Жалпыадамзаттық құндылықтарды бекітетін қағидаларға адамның қолайлы қоршаған ортаға құқығы жəне оның табиғатты қорғау міндеті

Жұмыс түрі: Дипломдық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 59 бет
Таңдаулыға:

М. Өтемісов атындағы Батыс Қазақстан университеті

«Тарих, экономика және құқық» факультеті

Дипломдық жұмыс

Тақырыбы: « Экологиялық құқық бұзушылық салдарынан азаматтық жауапкершілікке тарту. »

5В030100 «Құқықтану»

Орындаған: Юр-47 топ

студенті Абзалова Ж. А.

Ғылыми жетекші: з. ғ. м., аға

оқытушы Базарғалиева Ж. А.

Орал, 2022

Мазмұны

Кіріспе . . . 3

1- Тарау. Қазақстан Республикасының экологиялық құқық бұзушылықтың мәні мен өзгешеліктері

1. 1. Қазақстан Республикасының экологиялық құқығының түсінігі, пəні, əдістері . . . 6

1. 2. Экология құқығының негіздері . . . 11

1. 3. Экологияyны қорғау жəне табиғи ресурстарды пайдалану саласында мемлекеттік-құқықтық реттеу механизмі . . . 16

1. 4. Экологияны қорғау саласындағы заңнаманы бұзғаны үшiн заңды жауапкершiлiк. 25

1. 5. Экология заңнамасын және оның құрамын бұзғаны үшін материалдық жауапкершілік . . . 31

2- тарау. Экология заңнамасын бұзу салдарынан келтірілген материалдық залалды өтеудің құқықтық негіздері

2. 1. Азаматтық құқықтарды қорғау және зиянды өтеу . . . 39

2. 2. Экологияға келтiрiлген залалды өтеудi құқықтық реттеу әдiстерi және олардың тиiмдiлiгiн арттыру мәселелерi . . . 45

Қорытынды . . . 53

Пайдаланылған әдебиеттер . . . 57

Кіріспе

Республика басшысы "Қазақстан - 2050" жаңа стратегиясында, билікке "қоңыр экономикадан" "жасыл экономикаға" көшу міндетін қойды. Біздің заманымыздың табиғи мәселесі қиын, көп деңгейлі мәселе бүкіл әлемде алға жылжуға ие. Қазақстанда тұрақты ұлғаю проблемасы өңірдің табиғатты қорғау мәселелерін шешу тұрғысынан қарастырылуда.

21 ғасырдың басында қаржылық жаһанданудың қарқыны мыңжылдықтың жалпы қарауына жаңа серпін берді.

Қоршаған ортаны қорғау - қазіргі заманның өзекті мәселелерінің бірі. Ғылыми-өнеркәсіптік өсу сонымен қатар табиғи саладағы антропогендік қысымның жоғарылауы экологиялық жағдайдың шиеленісуіне әкеледі: табиғи ресурстардың қорлары азаяды, адам мен табиғаттың арасындағы табиғи байланыс жоғалтылады, эстетикалық құндылықтар жоғалады, адамдардың денсаулығы және адамгершілігі жоғалады, шикізаттық нарықтар, өмірлік кеңістік үшін экономикалық және саяси күрес күшейеді.

Қазақстан Республикасына келетін болсақ, онда ол ең нашар экологиялық жағдайы бар мемлекеттердің қатарына жатқызылады. Табиғи сфераның бітелуі үлкен деңгейге жетті. Тек экономикалық сипаттағы шығындар экологиялық сипаттағы және адамдардың денсаулығына зияндылықты ескермегенде сарапшылардың есептеулеріне сәйкес мемлекеттің ұлттық табысының жартысына тең соманы құрайды. ҚР-ның бастапқы учаскесіндегі табиғи мәселе-қоршаған ортаны ластауы.

Жыл сайын экологиялық құқық бұзушылықтардың саны артып келеді. Олар қоғамдық қауіпсіздіктің күйіне әсер етеді, көптеген аудандарда саяси тұрақсыздықтың факторы ретінде көрінеді. Экологиялық құқық бұзушылықтар тек мемлекеттің экономикасына ғана зиян әкеліп қоймай, сонымен бірге адамның тіршілік етуінің биологиялық негіздерін бұзады.

Мұның бәрі барлық мемлекеттік, соның ішінде құқық қорғау органдарының, адамның тіршілік ету ортасын қорғау мен қалпына келтірудің дәрежесін жоғарылату қажеттілігін анықтайды.

Экологиялық заңнаманы зерттеу құқықты негіздейтін және олармен қорғалатын және сонысымен қоғамдық және жеке мүдделерге зиян әкелетін мүдделерді құқық бұзушылықтар болғандықтан маңызды. Бұл құқық бұзушылықтың жағымсыз салдарларында көрінеді, олар құқықтық тәртіптің бұзылуын, қоғамдық қатынастардың ұйымсыздығын және бір уақытта азайтылығын, қандай да бір құндылықтың, субъективті құқықтың жойылуын, оларды қолданудың шектелуін, басқа субъектілердің мінез-құлық еркіндігінің ығыстырылуын көрсетеді.

ҚР-да бар, сондай-ақ саланың төңірегіндегі қорғанысты қозғайтын заңнамалық іс-қимылдар кешені табиғатты үнемдеуді жаңартудың басты құралы болып саналады.

Қазақстан Республикасы Конституциясының 31-бабында: «Мемлекет адамның өмір сүруі мен денсаулығына қолайлы айналадағы ортаны қорғауды мақсат етіп қояды. Адамдардың өмірі мен денсаулығына қатер төндіретін деректер мен жағдаяттарды лауазымды адамдардың жасыруы заңға сәйкес жауапкершілікке әкеп соғады» делінген.

Осыған байланысты қоршаған табиғи ортаны қорғау мемлекеттің міндеті ретінде белгіленген. Сонымен бірге Қазақстан Республикасының әрбір азаматына табиғатты сақтау және оның байлықтарына ұқыптылықпен қарау міндет.

Табиғат пен оның байлықтары Қазақстан халқының өмірі мен қызметінің, олардың тұрақты әлеуметтік-экономикалық дамуы мен әл-ауқатын арттырудың негізі. Қазақстан Республикасы Конституциясының 38-бабына сәйкес, Қазақстан Республикасының азаматтары табиғатты сақтауға және табиғат байлықтарына ұқыпты қарауға міндетті. Себебі, экологиялық құқық бұзушылық үшін жауапкершілік қарастырылған. Қоршаған ортаны қорғаудың маңызды бағыты - зиянды заттардың мөлшерін азайту, жаңа тазалағыш құрылғылар құрастыру, лас көздерін жою, қалдықтарды қайта өндіру, судың тұздалмауын қамтамасыз ету, өнеркәсіптік өндіріс қалдықтарынан тұратын газдарды тазалау, зиянсыздандыру.

Алайды, осы заң принциптері өкінішке қарай, біркелкі сақталмай келеді. Оған дәлел сотқа келіп түсетін талаптардан байқалады. Экономикалық соттың қарауына негізінен экологиялық реттеу, бақылау және мемлекеттік инспекциясы тарапынан заңды тұлғалар мен жеке кәсіпкерлерге байланысты берілген нұсқамаларды орындауға мәжбүрлеу туралы талап арыздар легі басым. Мұндай нұсқамалардың белгілеген мерзімінде орындалмауын мемлекеттік мекемелер негізінен бюджеттік қаржының бөлінбеуімен түсіндірсе, кейбір заңды тұлғалар мен жеке кәсіпкерлер қаржы тапшылығымен байланыстырып жатады.

Құқықтың қағидалары - Қазақстан Республикасы Конституциясында көрсетілген негізгі бастамалар, басшы идеялар мен құқық ережелері. Қоршаған ортаны қорғаудың негізгі қағидаттарын қарастырасақ, қолайлы қоршаған ортаға және тұрақты дамуға адам құқығының басымдылығы қағидаты. Адамдардың табиғатпен үйлесімділікте, салауатты және жемісті өмір сүруге құқығы бар; мемлекеттің табиғи ресурстарды пайдалануға егемендік қағидаты. Мемлекет қоршаған ортаны қорғау саласында тиімді заңдық актілер қабылдайды; әрбір адамның қоршаған ортаны қорғау ісіне қатысу қағидаты. Табиғаттың жағдайы әрбір адамға байланысты болады, біз табиғат үшін жауаптымыз және болашақ ұрпақ үшін табиғат байлығын сақтауға бар күшімізді жұмсауға тиістіміз; қоршаған ортаны қорғаудағы жауаптылық қағидаты.

Қоршаған орта мен адам өмірін қорғауға қолайлы жағдай жасау демократиялық мемлекеттің басты мақсаты болып табылады. Осыған байланысты мемлекет өз органдарына кешенді экономикалық, техникалық, ұйымдастырушылық-құқықтық шараларды жүргізуді міндеттейді. Әрбір адам қоршаған ортаны ластамай, табиғатты аялап, аялай білуі керек. 1992 жылы БҰҰ Конференциясы Бразилияда қоршаған орта және оның дамуы туралы Рио-де-Жанейро декларациясын қабылдады. Бұл декларацияға Қазақстан да қосылды. Елімізде қоршаған ортаны қорғауға қатысты бірнеше заңнамалық актілер қабылданды. Мақсат - еліміздің табиғи байлығын болашақ ұрпақ үшін сақтау.

Зерттеу жұмысының теориялық құндылығы. Зерттеу жұмысының барысында экологиялық құқық бұзушылық саласындағы үлкен канал ашылып, оның бірегей зерттеу объектісі, ғылыми ұстанымдары, түрлері мен үлгілері анықталды. Зерттеу нәтижелері құқық саласындағы қолдану ерекшеліктеріне нақты үлес қосады. Зерттеу барысында жасалған тұжырымдамалар мен нәтижелер экологиялық құқық бұзушылықтың дамуына және қалыптасуына ықпал етеді.

Зерттеу жұмысының практикалық құндылығы. Алынған мәліметтерді экологиялық құқық бұзушылықтар бойынша ғылыми-зерттеу жұмыстарына, сонымен қатар курстық, дипломдық жұмыстарды, диссертацияларды жазу үшін пайдалануға болады. Сондай-ақ, бұл зерттеу жұмысын заң сабақтарында, практикалық сабақтарда, лекцияларда қолдануға болады.

Жұмыстың құрылымы зерттеу мақсаты мен міндетімен анықталады. Жұмыс кіріспеден, 2 тараудан, қорытындыдан, пайдаланылған әдебиеттерден тұрады.

1 - Тарау. Қазақстан Республикасының экологиялық құқық бұзушылықтың мәні мен өзгешеліктері

Қазақстан Республикасының экологиялық құқығының түсінігі, пəні, əдістері

Қоршаған табиғи ортаны қорғау жəне табиғи ресурстарды ұтымды пайдалану - қоғамның экономикалық даму барысын жетілдірудің міндетті шарты.

Біздің елімізде табиғатты қорғау жəне табиғи ресурстарды ұтымды пайдалану қоғамның дамуының конституциялық қағидаларына енгізілген, ол əрбір адамның парызы ретінде жалпымемлекеттік, жалпыхалықтық міндет болып табылады.

Қазіргі заманда экология табиғат пен қоғам арақатынастарын зерттейтін ғылым болып танылады. Онда адам мен табиғаттың өзара тікелей байланысты екені көрініс табады.

Адамзаттың тіршілік ортасының айрықша күйзеліске ұшырауына байланысты табиғи ортаны қорғау ісіне кеңінен мəн беріліп отыр.

Табиғи ортаның қолайлы болуы - қоғамның экономикалық жəне əлеуметтік дамуына əсер ететін қажетті шарт. Экологиялық ахуалдың төмендеуі адамдардың тұрмыс деңгейін нашарлатады. Мұндай жағдайға сай, табиғи ортаны қорғаумен қатар, экологиялық зардап шеккен халықты əлеуметтік жағынан қорғау жəне экономикалық жəрдем көрсету шаралары туындайды.

Мұны біздің республикамыздағы Семей ядролық сынау полигоны мен Арал апаты тікелей көрсетіп отыр.

Табиғатты қорғау - табиғаттың өзіндік болмысын сақтау немесе оны қалпына келтіру арқылы табиғи ресурстарды ысырапсыз пайдалану үшін құрылған мемлекеттік жүйедегі қоғамдық шара. Ол əр түрлі тəсілдермен жүзеге асырылады. Соның бірі - қоршаған ортаны құқықтық қорғау.

Экологиялық құқық дегеніміз осы кезең мен болашақтың, адамдардың мүдделері үшін қоғам мен табиғат аясындағы қоғамдық қарым-қатынастарды реттеуге бағытталған жаңа құқық салаларының бірі болып табылады.

Қазақстан Республикасының экологиялық құқығы құқық саласы ретінде қоршаған ортаны қорғауға жəне табиғи ресурстарды пайдалану мен тығыз байланысты қоғамдық қатынастарды реттейтін құқықтық нормалардың жиынтығын болып танылады.

Экологиялық құқығы құқық саласы ретінде танылу үшін мынадай негіздер болуы тиіс.

Біріншіден, өзіндік құқықтық реттеу пəні, яғни бір-бірімен тығыз байланыстылығы, қоршаған ортаны қорғау мен табиғи ресурстарды пайдалану негізінде туындайтын қоғамдық қатынастардың жиынтығы.

Екіншіден, бұл қатынастарды арнайы түрде реттеуге бағытталған заңнамалар жүйесі, қазіргі кезде Қазақстанда бұл жүйені Экологиялық Кодекс бастайды жəне кем дегенде оннан астам арнайы заңнамамалар орын алады.

Үшіншіден, мемлекеттің экологиялық мəселелерді шешуге мүдделі екендігі қазіргі күні күмəн туғызбайды. Бұл мүдделер мемлекетттік экологиялық саясат арқылы қамтамасыз етіледі.

Төртіншіден, экологиялық құқығының өзіне тəн құқықтық қағидалары мен жүйесі де бар. Бұл мəселелер төменде нақты көрсетілген.

Экологиялық құқықтың негізгі бастауы, қайнар көзі болып табылатын Қазақстан Республикасының Экологиялық Кодексі адамның өмірі мен денсаулығы үшін қоршаған ортаның қолайлы болуына тиісті құқығын қамтамасыз етуге, қазіргі жəне болашақ ұрпақтың мүдделерін көздеп, қоршаған ортаны қорғаудың құқықтық, экономикалық жəне əлеуметтік негіздерін белгілеуге жəне адам қызметінің осы табиғи ортаға зиянды ықпал жасауына жол бермеуге, табиғи тепе-теңдікті сақтау мен табиғатты ұтымды пайдалану ісін ұйымдастыруға бағытталған.

Қазақстан Республикасының орнықты дамуының экологиялық негіздері болып мыналар табылады: адам өмірі мен денсаулығы үшін қолайлы қоршаған ортаны қамтамасыз ету жөніндегі мақсатқа мемлекеттің қол жеткізуі; қоршаған ортаны қорғау жəне биоəртүрлілікті сақтау; Қазақстан Республикасының өз табиғи ресурстарын өндіруге құқықтарын қамтамасыз ету мен іске асыру жəне табиғи ресурстарды пайдалану мен қоршаған ортаға əсер ету мəселелерінде ұлттық мүдделерді қорғау; қазіргі жəне болашақ ұрпақтардың сұранысын əділ қанағаттандыру; өндіріс пен тұтынудың орнықты үлгілерін дамыту; қоршаған ортаның жай-күйін есепке ала отырып, экологиялық нормалаудың əлеуметтік жəне экономикалық даму талаптарына сай келуі; əрбір адамның экологиялық ақпаратқа қол жеткізу құқығын сақтау жəне жұртшылықтың қоршаған ортаны қорғау мен орнықты даму мəселелерін шешуге жан-жақты қатысуы; қоршаған ортаны қорғау саласында қабылданатын шаралардың жариялылығын қамтамасыз ету; Жердің экожүйесінің салауатты жай-күйі мен тұтастығын сақтау, қорғау мен қалпына келтіру мақсатындағы жаhандық əріптестік; қоршаған ортаға залал келтіргені үшін жауаптылыққа қатысты халықаралық құқықтың дамуына жəрдемдесу; қоршаған ортаға елеулі залал келтіретін немесе адам денсаулығы үшін зиянды деп есептелетін қызмет пен заттардың кез келген түрлерін басқа мемлекеттерге көшіру мен ауыстыруды тежеу, болдырмау, сондай-ақ қоршаған ортаға елеулі немесе орны толмайтын залал қатері төнген жағдайларда сақтандыру шараларын қолдану болып табылады.

Республикада қоршаған ортаны қорғау жөніндегі қатынастар еліміздегі табиғи ортаны жер, жер қойнауы, су, орман, атмосфералық ауаны, жануарлар мен өсімдіктер дүниесін қорғау туралы заңдары мен ол заңдарды қолдану жөніндегі өзге де Қазақстан Республикасының құқықтық актілерімен реттеледі.

Ол заңдардың міндеттері:

- адамның өмір сұруы үшін қолайлы ортаны қамтамасыз ету, табиғи реусурстарды ұтымды пайдалану, ұзақ мерзімге сақтау, қоршаған ортаны сауықтыру мен жақсарту, оған шаруашылық жəне өзге де қызметтің зиянды ықпал жасауына жол бермеу осы саладағы қоғамдық қатынастарды реттеу;

- экологиялық қатынастар саласында мемелкеттің, азаматтардың, мекемелер мен ұйымдардың құқықтары мен заңды мүдделерін қорғау;

- Қоршаған ортаныт қорғау заңдарын бұзғаны үшін құқықтық жауаптылық шараларын белгілеу;

- əр алуан экологиялық жүйелер мен ландшафтарды, бірегей табиғи объектілерді жəне соларға байланысты мəдени мұраны сақтау;

- экологиялық заңдылық пен құқықтық тəртіпті нығайту.

Қазақстан Республикасының мемлекеттік экологиялық саясаты əр түрлі бағыттағы қызметтер арқылы жүзеге асырылады. Олардың ішінде мынадай қызметтерді атауға болады:

- Қоршаған ортаны қорғау мен табиғи ресурстарды пайдалану саласында нормативтік құқықтық актілерін қабылдау жəне оларды орындалуын қамтамасыз ету;

- табиғи ресурстарды есепке алу, бағалау;

- қоршаған ортаны қорғау мен табиғатты пайдаланудың экономикалық механизмдерін белгілеу (жоспарлау, қаржыландыру, ақы төлеу, экологиялық сақтандыру т. б. ) ;

-экологиялық нормалау мен экологиялық мониторингті ұйымдастыру жəне жұргізу;

- қоршаған ортаға əсерді бағалау мен экологиялық сараптаманы жүргізуді ұйымдастыру;

- қоршаған ортаны қорғау саласындағы техникалық реттеу;

-экологиялық рұқсаттарды беру;

- табиғат пайдаланушыларды жəне қоршаған ортаны ластау көздерін есепке алу;

- экологиялық білім беру мен ағарту, мамандардың біліктілігін арттыру, экологиялық ғылыми зерттеулерді жұргізуді ұйымдастыру

- қоршаған ортаны қорғау, табиғи ресурстарды қорғау, молықтыру мен пайдалану саласындағы мемлекеттік бақылау;

- қоршаған ортаны қорғау жəне табиғат пайдалану саласындағы халықаралық ынтымақтастықты нығайту.

Экологиялық құқық деген ұғымды оқу пəні жəне ғылым саласы ретінде тану қажет. Оқу пəні ретінде ол дəрістер мен тəжірибелік сабақтар арқылы жүзеге асырылады. Қазақстанның жоғары оқұ орындарында бүл пəн 1970 ж. бастап жұргізіледі.

Экологиялық құқық ғылым ретінде бұл саласының пайда болу себептерін, даму кезеңдері мен перспективаларын түсіндіруге бағытталған ғылыми теориялар мен тұжырымдардың, ой-пікілер жиынтығы болып танылады.

Қазақстандық ғылыми экологиялық-құқықтық мектептің өкілдеріне мыналар жатады: Б. Б. Байсалов, А. Е. Еренов, К. А. Шайбеков, Ə. С. Стамкулов, Ə. Е. Бетұрғанов, Д. Л. Байдельдинов, А. Хаджиев, Ж. Х. Косанов жəне басқалар.

Экологиялық қатынастарды реттеуде басшылыққа алынатын, нормативті түрде бекітілген негізгі идеялар, бастамалар орын алады. Олар экологиялық құқығының қағидалары деп аталады. Бүл басталар арқылы мемелекеттің экологиялық саясатының ішкі табиғаты, оның алдына қоятын мақстаты мен бағыттарын анықтауғы мүмкіндік береді.

Кез келген жүйе - біріккен, жүйе құрайтын факторларды ретке келтіруші көптеген элементтерден тұрады. Экологиялық құқықтың əдістері мен жүйесі бар.

Экологиялық құқығының əдістері дегеніміз - экологиялық құқықтық қатынастарды реттеуде қолданылатын тəсілдер жиынтығы, олар қоғам мен табиғат арасындағы үйлесімді байланысқа жетуге бағытталған, экологиялық заңдылықтардың құқықтық реттелуінің сақталуына негізделеді. Экологиялық құқықта императивтік жəне диспозитивтік əдістер қолданылады. Императивтік əдістер бір тараптың екінші тарапқа басымдылығын білдіреді. Мемлекет табиғи байлықтардың меншік иесі ретінде табиғат пайдаланушыларға, қоршаған ортаға əсер ететін шаруашылық жəне өзге де қызметтерді жүзеге асыратын тұлғаларға өз билігін көрсете алады, мысалы қоршаған ортаны ластағаны үшін жауапкершілікке тарту, табиғи ресурстарды пайдалануға рұқсат беру немесе оларды мемлекеттік мұқтаждықтар үшін қайтарып алу. Ал диспозитивтік əдістер тараптардың теңдігін білдіреді, бұл əдіс экологиялық саласында шарттық қатынастарды жүзеге асыруда қолданылады.

Экологиялық құқығының жүйесі экологиялық қатынастарды əр түрлі топтарға бөліп, олардың ерекшеліктерін ескеруге мүмкіндік береді.

Экологиялық құқығының жүйесі əдістемелік жағынан ұшке бөлінеді - жалпы, ерекше жəне арнайы бөлімдерге.

Жалпы бөлімді мына тақырыптар мен институттар құрайды:

- экологиялық құқығының түсінігі жəне тақырыбы, жүйесі;

- экологиялық құқығының объектілері мен принциптері;

- экологиялық құқығының тарихы жəне негіздері;

- табиғат ресурстарына меншік құқығы;

- азаматтар мен қоғамдық ұйымдардың қоршаған ортаны қорғауға қатысудың құқықтық нысандары;

- табиғатты пайдалануды жəне қоршаған ортаны қорғауды мемлекеттік басқарудың ұйымдық-құқықтық нысандары;

- қоршаған ортаны қорғау мен табиғи ресурстарды пайдалануды мемлекеттік бақылау жəне қадағалау;

- қоршаған ортаны қорғау туралы заңдарды бүзғаны үшін заңдылық жауаптылық.

Ерекше бөлім мынадай институттардан түрады:

- жердің құқықтық жағдайы жəне оны қорғау;

- жер қойнауының құқықтық жағдайы жəне оны қорғау;

- судың құқықтық жағдайы жəне оны қорғау;

- орманның құқықтық жағдайы жəне оны қорғау;

- атмосфералық ауаны құқықтық қорғау;

- жануарлар дүниесін қорғау, оның өсімін молайту жəне пайдалану;

- ерекше қорғалатын табиғат аумақтарының құқықтық жағдайы;

- төтенше экологиялық жағдай мен экологиялық ахуал аумақтарының құқықтық жағдайы.

Арнайы бөлім қоршаған ортаны қорғау саласындағы халықаралық ынтымақтастық, шет елдердің экологиялық заңнамалары деген тақырыптардан турады.

Қазақстан Республикасының аумағы мен оның табиғи байлықтары жер шарының бір бөлігі. Жер шарындағы табиғи өзгерістердің əсері, атмосфералық ауаның, климаттың өзгеруі жəне басқа табиғи құбылыстар республикамыздың табиғи ортасына, оның аумағындағы табиғи өзгерістер (мысалы, Арал апаты) ғаламдық табиғи ортаға əсерін тигізбей қоймайды.

Қазақстан Республикасы - тəуелсіз ұлттық мемлекет, Біріккен Ұлттар Ұйымының мүшесі. Сол себепті ол табиғатты құқықтық қорғау саласындағы халықаралық ынтымақтастыққа қатысып, қоршаған ортаны құқықтық қорғаудың халықаралық мəселелерін шешуге атсалысады. Халықаралық экологиялық заң актілерін қолдап, оны дамытуға қатысады. Ұлттық экологиялық заңнамаларының халықаралық заң актілеріне қайшы келмеуін, өз аумағындағы шаруашылық жəне басқа қызметтердің басқа елдерге зиянды əсерінің болмауын қамтамасыз етеді.

Экологиялық құқығы басқа құқық салаларымен тығыз байланысты. Экология құқығының ережелері қылмыс құқығы, əкімшілік құқығы, азаматтық құқық жəне басқа құқықтармен орайлас келеді. Экология құқығының əлеуметтік қызметі басқа құқықтардың арақатынасына жол ашып, экологиялық қатынастарды реттеу кезінде олардың қатысуын міндеттейді. Бүл жағдай, əсіресе экология заңдарының талаптарын орындамағанда, оның ережелерін бұзу салдарынан экология объектілеріне материалдық зиян келтіргенде, жауаптылықты талап ету үшін аталған құқықтардың ережелері қолданылғанда айрықша сезіледі. Экология құқығының негіздерінде экологиялық заңдардың ережелерін бұзғаны үшін құқықтық жауаптылықтың түрлері (қылмыстық, əкімшілік, азаматтық, материалдық, тəртіптілік) сараланады. Ал жауаптылық тиісінше қылмыс құқығы, əкімшілік құқығы, азаматтық құқығы, еңбек құқығы негіздерінің баптарында (ережелерінде) көрсетіледі.

Халықаралық табиғат қорғаудың негізгі принциптері мен бағыттары Қазақстан Республикасы экология құқығының негіздеріне сəйкестендіруде тиісінше көрініс табады. [9]

1. 2. Экология құқығының негіздері

Қандай да болмасын жүйені құру үшін белгілі бір басшылыққа алатын бастамалар қажет. Осы бастамаларға сүйене отырып тиісті жүйе өзінің функционалды міндетін жүзеге асырады. Азаматтар мен қоғамдық бірлестіктер қоршаған табиғи ортаны қорғауға қатысуына байланысты қызметті жүзеге асыру барысында, өз қызметтерін белгілі бір қағидаларға негіздеп жүзеге асыруға тиіс. Сонда ғана олардың қоршаған ортаны қорғауға байланысты қызметтері нəтижелі болады. Жалпы қоршаған ортаны қорғау саласындағы қағидалар халықаралық деңгейде де бекітілген.

... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.