Егемендіктің теориялық сипаттамасы

Жұмыс түрі: Курстық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 29 бет
Таңдаулыға:

ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫ БІЛІМ ЖӘНЕ ҒЫЛЫМ МИНИСТРЛІГІ
Ш.ЕСЕНОВ АТЫНДАҒЫ КАСПИЙ ТЕХНОЛОГИЯЛАР ЖӘНЕ ИНЖИНИРИНГ УНИВЕРСИТЕТІ
БИЗНЕС ЖӘНЕ ҚҰҚЫҚ ФАКУЛЬТЕТІ

КУРСТЫҚ ЖҰМЫС (ЖОБА)

Тақырыбы Ұлттық егемендік, оның Қазақстан Республикасында жүзеге асырылуы

МамандығыББ 6B04201Құқықтану

Жетекші

Ауешова Багдад Тлектесовна

[(]қолы[)]

[(]Жетекші аты жөні[)]
Орындаушы

Айтореева Нурай Жарасқызы

[(]қолы[)]

[(]білім алушының аты жөні[)]

АКТАУ 2022

МАЗМҰНЫ

КІРІСПЕ 3
1. ЕГЕМЕНДІКТІҢ ТЕОРИЯЛЫҚ ТҮСІНІГІ МЕН ЖАЛПЫ МАЗМҰНЫ 5
1.1 Егемендіктің теориялық сипаттамасы 5
1.2 Егемендіктің мазмұны 9
1.3 Егемендіктің тарихи негіздемесі 10
2. ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНЫҢ КОНСТИТУЦИЯЛЫҚ ҚҰҚЫҚ СИПАТТАМАСЫ 15
2.1 Қазақстан Республикасы егеменді мемлекет 15
2.2 Қазақстан Республикасы егемендігі туралы декларацияның конституциялық сипаты 23
ҚОРЫТЫНДЫ 28

КІРІСПЕ

Еңбектің жалпы сипаттамасы. Қазақстан Республикасының Мемлекеттік рәміздері-Туы, Елтаңбасы әм өлең ұраны Конституциялық мәртебесінің түбірлі құрамдас бөлігі боп табылады. Олар елдің тәуелсіздігін қайтарып алды, мемлекеттің астанасы Пайтақ боп табылады. Әзіргі қоғамның әлеуметтік, экономикалық, саяси, мәдени әм рухани өміріндегі өзгерістер адамшылық құндылықтарды, оның ішінде қарым-қатынас мәдениеті бен дара ден деңгейін негізгі қайыра қарастыруды ықылас етеді. Әсіресе жаһандық деңгейде, Азат Қазақстан Республикасы арасындағы қатынастар проблемаларының шиеленісуі жағдайында жандар арасындағы қатынастарды ізгілендіру әлі ілгері мәдениет деңгейін көтеру қажеттілігі барған сайын зайыр бола түсуде. Қазақстан Республикасының Білім туралы Заңында...ұлттық тағы жалпыадамзаттық құндылықтар негізінде тұлғаның қалыптасуы, экономикалық дамуы тағы кәсіби кемелденуі үшін жағдаят нәрсе. Қазақстан Республикасы-егеменді бостан мемлекет. Оның тәуелсіздік күні 1991 жылдың 16 желтоқсаны жә. Үшбу уақытқа шейін кезмал жерде сандаған мемлекеттер гүлденіп, сонан кері тарих сахнасынан бүтіндей жоғалып кеткенін білеміз. Зерттеу жұмысының өзектілігі: Қазақстан Республикасы Конституциясының 2-бабында өзге мемлекеттен азат мемлекеттің бостан жарлыққа қожа екендігі айтылған. Мемлекет егемендігінің де бірey белгісі-мемлекеттік әмірдің Үстемдігі, елдің бірлігі пен тәуелсіздігі. Конституцияның 91-бабында көзделгендей, мемлекет аумағының бірлігі пен бөлінбейтіндігі, құзырдың басшылық түрін өзгертуге болмайды. Мемлекеттік тіл-мемлекеттің асаси тілі, О заңнамалық істерде әм ресми қызмет жүргізуде қолданылады. Қазақстан Республикасы Конституциясының 7-бабына орайлас Қазақстан Республикасындағы мемлекеттік сөз алаш тілі боп табылады. Алаш тілімен қабат Орыс тілі мемлекеттік органдар бен тұрғылықты өзін-өзі билеу органдарында дағы қолданылады. Әлқиса бірге Мемлекет Қазақстан халықтарының гүлденуі пен білік алуына қормалдық жасайды. Қазақстан Республикасының конституциялық құқығы мәртебесінің басты элементі оның жырақ елдермен халықаралық қатынастарға құқығы боп табылады. Қазақстан Республикасы epіктi мемлекет есебінде халықаралық әрі мемлекетаралық шарттар жасасады, халықаралық ұйымдардың жұмысына қатысады, Ұжымдық қауіпсіздік ұйымдарының әм өңірлік одақтардың мүшесі бола алады. Қазақстан Республикасында бұл қадамдарға негіз болатын бар низамды тұлғалар барлық. Біздің алаш әкеміз Эль Болам қайда-Тири Бесігін: араз-құраз үскі егемен отан болсақ, ұрпағымызға Отанға деген сүйіспеншілікті ұялатуымыз тиіс, - деді. Бүгінде Бостан Қазақстан Республикасының сабаздары пен оның саяси әрі әлеуметтік дамуы үшін туған жер аумағында тұратын түрлі мемлекеттер бен олардың құқықтық жүйелерінің ерекшеліктерін зерделеу асаси. Осыған қатысты Мемлекет бастаушысы Н.Ә. Назарбаевтың сөздерінде бірқилы маңыз бар:егер үскі мемлекет болғымыз келсе, жырақ дәуір бойы өз мемлекетімізді құрғымыз келсе, онда үскі қауым руханиятының бастауын түсінуіміз тиіс. Мата қызметтің объектісі Қазақстан Республикасының егемендігі жә оның тәуелсіздігі боп табылады. Мата еңбектің мәні Қазақстан Республикасындағы егемендіктің конституциялық-құқықтық мәртебесін, олардың өзгеруі пен өзді-өзі байланысын сипаттайтын түбегейлі ұғымдар бен институттар, сондай-ақ нормативтік құқықтық актілер әм саяси партиялардың қызметін жөндемділеу уақытында оларды ұстау тәжірибесі боп табылады. Курстық еңбектің мақсаты: саяси партияларды Қазақстан Республикасы Егемендігінің түсінігі пен тұжырымдамасы, олардың елде егемендігін жар салу санатында іздестіру. Кезмал шаруаның мақсатына алдағы міндеттерді ағыту арқасында жасақ жеткізуге болады:: Егемендіктің теориялық сипаттамаларын, мазмұнын әлі тарихи негіздемесін іздестіру; Қазақстан Республикасын егемен мемлекет есебінде зерттеу; Қазақстан Республикасының Егемендігі тарапты декларацияның Конституциялық сипатына пікip. Тақырыпты зерттеу деңгейі. Қазақстан Республикасының егемендігі тақырыбындағы курстық қызметте әзіргі уақытта Қазақстан Республикасының егемендігі, оның табиғаты тағы жалпы декларациясы қарастырылады. Курстық еңбектің құрылымы. Қазақстан Республикасы Парламентінің конституциялық-құқықтық дәрежесі жөніндегі курстық шаруаның көлемі кіріспеден, пар тараудан, қорытындыдан әрі әдебиеттер тізімінен тұрады.

1 ЕГЕМЕНДІКТІҢ ТЕОРИЯЛЫҚ ТҮСІНІГІ МЕН ЖАЛПЫ МАЗМҰНЫ
1.1 Егемендіктің теориялық сипаттамасы

Конституциялық құқық ғылымында егемендік ұғымы тым түбірлі әрі күрделі таным. О мемлекет әлі құқық жөнінде ғылымның, конституциялық құқық ғылымының әлі жарғы ғылымының бірқыдыру бейсауат салаларының ажырамас бөлігі боп табылады. Сондықтан егемендік тұжырымдамасын қалыптастыру әм дамыту, Қазақстан Республикасының мемлекеттік егемендігін қалыптастыру әм тәртіптеу мәселесі феодалдық-буржуазиялық әлі кеңестік кезеңдерде егемендікке деген көзқарастарды әділетсіз пен саралауды әлі өткінші заманда жә бүгінгі күні қалыптасқан тиесі тұжырымдамаларды қамдау талаптарына сәйкесті қарауды ынта етеді. Жалпы, егемендік категориясы-бұл өркениет институты есебінде мемлекеттің мәнін ашатын саяси тағы құқықтық категория. Егемендік институтының мәні пен тамырларын ұғу үшін алдыменегемендіктерминіне зер ақтару қажет. Ажар түрлі Штаттарда о тиесі түрде аударылады тағы атақты бірey-мipey мағынаға қожайын. Мәселенки, егемендік сөзі ағылшын, француз жә неміс тілдерінде пара-пар мағынаға қожа. Кездеме ілгері, алға қожалық, Бостан дегенді білдіреді. Орыс тіліндегі егемендік сөзі өзін-өзі қамтамасыз істеу, өзін-өзі басқаруұғымдарына сай келеді деп саналады. Алаш тілінде егемендік термині егемендік ұғымына үйлесімді келеді, демек теңдік, тәуелсіздік әрі хұқықтылық. Егемендік ұғымының ғылыми-теориялық анықтамасын қарастыра отырып, саяси әлі мизам ғылымдары егемендік ұғымын, оның ілімін үшбу терминді енгізген адам Боденнің есімімен байланыстырады. О алдымен мәрте егемендік тұжырымдамасын өзінің Мемлекет кітабыатты еңбегінде мемлекеттің басты белгісі есебінде тұжырымдады. Оның айтуынша, егемендік-бұл мемлекеттің есепсіз әлі опалы күші. Мемлекет турасында әдепкі кітабының X тарауында о егемендіктің ерекшеліктерін анықтайды тағы егемендіктің ерекшеліктері есебінде егемендіктің Күшін елдблдей емес, сарық Мемлекет басшысының, яки бірey-мipey пенденің күшін анықтайтын нақтылы өлшемдерді қарастырады. Атап Айтқанда, Дж. Боден егемендіктің ендігі 5 күре белгілерін анықтайды:: біріншісі-магистрлерді тағайындау тағы әрқайсысы үшін лауазымдық міндеттерді үлеу; екіншісі-заңдарды қабылдау, жоғалту әм жария ету; үшіншісі - айқас жар салу әм тыныштық құру; төртінші-барлық магистрлер бен сабаздар үшін Жоғарғы Соттың болуы; бесінші-бұл мизам қылмыскерді кешіруге я оның жазасын жеңілдетуге мұрша бермейтін кінәрат пен кешірім зат құқығы. Тиесі мәселені одан әлі зерттеу халықтық егемендік идеясына әкеледі. Оның негізін қалаушы-Ж. Ж. Руссо. Қоғамдық ымыра яки саяси құқық қағидасы турасында еңбегінде олкөпшіліктің ортақ еркіне негізделген әкімдік егемендік деп аталадыдеп көрсетті. Әлқиса бірге о егемендікті монархия, бекзаттар, Парламент түрінде мойындамады, егемендіктің бірey қана тақырыбын - халықты мойындады. Қажетінше, Ж. Руссо құзырдың тұма көзі, бастау көзі маңырама қауым деген идеяны жоғары тартты. Біріншіден, мәжіліс заманындағы егемендік ұғымын анықтауға келгенде, үскі Мәслихат мемлекеттілігінің ғалымдары егемендікті негізінен мемлекеттің, мемлекеттік бұйрықтың ажырамас мәні, қасиеті (қасиеті,) ішінара мемлекеттік құзырдың я мемлекеттің жағдайы санатында қарастырғанын көреміз. Атап айтқанда, қаума ғалымдарының бірі А. Лепешкин егемендікті мемлекеттік бұйрықтың белгісі, қасиеті есебінде қарастыра отырып, кездеме сыртқы мемлекеттермен қарым-қатынас функциясын еткеру уақытында баршылық әрі әстілі мемлекеттік әмірге бағынышты емес деген пікірін білдірді [3, 266 Б..] И. Д. Левин әлқиса бірге үшбу контексте егемендікті анықтайды, демек егемендік - кезмал мемлекет өз аумағында мейлінше күшке қожа әм бейсауат мемлекеттерден epіктi [4, 64-бет.] Алдағы ғалымдар-В. А. Доронин, Н. А. Ушаков, и. Д. Левин әлі басқалар. тиісті суреттемені жасай отырып, мемлекет өз еңбектерінде таптық егемендіктің түсінігі пен мәнін анықтап, оны КСРО жағдайымен шектеді. Атап айтқанда, Доронин и. о. егемендік-бұл билеуші таптың мемлекеттік билігінің қасиеті. Осылайша, о мемлекеттің функцияларын жүзеге асыру уақытында кез-келген бөтен жарлыққа epіктi екенін көрсетті [5, 40 б..] Қысқасы бірге, и.Д. Левиннің пікірінше, таптық диктатура егемендіктің өзегі, мәні [4, б. 64.] N. A. Ушаков үшін егемендік барлық мемлекеттің кepeктi саяси әм құқықтық меншігі боп табылады. Кездеме мәслихат заманында қарастырылған көзқарастарға тұлға жалпы қатер: егемендік-бұл мемлекеттік әмірдің қасиеті әрі оның мәні мемлекеттік құзырдың (әмірдің) таптық сипатында жатын. Үскі егемендікті кеңестік мемлекет қайраткерлері анықтаған мемлекеттің белгісі, қасиеті есебінде белгілей алмаймыз. Егемендік-бұл толыққанды жә функционалдық тұрғыдан бостан мемлекеттік әкімдік. Мемлекеттік бұйрықтың бірлігін, үстемдігі бен тәуелсіздігін анықтайтын мемлекеттің мәні. Нәумез солай болса, үскі егемендіктің өзі мемлекеттің мәні екенін көрсете аламыз. Егемендікті мемлекеттің мәні санатында тану мемлекеттің егемендіксіз я егемендіксіз мемлекеттің баршылық екенін түсінумен барабар. Мемлекет әм құқық теориясына үйлесімді, мата нонсенс деп саналады, кәнеки саяси теорияға лайық - кешірім, сепаратизм. Әдетте, сандаған мемлекеттерде егемендік ұғымы мемлекеттік егемендік жөнінде әдейілеп актілерде (мемлекеттік егемендік хақында Декларация тағы т.б). яки мемлекеттің Асаси Заңында берілген. Қазақстан Республикасы Конституциясының растама сөздігіне үйлесімді, Республиканың егемендігі-бұл мемлекеттік әмірдің бірлігін, үстемдігін әм тәуелсіздігін анықтайтын мемлекеттің мәні [6, 43-бет.] Дүр (көне) оқымысты, академик С.А. Сартаев айтқандай: сандаған атақты ғалымдардың еңбектерінде мемлекет, мемлекеттік әкімдік әлі мемлекеттік егемендік категориялары күрделі әлеуметтік-саяси тағы құқықтық құбылыс есебінде қарастырылады. Сонан кері мемлекет, мемлекеттік әкімдік әм егемендік баршылық аспектілерде жан-жақты ашылады. Осылайша, мемлекеттің дамуы пен ілгерілеуі-бұл мемлекеттік қожалық мен мемлекеттік егемендіктің мәніне өзгерістер енгізетін табиғи әрі тарихи процесс. Егемендіктің функциясы бесаспап әм шығармашылық. Кездеме оның мәні таптық әлеуметтік емес болғандықтан болады. Егемендік-бұл да әлдекім саяси әрі құқықтық құбылыс әм о алдағы әлеуметтік-саяси рәміздермен сипатталады: ел, милләт тағы мемлекет. Егемендіктің кездеме белгілері дара боп табылады жә олардың арасында айтулы әлдебіреу объективті байланыстар пен Ұжымды бар. Көптеген елдерде ел жарлықтың бұлақ көзі, субъектісі санатында танылады жә жарлықты жүзеге асырады. Тиесілі мәселені Қазақстан Республикасының Конституциясымен реттеуге келетін болсақ, 3-бапта мемлекеттік құзырдың бірме-бір бастауы-халықдеп көзделген. Кезмал конституциялық нормада мемлекеттік қожалық халықтан келеді, сәйкесінше о маңырама Халыққа іс етеді. Мата ұғыныс егемендік - жаран ұғымының мәніне сілтеме жасайды. Керегінше, егемен мемлекет халықтың егемендігін сақтайды тағы гарантия береді. Мемлекеттік егемендік дүр әлдебіреу қомақты, бұл аумақтық шекаралардағы халықты тағы мемлекеттік құзырды қамтиды. Жалпы, мемлекет-бұл халықтың мейлінше билігін, ұлттық егемендік бен мемлекеттік әмірдің үстемдігін біріктіретін құқықтық форма. Осылайша, егемендік Ұлттық, ұлттық жә мемлекеттік егемендіктің бірлігін көрсетеді. Атақты оқымысты С. М. Сәбікеновтің пікірінше, егемендік үш түрлі өрелі құқықтық санаттың бастауы боп табылады: мемлекеттік егемендік, халықтық егемендік әлі ұлттық егемендік [8.] Дәріпті ғұлама профессор Ғ. с. Сапарғалиев атап өткендей, ұлттық егемендік ұлттың өз тағдырын өзі тауып, мемлекеттік, экономикалық тағы рухани салаларда өзін-өзі танытуынан көрінеді [9, 140-бет.] Халықтық егемендік-бұл халықтың жете күші, демек халықтың саяси, әлеуметтік-экономикалық мүмкіндіктерге қожа болуы, қоғамдық әм мемлекеттік істерді басқаруға қатысуы. Халықтық егемендік демократиялық қоғам бен Низам Үстемдігі мәнінің мазмұнынан бөлінбейді. Халықтық егемендік-кез-келген мемлекеттің демократиясының елесі. Халықтық егемендік егемендіктің бөгде жарғыны категорияларына (Ұлттық, мемлекеттік) қарағанда маңызды жә шешуші санатында түсініледі. Мемлекеттік егемендікті ішкі мемлекеттік жарлықтың үстемдігі әлі сыртқы саясаттағы Тәуелсіздік деп анықтауға болады. Мемлекеттік бұйрықтың егеменді қасиеттері санатында өктемшілік бен тәуелсіздік оның саяси жә құқықтық маңыздылығын көрсетеді, о сәйкесінше мемлекеттің ішкі жә сыртқы қызметінде дәріпті бірey формада көрінеді. Мемлекеттік бұйрықтың Үстемдігі (Үстемдігі) мемлекеттің күллі аумағында бірөңкей құқықтық ретті орнатудан көрінеді. Алдағы қасиет, мемлекеттік егемендіктің белгісі-мемлекеттік бұйрықтың (мемлекеттің) сыртқы саяси тәуелсіздігі оның бейсауат мемлекеттерден тәуелсіздігін көрсетеді. Керегінше, кез-келген мемлекеттің мәшһүр бірey-мipey мемлекеттің ішкі істеріне араласуға құқығы жоқ, себебі о егемен мемлекет. Мемлекеттік егемендіктің құрамдас бөліктері қоғамның саяси, экономикалық жә әлеуметтік құрылымымен, сондай-ақ мемлекеттің әлеуметтік тұрақтылығымен анықталады. Әлқиса, егемендік дегеніміз немесе Қазақстан Республикасы Конституциясының ілгеріде келтірілген түсініктеме сөздігіне үйлесімді егемендік дегеніміз - мемлекеттік құзырдың бірлігін, үстемдігі пен тәуелсіздігін анықтайтын мемлекеттің мәні. Аталған қасиеттер (мемлекеттік жарлықтың бірлігі, Үстемдігі, тәуелсіздігі) тығылтаяң қатысты жә олар халықты мемлекет азаматтарының мемлекеттік-құқықтық қауымдастығына ортақ әм теңдей құқықпен топтастырады.
1.2 Егемендіктің мазмұны

Егемендіктің түбірлі өзгешелігі - онда ілгері мемлекеттік органдардың болуы. Қазақстан Республикасының Парламенті низам шығару қызметін жүзеге асыратын едің ілгері өкілді орган боп табылады. Парламент пар Палатадан: Мәжілістен тағы Сенаттан тұрады. Олар опалы еңбек істейді. Қаума депутаттарын тіке жігіттер сайлайды. Сенат депутаттарының көпшілігін мәслихаттар сайлайды. Сенаттың жұма мүшесін Президент тағайындайды. Президент-мемлекет басшысын жігіттер сайлайды. Президент мемлекеттің ішкі жә сыртқы саясатының маңызды бағыттарын айқындайды. Президент мемлекеттік құзырдың баршылық деңгейлерінің келісіп іс істеуін қамтамасыз етуге қажет. Қазақстан Республикасының Үкіметі атқарушы әмірлі ұлттық ауқымда жүзеге асырады. О атқарушы органдар жүйесін басқарады. Атқарушы органдардың жүйесіне министрліктер, мемлекеттік комитеттер, комиссиялар, кәлла басқармалар жә тұрғылықты атқарушы органдар -- облыстық, кенттік, аудандық, ауылдық, селолық әкімшіліктер кіреді. Атқарушы органдардың өкілеттіктері заңдармен әлі әдейілеп ережелермен айқындалады. Әдейі құқық құптау органдары бар-соттар, ішкі істер органдары, қауіпсіздік органдары, прокуратура. Олардың ішкі құрылымы пен өкілеттіктері әдейілеп заңдармен анықталады. Некенің дағы бірey асаси белгісі-өз азаматтығының болуы. Азаматтыққа қатысты мәселелер Конституцияда, Кісілік турасында низамда әм Президенттің Низам күші барлық жарлықтарында қарастырылған. Азаматтық-бұл пенделер бен мемлекет арасындағы табанды саяси тағы құқықтық байланыстардың жағдайы. Мемлекет әм оның органдары азаматтардың өз құқықтары пен бостандықтарын еңбекке асыруы үшін кepeктi жағдайлар жасауға керек. Азаматтардың құқықтары пен бостандықтары бұзық жағдайда лауазымды кісілер бен құқық мақұлдау органдары кінәлілерді тиесілі жауаптылыққа тартады. Жігіттің міндеттері Конституцияны, заңдарды сақтау, мемлекеттік шежіре, тілдерді, баршылық ұлттардың әдеттерін, дәстүрлерін әспеттеу әрі елдің экономикалық күшін арттыру боп табылады. Егемендіктің дағы бірey-мipey күре белгісі-басқа мемлекеттермен қарым-қатынас нәрсе мүмкіндігі. Қазақстан Республикасы Біріккен Ұлттар Ұйымының әрі жат тағы халықаралық ұйымдардың мүшесі боп табылады. О сандаған алшақ елдермен елшілік қатынастар орнатты. Үскі олармен саяси, экономикалық, мәдени жә бөтен те мәселелер бойынша халықаралық келісімдер жасастық. Үшбу мақсатта Қазақстан Республикасының Конституциясы Президентке, Парламентке әрі Үкіметке кepeктi өкілеттіктер берді.

1.3 Егемендіктің тарихи негіздемесі

1990 жылғы 25 қазанда Алаш КСР - інің Жоғарғы Кеңесі тарихи басты құжат-Қазақ КСР-інің Мемлекеттік Егемендігі жайында Декларацияны қабылдады, о Қазақстанның азат, шынайы егемен мемлекет есебінде қалыптасуы үшін алғышарт жә. Кездеме акт бәрі әлемге Алаш КСР-нің егемендігін көрсетті. Декларацияның 1-тармағында Алаш КСР бөгде республикалармен біргe Егемен Республикалар Одағына өз еркімен қосылатынын тағы олармен шарттық негізде қатынастар құратынын көздейді. Қысқасы қоса Декларацияда Алаш КСР егеменді мемлекет санатында тиесілі Одақтан ерікті шығуға құқығы баршылық екенін білдіретін норма көрсетілген. Тиесі актіде Алаш КСР-і егемен мемлекет боп табылатындығы әм республика ішіндегі мемлекеттік жарлықтың ұлықтылығы, тәуелсіздігі пен толықтығы осыған негізделгені, қанеки сыртқы қатынастарда о Одақтық шартта белгіленген шеңберде мұндай қасиеттерге қожа екендігі түсіндіріледі. Одан әлі Алаш КСР-і республикадағы саяси, экономикалық, әлеуметтік тағы ұлттық-мәдени құрылысқа, оның әкімшілік-аумақтық құрылысына қатысты баршылық мәселелерді дара шешеді, мемлекеттік әкімдік мен билеу органдарының құрылымы пен құзыретін, сондай-ақ Республиканың рәміздерін айқындайды. Көріп отырғанымыздай, Алаш КСР Мемлекеттік Егемендігі жайлы Декларация республиканың шынайы егемендігін заңнамалық бекітудің бастамасы жетті. Әйткенмен, ілгеріде аталған профессор Г. Сапарғалиев мемлекеттік егемендік жайлы декларацияда жұмыс жүзінде тәуелсіздік болмағанын атап өтті. Ол үскі қараған Алаш КСР егемендігін айқындайтын декларативтік нормалар пен ережелер баяғы Алаш КСР Конституциясында бекітілгенін атап өтіп, КСРО жағдайында егеменді, азат Алаш мемлекеті тарапты айтудың мәнсіз және кәдік еместігін негіздеді [9, 146 бағдар.] Сөйткенмен, дыр саяси әрі заңдық мәні барлық кездеме құжат-Қазақ КСР Мемлекеттік Егемендігі тарапты Декларация Алаш мемлекетінің егемендігін қамтамасыз жасау үшін қызмет жүзінде бар кepeктi жағдайларды жасады әрі жарғыны түрде бекітті. Декларацияның 15-тармағында республиканың егемендік құқықтарын қорғауды Алаш КСР-і бен Одақ жүзеге асырады, қанеки республиканың ажырамас құқығын құрайтын мәселелерді шешуге бірігу оның егемендігін қирату санатында қаралады. Республиканың егемендігін жариялаған бұл тарихи актінің алдағы мәні алаш мемлекеттілігінің алдағы үш түбірлі құқықтық нормаларын құлыптау жетті:: 1) Алаш КСР-інің аумағында Республика Конституциясы бен заңдарының Үстемдігі (Үстемдігі) бекітілген, керегінше, одақ өз еркімен берген мәселелерді қоспағанда, Одақ заңдары пен оның алға органдарының қағай та актілері кәззап жағдайда Алаш КСР-інің өз аумағында оның қолданысын доғару құқығы бар. Декларацияның бұл нормасы тарапты оқымысты А.К. Котов былай деді: Алаш КСР Конституциясының 1978 жылғы нормалары... 1977 жылғы КСРО Конституциясының нормалары әбден сақталған кезде о одаққа қорқыныш төндірмеді, ұлттық ерекшеліктер бен әлеуметтік-экономикалық өрлеу қажеттілігін ескере отырып, өз аумағында мизам шығаруда егеменді құқықтарға қожа болуға беталыс ащы [10, 60-бет.] Кезмал акт республиканың мизам шығарушылығына егемендік бере отырып, оның бауырастай жарғы шығарушылықта Егемен болуына мұрша берген ресми құжат жетті. 2) Алаш КСР экономикалық жүйесінің негіздері бекітілді. Атап айтқанда, республиканың баршылық ұлттық байлығы - жер әлі оның жер қойны, су, көк кеңістігі, өсімдіктер бен хайуанаттар бағы, бейтаныс дағы табиғи ресурстар, халықтың мәдени әлі тарихи қазыналары, тайлы-таяғы экономикалық, ғылыми-техникалық әлеуеті тәк-тәк кәне Алаш КСР-інің меншігінде боп, мемлекеттік егемендіктің негізін құрайды деп мәлімделді, республикада тарихи-мәдени әм ғылыми-техникалық әлеует тәк-тәк кәне Алаш КСР-інің меншік нысандарының алуан түрлілігі, алуан түрлілік бен еркіндік қамтамасыз етіледі, оларды қорғауға гарантия беріледі. Декларация Алаш КСР-інің артықша меншігінде республиканың табиғи ресурстарының, экономикалық әрі ғылыми-техникалық әлеуетінің болуын белгілейді, Алаш КСР-інің мемлекет үлесіне сәйкесті алмаздарды, валюта қорлары бен Алтынды біргe алғанда, жалпыодақтық мүліктегі өз үлесіне құқығы баршылық екендігі айқындалады. Мемлекеттік бюджетті құруға, саяқ қалыптастыруға, рамат тағы одақтық-республикалық кеден жүйесін ұйымдастыруға құқығы барлық екендігі жайлы Мемлекеттік ұлттық мәлімдемені, Алаш КСР-інің өзінің қаржы-кредит жүйесін егемен мемлекет санатында айқындайды, өзінің реттеуін әуел мәртебе тапты.
3) Декларация Қазақстанның конституциялық-құқықтық мәртебесін халықаралық қатынастардың толыққанды субъектісі санатында айқындады. О Алаш КСР-індегі мемлекеттік әкімдік республика ішінде кәне емес, одақтық шартта белгіленген сыртқы қатынастарда та басым, epіктi тағы әбден екенін бекітті. Декларацияға (6-тармақ) сай республиканың сыртқы егемендігі шектелді, яки Алаш КСР-інің сыртқы қатынастарындағы егемендіктің (басымдық, Тәуелсіздік, етжеңділік) жай-күйі одақтық Шартпен айқындалды. Кезмал Алаш КСР-нің мемлекеттік егемендігі маңырама қағаз жүзінде кәміл (толығымен) 100 пайыз болған жоқ дегенді білдіреді. Оның қоса, кездеме мәселе болған жоқ. Үскі КСРО одақтық шарт жасасқанға шейін ыдырағанын тарихтан білеміз қой. Бұл себепті Алаш КСР тиесі декларацияны қабылдаған жә жариялаған жә одақтық құрылымда болған сәттен бастап оның сыртқы қатынастарда егеменді әрі бостан болғаны жөнінде тұжырым жасауға негіз барлық деп айтуға болады. Декларацияның 14-тармағы Алаш КСР-нің Сыртқы егемендігін куәландыратын мән-жайларды көрсетеді. О Алаш КСР-інің халықаралық қатынастардың бостан субъектісі болуға, сыртқы саясатты өз мүддесі үшін айқындауға, дипломатиялық әлі консулдық өкілдіктермен алмасуға, Біріккен Ұлттар Ұйымы пен оның мамандандырылған мекемелерін біргe алғанда, халықаралық ұйымдардың қызметіне қатысуға құқығы барлық екенін белгілейді. Артықша айтқанда, республиканың сыртқы қатынастарда де егеменді екенін көрсететін негіздер анықталды. Декларацияның ендігі асаси тармағы жат низамды міндеттемелермен қоса, бұл декларацияда жалпыадамзаттық құндылықтарды тану шеңберінде алаш ұлтының тағдыры үшін жауапкершілікті мойындау жетті. Кездеме норманы енгізу мемлекеттің Алаш тілі бен мәдениеті хақында қамқорлығын көрсетеді. Кәне тарихи ұлттың дамуы үшін мемлекеттің жауапкершілігін құлыптау Халықаралық құқықтың жалпыға барабар танылған нормасы боп табылады. Алаш ССР-нің Мемлекеттік Егемендігі турасында декларациясы тұңғыш қайтара Алаш ССР-інде мемлекеттік әкімдік бұйрықтың низам шығарушы, атқарушы тағы сот тармақтарына бөлінгенін анықтады. Низам шығарушы құзырды Алаш КСР Жоғарғы Кеңесі жүзеге асыратыны анықталды. Президент республиканың бастаушысы боп табылады әм ілгері әкімшілік әрі атқарушы құзырға қожа, Алға Сот билігі Алаш КСР Жоғарғы Сотына лайық реттелді. Тұтастай алғанда, Алаш КСР-інің Мемлекеттік Егемендігі турасында Декларацияның қабылдануы біздің Республикамыздың бостан, өркениетті мемлекет санатында дамуындағы көрнекті оқиға жетті. Кездеме акт қоғамдық дамудың қалыптасуының Социалистік кезеңінде қабылданғанына қарамастан, Қазақстанды өзінің дүниетанымы, дәстүрлері пен өсу перспективалары барлық егемен мемлекет санатында әуел қайтара жария ете отырып, бұрынғысынша мемлекеттік тағы қоғамдық өмірде едің ілгері мекенжай алады. Қажетінше, декларацияда келешек Epіктi Қазақстан Республикасының шынайы егемендігінің баршылық белгілері: оның аумағының бірлігі пен жасақ сұғылмаушылығы, азаматтығы, мемлекеттік әмірдің тәуелсіздігі бен толықтығы, мемлекеттік бюджет, халықаралық қатынастардың тәуелсіздігі, мемлекеттік тәуелсіздіктің классикалық рәміздері - Елтаңба, Жаңа, Әнұран, меншікті ұлттық валюта көрсетілген. Декларацияда республиканың тағдыры пен мәртебесін, оның әзір федерациядағы, Одақтық мемлекеттегі орнын анықтайтын, экономика, мәдениет, мизам шығару әрі аумақтық кеңістік салаларындағы жарлықты күшейтудің ауқымы бен шектерін айқындайтын асаси ережелер баяндалған, - деді Қазақстанның таныс академигі С.З. Зиманов. Декларация Қазақстанның азат мемлекет есебінде дамуына негіз болған басқы қарыш болды. Егемендік - (французша souverainete - жоғарғы әкімдік) - мемлекеттің сыртқы саясаттағы әбден тәуелсіздігі әрі елдің ішкі саясатындағы мемлекеттік әмірдің бәрінен ілгері тұруы. Егемендік ұғымын алдымен дүркін XVI ғасырда француз ғалымы Адам Боден қолданған. Мата түсінік қоғам дамуының түр кезеңінде әртүрлі мағынаға қожайын жә. Әзіргі уақытта мемлекеттік құзырдың үстемдігі бен тәуелсіздігі егемендіктің саяси тағы құқықтық мәнін білдіреді әрі ішкі әлі сыртқы саясатта елес табады. Кезмал үстемшілдік қоғамдық ретті құру тағы мемлекеттік органдарда құқықтық жүйелі сақтау, лауазымды адамдарға әрі лауазымдары жоқ адамдарға тепе-тең міндеттерді табыстау, теңдей құқықтарды қамтамасыз қылу қабілетінде көрінеді. Сыртқы саясатта рең мемлекет жат мемлекеттің егемендігін ескерместен қарсы тұра алмайды. Сондықтан егемендік бен тәуелсіздікті өзді-өзі сыйлау қағидаттары халықаралық қатынастар бен халықаралық құқықтағы іргелі проблема боп табылады. Оның маңызды шарты азат мемлекеттердің әлеуметтік-саяси жағдайының ерекшеліктері, халықтың саны пен аумақтың мөлшері әм т.б. бір-бірімен жағдайларға қатысты араласулар теңдес дәрежеде жасалады. Мата қағидалар БҰҰ Жарғысында әрі бірталай халықаралық келісімдерде бекітілген. Халықаралық қатынастарда мемлекеттер бір-бірімен өзді-өзі іс-қимыл жасай отырып, өз әрекеттерін егемендікті қастерлеу қағидаттарының дүр әлдекім ережелеріне бағындырады. Дәл осындай ережелер қарызды болады әм ымыра жасалған сәттен бастап баршылық мемлекеттер үшін халықаралық құқық нормаларына айналады. Әлқиса біргe, егемендік бұл мемлекетті құрайтын ұлттың саяси билігін қорғауы тиіс. 1990 жылғы 25 қазанда Қазақстан өзінің егемендігін жариялады. Алаш КСР Мемлекеттік Егемендігі турасында Декларация Қазақстанның тәуелсіздігін құру жолындағы бастапқы қарыш жә. Онда елдің саяси тағы құқықтық тәуелсіздігі бағдарламасы әзірленді. Бұл бағдарлама негізінде 1991 жылғы 16 желтоқсанда Қазақстан Республикасының мемлекеттік тәуелсіздігі туралыКонституциялық низам қабылданды.

1 ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНЫҢ КОНСТИТУЦИЯЛЫҚ ҚҰҚЫҚ СИПАТТАМАСЫ

2.1 Қазақстан Республикасы егеменді мемлекет

Қазақстан Республикасының Конституциясы мемлекетіміздің егемендігі пен тәуелсіздігін белгіледі. Қазақстан мемлекетінің егемендігі мынадай ерекшеліктермен сипатталады: Қазақстан мемлекетінің тарихи қалыптасқан аумағы барлық. Қазақстан бес елмен шектеседі: Ресей, Шүршіт, Өзбекстан, Қырғызстан тағы Түркіменстан. Біздің мемлекетіміздің аумағы біртұтас әм шеру сұғылмайды. Біздің мемлекетіміздің аумағына бөлек мемлекеттің басып кіруі агрессия деп аталады. Халықаралық құқық агрессияны айыптайды. Конституцияда көрсетілгендей, Қазақстан өзге мемлекеттермен тату қоңсылық, олардың ішкі істеріне араласпау, дауларды бітім арқасында ағыту әм едің алғаш Қайратты Күштерді қолданбау саясатын жүргізеді. Республикаға қарсы агрессия жасалған не бәйтөбет тіке қапер төнген жағдайда президент республиканың жамиғы аумағында яки қайсыбір жерлерде ұрыс жағдайын енгізеді әлі ішінара яки жалпыға тепе-тең әскери міндеткерлік жариялайды. Қазақстан Республикасының Мемлекеттік шекарасы жөнінде Низамға лайық біздің мемлекетіміз өз аумағын құрлықта, теңізде тағы аспан кеңістігінде Жолан Күштерімен қорғайды. Республиканың шекараларын Республиканың тұтастығына қарсы метр келген іс-қимылды көрсетуге, адамдарды қылмыстық әрекеттерден қорғауға қажет Қазақстанның шекара армиясы күзетеді. Қоғамда боп жатқан процестерге әрі мемлекет қызметінің бағдарына орайлас мата факторлар мемлекеттегі күйзелушілік мен тұрақтандыруға жауап береді. Артқы жылдары экономикалық салада меншіктің қыруар деңгейлі жүйесі қалыптасты тағы бар элементтерді қамтитын экономиканың әзір құрылымы қалыптасуда. Өндірістегі экономикалық саясат, құрылымдық саясатты жұмысқа асыру, алмасуды дамыту, өндірістік технологияларды жаңарту, сауда - осының күллі мемлекеттің міндеті. Шаруа жолдар бен қаракет істеуден, сондай-ақ Мемлекеттік ұйымдастыру әлі жөндемірек функцияларын бұл процестерге енгізуден тұрады. Монополиялық мемлекеттік жоспарлау кезеңінде мемлекеттік функциялар пен басқарудың командалық жолдары бірінші орынға шығады.
Біріншіден, о экономика бен экономиканы есепке қысқарту, қадағалау әм сараптау функцияларын ұйымдастырады. Көрнекті бірey-мipey тарихи яки әлеуметтік жағдайда қолданыстағы модельдерді көшіруге жә қайталауға бағдар берілмейді. Егемен Қазақстан Республикасының Мемлекеттік рәміздері - Елтаңбасы, Туы, Гимні барлық. Олар Қазақстанның тарихи өрістеу жолдарын көрсетеді. Барлығы мемлекеттік рәміздерді құрметтеуі қажет. Залдарда оларды тұтыну тәртібі белгіленген. Қазақстан мемлекеті атам заманғы алаш жеріне негізделді. Қысқасы, алаш ұлты - кезмал этникалық топыр болғандықтан, үшбу аумақта ертедегідей барлық болғандықтан, мемлекеттің үшбу милләт деп аталуы табиғи әм мизамды. Алаш тілі-жалғыз ресми сөз. Бейтаныс ұлттардың тілдеріне байланысты кемсітушілікке бағдар берілмейді. Орыс тілі ресми түрде мемлекеттік ұйымдарда әм тұрғылықты өзін-өзі билеу органдарында қолданылады. Ұлтына қарамастан, баршылық азаматтарға барабар құқық беретін Қазақстан Республикасының Конституциясы олардың тату тұруы үшін құқықтық негіз жасайды. Сондықтан Қазақстан-ұлттық мемлекет. Кезмал тұрмыс Конституцияда бекітілген мемлекет бен оның органдарының қағидаттарында нақтылы жазылған. Біріншіден, мемлекет мен оның органдары қоғамдық мәміле бен саяси тұрақтылықты қамтамасыз етуді рай қылуы қажет. Қоғамдық келісім-бұл әлеуметтік топтар бен әртүрлі ұлттар арасындағы қайшылықтар бен қарама-қайшылықтардың алдын азайту. Бұндай ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.