Жас ұрпақты әскери патриотизмге тәрбиелеу

Жұмыс түрі: Материал
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 64 бет
Таңдаулыға:

Жоспар

Кіріспе2-4

I Бөлім Патриотизм туралы түсінік5-7

Патриотизм дегенимиз не?8-12
Жас ұрпақты әскери патриотизмге тәрбиелеу 13-19
Қазақстандық патриотизм: жалпы мақсат міндеттері20-27

II Бөлім Әскери - патриоттық клубтар 28-35

2. 1 Әскери - патриоттық клуб ұйымдастырудың маңызы мен мақсаты_36-45

2. 2 Әскери - патриоттық клубтарды дамыту46-53

2. 3 Қазақстандық патриотизмді арттыру жолындағы қадам54-58

Қорытынды59-61

Пайдаланған әдебиеттер62

Қосымша

Кіріспе

Болашақ ұрпақты кеудесінде намысы бар, білімді, туған елін, жерін сүйетін өнегелі ұрпақ етіп өсіргіміз келсе, бар назарды ұлттық тәрбиеге аударуымыз қажет. Қазіргі білімнің болашағы мол факторларының бірі - патриоттық тәрбие. Отанын сүю және азаматтығын мақтан тұту; өз отанының болашағы үшін, мамандығы үшін қызмет ету, ана тілін жетік меңгеріп сүйе білу, халқының салт-дәсүрін, ерекшеліктерін білу, дінге, тарихи мұраларға құрметпен қарау, өз отандастарына, сондай-ақ басқа ұлт өкілдеріне адамгершілік көзқарас білдіру - осының барлығы да патриоттық тәрбиеден басталады. Қазақстандық отаншылдыққа, ұлтжандылыққа, елдегі барлық халықтарды достық қатынасқа тәрбиелеу аса маңызды міндет. Қазір Қазақстан Республикасы - тәуелсіз мемлекет. Мұнда көптеген ұлттар мен халықтардың бір-бірімен тату-тәтті, сыйластық, ынтымақта өмір сүруі қуантарлық жағдай. Қазақстан олардың бәрінің отаны болғандықтан, біздің елді мекендеген барлық халықтар отаншылдық рухында тәрбиеленуі қажет. Мектеп оқушылары арасында жүргізілген жұмыстарда, сабақтарда оларды қазақстандық отаншылдыққа тәрбиелеуге ерекше мән беруі керек. Ал қазақ жастарын отаншылдыққа тәрбиелеуге үлкен міндеттер жүктеледі. Өйткені, Қазақстанның байырғы тұрақты халқы - қазақтар, жердің де, елдің де негізгі, түпкі иесі - біз, қазақтар. Сондықтан да алдымен қазақ жастарын отаншылдыққа, ұлтжандылыққа тәрбиелеу ерекше маңызды. Жастарға әскери-патриоттық тәрбие беру - мемлекеттің өміршеңдігіне әсер ететін негізгі рухани тірегі бола отырып, қоғамның дамуына, азаматтың адамгершілік қасиеттерінің қалыптасуына, жастардың әскери іске қызығушылығын арттыруға негіздейтін маңызды бағыттардың бірі болып табылады. Жас ұрпақты патриотизмге тәрбиелеу - бұл тұлғаның, елдің, оның мәдениетінің бірегейлігі, әлеуметтің, халықтың әлеуметтік психологиясының ерекшеліктері толымды көрініс табатын қоғамдық өмірді ұйымдастырудың мәні мен мақсаттарын пайымдау арқылы жүйелі дамуы. Патриотизм міндетті түрде тұлғаның жоғары әлеуметтік белсенділігін көрсетеді, өйткені, оның өзі еңбекте табыстарға жету үшін, қоғамға, ел жұртқа, халыққа қызмет ету үшін биік серпін болып табылады. Бүгінгі таңда патриотизмді қалыптастыру мәселесін зерттеу, қазіргі қоғамның дамуы үшін, теориялық және тәжірибелік маңызды екеніне күмән жоқ. Өйткені ол қоғамның бүгінгісі мен келешегін анықтайтын қозғаушы және біріктіруші факторлар қатарына жатады. Елдің рухын көтеру, ұлттық мақтаныш сезімін оята білу, отансүйгіштік, ұлтжандылық, елжандылық сынды қасиет қалыптастыру - тәуелсіз мемлекетіміздің дамуы үшін айрықша маңызды мәселе болып отыр. Қазақстан Республикасының жастар саясатының басым бағыттарының бірі өскелең ұрпақты әскери-патриоттық тәрбиелеу жүйесін нығайту және дамыту болып табылады. Әскери-патриоттық тәрбие - мемлекеттік билік органдарының мақсатты, үйлестірілген қызметі және қоғамдық ұйымдардың саналы қарым-қатынасын қалыптастыру жөніндегі әскери қызметке және Отан қорғауға дайын болу. 2013 жылғы 27 ақпандағы «Қазақстан 2020: болашаққа жол» Қазақстан Республикасы Мемлекеттік жастар саясатының 2020 жылға дейінгі тұжырымдамасы қазақстандық патриотизмді арттыру жолындағы маңызды қадам болды, оның шеңберінде Қорғаныс Министрлігі мемлекеттік органдармен және қоғамдық ұйымдармен бірлесіп жастарды әскери-патриоттық тәрбиелеу бойынша жұмыс жүргізеді. Өткен кезеңде белгілі бір нәтижелерге қол жеткізілді: әскер қатарына шақырылған жастардың әскери қызметке деген уәждемесінің өсуі байқалады (2015 жылдан бастап 2019 жылдар аралығында көрсеткіш 23%-ға өсті) ; «Жас ұлан» республикалық мектептерінде, ҚР ҚМ Кадет корпусында, сондай-ақ ҚР жоғары әскери оқу орындарында оқуға ниет білдірушілердің саны артуда. Жастарды әскери-патриоттық тәрбиелеудің рөлін күшейту процесінде негізгі құрал Қазақстан Республикасының Тұңғыш Президенті - Елбасының «Қазақстандықтардың әл-ауқатын арттыру: табыс пен өмір сапасын арттыру» атты Жолдауы болды, онда бойскауттық қозғалысқа ұқсас «Сарбаз» балалар-жасөспірімдер қозғалысын құру тапсырылды. Әскери-патриоттық тәрбиені одан әрі дамыту үшін қадамдар республикалық және халықаралық деңгейлерде өзара іс-қимыл және ынтымақтастық туралы меморандумдарға қол қою арқылы жүзеге асырылады. Бүгінгі таңда осындай меморандумдар «Жас Сарбаз» қозғалысы, Қорғаныс Министрлігі және Нұр-сұлтан, Алматы, Шымкент ққ., Ақтөбе, Жамбыл, Батыс Қазақстан, Қарағанды, Қызылорда облыстарының әкімдіктері, сондай-ақ «Юнармия» әскери-патриоттық қозғалысы (Ресей Федерациясы) арасында жасалды. Қазақстан Республикасының жастарын 2025 жылға дейінгі әскери-патриоттық тәрбиелеудің мемлекеттік бағдарламасы (бұдан әрі-Бағдарлама) жастардың күрделі геосаяси жағдайларда Отанды қорғауға әзірлігін қалыптастыру бойынша үздіксіз тәрбие процесінің маңыздылығын ескере отырып, соңғы жылдары жинақталған білім, жастарды әскери-патриоттық тәрбиелеудің тәжірибесі мен дәстүрлері негізінде дайындалған. Бағдарлама әскерге шақырылуға дейінгі және әскерге шақырылушы жастардың уәждемесі мен дайындығын қалыптастыру мәселелерін шешуде мемлекеттік құрылымдар мен азаматтық қоғамның өзара іс-қимылының негіздерін қалыптастырады. Бағдарламаның негізгі бағдарлары Қазақстан Республикасында қалыптасқан әскери-патриоттық тәрбие дәстүрлерін сақтайды және ел жастарының әскери-патриоттық санасын қалыптастырудың тәрбиелік процесінің үздіксіздігін қамтамасыз етеді. Бағдарлама балалар мен жастарға әскери-патриоттық тәрбие берудің басымдығын сақтай отырып, барлық әлеуметтік топтар мен азаматтардың жас топтарына бағдарланған. Бағдарламаның іс-шаралары келесі бөлімдерге біріктірілген:

азаматтардың әскери-патриоттық тәрбиесін ғылыми-зерттеу және ғылыми-әдістемелік сүйемелдеу;

азаматтарды әскери-патриоттық тәрбиелеу жөніндегі жұмыстың нысандары мен әдістерін жетілдіру;

балалар мен жастарды әскери-патриоттық тәрбиелеу, әскери бөлімдердің білім беру ұйымдарына қамқорлық жасау практикасын дамыту;

азаматтарды әскери-патриоттық тәрбиелеу жөніндегі жұмыстың нысандары мен әдістерін жетілдіру;

жастарды әскери-патриоттық тәрбиелеу жүйесінің маңызды элементі ретінде еріктілер қозғалысын дамыту;

азаматтарды әскери-патриоттық тәрбиелеу бойынша ақпараттық қамтамасыз ету.

I Бөлім

Патриотизм туралы түсінік.

Патриотизм - бұл өз Отанына деген сүйіспеншіліктің көрінісі мен көрінісі, сонымен бірге сол сезімдермен бөлісетін адамдармен бірлік сезімі. Сүйіспеншілікпен қатар, отансүйгіштік дегеніміз - мақтаныш сезімі, адалдық және Отанға деген сүйіспеншілік, сонымен қатар басқа патриот азаматтарға деген сезім. Сырласу сезімі нәсілдік немесе этникалық, мәдениеттік, діни наным немесе тарих сияқты факторларға байланысты болуы мүмкін. Патриотизм бүкіл тарихта көрініп тұрса да, ол әрқашан азаматтық қасиет ретінде қарастырылмады. Мысалы, 18 ғасырда Еуропада мемлекетке берілгендік шіркеуге берілгендік опасыздық ретінде қарастырылды. 18 ғасырдағы басқа ғалымдар да патриотизмді артық деп санайтын нәрселерден кінә тапты. 1775 жылы Сэмюэл Джонсон, 1774 жылы шыққан Патриот Ұлыбританияға берілгендік туралы жалған мәлімет бергендерді сынға алды, әйгілі патриотизмді «қаскүнемнің соңғы панасы» деп атады. Қай елде патриоттық тәрбие жоғары болса, сол елде саяси тұрақтылық пен экономикалық даму өрістейтіні белгілі. Жалпы, патриотизмді қалыптастыру - бұл мемлекеттік міндет, қоғамның әлеуметтік тапсырысы. Патриотизм міндетті түрде тұлғаның жоғары әлеуметтік белсенділігін көздейді. Өйткені, оның өзі еңбекте табыстарға жету үшін, қоғам өркендеп, талап күшейіп, талғам артып халыққа қызмет етуде үлкен бір серпіліс болуы қажет. Ғылыми зерттеулерде отансүйгіштіктің қалыптасуына, бағытына байланысты мемлекеттік, этностық және туған жерге деген патриотизм деп жіктеп жүр. Басқа түрлері туралы да пікірлер жетерлік. Бұл патриотизмнің күрделі әлеуметтік-мәдени кұбылыс екендігін көрсетеді. Себебі, ол идея, сезім және іс-әрекет үлгісі ретінде байқалады. Сондықтан патриотизм идея ретінде қоғамдық санада, үлгі ретінде мәдениетте және белсенді іс-әрекет ретінде саясат пен экономикада көрініс табады. Ал әскери патриоттық тәрбие - жас өренді Отанды қорғауға ұдайы әзір болуға моральдық және дене бітімі жағынан даярлау болып табылады. Әрбір жасөспірім жасынан «Қазақстан - менің Отаным», «Ол мен үшін жауапты болғаны сияқты мен де ол үшін жауаптымын» - деген қарапайым ойды меңгеруі керек. Әскери-патриоттық тәрбие - жас өренді Отанды қорғауға ұдайы әзір болуға моральдық және дене бітімі жағынан даярлау болып табылады. Патриотизм ұғымы қазақ энциклопедиясында былайша сипатталған ол грек сөз «Patriotes» - отандас, «Patris» - Отан, туған жер, Отанға деген сүйіспеншілік, бойындағы күш қуаты мен білімін Отаның игілігі мен мүддесіне жұмсау. Туған жерін, ана тілін, елдің әдет-ғұрпы мен салт-дәстүрін құрмет тұту сияқты патриотизм элементтері ерте заманнан бастап-ақ қалыптаса бастайды. Патриотизмді қазіргі көзқараспен ұлтжандылыққа, ел жандылыққа сыйғызамыз. Олай болса, патриотизм - қоғамдық сананың бір формасы, ол тарихи және топтық категория бола отырып қоғам дамуымен бірге дамып жаңа мағынаға, мазмұнға толықтырылып отырады. Патриотизм - әлеуметтік тарихи қалыптасқан сезім. Ол Отанға деген сүйіспеншілік сезім, олай болса Отанға қызмет көрсетуден басталады. Жалпы патриот дегеніміз отбасына, туып-өскен ортасына, топырағы мен табиғатына, еліне деген құрметтен бастау алады. Өз ұлтын, жерін сүйіп, оның мұңын мұңдап, жоғын жоқтайтын адам ғана шынайы патриот бола алады. Оны зорлықпен, нұсқаумен жүргізу мүмкін емес. Елбасы Н. Назарбаевтың: «Әрбір адам біздің мемлекетімізге, оның бай да даңқты тарихына, оның болашағына өзінің қатысты екенін мақтанышпен сезіне алатындай іс-қимыл жүйесін талдап жасауы қажет. Елдің проблемалары да, келешегі де барлық адамға жақын әрі түсінікті болуы тиіс. Әрбір адам бала кезінен Қазақстан - менің Отаным, оның мен үшін жауапты екені сияқты мен де ол үшін жауаптымын деген қарапайым ойды бойына сіңіріп өсетіндей істеген жөн», - деуі патриотизмге баулудың жарқын үлгісі іспетті. Қазақстандық патриотизмнің анықтамасы да осынау парасатты ойдан бастау алатындай. Патриоттық құндылық дегенiмiздің өзі - елi мен туған жерiн, Отанын сүю, мемлекеттiң тәуелсiздiгi мен бейбiтшiлiгiн, әлемдік тыныштықты сақтау үшiн күресу, өзінің ана тілін, ділін, салт-дәстүрін бүгінгі заман талабына сай ұлттық мүдде негізінде жетілдіру, қоғамдағы iзгiлiк қарым-қатынасты, табиғат пен адам арасындағы мейрiмдiлiктi, ұлтаралық мәдениеттi дамыту. Патриот болу - еліміз халықтарының рухани күштерін анықтауға көмектесу, оларды демократия мүдделері үшін пайдалану деген сөз. Осының өзінде патриот -интернационалистер ұлттық сипатты ешқашан жоққа шығармайды, ұлттық сипаттың, ұлттық мүдделердің ақиқат мәнін бұрмалаушылармен идеялық күрес жүргізеді. Интернационалистік- патриоттық тәрбие практикасы әрбір қазақстандықтың санасына мынадай ойды жеткізуді мақсат етіп қояды: Патриот - интернационалист адам халықтардың теңдігі мен тәуелсіздігін танып қана қоймай, сонымен бірге оларды барлық халықтардың демократияны жетілдіру жөніндегі міндеттерді шешу жолындағы бірдей жауапкершілігімен ұштастыруға міндетті. Халықтардың теңдігі, тәуелсіздік идеясының өзі олардың патриоттық- интернационалдық борышы идеясымен етене бірлікте көрінуі тиіс, ол идея өз кезегінде, қазақстандықтардың бойында басқа халықтарды құрметтеу сезімін тәрбиелеуді талап етеді. Құрметтеу - олардың арасында шынайы туысқандық қатынастарды орнықтыру мен дамытудың қажетті шарты. Азаматтардың ұлттық қадір-қасиетін құрметтеу туралы, Қазақстан халықтарының достығын нығайту туралы қағида конституцияның - еліміздің негізгі заңында баянды етілген. Кез келген ұлттың, ұлыстың даму процесі, демек бүкіл көп ұлтты Қазақстан халқының даму процестерімен өзара етене байланыста болады. Осы қауымдастыққа қатыстылық сезімін тәрбиелеу - патриоттық тәрбиенің ғана емес, сонымен бірге қоғамның жалпы идеологиялық қызметінің де басты міндеттерінің бірі, жаңа тарихи қауымдастыққа қатыстылық сезімін тәрбиелеуде белгілі бір өзгешелік және сонымен бірге қиындық та бар. Шындығында, егер өз ұлтына қатыстылық сезімі ұрпақтан-ұрпаққа беріліп келсе, ал адамдардың жаңа тарихи қауымдастығы болып табылатын Қазақстан халқының бір адамымын деп сезіну - қазақстандық өмір салты, біздің бүкіл шындығымыз туғызған жаңа әлеуметтік сезім. Сондықтан бұл бағыттағы жұмысты қүшейту, назарды осы мәселеге шоғырландыру - өмір алға тартып отырған қажеттілік. Міндет, демек, әрбір Қазақстан азаматы шаруашылық, әлеуметтік, саяси, идеологиялық, мәдени міндеттерді шеше отырып, бұл міндеттерді әбден ұғына отырып және де тек ұлыстың, ұлттың, республиканың өкілі ретінде ғана емес, ең алдымен неғұрлым кең әлеуметтік және интернационалдық қауымдастық - Қазақстан халқының өкілі ретінде орындауында. Бірақ көп нәрсе идеологиялық жұмыстың жақсы жолға қойылуына да байланысты. Саралай отырып жекелей тұрғыдан қарауға нұқсан келтіру арқылы істің жалпы көлемімен әуестену, жалпы бұқаралық шаралардың со-ңына түсу әлі де аз емес. Қазақстан қоғамы, деп атап көрсетілген елімізде бұл халықтардың - патриоттар мен интернационалистердің жоғары ұйымшылдығының, идеялылығы мен саналылығының қоғамы. Қазақстан адамдарына патриоттық және интернационалистік тәрбие берудің терең ішкі байланысы мен бірлігі демократия әлеуметтік-таптық табиғатынан, интернационализм мен патриотизм жаршылары түрлі ұлттардың түбегейлі мүдделерінің бір жерден шығуынан туындайды. Патриотизм біздің еліміздің халықтарын бір-біріне қарсы қоймайды, қайта оларды туысқандық бір отбасына топтастырады, демократиялық қоғамды басқа елдердің халықтарынан бөлектемейді, қайта олардың арасындағы, ең алдымен достастық елдерімен сан қырлы байланыстардың дамуына жәрдемдеседі. Патриоттық және интернационалистік тәрбиенің бірлігі ұлттардың, ұлыс-тардың теңдігіне, біртұтас қазақстандық идеологияға негізделген біздің көп ұлтты мемлекетіміздің дамуы мен жетілуінің практикасымен нығая түседі. Қазақстандық демократиялық қоғамның күнбе-күнгі ұйымдастырушылық және идеялық-тәрбиелік жұмысы бірліктің нығаюына жағдай жасайды.