Оқытудың әдістемесі мен технологиясы
Қазақстан Республикасының білім және ғылым министрлігі
Оңтүстің Қазақстан мемлекеттік педагогикалық университеті
Жаратылыстану факультеті
Химия кафедрасы
ДИПЛОМДЫҚ ЖҰМЫС
Тіленші Айзада Құнанбайқызы
125-18а
Жұмыстың тақырыбы: Жетілдірілген оқыту технологиясын қолданып химияны оқыту.
5В012500 - Химия және биология мамандығы бойынша
Шымкент 2022
Ф.7.06-02
Қазақстан республикасының білім және ғылым минстрлігі
Оңтүстік қазақстан мемлекеттік педагогикалық университеті
Қорғауға жіберілді
___________ Кафедра меңгерушісі
___________ Шағраева Б.Б.
_________20_ жыл
Мектепте химияны оқытуда кіріктіріп оқыту технологиясын қолдану
ДИПЛОМДЫҚ ЖҰМЫС
Мамандығы 5В012500 - Химия және биология
Орындаған Тіленші А.Қ.
Ғылыми жетекші Кыбраева Н.С. х.ғ.к., доцент
Норма бақылаушы Серикбаева А.М.
Шымкент 2022
Ф.7.06-02
МАЗМҰНЫ
КІРІСПЕ ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
І Әдеби шолу ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .
1.1 Педагогикалық технология туралы түсінік ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
1.2 Педагогикалық технологиядағы тән ерекшеліктер ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
1.3 Білім беру үрдісіндегі қолданыс тапқан жаңа педагогикалық технологиялар ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
1.4 Қазіргі педагогикалық технологиялар - объективті қажеттілік ... ... ... ... ...
1.5 Технология және әдістеме ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
1,6 Жетілдірілген технологиялардың түрлері және оны қолдану астарлары ... ... ..38
1.7 Жетілдірілген оқыту технологиясын қолданып химияны оқыту ... ... ... ... ...
1.8 Технологиялық картаны химия сабағында пайдалану ... ... ... ... ... ... ... ... ...
ІІ ЭКСПЕРИМЕНТТІК БӨЛІМ ... ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
2.1 Көмірсутектер ,спирттер альдегидтер және қышқылдар арасындағы байланыс тақырыбына технологиялық картаны қолданып өткізілген сабақ ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
2.2 Сабақты талдау арқылы оқушылардың пәнге деген даярлығын қалыптастыру ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
2.3 Пән бойынша оқушылардың білім деңгейлерін бағалау. Зерттеу нәтижелерін талдау ... ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
ҚОРЫТЫНДЫ ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
ПАЙДАЛАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ ... ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ...
КІРІСПЕ
Қазақстан Республикасы Білім туралы Заңнын 8-бабында Білім беру жүйесінің басты міндеті-оқытудың жаңа технологияларын енгізу, білім беруді ақпараттандыру, халықаралық коммуникациялық желілерге шығу, ұлттық және жалпы адам заттық құндылықтар, ғылым мен практика жетістіктері негізінде жеке адамды қалыптастыруға, дамытуға және кәсіби шыңдауға бағытталған білім алу үшін қажетті жағдайлар жасау деп атап көрсеткендей, қазіргі кезеңде әрбір мұғалімнің алдына қойған басты міндеттерінің бірі - оқытудың әдіс - тәсілдерін үнемі жетілдіріп отыру және оқытудың әдіс - тәсілдерін үнемі жетілдіріп отыру және инновациялық технологияны меңгері [1].
Қазіргі білім беру саласындағы оқытудың озық технологияларын меңгермейінше сауатты, жан-жақты маман болу мүмкін емес. Жаңа технологияны меңгеру оқушының интеллектуалдық, кәсіптік, адамгершілік, рухани, азаматтық және де басқа көптеген адами келбетінің қалыптасуына игі әсерін тигізеді, өзін-өзі дамытып, оқу тәрбие үрдісін тиімді ұйымдастыруына көмектеседі.
Еліміздің болашағы көркейіп, өркениетті елдер қатарына қосылуы бүгінгі ұрпақ бейнесінен көрінеді. Қазіргі білім беру саласындағы басты мәселе - әлеуметтік педагогикалық ұйымдастыру тұрғысынан білім мазмұнына жаңалық енгізудің тиімді жаңа әдістерін іздестіру мен оларды жүзеге асыра алатын мұғалімдерді даярлау болып табылады.
Мемлекеттік білім стандарты деңгейінде оқыту үрдісін ұйымдастыру оқу - тәрбие үрдісіне жаңа педагогикалық техналогияны ендіруді міндеттейді. Оқытудың жаңа технологияларының приниптері - оқытуды ізгілендіруді, өздігінен дамитын, дұрыс шешім қабылдай алатын, өзін - өзі жетілдіріп, өсіруші, тәрбиелеуші жеке тұлға қалыптастыру болып табылады.
Қазіргі білім беру саласындағы оқытудың озық жаңа техналогияларын меңгермейінше сауатты, жан-жақты жетік маман болуы мүмкін емес. Оқытудың жаңа инновациялық техналогияларын меңгеру мұғалімнің өзін-өзі дамытып, оқу - тәрбие үрдісін тиімді ұйымдастырылуына көмектеседі.
Жұмыстың мақсаты: Химиядан сабақ беру барысында баланың тұлғалық дамуына бағытталған оқытудың жетілдірілген инновациялық технологияларын меңгеру. Техналогиялық карта жасау және оның көмегімен әр оқушының білім деңгейін анықтау.
Зерттеу міндеттері:
* педагогикалық техналогияларды меңгеру;
* оқу тәрбие үрдісіне енгізу жолдарын қарастыру;
* жаңа педагогикалық технологияны меңгеру арқылы оқушылардың іскерлігін, ізденісін туғызу;
* шығармашылықпен жұмыс істеуіне жол ашу;
* оқушылардың білім сапасын арттыруға өз үлесін қосу;
* технологиялық карта жасау және оның химия сабағына қолдану тиімділігін көрсету.
Зерттеу пәні: Жетілдірілген педагогикалық техналогияны химия сабағында қолданудың әдістемелік жүйесі.
Зерттеу көздері: Педагогикалық технологиялар теориялары авторларының еңбектері, ғылыми - әдістемелік мақалалары, педагогтар мен әдіскерлердің еңбектері.
Зерттеу орны: Шымкент қаласы А.С. Пушкин атындағы № 1 мектеп-гимназиясында химия пәні бойынша білім алып жатқан оқушылардың сабағы.
Зерттеу әдістері: анонимді анкеталау, әңгімелесу, тестілеу, бақылау, педагогикалық эксперимент.
Теориялық мәні мен ғылыми жаңалығы: Зерттеу тақырыбына сәйкес дәріс, практикалық сабақтар, өзіндік жұмыстар арқылы практикалық, теориялық іс- әрекетпен байланыстырып білім алуды қалыптастыру. Мазмұны айқындалған оқыту техналогияларына сай бір жүйеге келтірілген техналогиялық карта жасау.
Практикалық маңыздылығы: Жетілдірілген педагогикалық техналогия элементтерінің негіздерін қалыптастуруға бағытталған технологиялық картаны мектеп- гимназиясында қолдануға ұсынылды. Дәстүрлі және эксперименттік режимде оқытылатын оқушылардың технологиялық картаны игеру деңгейі анықталды.
Кіріспе бөлімінде жұмыстың өзектілігі, мақсаты, нысанасы, пәні, гипотезасы, міндеттері, ғылыми жаңалығы, теориялық және практикалық маңыздылығы қамтылған.
І І ӘДЕБИ ШОЛУ
1.1 Педагогикалық технология туралы түсінік
Қазіргі уақытта елде әлемдік білім беру кеңістігіне енгізуге бағытталған жаңа білім беру жүйесі құрылуда.Бұл педагогика теориясы мен оқу-тәрбие үрдісіндегі елеулі өзгерістерге байланысты: білім берудің нарадигмасы өзгеруде, білім берудің жаңа мазмұны пайда болуда.
Педагогикалық технология оқу процесін жобалау, ұйымдастыру және өткізу формасымен анықталады. Педагогикалық технологияның ерекшелігі: мақсатқа жету мүмкіндігіне кепілдік беретін оқу процесін жобалау және жүзеге асыру. Педагогикалық технологияның құрылымын түсінудің кілті тек зерттелетін пәннің мазмұнына , мұғалім мен оқушының өзара әрекеттесуіне, оқушының ішкі даму процесіне негізделген нақты мақсат бола алады.
Қазақстанның тәуелсіз мемлекет ретінде қалыптасуы барысында орта білім берудің жүйелі реформалануы қоғамдық тұрғыдан үлкен маңызға ие. Білім беруді реформалауды жүзеге асырудың және бір маңызды сипаты қазіргі уақыттағы оқыту үрдісін технологияландырудың қажеттілігінен туып отыр. Осыған орай, соңғы кезде оқытудың әр түрлі педагогикалық технологиялары жасалып, мектеп өміріне енгізіліп жатыр. Олар мыналар: Лысенкованың алдын-ала оқыту, Шаталовтың интенсивті оқыту (тірек сигналдарынпайдалану арқылы), Эдниевтің ірі блоктап оқыту, мәселелік оқыту, оқытудың белсенді әдісі, т.б.[5].
Ал, соңғы жылдары оқытудың модульдік технологиясы мен В.Монаховтың, Дьяченконың оқытудың ұжымдық тәсілі, сондай-ақ профессор Ж.Қараевтың оқытуды дербестендіру мен ізгілендіру ұстанымдарына негізделген жаңа педагогикалық компьютерлік технологиясы еліміздің көптеген мемлекеттерінде қолданылып жүр.[6].
Технология ұғымы техноика мен ғылым алғаш дамып өркендеген кезеңдерде, 1872 жылы енгізілді. Латынша "технос" - кәсіп, өнер, шеберлік, "логос" - ілім, ғылым. Технология барлық ғылымның ажырамас бөлігі. Білім беру жүйесінде де жаңа технология түрінде қабылданып қолданылады.
Педагогикалық технология дегеніміз - тәжірибеде жүзеге асырылатын белгілі бір педагогикалық жүйенің жобасы, ал педагогикалық жағдайларға сай қолданылатын әдіс - тәсілдер оның құрамды бөлігі. Қазіргі педагогикалық технологиялардың өзара белсенді әдістері қолданылады, ол күрделі құрылымды тәсіл және біртұтас педагогикалық жүйе. Оның нәтижесінде әр оқушының өзін-өзі өзгертуші субьект дәрежесіне көтерілуі көзделіп, оқыту барысында соған лайықты жағдайлар жасалады. Осындай педагогикалық технологиялардың бірнешеуін сабақта қолданамын. Мектептерде жүргізіліп жатқан қазіргі тәжірибелік - сынақ жұмыстардың басты міндеті оңаша оқытудың педагогикалық технологиясын оқыту үрдісіне енгізу болып табылады. Мәселен, Л.Занков, Д.Эльконин, В.Давыдовтың бірлесе жасаған "Дамыта оқыту жүйесі" бір-бірімен тығыз байланысты әрі мынадай ұстанымдардан құралады.
1. Жоғарғы деңгейдегі қиындықта оқыту.
2. Теориялық білімнің жетекші рөлі.
3. Оқу материалын жеделдете оқыту.
4. Оқу үрдісін оқушының сезінуі.
5. Барлық оқушылардың дамуы ұшін жүйелі жұмыс істеуі.
Л.Занковтың оқыту жүйесінде оқушы өзін емін-еркін сезінеді, оның әлеуметтік мүмкіндігі мен дербестігінің дамуына жағдай жасалады. Осы жүйеде оқушы мен мұғалімнің арасындағы жаңаша қарым - қатынастың іргетасы қаланады. Мұғалім түсіндіруші, оқытушы тұрғысында емес, оқушының оқу әрекетін ұйымдастырушы, бағыттаушы ретінде көрінеді.
Педагогикалық жүйенің табысты жүзеге асуы үшін оны құрайтын барлық нәрселердің тыңғылықты ойластырылуы қажет. Кез-келген педагогикалық технология педагогикалық ғылым мен іс-тәжірибе жетістіктерінің жиынтығынан бұрынғы тәжірибенің дәстүрлі түрлерін қосатын және қоғамның дамуы, демократизациялау нәтижесінде пайда болған іс-шаралардан тұрады.
Бірдей технология түрлі орындаушының қолында әр басқа болып көрінеді. Бұл жерде мұғалімнің педагогикалық шеберлігіне жеке тұлғалық қасиеттеріне, оқушылардың ерекшеліктеріне, олардың жалпы көңіл -күйіне, сыныптағы психологиялық ахуалға көңіл бөлу керек. Бір технологияны қолданған әр түрлі педагогтардың жеткен нәтижесі де әр түрлі болады, бірақ осы технология көрсететін орташа көрсеткішке жақын болады. Яғни, педагогикалық технология жеке тұлғпның қасиеттерімен орташаланады, бірақ онымен, анықталмайды.
Оқыту технологиясы - оқыту әдістері мен оқыту құралдарын пайдалана отырып, оқу ақпаратын берудің, жеткізудің жолын өзгерту. Ал, екінші жағынан бұл оқыту үрдісінде мұғалімнің оқушыға немесе ақпараттық құралдар арқылы әсер етуінің жолы. Оқыту технологияларын пайдаланғанда оқу мазмұны, әдітері, оқу құралдары, өзара бір-бірімен байланыста және бір-біріне әсер ететін жағдайда болады.
Мұғалімнің педагогикалық шебеолігі негізінен бағдарлама мен білімдік мақсаттарға сәйкес оның қажет мазмұнды бөліп ала алуы, оны түсінуге тиімді әдістер мен оқу құралдарын пайдалана білуімен айқындалады.
Педагогикалық оқыту технологиясы - педагогиканың психологияның және әлеуметтану ғылымдарының жетістіктеріне ,алдыңғы қатарлы педагогикалық тәжірибелер ,халықтық педагогика ,ұлттық және дамыған шет елдер педагогикаларының өткен жылдағы ең жақсы жинақталған жетістіктеріне сүйенеді.
Педагогикалық оқыту технологиялары оқыту үрдісінде пайдалану қажеттілігінен туындады.Ғылыми - техникалық даму ғасырындағы жаңа ғасыр адамына қажетті жағдайлардың бірі - интелектуалдық ,шығармашыл,гуманды жас ұрпақты тәрбиелеу. Даму педагогикалық оқыту үрдісінің негізгі , терең мағыналы мәнінен айналды.[9,10].
1.2 Педагогикалық технологикалық тән ерекшеліктер.
Сабақты ұйымдастыру - психологиялық - педагогикалық шеберлік негізі . Ғалымдар жүргізілген түрлі бақылаулар мен зерттеулердің негізінде оқушы сабақтың 2-5 минуттарында ақпараттардың 58 % меңгеруге қабілетті болса ,6-24 минуттарында 79%, 22-36 минуттарында 43-51%, ал 37 минутынан сабақтың аяғына дейін ақпараттың тек 7 % ғана меңгере алады.
Педагогикалық технология педагогикалық жүйе ретінде қарастырылады, өйткені ол педагогикалық мақсаттарға жету үшін қолданылатын барлық жеке, аспаптық және әдістемелік құралдардың жүйелік жиынтығы және жұмыс істеу тәртібі; педагогикалық мақсаттарға жету үшін қолданылатын барлық жеке, аспаптық және әдістемелік құралдардың жүйелік жиынтығы және жұмыс істеу тәртібі; білімді игеруге, кәсіби дағдыларды игеруге және оқушылардың жеке қасиеттерін қалыптастыруға бағытталған көптеген операциялар мен іс-әрекеттерді қамтитын педагогикалық мақсат қою, Ақпараттық, ақпараттық-пәндік және процессуалдық аспектілерді қамтамасыз ететін кешенді интегративті жүйе; ғылым мен технологияның жаңа жетістіктері негізінде білім беру процесін ұйымдастыру қағидаттарын зерделеу, дамыту және жүйелі пайдалану; мақсаттарды, оқу жоспарларын әзірлеу және бағдарламаларды үздіксіз жаңартудың, балама стратегиялардың және оқу материалын тестілеудің тұтас процесін зерттеу және т. б.
Педагогикалық технология педагогикалық қызмет ретінде-бұл дидактикалық процестің ғылыми негізделген жобасын жүзеге асыратын және дәстүрлі әдістерге қарағанда тиімділікке, сенімділікке және нәтижелерге кепілдік беретін заңға сәйкес келетін қызмет түрі.
Педагогикалық технология алға қойылған мақсатқа сәйкес білім беру (тәрбие) процесіне жүйелі-әрекеттік тәсіл ретінде оқыту процесін жүйелі жоспарлау, ұйымдастыру және бағалау, оқытудың тиімділігін арттыру үшін адами және технологиялық ресурстарды пайдалану болып табылады; іс-әрекетке негізделген оқытуды ұйымдастырудың жүйелі әдісі білім алуға, дағдыларды игеруге, оқушылардың жеке қасиеттерін қалыптастыруға бағытталған педагогикалық мақсаттар қоюды болжайды, мазмұнды, ақпараттық-пәндік және іс жүргізу аспектілерін қамтамасыз ететін іс-әрекеттер мен операциялардың реттелген жиынтығын қамтиды; адамдарды, идеяларды, құралдарды және әдістерді тартатын күрделі, интегративті процесс ұйымдастыру бойынша іс-шаралар білім алудың барлық аспектілерімен байланысты мәселелерді шешу үшін талдау және жоспарлау, қамтамасыз ету, бағалау және басқару; педагогикалық жүйелерді ұйымдастырудың барлық аспектілерімен және ресурстарды бөлу тәртібімен байланысты зерттеу және практика саласы (білім беру жүйесі аясында) педагогикалық нәтижелерге қол жеткізу үшін бірегей және ықтимал жаңартылатын болып табылады және т. б.
1 кесте
Жаңа педагогикалық технологияны ендірудің қиыншылықтары мен оны шешу жолдары.
Қиындықтар
Оны шешу жолдары
1.Сыныптағы бала саны 30-35, шектен тыс көп болуы.
1. Сыныптағы бала санын 25-тен асырмау.
2.Мұғалімдер
2.Апталық жүктемені 18 сағаттан 14сағатқа кеміту.
3.мұғалімдердің әдістемелік білімдерінің төмендігі.
3.әдістемелік құралдарды көп шығару.
4.мұғалімдердің білімдерін жетілдіру жұмысы сын көтермейді.
4. мұғалімдердің білімін көтеру, жұмыс деңгейінжақсарту:аудандық,облыстық ,аймақтық ,республикалық оқулар , семинарларды жиі өткізу қажет.
5.Жаңа педаагогикалық технологияны ендірудің тек технологиялық жағын ғана емес ,практикалық жақтарын меңгеру жағы мардымсыз.
5.Авторлық курстар ұйымдастырып, мұғалімнің тікелей жаңа педагогикалық технологияны меңгеруіне жағдай жасау.
Педагогикалық технология педагогикалық іс-әрекетті білумен жүзеге асырылатын және мақсатқа сәйкес және нақты қызмет жағдайларын ескере отырып, педагогикалық процесті құру үшін белгілі бір құралдар мен дағдыларды қолдана отырып білім жүйесі ретінде қарастырылады.
Педагогикалық технология мұғалімнің өнері ретінде оның білім беру іс-әрекетіндегі шеберлігі, оқу мақсатына қол жеткізуде ұтымды тәсілдер жүйесін қолдану және т. б. ғылым болып табылады.
Педагогикалық технология-бұл студенттер мен оқытушылар үшін қолайлы жағдайларды сөзсіз қамтамасыз ете отырып, оқу процесін жобалау, ұйымдастыру және жүргізу бойынша бірлескен педагогикалық қызмет аясында барлық егжей-тегжейлі ойластырылған модель.
Педагогикалық технология білім беру процесін оңтайландыру және жаңғырту құралы ретінде мыналарды қамтиды: білім беру кеңістігін оңтайландырудың принциптері мен тәсілдерін белгілеу; дидактикалық жүйені оның құрамдас элементтерін зерттеу және практикалық тексеру негізінде жаңғырту және т. б.
Педагогикалық технология білім беру (тәрбие) процесінің процессуалдық компоненті (компоненті) ретінде-бұл екі қызмет түрінен-бір-бірімен тығыз байланысты оқыту мен оқытудан тұратын оқушы мен оқытушының өзара әрекеттесу процесі; белгілі бір дәрежеде оқытушының бірлескен іс-әрекетін алгоритмдеуден тұратын, қойылған мақсатқа сәйкес оқыту мазмұнын баяндаудың белгілі бір тәртібі, логикасы және дәйектілігі. оқу процесінде оқушылардың іс-әрекеттері мен қарым-қатынастарының үйлесімділігі және т. б.
Педагогикалық технология білім берудің интегративті әдісі ретінде білім берудің барлық аспектілерімен - білімнің қысқаша бөлігінен ұлттық жүйеге, оның барлық функцияларына және т. б. байланысты (байланыстырушы буын) көп салалы конгломерат болып табылады.
2 кесте
Педагогика ғылымының міндеттері
Тәрбие
Қарым-қатынас
дүниетаным
Мінез - құлық
Білім беру
Білім
Іскерлік
Дағды
Оқыту
Сабақ
Білім беру
Үйрету
Педагогика ғылымдарының міндеттері .Педагогика ғылымының міндеті - зерттеу жүргізу ,ал мектептің ,жоғары мектептің міндеті-оқушылар мен студенттерге тәрбие мен білім беру.
Кез-келген педагогикалық технология белгілі бір философиялық негізге негізделген. Философиялық ережелер білім беру технологиясын әдістемелік қамтамасыз етудің бөлімі болып табылатын ең Жалпы ережелер ретінде әрекет етеді. Философиялық ұстанымдар білім беру мазмұнында, жеке пәндер мазмұнында айқын көрінеді. Алайда, көбісінде олардың идеологиялық бағытында бірлік болмайды, сондықтан кәсіптік білімнің мазмұны әлемнің тұнас бейнесін береді, жалпы философиялық негізге ие емес.
Қазіргі педагогикалық технологиядағы философиялық бағыттар мен
мектептердің алуан түрлерінің ішінде көптеген кездеседі:
материализм және идеализм;
* диалектика және метафизика;
* ғылыми және табиғат;
* гуманизм және гуманизм;
* антропософия және теософия;
* прагматизм және экзистенциализм.
Педагогикалық технологияның қайнар көздері-педагогикалық, психологиялық және әлеуметтік ғылымдардың жетістіктері, алдыңғы қатарлы педагогикалық тәжірибе, халықтық педагогика, соңғы жылдары отандық және шетелдік педагогикада жинақталған барлық жақсылықтар.
1.3 Білім беру үрдісіндегі қолданыс тапқан жаңа педагогикалық технологиялар
Білім беру саласындағы қызметкерлерінің алдына қойылып отырған міндеттерінің бірі - оқытудың әдіс-тәсілдерін үнемі жетілдіріп отыру және қазіргі заманғы педагогикалық технологияларды меңгеру.
Қазіргі білім беру саласындағы оқытудың жаңа педагогикалық технологияларын меңгеруінше сауатты , жан-жақты білгір маман болу мүмкін емес. Жаңа педагогикалық технологияны меңгеру мұғалімнің зейін - зергерлік ,кәсіптік адамгершілік , рухани, азаматтық және басқада көптеген ұстаздық келбетінің қалыптасуына игі әсерін тигізеді.
Оқытудың қазіргі технологиялары еліміздің егемендік алып ,қоғамдық өмірдің барлық,соның ішінде білім беру саласында жүріп жатқан демократияландыру мен ізгілендіру мектепті осы кезге дейінгі дағдарыстан шығаратын қуатты талпыныстарға жол ашты.
1-Сызбанұсқа. Педагогикалық технология түрлері.
Мазмұны мен әдістерінің ерекшеліктері:
* балаға жеке ізгілік қарым-қатынас;
* дидактикалық белсендіруші және дамытушы кешен ;
* тәрбиелеу тұжырымдамасы;
* қоршаған ортаны педагогикаландыру;
Педагогикалық технологияны жобалау нақты жағдайлары үшін педагогикалық технологиялардың оңтайлы жүйесін таңдайды. Бұл жеке тұлғаның жеке ерекшеліктерін зерттеуді және оқушылардың жас кезегіне және олардың дайындық деңгейіне сәйкес келетін іс-әрекеттерді таңдауды талап етеді.
Педагогикалық технологияның ерекшеліктері:
* тұжырымдама-технология белгілі бір педагогикалық жоспарға арналған, ол автордың белгілі бір әдістемелік, философиялық, психологиялық-педагогикалық ұстанымына негізделген;
* жүйелік-педагогикалық іс-әрекеттердің, операциялардың, коммуникациялардың технологиялық тілдік нақты күтілуін нәтиже формасына және мақсатты параметрлерге сәйкес түрі құрылады;
* дидактикалық мақсатты қалыптастыру-оқушылардың іс-әрекеттерінің нәтижелерін өзгертуге арналған өлшемшарттар, көрсеткіштер мен құралдарды сақтауды дидактикалық рәсімдердің болуы және білім беру мақсаттарына кепілдік қол жеткізуді, оқу процесінің тиімділігін қамтамасыз етеді ету;
* инновация-технология білім беру саласындағы, диалогтік қарым-қатынас, оқытуға интерактивтік қағидалар негізінде оқытушы мен студенттің өзара байланысты қызметін көздейді;
* Оңтүстік-адам және техникалық мүмкіндіктерді оңай пайдалану, қысқа уақыт ішінде жоспарланған нәтижелерге қол жеткізу;
* түзету - нақты белгіленген мақсаттарға сәйкес бағыт алған хабарларды жедел өңдеу мүмкіндігі;
* репродукция және нәтижелерге кепілдік беру-педагогикалық технологияның элементтері, бір жағынан, кез-келген мұғалім ойнауы керек, екінші жағынан, жоспарланған нәтижелерге қол жеткізуге кепілдік беруі керек. [12].
1.4 Қазіргі педагогикалық технологиялар - объективті қажеттілік
Қазіргі педагогикалық технологиялар - объективті қажеттілік. Қазіргі замандағы білім білім жүйесінің құрылымы мен қызметіндегі қоғамдық тенденцияларды көрсететін маңызды әлеуметтік - педагогикалық феномен ретінде білім жуйесінің ізгілігінің мазмұны мен маңызын анықтауға байланысты қаралған педагогикалық технологиялар өз тиімділігін дәлелдеуде.
Іс-әрекеттің кез-келген түрінде адам сынға түседі. Жылдар бойы қалыптасқан стереотипке сәйкес, сын сыртқы әлемнің объектілеріне немесе объектілеріне деген көзқарасты және жиі теріс көзқарасты білдіреді. Алайда, бұл пікір мүлдем қате. Сыни ойлау сияқты нәрсе бар. Алайда, бұл объектілер мен объектілердегі жағымсыз жақтарды анықтау мақсатын орындамайды. Біріншіден, бұл адамның зияткерлік іс-әрекетінің бір түрі, ол қоршаған әлемге деген қарым-қатынасты түсінудің, қабылдаудың және объективтіліктің жоғары деңгейімен сипатталады. Сыни ойлауды дамыту, ең алдымен, олардың білімін тәжірибемен байланыстыру және оларды басқа көздермен салыстыру болып табылады. Әркімнің естілген ақпаратқа сенбеуге, оның анықтығы мен дәлелдемелердің логикасын тексеруге, сондай-ақ күнделікті тап болатын проблемаларды шешу мүмкіндіктерін қарауға құқығы бар. Сыни ойлаудың бірнеше параметрлері бар * * алынған ақпарат сыни ойлаудың бастапқы нүктесі болып табылады, бірақ түпкілікті емес * * сыни ойлаудың басталуы сұрақтар қоюмен және шешілуі керек мәселелерді анықтаумен сипатталады; * сыни ойлау әрқашан сенімді дәлелдер келтіруге тырысады; * сыни ойлау - бұл ойлаудың әлеуметтік түрі. Мінсіз сыни ойлау қабілеті бар адам жақсы хабардарлыққа, қоршаған әлемді бағалауда әділеттілікке, проблемалар мен күрделі мәселелерді қайта қарауға және нақтылауға деген ұмтылысқа ие. Ол қажетті ақпаратты мұқият іздейді және оның мөлшерін саналы түрде таңдайды. Бұл қасиеттерге ие болу үшін сыни ойлауды дамыту қажет. Бұл технологияны Солтүстік Айова университетінің халықаралық оқу қауымдастығы және Хобард пен Уильям Смит колледждері жасаған. Бұл әдіс Ресейде 1997 жылы қолданыла бастады, бүгінде ол салыстырмалы түрде жаңа, бірақ тиімді. Біріншіден, бұл технология адамның ашық ақпараттық кеңістіктегі негізгі ойлау қабілеттерін қалыптастырады және оған осы дағдыларды іс жүзінде қолдануға үйретеді. Оқу және жазу-бұл ақпаратты қабылдайтын және жіберетін негізгі процестер. Сыни ойлауды дамытудың барлық әдістері ойластырылған нәтижелі оқуға негізделген, оның барысында адам барлық алынған ақпаратты талдауға және саралауға үйренеді. Сонымен қатар, "мәтін" ұғымы жазбаша жазбаларды ғана емес, сонымен қатар мұғалімнің сөзін, бейнематериалдарды да қамтиды. Сыни ойлауды дамыту технологиясы үш кезеңнен тұрады: шақыру кезеңі, семантикалық кезең және ойлау кезеңі.
1. "Қиындықтар" Кезеңі. Бұл бұрын алынған білімді белсендіреді, осы білімнің жетіспеушілігін анықтауға көмектеседі және жаңа ақпарат алу мақсаттарын анықтайды.
2. "Түсіну" Кезеңі. Бұл кезеңде мәтінмен мағыналы жұмыс жасалады, оның барысында адам түзетулер жасайды, кестелер жасайды және Күнделік жүргізеді, бұл сізге ақпаратты өз түсінуіңізді бақылауға мүмкіндік береді. Естеріңізге сала кетейік, "мәтін" - бұл сөйлеу және бейне материал.
3. "Рефлексия" кезеңі (рефлексия). Бұл білімді оларды түсіну және практикада қолдану деңгейіне жеткізуге мүмкіндік береді. Бұл кезеңде адамның өз сөзімен жазатын немесе талқылау барысында талқылайтын мәтінге деген жеке көзқарасы қалыптасады. Талқылау әдісі өте маңызды, өйткені пікір алмасу процесінде қарым-қатынас дағдылары дамиды. Сыни ойлауды дамыту технологиясы әртүрлі әдістемелік тәсілдерді қамтиды: * белсенді жазу техникасы ( белгілеу кестесі, кластер, "Қос күнделік", "Z-x-Y"кестесі); 56 * белсенді оқу және тыңдау әдістері (кірістіру, үзіліспен оқу); * топтық жұмысты ұйымдастыру әдістері (оқу және жалпылау, зигзаг). Тәжірибеде қолданылатын негізгі әдістерді қарастырайық:Технологиялық тәсіл білім беру жүйесінің кез-келген саласында (басқару, білім беру, қаржыландыру, мониторинг т.б.) қолданылуы мүмкін. Сондықтан, " білім беру технологиясы " деген сөз тіркесін бірыңғай түсіндіру мүмкін емес, атайтын болсақ, онда оған технологияның осы салаға арналған жиынтығы жатады. Біздің қарастыратынымыз -- технологияның осы түрі.
2-Сызбанұсқа .Педагогикалық технология (М.П.Сибирская бойынша)
"Технология"- бұл қандайда болсын істегі, шеберліктегі, өнердегі амалдардың жиынтығы. Педагогикалық сөздік
"Технология"- өндірістік процесті жүргізудің әдістері мен тәсілдері жайлы білім жиынтығы. Шетел сөздігі
"Технология"- оқушы мен ұстазға бірдей қолайлы жағдай тудырушы оқу процесін ұйымдастыру және жүргізу бірлескен педагогикалық әрекетті жобалаудың жан-жақты ойластырылған үлгісі. В.М.Монахов
Бұл ұғымға пәндік саланы сипаттайтын терминдерді қосамыз да кез-келген нақты технологияның мәнін айқындаймыз.
Педагогикадағы ғылыми ой-тұжырымдардың негізінде В.П.Беспалько: "Оқу технологиясы - тәжірибеде жүзеге асырылатын, белгілі бір педагогикалық жүйенің жобасы" - деп көрсетеді. Мұнда ғалым педагогикалық ықпал ететін арнайы ұйымдастырылған мақсатты, бір-бірімен өзара байланысты әдіс-тәсілдер жиынтығы ретінде қарастырады [23].
Педагогикалық технология білім алу іс-әрекетіндегі амалдардың негізінде таңдалған кәсіптік қызметтің тәсілдерін қабылдаушылардың танымдық іс-әрекеті деген анықтама береді.
Сонымен, технология мен белгіленген мақсатты тиімді орындау үшін материалдарды түрлендіру мен әдістердің жиынтығы және бірізділігін кешенді бірлігін айтуға болады.
1.5 Технология және әдістеме
Сырт көзге оқу үрдісіндегі әдістемелік және технологиялық әдіс-тәсілдерде қарама-қайшылық жоқ. Себебі, "оқытудың әдістемесі" ұғымы "білім беру технологиясы" ұғымынан әлдеқайда кең.
3-сызбанұсқа
Оқытудың әдістемесі мен технологиясы
Әдістемелік жүйе
Әдістемелік жүйе
Мақсаттар
Мақсаттар
Ә
Д
І
С
Т
Е
М
Е
Ә
Д
І
С
Т
Е
М
Е
Т
Е
Х
Н
О
Л
О
Г
И
Я
Т
Е
Х
Н
О
Л
О
Г
И
Я
Мазмұн
Мазмұн
Әдістер
Әдістер
Формалар
Формалар
Құралдар
Құралдар
Тәсілдер
Тәсілдер
Әдістеме мен технологияда қолданылатын оқу процесін сипаттайтын тілдік құрал (терминология) да әртүрлі. Нәтижеде, көптеген тамаша әдістемелік жүйелер (В.Ф.Шаталов, В.К.Дьяченко т.б.) іске асырылар деңгейге келген кезде қиындықтарға жолықты. Себебі, жаңа жағдайда жүйені жұмыс жасатуда алынған сипаттамалар жеткіліксіз болып отырды.
Әдетте, әдістеменің пәні - білім берудің мақсатын, мазмұнын, оқу үрдісін ұйымдастырудың әдістерін, түрлерін, құралдары мен тәсілдерін қамтитын әдістемелік жүйе деп саналады. Дәлірек айтсақ, әдістеме негізгі үш сұраққа жауап беруге тырысады: не үшін, неге және қалай оқыту керек? Ал, технолог болса, мақсат белгілі болып, оған жетудің нақты іс-әрекетін, жолдарын анықтауға келген кезде ғана іске кіріседі. Сондықтан, технология, негізінен, триаданың үшінші сұрағына жауап береді. Схема түрінде бұл жағдай төмендегіше сипатталар еді:
Әдістемелік жүйенің обьектісі "орташа" оқушы болып табылады, оның бастапқы деңгейі немесс жағдайы әдістемелік жүйе құру үшін ешқандай рөл атқармайды. Технологиялық жүйені іске асыру үшін шикізаттың бастапқы жай-күйі туралы жан-жақты мәлімет қажет.
А.Кушнир: технология әдістемеден өзінің нәтижелерінің тұрақтылығымен, тез қайта қалпына келетіндігімен, ерекшеленеді. Әдістемеден тәжірибені қорытындылаудан білімді үйренудің жаңа әдістері ойлап табылғанда ғана дүниеге келетін үйреншікті жағдай. Технология болса, ықтимал нәтиже емес, берілген бастапқы нақтылы жағдайларға байланысты жобаланады [16].
Бір қарағанда технологиялық әдіс жеке әдістемелер ішінде де дами алар еді деген ой туады. Бірақ, әдістемелік және технологиялық амалдардың мақсаттық ұстанымдары әртүрлі [24,25].
1.6 Жетілдірілген технологиялардың түрлері және оны қолдану астарлары
Дүниежүзілік озық тәжірибелерге сүйеніп, жаңа типті оқыту, яғни әр баланың табиғи қабілетін дамыту үшін қолайлы жағдайлар жасай отырып, оны жан-жақты дамыту керек. Қазіргі білім беру мазмұны жаңарып, жаңа көзқарас пайда болып, оқытудың жаңа технологиясы өмірге келді. Яғни педагогикалық технология ұғымы іс-әрекетімізге кеңінен еніп, қолданылуда.
Іс-әрекеттің кез-келген түрінде адам сынға түседі. Жылдар бойы қалыптасқан стереотипке сәйкес, сын сыртқы әлемнің объектілеріне немесе объектілеріне деген көзқарасты және жиі теріс көзқарасты білдіреді. Алайда, бұл пікір мүлдем қате. Сыни ойлау сияқты нәрсе бар. Алайда, бұл объектілер мен объектілердегі жағымсыз жақтарды анықтау мақсатын орындамайды. Біріншіден, бұл адамның зияткерлік іс-әрекетінің бір түрі, ол қоршаған әлемге деген қарым-қатынасты түсінудің, қабылдаудың және объективтіліктің жоғары деңгейімен сипатталады. Сыни ойлауды дамыту, ең алдымен, олардың білімін тәжірибемен байланыстыру және оларды басқа көздермен салыстыру болып табылады. Әркімнің естілген ақпаратқа сенбеуге, оның анықтығы мен дәлелдемелердің логикасын тексеруге, сондай-ақ күнделікті тап болатын проблемаларды шешу мүмкіндіктерін қарауға құқығы бар. Сыни ойлаудың бірнеше параметрлері бар * * алынған ақпарат сыни ойлаудың бастапқы нүктесі болып табылады, бірақ түпкілікті емес * * сыни ойлаудың басталуы сұрақтар қоюмен және шешілуі керек мәселелерді анықтаумен сипатталады; * сыни ойлау әрқашан сенімді дәлелдер келтіруге тырысады; * сыни ойлау - бұл ойлаудың әлеуметтік түрі. Мінсіз сыни ойлау қабілеті бар адам жақсы хабардарлыққа, қоршаған әлемді бағалауда әділеттілікке, проблемалар мен күрделі мәселелерді қайта қарауға және нақтылауға деген ұмтылысқа ие. Ол қажетті ақпаратты мұқият іздейді және оның мөлшерін саналы түрде таңдайды. Бұл қасиеттерге ие болу үшін сыни ойлауды дамыту қажет. Бұл технологияны Солтүстік Айова университетінің халықаралық оқу қауымдастығы және Хобард пен Уильям Смит колледждері жасаған. Бұл әдіс Ресейде 1997 жылы қолданыла бастады, бүгінде ол салыстырмалы түрде жаңа, бірақ тиімді. Біріншіден, бұл технология адамның ашық ақпараттық кеңістіктегі негізгі ойлау қабілеттерін қалыптастырады және оған осы дағдыларды іс жүзінде қолдануға үйретеді. Оқу және жазу-бұл ақпаратты қабылдайтын және жіберетін негізгі процестер. Сыни ойлауды дамытудың барлық әдістері ойластырылған нәтижелі оқуға негізделген, оның барысында адам барлық алынған ақпаратты талдауға және саралауға үйренеді. Сонымен қатар, "мәтін" ұғымы жазбаша жазбаларды ғана емес, сонымен қатар мұғалімнің сөзін, бейнематериалдарды да қамтиды. Сыни ойлауды дамыту технологиясы үш кезеңнен тұрады: шақыру кезеңі, семантикалық кезең және ойлау кезеңі. 1. "Қиындықтар" Кезеңі. Бұл бұрын алынған білімді белсендіреді, осы білімнің жетіспеушілігін анықтауға көмектеседі және жаңа ақпарат алу мақсаттарын анықтайды. 2. "Түсіну" Кезеңі. Бұл кезеңде мәтінмен мағыналы жұмыс жасалады, оның барысында адам түзетулер жасайды, кестелер жасайды және Күнделік жүргізеді, бұл сізге ақпаратты өз түсінуіңізді бақылауға мүмкіндік береді. Естеріңізге сала кетейік, "мәтін" - бұл сөйлеу және бейне материал. 3. "Рефлексия" кезеңі (рефлексия). Бұл білімді оларды түсіну және практикада қолдану деңгейіне жеткізуге мүмкіндік береді. Бұл кезеңде адамның өз сөзімен жазатын немесе талқылау барысында талқылайтын мәтінге деген жеке көзқарасы қалыптасады. Талқылау әдісі өте маңызды, өйткені пікір алмасу процесінде қарым-қатынас дағдылары дамиды. Сыни ойлауды дамыту технологиясы әртүрлі әдістемелік тәсілдерді қамтиды: * белсенді жазу техникасы ( белгілеу кестесі, кластер, "Қос күнделік", "Z-x-Y"кестесі); 56 * белсенді оқу және тыңдау әдістері (кірістіру, үзіліспен оқу); * топтық жұмысты ұйымдастыру әдістері (оқу және жалпылау, зигзаг). Тәжірибеде қолданылатын негізгі әдістерді қарастырайық:
Әлемдік педагогикада ойын белгілі бір шарттармен (ережелермен) шектелген және белгілі бір мақсатқа (жеңіс, жеңіс, жүлде) бағытталған кез-келген бәсекелестік немесе ойыншылар арасындағы бәсекелестік ретінде қарастырылады. Ең алдымен, ойын қарым-қатынас, оқу және өмірлік тәжірибені жинақтау құралы ретінде күрделі әлеуметтік-мәдени құбылыс екенін есте ұстаған жөн. Күрделілік ойын формаларының әртүрлілігімен, серіктестердің оларға қатысу тәсілдерімен және ойын алгоритмдерімен анықталады. Ойынның әлеуметтік-мәдени сипаты айқын, бұл оны оқытудың ажырамас элементі етеді. Ойын барысында: * сыныптың әлеуметтік тобының (қоғамның минимодельдері) мінез-құлық ережелері мен рөлдері игеріледі, содан кейін "үлкен өмірге" көшеді; :: топтардың, кәсіпорындардың, фирмалардың, әртүрлі экономикалық және әлеуметтік институттар ұжымдарының мүмкіндіктері миниатюрада қарастырылады * * бірлескен ұжымдық іс-әрекет дағдылары қалыптасады, оқушылардың жеке ерекшеліктеріне қол жеткізуге қажетті жағдайлар қалыптасады. * мәдени дәстүрлер жинақталады, ойынға қатысушылар, мұғалімдер, қосымша құралдар - Көрнекі құралдар, оқулықтар, компьютерлік технологиялар тартылады. Ойын-бұл өмірдің ең керемет құбылыстарының бірі, пайдасыз және сонымен бірге қажет болып көрінетін әрекет. Еріксіз алып кетіп, өмірлік маңызды құбылыс ретінде өзіне тарта отырып, ойын ғылыми ой үшін өте күрделі және күрделі міндетке айналды. 57 отандық педагогика мен психологияда ойын әрекеті мәселесін К.Д. Ушинский, п. п. Блонский, С. Л. Рубинштейн, д. Б. Эльконин жасаған. Ойынның маңыздылығын ойын-сауық және ойын-сауық функциялары арқылы бағалау мүмкін емес. Бұл оның феномені, ол ойын-сауық, демалыс бола отырып, оқуда, шығармашылықта, терапияда, адами қарым-қатынаста және жұмыста көрініс үлгісі бола алады. Ойын оқыту әдісі ретінде ежелден бері адамдар ересек ұрпақтардың тәжірибесін жастарға беру үшін қолданған. Ойын халықтық педагогикада, мектепке дейінгі және мектептен тыс мекемелерде кеңінен қолданылады. Білім беру процесін белсендіруге және күшейтуге бағытталған қазіргі мектептегі ойын әрекеті келесі жағдайларда қолданылады :: * * тұжырымдаманы, тақырыпты және тіпті пәннің бөлімін игерудің тәуелсіз технологиясы ретінде; * жалпы технологияның элементі ретінде; * сабақ немесе оның бөлігі ретінде (кіріспе, бақылау); * сыныптан тыс оқыту технологиясы ретінде. "Ойын педагогикалық технологиялары" ұғымы әртүрлі педагогикалық ойындар түрінде педагогикалық процесті ұйымдастырудың көптеген әдістері мен әдістерін қамтиды. Жалпы ойындардан айырмашылығы, педагогикалық ойынның маңызды ерекшелігі бар-нақты оқыту және тиісті педагогикалық нәтиже, оны нақты негіздеуге болады және оқу-танымдық бағдармен сипатталады. Сабақтың ойын формасы сабақта оқу әрекетін ынталандыру, ынталандыру құралы ретінде әрекет ететін ойын әдістері мен жағдайларын қолдана отырып құрылған. Сабақ түрінде ойын әдістері мен жағдайларын жүзеге асыру келесі негізгі бағыттар бойынша жүзеге асырылады: * дидактикалық мақсат оқушыларға ойын тапсырмасы түрінде ұсынылады * * оқу іс-әрекеті ойын ережелеріне бағынады; * оның құралы ретінде Оқу материалы қолданылады :: * оқу іс-әрекетіне дидактикалық тапсырманы ойынға аударатын бәсекелестік элемент кіреді; * дидактикалық тапсырманы сәтті орындау ойын нәтижесімен байланысты. Ойын-бұл кәсіби және отбасылық өмір мектебі, адами қатынастар мектебі. Бірақ ол қарапайым мектептен ерекшеленеді, өйткені адам ойын барысында оқиды және бір нәрсе оқиды деп күдіктенбейді. Кәдімгі мектепте білім көзін көрсету қиын емес. Бұл мұғалім-білім алушы тұлға.
Модульдік оқыту технологиясы. Модуль дегеніміз - қандайда бір жүйенің, ұғымның нақтылатын, біршама дербес бөлігі.
Оқу модулі қайта жаңғыртушы оқу циклі ретінде үш құрылымды бөліктен тұрады. кіріспеден, сөйлесу бөлімінен және қорытынды бөлімнен тұрады. Әр оқушы оқу модулінде сағат саны әртүрлі болады. Бұл оқу бағдарламасы бойынша сол тақырыпқа, тақырыптар тобына немесе тарауға бөлінген сағат санына байланысты.
Қазақ тілін оқыту үрдісінде ақпаратты технологияны қолдану ең алдымен оқушылардың қазақ тілі мен әдебиеті пәніне деген ынтасын, қызығушылығын арттырады. Оқушылар теориялық білімін өздерін - өздері тексеру арқылы әрі қарай жандандырады. Сабақта қолданылатын тапсырмалардың көлемі ұлғайып, оқушылардың ойлау, жұмыс істеу қабілеті дамиды.
Өз бетімен әрекеттену әдістерін меңгару
Өз бетімен әрекеттену әдістерін меңгару
Шығармашылық қабілеттерін дамыту
Шығармашылық қабілеттерін дамыту
Оқыту мен тәрбиенің бірлігі
Оқыту мен тәрбиенің бірлігі
Танымдық қалыптастыру, дамыту
Танымдық қалыптастыру, дамыту
Оқушыларға ізгілік тұрғысынан қарау
Оқушыларға ізгілік тұрғысынан қарау
Жаңа технологияның педагогикалық қағидалары
Жаңа технологияның педагогикалық қағидалары
Әр оқушыны қабілеті мен мүмкіндік деңгейіне орай
Әр оқушыны қабілеті мен мүмкіндік деңгейіне орай
Оқу үрдісін оқушының сезінуі
Оқу үрдісін оқушының сезінуі
Танымдық шығармашылық дамыту
Танымдық шығармашылық дамыту
1-сызбанұсқа, Жаңа технологияның педагогикалық қаидалары
Ал, ақпараттық технологияны қолдану оқушыға не береді?
Оқу материалдарын жиі қайталау мүмкіндігі өсумен қатар, шығармашылық шеберлігінің артуына жағдай туғызады, оқуға деген қызығушылығын арттырады, уақытында тапсырмаларды орындай алады, ғылыми-зерттеу жұмыстарымен айналысуға көмектеседі,уақытты үнемдейді, қайталау мүмкіндігін кеңейтеді, орындаған жұмыстарының қателерін бірден көреді. оқытушылық қоғамдастықта; егер ақпаратта белгілі бір компания туралы мәліметтер болса, жариялауға рұқсат алу қажет. 65 12. кейсті қолдану бойынша әдістемелік ұсыныстарды дайындау: студенттерге арналған тапсырмаларды және кейсті талқылау және таныстыру үшін мүмкін болатын сұрақтарды әзірлеу, кейсті талқылау кезінде студенттер мен оқытушылардың күтілетін іс-әрекеттерін сипаттау. "Кейс-стади" әдісін енгізу процесінде шешілуі қажет міндеттер: 1. жағдай проблемаларының кешенін, олардың типологиясын, сипаттамаларын, салдарларын, шешімдерін анықтауды көздейтін проблеманы құрылымдауды (проблеманы талдауды) жүзеге асыру. 2. жағдайдың сипаттамаларын, құрылымын, оның функцияларын, қоршаған ортамен және ішкі ортамен өзара әрекеттесуін анықтау (жүйелік талдау). 3. осы жағдайдың туындауына әкеп соққан себептерді және оны өрістету салдарларын анықтау (себеп-салдарлық талдау). 4. жағдайдағы іс-әрекет мазмұнын диагностикалау, оны модельдеу және оңтайландыру (праксиологиялық талдау). 5. Жағдайды, оның компоненттерін, жағдайларын, салдарын, әрекет етуші тұлғаларды бағалау жүйесін құру (аксиологиялық талдау). 6. ықтимал, ықтимал және қалаған болашаққа болжам дайындау (болжамды талдау). 7. Жағдайлардағы әрекет етуші тұлғалардың мінез-құлқына қатысты ұсынымдар әзірлеу (ұсынымдарды талдау). 8. бұл жағдайда қызмет бағдарламаларын әзірлеу (бағдарламалық-мақсатты талдау). Кейстерді талдаудың жоғарыда аталған әдістеріне және "case-study" әдісін енгізу процесінде шешілетін міндеттердің жалпы сипаттамаларына сүйене отырып, оларды шешу бойынша негізгі ұсыныстарды тұжырымдауға болады. Кейстерді 5 кезеңде шешу ұсынылады: бірінші кезең - жағдаймен және оның ерекшеліктерімен танысу. Екінші кезең-негізгі проблеманы (негізгі проблемаларды) анықтау, нақты әсер етуі мүмкін факторлар мен тұлғаларды анықтау. Үшінші кезең-бұл "миға шабуыл" ұғымдарының немесе тақырыптарының тұсаукесері. Төртінші кезең-шешім қабылдау салдарын талдау. Бесінші кезең - бұл істі шешу-бір немесе бірнеше нұсқаны ұсыну (әрекеттер тізбегі), проблемалардың туындауы, олардың алдын-алу және шешу механизмдері. "Кейс-стади" әдісін кәсіби бағдарланған оқыту технологиясы ретінде пайдалану алгоритмдеуге нашар жауап беретін күрделі процесс болып табылады. Ресми түрде келесі кезеңдерді бөліп көрсетуге болады: - оқушыларды кейс мәтінімен таныстыру; - кейсті талдау; - кейсті талқылауды, пікірталасты, презентацияны ұйымдастыру; - талқылауға қатысушыларды бағалау; - талқылауды қорытындылау. Студенттер істің мәтінімен танысады, содан кейін істі талдау көбінесе талқылаудан бірнеше күн бұрын жасалады және студенттердің өзіндік жұмысы ретінде жүзеге асырылады; сонымен қатар, дайындыққа бөлінген уақыт істің түріне, оның көлемі мен күрделілігіне байланысты анықталады. 66 осы кезеңдегі жағдаймен жұмыс істеудің жалпы схемасын келесідей ұсынуға болады: ең алдымен, істің негізгі мәселелерін анықтап, ұсынылған мәліметтердің қайсысы маңызды екенін түсіну керек; істің ситуациялық контекстіне ену, оның негізгі кейіпкерлері кім екенін анықтау, талдау үшін қажетті фактілер мен тұжырымдамаларды таңдау, қандай қиындықтарды түсіну мәселені шешу кезінде пайда болуы мүмкін; келесі қадам - зерттеу әдісін таңдау. Шағын кейстерді талқылау оқу процесіне енгізілуі мүмкін және оқушылар олармен тікелей сабақтарда таныса алады. Бұл жағдайда іс негізделген теориялық курстың бір бөлігін студенттер оқып, дамытуы өте маңызды. Өтініштермен жұмыс істеудің жалпы ережесі - сіз ақпаратты "қораптан тыс" пайдалана алмайсыз. Мысалы, егер студент газетте проблемалар тапсырмада сипатталған компания туралы мақала оқыған болса, одан фактілерді шығаруға тыйым салынады, өйткені шешім қабылдаушы менеджер модельденеді және студент орнында болған жағдай тек тапсырмада көрсетілген ақпаратты қамтиды. тапсырма. Кейде, керісінше, оқушыға белгілі бір уақыт аралығында болған нақты нарықтық жағдайдан фактілерді қосу мүмкіндігі берілуі мүмкін. Мұндай жағдайларда студенттің білімі мен материалды игеру дәрежесін ескеру қажет. Кейсті талқылауды ұйымдастыру студенттер алдында сұрақтар қоюды, оларды талқылауға қосуды қамтиды. Сұрақтар әдетте алдын-ала дайындалады және студенттерге іс мәтінімен бірге ұсынылады. Білім беру жағдайын талдау кезінде мұғалім белсенді немесе пассивті ұстанымға ие бола алады, кейде ол талдауды "жүргізеді", ал кейде талқылауды қорытындылаумен шектеледі. Бұл әдіс әдетте істерді талқылайтын екі ұйымға негізделген. Олардың біріншісі дәстүрлі Гарвард әдісі деп аталады-ашық пікірталас. Балама әдіс-бұл жеке немесе топтық сауалнамамен байланысты әдіс, оның барысында студенттер жағдайды ауызша бағалайды және ұсынылған жағдайды, олардың шешімдері мен ұсыныстарын талдайды, яғни презентация жасайды. Бұл әдіс мұғалімге бақылауды жеңілдетеді, дегенмен кейбір студенттерге оқу іс-әрекетін азайтуға мүмкіндік береді, өйткені әр оқушы бір-екі рет сабақ алады. Бұл әдіс студенттердің қарым-қатынас дағдыларын дамытады, оларға өз ойларын нақты айтуға үйретеді. Алайда, бұл әдіс Гарвард әдісіне қарағанда аз динамикалық. Ашық пікірталаста қатысушыларды ұйымдастыру және бақылау қиынырақ. Студент Қоғамдық емес (жазбаша) презентацияда ұсынған кейсті талдау, егер: - кейстегі проблемалардың көпшілігі ... жалғасы
Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
Оңтүстің Қазақстан мемлекеттік педагогикалық университеті
Жаратылыстану факультеті
Химия кафедрасы
ДИПЛОМДЫҚ ЖҰМЫС
Тіленші Айзада Құнанбайқызы
125-18а
Жұмыстың тақырыбы: Жетілдірілген оқыту технологиясын қолданып химияны оқыту.
5В012500 - Химия және биология мамандығы бойынша
Шымкент 2022
Ф.7.06-02
Қазақстан республикасының білім және ғылым минстрлігі
Оңтүстік қазақстан мемлекеттік педагогикалық университеті
Қорғауға жіберілді
___________ Кафедра меңгерушісі
___________ Шағраева Б.Б.
_________20_ жыл
Мектепте химияны оқытуда кіріктіріп оқыту технологиясын қолдану
ДИПЛОМДЫҚ ЖҰМЫС
Мамандығы 5В012500 - Химия және биология
Орындаған Тіленші А.Қ.
Ғылыми жетекші Кыбраева Н.С. х.ғ.к., доцент
Норма бақылаушы Серикбаева А.М.
Шымкент 2022
Ф.7.06-02
МАЗМҰНЫ
КІРІСПЕ ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
І Әдеби шолу ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .
1.1 Педагогикалық технология туралы түсінік ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
1.2 Педагогикалық технологиядағы тән ерекшеліктер ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
1.3 Білім беру үрдісіндегі қолданыс тапқан жаңа педагогикалық технологиялар ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
1.4 Қазіргі педагогикалық технологиялар - объективті қажеттілік ... ... ... ... ...
1.5 Технология және әдістеме ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
1,6 Жетілдірілген технологиялардың түрлері және оны қолдану астарлары ... ... ..38
1.7 Жетілдірілген оқыту технологиясын қолданып химияны оқыту ... ... ... ... ...
1.8 Технологиялық картаны химия сабағында пайдалану ... ... ... ... ... ... ... ... ...
ІІ ЭКСПЕРИМЕНТТІК БӨЛІМ ... ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
2.1 Көмірсутектер ,спирттер альдегидтер және қышқылдар арасындағы байланыс тақырыбына технологиялық картаны қолданып өткізілген сабақ ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
2.2 Сабақты талдау арқылы оқушылардың пәнге деген даярлығын қалыптастыру ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
2.3 Пән бойынша оқушылардың білім деңгейлерін бағалау. Зерттеу нәтижелерін талдау ... ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
ҚОРЫТЫНДЫ ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
ПАЙДАЛАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ ... ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ...
КІРІСПЕ
Қазақстан Республикасы Білім туралы Заңнын 8-бабында Білім беру жүйесінің басты міндеті-оқытудың жаңа технологияларын енгізу, білім беруді ақпараттандыру, халықаралық коммуникациялық желілерге шығу, ұлттық және жалпы адам заттық құндылықтар, ғылым мен практика жетістіктері негізінде жеке адамды қалыптастыруға, дамытуға және кәсіби шыңдауға бағытталған білім алу үшін қажетті жағдайлар жасау деп атап көрсеткендей, қазіргі кезеңде әрбір мұғалімнің алдына қойған басты міндеттерінің бірі - оқытудың әдіс - тәсілдерін үнемі жетілдіріп отыру және оқытудың әдіс - тәсілдерін үнемі жетілдіріп отыру және инновациялық технологияны меңгері [1].
Қазіргі білім беру саласындағы оқытудың озық технологияларын меңгермейінше сауатты, жан-жақты маман болу мүмкін емес. Жаңа технологияны меңгеру оқушының интеллектуалдық, кәсіптік, адамгершілік, рухани, азаматтық және де басқа көптеген адами келбетінің қалыптасуына игі әсерін тигізеді, өзін-өзі дамытып, оқу тәрбие үрдісін тиімді ұйымдастыруына көмектеседі.
Еліміздің болашағы көркейіп, өркениетті елдер қатарына қосылуы бүгінгі ұрпақ бейнесінен көрінеді. Қазіргі білім беру саласындағы басты мәселе - әлеуметтік педагогикалық ұйымдастыру тұрғысынан білім мазмұнына жаңалық енгізудің тиімді жаңа әдістерін іздестіру мен оларды жүзеге асыра алатын мұғалімдерді даярлау болып табылады.
Мемлекеттік білім стандарты деңгейінде оқыту үрдісін ұйымдастыру оқу - тәрбие үрдісіне жаңа педагогикалық техналогияны ендіруді міндеттейді. Оқытудың жаңа технологияларының приниптері - оқытуды ізгілендіруді, өздігінен дамитын, дұрыс шешім қабылдай алатын, өзін - өзі жетілдіріп, өсіруші, тәрбиелеуші жеке тұлға қалыптастыру болып табылады.
Қазіргі білім беру саласындағы оқытудың озық жаңа техналогияларын меңгермейінше сауатты, жан-жақты жетік маман болуы мүмкін емес. Оқытудың жаңа инновациялық техналогияларын меңгеру мұғалімнің өзін-өзі дамытып, оқу - тәрбие үрдісін тиімді ұйымдастырылуына көмектеседі.
Жұмыстың мақсаты: Химиядан сабақ беру барысында баланың тұлғалық дамуына бағытталған оқытудың жетілдірілген инновациялық технологияларын меңгеру. Техналогиялық карта жасау және оның көмегімен әр оқушының білім деңгейін анықтау.
Зерттеу міндеттері:
* педагогикалық техналогияларды меңгеру;
* оқу тәрбие үрдісіне енгізу жолдарын қарастыру;
* жаңа педагогикалық технологияны меңгеру арқылы оқушылардың іскерлігін, ізденісін туғызу;
* шығармашылықпен жұмыс істеуіне жол ашу;
* оқушылардың білім сапасын арттыруға өз үлесін қосу;
* технологиялық карта жасау және оның химия сабағына қолдану тиімділігін көрсету.
Зерттеу пәні: Жетілдірілген педагогикалық техналогияны химия сабағында қолданудың әдістемелік жүйесі.
Зерттеу көздері: Педагогикалық технологиялар теориялары авторларының еңбектері, ғылыми - әдістемелік мақалалары, педагогтар мен әдіскерлердің еңбектері.
Зерттеу орны: Шымкент қаласы А.С. Пушкин атындағы № 1 мектеп-гимназиясында химия пәні бойынша білім алып жатқан оқушылардың сабағы.
Зерттеу әдістері: анонимді анкеталау, әңгімелесу, тестілеу, бақылау, педагогикалық эксперимент.
Теориялық мәні мен ғылыми жаңалығы: Зерттеу тақырыбына сәйкес дәріс, практикалық сабақтар, өзіндік жұмыстар арқылы практикалық, теориялық іс- әрекетпен байланыстырып білім алуды қалыптастыру. Мазмұны айқындалған оқыту техналогияларына сай бір жүйеге келтірілген техналогиялық карта жасау.
Практикалық маңыздылығы: Жетілдірілген педагогикалық техналогия элементтерінің негіздерін қалыптастуруға бағытталған технологиялық картаны мектеп- гимназиясында қолдануға ұсынылды. Дәстүрлі және эксперименттік режимде оқытылатын оқушылардың технологиялық картаны игеру деңгейі анықталды.
Кіріспе бөлімінде жұмыстың өзектілігі, мақсаты, нысанасы, пәні, гипотезасы, міндеттері, ғылыми жаңалығы, теориялық және практикалық маңыздылығы қамтылған.
І І ӘДЕБИ ШОЛУ
1.1 Педагогикалық технология туралы түсінік
Қазіргі уақытта елде әлемдік білім беру кеңістігіне енгізуге бағытталған жаңа білім беру жүйесі құрылуда.Бұл педагогика теориясы мен оқу-тәрбие үрдісіндегі елеулі өзгерістерге байланысты: білім берудің нарадигмасы өзгеруде, білім берудің жаңа мазмұны пайда болуда.
Педагогикалық технология оқу процесін жобалау, ұйымдастыру және өткізу формасымен анықталады. Педагогикалық технологияның ерекшелігі: мақсатқа жету мүмкіндігіне кепілдік беретін оқу процесін жобалау және жүзеге асыру. Педагогикалық технологияның құрылымын түсінудің кілті тек зерттелетін пәннің мазмұнына , мұғалім мен оқушының өзара әрекеттесуіне, оқушының ішкі даму процесіне негізделген нақты мақсат бола алады.
Қазақстанның тәуелсіз мемлекет ретінде қалыптасуы барысында орта білім берудің жүйелі реформалануы қоғамдық тұрғыдан үлкен маңызға ие. Білім беруді реформалауды жүзеге асырудың және бір маңызды сипаты қазіргі уақыттағы оқыту үрдісін технологияландырудың қажеттілігінен туып отыр. Осыған орай, соңғы кезде оқытудың әр түрлі педагогикалық технологиялары жасалып, мектеп өміріне енгізіліп жатыр. Олар мыналар: Лысенкованың алдын-ала оқыту, Шаталовтың интенсивті оқыту (тірек сигналдарынпайдалану арқылы), Эдниевтің ірі блоктап оқыту, мәселелік оқыту, оқытудың белсенді әдісі, т.б.[5].
Ал, соңғы жылдары оқытудың модульдік технологиясы мен В.Монаховтың, Дьяченконың оқытудың ұжымдық тәсілі, сондай-ақ профессор Ж.Қараевтың оқытуды дербестендіру мен ізгілендіру ұстанымдарына негізделген жаңа педагогикалық компьютерлік технологиясы еліміздің көптеген мемлекеттерінде қолданылып жүр.[6].
Технология ұғымы техноика мен ғылым алғаш дамып өркендеген кезеңдерде, 1872 жылы енгізілді. Латынша "технос" - кәсіп, өнер, шеберлік, "логос" - ілім, ғылым. Технология барлық ғылымның ажырамас бөлігі. Білім беру жүйесінде де жаңа технология түрінде қабылданып қолданылады.
Педагогикалық технология дегеніміз - тәжірибеде жүзеге асырылатын белгілі бір педагогикалық жүйенің жобасы, ал педагогикалық жағдайларға сай қолданылатын әдіс - тәсілдер оның құрамды бөлігі. Қазіргі педагогикалық технологиялардың өзара белсенді әдістері қолданылады, ол күрделі құрылымды тәсіл және біртұтас педагогикалық жүйе. Оның нәтижесінде әр оқушының өзін-өзі өзгертуші субьект дәрежесіне көтерілуі көзделіп, оқыту барысында соған лайықты жағдайлар жасалады. Осындай педагогикалық технологиялардың бірнешеуін сабақта қолданамын. Мектептерде жүргізіліп жатқан қазіргі тәжірибелік - сынақ жұмыстардың басты міндеті оңаша оқытудың педагогикалық технологиясын оқыту үрдісіне енгізу болып табылады. Мәселен, Л.Занков, Д.Эльконин, В.Давыдовтың бірлесе жасаған "Дамыта оқыту жүйесі" бір-бірімен тығыз байланысты әрі мынадай ұстанымдардан құралады.
1. Жоғарғы деңгейдегі қиындықта оқыту.
2. Теориялық білімнің жетекші рөлі.
3. Оқу материалын жеделдете оқыту.
4. Оқу үрдісін оқушының сезінуі.
5. Барлық оқушылардың дамуы ұшін жүйелі жұмыс істеуі.
Л.Занковтың оқыту жүйесінде оқушы өзін емін-еркін сезінеді, оның әлеуметтік мүмкіндігі мен дербестігінің дамуына жағдай жасалады. Осы жүйеде оқушы мен мұғалімнің арасындағы жаңаша қарым - қатынастың іргетасы қаланады. Мұғалім түсіндіруші, оқытушы тұрғысында емес, оқушының оқу әрекетін ұйымдастырушы, бағыттаушы ретінде көрінеді.
Педагогикалық жүйенің табысты жүзеге асуы үшін оны құрайтын барлық нәрселердің тыңғылықты ойластырылуы қажет. Кез-келген педагогикалық технология педагогикалық ғылым мен іс-тәжірибе жетістіктерінің жиынтығынан бұрынғы тәжірибенің дәстүрлі түрлерін қосатын және қоғамның дамуы, демократизациялау нәтижесінде пайда болған іс-шаралардан тұрады.
Бірдей технология түрлі орындаушының қолында әр басқа болып көрінеді. Бұл жерде мұғалімнің педагогикалық шеберлігіне жеке тұлғалық қасиеттеріне, оқушылардың ерекшеліктеріне, олардың жалпы көңіл -күйіне, сыныптағы психологиялық ахуалға көңіл бөлу керек. Бір технологияны қолданған әр түрлі педагогтардың жеткен нәтижесі де әр түрлі болады, бірақ осы технология көрсететін орташа көрсеткішке жақын болады. Яғни, педагогикалық технология жеке тұлғпның қасиеттерімен орташаланады, бірақ онымен, анықталмайды.
Оқыту технологиясы - оқыту әдістері мен оқыту құралдарын пайдалана отырып, оқу ақпаратын берудің, жеткізудің жолын өзгерту. Ал, екінші жағынан бұл оқыту үрдісінде мұғалімнің оқушыға немесе ақпараттық құралдар арқылы әсер етуінің жолы. Оқыту технологияларын пайдаланғанда оқу мазмұны, әдітері, оқу құралдары, өзара бір-бірімен байланыста және бір-біріне әсер ететін жағдайда болады.
Мұғалімнің педагогикалық шебеолігі негізінен бағдарлама мен білімдік мақсаттарға сәйкес оның қажет мазмұнды бөліп ала алуы, оны түсінуге тиімді әдістер мен оқу құралдарын пайдалана білуімен айқындалады.
Педагогикалық оқыту технологиясы - педагогиканың психологияның және әлеуметтану ғылымдарының жетістіктеріне ,алдыңғы қатарлы педагогикалық тәжірибелер ,халықтық педагогика ,ұлттық және дамыған шет елдер педагогикаларының өткен жылдағы ең жақсы жинақталған жетістіктеріне сүйенеді.
Педагогикалық оқыту технологиялары оқыту үрдісінде пайдалану қажеттілігінен туындады.Ғылыми - техникалық даму ғасырындағы жаңа ғасыр адамына қажетті жағдайлардың бірі - интелектуалдық ,шығармашыл,гуманды жас ұрпақты тәрбиелеу. Даму педагогикалық оқыту үрдісінің негізгі , терең мағыналы мәнінен айналды.[9,10].
1.2 Педагогикалық технологикалық тән ерекшеліктер.
Сабақты ұйымдастыру - психологиялық - педагогикалық шеберлік негізі . Ғалымдар жүргізілген түрлі бақылаулар мен зерттеулердің негізінде оқушы сабақтың 2-5 минуттарында ақпараттардың 58 % меңгеруге қабілетті болса ,6-24 минуттарында 79%, 22-36 минуттарында 43-51%, ал 37 минутынан сабақтың аяғына дейін ақпараттың тек 7 % ғана меңгере алады.
Педагогикалық технология педагогикалық жүйе ретінде қарастырылады, өйткені ол педагогикалық мақсаттарға жету үшін қолданылатын барлық жеке, аспаптық және әдістемелік құралдардың жүйелік жиынтығы және жұмыс істеу тәртібі; педагогикалық мақсаттарға жету үшін қолданылатын барлық жеке, аспаптық және әдістемелік құралдардың жүйелік жиынтығы және жұмыс істеу тәртібі; білімді игеруге, кәсіби дағдыларды игеруге және оқушылардың жеке қасиеттерін қалыптастыруға бағытталған көптеген операциялар мен іс-әрекеттерді қамтитын педагогикалық мақсат қою, Ақпараттық, ақпараттық-пәндік және процессуалдық аспектілерді қамтамасыз ететін кешенді интегративті жүйе; ғылым мен технологияның жаңа жетістіктері негізінде білім беру процесін ұйымдастыру қағидаттарын зерделеу, дамыту және жүйелі пайдалану; мақсаттарды, оқу жоспарларын әзірлеу және бағдарламаларды үздіксіз жаңартудың, балама стратегиялардың және оқу материалын тестілеудің тұтас процесін зерттеу және т. б.
Педагогикалық технология педагогикалық қызмет ретінде-бұл дидактикалық процестің ғылыми негізделген жобасын жүзеге асыратын және дәстүрлі әдістерге қарағанда тиімділікке, сенімділікке және нәтижелерге кепілдік беретін заңға сәйкес келетін қызмет түрі.
Педагогикалық технология алға қойылған мақсатқа сәйкес білім беру (тәрбие) процесіне жүйелі-әрекеттік тәсіл ретінде оқыту процесін жүйелі жоспарлау, ұйымдастыру және бағалау, оқытудың тиімділігін арттыру үшін адами және технологиялық ресурстарды пайдалану болып табылады; іс-әрекетке негізделген оқытуды ұйымдастырудың жүйелі әдісі білім алуға, дағдыларды игеруге, оқушылардың жеке қасиеттерін қалыптастыруға бағытталған педагогикалық мақсаттар қоюды болжайды, мазмұнды, ақпараттық-пәндік және іс жүргізу аспектілерін қамтамасыз ететін іс-әрекеттер мен операциялардың реттелген жиынтығын қамтиды; адамдарды, идеяларды, құралдарды және әдістерді тартатын күрделі, интегративті процесс ұйымдастыру бойынша іс-шаралар білім алудың барлық аспектілерімен байланысты мәселелерді шешу үшін талдау және жоспарлау, қамтамасыз ету, бағалау және басқару; педагогикалық жүйелерді ұйымдастырудың барлық аспектілерімен және ресурстарды бөлу тәртібімен байланысты зерттеу және практика саласы (білім беру жүйесі аясында) педагогикалық нәтижелерге қол жеткізу үшін бірегей және ықтимал жаңартылатын болып табылады және т. б.
1 кесте
Жаңа педагогикалық технологияны ендірудің қиыншылықтары мен оны шешу жолдары.
Қиындықтар
Оны шешу жолдары
1.Сыныптағы бала саны 30-35, шектен тыс көп болуы.
1. Сыныптағы бала санын 25-тен асырмау.
2.Мұғалімдер
2.Апталық жүктемені 18 сағаттан 14сағатқа кеміту.
3.мұғалімдердің әдістемелік білімдерінің төмендігі.
3.әдістемелік құралдарды көп шығару.
4.мұғалімдердің білімдерін жетілдіру жұмысы сын көтермейді.
4. мұғалімдердің білімін көтеру, жұмыс деңгейінжақсарту:аудандық,облыстық ,аймақтық ,республикалық оқулар , семинарларды жиі өткізу қажет.
5.Жаңа педаагогикалық технологияны ендірудің тек технологиялық жағын ғана емес ,практикалық жақтарын меңгеру жағы мардымсыз.
5.Авторлық курстар ұйымдастырып, мұғалімнің тікелей жаңа педагогикалық технологияны меңгеруіне жағдай жасау.
Педагогикалық технология педагогикалық іс-әрекетті білумен жүзеге асырылатын және мақсатқа сәйкес және нақты қызмет жағдайларын ескере отырып, педагогикалық процесті құру үшін белгілі бір құралдар мен дағдыларды қолдана отырып білім жүйесі ретінде қарастырылады.
Педагогикалық технология мұғалімнің өнері ретінде оның білім беру іс-әрекетіндегі шеберлігі, оқу мақсатына қол жеткізуде ұтымды тәсілдер жүйесін қолдану және т. б. ғылым болып табылады.
Педагогикалық технология-бұл студенттер мен оқытушылар үшін қолайлы жағдайларды сөзсіз қамтамасыз ете отырып, оқу процесін жобалау, ұйымдастыру және жүргізу бойынша бірлескен педагогикалық қызмет аясында барлық егжей-тегжейлі ойластырылған модель.
Педагогикалық технология білім беру процесін оңтайландыру және жаңғырту құралы ретінде мыналарды қамтиды: білім беру кеңістігін оңтайландырудың принциптері мен тәсілдерін белгілеу; дидактикалық жүйені оның құрамдас элементтерін зерттеу және практикалық тексеру негізінде жаңғырту және т. б.
Педагогикалық технология білім беру (тәрбие) процесінің процессуалдық компоненті (компоненті) ретінде-бұл екі қызмет түрінен-бір-бірімен тығыз байланысты оқыту мен оқытудан тұратын оқушы мен оқытушының өзара әрекеттесу процесі; белгілі бір дәрежеде оқытушының бірлескен іс-әрекетін алгоритмдеуден тұратын, қойылған мақсатқа сәйкес оқыту мазмұнын баяндаудың белгілі бір тәртібі, логикасы және дәйектілігі. оқу процесінде оқушылардың іс-әрекеттері мен қарым-қатынастарының үйлесімділігі және т. б.
Педагогикалық технология білім берудің интегративті әдісі ретінде білім берудің барлық аспектілерімен - білімнің қысқаша бөлігінен ұлттық жүйеге, оның барлық функцияларына және т. б. байланысты (байланыстырушы буын) көп салалы конгломерат болып табылады.
2 кесте
Педагогика ғылымының міндеттері
Тәрбие
Қарым-қатынас
дүниетаным
Мінез - құлық
Білім беру
Білім
Іскерлік
Дағды
Оқыту
Сабақ
Білім беру
Үйрету
Педагогика ғылымдарының міндеттері .Педагогика ғылымының міндеті - зерттеу жүргізу ,ал мектептің ,жоғары мектептің міндеті-оқушылар мен студенттерге тәрбие мен білім беру.
Кез-келген педагогикалық технология белгілі бір философиялық негізге негізделген. Философиялық ережелер білім беру технологиясын әдістемелік қамтамасыз етудің бөлімі болып табылатын ең Жалпы ережелер ретінде әрекет етеді. Философиялық ұстанымдар білім беру мазмұнында, жеке пәндер мазмұнында айқын көрінеді. Алайда, көбісінде олардың идеологиялық бағытында бірлік болмайды, сондықтан кәсіптік білімнің мазмұны әлемнің тұнас бейнесін береді, жалпы философиялық негізге ие емес.
Қазіргі педагогикалық технологиядағы философиялық бағыттар мен
мектептердің алуан түрлерінің ішінде көптеген кездеседі:
материализм және идеализм;
* диалектика және метафизика;
* ғылыми және табиғат;
* гуманизм және гуманизм;
* антропософия және теософия;
* прагматизм және экзистенциализм.
Педагогикалық технологияның қайнар көздері-педагогикалық, психологиялық және әлеуметтік ғылымдардың жетістіктері, алдыңғы қатарлы педагогикалық тәжірибе, халықтық педагогика, соңғы жылдары отандық және шетелдік педагогикада жинақталған барлық жақсылықтар.
1.3 Білім беру үрдісіндегі қолданыс тапқан жаңа педагогикалық технологиялар
Білім беру саласындағы қызметкерлерінің алдына қойылып отырған міндеттерінің бірі - оқытудың әдіс-тәсілдерін үнемі жетілдіріп отыру және қазіргі заманғы педагогикалық технологияларды меңгеру.
Қазіргі білім беру саласындағы оқытудың жаңа педагогикалық технологияларын меңгеруінше сауатты , жан-жақты білгір маман болу мүмкін емес. Жаңа педагогикалық технологияны меңгеру мұғалімнің зейін - зергерлік ,кәсіптік адамгершілік , рухани, азаматтық және басқада көптеген ұстаздық келбетінің қалыптасуына игі әсерін тигізеді.
Оқытудың қазіргі технологиялары еліміздің егемендік алып ,қоғамдық өмірдің барлық,соның ішінде білім беру саласында жүріп жатқан демократияландыру мен ізгілендіру мектепті осы кезге дейінгі дағдарыстан шығаратын қуатты талпыныстарға жол ашты.
1-Сызбанұсқа. Педагогикалық технология түрлері.
Мазмұны мен әдістерінің ерекшеліктері:
* балаға жеке ізгілік қарым-қатынас;
* дидактикалық белсендіруші және дамытушы кешен ;
* тәрбиелеу тұжырымдамасы;
* қоршаған ортаны педагогикаландыру;
Педагогикалық технологияны жобалау нақты жағдайлары үшін педагогикалық технологиялардың оңтайлы жүйесін таңдайды. Бұл жеке тұлғаның жеке ерекшеліктерін зерттеуді және оқушылардың жас кезегіне және олардың дайындық деңгейіне сәйкес келетін іс-әрекеттерді таңдауды талап етеді.
Педагогикалық технологияның ерекшеліктері:
* тұжырымдама-технология белгілі бір педагогикалық жоспарға арналған, ол автордың белгілі бір әдістемелік, философиялық, психологиялық-педагогикалық ұстанымына негізделген;
* жүйелік-педагогикалық іс-әрекеттердің, операциялардың, коммуникациялардың технологиялық тілдік нақты күтілуін нәтиже формасына және мақсатты параметрлерге сәйкес түрі құрылады;
* дидактикалық мақсатты қалыптастыру-оқушылардың іс-әрекеттерінің нәтижелерін өзгертуге арналған өлшемшарттар, көрсеткіштер мен құралдарды сақтауды дидактикалық рәсімдердің болуы және білім беру мақсаттарына кепілдік қол жеткізуді, оқу процесінің тиімділігін қамтамасыз етеді ету;
* инновация-технология білім беру саласындағы, диалогтік қарым-қатынас, оқытуға интерактивтік қағидалар негізінде оқытушы мен студенттің өзара байланысты қызметін көздейді;
* Оңтүстік-адам және техникалық мүмкіндіктерді оңай пайдалану, қысқа уақыт ішінде жоспарланған нәтижелерге қол жеткізу;
* түзету - нақты белгіленген мақсаттарға сәйкес бағыт алған хабарларды жедел өңдеу мүмкіндігі;
* репродукция және нәтижелерге кепілдік беру-педагогикалық технологияның элементтері, бір жағынан, кез-келген мұғалім ойнауы керек, екінші жағынан, жоспарланған нәтижелерге қол жеткізуге кепілдік беруі керек. [12].
1.4 Қазіргі педагогикалық технологиялар - объективті қажеттілік
Қазіргі педагогикалық технологиялар - объективті қажеттілік. Қазіргі замандағы білім білім жүйесінің құрылымы мен қызметіндегі қоғамдық тенденцияларды көрсететін маңызды әлеуметтік - педагогикалық феномен ретінде білім жуйесінің ізгілігінің мазмұны мен маңызын анықтауға байланысты қаралған педагогикалық технологиялар өз тиімділігін дәлелдеуде.
Іс-әрекеттің кез-келген түрінде адам сынға түседі. Жылдар бойы қалыптасқан стереотипке сәйкес, сын сыртқы әлемнің объектілеріне немесе объектілеріне деген көзқарасты және жиі теріс көзқарасты білдіреді. Алайда, бұл пікір мүлдем қате. Сыни ойлау сияқты нәрсе бар. Алайда, бұл объектілер мен объектілердегі жағымсыз жақтарды анықтау мақсатын орындамайды. Біріншіден, бұл адамның зияткерлік іс-әрекетінің бір түрі, ол қоршаған әлемге деген қарым-қатынасты түсінудің, қабылдаудың және объективтіліктің жоғары деңгейімен сипатталады. Сыни ойлауды дамыту, ең алдымен, олардың білімін тәжірибемен байланыстыру және оларды басқа көздермен салыстыру болып табылады. Әркімнің естілген ақпаратқа сенбеуге, оның анықтығы мен дәлелдемелердің логикасын тексеруге, сондай-ақ күнделікті тап болатын проблемаларды шешу мүмкіндіктерін қарауға құқығы бар. Сыни ойлаудың бірнеше параметрлері бар * * алынған ақпарат сыни ойлаудың бастапқы нүктесі болып табылады, бірақ түпкілікті емес * * сыни ойлаудың басталуы сұрақтар қоюмен және шешілуі керек мәселелерді анықтаумен сипатталады; * сыни ойлау әрқашан сенімді дәлелдер келтіруге тырысады; * сыни ойлау - бұл ойлаудың әлеуметтік түрі. Мінсіз сыни ойлау қабілеті бар адам жақсы хабардарлыққа, қоршаған әлемді бағалауда әділеттілікке, проблемалар мен күрделі мәселелерді қайта қарауға және нақтылауға деген ұмтылысқа ие. Ол қажетті ақпаратты мұқият іздейді және оның мөлшерін саналы түрде таңдайды. Бұл қасиеттерге ие болу үшін сыни ойлауды дамыту қажет. Бұл технологияны Солтүстік Айова университетінің халықаралық оқу қауымдастығы және Хобард пен Уильям Смит колледждері жасаған. Бұл әдіс Ресейде 1997 жылы қолданыла бастады, бүгінде ол салыстырмалы түрде жаңа, бірақ тиімді. Біріншіден, бұл технология адамның ашық ақпараттық кеңістіктегі негізгі ойлау қабілеттерін қалыптастырады және оған осы дағдыларды іс жүзінде қолдануға үйретеді. Оқу және жазу-бұл ақпаратты қабылдайтын және жіберетін негізгі процестер. Сыни ойлауды дамытудың барлық әдістері ойластырылған нәтижелі оқуға негізделген, оның барысында адам барлық алынған ақпаратты талдауға және саралауға үйренеді. Сонымен қатар, "мәтін" ұғымы жазбаша жазбаларды ғана емес, сонымен қатар мұғалімнің сөзін, бейнематериалдарды да қамтиды. Сыни ойлауды дамыту технологиясы үш кезеңнен тұрады: шақыру кезеңі, семантикалық кезең және ойлау кезеңі.
1. "Қиындықтар" Кезеңі. Бұл бұрын алынған білімді белсендіреді, осы білімнің жетіспеушілігін анықтауға көмектеседі және жаңа ақпарат алу мақсаттарын анықтайды.
2. "Түсіну" Кезеңі. Бұл кезеңде мәтінмен мағыналы жұмыс жасалады, оның барысында адам түзетулер жасайды, кестелер жасайды және Күнделік жүргізеді, бұл сізге ақпаратты өз түсінуіңізді бақылауға мүмкіндік береді. Естеріңізге сала кетейік, "мәтін" - бұл сөйлеу және бейне материал.
3. "Рефлексия" кезеңі (рефлексия). Бұл білімді оларды түсіну және практикада қолдану деңгейіне жеткізуге мүмкіндік береді. Бұл кезеңде адамның өз сөзімен жазатын немесе талқылау барысында талқылайтын мәтінге деген жеке көзқарасы қалыптасады. Талқылау әдісі өте маңызды, өйткені пікір алмасу процесінде қарым-қатынас дағдылары дамиды. Сыни ойлауды дамыту технологиясы әртүрлі әдістемелік тәсілдерді қамтиды: * белсенді жазу техникасы ( белгілеу кестесі, кластер, "Қос күнделік", "Z-x-Y"кестесі); 56 * белсенді оқу және тыңдау әдістері (кірістіру, үзіліспен оқу); * топтық жұмысты ұйымдастыру әдістері (оқу және жалпылау, зигзаг). Тәжірибеде қолданылатын негізгі әдістерді қарастырайық:Технологиялық тәсіл білім беру жүйесінің кез-келген саласында (басқару, білім беру, қаржыландыру, мониторинг т.б.) қолданылуы мүмкін. Сондықтан, " білім беру технологиясы " деген сөз тіркесін бірыңғай түсіндіру мүмкін емес, атайтын болсақ, онда оған технологияның осы салаға арналған жиынтығы жатады. Біздің қарастыратынымыз -- технологияның осы түрі.
2-Сызбанұсқа .Педагогикалық технология (М.П.Сибирская бойынша)
"Технология"- бұл қандайда болсын істегі, шеберліктегі, өнердегі амалдардың жиынтығы. Педагогикалық сөздік
"Технология"- өндірістік процесті жүргізудің әдістері мен тәсілдері жайлы білім жиынтығы. Шетел сөздігі
"Технология"- оқушы мен ұстазға бірдей қолайлы жағдай тудырушы оқу процесін ұйымдастыру және жүргізу бірлескен педагогикалық әрекетті жобалаудың жан-жақты ойластырылған үлгісі. В.М.Монахов
Бұл ұғымға пәндік саланы сипаттайтын терминдерді қосамыз да кез-келген нақты технологияның мәнін айқындаймыз.
Педагогикадағы ғылыми ой-тұжырымдардың негізінде В.П.Беспалько: "Оқу технологиясы - тәжірибеде жүзеге асырылатын, белгілі бір педагогикалық жүйенің жобасы" - деп көрсетеді. Мұнда ғалым педагогикалық ықпал ететін арнайы ұйымдастырылған мақсатты, бір-бірімен өзара байланысты әдіс-тәсілдер жиынтығы ретінде қарастырады [23].
Педагогикалық технология білім алу іс-әрекетіндегі амалдардың негізінде таңдалған кәсіптік қызметтің тәсілдерін қабылдаушылардың танымдық іс-әрекеті деген анықтама береді.
Сонымен, технология мен белгіленген мақсатты тиімді орындау үшін материалдарды түрлендіру мен әдістердің жиынтығы және бірізділігін кешенді бірлігін айтуға болады.
1.5 Технология және әдістеме
Сырт көзге оқу үрдісіндегі әдістемелік және технологиялық әдіс-тәсілдерде қарама-қайшылық жоқ. Себебі, "оқытудың әдістемесі" ұғымы "білім беру технологиясы" ұғымынан әлдеқайда кең.
3-сызбанұсқа
Оқытудың әдістемесі мен технологиясы
Әдістемелік жүйе
Әдістемелік жүйе
Мақсаттар
Мақсаттар
Ә
Д
І
С
Т
Е
М
Е
Ә
Д
І
С
Т
Е
М
Е
Т
Е
Х
Н
О
Л
О
Г
И
Я
Т
Е
Х
Н
О
Л
О
Г
И
Я
Мазмұн
Мазмұн
Әдістер
Әдістер
Формалар
Формалар
Құралдар
Құралдар
Тәсілдер
Тәсілдер
Әдістеме мен технологияда қолданылатын оқу процесін сипаттайтын тілдік құрал (терминология) да әртүрлі. Нәтижеде, көптеген тамаша әдістемелік жүйелер (В.Ф.Шаталов, В.К.Дьяченко т.б.) іске асырылар деңгейге келген кезде қиындықтарға жолықты. Себебі, жаңа жағдайда жүйені жұмыс жасатуда алынған сипаттамалар жеткіліксіз болып отырды.
Әдетте, әдістеменің пәні - білім берудің мақсатын, мазмұнын, оқу үрдісін ұйымдастырудың әдістерін, түрлерін, құралдары мен тәсілдерін қамтитын әдістемелік жүйе деп саналады. Дәлірек айтсақ, әдістеме негізгі үш сұраққа жауап беруге тырысады: не үшін, неге және қалай оқыту керек? Ал, технолог болса, мақсат белгілі болып, оған жетудің нақты іс-әрекетін, жолдарын анықтауға келген кезде ғана іске кіріседі. Сондықтан, технология, негізінен, триаданың үшінші сұрағына жауап береді. Схема түрінде бұл жағдай төмендегіше сипатталар еді:
Әдістемелік жүйенің обьектісі "орташа" оқушы болып табылады, оның бастапқы деңгейі немесс жағдайы әдістемелік жүйе құру үшін ешқандай рөл атқармайды. Технологиялық жүйені іске асыру үшін шикізаттың бастапқы жай-күйі туралы жан-жақты мәлімет қажет.
А.Кушнир: технология әдістемеден өзінің нәтижелерінің тұрақтылығымен, тез қайта қалпына келетіндігімен, ерекшеленеді. Әдістемеден тәжірибені қорытындылаудан білімді үйренудің жаңа әдістері ойлап табылғанда ғана дүниеге келетін үйреншікті жағдай. Технология болса, ықтимал нәтиже емес, берілген бастапқы нақтылы жағдайларға байланысты жобаланады [16].
Бір қарағанда технологиялық әдіс жеке әдістемелер ішінде де дами алар еді деген ой туады. Бірақ, әдістемелік және технологиялық амалдардың мақсаттық ұстанымдары әртүрлі [24,25].
1.6 Жетілдірілген технологиялардың түрлері және оны қолдану астарлары
Дүниежүзілік озық тәжірибелерге сүйеніп, жаңа типті оқыту, яғни әр баланың табиғи қабілетін дамыту үшін қолайлы жағдайлар жасай отырып, оны жан-жақты дамыту керек. Қазіргі білім беру мазмұны жаңарып, жаңа көзқарас пайда болып, оқытудың жаңа технологиясы өмірге келді. Яғни педагогикалық технология ұғымы іс-әрекетімізге кеңінен еніп, қолданылуда.
Іс-әрекеттің кез-келген түрінде адам сынға түседі. Жылдар бойы қалыптасқан стереотипке сәйкес, сын сыртқы әлемнің объектілеріне немесе объектілеріне деген көзқарасты және жиі теріс көзқарасты білдіреді. Алайда, бұл пікір мүлдем қате. Сыни ойлау сияқты нәрсе бар. Алайда, бұл объектілер мен объектілердегі жағымсыз жақтарды анықтау мақсатын орындамайды. Біріншіден, бұл адамның зияткерлік іс-әрекетінің бір түрі, ол қоршаған әлемге деген қарым-қатынасты түсінудің, қабылдаудың және объективтіліктің жоғары деңгейімен сипатталады. Сыни ойлауды дамыту, ең алдымен, олардың білімін тәжірибемен байланыстыру және оларды басқа көздермен салыстыру болып табылады. Әркімнің естілген ақпаратқа сенбеуге, оның анықтығы мен дәлелдемелердің логикасын тексеруге, сондай-ақ күнделікті тап болатын проблемаларды шешу мүмкіндіктерін қарауға құқығы бар. Сыни ойлаудың бірнеше параметрлері бар * * алынған ақпарат сыни ойлаудың бастапқы нүктесі болып табылады, бірақ түпкілікті емес * * сыни ойлаудың басталуы сұрақтар қоюмен және шешілуі керек мәселелерді анықтаумен сипатталады; * сыни ойлау әрқашан сенімді дәлелдер келтіруге тырысады; * сыни ойлау - бұл ойлаудың әлеуметтік түрі. Мінсіз сыни ойлау қабілеті бар адам жақсы хабардарлыққа, қоршаған әлемді бағалауда әділеттілікке, проблемалар мен күрделі мәселелерді қайта қарауға және нақтылауға деген ұмтылысқа ие. Ол қажетті ақпаратты мұқият іздейді және оның мөлшерін саналы түрде таңдайды. Бұл қасиеттерге ие болу үшін сыни ойлауды дамыту қажет. Бұл технологияны Солтүстік Айова университетінің халықаралық оқу қауымдастығы және Хобард пен Уильям Смит колледждері жасаған. Бұл әдіс Ресейде 1997 жылы қолданыла бастады, бүгінде ол салыстырмалы түрде жаңа, бірақ тиімді. Біріншіден, бұл технология адамның ашық ақпараттық кеңістіктегі негізгі ойлау қабілеттерін қалыптастырады және оған осы дағдыларды іс жүзінде қолдануға үйретеді. Оқу және жазу-бұл ақпаратты қабылдайтын және жіберетін негізгі процестер. Сыни ойлауды дамытудың барлық әдістері ойластырылған нәтижелі оқуға негізделген, оның барысында адам барлық алынған ақпаратты талдауға және саралауға үйренеді. Сонымен қатар, "мәтін" ұғымы жазбаша жазбаларды ғана емес, сонымен қатар мұғалімнің сөзін, бейнематериалдарды да қамтиды. Сыни ойлауды дамыту технологиясы үш кезеңнен тұрады: шақыру кезеңі, семантикалық кезең және ойлау кезеңі. 1. "Қиындықтар" Кезеңі. Бұл бұрын алынған білімді белсендіреді, осы білімнің жетіспеушілігін анықтауға көмектеседі және жаңа ақпарат алу мақсаттарын анықтайды. 2. "Түсіну" Кезеңі. Бұл кезеңде мәтінмен мағыналы жұмыс жасалады, оның барысында адам түзетулер жасайды, кестелер жасайды және Күнделік жүргізеді, бұл сізге ақпаратты өз түсінуіңізді бақылауға мүмкіндік береді. Естеріңізге сала кетейік, "мәтін" - бұл сөйлеу және бейне материал. 3. "Рефлексия" кезеңі (рефлексия). Бұл білімді оларды түсіну және практикада қолдану деңгейіне жеткізуге мүмкіндік береді. Бұл кезеңде адамның өз сөзімен жазатын немесе талқылау барысында талқылайтын мәтінге деген жеке көзқарасы қалыптасады. Талқылау әдісі өте маңызды, өйткені пікір алмасу процесінде қарым-қатынас дағдылары дамиды. Сыни ойлауды дамыту технологиясы әртүрлі әдістемелік тәсілдерді қамтиды: * белсенді жазу техникасы ( белгілеу кестесі, кластер, "Қос күнделік", "Z-x-Y"кестесі); 56 * белсенді оқу және тыңдау әдістері (кірістіру, үзіліспен оқу); * топтық жұмысты ұйымдастыру әдістері (оқу және жалпылау, зигзаг). Тәжірибеде қолданылатын негізгі әдістерді қарастырайық:
Әлемдік педагогикада ойын белгілі бір шарттармен (ережелермен) шектелген және белгілі бір мақсатқа (жеңіс, жеңіс, жүлде) бағытталған кез-келген бәсекелестік немесе ойыншылар арасындағы бәсекелестік ретінде қарастырылады. Ең алдымен, ойын қарым-қатынас, оқу және өмірлік тәжірибені жинақтау құралы ретінде күрделі әлеуметтік-мәдени құбылыс екенін есте ұстаған жөн. Күрделілік ойын формаларының әртүрлілігімен, серіктестердің оларға қатысу тәсілдерімен және ойын алгоритмдерімен анықталады. Ойынның әлеуметтік-мәдени сипаты айқын, бұл оны оқытудың ажырамас элементі етеді. Ойын барысында: * сыныптың әлеуметтік тобының (қоғамның минимодельдері) мінез-құлық ережелері мен рөлдері игеріледі, содан кейін "үлкен өмірге" көшеді; :: топтардың, кәсіпорындардың, фирмалардың, әртүрлі экономикалық және әлеуметтік институттар ұжымдарының мүмкіндіктері миниатюрада қарастырылады * * бірлескен ұжымдық іс-әрекет дағдылары қалыптасады, оқушылардың жеке ерекшеліктеріне қол жеткізуге қажетті жағдайлар қалыптасады. * мәдени дәстүрлер жинақталады, ойынға қатысушылар, мұғалімдер, қосымша құралдар - Көрнекі құралдар, оқулықтар, компьютерлік технологиялар тартылады. Ойын-бұл өмірдің ең керемет құбылыстарының бірі, пайдасыз және сонымен бірге қажет болып көрінетін әрекет. Еріксіз алып кетіп, өмірлік маңызды құбылыс ретінде өзіне тарта отырып, ойын ғылыми ой үшін өте күрделі және күрделі міндетке айналды. 57 отандық педагогика мен психологияда ойын әрекеті мәселесін К.Д. Ушинский, п. п. Блонский, С. Л. Рубинштейн, д. Б. Эльконин жасаған. Ойынның маңыздылығын ойын-сауық және ойын-сауық функциялары арқылы бағалау мүмкін емес. Бұл оның феномені, ол ойын-сауық, демалыс бола отырып, оқуда, шығармашылықта, терапияда, адами қарым-қатынаста және жұмыста көрініс үлгісі бола алады. Ойын оқыту әдісі ретінде ежелден бері адамдар ересек ұрпақтардың тәжірибесін жастарға беру үшін қолданған. Ойын халықтық педагогикада, мектепке дейінгі және мектептен тыс мекемелерде кеңінен қолданылады. Білім беру процесін белсендіруге және күшейтуге бағытталған қазіргі мектептегі ойын әрекеті келесі жағдайларда қолданылады :: * * тұжырымдаманы, тақырыпты және тіпті пәннің бөлімін игерудің тәуелсіз технологиясы ретінде; * жалпы технологияның элементі ретінде; * сабақ немесе оның бөлігі ретінде (кіріспе, бақылау); * сыныптан тыс оқыту технологиясы ретінде. "Ойын педагогикалық технологиялары" ұғымы әртүрлі педагогикалық ойындар түрінде педагогикалық процесті ұйымдастырудың көптеген әдістері мен әдістерін қамтиды. Жалпы ойындардан айырмашылығы, педагогикалық ойынның маңызды ерекшелігі бар-нақты оқыту және тиісті педагогикалық нәтиже, оны нақты негіздеуге болады және оқу-танымдық бағдармен сипатталады. Сабақтың ойын формасы сабақта оқу әрекетін ынталандыру, ынталандыру құралы ретінде әрекет ететін ойын әдістері мен жағдайларын қолдана отырып құрылған. Сабақ түрінде ойын әдістері мен жағдайларын жүзеге асыру келесі негізгі бағыттар бойынша жүзеге асырылады: * дидактикалық мақсат оқушыларға ойын тапсырмасы түрінде ұсынылады * * оқу іс-әрекеті ойын ережелеріне бағынады; * оның құралы ретінде Оқу материалы қолданылады :: * оқу іс-әрекетіне дидактикалық тапсырманы ойынға аударатын бәсекелестік элемент кіреді; * дидактикалық тапсырманы сәтті орындау ойын нәтижесімен байланысты. Ойын-бұл кәсіби және отбасылық өмір мектебі, адами қатынастар мектебі. Бірақ ол қарапайым мектептен ерекшеленеді, өйткені адам ойын барысында оқиды және бір нәрсе оқиды деп күдіктенбейді. Кәдімгі мектепте білім көзін көрсету қиын емес. Бұл мұғалім-білім алушы тұлға.
Модульдік оқыту технологиясы. Модуль дегеніміз - қандайда бір жүйенің, ұғымның нақтылатын, біршама дербес бөлігі.
Оқу модулі қайта жаңғыртушы оқу циклі ретінде үш құрылымды бөліктен тұрады. кіріспеден, сөйлесу бөлімінен және қорытынды бөлімнен тұрады. Әр оқушы оқу модулінде сағат саны әртүрлі болады. Бұл оқу бағдарламасы бойынша сол тақырыпқа, тақырыптар тобына немесе тарауға бөлінген сағат санына байланысты.
Қазақ тілін оқыту үрдісінде ақпаратты технологияны қолдану ең алдымен оқушылардың қазақ тілі мен әдебиеті пәніне деген ынтасын, қызығушылығын арттырады. Оқушылар теориялық білімін өздерін - өздері тексеру арқылы әрі қарай жандандырады. Сабақта қолданылатын тапсырмалардың көлемі ұлғайып, оқушылардың ойлау, жұмыс істеу қабілеті дамиды.
Өз бетімен әрекеттену әдістерін меңгару
Өз бетімен әрекеттену әдістерін меңгару
Шығармашылық қабілеттерін дамыту
Шығармашылық қабілеттерін дамыту
Оқыту мен тәрбиенің бірлігі
Оқыту мен тәрбиенің бірлігі
Танымдық қалыптастыру, дамыту
Танымдық қалыптастыру, дамыту
Оқушыларға ізгілік тұрғысынан қарау
Оқушыларға ізгілік тұрғысынан қарау
Жаңа технологияның педагогикалық қағидалары
Жаңа технологияның педагогикалық қағидалары
Әр оқушыны қабілеті мен мүмкіндік деңгейіне орай
Әр оқушыны қабілеті мен мүмкіндік деңгейіне орай
Оқу үрдісін оқушының сезінуі
Оқу үрдісін оқушының сезінуі
Танымдық шығармашылық дамыту
Танымдық шығармашылық дамыту
1-сызбанұсқа, Жаңа технологияның педагогикалық қаидалары
Ал, ақпараттық технологияны қолдану оқушыға не береді?
Оқу материалдарын жиі қайталау мүмкіндігі өсумен қатар, шығармашылық шеберлігінің артуына жағдай туғызады, оқуға деген қызығушылығын арттырады, уақытында тапсырмаларды орындай алады, ғылыми-зерттеу жұмыстарымен айналысуға көмектеседі,уақытты үнемдейді, қайталау мүмкіндігін кеңейтеді, орындаған жұмыстарының қателерін бірден көреді. оқытушылық қоғамдастықта; егер ақпаратта белгілі бір компания туралы мәліметтер болса, жариялауға рұқсат алу қажет. 65 12. кейсті қолдану бойынша әдістемелік ұсыныстарды дайындау: студенттерге арналған тапсырмаларды және кейсті талқылау және таныстыру үшін мүмкін болатын сұрақтарды әзірлеу, кейсті талқылау кезінде студенттер мен оқытушылардың күтілетін іс-әрекеттерін сипаттау. "Кейс-стади" әдісін енгізу процесінде шешілуі қажет міндеттер: 1. жағдай проблемаларының кешенін, олардың типологиясын, сипаттамаларын, салдарларын, шешімдерін анықтауды көздейтін проблеманы құрылымдауды (проблеманы талдауды) жүзеге асыру. 2. жағдайдың сипаттамаларын, құрылымын, оның функцияларын, қоршаған ортамен және ішкі ортамен өзара әрекеттесуін анықтау (жүйелік талдау). 3. осы жағдайдың туындауына әкеп соққан себептерді және оны өрістету салдарларын анықтау (себеп-салдарлық талдау). 4. жағдайдағы іс-әрекет мазмұнын диагностикалау, оны модельдеу және оңтайландыру (праксиологиялық талдау). 5. Жағдайды, оның компоненттерін, жағдайларын, салдарын, әрекет етуші тұлғаларды бағалау жүйесін құру (аксиологиялық талдау). 6. ықтимал, ықтимал және қалаған болашаққа болжам дайындау (болжамды талдау). 7. Жағдайлардағы әрекет етуші тұлғалардың мінез-құлқына қатысты ұсынымдар әзірлеу (ұсынымдарды талдау). 8. бұл жағдайда қызмет бағдарламаларын әзірлеу (бағдарламалық-мақсатты талдау). Кейстерді талдаудың жоғарыда аталған әдістеріне және "case-study" әдісін енгізу процесінде шешілетін міндеттердің жалпы сипаттамаларына сүйене отырып, оларды шешу бойынша негізгі ұсыныстарды тұжырымдауға болады. Кейстерді 5 кезеңде шешу ұсынылады: бірінші кезең - жағдаймен және оның ерекшеліктерімен танысу. Екінші кезең-негізгі проблеманы (негізгі проблемаларды) анықтау, нақты әсер етуі мүмкін факторлар мен тұлғаларды анықтау. Үшінші кезең-бұл "миға шабуыл" ұғымдарының немесе тақырыптарының тұсаукесері. Төртінші кезең-шешім қабылдау салдарын талдау. Бесінші кезең - бұл істі шешу-бір немесе бірнеше нұсқаны ұсыну (әрекеттер тізбегі), проблемалардың туындауы, олардың алдын-алу және шешу механизмдері. "Кейс-стади" әдісін кәсіби бағдарланған оқыту технологиясы ретінде пайдалану алгоритмдеуге нашар жауап беретін күрделі процесс болып табылады. Ресми түрде келесі кезеңдерді бөліп көрсетуге болады: - оқушыларды кейс мәтінімен таныстыру; - кейсті талдау; - кейсті талқылауды, пікірталасты, презентацияны ұйымдастыру; - талқылауға қатысушыларды бағалау; - талқылауды қорытындылау. Студенттер істің мәтінімен танысады, содан кейін істі талдау көбінесе талқылаудан бірнеше күн бұрын жасалады және студенттердің өзіндік жұмысы ретінде жүзеге асырылады; сонымен қатар, дайындыққа бөлінген уақыт істің түріне, оның көлемі мен күрделілігіне байланысты анықталады. 66 осы кезеңдегі жағдаймен жұмыс істеудің жалпы схемасын келесідей ұсынуға болады: ең алдымен, істің негізгі мәселелерін анықтап, ұсынылған мәліметтердің қайсысы маңызды екенін түсіну керек; істің ситуациялық контекстіне ену, оның негізгі кейіпкерлері кім екенін анықтау, талдау үшін қажетті фактілер мен тұжырымдамаларды таңдау, қандай қиындықтарды түсіну мәселені шешу кезінде пайда болуы мүмкін; келесі қадам - зерттеу әдісін таңдау. Шағын кейстерді талқылау оқу процесіне енгізілуі мүмкін және оқушылар олармен тікелей сабақтарда таныса алады. Бұл жағдайда іс негізделген теориялық курстың бір бөлігін студенттер оқып, дамытуы өте маңызды. Өтініштермен жұмыс істеудің жалпы ережесі - сіз ақпаратты "қораптан тыс" пайдалана алмайсыз. Мысалы, егер студент газетте проблемалар тапсырмада сипатталған компания туралы мақала оқыған болса, одан фактілерді шығаруға тыйым салынады, өйткені шешім қабылдаушы менеджер модельденеді және студент орнында болған жағдай тек тапсырмада көрсетілген ақпаратты қамтиды. тапсырма. Кейде, керісінше, оқушыға белгілі бір уақыт аралығында болған нақты нарықтық жағдайдан фактілерді қосу мүмкіндігі берілуі мүмкін. Мұндай жағдайларда студенттің білімі мен материалды игеру дәрежесін ескеру қажет. Кейсті талқылауды ұйымдастыру студенттер алдында сұрақтар қоюды, оларды талқылауға қосуды қамтиды. Сұрақтар әдетте алдын-ала дайындалады және студенттерге іс мәтінімен бірге ұсынылады. Білім беру жағдайын талдау кезінде мұғалім белсенді немесе пассивті ұстанымға ие бола алады, кейде ол талдауды "жүргізеді", ал кейде талқылауды қорытындылаумен шектеледі. Бұл әдіс әдетте істерді талқылайтын екі ұйымға негізделген. Олардың біріншісі дәстүрлі Гарвард әдісі деп аталады-ашық пікірталас. Балама әдіс-бұл жеке немесе топтық сауалнамамен байланысты әдіс, оның барысында студенттер жағдайды ауызша бағалайды және ұсынылған жағдайды, олардың шешімдері мен ұсыныстарын талдайды, яғни презентация жасайды. Бұл әдіс мұғалімге бақылауды жеңілдетеді, дегенмен кейбір студенттерге оқу іс-әрекетін азайтуға мүмкіндік береді, өйткені әр оқушы бір-екі рет сабақ алады. Бұл әдіс студенттердің қарым-қатынас дағдыларын дамытады, оларға өз ойларын нақты айтуға үйретеді. Алайда, бұл әдіс Гарвард әдісіне қарағанда аз динамикалық. Ашық пікірталаста қатысушыларды ұйымдастыру және бақылау қиынырақ. Студент Қоғамдық емес (жазбаша) презентацияда ұсынған кейсті талдау, егер: - кейстегі проблемалардың көпшілігі ... жалғасы
Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
Ұқсас жұмыстар
Пәндер
- Іс жүргізу
- Автоматтандыру, Техника
- Алғашқы әскери дайындық
- Астрономия
- Ауыл шаруашылығы
- Банк ісі
- Бизнесті бағалау
- Биология
- Бухгалтерлік іс
- Валеология
- Ветеринария
- География
- Геология, Геофизика, Геодезия
- Дін
- Ет, сүт, шарап өнімдері
- Жалпы тарих
- Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
- Журналистика
- Информатика
- Кеден ісі
- Маркетинг
- Математика, Геометрия
- Медицина
- Мемлекеттік басқару
- Менеджмент
- Мұнай, Газ
- Мұрағат ісі
- Мәдениеттану
- ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
- Педагогика
- Полиграфия
- Психология
- Салық
- Саясаттану
- Сақтандыру
- Сертификаттау, стандарттау
- Социология, Демография
- Спорт
- Статистика
- Тілтану, Филология
- Тарихи тұлғалар
- Тау-кен ісі
- Транспорт
- Туризм
- Физика
- Философия
- Халықаралық қатынастар
- Химия
- Экология, Қоршаған ортаны қорғау
- Экономика
- Экономикалық география
- Электротехника
- Қазақстан тарихы
- Қаржы
- Құрылыс
- Құқық, Криминалистика
- Әдебиет
- Өнер, музыка
- Өнеркәсіп, Өндіріс
Қазақ тілінде жазылған рефераттар, курстық жұмыстар, дипломдық жұмыстар бойынша біздің қор #1 болып табылады.
Ақпарат
Қосымша
Email: info@stud.kz