын, әдістемелік материалдарды, тақырыптық топтамаларды, оқу қызметін қолдауға және оқу процесін ұйымдастыруға арналған құралдарды (бағдарламалық құралдарды) қамтиды.

Автоматтандырылған басқару жүйесі немесе АБЖ-технологиялық процесс, өндіріс, кәсіпорын шеңберінде әртүрлі процестерді басқаруға арналған аппараттық және бағдарламалық құралдар кешені. АБЖ әртүрлі салаларда, энергетикада, ат көлігінде қолданылады.п. автоматтандырылған Термин, Автоматты терминнен айырмашылығы, адам операторы үшін кейбір функциялардың сақталуын, ең жалпы, мақсат қою сипатын немесе автоматтандыруды қажет етпейтіндігін баса көрсетеді. Білім беру әлеуметтік-мәдени салаға жатады, ол автоматтандыру процестеріне ерекше ерекшелік береді[22]. Өндіріс саласынан айырмашылығы, материалдық емес қызметтің нәтижелері онша айқын емес: өндірілген өнімді сандық өлшеу қиын, білім беру қызметінің тиімділік критерийлері нақты және біржақты түсінілетін анықтамаға ие емес.АБЖ-ның жарқын мысалдары:

"1С:мектепті басқару" бағдарламалық кешені келесі мүмкіндіктерді ұсынады:

қызметкерлер мен оқушылар туралы деректерді жүйелеу;

оқушылардың оқу іс-әрекетінің нәтижелерін жедел жинау, есепке алу және талдау;

оқу процесін жоспарлау және ұйымдастыру мәселелерін автоматтандыру;

әкімшілік-қаржылық және шаруашылық қызметті басқару; кітапхана қызметін автоматтандыру;

тамақтану есебін ұйымдастыру.

Бағдарламалық жасақтама нарығында 15 жыл жұмыс істеп келе жатқан АВЕРС компаниясы Білім беру мекемелерінің, муниципалды және аймақтық деңгейдегі білім беруді басқару органдарының басқару, әкімшілік және қаржы-шаруашылық қызметіне арналған бағдарламалық жасақтама кешенін ұсынады.Білім беру мекемелеріне арналған желілік бағдарламалар барлық қызметкерлер үшін автоматтандырылған жұмыс орындарын құруға мүмкіндік береді: директор, директордың орынбасарлары, сынып жетекшілері, хатшы, кітапханашы, бухгалтер, мұғалімдер, медицина қызметкері, психолог және т.б. "Директор" АЖО, "кесте", Кітапхана", "Тарификация" бағдарламалық өнімдері бірыңғай деректер базасында жұмыс істейді. Қарапайым параметрлер, интуитивті интерфейс, кең мүмкіндіктер ақпаратты іздеуге, жүйелеуге, есептерді, кестелерді, графиктерді (стандартталған және еркін жасалған) бірқатар танымал қосымшаларға құруға және шығаруға кететін уақытты айтарлықтай азайтады[9].

Кешен қызметкерлер, оқушылар, оқу жоспары, емтихан,кесте, тарифтеу, кітапхана қоры және т.б. мәліметтер базасын қамтиды. Таңдау, деректерді іске қосу, басқа бағдарламалық өнімдермен біріктіру үшін 800-ден астам параметрлер ұсынылған.

"Хронобус" компаниясы оқу орындарының әкімшілік қызметін ақпараттандыру үшін бағдарламалық қамтамасыз етуді ұсынады. Мысалы-"1C: ХроноГраф мектебі 2.5 ПРОФ" - білім беру мекемесінің қызметін басқарудың 19 ақпараттық жүйесі."1С:ХроноГраф Школа 2.5 ПРОФ" бағдарламалық пакеті-бұл білім беру мекемесінің бірыңғай ақпараттық кеңістігін қалыптастыру үшін негіз ретінде жұмыс істейтін көпфункционалды жүйе. Бағдарлама кең мүмкіндіктер ұсынады:

ақпаратты қоса алғанда, базалық ақпаратты құру;

кадрлық жұмысты автоматтандыру;

оқушылар туралы деректерді жүйелеуді жүргізу;

Оқу-тәрбие процесін әкімшілендіру;

білім беру мазмұнын қолдау;

білім беру мекемесінің қаржылық және шаруашылық қызметін автоматтандыру.

Есеп беру құжаттамасын дайындау функциялары қорытынды және статистикалық есептерді Ресей Федерациясының мемлекеттік комитетінің ерікті және бірыңғай нысандарын құруға мүмкіндік береді(алайда Қазақстан Республикасы осы нысанаға көшүге жоспар құрып жатыр). Сондай-ақ, бағдарламада есептерді өз бетінше жобалау мүмкіндігі қарастырылған. Мекеме базасы бойынша деректерді Іздеуді оңтайландыру үшін бағдарлама іздеу аймағын анықтау мүмкіндігімен кілт сөздер бойынша жеке іздеу интерфейсін жүзеге асырады.

Оқу орнын басқарудың автоматтандырылған жүйесінің негізгі мақсаты сала мамандарын даярлау сапасын арттыру үшін оқу орындарының жұмысындағы технологиялық процестерді автоматтандыру және жетілдіру, жоғары оқу орындары, олардың филиалдары, техникумдар, мектептер, жол басқармалары үшін бірыңғай ақпараттық орта құру болып табылады. Жүйесі сондай-ақ, үшін арналған:

ЖОО, филиалдар, техникумдар үшін бірыңғай ақпараттық орта құру;

қазіргі жағдайда саланың жоғары білікті мамандарын сапалы даярлау бойынша оқу орнының миссиясын жүзеге асыру;

оқу орындарының негізгі және қосалқы бизнес-процестерін ақпараттық қамтамасыз ету;

оқу орнының басшылығы ретінде оқу орнын басқарудың тиімділігін арттыру;

бірыңғай корпоративтік жүйе шеңберінде барлық бизнес-процестерді басқаруды интеграциялау;

құжат айналымын автоматтандыру;

жүйені иеленудің жиынтық құнын төмендету.

NetSchool-қазіргі заманғы мектеп үшін жан-жақты ақпараттық жүйе. Бұл бағдарламалық өнім әкімшілік міндеттерді тиімді шешуге, ағымдағы оқу процесін бақылауға және осы процестің барлық қатысушылары арасында жедел байланыс орнатуға мүмкіндік береді.NetSchool мектебінің қызметкерлеріне көптеген қағаз есептерін электронды түрге көшіруге мүмкіндік береді, оларды дайындауға уақытты үнемдейді, оларды көрнекі және талдау үшін оңай қол жетімді етеді.

Электрондық журналдар жүйесі Ballov.net -оқу орнының бірыңғай ақпараттық-білім беру кеңістігін құрудың және білім беру мекемесінің оқушылардың ата-аналарымен өзара әрекеттесуінің ыңғайлы, қуатты, толығымен тегін құралы. Әрбір сынып үшін кестені жариялау, сыныптың өз атауын көрсету мүмкіндігі, мектеп туралы ақпаратты жариялау, оқушының электрондық күнделігін жүргізу, Оқу процесін бақылау, смс күнделік көзделеді.

Виртуалды мектеп-қала, өңір, ел шегінде оқу процесін және құжат айналымын басқарудың автоматтандырылған жүйесі.

Жүйеде электрондық журналдар мен күнделіктерді, сондай-ақ білім беру процесін толық бақылауға мүмкіндік беретін білім беруді басқаруға арналған есептердің жеңілдетілген нұсқаларын біріктіретін қуатты құралдар әзірленді. Жүйеде орналасқан білім беру ұйымының барлық қызметкерлері туралы ақпарат Кадрлармен жұмысты жеңілдетеді, сонымен қатар "Виртуалды мектеп" сыныптар мен оқушылар үшін барлық қажетті ақпаратты сақтайды: оқушының жеке деректері, сыныптар тізімі, кіші топтар, жеке оқу жоспарлары.

Виртуалды мектеп келесі мәселелерді шешеді:

мектептер мен білім басқармасына мекеме, қызметкерлер, оқушылар және олардың ата-аналары(заңды өкілдері) туралы алғашқы ақпаратты алуға мүмкіндік береді;

сілтеме типтік журналды электронды түрге аударуға мүмкіндік береді; бұл SMS-тарату жүйесін енгізу арқылы оқушылардың сабаққа қатысуы мен үлгерім көрсеткіштерін жақсартады;

ата-аналардың бала туралы ақпаратты интернет арқылы алуына мүмкіндік береді;

стандартты нысандарға сәйкес қажетті есептілікті жедел қалыптастыруға мүмкіндік береді. ЖМ ИСО-ға қол жеткізу Интернет арқылы, стандартты интернет браузерлерінің көмегімен жүзеге асырылады.

Виртуалды мектеп төрт блокқа бөлінеді:

Әкімшілік блок;

2. Әлеуметтік блок;
3. Білім беру блогы;

4. Қауіпсіздік блогы.

Әкімшілік блокқа мыналар кіреді:

Жалпы мәліметтер;

Материалдық-техникалық базасын жасау;

білім беру процесін жүргізу;

Тәрбие жұмысын;

"Мектеп картасы" бөлімінде білім беру мекемесі туралы барлық ақпарат орналасқан. Онда жалпы мәліметтер де, материалдық-техникалық және нормативтік база туралы мәліметтер де бар.

Негізгі формаларға енгізілген деректер жүйенің басқа модульдерінде автоматты түрде қол жетімді болады.

Виртуалды мектеп сыныптар мен оқушылар бойынша барлық қажетті ақпаратты сақтайды[10].

Жүйе дайындалған үлгілерге сәйкес, сондай-ақ есеп конструкторы негізінде өңірлік және федералдық есептілікті қалыптастыруға мүмкіндік береді.

Жүйе әр нақты Мектептің әдістемелік бірлестіктері мен шығармашылық топтарының жұмысы туралы барлық ақпаратты сақтайды.

Білім беру блогы.

Оқушыларға ұсынылатын білім беру қызметтерінің кең спектрі арқылы жүзеге асырылатын жүйелік бағыт.

Қамтиды:

Виртуалды кітапхана;

бейнеконференциялар;

ЖОО-ға дейінгі дайындық.

Виртуалдық мектеп дарынды оқушыларды іздеу және қолдау жүйесін құрады, жеке жобаларды іске асыруға көмек көрсетеді.

Қамтиды:

Ақпараттық портал;

оқушы портфолиосын құру;

мұғалім портфолиосын құру;

SMS-хабарлама жасау;

мамандарға кеңес беру.

Оқушы портфолиосы оқушылардың іс-әрекетінің нәтижелерін объективті бағалаумен мәселені шешуге, дарынды оқушыларды анықтауға және оларға қажетті қолдау көрсетуге мүмкіндік береді.

Жылдам іздеу жүйесін бірнеше секунд ішінде көрсетілген критерийлер бойынша қызығушылық танытатын адамдарды таба аласыз.

Қауіпсіздік блогы мыналарды қамтиды:

Қорғалған байланыс;

жабық әлеуметтік желі;

өткізу жүйесі;

жеке деректерді өңдеу және сақтау.

Виртуалды мектеп деректерді рұқсатсыз қол жеткізуден қорғауды қамтамасыз етеді және жүйеде пайдаланылатын ақпараттың сақталуына кепілдік береді.

Виртуалды мектеп келесі модульдерді қамтиды:

электрондық журнал;

электрондық Күнделік;

мектеп бойынша анықтамалық деректер;

мұғалімдер, оқушылар, ата-аналар бойынша деректер базасы;

балалардың үлгерімі мен қатысуы туралы ата-аналарды SMS-хабарландыру;

деректер базасы бойынша кешенді іріктеу (іздеу).

Еуропалық компьютерлік жүргізуші куәлігі (ECDL-Еуропалық компьютерлік құқық, сондай-ақ ICDL-Халықаралық Компьютерлік жүргізуші куәлігі, Халықаралық компьютерлік құқық) - дербес компьютерді иелену дағдыларын әлемдік жетекші сертификаттау. Бүгінгі таңда әлемнің 166 елінде 6,5 миллионнан астам адамның сынақтан өткендігі ecdl-шеберхананы сертификаттауды компьютерлік сауаттылықтың жаһандық стандартына айналдырады.

Білімді интерактивті тестілеу жүйесі "СИнТеЗ: NetSchool үшін" - бұл NetSchool жүйесіне арналған модуль, тестілеу, Тестілеу және тестілеу кезінде алынған нәтижелерді талдауға арналған.

eTest-компьютерде тест дайындауға және өткізуге арналған бағдарламалық кешен. test екі бөлімнен тұрады: eTeditor тест редакторы (оқытушының жұмыс орны) және eTester тестілеу бағдарламасы (оқушының жұмыс орны).

Редакторда тест сұрақтарын сақтау үшін иерархиялық құрылым құруға, нақты сұрақтар мен сұрақтар топтарына түсініктемелер қосуға, деректерді импорттауға және экспорттауға болады.

1.3 Ақпараттық жүйелерді әзірлеу және жобалау құралдарын теориялық зерттеу

АЖ-ны жобалау пәндік аймақты модельдеуге негізделген. Дұрыс жұмыс істейтін бағдарламалар жүйесі түрінде IP жобасының тиісті пәндік аймағын алу үшін Болашақ ақпараттық жүйенің жұмысының барлық аспектілерін көрсететін модельдің тұтас, жүйелік көрінісі болуы керек. Сонымен қатар, тақырып аймағының ішкі моделі зерттелетін тақырып аймағының құрылымын немесе жұмысын модельдейтін және осы аймаққа сәйкес келетін негізгі талапқа жауап беретін кейбір жүйені түсінеді[7].

Пәндік аймақты алдын-ала модельдеу жобалау жұмыстарының уақыты мен уақытын қысқартады және тиімді және сапалы жоба алуға мүмкіндік береді. Пәндік аймақты модельдеусіз, стратегиялық мәселелерді шешуде көптеген қателіктер жіберілу ықтималдығы жоғары, бұл экономикалық шығындарға және жүйені кейінгі жобалауға жоғары шығындарға әкеледі. Нәтижесінде АЖ жобалаудың барлық заманауи технологиялары пәндік аймақты модельдеу әдістемесін қолдануға негізделген.

АЖ - ны іске асыру кезінде ең танымал ДҚБЖ-MS Access қолданылады.

Microsoft Access ДҚБЖ Microsoft Office қолданбалы бағдарламалық пакетінің бөлігі болып табылады. Бұл ДҚБЖ дерекқорды тиімді дамыту мен сүйемелдеуді қамтамасыз ете алатын функционалды жүйе болып табылады. MS Access ДҚБЖ объектілермен жұмыс істеуге көбірек бағытталған (кестелер, сұраулар, макростар, формалар, есептер, беттер, Модульдер). MS Access бағдарламалық құралдары объектілерді құру процесін автоматтандыруға және сақталған деректерге қол жетімділікті қамтамасыз етуге, мәліметтер базасының кестелерін талдауға және деректерді икемді түрде өзгертуге мүмкіндік береді. Деректермен кез-келген басқару жұмыстарын орындау үшін тиісті бағдарламалық компоненттер бар.

MS Access ДҚБЖ-де реляциялық дерекқорды құру процесі кестелер арасындағы қатынастарды нақты көрсететін деректер схемасын құру кезеңін қамтиды, сонымен қатар сақталған деректерді өңдеу кезінде байланыстарды пайдаланудың ыңғайлы құралдарын қамтамасыз етеді[7].

MS Access үшінші тараптың дерекқорды басқару жүйесінің деректерін пайдалана алады. Мысалы, осы ДҚБЖ-де dBase, Paradox, FoxPro ДҚБЖ файлдары, сондай-ақ сақталған деректерге (Open Database Connectivity) ашық қол жетімділікті қамтамасыз етудің қолданыстағы стандарттарын қолдайтын мәліметтер базасы тікелей өңделуі мүмкін: Microsoft SQL Server, Oracle[5].

Сур. 1.3.1. - MS Access2010 ДҚБЖ интерфейсі

ДҚБЖ жергілікті дерекқорды, файлдық сервері бар желідегі жалпы дерекқорды іске асырудың, SQL арқылы дерекқормен жұмыс істейтін бағдарламалық қосымшаны құрудың барлық қажетті құралдарын қамтиды.

Пайдаланушы мен жүйелік дерекқорға деректерді сақтауды және жүктеуді жүзеге асыратын деректер менеджері-Microsoft Jet дерекқорының ядросы. Access ДҚБЖ Microsoft Jet 4.0 дерекқорының өзегі негізінде жасалған. Бұл нұсқа деректерді өңдеуде жоғары өнімділікке және желінің өзара әрекеттесуінің жақсартылған сипаттамаларына ие.

Access ДҚБЖ-де DDE технологиясын қолдайтын әртүрлі Windows қосымшаларымен икемді динамикалық деректер алмасудың барлық мүмкіндіктері ұйымдастырылған. MS Access сонымен қатар басқа қосымшалардың объектілерімен байланыс орнатуды немесе объектілерді дерекқорға біріктіруді қамтамасыз ететін объектілерді енгізу және байланыстыру (OLE) механизмдерін қолдайды. Мұндай нысанды іске қосу оны жасаған бағдарламаны іске қосуды бастайды, ал пайдаланушы нысанды өзгерте алады. Осының арқасында объектіні басқа нысандарды өзгертпестен жаңартуға болады, ал өзгертілген объектінің соңғы нұсқасы әрдайым дерекқорда өзекті болады[19].

Windows-тың әртүрлі бағдарламалық Қосымшаларының құжаттары енгізілетін объектілер ретінде әрекет ете алады: суреттер, кестелер, графиктер немесе медиа файлдар.

MS Access-тің маңызды артықшылығы-пайдаланушының ыңғайлы жұмысын қамтамасыз етуге мүмкіндік беретін интуитивті орналастырылған компоненттері бар түсінікті және ыңғайлы графикалық пайдаланушы интерфейсі. Деректер базасының кестелерімен және басқа нысандармен жұмыс істеу үшін MS Access мәзір мен басқару құралдарының әртүрлі командаларын ұсынады. MS Office Қосымшаларының интерфейсі бірыңғай және құрылымдалған болғандықтан, пайдаланушыға осы жүйеде жұмысты игеруге көп уақыт қажет емес.

Нысандарды әртүрлі мәліметтер базасы арасында тасымалдау мүмкіндігі қолдау табады. Ол үшін Бір компьютерде екі Microsoft Access тапсырмасын іске қосу керек. Сондай-ақ, Сұраулар мен access кестелерін басқа бағдарламалық қосымшаларға, соның ішінде MS Word және Excel бағдарламаларына тасымалдауға болады.

Access ДҚБЖ-де барлық функцияларды орындауды автоматтандыру процесін ұйымдастыру арқылы пайдаланушының еңбек өнімділігінің жоғары деңгейін қамтамасыз ететін пайдаланушыға қажетті басқару әрекеттерін таңдауға бағдарлауға мүмкіндік беретін IntelliSense технологиясын пайдалану мүмкіндігі қарастырылған. Мәтінмәндік-тәуелді анықтамалық ақпаратты құрылымдық және реттелген түрде беру сізді қызықтыратын ақпаратты тез табуға мүмкіндік береді[18].

MS Access ДҚБЖ талдауы оны қолданудың келесі артықшылықтарын анықтады:

іске асыру құралдарының қарапайымдылығы мен икемділігі;

VBA макростарының кіріктірілген тілін қолданудың кең мүмкіндіктері, көрнекі визуализация және ақпаратты ұсыну;

пайдаланушының талабы бойынша модульдерді инициализациялау және пайдалану;

mde форматындағы ықшам файлдарды пайдалану;

Windows операциялық жүйесінің кітапханаларын біріктіру;

ДҚБЖ икемді конфигурациялау мүмкіндігінің тізімі;

индекстерді пайдалану мүмкіндігінің нұсқасы;

орындалатын сұраныстарды оңтайландыруға қолдау көрсету.

2 АҚПАРАТТЫҚ ЖҮЙЕ МОДЕЛІН ТАЛДАУ
2.1 Оқу-тәрбие үрдісін ұйымдастыру

Мектептің оқу-тәрбие қызметі мемлекеттік жалпыға міндетті білім беру стандарттары негізінде әзірленген оқу жоспарлары мен бағдарламаларына сәйкес жүзеге асырылады. Базистік оқу жоспарының вариативтік бөлігінің құрамына кіретін оқу пәндері бойынша оқу жұмыс жоспары мен бағдарламаларын әзірлеуді мектеп дербес жүзеге асыруға құқылы.

Негізгі жалпы және орта білім берудің жалпы білім беру бағдарламасын меңгеру бітірушілерді міндетті қорытынды мемлекеттік аттестаттаумен аяқталады, оны өткізу тәртібін ҚР Білім министрлігі айқындайды.

Мектеп білім алушыларды аралық аттестаттаудың нысандарын, тәртібін және кезеңділігін таңдауда дербес болады.

Мектептегі тәртіп студенттер мен мұғалімдердің адами қадір-қасиетін өзара құрметтеу негізінде сақталады.

Тәрбиелік бағдарламалар білім беру бағдарламаларының құрамдас бөлігі болып табылады және білім алушылардың патриоттық, жоғары мораль мен имандылыққа, сондай-ақ жан-жақты мүдделері мен қабілеттеріне тәрбиелеуге бағытталған.

Оқыту мен тәрбиелеу тілі Қазақ тілі болып табылады. Мектеп ана тілін білу мен дамытуды, сондай-ақ мемлекеттік жалпы білім беру стандартына сәйкес мемлекеттік және шет тілдерінің бірі ретінде орыс тілін оқытуды қамтамасыз етеді[20].

Мектепте оқу процесін ұйымдастыру сабақ кестесімен реттеледі. Кестеде оқу сабақтарының күнделікті саны, ұзақтығы және жүйелілігі көрсетіледі.

Сабақтар мен зертханалық сабақтарды өткізу кезінде, шет тілдерін, информатиканы оқу кезінде сыныпты екі топқа бөлу жүргізіледі. Оқу жылының басталу және аяқталу уақытын және каникул ұзақтығын ҚР Білім министрлігі белгілейді.

Үлгерімді ағымдағы бақылау бес балдық жүйе бойынша жүзеге асырылады. Оқуда жоғары нәтижелерге қол жеткізген, шығармашылық және ғылыми - зерттеу қызметіне бейімділік танытқан білім алушыларға директордың бұйрығымен көтермелеу шығарылады.

Ауыстыру және бітіру емтихандары ҚР Білім Министрлігінің, муниципалдық білім беру департаментінің үлгілік нұсқаулықтары мен бұйрықтарына сәйкес жүргізіледі.

Мектеп қорытынды мемлекеттік аттестаттаудан өткен білім алушыларға мемлекеттік үлгідегі ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.