Зығыр талшығының жалпы сипаттамасы

Жұмыс түрі: Материал
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 70 бет
Таңдаулыға:

Кіріспе

Тақырыптың өзектілігі:

Қорғаныс антисептикалық қасиеттері бар өнімдердің заманауи нарығын талдау қазіргі кезде медициналық мекемелерде, армияда және т. б. бірінші кезектегі маңызы бар қайталанатын жууға төзімді табиғи матадан жасалған бұйымдарға сұраныс жоғары екендігін көрсетті. Микробтық дақылдардың қолайсыз факторларға тез бейімделуін, қолданыстағы көптеген дәрі-дәрмектердің уыттылығы мен аллергенділігін ескере отырып, тоқыма материалдарын модификациялаудың жаңа әдістерін, оларды қолданудың ұтымды технологияларын іздеу және әзірлеу, сондай-ақ олардың тоқыма бұйымдарының пайдалану қауіпсіздігіне әсерін бағалау қажет.

Зерттеу жаңалығы:

биоцидтік қасиет беру үшін металл нанобөлшектері бар зығыр тоқыма материалдарын өзгертудің жаңа әдісін жасау;
өзгертілген зығыр тоқыма материалдарының беттік морфологиясының өзгеруін зерттеу;
түрлендірілген зығыр тоқыма материалдарының биоцидтік және физикалық-механикалық қасиеттерін зерттеу
металл нанобөлшектерімен модификацияланған зығыр материалдарының қауіпсіздігін бағалау.

Тақырыптың мақсаты:

Металл нанобөлшектерімен модификацияланған зығыр тоқыма материалдарының қауіпсіздігін бағалау.

Жұмыстың міндеті:

зығыр материалы үшін металл нанобөлшектерімен модификациялау әдісін әзірлеу;
модификацияланған зығыр тоқыма материалдарының беттік морфологиясының өзгеруін зерттеу;
модификацияланған зығыр тоқыма материалдарының биоцидтік және физикалық-механикалық қасиеттерін зерттеу;
металл нанобөлшектерімен модификацияланған зығыр материалдарының қауіпсіздігін бағалау.

Зерттеу әдістері:

талшық бетінің морфологиясын және элементтік анализін зерттеу далалық эмиссияны сканерлеу «JEOL» электронды микроскопты INCA жүйесімен (Жапония) қолдану арқылы жүзеге асырылады;
физикалық-механикалық - өңделген тоқыма материалдарының беріктік сипаттамаларын, ауа өткізгіштігін және қаттылығын анықтау үшін МТ-150, МТ-160, МТ-367 құрылғыларын қолдану;
микробиологиялық - тоқыма материалдарының биотұрақтылығын зерттеу;
токсикологиялық - биоцидтік тоқыма материалдарының қауіпсіздігін зерттеу.

Зерттеудің теориялық және практикалық маңыздылығы:

Зығыр тоқыма материалдарын модификациялаудың қауіпсіз микробқа қарсы әсерін қамтамасыз ететін, физикалық, механикалық және гигиеналық оңтайлы қасиеттерін әзірлеу

Зерттеудің күтілетін нәтижелері :

Салыстырмалы түрде арзан, экологиялық және токсикологиялық қауіпсіз биоцидті зығыр тоқыма материалдарын әзірлеу. Оларды пайдалану әртүрлі мақсаттар үшін бәсекеге қабілетті, экологиялық таза, биоцидті зығыр материалдардың кең спектрін өндіруге жол ашады.

Әдеби шолу

1. 1 Зығыр талшығының жалпы сипаттамасы

Зығыр өсімдігінің сабағының қабығының қабатынан алынатын талшық зығыр талшығы деп аталады. Бұл бір жылдық шөптік өсімдік. Сабақта талшықтық қабат көлбеу жата орналасады. Оның биіктігі 1 метрге дейін жетеді. Зығырдың екі түрі өседі, талшық алынатын салалы зығыр, тұқым алынатын бұйра шашты зығыр. Зығыр талшығы сабақта қабықшамен, ағашпен, өзара жабысқа қабықты шоғыр көлденең жата орналасады. Сабақтың қабықты қабатынан бөлінген зығырлы техникалык талшықтар қарапайым талшықтармен (өте ұсаққа бөлінбейтін даралық) бірге жабысқан жұқа будалы болып келеді[1] . Қарапайым талшықтардың ұштары бойлық, жұқа, үшкірленген пішінді, жабық құбырлы және иілген қалың түрімен сипатталады.

Техникалық талшықтар иірімжіп иіретін және мата өндіретін талшық болып табылады. Зығыр мақта сияқты негізінен целлюлозадан (80 %) тұрады. Бұдан басқа техникалық зығыр талшықты дөрекілендіретін, ауырлататын және оған тұрақты ашық сұр немесе тұнық сұр түс беретін жабысқақтан тұрады. Техникалық зығыр талшығының ұзындыгы 400-700мм шекте, ал қарапайым талшықтың ұзындығы-20-30мм ауытқиды. Техникалық талшықтың жіңішкелілігі өте әртүрлі, ол қарапайым талшықтың жіңішкелігіне және олардың бумадағы санына байланысты. Қарапайым талшықтың жіңішкелігі мақта талшығына жақын, 015-0, 025 мм болып келеді. Зығырдың қарапайым талшығының мықтылыгы 10г үзілу күшімен анықталады. Оның үзілу ұзындығы-60-62км және мықтылық шегі 80-120кг/мм2. Техникалық талшықтың мықтылығы 200г үзілмелі жүктемемен анықталады, оның үзілу ұзындығы - 40 км, ал беріктік шегі - 50-60кг/мм2 Үзілу кезіндегі зығыр талшығының ұзаруы - 1, 5-2, 5%. Ылғал тартқыштығы - зығыр талшығының бағалы қасиеті. Ол үшін қалыпты ылғалдылық 12 %. Зығыр талшығы ылғалды тез сіңдіреді. Ылғалды жағдайда зығырдың қарапайым талшығының мықтылығы мақта талшығынікі секілді болады. Бұл судың әсерімен жабысқақ пектиналық заттар бумада жұмсарады және қарапайым талшықтардың арасындағы байланыстар әлсірейді, буманың беріктігінің әлсіреуін тудырады. Зығыр талшықтары мақта талшығы секілді қызу температурасын көтере алады және сілтіге тұрақты, ал қышқылдарға тұрақсыз болып келеді. Зығыр талшықтары мақта талшықтарына қарағанда күн сәулесінің әсеріне төзімдірек болады. Өңделмеген матадағы зығыр талшығының мықтылығы 990сағат бойы тікелей күн сәулесінің жарығын түсірген кезде 50 % төмендейді[1-2] .

Жаққан кезде зығыр талшығы мақта секілді жанады. Зығыр қалың қабырғалы, тар құбырлы, жабық ұшты болып келеді, талшықтың беттігі біркелкі және тегіс, нәтижесінде мақта матасына қарағанда зығыр матасы аз кірленеді және жеңіл жуылады. Зығырдың бұл қасиеті ішкиімдік жаймалар үшін өте құнды. Зығыр талшықтары ылғалды тарту кезінде басқа тоқыма талшықтарына қарағанда, ылғалды тез сіңіреді және береді, ол - мақта матасына қарағанда мықты, салыстырмалы үзілу күші 60 сН/текс, үзілу кезінде ұзаруы 2-3 % құрайды. Зығыр талшығында лингиннің құрамы оны жарықтың, ауа райының, микроорганизмдердің әсеріне төзімдірек етеді. Талшықтың термиялық бұзылуы 160°С температурага дейін болмайды. Зығыр матасының табиғи әдемі, жібекті жылтырлы сыртқы түріне байланысты мерсерлеуге ұшырамайды[3] .

Бір жағынан төмен серпімділігіне бола зығыр талшығы тез мыжылады, ағартылуы және боялуы қиындайды. Жоғары гигиеналық және мықтылық қасиетінің арқасында зығыр талшығынан іш киімдік, жаймалық мата (дене іш киімі, төсек, дастархан жаймасы), жаздық костюмдік-көйлектік маталар алынады. Зығыр матасының жартысы басқа талшықтардың қоспасынан өндіріледі, көптеген бөлігі негізі бойынша мақта иірімжіпті жартылай зығырлы жаймалық маталарда қолданылады. Зығыр талшығынан кенептен тоқылған мата, өртке арналған қолғаптар, баулар, аяқ киімдік жіптер, ал зығырдың қалдығынан өте дөрекі маталар, ол - қаптық, брезенттер, жайғақтар өндіріледі[2-3]

1. 1. 1 Зығырды өңдеудің экологиялық аспектілері

Қазіргі кезде зығыр талшықтарын жеңіл өнеркәсіпте ғана емес, целлюлоза қағаздық, медицинада, химияда, қарулы күштерде, автомобильдік және т. б. өндірістерде қолдануда. Ауыл шаруашылығының көптеген салалары зығырды мол өнім алу үшін және кіріс көзі ретінде қолдануда.

Қазіргі уақытта негізгі зығыр өндіруші елдер: Ресей, Польша, Франция, Бельгия және Нидерланды. Бұл елдер талшықтардан текстиль материалдарымен қатар шпагат, брезент, қап және т. б. бұйымдар алады.

Зығыр шөптекті немесе бұталар тұқымдасына жататын бір жылдық өсімдік. Біздің елімізде зығыр негізінен техникалық дақыл ретінде өсіріледі. Зығырдың көп салалы зығыр және бұйра зығыр секілді түрлері өсіріліп, өңделіп, қолданысқа түседі. Өндірісте салалы зығырды талшық алу үшін қолданса, бұйра зығырды майлы дақыл алу үшін қолданылады. Өсімдік сабағынан алынатын зығырдың құндылығы - олардың төзімді, майысқақ болуында. Сабағының ұзындығы 90см. болатын техникалық дақыл зығыр егістік алқабына егілгеннен кейін он екі аптадан кейін орылады. Зығырдың мақтадан айырмашылығы, оның төзімділігінде.

Зығыр сабағының мүк қабаты 2 түрлі клеткадан орналасқан: паренхимды және прозенхимды. Зығырдың паренхимді клеткасы қоректік заттарды ұстанады және барлық қабық элементтерімен байланысына қызмет етеді. Ал, прозенхимді клеткасы зығырдың өсімінде маңызды үлкеуі қабілетін иемденеді, олар сабақтың жанында орналасады және элементарлы зығыр талшығы болып табылады.

Зығыр талшығының негізгі полимері α-целлюлоза (80%) болып табылады. Төменгі молекулалық фракциясы - 8. 5%, лигнині - 5. 2%, майлы балауыз заттары - 2. 7%, ақуызы және күйі - 3. 2% құрайды. Сондықтан мақтамен салыстырғанда зығыр талшығы көп мөлшерде ілеспелі заттарды иеленеді. Талшық құрамында лигниннің қатысу қаттылық, сынғыштық, күйрегіштік қасиет береді. [3]

Қабықты талшық. Қабықты талшықтар бірінші, екінші, үшінші қабырғаларды иеленеді. Бірінші қабырғалы зығыр талшығы фибрилдан тұрады. Винт сызығы бағыты S, шеңбер осіне 8 - 12 ֩ ⁰ спираль тәрізді қисайып орналасқан. Екінші қабырғаның қабаты каналға жақын фибриал ылди жерінде кішірейеді және 0 ⁰ дейін баруы мүмкін. Бұл қабырғада фибрил Z винт сызығымен орналасқан. Талшықтың қатпарлы қабырғасының құрылымы күнделікті целлюлозаның бөлініп шығуынан құрылады. Талшық каналы қатал, дөрекі түрге жақын, зығыр талшығының ерекше морфологиясы талшық бойынын көлденең штрих қозғалысы болып табылады, өсуінде сынық іздер немесе бұрылыстарды көрсетеді. Механикалық өңдеуде канал ені тұрақты. Элементарлы талшықтардың ұзындығы 10-38мм, көлденеңдігі 12-37мкм. Талшық сабағының орналасу жеріне байланысты әбден толық және қысқа негізгі сабағында орналасады, ал жоғарғы жағына қарай жіңішке және ұзын болады. Элементарлы талшықтар бір-біріменен буда пластина арқылы байланысады. Лингинадан және пектинді заттардан тұрады. Шоқтарында 45-50 талшық, сабағында 20-25 шоқтар болады.

Бір буда талшық сабақ ұзындығымен ширатылған және бір-бірімен жан бұтағымен байланысады, сабақта каркас талшығымен түйісе отырып зығырдан жыйналған бірнші өңделген механикалық процесс, физикалық және химиялық жадайлар мақсатымен сабақтан бір бума талшық бөледі. Бөлінген талшықтар еспеге ұшырап, шешімінде ұзын таза комплексті түтілген зығыр талшығын және қысқа талшық қалдығын алады. Түтілген зығырдың еспе иірімі үлкен сапалы тұрмыстық маталар дайындау үшін алынады. Қысқа талшық қалдықпен трепанция кезінде пайда болады, қалдық жіптерді алу үшін немесе мақта тектес зығыр талшығының-котонина алуда барлық котонизация бума қалдығының ұзындығының қысқаруымен және элементарлы талшық дәрежесіне дейін бөлінуі. Осы уақытта көптеген котонизацияның химиялық, механикалық және биологиялық түрлері қолданылады. Егер комплексті түтілген зығыр талшығының ұзындығы 170-250мм6, көлденеңдігі 150-250мкм болса онда котонизированды талшық ұзындығы 25-45мм, жіңішкелілігі 14-15мкм. Бұл жағдайды мақтамен, вискозамен, жүнмен және басқада талшықтарға колдануға болады. Техникалық бағыттағы бұйымды дайындауда басқа да целлюлоза талшықтарының түрлері қолданылады.

Табиғи целлюлозалық талшықтың физика-механикалық және химиялық қасиеттерін химиялық құрамымен және молекулалық құрылымымен анықтайды. Мақта және зығыр талшықтарының қасиеті ұқсас, химиялық құрамы жағынан бірдей, көп ұқсастыққа ие. Сонымен бірге бұл талшықтардың молекулаішілік құрылымы ерекше қасиет көрсетеді.

Целлюлоза ташығының көп бөлігі жарылған күші және аз жарылған ұзару бар элементарлы зығыр талшығы иеленеді. Мақтамен салыстырғанда зығыр өте тығыз. Зығыр талшығының комплекстісі элементарлы талшықтан жарылыс күші өте төмен, бірінші құрамында орташа пластинкада беріктігі аз, элементарлы талшықпен байланысқан. Целлюлозалық талшықтар 150 ⁰ С температура жылуда практика жүзінде өзінің қасиетін өзгертпейді, 150 ⁰ С температурадан жоғары болса жай процесс басталады, содан кейін талшықтың тез бұзылуынан целлюлозаның ыдырауы және көмірленуі қатысады. Олар жай тұтанады және тез жануын жалғастырады. Зығыр талшығының қабықты өсімдігінің сабағы тура иірімге жарамсыз. Қабық байламын бөліп алу үшін өзімен техникалық талшықтарды көрсетпейтіндей етіп оны алдын ала бірінші өңдеуге салу керек. [4]

Қабықты байлам. Қабықты байламдар мүк паренхимиясының бөлек ұясы түрінде сабақ айналасыда сақина тәрізді орналасқан. Олар бірлік талшық қатарынан тұрып, бір-бірімен орташа . Элементарлы талшықтар толық қабырғалы естілмейтін клеткалары ұшында қалың ұршық тәрізді форма көрсетеді. Клетканың ішінде тар каналдар бар. Элементарлы талшықтардың қабықты байламының саны 30-50ге жетеді. Шайқалу ұзындығы 4-70мм, орташа ұзындығы 25мм тең, орташа жуандығы 15-17мк. Сол уақытта мақта талшығы сияқты орташа жүктің қозғалысының массасы 5г шамасында бөлінеді. Элементарлы зығыр талшығының төзімділігі 15г құрайды. Оның қабырғаларының жуандығын және элементарлы талшық түрінде целлюлозаның үлкен макромолекуласына салады. Қабықты байлам сабақтың барлық ұзындығында орналасқан және олардың ұзындығы өсімдіктің биіктігіне тең.

Зығырдан технологиясы мен өңдеуіне байланысты көптеген мата түрлерін, тіпті брезенттен бастап жұп-жұқа батистке дейін алуға болады. Дегенмен зығырды алудың өзінің технологиясы ауыр, одан алынатын талшықтар өте қымбат тұрады, сондықтан да қазіргі күндері зығырдан жасалынған маталар жоғарғы санатты болып саналады.

Қазіргі уақытта, зығыр өсіруден алғашқы орында Канада елі, дүниежүзілік тауар айналымы бойынша 35 % зығыр экспорттайды.

Зығырдың сабағының жоғарғы ұшы бірнеше бұтақшалармен жалғасады, ал оларда көп жағдайда көгілдір түсті гулдері болады, кейбір жағдайда сары, қызғылт түсті де болады. Гүлдер отырғызылғаннан кейін 1, 5-2айдан кейін пайда болады. Содан соң олардың орнына тұқымдық қорапшалар өсіп шығады да олар баяулап сарғая бастайды, бұнымен қоса зығырдың сабағы да сарғайып жапырақтары түсе бастайды. Бұл кезеңді - ерте сарғаю деп атайды. Және дәл осы кезеңде талшық жасауға арналған зығыр тұқымдарын жинап алады. Егер бұл кезеңді кешіктіріп немесе өткізіп алса талшықтар ағаштың қасиетіне ұқсап қатты және сынғыш болып кетеді.

Зығыр талшықтарын тұқымдық қорапшадан шығарып алу өте қиын, себебі мақта сияқты сабақтары өзара және ағаштық бөлігімен де өте қатты жабысып қалған. Дегенмен зығырды өңдеу технологиясы жалпы дәстүрлі түрде қалып отыр. Бұған себеп болған зығырдың сабақтарының құрылысы мен физика-математикалық және химиялық қасиеттері. Зығыр сабағының қабығының астында астары бар екенін көруге болады.

Зығырдың элементарлы талшықтары деп - жуан қабырғалы жіне жіңішке каналды бір өскіш клетканы айтамыз. Талшықтың ұшы өте өткір ал канал тұйықталады. Ұзындығы 10-26 мм.

Зығырдың техникалық талшықтары деп - 15-30 шт элементарлы талшықтардан құралған және бір бумаға қосылған. Зығырдың бір сабағында 25-30 техникалық талшық болады. Ұзындығы: 170-250 мм.

Талшықттарыдың сыртқы түрі: тегіс, ұзын, тік, ашық сұрдан бастап қанық сұрға дейін түс ауыстырады және тегіс болғандықтан жылтырлайды.

Жанғандағы ерекшеліктері: жалыны сары, толық жанып кетеді, күлі сұр, иісі жандырылған қағазға ұқсайды. Жанудағы ерекшеліктері мақта сияқты, себебі зығыр мақта ие болатын дәл сондай химиялық қасиеттерге ие.

Химиялық құрамы: 80% целлюлоза және 20 % қоспалар: майдың, бояғыш, және минералды жоғары молеклалы лигниндер. Лигниннің арқасында талшықтар қатты қасиетке ие болады. Зығыр талшықтары 5 % лигниннен тұрады, бұл көрсеткіш мақтаға қарғанда зығып талшықтарының қаттылығы байқалады.

Элементарлы талшықтардың төзімділігі бөлшектерге түсетін ауырлықпен түсіндіріледі, мысалы элементарлы талшықтарда мәні 0, 98 - 24, 52 сНтең, бұл дегеніміз мақтанын төзімділігінен 3-5 есе асып түседі деген сөз.

Зығырдың гигроскопиясы қалыпты жағдайда 12 % тең. Зығыр ылғалды өте тез шығарып және өте тез сіңіріп алады. [2]

Ылғал жағдайдағы төзімділігінің өзгеруі. Судың әсер етуінен элементарлы талшықтардың төзімділігі ұлғаяды, ал техникалық талшықтардың төзімділігі кішірейеді, себебі: бөлек-бөлек бумалардың арасындағы байланыс әлсірейді.

Химиялық реагенттердің талшықтарға әсері. Тұз қышқылы мен күкірт қышқылының ерітіндісінде қыздыру жағдайында ериді. Азот қышқылында салқын күйінде де ери береді. Сілтілердің қатысында ерімейді. Әлсіз қышқылдың қатысында қыздырса пектинді заттардың еруі жүреді. Бұндай процессте талшықтар ашық түсті, жұмсақ, және әрі техникалық талшықтардың төзімділігін әлсіретеді. Зығыр талшықтары маұта талшықтарының боялуына қарағанда қиын боялады. Бұл құбылыс:табиғи бояудың қарқынды ндылығына және жуан қабырғасы және тар каналдары бар структурасының ерекшелігіне байланысты.

Тікелей күн сәулелерінің әсері. Үздіксіз күн сәулеснің түсуінде төзімділік 50 % әлсірейді. Мақтаға қарағандағы зығырдың жарққы төзімділігі жоғары.

Элементарлы зығыр талшығы негізінен α-целлюлозадан тұрады ал орташа пластинкалары - пектинді заттардан, кейбір пластинкаларында лигнин бар, микраскоппен қарағанда лигнин флороглюцинің боялғынын және тұз қышқылының көлденең кесілгендігі көрінеді.

Лигнин аз мөлшерде болса да зығыр талшығында болады. Сабақтың ішкі жағында орналасқан. Талшықты және сабақты микрохимиялық реакциялар мен илюминесцнтті анализ қатарын зерттеу жолыменкөлденең кесу енгізілген. Элементарлы зығыр талшығының жоғарғы жүктерінің құрылымы өте характерлі қозғалыс немесе жарылу. Бұл қабықты байламдар өндірістік процеске ұшырайтын қозғалыстар көп санды деформацияның нәтижесінде зығыр сабағының алыну кезімен басталуы болып табылады.

Мыс-аммиакты еріткіште элементарлы зығыр талшығы формаға келеді, сол уақытта мақта талшығы сияқты тез өзгереді. Зығыр талшығы мыс-аммиакты еріткіште ісінеді, мақтамен салыстырғанда, ұзындығы бойынша жеткілікті біркелкі, ішкі каналын иіріп бірен-саран ширату жіпті алады. Мыс-аммиакты еріткіштегі созылу қозғалысы еріткішке өтіп, соның ішінде мүк қалдықтарының жүзіп жүргенін байқауға болады. Оның іші ақуыздық заттардан тұрады. Мыс-аммиакты ерітіндіде қозғалыс қиын беріледі. Зығыр талшығында 80 % целлюлозада, 20% қоспа, яғни майлы, балауыз тектес, бояғыш, минералды заттар лигнин (клетканың қатаюна қажет зат) . Лигнин талшықтарға қаттылық береді. Зығыр талшығында 5 % лигнин бар, мақтаға қарағанда зығырдың қаттылығы сондықтан. Зығырдың қарапайым талшықтарының жуандығы мақта талшықтарінікідей, ұзындығы 15 - 26 мм. [6]

Техникалық талшықтарының жуандығы қарапайым талшықтардың жуандығына және олардың бір шоқтағы санына байланысты. Жіп иіруге қолданылатын техникалық талшықтардың орташша ұзындығы 35 - 90см. Қарапайым талшықтардың мықтылығы 0, 98 - 24, 52 cН - ге тең үзу күшімен спатталады, яғни зығыр талшығы мақта талшығынан 3 - 5 есе мықты.

Физико - химиялық қасиеттері жағынан зығыр мақтаға жақын. Қалыпты жағдайда зығырдың гигроскопиялығы 12 % - ке тең, ылғалды тез сіңіріп шығарады. Зығырдың бір ерекшелігі оның жылу өткізгіштігі, сондықтан ол қолға әрқашан салқын болып сезіледі. Зығырдың гигроскопиялық қасиеті ылғалды бойына тез тартып, тез шығарады

Зығыр талшығында 20% шамасында қабық талшығы бар. Олар байламдарын биологиялық жолмен сабақтан бөледі, мирооганизмдердің қозғалысына ұшырайды. Сол үшін құрғақ сабақтар немесе жайылымда жайылады (зығыр-төсем), суға сулау (салқын немесе жылы зығырды жібіту) . Осы өңдеу нәтижесінде пектинді заттар таралады, жабысқақ қабықты талшықтар басқада сабақтардың бөлігімен, байламдар жаңіл бөлінеді, кезекті өңдеуде жұмсартатын және түтетін машиналар қолданылады. Сол кезде егер сабақтар жеткіліксіз болса биохимиялық өңдеумен қопсытқанда ағаш механикалық операция кезінде қабықты байлам жаман бөлінеді. Сонымен қатар биохимиялық қозғалыспен пластинаны әлсіретуге болады. Элементарлы талшықтар бір-бірімен байланысқан. Онда техникалық талшықтар элементарлы талшықтаға ыдырайды және мақтатектес зығыр талшығы алынады.

Кесте 1 - Қатты зығыр иірімінің химиялық құрамы. (құрғақ заттарға арналған, %)

Иірім жуандығы. Текс (номер)

Цел-

люлоза

Балауыз тектес заттар

Лигнин

Ақуыз

Пептинді заттар

Зольді заттар

Зерттелме-ген бөлім

Иірім жуандығы.Текс(номер): 68(14, 5)

Цел-люлоза: 73, 93

Балауыз тектес заттар: 2, 39

Лигнин: 2. 88

Ақуыз: 2. 29

Пептинді заттар: 2. 04

Зольді заттар: 1. 06

Зерттелме-ген бөлім: 15. 41

Иірім жуандығы.Текс(номер): 56(18)

Цел-люлоза: 75, 80

Балауыз тектес заттар: 2, 90

Лигнин: 2, 70

Ақуыз: 2. 52

Пептинді заттар: 2, 34

Зольді заттар: 0, 86

Зерттелме-ген бөлім: 12. 88

Иірім жуандығы.Текс(номер): 36(28)

Цел-люлоза: 78, 82

Балауыз тектес заттар: 1. 68

Лигнин: 2. 05

Ақуыз: 2, 10

Пептинді заттар: 1, 86

Зольді заттар: 0. 71

Зерттелме-ген бөлім: 12. 78

Зығыр талшықтары матада мақтамен бірге аралас күйінде кездеседі. Матада мақта жібін негізі ретінде, ал зығыр жібін желісіне алады. Ал химиялық талшықтардан көбінесе вискоза мен лавсанды қолданылады. Кейбір маталарға зығыр лавсан жібімен бірге иірілген комплексті лавсан немесе вискоза жібі қолданылады.

Егер мата зығыр мен мақта жібінен жасалса, онда азот қышқылымен тексереді, мұнда олар қара түске ие болады. Келесі өңдеуде оларды әлсіз азот қышқылымен өңдегенде мақта ағарады, ал зығыр қара болып қала береді. Ал вискозаны комнаталық температурада 37% тік тұз қышқылымен өңдегенде, ол бұзылады. Мақта, зығыр және лавсан талықтары осы қышқылда өзгеріске ұшырамайды. [1-2]

Пенька талшығы. Пенька деп зығырдың құрамында болатын конопля талшығын айтады. Пенька өте ерте заманнан келе жатқан және экономикалық жағынан пайдалырақ бірден - бір өсімдік. Археологтар пеньканың он мың жыл болған талшықтарының түрін тапты. Қытай медицинасы пеньканың төрт мың жыл бұрын емдік қасиетін тапты, олар пеньканы жүрек айналғанда, безгекке, айық жаралар және т. б. үшін пайдаланады. 1927 жылы Марко Полоның саяхатынан оралуынан кейін Европа пеньканы этап бойынша ашты, кешірек престностар Таяу Шығыс елдерінен пеньканың дәнін әкелді. Пенька 1545 жылы испаниядан Оңтүстік Америкаға әкелінді. Қазіргі кезде пенька әлемнің ең ыстық аудандарында шығарылады.

... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.