Миф пен мифологияның функциясы

Жұмыс түрі: Дипломдық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 71 бет
Таңдаулыға:

Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрлігі

Академик Е.А. Бөкетов атындағы Қарағанды университеті

Мұрат Ғ.Б.

Ежелгі Қытай өнеріндегі мифологиялық сюжеттер, бейнелер мен символдар

ДИПЛОМДЫҚ ЖҰМЫС

5В0201000 - Қытай филологиясы мамандығы

Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрлігі
Академик Е.А. Бөкетов атындағы Қарағанды университеті

Қорғауға жіберілді 00.00.2022
ж.

Кафедра меңгерушісі Омарова А.М.

ДИПЛОМДЫҚ ЖҰМЫС

Тақырыбы: Ежелгі Қытай өнеріндегі мифологиялық сюжеттер, бейнелер мен символдар

5В0201000 - Шетел филологиясы (қытай тілі) мамандығы

Орындады: Мұрат Ғ.Б.

Ғылыми жетекшісі Сарбалакова Г.Б.
Е.А. Бөкетов атындағы Қарағанды мемлекеттік университеті Факультет Шет тілдер
Мамандық 5В0201000

Кафедра Шет тілдер кафедрасы

Бекітемін
Кафедра меңгерушісі

2022 ж.
Дипломдық жұмысты (жобаны) орындауға ТАПСЫРМА
Студент Мұрат Ғалым Бекболатұлы
аты - жөні
4 курс, ККФ - 41, қытай филологиясы, күндізгі
курсы, тобы, мамандығы, оқу түрі
Дипломдық жұмыстың (жобаның) тақырыбы Ежелгі Қытай өнеріндегі мифологиялық сюжеттер,бейнелер мен символдар

университет бойынша _ 2021 ж. № _ бұйрықпен бекітілді.

Студенттің аяқталған жұмысты тапсыру мерзімі 2022_ ж.
Жұмысқа бастапқы мәліметтер (әдеби көздер, зертханалық - өндірістік мәліметтер)
_деректер,ғылыми зерттеулер, ғылыми мақалалар, жазба деректер, мәліметтер, монографиялар.
Дипломдық жұмыста (жобада) өңдеуге жататын мәселелер тізімі Ежелгі Қытай өнеріндегі мифологиялық сюжеттер, бейнелер мен символдар.
Графикалық материалдар тізімі (сызбалар, кестелер, және т.б.) суреттер
Негізгі ұсынылатын әдебиеттер тізімі
Жұмыс бойынша консультациялар (оларға қатысты жұмыс бөлімдерін көрсетумен)

Бөлімнің, тараудың нөмірі, атауы
Ғылыми жетекші, кеңесші

Тапсырманы алу мерзімдері

Тапсырманы берді
(қолы)

Тапсырманы қабылдады (қолы)
Кіріспе

қыркүйек

I тарау

қыркүйек - қазан

1.1

қараша - желтоқсан

1.2

қаңтар - ақпан

1.3

ақпан - наурыз

II

наурыз - сәуір

2.1

сәуір

2.2

Қорытынды

Пайдаланылған
әдебиеттер тізімі

Қосымшалар

Дипломдық жұмысты (жобаны) орындау кестесі

№
Жұмыстың кезеңдері
Жұмыс кезеңдерін орындау мерзімдері
Ескерту
1
Дипломдық жоба тақырыбын
бекіту
қыркүйек
2021 жыл

2
Дипломдық жобаны дайындау үшін материалдар жинау
қыркүйек - қазан 2021 жыл

3
Дипломдық жұмыстың
(жобаның) теориялық бөлімін дайындау (1 тарау)
қараша - желтоқсан 2021 жыл
Іс - тәжірибеге кеткенге дейін
4
Дипломдық жұмыстың
(жобаның) сараптамалық бөлімін дайындау (2 - 3 тарау)
қаңтар - ақпан 2022 жыл
Іс - тәжірибе уақытында
5
Дипломдық жұмыстың (жобаның) толық мәтінінің жобалық нұсқасын аяқтау
ақпан - наурыз 2022 жыл
Іс - тәжірибе аяқталғаннан кейінгі бірінші
аптада
6
Дипломдық жұмысты (жобаны) алдын - ала қорғауға ұсыну
наурыз - сәуір 2022 жыл
Шолу дәрістерінің (консультациялар) уақытында
7
Дипломдық жұмысты (жобаны)
сын - пікірге ұсыну
мамыр
2022 жыл

8
Дипломдық жұмыстың (жобаның) ғылыми жетекшінің
пікірімен және сын - пікірмен соңғы нұсқасын тапсыру
мамыр 2022 жыл

9
Дипломдық жұмысты (жобаны)
қорғау
мамыр 2022 жыл
МАК кестесіне
сәйкес

Тапсырманың берілген күні 0809 2021 ж.

Ғылыми жетекшісі . Сарбалакова Г.Б._аға оқытушы__
қолы аты - жөні, ғылыми атағы, қызметі
Тапсырманы қабылдады: студент _____________________Мұрат Ғ.Б.

МАЗМҰНЫ
Кіріспе. 6
1.Мифология ұғымының этимологиясы ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..1 0
Қытай мифологиясы бойынша зерттеу жұмыстарын шолу ... ... ... ... ... 17
Ежелгі Қытай мифолгиялық шығармалары ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... . 24
2.Қабылданған ақпараттың негізінде жалпы тұжырым ... ... ... ... ... ... ... ... 35
Көне қытай мифологиясының сюжеттері мен образдарын талдау ... ... 40
Космогониялық мифтерді талдау ... ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ... 46
Қорытынды ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 60
Пайдаланылған әдебиеттер тізімі ... ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 63
Қосымшалар ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...65

Кіріспе
1. Тақырыптың өзектілігі.
Қытай мифологиясын зерттеу барысында классикалық Қытай құдайлары (б.з. 220 жылы Хань әулетінің құлауымен аяқталады) мен классикалықтан кейінгі дәуір құдайлары арасында үлкен айырмашылық бар екенін байқаймыз. Соңғылары саны бойынша басым, олар шығу тегі бойынша әртүрлі (буддисттік, даостық және көптеген жергілікті культтерден), толығымен белгілі антропоморфтық көрініске ие және градациясы бойынша жердегі иерархияны еске түсіретін рухтар иерархиясына жатады. Бұл құдайлар көркем шығармаларда бейнеленген және көркем әдебиетте өз орынын тапқан болатын. Бір қызығы, осы кейінгі құдайлар біз классикалық кезең деп атайтын уақытта көп кездеседі. Бұл Қытай мифологиясы деген перспективті атаумен жарық көрген көптеген оқу құралдарының ежелгі қытай мифтерін зерттеуде пайдасы шамалы екенін білдіреді: олардың атауларына қарамастан, олар кейінгі құдайлармен шектеледі. Басты мәселе - мифологиялық материалдардың толық шоғырланған, дамыған жүйесінің болмауында. Ежелгі қытай мифологиялық материалдары, әдетте, үзік - үзік және кездейсоқ болғаны сонша, тіпті жеке мифтерді олардың негізінде қайта құру өте күрделі мәселе. Мифтердің өзі туралы айтуды бастамас бұрын, біз осы әдеттен тыс жағдайға жарық түсіретін бірқатар фактілерді мұқият талдаймыз. Бірақ, ең алдымен, кейбір анықтамалар мен түсініктемелер қажет.
Хронологиялық тұрғыда біздің назарымыз көбінесе империяға дейінгі қытайлық феодализм дәуірінде немесе басқаша айтқанда, Чжоу дәуірінде (шамамен б.з.б. 1027 - 221 жж.) болған деп есептейтін мифтерге аударылады. Алдыңғы Шан әулетіне келетін болсақ (дәстүр бойынша, б.з.д. 1766 - 1027 жж.) сақталған эпиграфиялық материал, өкінішке орай, бұл салада пайдалы болу үшін тым шектеулі. Бұл біз мүмкіндігінше Чжоу әулетіне қатысты мәтіндерге негізделетінімізді білдіреді. Алайда, олар жиі жеткіліксіз болатындықтан, біз оларды Хань династиясы (б.з.б. 206 - 220 ж.) - империяның бір бөлігін құрайтын кезіндегі бай дереккөздермен толықтырамыз. Императорға дейінгі классикалық кезең, Чжоу әулетінен көп жағынан ерекшеленеді. Бұл даталар кейінгі қытай тарихшылары құрастырған дәстүрлі хронологиядан алынған және осылайша біз қажетті уақытта айтатын эвгемеризацияның бар екенін көрсетеді. Осылайша, біз осы ақпаратты қытай тарихшыларының өздерінің ежелгі дәстүрлерін хронологиялық шеңберге қалай кіргізуге тырысқанын көрсету үшін келтіреміз. Ежелгі қытай мифтерін Батыс пен Шығыстың ең атақты ғалымдары зерттегенімен, қолда бар деректер тіпті жалпы қабылданған тұжырымдардың немесе бірауыздылықтың пайда болуына жол бермеді. Оның орнына бізде әртүрлі теориялар бар, бірақ, әдетте, толық сипатқа ие емес, кейде мүлдем фантастикалық. Сондықтан, біз бірден шешілмейтін мәселеге тап боламыз: мұндай операцияның қандай да бір негізі жоқ нәрсені қалай жалпылау және оңайлату керек? Егжей - тегжейлі талдаулар мен түсініктемелермен толық көлемді қажет ететін тақырыпты ең болмағанда бірнеше бетке қалай жинауға болады? Бұл жағдайға әкелген әртүрлі факторларды үш негізгі тақырып бойынша жинақтауға болады: эвгемеризация, фрагментация және тіл, хронология.

1.2. Эвгемеризация мәселелері
Эвгемер өз есімін берген Теория - мифтердің шығу тегі нақты тарихтан ізделуі керек және мифологиялық құдайлар мен демигодтар бастапқыда нақты адамдар болған деп тұжырымдайды. Алайда, әдетте, Қытай мифологиясы туралы жазатындар эвгемеризация ұғымын диаметрлі қарама - қарсы процесс деп түсінеді: бастапқыда миф болған нәрсенің тарихи жайтқа айналуы және құдайлардың адамға айналуы.
Ерте Қытай тарихында қабылданған материалдың жеткілікті мөлшері осындай эвгемеризация процесіне ұшырағаны және осы материалды көптеген адамдар осы күнге дейін тура түсінуі Қытай өркениетінің пайда болуы туралы үлкен түсініспеушіліктерге әкелетініне күмән жоқ. Анри Масперо өзінің керемет зерттеуінің бірінші абзацында ("Шу цзиндегі мифологиялық дәстүрлер " 1924) бұл жағдай өте айқын сипатталады: "Қытай ғалымдары ешқашан эвгемеризациядан басқа аңызға айналған әңгімелерді түсіндірудің басқа жолын білмеген. Олардың тарихи мәнін қалпына келтіру сылтауымен олар қолайсыз болып көрінетін табиғаттан тыс элементтерді жоққа шығарады және құдайлар мен батырлар - дана императорлар мен министрлерге, ал құбыжықтар - бүлікшіл князьдер мен зұлым министрлерге айналатын түссіз әңгімені сақтайды. Бұл әр түрлі метафизикалық теорияларды, әсіресе бес элемент теорияларын қолдана отырып, хронологиялық ретпен үздіксіз тізбекте орналасқан және қытайлардың шығу тарихы деп аталатын туындылар. Шын мәнінде, бұл жерде тарихи ештеңе жоқ: бұл тек аңыздар, кейде мифологиялық, кейде асыл фамилиялардың ата - бабаларының ғибадатханаларынан, кейде жергілікті діни орталықтардан шыққан, кейде белгілі бір рәсімдерді түсіндіру үшін жасалған әңгімелер, кейде фольклордан алынған қарапайым сюжеттер және т. б. Бұл елестердің бәрі Қытай тарихынан жоғалып кетуі керек, олар тек оның шығу тегін жасырады. Аңызға айналған әңгімелердің арасынан тарихи базисті іздеудің орнына, жалған тарихи әңгімелердің ішінен мифологиялық базисті немесе халықтық әңгімелерді ашуға тырысуымыз керек".

1.3 Фрагментация және тіл мәселелері.
Хань дәуіріне дейінгі әдебиетте миф деп атауға болатын ерекше жанр ғана емес, сонымен қатар дәйекті және толық жазылған мифті кездестіруге болатын бірде - бір әдеби шығарма жоқ. Бізде бар болғаны әртүрлі уақыттағы және әртүрлі идеологиялық бағыттағы мәтіндер бойынша шашыраңқы кездейсоқ сілтемелер мен үзінділер бар. Ғалымдар бұл бөліктерді тұтас бір шығармаға біріктіру туралы жалпы келісімге сирек жағдайларда ғана қол жеткізе алатыны таңқаларлық емес.
Мұндай бөлшектену тіпті Чжоу мифологиялық материалының бетке ұстар қазынасы болып көрінетін шығармаларына тән: Чу Цзы немесе Чу әндері деп аталатын бейнелі және эмоционалды поэзия антологиясы. Бұған жарқын мысал Аспан сұрақтары поэмасы (мүмкін, б.з.б. 4 ғасыр). Мәтіндердің бөлшектенуінен туындайтын қиыншылықтар көне қытай тілінің ерекшеліктеріне байланысты тілдік ерекшеліктерімен асқынады. Ең басты мәселе, бір - бірімен оңай алмасатын омонимдер мен иероглифтердің көптігі. Мұның бәрі ауыспалы сөздер мен иероглифтерді қолдануға тәслінің жиі қолданылуына себепкер болады. Сонымен қатар, егер жоғарыда атап айтылған тәсіл жиі қолданылса, онда мифтерді реконструкциялау барысында ғалымдар мүлдем сенімсіз нәтижелерге тап болады. Бұл кеңірек түсіндірме контекст табылмайынша аудармалардың қайсысы дұрыс екеніне көз жеткізе алмай бір мәтін бөлігінің қайта қайта әртүрлі жолдармен аударылуына әкеліп соқтырады.

1.4. Хронология
Біздің эрамызға дейінгі 221 жыл ежелгі Қытай тарихындағы маңызды кезең болды, өйткені феодалдық Қытай толық орталықтандырылған империяға айналған болатын. Осы уақытқа дейін ел бітімге келмейтін тәуелсіз мемлекеттерге бөлініп, олардың әрқайсысын ақсүйектер үйлері басқарды және өз кезегінде кішігірім иеліктерге бөлінді, сонымен бірге текті отбасылар да болды. Саяси тұрғыда бұл империяға дейінгі ғасырлардың барлығы дерлік Чжоу әулеті (шамамен б.з.б. 1027 жылдан 221 жылға дейін) қамтыды. 221 жылдан кейінгі бірнеше ғасырларда, керісінше, Чжоу дәуіріндегі билеуші ақсүйектердің орнын мұрагерлік емес, орталықпен тағайындалған деп сипатталды. Содан кейін империялық тәртіп біздің ғасырға дейін сақталды, бірақ Қытай тарихының классикалық кезеңі Хань династиясының құлауымен аяқталды (б.з.д. 206 - 220 ж.). Мәдени жағынан Чжоу әулеті Қытайдың ұлы философиялық - классикалық әдебиеті деп те аталады, ал өз туындылары болған Хань әулеті сонымен бірге өткен ғасырлардағы жазбалар пайда болған алғашқы кезеңде болды. Жүйелі түрде жинақталып, жарияланып, түсініктеме берілді. Сонымен қатар, Хань Қытайдың алғашқы жалпы тарихы пайда болған дәуір (б.з.б. 100 ж.). Хань ғалымдары өздері жариялаған мәтіндерді қаншалықты өзгертті, оларға кейде өз дәуірінің жағдайын көрсететін идеяларды енгізді, тіптен олар кейінірек Чжоуға және бұрынғы дәуірге жатқызылған мәтіндерді қаншалықты қолдан жасады - мұның бәрі әлі күнге дейін үлкен дау - дамай тақырыбы болып қала береді. Бақытымызға орай, Қытай мен Батыс ғалымдары соңғы онжылдықтарда бұл жағдайды түсіндіру үшін көп жұмыс жасады. Бірақ әлі де көп нәрсе белгісіз.
Тиісінше, екі әулет арасында мифология саласында күрт айырмашылықтар бар. Чжоу әдебиетінде көбіне үзінділер түрінде және күшті эвгемеризацияланған шығармалар Хань дәуірінде өзгертілген болатын, мифтердің кейіпкерлері өзгеріссіз қалғанымен, олар туралы әңгімелер мүлдем жаңа болуы мүмкін. Көптеген жағдайларда ханзу жазушылары тірі халықтық хабарда жаңа дереккөздерді пайдаланды деп ойлауға болады, ал Чжоу жазушылары көбіне аристократиялық бағыттағы дереккөздерді пайдаланды. Сол сияқты бірінші кезеңде бедердегі бейнелерде мифологиялық тұлғалар өте аз кездеседі. Дүниені бейнелі түсінудегі жаңа бағыттың көрнекті мысалы - Шан Хай Цзинь немесе Таулар мен теңіздер кітабы (кейбір жерлерде ол дәстүрлі түрде Чжоуға жатқызылады, бірақ оның бәрі Хань дәуірінде жазылған болуы мүмкін), онда тек Қытай ғана емес, сонымен бірге жердің қиыр шетіне дейін созылған аймақтарда оғаш жаңа құдайлар мен құбыжықтар қоныстанған. Бұл кітапта кездесетін жаратылыстардың көптігі сонша, олар шынымен де халықтық нанымдардан алынған ба немесе олардың көпшілігі кітап авторының (немесе авторларының) таңқаларлық туындысы ма деп сұраған дұрыс.

1. Мифология ұғымының этимологиясы.
Мифология - адам санасының ерекше формасы, өзгермелі шындықтағы дәстүрлерді сақтау тәсілі; қауымдық - кландық ойлаудың негізгі әдісі. Оған халық ертегілері (мифтер, эпостар, т.б.) кіреді. Мифология ғылыми пәндер шеңберінде зерттеледі, мысалы - салыстырмалы мифология.
Осыған байланысты Н.Б.Мечковская былай деп тұжырымдайды: Мифология - тарихи тұрғыдан халықтың ұжымдық санасының алғашқы формасы, діни, практикалық, ғылыми, көркемдік таным элементтері әлі ажыратылмаған және әрқайсысынан оқшауланбаған дүниенің тұтас бейнесі. Миф, әдетте шығу тегі белгісіз және кем дегенде ішінара дәстүрлі, нақты оқиғалармен байланыстыратын және әсіресе діни сеніммен байланысты символдық баяндау. Ол символдық мінез - құлықтан (культ, ритуал) және символдық орындардан немесе заттардан (храмдар, иконалар) ерекшеленеді. Мифология термині мифті зерттеуді де, белгілі бір діни дәстүрге жататын мифтер жиынтығын да білдіреді.
Мифтің негізгі міндеті - адам орындайтын әрбір маңызды іс - әрекеттің үлгілерін белгілеу, миф адамның өмірдің мәнін табуға мүмкіндік беретін күнделікті өмірді салт - дәстүрге айналдыруға қызмет етеді. Мифологиялық көріністер дүние жүзіндегі барлық дерлік халықтардың белгілі бір даму кезеңдерінде болған. Бұл тарихты да, қазіргі қарабайыр халықтарды да зерттеу арқылы расталады, олардың әрқайсысында мифологияның бір немесе басқа түрі бар. Барлық діни символизм сияқты, мифтік әңгімелерді ақтауға, тіпті оларды ақиқатқа айналдыруға әрекет жоқ.
Әрбір миф баяндалған оқиғалар табиғат заңдарынан немесе кәдімгі тәжірибеден қаншалықты алшақ болса да, беделді, фактілік сипаттама болып табылады. Осы негізгі діни мағынаның кеңеюінде миф сөзін идеологиялық сенімге сілтеме жасау үшін де кеңірек қолдануға болады, егер бұл сенім квазидіни сенімнің объектісі болса; Мысал ретінде мемлекеттің жойылуы туралы марксистік эсхатологиялық мифті келтіруге болады. Өткен кезеңдегі немесе өз қоғамынан басқа қоғамдағы мифтердің сұлбасы әдетте анық көрінсе де, өз заманында және қоғамда үстемдік ететін мифтерді тану әрқашан қиын. Бұл таңқаларлық емес, өйткені миф өзін дәлелдеу арқылы емес, өзін көрсету арқылы беделге ие. Миф сөзі грек мифосынан шыққан, оның сөзден айту және әңгіме ойдан шығару деген мағыналары бар; мифостың күмәнсіз ақиқаттығын логосқа қарсы қоюға болады, оның дұрыстығы немесе ақиқаттығын дәлелдеуге және көрсетуге болады. Мифтер қиял - ғажайып оқиғаларды дәлелдеуге талпыныссыз баяндайтындықтан, кейде олар фактілік негізі жоқ жай ғана әңгімелер деп есептелінеді және бұл сөз жалғанның немесе ең жақсы жағдайда қате түсініктің синониміне айналды. Алайда дінді зерттегенде шындыққа жанаспайтын мифтер мен әңгімелердің аражігін ажырата білген жөн.

1.1.2 Мифтің табиғаты, қызметі және түрлері
Миф әр қоғамда болған. Шынында да, ол адамзат мәдениетінің негізгі құрамдас бөлігі болып көрінеді. Мифтердің сан алуандығының зорлығы оның табиғаты жайлы қандай да бір ой қорытуды қиындатады. Бірақ халық мифтері өзінің жалпы сипаттамасында және егжей - тегжейінде халықтың өзіндік бейнесін бейнелеп, өрнектеп, зерттейтіні анық. Осылайша, мифті зерттеу жеке қоғамдарды да, жалпы адамзат мәдениетін де зерттеуде орасан зор рөл атқарады.

1.1.3 Мифтердің басқа баяндау формаларымен байланысы.
Батыс мәдениетінде де ғалымдар мифтермен әртүрлі тәсілдермен байланыстырған әдеби немесе баяндау жанрлары бар. Мысалы: мысалдар, ертегілер, халық ертегілері, дастандар, эпостар, аңыздар және этиологиялық ертегілер (олар себепке сілтеме жасайды немесе қандай да бір заттың неге осылай болғанын түсіндіреді). Ертегінің тағы бір түрі - астарлы мәтін. Өз мақсаты мен сипаты бойынша мифтен ерекшеленеді. Тіпті батыста да осы жанрлардың ешқайсысының нақты анықтамасы жоқ және кейбір ғалымдар баяндау санаттарын көбейтуге қарағанда дәстүрлі ертегі сияқты өте жалпы тұжырымдамамен жұмыс істеудің тиімділігіне көп назар аударады. Батыстық емес мәдениеттер батыс категорияларынан да, бір - бірінен де ерекшеленетін классификацияларды қолданады. Алайда көпшілігі негізгі айырмашылықты шын және жалған баяндаулар түсінігінің арасында келтіреді, ал, шынайы баяндау - батыста миф деп аталатын түсінікке сәйкес келеді.

1.1.4 Миф пен мифологияның функциясы.
Мифтердің ең айқын функциясы - табиғи және мәдени фактілерге түсінік беру болып табылады. Солтүстік Америка үндістерінің (Абенаки) мифін мысалға алатын болсақ - жүгерінің пайда болуын түсіндіреді: жалғыз адам ұзын ақшыл шашты әдемі әйелді кездестіреді; егер ол оның нұсқауларын орындаса, онымен қалуға уәде береді; ол оған отты қалай жағу керектігін егжей - тегжейлі айтып береді және ол мұны істегеннен кейін оны күйіп кеткен жердің үстіне сүйреп апаруға бұйрық береді; осы әрекеттердің нәтижесінде ол оның жібектей шашын (яғни жүгері сабағын) қайтадан көреді. Бұдан былай Абенаки үндістері жүгеріні (әйелдің шашы) көрген сайын әйел оларды ұмытпағанына көздері жетеді. Мұндай миф түсініктеме ретінде қызмет ететіні анық, бірақ баяндау формасы оны себептер туралы интеллектуалды сұраққа тікелей жауап беруден ерекшелендіреді. Түсіндіру мен баяндау формасының қызметі қатар жүреді, өйткені мифтің елестету күші түсіндіруге шынайылық береді және оны есте қаларлық тұрақты формаға айналдырады. Демек, мифтер көптеген дәстүрлі білім беру жүйелерінде маңызды рөл атқарады.

1.1.5 Миф және ғылым
Кейде назар әртүрлі халықтардың шынайы дүниені қабылдауында болып жатқан өзгерістерге және ақиқаттағы өзгерістердің мифтерде қалай көрінетініне аударылды. Бұл шындық тарихи тұрғыда үнемі өзгеріп отырады және бұл өзгерістер философтар мен ғылым тарихшыларын ерекше қызықтырды, өйткені мәдениеттегі шындықты сезіну осы мәдениеттің ең ерте философиялық дүниенің табиғатын зерттеулерінен бастап кез келген ғылыми ізденістің негізі болып табылады. Мәдениет ақиқатының ғылыми мағынасын құрайтын бейнелер мен ұғымдарды мифпен сәйкестендіру тым алыс болуы мүмкін болса да, ғылым мен мифтің арасында параллельдер бар және ғылымның мифологиялық өлшемі бар деп жалпы қабылданған.
Физика, биология, медицина және басқа ғылымдардағы модельдердің қызметі мифтердің парадигмалар немесе адам әлемінің үлгілері ретіндегі функциясына ұқсайды. Мысалы, медицинада кейде адам денесін машинаға, адамның миын компьютерге ұқсатады және мұндай модельдерді түсіну оңай. Модель қабылданғаннан кейін оны ауыстыру қиынға соғады және осы жағынан ол мифке ұқсайды, сонымен бірге, мифтегі сияқты, әртүрлі түсіндірулер болуы мүмкін. 17 - ші ғасырда ғаламды ең кішкентай денелер, олардың қозғалысы мен өзара әрекеттесуі тұрғысынан толық түсіндіруге болады және басқа ешбір болмыс жоқ деп есептелді. Ғылым тарихындағы көптеген модельдер біршама абсолюттік сипатқа ие болғандықтан, ғылыми мифке ұқсайды деп айтуға болады.
Дегенмен мұнда да маңызды айырмашылықтар бар. Ғылымда модельді ауыстыру салыстырмалы түрде сирек болуына қарамастан кей жағдайларда орын алады және заманауи ғылым модельдердің шектеулері туралы күшті хабардарлықты дамытты. Керісінше, миф әдетте өзі тиесілі қауымдастықта ауыстыруға келетін ұғым ретінде саналмайды, дегенмен сыртқы бақылаушы өзгерістерді және тіпті ескі мифті жаңасымен ауыстыруды оңай байқайды. Сонымен қатар, Исаак Ньютон мен Альберт Эйнштейннің теориялары мен модельдері сияқты теориялар мен модельдердің кең таралған мәдени әсеріне қарамастан, ғылымдағы модельдердің мүдделі ғалымдар үшін негізгі құндылығы бар деп айту дұрыс. Демек, олар, мысалы, бір ғасырда академиялық ортада орын алған медициналық теория келесі ғасырда халық медицинасына енуі мүмкін болса да, олар қоғамның салыстырмалы түрде шағын бөлігіне қатты әсер етеді. Әдетте, миф әлдеқайда кеңірек әсер етеді.
Ежелгі Грецияда ежелден ғылымның негізін салушылар деп саналған Ионияның (Кіші Азияның батыс бөлігі) табиғат зерттеушілері сол кездегі дүниенің жаратылуы туралы мифтерге шын мәнінде өте жақын болатын ғалам туралы көзқарастарды дамытты. Иоган Кеплер, Исаак Ньютон, Готфрид Лейбниц, Николай Кузаский сияқты заманауи ғылымның негізін қалаушылар дәстүрлі, тіпті мифологиялық сипаты айқын көрінетін метафизикалық мәселелермен айналысты. Бұл мәселелердің ішінде шексіздік пен Құдайдың құдіреттілігі туралы мәселе болды.
Кейбір ойшылдар, мысалы, теолог Поль Тиллих пен философ Карл Ясперс - барлық ғылымның мифологиялық өлшемін нанымды түрде дәлелдеді. Осы тұрғыдан алғанда, миф - бұл ойлау басталған кезде әдеттегідей қабылданатын нәрсе. Бұл сонымен бірге ғылыми талдау барысында белгілі бір іргелі принциптерге қол жеткізгеннен кейін анықтауда одан әрі ілгерілеу мүмкін еместігі анықталған кезде жеткен шегі. Соңғы ғылыми зерттеулерде, әсіресе астрономия мен биологияда, телеология сұрақтары (соңғы жақтары) шығу тегі мәселелеріне қатысты бұрынғы мәселелерден айырмашылығы барған сайын маңыздылыққа ие болды. Бұл соңғы қорқыныштар ғылыми түсіндіруге болатын шектеулер туралы талқылауды ынталандырады және адам білімінің мифологиялық өлшемін қайта ашады.

1.1.6 Миф және дін
Әртүрлі діни дәстүрлердегі мифтің орны әртүрлі. Мифтің негізгі қызметі салтты негіздеу болып табылады деген идея оны дәлелдеуге ешқандай үлкен талпыныссыз қабылданған. 20 - ғасырдың басында көптеген ғалымдар мифтерді өзінің алғашқы формаларында әлеуметтік әдет - ғұрыптар мен құндылықтардың есебі ретінде қарастырды. Сэр Джеймс Фрейзердің айтуы бойынша, мифтер мен салт - жоралар бірге адамзаттың ең ерте айналысатынына, атап айтқанда, құнарлылыққа дәлел болды. Адамзат қоғамы сиқырлыдан дін арқылы ғылымиға дейін кезең - кезеңімен дамыды, ал мифтер мен рәсімдер (тіпті ғылыми кезеңге дейін сақталды) басқа жағдайда қайта құру қиын болатын архаикалық ойлау әдістерінің куәгері болды. Миф пен салттың арақатынасына келетін болсақ, Фрейзер мифтер басқаша түсініксіз рәсімдерді түсіндіруге арналған деп дәлелдеді.
Інжіл ғалымдары мифтік мәтіндер бастапқыда болған өмір мен әдет - ғұрыптағы жағдайды (Sitz im Leben) іздеу қажеттілігін анағұрлым айқын түрде атап өтті. Бірқатар ғалымдар, негізінен, Ұлыбритания мен Скандинавия елдеріндегі және әдетте Миф және Ритуал мектебі деп аталатын (оның ең танымал мүшесі британдық библиялық ғалым С.Х. Гук) мифтердің салт - дәстүрлік мақсаттарына шоғырланған. Олардың жұмысы ислам пайда болғанға дейін де, одан кейін де ежелгі Таяу Шығысты филологиялық зерттеуге бағытталған және тек қана қасиетті патшалық пен Жаңа жылды тойлаумен байланысты рәсімдерге бағытталған. Вавилондықтардың Жаңа жыл мерекесінде Енума еліш туындысы эпопеясының оқылғаны ерекше маңызды болды: бұл миф ғұрыптың іс - әрекет арқылы жүзеге асатынын тілде білдіретіні дәлелденді. Классикалық ғалымдар кейіннен Ежелгі Грециядағы миф пен салттың байланысын зерттеді. Әсіресе, Уолтер Беркерттің Хомо Неканс: Ежелгі Грекияның құрбандық шалу рәсімі мен мифінің антропологиясы атты зерттеуі (1983) ықпалды болды.
Мифтер мен культтік мінез - құлық арасындағы байланыстар бар екені сөзсіз, бірақ Фрейзерден кейін, жалпы алғанда, ритуал бірінші болып, миф - кейіннен түсініктеме ретінде тұжырымдалған деген ұсынысқа берік негіз жоқ. Бұрынғы салт - жораның мағынасын тек кейінгі аңыз ғана айқындап берсе, салттың мәні жұмбақ болып қалуы мүмкін. Қайсысының бірінші шыққаны туралы бірауыздан пікір жоқ. Қазіргі ғалымдар уақытша басымдық мәселесінен бас тартып, оның орнына миф пен салт арасындағы қатынастың әртүрлілігіне шоғырлануға бейім. Кейбір мифтердің әдет - ғұрыптармен байланысы анық болғанымен, мифтің әрекет символизмі арқылы білдіретінін баяндау тілінде өрнектейді деу қисынды болса да, басқа мифтерде мұндай рәсім жоқ.
Дүниенің пайда болуына қатысты маңызды мифтердің мазмұны әдетте дәстүрдің басым мәдени формасын көрсетеді. Аңшы - терушілер қоғамдарының мифтері аңшылық жануарлардың және аңшылық әдет - ғұрыптардың шығу тегі туралы айтады; ауылшаруашылық өркениеттері өздерінің мифтерінде ауылшаруашылық тәжірибесіне және тағы басқа пасторалдық мәдениеттерден пасторалдық тәжірибеге салмақ беруге бейім. Осылайша, көптеген мифтер қоғамның өмір салтына орталық болып табылатын әрекеттер мен ұйымдардың үлгілерін ұсынады және оларды алғашқы дәуірге жатқызады. Арнайы дәстүрлердегі мифтер егін жинау әдет - ғұрыптары, бастау рәсімдері және құпия қоғамдардың әдет - ғұрыптары сияқты мәселелерді қарастырады.

1.1.7 Миф және өнер
Ауызша дәстүр және жазба әдебиет
Ежелгі өркениеттердегі мифтер жазба дәстүрдің бір бөлігіне айналуының арқасында ғана белгілі. Греция жағдайында іс жүзінде барлық мифтер өздері сақталып қалған пішіні бойынша әдебиет болып табылады, ең көне дереккөз грек поэттары Гомер мен Гесиодқа (әдетте, жазбаша түрде б.з.б. 8 ғасырға жатады) жазылған шығармалар болып табылады. Эпос сияқты әдеби формалар жиі мифтерді жеткізу құралы ретінде қызмет етті, өйткені олар беделді шығармалар болып табылған. Гомер эпостары әрі үлгі, әрі батырлық құндылықтарды зерттеу болды, ал жырлар классикалық Грецияда тәрбиенің негізі болды. Үндістанның ұлы эпостары (Махабхарата және Рамаяна) білім энциклопедиялары ретінде қызмет етіп, бүкіл адамзат болмысының үлгілерін берді.

Бейнелеу өнері
Негізінде, миф пен әдебиеттің арасындағы байланыс түрі басқа өнерлерге қатысты да бар. Архитектура мен мүсін өнерінде археологиялық ашылымдар мифтік бейнелердің басымдылығын растайды. Адамдар салған ең ерте белгілі үш өлшемді нысандардың арасында тарихқа дейінгі мегалит және қабір құрылымдары бар. Мифологиялық бөлшектерді нақты ажырату мүмкін емес, бірақ әдетте мұндай құрылымдар мифологиялық алаңдаушылықты білдіреді және мифтік бейнелер пішінді белгіледі деп есептеледі. Әсіресе қызықты мысал - Англияның оңтүстігіндегі Стоунхендждегі тас шеңбер. Бұл құрылыстың осьтері күн мен айдың айтарлықтай көтерілуімен және батуымен сәйкес келеді, бірақ шеңбер діни мақсатта салынған деген идея сенімді емес, ықтимал болып қалуы керек.

Мифтердің әдебиетпен байланысы
Ертедегі Қытай әдебиеті кейбір басқа әлемдік мәдениеттердің әдебиеттері сияқты мифологиялық танымды қамтитын ұлы эпостарды бермейді. Бар ақпарат нобай және үзінді болып табылады және органикалық мифологияның бұрын - соңды болғанына ешқандай нақты дәлел келтірмейді; егер солай болса, барлық іздер жойылды. Шығыс пен Батыс ғалымдарының көне мифологиясын қайта құру әрекеттері, демек, болжамды тезистерден аса алмады. Шан әулетінің материалы шектеулі. Чжоу әулеті (шамамен б.з.б. 1046 - 256 жж.) деректері әлдеқайда көп, бірақ бұлар да кейде Хань дәуірінің (б.з.б. 206 - 220) жазбаларымен толықтырылуы керек, дегенмен оларды өте сақтықпен оқу керек. Бұл ханзу ғалымдары көне мәтіндерді толықтай дерлік қайта өңдегендіктен, олардың шынайы - жалғандығын, анық емес жайттарды түсіндіру немесе қайшылықтарды келістіру әрекетінде қаншасы қайта түсіндіріліп, қаншалықты әділетті түрде өзгертілгеніне ешкім тура айта алмайды. Қытай мифологиясының алғашқы күйі Қытайда ең болмағанда Чжоу жаулап алғаннан кейін (б. з. б. 11 ғ. шамасы), үстем құдайларға табынумен байланысты діни рәсімдер корольдік артықшылық ретінде жарияланған кезден бастап қалыптасқан діни ахуалмен де қалыптасты. Уақытша жағдайына байланысты тек патша құрбандық шалуға және осы құдайларға дұға етуге жарамды деп саналды. Шанди (Жоғарғы билеуші), мысалы, өзгерістер мен тағдырдың басты таратушыларының бірі, төменгі дәрежедегі адамдар үшін қол жетімсіз болды. Осылайша князьдер, ақсүйектер және қарапайым адамдар кіші құдайлар мен ата - бабаларға табынуға мәжбүр болды.
Бұл жағдай Конфуций заманына қатысты біздің эрамызға дейінгі 5 ғасырдың басында айтарлықтай өзгергенімен, институционалдық рационализмге тенденция мифологиялық әлемнің қайта жандануына кедергі жасады. Конфуций аспанға (Тянь) дұға етті, бірақ ол және оның мектебі шынайы мифтерге аз пайдаланды.
Соған қарамастан, Чжоудың соңғы ғасырларында қытай мифологиясы терең өзгерістерге ұшырай бастады. Көбінесе ұмытылған ескі құдайлар бірте - бірте көптеген жаңа құдайлармен ығыстырылды, олардың кейбіреулері Үндістаннан буддизммен әкелінді немесе даосизм бүкіл империяға тараған сайын танымал болды. Бұл процесте көптеген ерте мифтер толығымен қайта түсіндірілді, кейбір құдайлар мен мифологиялық тұлғалар абстрактілі ұғымдарға негізделді, ал басқалары тарихи тұлғаларға эвгемерацияланды. Ең бастысы, империяның институционалдық тәртібіне көп жағынан ұқсайтын иерархиялық тәртіп табиғаттан тыс әлемге танылды.
Көптеген архаикалық мифтер жойылды; басқалары фрагмент ретінде ғана аман қалды және іс жүзінде мүлде жаңа мифологиялық әлем құрылды. Бұл жаңа құдайлар, әдетте, нақты анықталған функциялар мен белгілі бір жеке қасиеттерге ие болды және әдебиет пен басқа өнер салаларында көрнекті болды. Мысалы, Хуанди (Сары император) мен Чиоу (Құрт бұзық) арасындағы шайқас туралы миф даосизм танымының бір бөлігіне айналды және сайып келгенде, Шуйхужуань атты екі көркем әдебиеттің тарауларына үлгі болды. Маржа шығармасында сондай - ақ барлық адамдар ағайынды деп айтылған болатын(1592; Батысқа саяхат, сонымен қатар ішінара Маймыл деп аударылады). Куафу және Сиванму сияқты басқа мифологиялық тұлғалар кейіннен көптеген өлеңдер мен әңгімелер үшін мотивтер берді. Тарихи тұлғалар да пантеонға қабылданды, өйткені қытайлық танымал қаһарманның өмірбаянын аңызға айналған, сайып келгенде, мифологиялық сипаттармен қамтамасыз етті. Шу мемлекетінің (б.з.б. 771 - 221 жж.) қайғылы министрі Цю Юань ең көрнекті мысал. Демек, миф жасау Қытайда тұрақты, өміршең үрдіске айналды. Тарихи қаһармандар мен болашақ батырлардың өмірбаяндарын мифологияға бейім етіп орналастырғаны да рас еді.

1.1.8 Миф және тарих
Миф пен тарих өткенге қараудың балама тәсілдерін білдіреді. Тарихты зерттеу мифті зерттеуден оңай емес, бірақ тарихи көзқарас міндетті түрде оқиғалардың хронологиялық шеңберін орнатуды және дәйекті есеп беру үшін бәсекелес дәстүрлерді салыстыруды және қарама - қайшылықты қамтиды. Соңғы процесс, атап айтқанда, өткеннің қайшылықты нұсқаларын жазып алу және бағалау үшін жазудың болуын талап етеді. Жазу болмаған жерде немесе сауаттылық шектелген жерде ауызша жеткізу арқылы мифтерге енгізілген дәстүрлер өткен дәуірдегі беделдің негізгі көзі болуы мүмкін. Демек, қазіргі жағдайға өткеннің қандай нұсқасы қабылданғаны елеулі түрде әсер еткенде мифтерді келтіруге болады.
Мысалы, Папуа - Жаңа Гвинеяның Иатмулдары арасында әртүрлі рулардың жерге иелік ету құқықтарына қатысты дау туындаса, дауласушы тараптар мифологиялық атаулардың ұзын тізімдерін және мифтерден басқа мәліметтерді айтуды қамтитын ауызша жарыстарға қатысады. Әрбір рудың мифтік өткенге деген көзқарасы қазіргі уақытта өмір сүретін адамдардың жылжымайтын мүлікті иеленуіне әсер ететіндіктен, бұл жарыстардағы жеңіс қатысушылар үшін тікелей практикалық маңызды мәселе болып табылады. Тіпті сауаттылық кең тараған және кәсіби тарихшылардың айтарлықтай тобы жұмыс істейтін қоғамдардың өзінде де халықтың көпшілігі өткенге қатысты көзқарастарын мұрагерлік мифтік дәстүрлер негізінде қалыптастыруы мүмкін. Еуропадағы 20 ғасырдағы мысалдар Солтүстік Ирландияның поляризацияланған қауымдастықтары (протестанттық және римдік - католиктік) және Грециядағы коммунистік және антикоммунистік жақтаушылар болуы мүмкін.
Бұрынғы жағдайда екі қауымдастықтың Ирландияның бөлінуіне байланысты оқиғалардың әртүрлі және келіспейтін жақтары болды. Соңғы жағдайда азаматтық соғыстың барысын (Екінші дүниежүзілік соғыс аяқталғаннан кейін) екі топ мүлде басқаша қарастырды. Бұл бәсекелес дәстүрлерді мифтік деп сипаттауға болады, өйткені олар күшті растау функциясы бар әңгімелер - қазіргі жаулар мен қазіргі адалдықтарды ақтау функциясы - және оларға объективті тарихи сынақтардың күші жетпейтін квазидіни сенім бар деп сенді. Ақырында, мифтерге ұқсастықтар тарихшы деп орынды сипатталғандардың еңбектерінде де болуы мүмкін. Оның айқын мысалы ретінде тарихтың атасы атанған ежелгі грек жазушысы Геродотты айтуға болады. Ол парсы соғыстары кезіндегі грек әлемі мен оның варвар көршілері арасындағы күрес туралы есеп жазудың түбегейлі түпнұсқа идеясына ие болды, бұл жазба әртүрлі және жиі қарама - қайшы ақпарат бөліктерін біріктіріп, бағалады. Осы негіздер бойынша оны тарихшы ретінде сипаттау керек. Дегенмен, оның жұмысы грек мифтерінде де кездесетін тақырыптар мен оқиға үлгілеріне толы, мысалы, құдайларға қарсы қылмыс жазаға әкеледі; қайтадан грек әлемінің шетінде тұратын адамдар өздерінің грек эквиваленттеріне дәл кері болып табылатын әдет - ғұрыптарға ие болып елестейді. Геродот шығармасында миф пен тарихтың үйлесімсіздігі жоқ; тарихи оқиғалар да, мұндай оқиғалардың құлдырауы ретінде қабылданатын заңдылықтары да оның жалпы қызметінің бір бөлігін құрайды: атап айтқанда, өткенге зерттеу жүргізу (грекше historia сөзінің мағынасы). Миф пен ғылымның арасындағы айырмашылық сияқты, миф пен тарихтың арасындағы айырмашылық ешбір жағдайда қарапайым емес.

1.1.10 Ежелгі Қытай мифологиясының қалыптасуы мен дамуы
Қытай мәдениетінің бастауында тұрған Ежелгі Қытай мифологиясы ежелден сол жерді мекендеген адамның шындықты көркемдік жалпылауының алғашқы тәжірибесін қамтиды. Бұл кейінірек әлемдегі ең көне және ерекше мәдениеттердің бірі - Қытай мәдениетінің құрамдас бөлігіне айналған сол дәстүрлердің негіздерінің қалыптасу кезеңі болды. Оны зерделеу жалпы Қытай мәдениетінің және оның ішінде көркем мәдениеттің қалыптасуы мен дамуының біртұтас процесін қайта құру үшін маңызды. Қытай территориясын мекендеген этномәдени бірлестіктердің көне тарихы, олардың өзара байланысы мен қозғалысы, даму ерекшеліктері туралы білімнің қазіргі деңгейінде жекелеген тайпалар туралы мифтерді, кейбір ерекшеліктерді қоспағанда, әлі күнге дейін бөліп көрсету мүмкін емес.
Археологиялық қазбалар, жаңа дереккөздерді ғылыми айналымға енгізу немесе бұрыннан барларын тереңірек түсіндіру ақыр соңында мүмкін болады деген үміт бар. Бұл дипломдық жұмыста қытай мифологиясының дамуындағы кейбір кезеңдерді жалпы қытай дәстүрі негізінде қайта құру әрекеті жасалған. Зерттеуге тартылған материал мифтің шығу тегі, ондағы элементтердің қалыптасуы мен жетілуі, сөздік шығармашылықтың басқа да түрлерінің пайда болуына дайындалған көзқарас тұрғысынан қарастырылады. Материалды таңдау бір мақсатқа бағынады. Мифология бойынша жинақталған барлық материалды бір зерттеу аясында қамту мүмкін болмағандықтан, автор бір жағынан мифологияның даму процесін қайта құруға мүмкіндік беретін тақырыптар мен бейнелер ауқымымен әдейі шектеледі. Екінші жағынан, мифологиялық бейнелерді талдауға және қолға алынған қайта құруларды негіздеуге жеткілікті көңіл бөлу.

1.1 Қытай мифологиясы бойынша зерттеу жұмыстарын шолу
Алғаш рет қытай мифологиясы бойынша материалды жүйелеу және ұсыну әрекеті орыс синологы С.М.Георгиевский жасаған. Қытайда мифология 20 ғасырдың 20 - жылдарында ғана зерттеу нысанына айналды. Осы кезеңдегі мифологияны зерттеуге көптеген қытай ғалымдарының археологиялық қазба жұмыстарының нәтижесінде ғасырлар бойы қалыптасқан көне дәуірге қатысты теориялар мен көзқарастардың мақтаныш пен қастерлеу объектісі күйреген кездегі психологиялық күйзелістің пайда болуына әсер етті. Соған қарамастан дәстүрлі тарихтан мифологияны алу, оны зерттеу және қайта құру процесі басталды. 20 - 30 жылдардағы қытай ғалымдарының мифологияны зерттеуіне шолу жасай отырып, алғашқылардың бірі, тіпті мифологияға деген қызығушылық жалпы оянғанға дейін, оған көркем сөз өнері мен мәдениетінің ізашары ретінде бет бұрған қытайдың ұлы жазушысы Лу Син екенін атап өткен жөн. Қазіргі қытай әдебиетінің бастауында тұрған Қытай баяндау прозасының тарихының очерктерінде Лу Син өз көркем әдебиет жолындағы тарихын мифологиядан бастайды. Көркем сөздік шығармашылықтың қайнар көзі ретінде мифологиядан белгілі әдебиет тарихшысы Чжэнь Чжэндо қытай әдебиетінің тарихын белгілейді.
1920 - 1930 жылдардағы мифологияны зерттеудегі барлық кемшіліктерге қарамастан, негізгі зерттеулер дәл осы кезеңде жүргізілді. Оларда қытай ғалымдары көне тарихтың еуропалық зерттеу, көне ескерткіштерді сынау, мифология бойынша еңбектер (А.Масперо, М.Гранет, Э.Шаваннес), Қытай және Батыс археологтарының археологиялық қазба жұмыстарының нәтижелерін ескерген болатын. Дәл сол кезде мифологиялық қаһармандардың, мифологияның тақырыптары мен сюжеттерінің негізгі шеңбері қытай және батыс ғалымдарының бірлескен күшімен құрылды.
Осы жылдардағы әдебиет қытай мифологиясының ерекшелігін атап көрсетті, оның нашар сақталуы, тарихтандырылуы және көлемі жағынан да, көркемдік жағынан да салыстырмалы тапшылығы мәселесін қарастырды. Көптеген ғалымдар қытай мифологиясының кедейлігі - мифологиясы дамыған гректер мен үндістер сияқты халықтардың өмірімен салыстырғанда ежелгі қытайлықтардың өмір сүру жағдайларының күрделірек болуына байланысты деп есептеді. Бұл жағдайлар шығармашылық пен көркем қиялдың дамуына кедергі келтірді. Ғалымдар философиялық мектептердің бірі - Конфуций мектебінің мифологиялық дәстүрін рационалистік өңдеу мен тарихтандырудың нашар сақталуын ғалымдармен байланыстырды. Бұл мәселеде қытайлық және батыс ғалымдары мифологиялық құбылыстарды саналы, әдейі өңдеу элементін асыра сілтеп жіберді. дәстүр және мифологияның өзі ретінде стихиялық даму процестерінің маңыздылығын және оның таптық қоғамда жойылуын, оның қоғамдық сананың жаңадан қалыптасқан формаларында қайта құрылуы мен өңделуінің болмай қоймайтындығын бағаламады.
1930 жылдардың аяғында қытай - жапон соғысына байланысты мифологияны зерттеу үзіліп, ҚХР құрылғаннан кейін ғана, бірақ әлдеқайда қарапайым ауқымда қайта басталды. Ең ірі зерттеулер Юань Кэ Ежелгі Қытай мифтері және Сюй Сюйшэн Ежелгі Қытай тарихының аңызға айналған кезеңі, Ху Нянның Аңшы туралы мифтер мақалалары болып табылады. Юань Кэдің кітабында Қытай ғалымдарының 1920 - 1930 жылдардағы зерттеулерінің қорытындылаған болатын. Сюжеттердің танымал тұсаукесерінде автор сол жылдары жасалған реконструкциялардың барлығын дерлік есепке алды, мифологияны зерттеу шеңберіне енгізілген барлық дереккөздерді пайдаланды. Жазбалар дереккөздерден алынған мәліметтерді береді, сонымен қатар мифтердің сюжеттерін қазіргі әдебиеттану ережелерімен байланыстыруға әрекет жасалды. Танымал кейіпкер Аңшы Хауи туралы мифтерді әдеби талдау әрекеті Ху Нянның мақаласында іске асырылған болатын. Сюй Сюйшэннің 1960 жылы шыққан еңбегі концепциясы жағынан 1930 жылдардағы қытай ғалымдарының көзқарастарына жақын. Қытай мифологиясын алғашқы батыстық зерттеушілердің бірі француз синологы А.Масперо. Оның Ертегілер кітабындағы мифтік аңыздар атты еңбегі [Масперо, 1924] Қытай ғалымдарының зерттеулерінен бұрын шығып, оларға үлкен әсер етті. Автор ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.