КАРВОН мейрамханасы бизнесінің даму перспективалары

Жұмыс түрі: Дипломдық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 41 бет
Таңдаулыға:

Қaзaқcтaн Pecпубликacының Білім жәнe Ғылым миниcтpлігі

Ш. Есенов атындағы Каспий технологиялар және инжиниринг университеті

«Туризм және тілдер» факультеті

«Халықаралық қатынастар және туризм» кафедрасы

Қорғауға жіберілді

Кафедра меңгерушісі

Э. Т. Жангожаева

ДИПЛOМДЫҚ ЖОБА

Тақырыбы: Мейрамхана бизнесін дамыту перспективаларын бағалау («Karvon» мейрамханасы мысалында)

Білім беру бағдарламасы: 6В11103 - Мейрамхана ісі және қонақ үй бизнесі

Ғылыми жетекшісі: Курбаниязов А. К.

Консультант: Курбаниязов А. К.

Орындаған: Дүйсен М. Қ.

Ізтұрғанов Б. Р.

Қосай Н. Ә.

Қуанышева Ж. Ш.

Ақтау 2022 ж.

Қaзaқcтaн Pecпубликacының Білім жәнe Ғылым миниcтpлігі

Ш. Есенов атындағы Каспий технологиялар және инжиниринг университеті

«Туризм және тілдер» факультеті

«Халықаралық қатынастар және туризм» кафедрасы

БЕКІТЕМІН

БЕКІТЕМІН: Кафедра меңгерушісі

БЕКІТЕМІН: Э. Т. Жангожаева

БЕКІТЕМІН:

Дипломдық жобаға

ТАПСЫРМА

Студенттер: Дүйсен М. Қ., Ізтұрғанов Б. Р., Қосай Н. Ә., Қуанышева Ж. Ш.

Білім беру бағдарламасы : 6В11103 - Мейрамхана ісі және қонақ үй бизнесі

Ғылыми жетекшісі : Курбаниязов А. К.

Тақырыбы: Маңғыстау облысында туризм саласын жетілдірудегі кадрлық саясат мәселелерін талдау

« ___ » бұйрығымен бекітілген

Аяқталған жұмысты кафедраға тапсыру мерзімі

Жұмыстың мазмұны мен көлемі (қаралатын мәселелер тізбесі) : 1 - Мейрамхана бизнесінің даму тарихы. 2 - Мейрамхана қызметінің мәні және ролі. 3- Туризм индустриясын дамытудағы мейрамханалық қызметті ұйымдастырудың ерекшеліктері. 4 - «КАРВОН» мейрамханасы туралы сипаттама. 5 - «КАРВОН» мейрамханасының қазіргі жағдайын бағалау. 6-«КАРВОН» мейрамханасы бизнесінің даму перспективалары. 7- Мейрамхана бизнесінің заманауи даму тенденциялары. 8 - Мейрамхана бизнесінде бәсекелестікті жоғарлату стратегиясын таңдау. Дипломдық жоба анықтамадан, кіріспеден, үш бөлімнен, сегіз бөлімшеден, тұжырымдар мен қосымшалардан, 47 баспа мәтінінен тұрады. Әдебиеттер тізіміне 20 жұмыс кіреді. Дипломдық жобада 8 сурет және 4 кесте бар. Суреттер: мейрамхана бизнесінің нарықтық тұжырымдамасының схемасы, «Карвон» мейрамханасын басқарудың ұйымдық құрылымы

Кестелер: «Карвон» мейрамханасы лауазымдарының атқаратын функциялары

Дипломдық жобаны орындаудың күнтізбелік жоспары

№

Бөлімдер мен тапсырмалардың атаулары

Жетекшінің аты-жөні

Кафедра

Орындау мерзімі

жоспар

факт

№:

Бөлімдер мен тапсырмалардың атаулары: КІРІСПЕ

Жетекшінің аты-жөні: Курбаниязов А. К.

Кафедра: ХҚ және туризм

%: 10

Орындау мерзімі: 24. 12. 21

24. 12. 21

№: 1

Бөлімдер мен тапсырмалардың атаулары: МЕЙРАМХАНА БИЗНЕСІНІҢ ТЕОРИЯЛЫҚ АСПЕКТІЛЕРІ

Жетекшінің аты-жөні: Курбаниязов А. К.

Кафедра: ХҚ және туризм

%: 20

Орындау мерзімі: 06. 01. 22

06. 01. 22

№: 1. 1

Бөлімдер мен тапсырмалардың атаулары: Мейрамхана бизнесінің даму тарихы

Жетекшінің аты-жөні: Курбаниязов А. К.

Кафедра: ХҚ және туризм

%: 10

Орындау мерзімі: 18. 01. 22

18. 01. 22

№: 1. 2

Бөлімдер мен тапсырмалардың атаулары: Мейрамхана қызметінің мәні және ролі

Жетекшінің аты-жөні: Курбаниязов А. К.

Кафедра: ХҚ және туризм

%: 10

Орындау мерзімі: 28. 01. 22

28. 01. 22

№: 1. 3

Бөлімдер мен тапсырмалардың атаулары: Туризм индустриясын дамытудағы мейрамханалық қызметті ұйымдастырудың ерекшеліктері

Жетекшінің аты-жөні: Курбаниязов А. К.

Кафедра: ХҚ және туризм

%: 10

Орындау мерзімі: 02. 02. 22

02. 02. 22

№: 2

Бөлімдер мен тапсырмалардың атаулары: «КАРВОН» МЕЙРАМХАНАСЫНЫҢ ПОТЕНЦИАЛЫН БАҒАЛАУ

НӘТИЖЕЛЕРІ

Жетекшінің аты-жөні: Курбаниязов А. К.

Кафедра: ХҚ және туризм

%: 10

Орындау мерзімі: 08. 02. 22

08. 02. 22

№: 2. 1

Бөлімдер мен тапсырмалардың атаулары: ҚАЗАҚСТАНДАҒЫ МӘДЕНИ МҰРАНЫҢ ҚАЗІРГІ ЖАҒДАЙЫ ЖӘНЕ ТУРИЗМ САЛАСЫНЫҢ ДАМУ ТЕНДЕНЦИЯСЫНА ТАЛДАУ

Жетекшінің аты-жөні: Курбаниязов А. К.

Кафедра: ХҚ және туризм

%: 30

Орындау мерзімі: 18. 02. 22

18. 02. 22

№:

2. 1

Бөлімдер мен тапсырмалардың атаулары: «КАРВОН» мейрамханасы туралы сипаттама

Жетекшінің аты-жөні: Курбаниязов А. К.

Кафедра: ХҚ және туризм

%: 15

Орындау мерзімі: 24. 02. 22

24. 02. 22

№: 2. 2

Бөлімдер мен тапсырмалардың атаулары: «КАРВОН» мейрамханасының қазіргі жағдайын бағалау

Жетекшінің аты-жөні: Курбаниязов А. К.

Кафедра: ХҚ және туризм

%: 15

Орындау мерзімі: 04. 03. 22

04. 03. 22

№: 2. 3

Бөлімдер мен тапсырмалардың атаулары: «КАРВОН» мейрамханасы бизнесінің даму перспективалары

Жетекшінің аты-жөні: Курбаниязов А. К.

Кафедра: ХҚ және туризм

%: 15

Орындау мерзімі: 11. 03. 22

11. 03. 22

№: 3

Бөлімдер мен тапсырмалардың атаулары: МЕЙРАМХАНА ҚЫЗМЕТТЕРІН ДАМЫТУ ЖӘНЕ ЖЕТІЛДІРУ ЖОЛДАРЫ

Жетекшінің аты-жөні: Курбаниязов А. К.

Кафедра: ХҚ және туризм

%: 30

Орындау мерзімі: 18. 03. 22

18. 03. 22

№:

3. 1

Бөлімдер мен тапсырмалардың атаулары: Мейрамхана бизнесінің заманауи даму тенденциялары

Жетекшінің аты-жөні: Курбаниязов А. К.

Кафедра: ХҚ және туризм

%: 15

Орындау мерзімі: 01. 04. 22

01. 04. 22

№: 3. 2

Бөлімдер мен тапсырмалардың атаулары: Мейрамхана бизнесінде бәсекелестікті жоғарлату стратегиясын таңдау

Жетекшінің аты-жөні: Курбаниязов А. К.

Кафедра: ХҚ және туризм

%: 15

Орындау мерзімі: 22. 04. 22

22. 04. 22

№:

Бөлімдер мен тапсырмалардың атаулары: ҚОРЫТЫНДЫ

Жетекшінің аты-жөні: Курбаниязов А. К.

Кафедра: ХҚ және туризм

%: 10

Орындау мерзімі: 29. 04. 22

29. 04. 22

Ғылыми жетекшісі

Тапсырма қабылданды

МАЗМҰНЫ

КІРІСПЕ . . . 4

1 МЕЙРАМХАНА БИЗНЕСІНІҢ ТЕОРИЯЛЫҚ АСПЕКТІЛЕРІ . . . 7

1. 1 Мейрамхана бизнесінің даму тарихы . . . 7

1. 2 Мейрамхана қызметінің мәні және ролі . . . 8

1. 3 Туризм индустриясын дамытудағы мейрамханалық қызметті

ұйымдастырудың ерекшеліктері . . . 12

2 «КАРВОН» МЕЙРАМХАНАСЫНЫҢ ПОТЕНЦИАЛЫН БАҒАЛАУ НӘТИЖЕЛЕРІ . . . 16

2. 1 «КАРВОН» мейрамханасы туралы сипаттама. 16

2. 2 «КАРВОН» мейрамханасының қазіргі жағдайын бағалау……… . . . …… . . . 20

2. 3 «КАРВОН» мейрамханасы бизнесінің даму перспективалары . . . 24

3 МЕЙРАМХАНА ҚЫЗМЕТТЕРІН ДАМЫТУ ЖӘНЕ

ЖЕТІЛДІРУ ЖОЛДАРЫ. . . . …. 28

3. 1 Мейрамхана бизнесінің заманауи даму тенденциялары . . . 28

3. 2 Мейрамхана бизнесінде бәсекелестікті жоғарлату стратегиясын таңдау . . . 30

ҚОРЫТЫНДЫ. …… . . . 34 ҚОЛДАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ. 36

ҚОСЫМШАЛАР 38

КІРІСПЕ

Зерттеу тақырыбының өзектілігі. Қазіргі уақытта Қазақстанда мейрамхана индустриясы кәсіпорынының бәсекелестік қызметін, оның даму болашағын жүйелі зерттеу өзекті және ерекше маңызды міндет болып келеді.

Мейрамхана ісінің мaңыздылығы мейрамхана қызметінің caпacынын, өзгeшeлігі мeн тapтымдылығын жoғapлaту, тұpaқты клиeнттep caнын көбeйту, тaбыcы мeн peнтaбeльділігінің жoғapлaуы.

Қызмет көрсетудің бәсекеге қабілеттілігі - қызмет көрсетудің нарық талабына, яғни оның сапалық, техникалық, эстетикалық сипаттамаларының және коммерциялық өткізу жағдайының тұтынушылар талабына сай келуін бейнелейтін экономикалық категория [1] .

Өнімнің сапасына және бәсекеге қабілеттілігіне қазіргі әлемде барлық мейрамханалар көп көңіл бөледі. Бұл мәселелер әр елдің экономикалық және әлеуметтік өміріне байланысты. Себебі сапа және бәсекеге қабілеттілігі деген ұғым елдің, әр өндірушінің тауарлар мен қызметтерді өңдеу, өндіру, өткізу мүмкіндіктерінің жиынтығын анықтаушы көрсеткіш болады.

Қызмет көрсетудің бәсекеге төзімділігін бағалағанда оның сату немесе сатып алу бағасы қарастырылады. Осыған қатысты мына жайттар ескерілгені жөн, нарықты және ақырғы тұтынушылардың сұранысын зерттеудің сапасы, тауарды нарыққа жеткізу мен оны сатуды ынталандырып отыру, жарнама және тауардың өмірлік циклін есепке алуға байланысты жүргізілетін жұмыстың тиімділік дәрежесі, баға стратегиясын таңдаудың дұрыстығы, тауар өткізу мекемелері мен тауардың қозғалу бағыттарын белгілеу кезінде тауардың бәсекелік артықшылығы мен кемшіліктерін анықтау.

Бәсекелестікті жеңіп, басып озу үшін осы заманға сай білікті мамандарды дайындап, елде мейрамхана индустриясында қазіргі бәсекелестік қабілетті индустрия қалыптастыру үшін құқықтық, ұйымдастырушылық, инновациялық және экономикалық негіздерді толық түрде дамыту қажет.

Бұл көп сатылы мәселенің көптеген аспектілері ғылыми - теориялық сияқты, тәжірибелік шешімді талап етеді. Аталған жағдайлар, Қазақстанның мейрамхана индустриясы кәсіпорынының қазіргі бәсекелестік мәселесін зерттеудің күрделігі және көп аспектілігі өзекті мәселе болып келеді және ғылыми талқылауды қажет етеді.

Мейрамхана қызметі тұтынушылардың талап-тілектеріне де көңіл бөліп, тұтынушыларды тартуға және олардың сұранысын қанағаттандыруға бағытталғанда мейрамханалық бизнес нарығында тұрақты дамуына әрі оң бейне қалыптастыруына да өз септігін тигізері сөзсіз.

Мейрамханалық қызмет адам өмірінде маңызды роль атқарады. Мейрамханада маңызды әлеуметтік функция адамдар тек қана келумен ғана емес, онымен қатар қарым қатынас жасауды қажет етеді.

Жоғарыда айтылғандар қызмет көрсету аясының, соның ішіндемейрамхана қызмет көрсетуінің бәсекелестік қабілеттілік деңгейінжоғарлатуға байланысты мәселелерді кешенді қарастыру қажет екендігін куәландырады. Бұл мәселені зерттеу аса өзекті, осы жағдай диплом жұмысының тақырыбын таңдауды анықтады.

Зерттеудің мақсаты мен міндеттері. Зерттеудің мақсаты - мейрамхана қызмет көрсетуінің бәсекелестік қабілеттілігін жоғарлатудағы қызметті жетілдіріп, мейрамхана бизнесін дамыту перспективаларын бағалау.

Осы қойылған мақсатты жүзеге асыру үшін мынадай келесі міндеттер қарастырылуы қажет:

мейрамхана кәсіпорындарындағы теориялық негіздерді анықтау;
«Карвон» мейрамханасын сипаттап, оның тиімділігін бағалау;
«Карвон» мейрамхана бизнесінің даму перспективаларына қатысты бәсекелестікті жоғарлатудағы даму стратегиясы.

Мәселені зерттеу дәрежесі. Мейрамхана бизнесінің қызметін зерттеуге туризм, экономика, мейрамхана облысындағы зерттеушілердің еңбектері қолданылды.

Диплом жұмысының зерттеуі негізінен мейрамхана бизнесінің мәселесімен арнайы айналысатын шетелдiк және отандық зерттеушілердің жұмыстарына сүйенеді, атап айтқанда: Александрова Л. А., Альтова Ю. Д., Казанцева А. Е., Петрущак А. В., В. И. ; Магзумова Н. В. және т. б. авторлардың еңбектері таңдалған тақырып бойынша зерттеушімен жеке ғылыми ізденісті өткізу үшін негіз болды.

Зерттеу объектісі - «Карвон» мейрамханасы.

Диплом жұмысының теориялық және әдістемелік негізі. Диплом жұмысының теориялық - әдістемелік негізін экономика және мейрамхана индустриясы аясы облысындағы отандық және шетелдік ғылыми әдебиеттер және диплом тақырыбына қатысты кезеңдік басылымдар мәліметтері құрайды.

Материалды өндеу барысында логикалық, салыстырушылық, жүйелік және статистикалық талдаудың әдістері қолданылды. Зерттеудің нормативті - құқықтық базасын мейрамхана іс - әрекетіне қатысты мемлекеттік құқықтық нормативтік актілер, мемлекеттік бағдарламалар және ҚР Президенттің, Үкіметтің және мейрамхана кәсіпорындарында реттеушілік іс - әрекетпен айналысатын жергілікті мемлекеттік билік органдардың басқа да іс - жүзіндегі құжаттары, «Карвон» мейрамханасының мәліметтері құрайды.

Жұмыстың ғылыми жаңашылдығы. Жұмыстың жаңашылдығы ең алдымен мейрамхана кәсіпорынындағы қазіргі жағдайдың даму перспективасына жаңа жолмен кешенді зерттеу жүргізілді. Қазақстанда мейрамхана жүйесінің дамуы ісінде тәжірибені жүзеге асыру үшін маңызды нақты қорытындылар және ұсыныстар жасалған.

Дипломдық жұмыстың ғылыми жаңашылығын шарттайтын көбіне маңызды нәтижелер қатарына келесілерді жатқызуға болады:

мейрамхана бизнесінің теориялық негіздері қарастырылған;
мейрамхана кәсіпорынындағы қызметтің сапасын жоғарлату бойынша ұсыныстар енгізілді;
мейрамхана кәсіпорынындағы экономикалық даму механизмінің ерекшеліктері көрсетілген.

Жұмыстың ғылыми - тәжірибелік құндылығы алынған ғылыми нәтижелерді келесі бағыттар бойынша қолдануға болады:

әлемдік тәжірибені ескере отырып, Қазақстанда мейрамхана кәсіпорыны жүйесін дамытудың қажетті шарттарында ғылыми деректерді қолдану мүмкіншілігі;
мейрамхана кәсіпорыны жүйесінің дамыту бағдарламасын жүзеге асыру барысында жұмыстың ғылыми жетістіктерін қолдануға болады;
мейрамхана кәсіпорындары және мекемелері және де ғылыми мекемелердің дипломның ғылыми жетістіктерін практикалық қолдану мүмкіншілігі;
кадрларды оқыту және дайындау бойынша білім беру үрдісінде практикалық түрде қолдана алады.

Диплом құрылымы және көлемі. Жұмыс кіріспеден, үш бөлімнен, қорытындыдан, қолданылған әдебиеттер тізімінен, қосымшадан құралады.

1 ТУРИСТІК ИНДУСТРИЯДАҒЫ МЕЙРАМХАНА БИЗНЕСІНІҢ ТЕОРИЯЛЫҚ АСПЕКТІЛЕРІ 1. 1 Мейрамхана бизнесінің даму тарихы

Мейрамханалар бұрыннан бері адам өмірінің ажырамас бөлігі болды. Ірі сауда немесе қонақ үйлердегі үлкен мейрамханалар, кішкентай кафелер мен қарапайым барлар - бір-бірінен ерекшеленеді, бірақ дәмді дайындау және кез келген келушіні сыпайы қабылдау өнері ерекшеленеді.

Мейрамхана бизнесінің тарихы өте кең. Қазіргі кезде сүйікті мейрамханаға кіріп, бас аспазшы даярлайтын сүйікті тағамды тамашалау мүмкін еместігін елестету қиын.

Мейрамханалар желісінің танымал иесі Джо Баум адамдар мейрамханаға тек қана жеуге ғана емес, бір-бірімен сөйлесуге де баратынын айтады. Мейрамханалар олардың келушілері мейрамхананың табысқа жету шарасы тек бір ғана фактор болды, ол тұтынушылар қажеттілігін қаншалықты жақсы қанағаттандыру болып табылды.

Қазіргі уақытта мейрамхана бизнесінің даму үрдістері ретінде қарастырылады:

Мейрамхана ұсынысын мамандандыруды тереңдету.
Халықаралық мейрамхана тізбектерін құру.
Шағын кәсіпорындар тізбегін дамыту.
Мейрамхана индустриясына компьютерлік технологияларды енгізу.

Адамдар тек қана тағаммен ғана емес, бір-бірімен қарым-қатынас жасауды қажет етеді. Мейрамханалар-біздің сезімдеріміздің барлық органдары жұмыс істейтін жердегі бірнеше орындардың бірі. Тағамды, қызмет көрсетуді және мейрамхананың атмосферасын бағалау үшін дәм, көру, есту, тактильді және сүйкімді сезімдер біріктіріледі.

Мейрамханалық бизнес саласы тиісті аймақта келу туризмін дамытуға ықпал етеді. Бұл өңірдің іскерлік белсенділігін және оның инвестициялық тартымдылығын арттыру арқылы мультипликатордың әсері арқылы кешенді аумақтық даму үшін жағдай жасайды.

Демек, заманауи мейрамхана бизнесі түрлі салалық кешендермен: азықтүлік, сауда-өткізу, туристік-экскурсиялық, рекреациялық, мәдени-ойын-сауық кешендерімен, халықты әлеуметтік қорғау кешенімен тығыз өзара іс-қимыл жасай алады.

Мейрамхана бизнесі бизнестің барлық басқа түрлерінен ерекшеленеді. Бұл өнер мен дәстүрлерді, қызмет тетіктерін және маркетологтардың тәжірибесін, қызмет көрсету философиясын және әлеуетті аудитория құру тұжырымдамасын біріктіретін кәсіпорын.

Мейрамхана бизнесі - бұл мейрамхананың өндірісі мен менеджментін ұйымдастырумен байланысты және әр түрлі, пайдалы және дәмді тағамға, қызметке және пайдаға халықтың қажеттіліктерін қанағаттандыруға бағытталған кәсіпкерлік қызметтің интеграцияланған саласы [5] .

Жылдан жылға мейрамхана бизнесі қарқынды дамып келеді. Келушілер үшін үлкен бәсекелестік бар. Дәл осы фактор топ-менеджерлерді мейрамхананың негізгі стратегиясы мен стилі туралы ғана емес, сонымен қатар мекемеге бірегейлік пен өзіндік ерекшелік беретін бөлшектер туралы ойлануға мәжбүр етеді.

Тек сауатты дамыған тұжырымдаманы қалыптастыру және мейрамхана ісінің барлық құрамдас бөліктерін дәйекті интеграциялау кезінде ғана мейрамхананың дамуына сәттілік кепілденеді.

Мұнда басты рөлді оның иесі немесе директоры жүзеге асырады. Мейрамхана негізін қалаушылардың негізгі идеясы - келушілерді мүмкіндігінше қанағаттандыру.

Заманауи мейрамхана бизнесі әртүрлі мекемелермен ұсынылған: бұл классикалық жылдам тамақтану, жылдам қызмет көрсететін мейрамханалар (немесе QSR - жедел қызмет) ; free flow («еркін қозғалыс»), онда технологиялық процестердің бір бөлігі қонақтардың назарына әртүрлі тағам түрлерін таңдаған, жоғары сапалы дәстүрлі тағамдары бар, жаңа дайын жартылай фабрикаттар мен жаңа пісірілген кондитерлік өнімдерді қолданатын орта деңгейдегі мекемелер.

Олар даяшылардың жақсы қызмет көрсетуімен, түрлі қосымша қызметтермен ерекшеленеді, мысалы, тегін тұрақ, қалалық телефон, жаңа пресса, тамақ беруі, асүйі, қызметі мен бағасы тұрақты тұтынушыларға бағытталған авторлық мейрамханалар [6] .

Мейрамханада құрал-жабдықтарды, фарфордан, шыныдан жасалған ыдыстарды, ең бастысы персоналға үнемдеуге болмайды. Мейрамханада мейрамхана жұмысында бәрі өзара байланысты екенін түсінуі тиіс команда жасайды.

Соңғы кезде сервиске, мәзір мен шарап картасының сапасына көп көңіл бөліне бастады. Заманауи тұтынушы кез келген дәмге асүй таңдау мүмкіндігіне ие: итальян, испан, неміс, үнді, Мексика, қытай, орыс және т. б.

Мысалы, тез тамақтану кәсіпорындары тамақ дайындауға және тамақтануға жұмсалатын келушінің уақытын азайтуға бағытталған.

Әлеуметтік - мәдени және бос уақытты өткізу қызметтерінің кең спектрін ұсынатын, порциялық тағамдардың кең ассортиментін ұсынатын, соның ішінде нақты клиенттің тапсырысымен эксклюзивті мейрамханалар, керісінше, залда келушінің болу уақытын ұлғайтуды көздейді.

Мейрамханалық бизнес саласы халықты жұмыспен қамту мәселесін жеңілдетуде де маңызды рөл атқарады.

Нәтижесінде, мейрамхана бизнесі саласы ел мен өңірдің көптеген жаһандық әлеуметтік-экономикалық міндеттерін шешуде маңызды рөл атқарады.

1. 2 Мейрамхана қызметінің мәні және ролі

Қоғамдық тамақтану бизнесі алыс ежелден қалыптасқан және бүгінде технологиялық прогресті, әлемдік тәжірибені және тұтынушылардың қажеттіліктерін ескере отырып, жаңа формаларға көшуде.

Қоғамдық тамақтану бір жағынан үй шаруашылығын жүргізуге уақытты қысқарту үшін жағдай жасай отырып, адамның бос уақытын ұтымды пайдалануға, ал екінші жағынан - бос уақытты ұтымды пайдалануға ықпал ететін экономика салаларына жатады.

Мейрамхана бизнесі - мейрамхананы ұйымдастыру мен басқаруға байланысты, дәмді, алуан түрлі, пайдалы тамақтармен адамдардың қажеттіліктерін қанағаттандыру нәтижесінде, пайда алуға бағытталған кәсіпкерлік қызмет саласы [8] .

Қызмет көрсету саласы ретінде мейрамхана бизнесі экономикалық және әлеуметтік рөлдерді орындайды. Экономикалық рөлдері:

мейрамханалар экономикаға зор үлес қосады, басқа салалар мен жүйелердің дамуын ынталандырады, атап айтқанда: сауда кешендерінің, мәдени - көңіл көтеру кешендерінің;
жалпы ұлттық өнімді құруға қатысады;
еліміздің бюджетін қалыптастырады (ҚҚС және табысқа салынатын салық) ;
жаңа кәсіпорындар - бұл жаңа жұмыс орындары.

Қазақстанның үлкен қалаларындағы мейрамхана нарығы қатаң түрде жіктеледі. Осылайша, қоғамдық тамақтану кәсіпорны ішінен келесідей үлкен топтарды ерекшелеуге болады: «премиум» класты мейрамханалар, орташа кластағы мейрамханалар, фаст-фуд, сонымен қатар жекеше ассортименті бар ерекше мекемелер ретіндегі барлар, кафелер мен кофеханалар.

Орташа кластағы мейрамханалар біздің мемлекетте өте танымал. Бұнда әдетте, жақсы асхана, ыңғайлы интерьер және салыстырмалы түрде жоғары емес бағаларды кездестіруге болады.

Қазақстандықтардың барлық халқының 25% (45 жасқа дейін) Жерорта теңіздік асханаларға барғанды ұнатады.

Мейрамханалар түскі тамақтанудан басқа, пицца сияқты тағамдарды үйге немесе жұмысқа жеткізіп салу қызметін ұсынады.

Мейрамханаға баратындарға, мейрамхананың орналасқан орны ұнауы тиіс.

Мейрамхана қалыптастыратын атмосфера қонақтарына саналы және ой түкпірлі (подсознательный) деңгейде бірден әсер етеді. Сезілетін эффект мейрамхананы таңдау процесіне әсер етеді: тым шулы ма? Үстелдер бір-біріне жақын орналасқан ба? Зал тым үлкен бе? Әлде зал іші тығыз ба?

Ой түкпірлі эффект сезімтал құралдармен қалыптасады: жарықтандыру, жиһаз түрі және дастархан бояуы, музыка.

Мейрамхана тұжырымдамасы орналасқан жеріне сәйкес келуі тиіс, ал оның орналасқан жері тұжырымдамасына (1- сурет) .

Мейрамхана

бизнесінің

нарықтық

тұжырымдамасы

Қызмет

көрсету

Орналасқан

жері

менеджмент

тмосфера

Баға

Сапа

Мәзір

Тағам

Сурет 1 Мейрамхана бизнесінің нарықтық тұжырымдамасының схемасы

Ескерту:Дереккөз [9] .

Мейрамханаға баратындарға, мейрамхананың орналасқан орны ұнауы тиіс

атмосфера төмендегідей болуы мүмкін:

салтанатты;
мерекелік;
іскерлік;
лирикалық;
әзіл-сықақтық;
анархиялық;
эротикалық;
үй атмосферасы және т. б.

Мейрамхана қонақтары көп көңілді интерьер дизайнына бөледі. Интерьер бойынша мамандар соған байланысты тіпті атмосферика дейтін термин ойлап тапты.

Ойластырылған интерьер, сыпайы қызмет көрсету, алуан-түрлі мәзір - бұның бәрі мейрамхана сәттілігінің құрамдас бөліктері.

Мейрамхана - бұл сыпайы қызмет көрсету ғана емес, сонымен қатар сапалы даярланған тағам.

Кез-келген мейрамхананың негізі - бұл асхана. Қонақтар сіздің мейрамханаларыныңызға күнде келуі мүмкін, бірақ олар өздерінің сүйікті тағамдарының қалайша әзірленіп жатқанынын көре қоймайды. Бірақ, олар сіздің мейрамхана үшін жаңа қондырғыны сатып алғаныңызды сезінетін болады. Қалайша деп ойлайсыз? Сіздер өз персоналына жаңа ескіре қоймайтын жиһазды, қоғамдық тамақтану үшін заманауи қондырғыны ғана ұсына қоймай, сонымен қатар нағыз кулинарлық шеберлікті құра алатын шабытыңызды көрсете аласыз.

Сондықтан да, асхана қондырғыларын таңдаған кезде үлкен жауапкершілікпен қарау керек. Барды ұйымдастыру үшін, қандай қондырғының керек екенін дұрыс таңдау үшін, алдымен мәзірды дұрыс ұйымдастыру керек.

Мейрамхана бизнесінің даму тарихындағы бәсекелестік жылдан-жылға шыңдала түсуде. Осы орайда еуропалық тамақтандыру кәсіпорындары XX ғасырдың 70-жылдарында өте қарапайым ресімделген болатын. Алайда қоғамдық тамақтандыру нарығындағы шарықтап кеткен бәсекелестік XX ғасырдың соңында осы тәсілдемеден бас тартуға мәжбүр етті. Ал қазір олар осы бағытта бәсекелестер алдында өздерін көрсетудің тәсілі ретінде ішкі залды ресімдеудің бірегейлігін қалыптастыратын конңепция әзірлейтін болды.

Өкінішке орай, Қазақстанның тамақтандыру кәсіпорындарының басым көпшілігі осы күнге дейін қарапайымдылық не болмаса стандарттық қағидасын ұстанады.

Бұл да белгілі бір тамақтандыру кәсіпорындары тез арада банкрот болып, өзінің жақсы имиджін көрсетуге үлгере алмай жабылатын жағдайдын туындататын фактор болып табылады.

Бұл Қазақстандағы тамақтандыру кәсіпорындарының басшылары мен меншік иелерінің көпшілігінің тамақтандыру кәсіпорныньщ ресімдеуі келесі ережелерге сәйкес келуге тиіс екенін білмеуімен байланысты болуы мүмкін:

Сауда залына үстелдер мен орындықтарды көп қоймай, отыратын орындардың нормаларын сақтау қажет.
Сауда залы архитектуралық-жоспарлау шешімінің орталығы ғана емес, сонымен бірге тамақтандыру кәсіпорны маркетингінің жарнама