Қаржылық есептілік нысандары пайдаланушы үшін ақпарат ретінде

Жұмыс түрі: Курстық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 26 бет
Таңдаулыға:

ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫ ҒЫЛЫМ ЖӘНЕ БІЛІМ МИНИСТРЛІГІ

Алматы технологиялық университеті

Экономика және бизнес факультеті

Бухгалтерлік есеп және қаржы кафедрасы

ЕСЕП БЕРУ

Өту туралы _____________________________ практика
(кәсіптік практиканың түрі)

Орындады:
__________________
(топ)
__________________
(аты, тегі,қолы)

Кәсіпорыннан тәжірибе жетекшісі
М.О.
__________________
(лауазымы)
__________________
(аты, тегі,қолы)

Университеттен тәжірибе жетекшісі
М.О.
__________________
(лауазымы)
__________________
(аты, тегі,қолы)

Қорғады:
_____________
(бағалау)
_____________
(күні)
______________________
(практика жетекшісінің қолы)

АЛМАТЫ, 2022г
Мазмұны

Кіріспе

1 АУДИТ ЖҮРГІЗУДІҢ ТЕОРИЯЛЫҚ АСПЕКТІЛЕРІ
1.1 Аудиттің ақпараттық базасының түсінігі және классификациясы
1.2 Қаржылық есеп беру элементтерінің аудитінің мақсаты және оны жүргізу тәсілдері

2 ҚАРЖЫЛЫҚ ЕСЕПТІК АУДИТТІҢ НЕГІЗГІ АҚПАРАТТЫҚ БАЗАСЫ РЕТІНДЕ.
2.1Ағымдағы қаржылық есеп беру үрдістерін талдау
2.2Қаржылық есеп беру аудитінің процедураларының перспективалық бағыттары

Қорытынды
Пайдаланылған әдебиеттер тізімі

2
Кіріспе

Қазақстанның өндіріс құралдарына жеке меншік басымдығымен шаруашылық жүргізудің нарықтық моделіне көшуі мемлекеттің құрылыс үстіндегі қатынастарына да тиісті өзгерістер жүргізу қажеттігін туындатады, олар өз кезегінде бухгалтерлік есеп пен аудит жүйесін де қамтиды.
Қазақстан Республикасы Президентінің өз халқына арнаған "Қазақстан-2030" Жолдауында біздің еліміздің дамуының түпкі мақсаты экономикалық өсу болып табылатыны, экономикалық өсудің басымдығы "бүгін де, ертең де және келесі отыз жыл ішіндегі ең маңыздыларының бірі болады"деп атап көрсетілген. Бұл мақсатқа қол жеткізуде дамуы тек экономикалық өсуге ғана емес, сонымен қатар әлеуметтік салаға да, сондай-ақ Қазақстанның халықаралық қоғамдастыққа интеграциясына да әсер ететін ақпарат маңызды рөл атқарады".
Аудиторлық қызметтің қалыптасуы нарықтық қатынастардың қалыптасуымен, мемлекеттік мүлікті жекешелендірумен, меншіктің әртүрлі нысандарын, оның ішінде жеке меншік нысандарын реформалау мен дамытумен, кәсіпкерлік қызметте шаруашылық жүргізуші субъектілерге Тәуелсіздік берумен байланысты. Осыған байланысты, өз капиталын салу кезінде тәуекелдің алдын алу және олардың тиімді пайдаланылуын бақылау мақсатында кәсіпорындардың іскерлік белсенділігі туралы ақпараттың сыртқы және ішкі тұтынушыларының кең ауқымын есепке алу және есеп беру деректерінің сенімділігіне қажеттілік артып келеді.
Бухгалтерлік есеп кәсіпорынды басқаруға, шаруашылық қызметті жүзеге асыру барысында жағымсыз құбылыстардың алдын алуға, шаруашылық жүргізуші субъектінің активтерінің, капиталының және міндеттемелерінің жай-күйін бақылауға, қаржылық жай-күйін талдауға қажетті ақпарат береді. Қазақстан Республикасында бухгалтерлік есеп пен аудит жүйесін реформалау процесі барысында қаржылық есептілікті жасау мақсаттарына жаңа көзқарастар қалыптасты, оның бағдары өзгерді. Қаржылық есептілік тұтастай кәсіпорындардың қаржылық жағдайын талдау үшін ақпараттық база болып табылады.
Аудит оңтайлы басқару шешімдерінің негізінде жатқан экономикалық ақпарат жүйесіне негізделеді.
3
Аудитті ақпараттық қамтамасыз етудің міндеті аудиторлық процеске қатысушыларды бақылаудағы объектілердің жай-күйі, олардың жұмыс істеуі және кәсіпорындардың шаруашылық механизміндегі нормативтік-құқықтық актілер мен заңнамаға сәйкестігі туралы хабардар ету болып табылады.
Курстық жұмыстың мақсаты ақпараттық базаны, қаржылық есептілік аудитінің мақсаттарын зерттеу, сондай-ақ оны жүргізу тәсілдерін қарастыру болып табылады.
Презентацияның жалпы құрылымын анықтайтын курстық жұмыстың мақсатына сәйкес келесі міндеттер тұжырымдалды:
экономикалық ақпарат ұғымын беру және оның жіктелуін қарастыру;
-пайдаланушылар үшін ақпарат көздері тұрғысынан қаржылық есептілік нысандарын қарастыру;
- аудиттің ақпараттық базасын құрайтын бухгалтерлік құжаттардың, бухгалтерлік есептің нысандарын қарастыру;
- қаржылық есептілік аудитінің негізгі мақсаттарын зерттеу;
-сәйкестікті тексеру,ішкі бақылауды тестілеу, мәні бойынша тексеру, аналитикалық процедуралар сияқты ұғымдарды ашу;
- аудит жүргізудің Объектілік және циклдық тәсілдерін көрсету, циклдық тәсілді пайдаланудың ұтымдылығын анықтау;
Жұмыс кіріспеден, екі тараудан, қорытындыдан, әдебиеттер тізімі мен қосымшалардан тұрады.
Курстық жұмыста экономикалық-статистикалық, монографиялық, аналитикалық зерттеу әдістері қолданылды.

4
1 Аудит жүргізудің теориялық аспектілері

1.1 Аудиттің ақпараттық базасының түсінігі және жіктелуі

Оның жағдайын өзгертуге немесе сақтауға әкелетін экономикалық субъектіге мақсатты әсер етуді басқару қамтамасыз етеді. Басқару ақпаратқа негізделген.
А. н. Азрилян өңдеген үлкен бухгалтерлік сөздікте ақпараттың келесі анықтамасы берілген. Ақпарат-жинау, сақтау, өңдеу объектісі болып табылатын нәрсе туралы мәліметтер. Ақпараттың құнына мыналар кіреді: басшылар мен бағыныштылардың ақпарат жинауға жұмсалған уақыты, сондай-ақ нарықты талдаумен, машина уақытын төлеумен, сыртқы Консультанттардың қызметтерін пайдаланумен байланысты нақты шығындар және т.б.
В. В. Ковалевтің пікірінше, қазіргі уақытта ақпарат қоғам дамуының негізгі ресурстарының бірі ретінде қарастырылады. Ақпарат алуан түрлі және ол қызмет ететін адам қызметінің түрі бойынша ғылыми, техникалық, өндірістік, басқарушылық, экономикалық, әлеуметтік, құқықтық және т. б. болып бөлінеді.
З. н.Әжібаеваның пікірінше, аудит оңтайлы басқару шешімдерінің негізінде жатқан экономикалық ақпарат жүйесіне негізделеді.
Экономикалық ақпарат - бұл экономикалық субъектінің қаржы-шаруашылық қызметін сипаттайтын ақпарат.
Экономикалық механизмді ақпараттық қамтамасыз ету нарықтық қатынастар жағдайында әлеуметтік өндірістің өсуіне және техникалық прогресті жеделдетуге сәйкес күрделене түседі. Ең алдымен, кәсіпорындардың қызметі туралы экономикалық ақпараттың көлемі артып келеді, бұл аудитті ұйымдастыру мен жүргізу әдістемесін қиындатады.
Аудитті ақпараттық қамтамасыз етудің міндеті аудиторлық процеске қатысушыларды бақылаудағы объектілердің жай-күйі, олардың жұмыс істеуі және кәсіпорындардың шаруашылық механизміндегі нормативтік-құқықтық актілер мен заңнамаға сәйкестігі туралы хабардар ету болып табылады.
5
Экономикалық ақпарат болуы мүмкін жіктелген әр түрлі белгілері. Басқару функциялары бойынша ол жоспарлы, есептік, нормативтік-анықтамалық және аналитикалық болып бөлінеді.
Жоспарланған ақпарат болашақта жасалуы керек құбылыстар мен оқиғаларды сипаттайды. Басқару жүйесінде бұл ақпарат тікелей байланысты жүзеге асырады және басқарудың жоғарғы деңгейлерінен төменге қарай жылжу кезінде ол егжей-тегжейлі, көлемді болады және қысқа уақыт кезеңдерін қамтиды. Басқару деңгейіне байланысты жоспарланған ақпарат болжамды, перспективалы, техникалық-экономикалық және жедел күнтізбелік болып табылады.
Нормативтік ақпаратқа өндірісті конструкторлық-технологиялық дайындау міндеттерін шешу кезінде есептелетін нормалар мен нормативтер жатады. Оларға, мысалы, материалдық ресурстарды тұтынудың егжей-тегжейлі нормалары, еңбек шығындарының детальды-операциялық нормалары жатады. Сонымен қатар, бұл ақпаратқа тарифтік мөлшерлемелер, жалақы, бюджеттен тыс қорларға аударымдар ставкалары, салық ставкалары, кәсіпорынның контрагенттерінің мекен-жайы мен банктік деректері және бухгалтерлік есепті шешуде белсенді қолданылатын басқа да көптеген мәліметтер кіреді. Нормативтік ақпараттың айтарлықтай үлесі басқару есебінің міндеттеріне келеді.
Аналитикалық ақпарат кәсіпорынның өндірістік-шаруашылық және қаржылық қызметінің көрсеткіштерін бағалау процесінде туындайды. Оның негізінде басқарушылық шешімдер жасалады.
Бухгалтерлік ақпарат бұрын болған оқиғаларды, құбылыстарды және экономикалық процестерді көрсетеді. Ол жедел, бухгалтерлік және статистикалық ақпаратқа бөлінеді. Бухгалтерлік ақпараттың көп бөлігі бухгалтерлік ақпараттан тұрады.
Бухгалтерлік есептің ақпараттық жүйесіне қатысты ақпарат кіріс және шығыс болып бөлінеді. Кіріс ақпараты кіріс көздері бойынша экономикалық субъектінің ішкі және сыртқы ақпаратына бөлінеді. Ішкі құрамына өндірістік және экономикалық қызмет фактілерін тіркеу кезінде күнделікті жедел есепке алу кезінде алынған бастапқы ақпарат, сондай-ақ кәсіпорынның басқа функционалды жүйелері туралы ақпарат, мысалы, жоспарланған, нормативтік және әртүрлі анықтамалық ақпарат кіреді. Сыртқы-сыртқы орта туралы ақпарат, мысалы, жоғары ұйымның әртүрлі директивалары, жеткізушілер мен сатып алушылардан ақпарат, Банк ақпараты, сату.
нарықтарындағы өнімдердің бағасы туралы ақпарат және т.б. егер сыртқы ақпарат көбінесе ықтималды болса, ол қайшылықты, толық емес, дәл емес. Ішкі ақпарат толық, дәл, сенімді және уақтылы болуы керек .
Аудит барысында аудитор жинаған және талдаған, аудитордың тұжырымдарын тұжырымдау үшін қызмет ететін ақпарат аудиторлық дәлелдер деп аталады.
Аудиторлық дәлелдемелер ішкі, сыртқы және аралас болып табылады.
М.с. Ержанов атап өткендей, ішкі дәлелдемелер аудиттелетін ұйымнан ауызша және жазбаша түрде алынған ақпаратты білдіреді. Сыртқы дәлелдер-үшінші тұлғалардан алынған ақпарат (жазбаша түрде, әдетте аудиторлық ұйымның жазбаша өтініші бойынша). Аралас дәлелдемелер-аудиттелетін ұйымнан жазбаша немесе ауызша түрде алынған және үшінші тарап жазбаша түрде растаған ақпарат.
Аудиторлық фирма үшін ең үлкен құндылық пен сенімділік сыртқы дәлелдемелер болып табылады, содан кейін құндылық пен сенімділік дәрежесі бойынша аралас және ішкі дәлелдер алынады.
Аудиторлық дәлелдер қалай сенімді және жеткілікті болуы керек. Әрбір нақты жағдайда олардың жеткіліктілігі ішкі бақылау жүйесін бағалау және аудиторлық тәуекелдің шамасы негізінде айқындалады. Жеткіліктілік аудиторлық дәлелдердің сандық өлшемін білдіреді. Объективті және негізделген қорытынды жасау үшін аудитор тиісті дәлелдердің жеткілікті санын жинауға міндетті. Сәйкестік-бұл сапалы шара.
Есептік ақпарат сенімді және толық, өзекті және уақтылы, жеткілікті және пайдалы болуы керек. Бастапқы ақпарат құжатпен расталуы және заңды түрде дұрыс ресімделуі тиіс. Есептік ақпараттың негізгі құраушысы-бұл қаржылық есептілік.

Қазақстан Республикасының 2012 жылғы 28 ақпандағы №234-III "бухгалтерлік есеп және қаржылық есептілік туралы" Заңына сәйкес қаржылық есептілік ұйымдардың қаржылық жағдайы, қызметінің нәтижелері және қаржылық жағдайындағы өзгерістер туралы ақпаратты білдіреді .Ол қамтиды:
1) бухгалтерлік баланс
2) кірістер мен шығыстар туралы есеп
3) ақша қозғалысы туралы есеп
4) меншікті капиталдағы өзгерістер туралы есеп
5) Есеп саясаты туралы ақпарат және түсіндірме жазба.
Қаржылық есептілік көптеген пайдаланушылардың жалпы қажеттіліктерін қанағаттандыратындығына сүйене отырып, ол пайдаланушыларға экономикалық шешімдер қабылдау үшін қажет болуы мүмкін барлық ақпаратпен қамтамасыз етпейді, өйткені ол негізінен өткен оқиғалардың қаржылық нәтижелерін көрсетеді.
Қаржылық есептілікті дайындау және ұсыну үшін пайдаланушылар тиісті ақпаратты ала алады (сурет. 1)

Формы финансовой отчетности

Информация для пользователя
Бухгалтерский баланс

Финансовое положение предприятия
Отчет о прибылях и убытках

Результаты деятельности предприятия
Отчет о движении денег

Изменения в финансовом положении предприятия
Отчет об изменениях в капитале

Сур. 1-Қаржылық есептілік нысандары пайдаланушы үшін ақпарат ретінде

З.н. Әжібаева ұйымның қаржылық жағдайына өзі бақылайтын экономикалық ресурстар, оның қаржылық құрылымы, өтімділігі, төлем қабілеттілігі және өзі жұмыс істейтін ортаның өзгеруіне ден қою қабілеті әсер ететінін атап өтті. Ұйымның экономикалық ресурстары және оның бұрын осы ресурстарды түрлендіру қабілеті туралы ақпарат оның болашақта ақша және оның баламаларын құру қабілетін болжау үшін пайдалы қаржылық құрылым туралы ақпарат қарыз қаражаттарының болашақ қажеттіліктерін анықтау үшін, сондай-ақ болашақ ақша ағындары мен кірістерді ұйымда үлесі бар қатысушылар арасында бөлу кезінде пайдалы. Бұл ақпарат Ұйымның болашақта қаржыландыру алу қабілетін анықтауда да пайдалы. Өтімділік және төлем қабілеттілігі туралы деректер ұйымның өз міндеттемелерін уақтылы өтеу қабілетін анықтау үшін қажет.
Өтімділік ұйымның осы кезеңдегі міндеттемелерін өтегеннен кейін жақын болашақта ақшаның болуын білдіреді. Төлем қабілеттілігі ұйымның міндеттемелерін олардың мерзімдерінің басталуына қарай уақтылы орындау үшін неғұрлым ұзақ уақыт аралығында ақшаның болуын білдіреді.
Ұйымның нәтижелері туралы, атап айтқанда оның кірістілігі туралы ақпарат болашақта бақылауы мүмкін экономикалық ресурстардағы ықтимал өзгерістерді бағалау үшін қажет. Осыған байланысты өткен кезеңмен салыстырғанда нәтижелердің өзгеруі туралы ақпараттың маңызы зор. Ұйымның нәтижелері туралы мәліметтер болашақта бақылауы мүмкін экономикалық ресурстардың ықтимал өзгерістерін бағалау үшін пайдалы. Осыған байланысты өткен кезеңмен салыстырғанда нәтижелердің өзгеруі туралы ақпараттың маңызы зор. Ұйымның нәтижелері туралы мәліметтер оның қолда бар ресурстар есебінен ақша ағындарын құру қабілетін болжау үшін пайдалы. Бұл ұйым қосымша ресурстарды пайдалана алатын тиімділік туралы пікір қалыптастыру үшін де маңызды.
Ұйымның ақша қозғалысына қатысты ақпарат есепті кезеңдегі инвестициялық, қаржылық және операциялық қызметті бағалау үшін қажет. Бұл ақпарат пайдаланушыларға ұйымның ақша мен оның баламаларын құру қабілетін және ұйымның осы ақша ағындарын пайдалану қажеттілігін бағалау үшін негіз береді.
Қаржылық есептілік есеп саясатын ашуды, сондай-ақ қосымша материалдар мен басқа да ақпаратты қамтитын түсіндірме жазбаны қамтиды. Мысалы, онда баланс және кірістер мен шығыстар туралы есеп туралы қосымша ақпарат болуы мүмкін. пайдаланушының қажеттіліктерін қанағаттандыру үшін маңызды. Ол ұйымның қаржылық жағдайына әсер ететін тәуекелдер мен белгісіздіктерді және баланста көрсетілмеген кез келген ресурстар мен міндеттемелерді (пайдалы қазбалар қоры сияқты) ашуы мүмкін. Шаруашылық және өңірлік бөлімшелер туралы, сондай-ақ бағаның ауытқуын ұйымдастыруға әсері туралы ақпарат қосымша ретінде ұсынылуы мүмкін.
Қаржылық есептілік Қазақстан Республикасының бухгалтерлік есеп пен қаржылық есептілік туралы заңнамасының талаптарына және бухгалтерлік есеп стандарттарына сәйкес басқа материалдармен толықтырылуы мүмкін.
Қаржылық есептілікті жасау тәртібі Қазақстан Республикасының бухгалтерлік есеп пен қаржылық есептілік туралы заңнамасының талаптарына және бухгалтерлік есеп стандарттарына сәйкес белгіленеді.
Есептік ақпарат экономикалық ақпарат санаты ретінде күрделі иерархиялық құрылымға ие, ол: деректемелермен; көрсеткіштермен; құжаттармен ұсынылған.
Реквизиттер-әрі қарай логикалық бөлуге келмейтін қарапайым ақпараттық бірліктер. Олар объектінің, процестің, құбылыстың белгілі бір қасиеттерін көрсетеді және белгілі бір семантикалық мағынаға ие.
Нысанның, процестің, құбылыстың сандық жағын сипаттайтын мәліметтер-негіздер және сипатталған объектінің немесе процестің сапалық жақтарын көрсететін мәліметтер-белгілер (іс-әрекеттің уақыты мен орны, Орындаушының тегі, жұмыс атауы және т.б.) бар. Мысалы, келіп түскен материалдың мөлшері-реквизит-негіз, ал материалдың атауы, өлшем бірлігі, жеткізушінің атауы-деректеме-белгілер.
Деректемелер-негіздерде өңдеу кезінде арифметикалық операциялар орындалады, ал деректемелер - белгілерде-логикалық (топтау, сұрыптау және т.б.) операциялар орындалады.
Жеке алынған мәліметтер-негіздер мен мәліметтер-экономикалық мағынаның белгілері жоқ. Сондықтан олар тек комбинацияда қолданылады. Олардың ішінде неғұрлым күрделі ақпараттық құрылымдар - ақпараттың құрамдас бөліктері құрастырылады.
Көрсеткіш-бір деректеме-негізді және бір немесе бірнеше деректеме-белгілерді қамтитын ақпараттың құрамдас бірлігі. Көрсеткіш, бір жағынан, объектінің сандық және сапалық жақтарын сипаттайтын ақпараттың күрделі құрамдас бөлігі болып табылады. Екінші жағынан, бұл ақпараттың минималды құрамдас бөлігі, ол ақпараттылыққа ие, сондықтан құжатты құруға қабілетті. Мысалы, кез-келген бір жолды құжат бір индикаторды қамтиды, бірақ бірнеше көрсеткіштер де болуы мүмкін. Кез келген құжатта ондағы ақпаратқа жауапты тұлға көрсетілуі тиіс.
Ақпарат арнайы әзірленген әдістемелер бойынша сапалы да, сандық деңгейде де бағалануы мүмкін. мұндай бағалау ақпаратты сақтауды және оны өңдеу технологиясын ұйымдастыруда өте маңызды .Іс жүзінде аудит ақпараттық базаның -- бухгалтерлік есептің жағдайына байланысты. Сондықтан аудиттің ақпараттық базасы ретінде бухгалтерлік есеп жағдайын мұқият тексеру қажет.
Аудиторлық тексеру жүргізу кезінде келесі құжаттарды зерттеу қажет. (Кесте.1.1.)

Кесте 1.1.
Аудиттің ақпараттық базасын құрайтын бухгалтерлік есеп құжаттарының нысандары
№
Құжаттың атауы

1
Субъектінің қаржылық есептілігі және оларға түсіндірме жазбалар:
а) жылдық жиынтық
б) жылдық тоқсандық
в) тоқсандық

2
Кассалық, банктік құжаттар, банктердің хабарламалары, банктердің үзінділері

3
Жұмысқа нарядтар, табельдер, аванстық есептер

4
Мүлік пен материалдарды қабылдау, тапсыру және есептен шығару актілері, тауарлық-материалдық қорларды есепке алу жөніндегі түбіртектер мен жүкқұжаттар
5
Дербес шоттар:
а) жұмысшылар мен қызметкерлер
б) зейнетақы және мемлекеттік жәрдемақы алушылар

6
Есеп айырысу (есеп айырысу-төлем) Ведомостары

7
Түгендеу карточкалары және негізгі құралдар мен материалдық құндылықтарды есепке алу кітаптары

8
Есепке алу тіркелімдері(бас кітап, ордер-журналдар, әзірлеу кестелері
9
Қосалқы және бақылау кітаптары, журналдар, картотекалар, шоттарды, кассалық ордерлерді, сенімхаттарды, төлем тапсырмаларын тіркеу кітаптары, кассалық кітаптар, айналым ведомостары
10
10 қорларды, жалақы лимиттерін есепке алу және олардың бөлінуін бақылау туралы, артық шығындар мен жалақы бойынша берешек туралы, жалақыдан ұстап қалу туралы, Демалыс, демалыс жәрдемақыларын, еңбекке жарамсыздық парақтарын және т. б. төлеу туралы мәліметтер
11
Атқару парақтары
12
Дебиторлықберешек, жетіспеушіліктер, ысыраптар, ұрлықтар бойынша, алынған кредиттер бойынша, хат алмасу бойынша құжаттар (анықтамалар, актілер, міндеттемелер, хат алмасу
13
Кассаны тексеру актілері, салықты дұрыс алу және т. б
14
Шарттар, келісімдер (шаруашылық, операциялық, Еңбек және т. б
15
Ұйымнын қаржы-шаруашылық қызметінің құжаттық ревизиялары мен жүргізілген аудитінің актілері, оларға құжаттар (анықтамалар, ақпараттар, баянжазбалар
16
Негізгі құралдардың тозуын айқындау және қайта бағалау актілері, ведомостары
17
Материалдық жауапкершілік туралы шарттар

Осылайша, ақпарат көптеген белгілер бойынша жіктеледі. Бұл ретте қаржылық есептілік аудиті кезінде экономикалық ақпарат жүйесінің маңызы зор. Экономикалық ақпарат оның негізінде пайдаланушылар дұрыс шешім қабылдауы үшін сенімді болуы керек. Аудиттің негізгі ақпараттық базасы қаржылық есептілік болып табылады, ол барлық елеулі аспектілерде дұрыс болуға тиіс. Қаржылық есептілікті дайындау және ұсыну үшін пайдаланушылар кәсіпорынның қаржылық жағдайы, оның қызметінің нәтижелері және қаржылық жағдайындағы өзгерістер туралы ақпарат сияқты ақпаратты ала алады.

1.2 Қаржылық есеп беру элементтерінің аудитінің мақсаты және оның қалай жүргізілетіні
Қ.Ш. Дүйсембаевтың пікірінше, қаржылық есептіліктің мақсаты пайдаланушылардың кең тобына қаржылық жағдай, экономикалық шешімдер қабылдау кезіндегі қызмет нәтижелері туралы ақпарат беру болып табылады.
Аудиттің негізгі мақсаты-экономикалық шешімдер қабылдау үшін қажетті осы қаржылық есептіліктің дұрыстығын растау.
Аудиттің мақсаты өте маңызды, өйткені ол Клиентті аудитордың кәсіпорынға не үшін келгенін және оны тексерудің қандай пайдасы бар екенін бірден таныстырады. Сондықтан аудиттің міндеті теріс фактілерді жинау емес, деструктивті материалдарды жинақтау емес, бухгалтерлік және жалпы экономикалық жұмыстағы кемшіліктерді анықтау және бар кемшіліктерді жою және болашақта оларды болдырмау туралы нақты ұсыныстар енгізу екенін егжей-тегжейлі көрсету қажет. Бұл клиенттерге сенімді қарым-қатынас орнатуға және қажетті ақпаратқа қол жеткізуге мүмкіндік береді.
Жоғарыда айтылғандардан басқа, аудиттің мақсаттары: бухгалтерлік есеп пен ішкі бақылау жүйесінің жай-күйін бағалауды сараптау; акциялар мен басқа да бағалы қағаздар эмиссиясының проспектісінің деректерін растау; қаржылық есептілік көрсеткіштерін талдау және кәсіпорынның нарықтық тұрақтылығын нығайту жөнінде ұсыныстар әзірлеу; Клиентті қызықтыратын мәселелер бойынша консультация беру және т.б.
З.н. Әжібаева атап өткендей, аудитор өзі жинаған дәлелдемелердің тексерілетін қаржылық есептіліктің дұрыстығын растау үшін жеткілікті екендігіне сенімді болуы тиіс. Аудитте дәлелдемелер жинау мақсатты процесс болып табылады, сондықтан аудиттің мақсаты негізгі ұғымдарға негізделген:
* маңыздылығы;
* аудиторлық тәуекелдер;
* қаржылық есептілікті басшылықтың бекітуі ретінде қарау.
Қаржылық есептілік операциялар мен басқа да оқиғалардың қаржылық нәтижелерін көрсетеді, оларды экономикалық сипаттамаларына сәйкес кеңірек санаттарға біріктіреді. Бұл кең Санаттар қаржылық есеп беру элементтері деп аталады. Бухгалтерлік баланстағы қаржылық жағдайды бағалауға тікелей байланысты элементтер активтер, міндеттемелер және меншікті капитал болып табылады. Кірістер мен шығыстар - пайда мен шығындар туралы есепте Қаржы-шаруашылық қызмет нәтижелерін бағалауға тікелей байланысты элементтер.
Тұжырымдамалық негіз ақша қозғалысы туралы есеп пен капиталдағы өзгерістер туралы есепке тән элементтерді анықтамайды, өйткені мұндай есептер, әдетте, кірістер мен шығындар туралы есептің жеке элементтерін және бухгалтерлік баланс элементтерінде болатын өзгерістерді көрсетеді.
Аудитор өз пікірін білдіретін қаржылық есептілікті кәсіпорын басшылығы оның құрамдас элементтерін сенімді ұсыну және ашу негізінде жасайды. Бұл ретте басшылық қаржылық есептілік белгілі бір санаттарға сәйкес келеді деп бекітеді:
болуы (болуы);
* құқықтары мен міндеттері;
* құбылыс;
* толықтығы;
* бағалау;
* өлшеу (дәлдік);
* ұсыну және ашу.
Аудитордың мақсаттары клиент басшылығының талаптарын алғаннан кейін бірден қалыптасады және олармен тығыз байланысты. Сондықтан аудитордың басты міндеті-басшылықтың қаржылық есептілікке қатысты тұжырымдары дұрыс па, жоқ па, соны анықтау.
Аудит мақсаттарының мәні аудиторға қажетті дәлелдер жинауға көмектесетін құрылым құру болып табылады. Мақсаттар әртүрлі тексерулерде бірдей болып қалады, бірақ нақты деректер олар жасаған жағдайларға байланысты өзгереді.
Қаржылық есептіліктің әр элементі үшін аудит мақсаттарын қойып, нақты ақпаратты жинау процесін бастауға болады. Аудитор қандай дәлелдер жинау керектігін анықтайды. Ол үшін аудитке белгілі бір тәсілдерді таңдау керек.
"Аудиторлық қызмет туралы" Қазақстан Республикасының 1998 жылғы 20 қарашадағы № 304-I Заңына сәйкес аудиторлық ұйымдар аудит жүргізу әдістерін айқындауға, сондай-ақ аудит жүргізуге арналған шарттың талаптарын орындау үшін қажетті бухгалтерлік және өзге де Қаржы-шаруашылық құжаттаманы сұратуға және тексеруге құқылы [9].
Аудиторлық дәлелдердің минималды құны туралы қамқорлық жұмысты жоспарлауды қажет етеді. Нәтижесінде қолайлы баға бойынша аудитке белгілі бір тәсіл пайда болуы керек. Жоспарлау барысында аудитор клиенттің бизнесімен және ішкі бақылау жүйесімен толық танысады. Мұнда ол өзі үшін анықтайды: егер клиент ішкі бақылау жүйесін жоғары деңгейде орнатса, онда бақылау қаупі аз болады, ал дәлелдемелер саны әлсіз бақылауға қарағанда аз болуы мүмкін. Сондықтан, аудит тәсілдерін әзірлеу кезінде аудитор клиенттің ішкі бақылау жүйесін түсініп қана қоймай, жеткілікті дәлелдер жинауы керек. Мұны клиенттің нұсқаулық-әдістемелік нұсқауларында жұмыс істейтін ұйымдық құрылымдарды зерттеу, клиент қызметкерлерімен әңгімелесу, жұмыс процесінің сауалнамалары мен сызбаларын құру, сондай-ақ өндірістік және экономикалық қызметті бақылау кезінде жасауға болады.
Аудитке жалпы көзқарасты әзірлеу кезінде қаржылық есептіліктің объективтілігін анықтау үшін мыналарды қолдануға болады:
* сәйкестікті тексеру;
* ішкі бақылауды тестілеу (бақылау сәттері);
* мәні бойынша тексерулер;
* аналитикалық процедуралар.
Сәйкестікті тексеру ішкі бақылау жүйесінің сапасын тексеруге бағытталған.
Сәйкестікті тексерудің мақсаты елдің нормативтік құқықтық актілеріне сәйкес жасалған қаржылық есептілікті растау кезінде дәлелдемелердің оңтайлы санын жинау үшін клиенттің ішкі бақылау жүйесін түсінуге қол жеткізу болып табылады. Клиенттің ішкі бақылау жүйесімен танысу рәсімдері:
* клиент қызметкерлерінің сауалнамалары;
* құжаттар мен жазбаларды ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.