БАСТАУЫШ МЕКТЕП ОҚУШЫЛАРЫН МАТЕМАТИКАНЫ ОҚЫТУ ПРОЦЕСІНДЕ КӨРНЕКІЛІК ҚҰРАЛДАРЫ

Жұмыс түрі: Курстық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 29 бет
Таңдаулыға:

МАЗМҰНЫ

КІРІСПЕ ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..3
I. БАСТАУЫШ МЕКТЕП ОҚУШЫЛАРЫН МАТЕМАТИКАНЫ ОҚЫТУ ПРОЦЕСІНДЕ КӨРНЕКІЛІК ҚҰРАЛДАРЫ
1.1 Математика сабағын оқытудағы көрнекілік принципі ... ... ... ... ... ... ... ... ..5
1.2 Бастауыш мектеп оқушыларын математиканы оқытуда көрнекілік құралдарының маңызы ... ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 7
1.3 Математика сабағын оқытудағы көрнекі құралдардың жіктелуі ... ... ... ...12
II. БАСТАУЫШ СЫНЫП ОҚУШЫЛАРЫНЫҢ БІЛІМІН, ІСКЕРЛІГІН ЖӘНЕ ДАҒДЫЛАРЫН ИГЕРУ САПАСЫН АРТТЫРУ ҮШІН КӨРНЕКІЛІК ҚҰРАЛДАРЫН ПАЙДАЛАНУДЫҢ ЫҚТИМАЛ ЖОЛДАРЫ
2.1 Бірінші сыныптағы математика сабақтарында алғашқы ондықтың санын зерттеуде көрнекі құралдарды қолдану ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..1 5
2.2 Бастауыш сыныпта математиканы оқытуда көрнекіліктерді қолданып сабақ өткізу ... ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .23
ҚОРЫТЫНДЫ ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...25
ПАЙДАЛАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ ... ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... 27

КІРІСПЕ
Курстық жұмыстың өзектілігі. Қазіргі уақытта қоғамда білім берудің негізгі мақсаты туралы жаңа түсінік қалыптасты. Мұғалім ең алдымен оқушының өзін-өзі дамыту қабілетін қалыптастыруға қамқорлық жасауы керек, бұл жеке тұлғаның ұлттық және әлемдік мәдениетке кірігуін қамтамасыз етеді. Осы өзгерістерге байланысты" жалпы білім беру және кәсіптік мектепті реформалаудың негізгі бағыттарында " оқыту әдістерін жетілдіруге үлкен мән беріледі. Оқыту әдістері біртұтас әдістемелік оқыту жүйесінің құрамдас бөліктерінің бірі болып табылады. Әдістеменің осы компоненттері арасында жетекші рөлді оқу мақсаттары атқарады. Оқу мақсаттарының өзгеруі тек оқу мазмұнына ғана емес, сонымен қатар Әдістеменің басқа компоненттеріне, ең алдымен оқыту әдістеріне айтарлықтай өзгерістер әкелді. Бұл мектеп үшін жаңа оқулықтар жасалды, жаңа әдістер жасалды, оқыту құралдарының жаңа жүйесі құрылды.
Білім беру саласында математика бірінші орынға қойылады:
қызметті оқыту-мақсат қою, өз қызметін ұйымдастыру, өз еңбегінің нәтижелерін бағалау;
жеке қасиеттерді қалыптастыру:
ақыл, ерік, сезім мен эмоциялар, шығармашылық қабілеттер, іс-әрекеттің танымдық мотивтері;
әлем бейнесін қалыптастыру.
Соңғы уақытқа дейін дидактикада заң, заңдылық, принцип және ереже ұғымдарының арасында нақты айырмашылық болған жоқ. Алайда, пікірталастар барысында жаңа жағдайларда маңыздылығын сақтаған принциптердің мазмұны қайта құрылатындығы және қоғамның оқуға деген жаңа талаптары көрініс табатын жаңа принциптер пайда болатындығы дәлелденді.
Оқыту принциптері дидактикалық процестің кейбір тұжырымдамасын құра отырып, органикалық бірлікте әрекет етеді, оны компоненттері болып табылатын жүйе ретінде ұсынуға болады. Бірақ кез-келген принциптер мен кез-келген комбинация осы жүйеге кіре ала ма? Оқу принциптерінің ішкі дәйекті жүйесі қандай негізде құрылуы мүмкін?
Я. А. Коменский табиғатты оқыту принципін негіз ретінде қарастырды. А. Дистервег басқаша қарастырып, нақтырақ ашуға ұмтыла отырып, оларды:
1) оқыту мазмұнына;
2) білім алушыларға қойылатын талаптар түрінде қарастырды.
К. Д. Ушинский жақсы оқытудың қажетті жағдайларын келесідей анықтады: қазіргі заманғы, біртіндеп, органикалық, тұрақты, ассимиляцияның қаттылығы, анықтық, оқушылардың белсенділігі, дұрыстығы. Ол сонымен қатар дидактикалық принциптерге:
1) оқытудың санасы мен белсенділігі;
2) көрнекілік;
3) дәйектілік;
4) білім мен дағдылардың беріктігі.
Жаңа дәуір зерттеушілерінің еңбектерінде дидактикалық принциптер жүйесін жасауға көптеген талпыныстар. Оларды талдау негіз қалаушы, жалпы танылған ретінде мынадай қағидаттарды бөліп көрсетуге мүмкіндік береді:
сана мен белсенділік;
көрнекілік;
жүйелілік пен дәйектілік;
беріктік;
ғылыми;
қолжетімділік;
теорияның практикамен байланысы.
Оқу процесін қарқындатуға әр сабақта балалар мен мұғалімнің жұмысын ұтымды ұйымдастыру, оқытудың тиімді әдістерін тарту, Оқытудың техникалық және көрнекі құралдарын ұтымды пайдалану, үлкен атқарушы тәртіп және жақсы реттелген кері байланыс арқылы қол жеткізуге болады.
Мұның бәрі оқу-тәрбие процесі барысында туындайтын түрлі мәселелерді шешуге де көмектеседі. Біздің заманымыздағы ең өзекті мәселелер - бұл білімді игеру сапасын, дағдыларды қалыптастыру деңгейін арттыру мәселесі. Білім сапасын арттыру дағдыларын алдында педагогтарда өте көп мәселе туындады. Осы мақсатқа жету үшін мұғалімдер оқушылармен жұмыс жасаудың әртүрлі әдістері мен құралдарын қолданады.
Жас оқушылармен жұмыс жасаудағы маңызды құралдардың бірі-көрнекілікті қолдану.
Курстық жұмыстың мақсаты: Көрнекілік құралдарының бастауыш сынып оқушыларының білімдері мен дағдыларының қалыптасу деңгейіне әсерін зерттеу.
Зерттеу нысаны - Математиканы оқыту процесі.
Зерттеу пәні-бастауыш сыныптардың математика сабақтарында көрнекілік құралдарын қолдану.
Осыған байланысты гипотеза- тек көрнекілік құралдарын қолдану сабақта жаңа білімді игеру сапасын, дағдыларды қалыптастыру деңгейін арттырады.
Біздің зерттеуіміздің мақсатына сүйене отырып, келесі міндеттер қойылды:
Зерттеу мәселесі бойынша психологиялық-педагогикалық және әдістемелік әдебиеттерді зерттеу.
Көрнекілік құралдарының білімді игеру сапасына, 1-ші сынып оқушыларының дағдылары мен дағдыларының қалыптасу деңгейіне әсерін анықтау және алғашқы ондықтың санын зерттеуде 1 сыныптағы математика сабақтарында қолдануға арналған көрнекі құралдар жүйесін жасау..

1. БАСТАУЫШ МЕКТЕП ОҚУШЫЛАРЫН МАТЕМАТИКАНЫ
ОҚЫТУ ПРОЦЕСІНДЕ КӨРНЕКІЛІК ҚҰРАЛДАРЫ
1.1 Математика сабағын оқытудағы көрнекілік принципі
Көрнекілік принципі бұл ежелгі дәуірден бері қолданылып келе жатқан ең танымал және интуитивті оқыту принциптерінің бірі. Бұл принциптің қисынды негіздемесі жақында алынды. Ол келесі қатаң бекітілген ғылыми заңдылықтарға негізделген: адамның сезім мүшелері сыртқы ынталандыруларға әр түрлі сезімталдыққа ие. Көптеген адамдарда көру органдары сезімталдыққа ие, олар есту органдарына қарағанда миға 5 есе көп ақпарат береді, ал тактильді органдарға қарағанда 13 есе көп.
Қолмен жазылған және басылған кітаптар көбінесе бұрын суреттермен қамтамасыз етілген, бірақ бұл көрнекіліктің эмпирикалық қолданылуы болды. Көрнекілікті тек визуалды ғана емес, сонымен қатар барлық сезім мүшелерін заттар мен құбылыстарды жақсы және анық қабылдауға тарту ретінде түсінді. Ол дидактиканың "алтын ережесін" жариялады: "сезімдермен қабылдау үшін ұсынуға болатын барлық нәрсе: қабылдау үшін көрінетін - көру арқылы, есту арқылы, иіс сезу ,жанасу, дәм сезу.
Математиканы оқытуда көрнекілік өте маңызды, өйткені ол басқа пәндерді оқытудан гөрі абстракцияның жоғары деңгейіне жетуді қажет етеді және абстрактілі ойлаудың дамуына ықпал етеді.
Қазіргі кезде көрнекі оқытудың сол кездегі практикалық тәжірибесін керемет негіздеді, жинақтады, тереңдетті және кеңейтті, оқулықтарын суреттермен қамтамасыз ете отырып, практикада кеңінен қолданды.
Руссо дидактикасы баланың тәуелсіздігін, тез тапқырлығын және байқау қабілетін дамытуға негізделген. Барлығы баланың қабылдауына барынша көрнекілікпен ұсынылуы керек. Оның пікірінше, көрнекілік-бұл табиғаттың өзі, баланың тікелей танысатын өмірлік фактілері.
Ұлы орыс педагогы Константин Дмитриевич Ушинский балалық шақтың психологиялық ерекшеліктеріне сүйене отырып, көріну принципіне үлкен мән берді. Көрнекі оқыту, К. Д. Ушинскийдің айтуынша, мұндай оқыту дерексіз идеялар мен сөздерге емес, бала тікелей қабылдаған нақты бейнелерге негізделген.
Мектеп жасына дейінгі балалар мен бастауыш мектеп оқушыларының қоршаған әлем туралы білімі әртүрлі анализаторлардың белсенді қатысуымен құрылады: көру, есту, жанасу. К. Д. Ушинский баланың бейнелермен, дыбыстармен, түстермен, жалпы сезімдермен ойлайтынын, демек, балалар үшін абстрактілі идеялар мен сөздерге емес, бала тікелей қабылдаған нақты суреттерге негізделген визуалды оқытудың қажеттілігі екенін атап өтті. Бұл тұжырым осы жастағы балалардың дамуының заңдылығына баса назар аударады.
Жас оқушыларды математиканы оқытуда көрнекілік маңызды. Ол балалардың психологиялық ерекшеліктеріне жауап береді, нақты және дерексіз арасындағы байланысты қамтамасыз етеді, жаттығу кезінде баланың ішкі әрекеттеріне сыртқы қолдау жасайды, тұжырымдамалық ойлауды дамытуға негіз болады.
Математика сабақтарында қолданылатын дидактикалық материал көрнекілік принципін қамтамасыз етуге көмектеседі. Көрнекі материалды қабылдау және дидактикалық материалмен іс-әрекеттер таным белсенділігімен сәйкес келуі өте маңызды. Әйтпесе, дидактикалық материал пайдасыз болады, кейде балаларды алаңдатуы мүмкін.
Оқытудың көрнекілік принципін негіздей отырып, Ушинский біздің біліміміздің жалғыз көзі біздің сезімдеріміз арқылы бізге жеткізілген тәжірибе болуы мүмкін екенін айтты.
Мұғалімнің міндеті-оқу процесін ұйымдастыруда баланың жас ерекшеліктерін, жеке ерекшеліктерін, танымдық және шығармашылық қабілеттерін дамыту деңгейін ескеретін оқыту мен тәрбиелеудің осындай әдістерін қолдану. Бұл оқыту мен тәрбиелеудің басты мәселесі.
Балаларда көрнекі оқытудың қандай қызығушылықтары мен қабілеттерін дамытатынын көрсетіп, бастауыш мектепте көрнекі оқытуды дамытушы оқытудың негізі ретінде анықтайды..
Оқыту тәжірибесі көрнекілік принципін қолдануды ашатын көптеген ережелерді жасады. Міне, олардың кейбіреулері:
Оқуда табиғатта ұсынылған бірқатар заттарды (суреттерде немесе модельдерде) есте сақтау ауызша, ауызша немесе жазбаша түрде ұсынылған сол серияларды есте сақтаудан гөрі жақсы, жеңіл, жылдам болатындығын қолданыңыз.
Есіңізде болсын-бала формалармен, түстермен, дыбыстармен, жалпы сезімдермен ойлайды: демек, абстрактілі ұғымдар мен сөздерге емес, бала тікелей қабылдайтын нақты суреттерге негізделген визуалды оқыту қажеттілігі.
Ешқашан көрнекілікпен шектелмеңіз-көрнекілік-бұл мақсат емес, оқыту, оқушылардың ойлау қабілетін дамыту құралы.
Оқыту және тәрбиелеу кезінде ұғымдар мен дерексіз ұстанымдар оқушылардың нақты фактілермен, мысалдармен және бейнелермен расталған кезде олардың санасына оңай жететінін ұмытпаңыз; оларды ашу үшін әр түрлі көрнекіліктерді қолдану қажет.
Көрнекілік тек иллюстрация үшін ғана емес, сонымен қатар проблемалық жағдайларды жасау үшін тәуелсіз білім көзі ретінде де қолданылуы керек. Заманауи көрнекілік оқушылардың тиімді іздеу және зерттеу жұмыстарын ұйымдастыруға мүмкіндік береді.
Оқыту және тәрбиелеу кезінде көрнекі құралдар оқытылатын пәндер мен құбылыстар туралы ең айқын және дұрыс идеяларды қалыптастыруға ықпал ететінін ұмытпаңыз.
Көрнекіліктің әртүрлі түрлерін қолданыңыз, бірақ көрнекі құралдардың шамадан тыс мөлшеріне араласпаңыз: бұл оқушылардың назарын аударады және бастысы қабылдауға кедергі келтіреді.
Оқушылармен көрнекі құралдар жасауға тырысыңыз: ең жақсысы-оқушылардың өздері жасаған құралдары.
Қазіргі заманғы көрнекілік құралдарын ғылыми тұрғыдан қолданыңыз:
теледидар, бейне жазба, код жіберу, көп экранды проекция, компьютерлік презентациялар және т.б.;
Tso-ны, оларды пайдалану әдістемесін жетік меңгеру.
Көрнекі құралдарды қолдана отырып, оқушылардың назарын, байқағыштығын, ойлау мәдениетін, сындарлы шығармашылығын, оқуға деген қызығушылығын тәрбиелеңіз.
Көрнекілікті өмірмен байланыс құралдарының бірі ретінде қолданыңыз.
Оқушылардың жасына қарай пәндік көрнекілік символдық сипатқа ие болуы керек; бұл жағдайда мұғалімнің ерекше қамқорлығының мәні құбылыстың мәнін және оның көрнекі бейнесін түсінудің жеткіліктілігі болуы керек.
Көрнекілікке деген құштарлықпен ол білімді терең игеруге кедергі болады, дерексіз ойлаудың дамуына, жалпы және әмбебап заңдылықтардың мәнін түсінуге кедергі болады.
Бастауыш білім беру курсында көрнекі оқыту принципіне ерекше орын беріледі.
Осылайша, көрнекі құралдарды қолдану педагогика тарихында ғалымдар мен мұғалімдердің санасын алды деп айтуға болады. Көрнекілік мәселесі бүгінгі күні де өзекті болып отыр.
Сондықтан, келесі бөлімде біз оқушыларды математиканы оқыту процесінде көрнекілік құралдарының мағынасына тоқталамыз.

1.2 Бастауыш мектеп оқушыларын математиканы оқытуда көрнекілік құралдарының маңызы
Бастауыш мектепте математиканы оқытудың концептуалды негізін дәйекті жүзеге асыру шындықты бейнелі қабылдауға негізделген идеялардың рөлін қандай да бір дәрежеде кешірмейді. Табиғи құбылыстар, тарихи оқиғалар мен қазіргі қоғамдық өмірдің оқиғалары, заманауи технологиялар, өнер туындылары туралы идеялар жүйесі бастауыш сыныптардағы бағдарламалық материалдардың маңызды бөлігін құрайды.
Бірқатар мектептердің кейбір әдістемелік көздері мен практикаларында орын алған оқытудағы пәндік-бейнелік көрнекіліктің рөлін негізсіз және төмендету. Бағдарламалық материалды игеру деңгейі, демек, оқытудың тиімділігі сабақта әр түрлі визуалды құралдарын қолдануға байланысты. Белгілі бір жағдайларда көрнекі құралдарды қолдану оқушылардың дерексіз ойлауының дамуына кедергі келтіріп қана қоймайды, сонымен қатар оқушылардың маңызды ақыл-ой операцияларының дамуына ықпал етеді. Тәжірибе көрсеткендей, оқу процесінде көрнекілік құралдарын қолданудың тиімділігіне белгілі бір жағдайларда қол жеткізіледі және көрнекі құралдардың сипатына, оқу процесінде әртүрлі ақпарат көздерінің дұрыс үйлесуіне байланысты болады.
Педагогикалық және әдістемелік әдебиеттерді талдау оқытудың сәттілігі көбінесе көрнекі құралдарды қолдана отырып оқыту әдістеріне байланысты, көрнекі құралдардың табиғаты оқу материалын түсінуге айтарлықтай әсер етеді, сабақтың мазмұны мен құрылымын анықтайды.
Көрнекі әдістерді ауызша оқыту әдістерінен оқшаулау мүмкін емес, өйткені кез-келген көрнекі құрал түсіндіріледі, талданады, зерттелетін мәселе бойынша қосымша немесе негізгі ақпарат көзі болып табылады. Көрнекі әдістер-бұл әңгімелер, сипаттамалар, әңгіме, түсіндіру және тәуелсіз зерттеу, бірақ көрнекі құралдардың көмегімен.
Көрнекі құралдарды қолдану кезінде баланың сенсорлық бейнелеріне, сезімдері мен қабылдауына сүйену оқушының танымдық іс-әрекетінің өзіндік құрылымын жасайды. Бала бейнелі түрде, нақты ойлайды, бұл абстракцияны қалыптастыруға және көрнекі құралдардың көмегімен зерттелген теориялық ережелерді түсінуге жақсы негіз жасайды.
Көрнекі оқыту әдістерін шартты түрде екі үлкен топқа бөлуге болады:
Иллюстрация әдісі
Демонстрация әдісі
Иллюстрация әдісі оқушыларға иллюстрациялық құралдарды көрсетуді қамтиды: плакаттар, суреттер, тақтадағы эскиздер, карталар, портреттер және т.б.
Демонстрация әдісі әдетте құрылғыларды, эксперименттерді, техникалық қондырғыларды және т.б. көрсетумен байланысты. Демонстрациялық әдістерге сонымен қатар кинофильмдер, кинофильмдер, компьютерлік презентациялар жатады.
Көрнекі құралдарды сәтті пайдалануды қамтамасыз ететін бірнеше әдістемелік жағдайлар бар:
Көтергіш үстелдер, жарықтандыру экрандары, көрсеткіштер және т.б. өндірісінде тиісті бояуларды қолдану арқылы қол жеткізілетін жақсы шолу.
Иллюстрацияларды көрсету кезінде негізгі, Негізгі, нақты бөлектеу, өйткені оларда алаңдататын сәттер болуы мүмкін.
Көрсетілген құбылыстардың мәнін түсіндіруге, сондай-ақ алынған білім туралы ақпаратты жалпылауға қажетті түсіндірмелерді егжей-тегжейлі ойластыру.
Оқушылардың өздерін көрнекі құралдарда немесе демонстрациялық құрылғыда қажетті ақпаратты табуға тарту, олардың алдында көрнекі сипаттағы проблемалық тапсырмаларды қою.
Көрнекіліктің әр түрлі түрлерінен - табиғи, бейнелеу, символдық-символдық көрнекілік (сызбалар, графиктер, диаграммалар, кестелер) математиканы оқытуда кеңінен қолданылады. Балаларда математикалық білімнің жинақталуымен және оқушылардың ойлауының дамуымен символдық көрнекіліктің рөлі артады, символдық көрнекілік математиканы көрнекі оқытудың негізгі құралына айналады.
Ұғымдарды қалыптастыру процесінде көрнекілікті қолдану студенттерді қалыптасқан Тұжырымдаманың маңызды белгілерін жалпылауға және абстракциялауға бағыттаса тиімді болады. Текше түсінігін қалыптастыру үшін студенттерге бір-бірінен пішіні, өлшемі, түсі бойынша ерекшеленетін көптеген пәндерді көрсету керек.. Оқушылар бірінші сыныпта, осы денелердің біреуіне көрсетіп, оны текше деп айтқаннан кейін, өлшемі, түсі, материалына қатысты айырмашылықтарды елемей, пішіні бірдей барлық денелерден дәл таңдалады.
Көрнекіліктің кез-келген түрінде изоморфизм мен қарапайымдылық біріктірілуі керек. Туралы айтқанда изоморфизме көрнекі құралдардың, ескеру керек ұқсастығы бейнелеу олар құрылымдар мен қарым-қатынастардың зерттелетін объектілерді қандай нысанда бұл көрінуі еді көрсетіледі. Қабылдаудың қарапайымдылығына зерттелетін объектінің барлық маңызды емес бөлшектері мен жақтары құрылған визуализация құралдарында алынып тасталатындығымен қол жеткізіледі және тұжырымдамалардың негізгі белгілері немесе презентацияның негізгі компоненттері болып табылатын ең маңыздылары ғана сақталады.
Мектептегі тәжірибе осы сабақта зерттелетін құбылыстың маңызды жақтарын нақты көрсететін, студенттерге алдымен оқшаулауға, содан кейін сол маңызды белгілерді топтастыруға кедергі келтіретін қажетсіз бөлшектерден босатылған осындай көрнекі құралдарды қолданудың тиімділігін растайды.жалпылау осы идеяның немесе тұжырымдаманың негізі болып табылады.
Оқушылардың теориялық ойлауын дамыту көрнекіліктің осындай түрлерін қолдануға көмектеседі, олар бір жағынан көптеген заттар мен құбылыстардың ең көп кездесетін белгілерін оқшаулауға және олардың маңызды емес белгілерінен абстракциялауға мүмкіндік береді, ал екінші жағынан ұғымдарды материалдандыруға ықпал етеді. Көрнекі құралдардың бұл мүмкіндіктері А. М. Пышкало мақалаларының бірінде жақсы көрсетілген. Ол былай деп жазды: "әр түрлі заттармен және геометриялық фигуралардың модельдерімен байланысып, көптеген тәжірибелер жасай отырып, студенттер материалға, түске, позицияға, салмаққа және т.б. тәуелді емес олардың ең көп кездесетін белгілерін анықтайды.
Бұған геометриялық кескіндерді материалдандыру әдісін жүйелі қолдану арқылы қол жеткізіледі. Мысалы, түзу сызық сызғыштың көмегімен ғана емес, сонымен бірге қозғалатын нүктенің (қарындаштың ұшының) ізі, ал шеті-үстел қақпағының шеті, созылған жіп, қағаз парағының иілу сызығы, екі жазықтықтың қиылысу сызығы (мысалы, қабырға жазықтығы және төбе жазықтығы). Материалдық заттардың нақты қасиеттерінен алшақтап, студенттер геометриялық идеяларды игереді".
Мектептегі математикалық білім беруді дамытудың қазіргі кезеңі экстенсивті оқытудан қарқындыға ауысумен сипатталады. Тағы да, түйсігі, қиялды ойлау, сонымен қатар шығармашылық ойлау қабілеті стандартты емес. Қазіргі уақытта педагог-зерттеушілер мен ғалым-әдіскерлерді геометрияның үлкен даму және білім беру әлеуеті қызықтырды. Бастауыш мектепте математиканы оқыту әдістемесінің негізгі мәселелерінің бірі-геометрияның бастапқы курсын оқытудың мазмұны мен әдістері. Кіші мектеп жасы-баланың ойлау қабілетін дамытудағы сенсациялық кезеңдердің бірі. Геометрия оқу процесінің жоғары мотивациясын қалыптастыруда, сондай-ақ кіші оқушының ойлауының барлық түрлерін дамытуда үлкен рөл атқаруы керек.
Бұл бастауыш мектептің математика курсындағы геометриялық материал мен геометриялық әдістердің рөлін күшейту қажеттілігі туралы қорытынды жасауға мүмкіндік береді, яғни геометрияның бастапқы курсына мазмұны мен көлемі жағынан да, зерттеу әдістері бойынша да үлкен тәуелсіздік беру, стереометриялық материалды зерттеуге көбірек көңіл бөлу, оқушыларда қарапайым кеңістіктік көріністер қалыптастыру. Геометриялық материал арифметикаға қосымша беріледі.
Көрнекі құралдарды ұтымды педагогикалық тұрғыдан қолдану оқу процесінде сенсорлық және рационалды органикалық үйлесімге ықпал ететіні анық, бұл оның теориялық деңгейін көтеруге қолайлы жағдай жасайды.
Ғылым негіздерін оқытудың теориялық деңгейін жоғарылату сонымен қатар көптеген көрнекі құралдардың табиғаты мен құрылымындағы айтарлықтай өзгерістерді, сонымен бірге оларды сабақта қолдану әдістерін жетілдіруді қамтиды. Көрнекі құралдарды өзгерту оларды көрнекі шектен босату және заттар құбылыстарының ең маңызды белгілерін, олардың арасындағы және олардың элементтері арасындағы қатынастарды анықтауға және қабылдауға кедергі келтіретін бөлшектердің көптігі бағытында жүзеге асырылуы керек. Мұндай көрнекі құралдарды қолдану студенттерге зерттелетін объектілердің маңызды емес белгілерінен абстракциялауға мүмкіндік береді, бұл ұғымдар мен идеялардың қалыптасуына қолайлы жағдай жасайды. Бір сабақта қолданылатын көрнекі құралдардың негізсіз әртүрлілігінен бас тарту студенттерге білім беру процесінде зерттелетін объектілердің маңызды жақтарын бөліп көрсетуді және оларды маңызды емес белгілерден абстракциялауды жеңілдетеді.
Көптеген көрнекі құралдар-кестелер, кейбір модельдер, жеке пайдалануға арналған абакалар, палеткалар, санау материалдары, үлестірме материалдардың кейбір түрлері және т.б. - студенттердің өздері жасай алады. Дайындау кезінде сол немесе өзге де жәрдемақылар, оқушылардың сөзсіз туындайды және оған деген қызығушылық пайда болады ниет түсіну, оны тағайындау және математикалық құрылымы. Бұл оқу материалын жақсы түсінуге және жақсы игеруге әкеледі. Оқу құралдарын дайындау барысында пәнаралық байланыстар жүзеге асырылады: бір жағынан балалар өздерінің математикалық білімдері мен дағдыларын қолданады ( есептеу, өлшеу, сызу). Екінші жағынан, олар еңбек сабақтарында алған дағдыларға сүйенеді (қағазды кесу, желімдеу және т. б.)
Оқушылар жасай алатын үйде жасалған көрнекі құралдардың мысалдарын келтіреміз және оларды жасау әдістерінің қысқаша сипаттамасын береміз. Барлық оқу құралдары мұғалімнің басшылығымен немесе нұсқауымен орындалады.
1. Геометриялық фигуралар, жұлдыздар, жапырақ суреттері және басқа заттар түріндегі үлестірме материал қағаз парақтарында немесе картоннан жасалуы мүмкін. Суретті көбейту үшін шикі картоптан немесе резеңкеден кесілген картон трафареттері немесе мөрлер қолданылады.
2. Суреттері бар домино немесе лото. Домино өлшемі шамамен 5 х 10 см картон карталарынан жасалған және қарапайым доминодан ерекшеленеді , өйткені дөңгелек көзілдіріктің орнына карточкаларда әртүрлі заттардың топтары бейнеленген. Лото карточкаларында заттар топтары да бейнеленген. Бірақ мұнда олар сандардың орнына қолданылады. Карточкалар жабылатын фишкалардағы сандар сандық фигуралармен ауыстырылады.
Суреттермен домино мен лото ойнау ережелері қарапайым. Балалар ғана емес деп санауға үйренеді, бірақ және сәйкестендіруі-бірімен санының жиындар, тұрған әр түрлі заттар.
3.Жеке пайдалануға арналған Абак. Ол үш бірінші сандық санға сәйкес үш бағанға бөлінген қалың қағаздың кішкене бөлігінен жасалған. Әр бағанда 10 дөңгелек немесе шаршы тесіктер кесіледі. Түрлі-түсті қағаз оның кесілген тесіктері аясында жақсы көрінуі үшін Төменнен тігіледі немесе желімделеді. Кесілген қағаз тар картон жолағы үшін тесіктердің әр қатарының астында кішкене алшақтық болатындай болуы керек. Жолақтарды итере отырып, оқушылар әр разрядта тесіктердің қажетті санын ашады және сол арқылы берілген көп таңбалы санды көрсетеді.
4. Жылжымалы көрсеткілері бар теру моделі. Бөлу шеңберде жазылуы тиіс жеткілікті дәл болуы үшін оқушылар өздерін анықтау көрсеткіштері сағат.
5. Кезең мен экердің моделі. Бұл екі модель де ұзындығы 12 - 23 см таяқшалардан және тіректердің рөлін атқаратын катушкалардың жартысынан жасалады . Бірінші жағдайда таяқшалар көлденең қара және ашық жолақтармен боялған, екіншісінде-бұрыштарында түйреуіштері бар кішкентай ( 4 х 4 см ) шаршы тақтайша таяқшаның ұшына бекітілген. Осы модельдерді қолдана отырып, сыныптан тыс сабақтарда түзу сызықтарды ілуге және жерге дұрыс бұрыштар салуға дайындалуға болады.
6. Демо-кестелер,диаграммалар.
Мұндай құралдарды жасау үшін ескі кітаптардан, журналдардан, күнтізбелерден суреттерді кеңінен қолдану керек, оларды үлкен қағаз парақтарына жабыстырып, қажетті сызықтар мен сандармен толықтырыңыз. Сандарды бейнелеуге арналған сандарды ескі қайталанатын немесе жыртылған күнтізбелерден кесуге болады.

1.3 Математика сабағындағы көрнекі құралдардың жіктелуі
Бастауыш сыныптарда математиканы зерттей отырып, кіші студенттер бірқатар күрделі ұғымдарды игереді: сан ұғымы, арифметикалық амалдар ұғымдары, арифметикалық амалдар заңдары, деңгей, теңдік, теңсіздік және басқалар туралы түсінік, оқушылардың дерексіз, дерексіз ойлауымен байланысты. Оның дамуына, жалпы математикалық түсініктердің қалыптасуына, объективті әлемнен келетін қабылдау мен сезімдерге сүйенеді.
Көрнекі құралдардың түрлерін білу мұғалімге оларды дұрыс таңдауға және оқыту кезінде тиімді пайдалануға, сондай-ақ балалармен бірге қажетті көрнекі құралдарды жасауға мүмкіндік береді.
Оқу көрнекі құралдары әдетте екіге бөлінеді: табиғи, бейнелеу.
Табиғи көрнекі құралдарға қоршаған өмір заттары жатады: дәптерлер, таяқшалар, текшелер және т. б.
Көрнекі құралдар арасында:
бейнелі: тақырыптық суреттер, заттар мен қағаз бен картоннан жасалған фигуралар, заттар немесе фигуралар бейнеленген кестелер.
символдық (шартты): математикалық таңбалардың суреттері бар карталар (сандар, белгілер, әрекеттер, қатынастар белгілері"", "", "="), сызбалық суреттер, сызбалар.
экран: оқу фильмдері, кинофильмдер, мөлдір үлдірлер.
Математика бойынша мектеп жабдығының пәндері екі топқа бөлінеді: жалпы жабдық (мұғалімнің жұмыс орны, оқушылардың жұмыс орны, сынып тақтасы, проекциялық аппаратура, макеттер және т.б.) және Оқу жабдығы (сызу және өлшеу құралдары, көрсету аспаптары мен жиынтықтары, баспа және экрандық құралдар және т. б.).
Демонстрациялық жеңілдіктер:
а) Терілген кенеп. Ол жылжымалы сандар мен белгілермен сыныпта жұмыс істеуге арналған" + ", " - ", " = ", тақырыптық суреттер және басқа да жалпақ құралдар. Жиналған кенептің өлшемдері 60 x 90 немесе 60 x 100 сантиметр болуы мүмкін. Ойықтар арасындағы қашықтық жылжымалы сандар мен тақырыптық суреттердің өлшемдеріне сәйкес келуі керек.
б) Есептер. Қазіргі уақытта шоттар қолданылады, олардың жоғарғы жағында әрқайсысында он дана сүйектері бар бірнеше тік сымдар орналасқан. Бұл қосымша алғашқы ондықтағы сандардың құрамын зерттеуде, сондай-ақ сандардың жергілікті мәнін түсіндіру үшін "көп таңбалы сандарды нөмірлеу" тақырыбын өту кезінде қолданылады.
в) Арифметикалық жәшік. Оған таяз ойықтармен бөліктерге бөлінген жолақтар (ондаған) және тақталар (жүздеген) кіреді.
г) Көрсету таяқшалары. Бір түсті он таяқша және басқа түсті он таяқша.
д) Кестелер сериясы:
- алғашқы ондықтың саны. Барлығы он кесте. Әр кесте келесі жоспарға сәйкес құрылады: зерттелген санға сәйкес объектілердің бейнесі; санның көмегімен санның бейнесі.
- 1-4 сыныптарға арналған математика кестелері. Төрт кесте бар. Олардың екеуі дұрысжәне дұрыс өлшеубірінші сынып оқушыларымен жұмыс істеуге арналған.
- ауызша есептеу кестелері. Жиынтықта сандары бар төрт кесте және жүзге қосу және алу кезінде ауызша есептеулер мен жаттығулар үшін кестелер бар.
е) Диафильмдер мен диапозитивтер жиынтығы
- бірінші сыныптағы математика сабақтарына диафильмі (геометриялық материал).
- сандарды салыстырудиафильмі
- бірінші сыныптағы қарапайым мәселелерді шешудиафильмі
- бірінші сыныптағы тапсырмаларды құрастыру диафильмі және бастауыш сыныптардағы математика сабақтарында жұмыс істеуге арналған басқа диафильмдер мен диапозитивтер жиынтығы.
Көрсету аспаптары:
а) - жүз концентратында нөмірлеуді зерделеу кезінде қолданылатын есептеу аспабы
б) аспап - тігінен орналасқан екі доға тәрізді сымы бар есеп. Алдыңғы жағында тек он шар орналастырылған, олардың жартысы әртүрлі түстермен боялған.
Бірінші сынып оқушысына арналған жеке көрнекі құралдар жалпы білім беретін мектептің бірінші сыныбына арналған математика оқулығына қосымшадан жасалады. Оларға мыналар кіреді:
түрлі көлемдегі және түстегі геометриялық фигуралар жиынтығы;
бірден онға дейінгі және оннан жүзге дейінгі сандар жиынтығы.
Белгілер жиынтығы:" көп"," аз"," тең"," плюс"," минус"," көбейту","сұрақ".
әр түрлі құнды монеталар жиынтығы.
бір, екі, үш, төрт, бес сандарға арналған сандық фигуралар
Әр оқушыға арналған жеке жиынтыққа мыналар құралдарды қолдана бастады. Олардың ішінде оқытудың техникалық және аудиовизуалды құралдары жетекші орындардың бірін алады.
Аудиовизуалды құралдар үлкен ақпараттылыққа, сенімділікке ие, зерттелген құбылыстар мен процестердің тереңдігіне енуге мүмкіндік береді, оқытудың көрнекілігін арттырады, оқу процесінің қарқындылығына ықпал етеді, оқу материалын қабылдаудың эмоционалдылығын арттырады.
Тәжірибелі мұғалімдердің тәжірибесі Tso қолдану оқу-тәрбие процесін жетілдіруге, педагогикалық жұмыстың тиімділігін арттыруға, оқушылардың білімі мен дағдыларының сапасын жақсартуға ықпал ететіндігін нақты дәлелдейді.
"Оқытудың техникалық және аудиовизуалды құралдары" ұғымына оқу ақпаратын тасушылар (бейне және кинофильмдер, диафильмдер, диапозитивтер, транспаранттар, дыбыс жазбалары және т.б.) және олардың көмегімен осы ақпарат жаңғыртылатын аппаратура немесе техникалық құрылғылар кіреді.
Ақпарат тасымалдағыштарды экрандағы оқыту құралдарына, дыбыстық, экрандық дыбыстарға бөлуге болады.
Л. В. Занковтың пікірінше, көрнекілік құралдарының танымдық тиімділігі ондағы ақпаратты өңдеудегі оқушылардың Тәуелсіздік деңгейімен анықталады.
Оқушылардың теориялық ойлауын дамыту көрнекіліктің осындай түрлерін қолдануға көмектеседі, олар бір жағынан көптеген заттар мен құбылыстардың ең көп кездесетін белгілерін оқшаулауға және олардың маңызды емес белгілерінен абстракциялауға мүмкіндік береді, ал екінші жағынан ұғымдарды материалдандыруға ықпал етеді. Көрнекі құралдардың бұл мүмкіндіктері А. М. Пышкало мақалаларының бірінде жақсы көрсетілген. Ол былай деп жазды: "әр түрлі заттармен және геометриялық фигуралардың модельдерімен байланысып, көптеген тәжірибелер жасай отырып, оқушылар материалға, түске, позицияға, салмаққа және т.б. тәуелді емес олардың ең көп кездесетін белгілерін анықтайды.
Бұған геометриялық кескіндерді материалдандыру әдісін жүйелі қолдану арқылы қол жеткізіледі. Мысалы, түзу сызық сызғыштың көмегімен ғана емес, сонымен бірге қозғалатын нүктенің (қарындаштың ұшының) ізі, ал шеті-үстел қақпағының шеті, ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.