Орта мектептерде химияны оқытудың мақсаттары
МАЗМҰНЫ
Кіріспе ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .3
I бөлім. Орта мектеп химия курсын оқыту үрдісі және оқытудың мақсаттары мен міндеттері ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..5
Орта мектеп химия курсын оқыту үрдісі ... ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... 5
Орта мектептерде химияны оқытудың мақсаттары мен міндеттері ... ... ... .6
Химия ғылымының ұғымдарын дамыту негіздері ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... .11
ІІ бөлім. Орта мектеп химия курсында химиялық байланыс және заттардың құрылымын оқыту әдістемесі ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...13
Орта мектептегі химия курсы мазмүпының қалыптасу кезеңдері ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..13
Химия курсын мазмұна мен оқытуға қойылатын дидактикалық талаптар ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..17
Химиялық байланыс және заттың құрылымын оқып-үйренудің маңызы ... ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .21
Қорытынды ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...26
Пайдаланылған әдебиеттер тізімі ... ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..28
Кіріспе
Курстық жұмыстың тақырыбы Орта мектеп химия курсында химиялық байланыс және заттардың құрылымын оқыту әдістемесі. Орта мектептерде химияны оқытудың мақсаттары. Жеке оқу пәндерінің мақсаты қоғамның мектеп алдындағы әлеуметтік талаптарымен анықталады. Мақсаты - қоғамдағы түбегейлі өзгерістерді жүзеге асыра алатын жан-жақты жетілген, өз ісіне сенімді адамды тәрбиелеу. Осы мақсатқа жету үшін студенттер табиғат, қоғам және адам және оның жұмысы туралы білім жүйесімен қаруланады, ақыл-ой, адамгершілік, эстетикалық, дене тәрбиесін береді, ғылыми және адамгершілік көзқарастардың, қабілеттердің максималды дамуына қажетті жағдайлар жасайды. Жасөспірім кезінде мектеп азаматтық парыздың, ел мен жер үшін жауапкершіліктің қасиеттерін бойына сіңіреді, шығармашылық пен еңбекке, өзін-өзі басқаруға дайындайды.
Химияны оқыту, білім беру және тәрбиелеу мақсаттарының бірі -- оқушыларға химияны саналы, жүйелі әрі баянды меңгерту. Ол ұғымдар жүйесін дүрыс меңгеруге байланысты.
Сондықтан химияны оқыту әдістемесіне ғылыми анықтама бере отырып, ғылымның қай саласына жататынын, зерттеу нысанын, жалпы оқыту барысын, жалпы білім беретін мектептен басқа орта арнаулы және жоғары оқу орындарында химияны оқытуды ескеру қажет. Химияны оқыту әдістемесі қазіргі уақытта кәсіптік білім беретін орта мектептерде, арнаулы орта және жоғары оқу орындарында ғылым ретінде қалыптасты, күрделі зерттеулер жүргізілуде
Орта мектептің химия курсында химиялық байланыс, валенттілік және тотығу күйлері арасындағы байланыс бір мәнді түрде ашылмайды. Заттың құрылымы бойынша анықталатын координаттар саны туралы Дербес деректер келтіріледі. Әдістемелік әдебиеттерде валенттілік рим цифрларымен бүтін санмен көрсетілетіні, белгісі жоқ екендігі айтылған. Тотығу күйі оң, теріс және нөл, бөлшек сан түрінде болатындығына және араб цифрларымен көрсетілетініне назар аударыңыз.
Курстық жұмыстың мақсаты - Орта мектеп химия курсында химиялық байланыс және заттардың құрылымын оқыту әдістемесін талдау.
Курстық жұмысының міндеттері:
Орта мектеп химия курсын оқыту үрдісін талдау;
Орта мектептерде химияны оқытудың мақсаттары мен міндеттерін анықтау;
Химия ғылымының ұғымдарын дамыту негіздерін анықтау;
Орта мектептегі химия курсы мазмүпының қалыптасу кезеңдерін талдау;
Химия курсын мазмұна мен оқытуға қойылатын дидактикалық талаптарын анықтау;
Химиялық байланыс және заттың құрылымын оқып-үйренудің маңызын талдау.
Курстық жұмысының зерттеу әдістері: концептуалды талдау әдісі, салыстырмалы әдіс, компонентті талдау әдісі.
Курстық жұмысының құрылымы: кіріспе, негізгі бөлім, қорытынды және қолданылған әдебиеттер.
І бөлім. Орта мектеп химия курсын оқыту үрдісі және оқытудың мақсаттары мен міндеттері
Орта мектеп химия курсын оқыту үрдісі
Оқу іс-әрекетіне" мұғалім - оқушы"," оқушы - оқу пәні"," оқушы - оқушы"қатысады. Ең бастысы-мұғалім мен оқушы қарым-қатынасының бірлігі мен үйлесімі, мақсаттары мен міндеттері, мазмұны, ұйымдастырушылық формалары, Оқыту құралдары мен әдістері.
Оқыту әрекеті - педагогика, дидактика және әдістеме ғылымдары тұрғысынан түсінуге болатын күрделі үрдіс. Педагогикалық тұрғыдан қарастырғанда оқыту дегеніміз - жасөспірімнің бойына ұжымдық тәрбиені сіңдіру болса, дидиктикалық жағынан алғанда оқыту - білім мазмұнын жасөспірімдерге сабақ беру арқылы жеткізу. Әдістемелік тұрғыдан алғанда оқыту нақты оқу пәнінің материалын жасөспірімдерге жеткізу ісіндегі сабақ беру мен оқытудың бірлігі ретінде қарастырылады.
Жалпы педагогикалық және дидактикалық заңдылықтарға сүйене отырып, химияны оқыту әдістемесі орта мектепте химия пәнінің мақсаттары мен міндеттерін анықтайды. Оларға сәйкес мектептегі химия курсының мазмұны таңдалады. Бұл мазмұн оқулықтар мен оқу құралдарындағы бағдарламаларда көрсетілген.
Елде әлеуметтік қайта құру әрекеттері халықтық білім беру саласын терең қамтиды, мектеп реформасын жүзеге асыру тұжырымдамаларын тудырады. Осыған байланысты жалпы білім беретін мектептер мен сыныптарға және химияны тереңдетіп оқытатын мектептерге арналған бағдарламалар жарияланды. Біздің орта мектептерімізді ізгілендіру және ізгілендіру кезінде бұл бастама жалғасады және оқыту мазмұнын өзгерту артады. Олардың әрқайсысын саралау және ғылыми негіздеу химияны оқыту әдістемесі зерттейтін негізгі мәселелердің бірі болып табылады.[3]
Орта мектеп химия курсын оқытудың мазмұны, оқушыларды химия ғылымымен, оның техникалық негіздерін үйретуді көздейді. Дамыту функциясы химия мұғалімінен әр түрлі деңгейдегі оқушылардың психологиялық ерекшеліктерін дамыту сатыларын терең білуді талап етеді. Химия мұғалімі оқытудың сыныптық жүйедегі (8-9) сабақ беру ерекшеліктерін жете білулері керек.
Оқу үрдісінің құрылысына мынадай элементтер кіреді:
1. Мұғалімнің түсіндірген немесе хабарлаған ақпараттарын, оқулықтан оқып алған білімдерін, ауызша ойлап не жазбаша жоспар тізіп өзінше айтып шығу.
2. Химиялық ұғымдардың, заңдардың, теориялардың не құбылыстардың анықтамасын сан рет қайталап, ойда сақтау.
3. Өткен тақырыптан алған білімдерін, іскерліктерін химияның Келесі тақырыптарын оқығанда пайдалана білу.
4. Химиялық білімдер жүйесін, терминдер мен сөздіктерді дәптерлеріне жазып, қайталап отыру.
Мұғалім мен оқушы қызметі бір-біріне байланысты әр түрлі оқыту құралдарын пайдалануды, сабақта немесе дербес жұмыста үйлесімді қолдануды талап етеді. Оқыту құралдарының көптеген түрлері бар. Оны кестеден байқауға болады. [3]
Орта мектептерде химияны оқытудың мақсаттары мен міндеттері
Орта мектептерде химияны оқытудың мақсаттары. Жеке оқу пәндерінің мақсаты қоғамның мектеп алдындағы әлеуметтік талаптарымен анықталады. Мақсаты - қоғамдағы түбегейлі өзгерістерді жүзеге асыра алатын жан-жақты жетілген, өз ісіне сенімді адамды тәрбиелеу. Осы мақсатқа жету үшін студенттер табиғат, қоғам және адам және оның жұмысы туралы білім жүйесімен қаруланады, ақыл-ой, адамгершілік, эстетикалық, дене тәрбиесін береді, ғылыми және адамгершілік көзқарастардың, қабілеттердің максималды дамуына қажетті жағдайлар жасайды. Жасөспірім кезінде мектеп азаматтық парыздың, ел мен жер үшін жауапкершіліктің қасиеттерін бойына сіңіреді, шығармашылық пен еңбекке, өзін-өзі басқаруға дайындайды. [1]
Осы жалпы мақсатқа сәйкес әр пәнге білім берудегі, ғылым негіздерінен білім берудегі және оқушылардың жан-жақты дамуындағы кешенді тәсілді жүзеге асыру мақсаттары қойылады. Химия пәні студенттерге табиғат пен технология туралы білім беруді, олардың байқау, қабылдау, түсіну және ойлау қабілеттерін дамытуды мақсат етеді.
Бұл мақсаттар болашақта химияны оқыту процесінде жүзеге асырылады, олар:
1. Химия ғылымының негіздерін меңгеру, практикалық істерге қатысу, политехникалық дайындық арқылы оқушыларды үздіксіз білім алуға дайындау;
2. Химия зертханасында, өндірісте, табиғатта және күнделікті өмірде байқалатын сапалы өзгерістерді бақылауға және түсіндіруге үйрету;
3. Химия бойынша алған білімді басқа пәндер бойынша алған біліммен байланыстыра отырып, табиғат туралы ғылыми-материалистік түсінік қалыптастыру;
4. Заттармен, құралдармен, көрнекі құралдармен жұмыс істеу біліктері мен дағдыларын игеру;
5. Оқу процесінде, өмірде, әлеуметтік пайдалы жұмыста білімді, дағдыларды қолдануға үйрету;
6. Оқушылардың ынтасын, дербестігін және білім мен дағдыларды алудағы табандылығын тәрбиелеу;
7. Оқушылардың химияға деген қызығушылығы мен қабілеттерін дамыту, кәсіптік бағдар беру.
Химия пәнінің мақсаттары әр сыныптың химия курсында, олардың жеке тақырыптарында, тақырыптар бойынша өткізілетін сабақтарда нақтыланады. [1]
Химияны оқыту әдістемесінің міндеттері. Оқытудың мақсаты-оқытудың міндеттері арқылы жүзеге асырылатын болжамның нәтижесі. Орта мектептегі химия туралы білім мазмұны химия ғылымының даму дәрежесін ескере отырып, дидактикалық талаптарға сәйкес таңдалады және химия ғылымының негізі деп аталады. Химияның негізі үш салалық білімнен тұрады:
Заттар туралы ілім;
Химиялық теориялар мен заңдарды білу;
Химиялық өндіріс туралы білім. [2]
Химиядан орта білім берудің бірінші міндеті-жаратылыстану ғылымдары арасында химияның орнын көрсету (2-сызбанұсқадан қараңыз).
Әр түрлі күрделілік дәрежесіндегі заттар, олардан пайда болған табиғи және жасанды денелер жаратылыстану ғылымдарымен зерттеледі. Химия, олардың бірі ретінде, зерттеу тұрғысынан физика мен биология арасында орналасқан атомдық-молекулалық деңгейде заттардың бір-біріне айналуының өзгеруін қарастырады. Физикалық химия, ядролық химия, геохимия, биохимия, т.б
2 - сызбанұсқа. Заттар және олардың кездесу түрлері
Химия пәнінен орта білім берудің екінші міндеті - пәнаралық байланыстарды жүзеге асыру. Химия заттардың химиялық қасиеттерін зерттеу және түсіну саласында физиканың әдістері мен теориялық тәсілдерін қолданады. Жер туралы ғылымдар (геология, Минералогия және т.б.) минералдар мен тау жыныстарының өзгеруін олардың құрамына кіретін заттар деңгейінде қарастыруға және түсіндіруге тырысады. Организмдердің тіршілік әрекетінің мәнін физика мен химия заңдарына негізделген молекулалық биология зерттейді. Бұл ғылымдар арасындағы байланыстар әртүрлі, яғни. тек барлармен шектелмейді. Химияны оқыту барысында берілген схемаға сәйкес осы ғылымдар арасындағы қарым-қатынастың мәнін ашу қажет.
Химиялық орта білім берудің үшінші міндеті - табиғаттың тұтастығына, өзара байланысына, ондағы құбылыстардың шарттылығына ғылыми көзқарасты қалыптастыру. Жансыз табиғатты құрайтын минералдар мен жыныстар, тірі табиғатты құрайтын организмдердің денелері заттардан тұрады. Заттардың өздері химиялық элементтердің жүзге жуық атомдарынан тұрады, ал атомдар бірнеше қарапайым бөлшектерден тұрады.
Химия бойынша орта білім берудің төртінші міндеті - орта мектепте химия негізіне кіретін заттар туралы оқу материалын таңдау. Қазір үш Милоннан астам белгілі, олардың саны үнемі өсіп келеді. Ең маңызды міндеттердің бірі-бұл миллонизацияланған заттардың қайсысын және қаншалықты өту керектігін шешу. Заттар туралы білім химиялық элемент, химиялық реакция, Химиялық өндіріс болып табылатын ұғымдардан тұрады.
Химиядағы орта білім берудің бесінші міндеті - химия курсын құрайтын ұғымдар жүйесін, әр жүйеге кіретін жеке ұғымдарды анықтау, оларды зерттеу тәртібін белгілеу.
Пәндер мен ұғымдар теориялық көзқарастар тұрғысынан таңдалады. Олардың бірі теорияны өтуге дайындау үшін, екіншісі бекіту үшін, үшіншісі теория негізінде зерттеу үшін қажет. Мысалы, заттың қасиеттерін, оның атомдық - молекулалық құрылымын, сондай-ақ элементтердің қасиеттерін түсіну үшін атомның құрылымын, Периодтық заңды және периодтық жүйені білу қажет. [2]
Химия саласындағы орта білімнің алтыншы міндеті - орта мектепте оқытылатын теориялардың мазмұнын, деңгейін және орнын негіздеу. Теориялық білім құжаттық материалдарды сұрыптау, түсіндіру және болжау, ұғымдарды анықтау міндеттерін орындайды.
Химия бойынша орта білім берудің жетінші міндеті - орта мектепте химия ғылымының негізіне кіретін өндірістік материалдарды анықтау арқылы оқушылардың политехникалық дайындығын арттыру. Бұл негізді жүзеге асыру үшін химиялық өндірістермен және олардың ғылыми негіздерімен таныстыру, негізгі технологиялық ұғымдарды қалыптастыру, қажетті қасиеттері бар өнімдер, құнды синтетикалық заттар өндірісіндегі химияның мәнін көрсету, қалдықсыз технологияларды құру, химиямен байланысты мамандықтарға кәсіби бағдар мен еңбек тәрбиесін жүзеге асыру қажет.[2]
Химия саласындағы орта білім берудің сегізінші міндеті - табиғатқа ұқыпты қарауды қалыптастыру; химия мен химия өнеркәсібінің дамуымен байланысты ауаның, судың және топырақтың ластануына жол бермеу; минералды тыңайтқыштарды, өсімдіктерді қорғау құралдарын қолданудың тиімді және тиімсіз аспектілерін білу; соңғы уақытқа дейін химияға ерекше құрметпен қарау және оның табиғатқа жағымсыз әсері туралы айту, ағзалар мен адам денсаулығы екі жақты шынайы пікір қалыптастыру.
Химиядағы орта білім берудің тоғызыншы міндеті - оқушылардың танымдық белсенділігін жандандыру, олардың білім мен дағдыларды игерудегі белсенділігін арттыру.
Химия пәнінен орта білім берудің оныншы міндеттері - оқушылардың химияның ғылыми тілін жетік меңгеруі; химиялық әдебиетпен жұмыс істеу біліктері мен дағдыларын қалыптастыру; сөйлеуге, өз ойларын анық, дәл, жүйелі және дәлелді түрде жеткізе білуге үйрету; химияға тән тілдік құралдарды, химиялық символиканы, наменклатураны және терминологияны меңгеру; олардың мәні мен құрылысын білу, химия пәнін түсінуге үйрету. және нақты қолданыңыз.
Химия ғылымының ұғымдарын дамыту негіздері.
Ұғымдарды дамыту негіздері. Химия ғылымьшың, даму барысында теориялық деңгейінің көтерілуіне байланысты, негізгі ұғымдарының мағынасы кеңейіп, тереңдейді. Мектеп курсында әр ұғымның ғылым тарихындағы қалыптасу жолын айнытпай қайталау міндет емес. Дегенмен, оқушылардың әзірлігін, жас ерекшелігін ескеріп, ұғымның мағынасын біртіндеп ашып, дамытуға тура келеді.
Мәселен, зат туралы ұғым мына сызбанұсқаға сәйкес дамытылады; физикалық дене -- ►заттар элементтік құрамы -- ► элементар бөлшектер -- ► иондық құрамы -- ► материяның бір түрі.
Сызбанұсқаға қарағанда зат туралы алғашқы ұғым тәжірибе жүзінде бірнеше физикалық денелердің ортақ белгілерін табу арқылы қалыптасады (1). Бұдан соң атом молекулалық теорияның (2), электрондық теорияның (3), электролиттік диссоциациялану теориясының (4), жалпы материалистік көзқарастың (5) тұрғысынан дамиды. [5]
Қиыншылықты бөлу негізі. Бұл негіз химия курсының мазмұнын анықтауда әр қилы шешім тапты. Мұндағы негізгі мәселе -оқушылардың таным әрекетінің мүмкіндігін ескеріп, деректі материалдардың, теориялардың және химиялық ұғымдардың орнын тиімді анықтау. Оқушылар тікелей бақылауға негізделмеген теориялық материалдарды игеруге қиналады. Сондықтан оларды бір жерге топтастырмай, қиыншылықты бөлу негізіне сәйкес кластарға бөліп орналастырады. Деректі материалдар теорияның алдынан және соңынан қарастырылады да, бірінші жағдайда теорияны түсіндіру, екінші жағдайда бекіту, нақтылау жэне дамыту мақсатын көздейді.
Қиыншылықты бөле білу негізі ұғымдарды дамытуға тығыз байланысты. Негізгі химиялық ұғымдар теориялық деңгейіне қарай курстыц әр жерінде өтіліп дамытылады. Мәслен, валенттілік ұғымының VII сыныпта эмпирикалық түсінігі, VIII сыныпта электрондық тустнігі беріліп келді. Эмпирикалық ұғымның өзі, алдымен қосылу, соңынан орын басу реакциялары арқылы эр тақырыптарға белініп беріледі.
Қиыншылықты бөле білу негізіне сәйкес терминдердің мағынасы да біртіндеп ашылады. VII сыныпта атом - химиялық бөлінбейтін заттың ең кішкене бөлшегі деп анықталады да, VIII сыныпта атомның элементар бөлшектерден тұратын күрделі құрылысы түсіндіріледі.
VIII сыныпта электрондардың атомдағы күйі, периодтылықтың себебі туралы күрделі материалды толық және терең қарастыру мүмкін еместігінен, бұлардың негізгі бөлігі XI сыныптағы жалпы химия курсына көшірілді.
Политехнизм негізі. Бұл негізді жүзеге асыру үшін химия курсының мазмұнына енгізілетін материалдар:
1) алдыңғы қатардағы химия өндірістерінің жэне негізіне химиялық эрекеттер жататын кейбір ондіріс орындарының шикізаттары, онімдері, технологиялық барысы, қажет болған жағдайда қондырғылары мен аппаратары;
2) ондірістің жалпы және химияға тән ғылыми негіздері;
3) халық шаруашылығын химияландырудың негізгі бағыттары, басқа пндірістермен байланысы, ауыр индустриядағы алатын орны;
4) химия өнеркәсібінің дамуы, қазіргі жайы, өркендеу перспективалары;
5) химия өндірістерінің экологиялық мәселелерін шешудегі мәні;
6) кәсиптік бағдар беретін материалдар. [6]
Келтірілген материалдар оқушылардың ғылыми-техникалық ой -орісін дамытуға бағытталған. Бұлардан басқа гюлитехнизм пкушыларды сарамандық іске бейімдеу, тұрмыста жэне табиғатта жиі кездесетін заттармен жұмыс істей білу біліктері мен дағдыларын қалыитастыру мақсатын көздейді.
ІІ бөлім. Орта мектеп химия курсында химиялық байланыс және заттардың құрылымын оқыту әдістемесі.
Орта мектептегі химия курсы мазмүпының қалыптасу кезеңдері.
Тарихи негіз. Бұл негізді жүзеге асыру дегеніміз - химия ғылымын дамыту бағытында көрсету, оның өткені, бүгінгісі және болашағы туралы оқушыларда пікір қалыптастыру. Тарихи негіз екі бағытта жүзеге асады:
біріншісі - орта мектептегі химия курсының мазмұны мен құрылысын анықтағанда ғылымның тарихи даму логикасын ескеру,
екіншісі - химия элементтердің заттардың, химия гылымының дамуына елеулі үлес қосқан ғалымдардың өмірі мен еңбектерінен мәлімет беру.
Бірінші бағыттың негізінде теориялық козқарастардың орналасу реті анықталады, Мұнда оқушыларды ғылым тарихындағы адасулар мен қателіктерге соқтырмай, тура жолмен алып жүру максаты көзделеді,
Екінші бағыт бойынша оқу материалыньвд мазмұнына кіретіндер:
1) Кен көріністерінің ашылу тарихы және оттегі мен су сияқты толық өтетін элементтер туралы мәліметтер беру;
2)Атом-молекулалық ілімнің негізін қалаған М.В. Ломоносов, Дж. Дальтонның еңбектерімен қысқаша таныстыру;
3) М.В. Ломоносов пен А. Лавуазьенің массаны сақтау заңының ашылуымен байланысты тәжірибелерін сипаттау; нақты мысалдармен ғылымға көрнекті ғалымдардың жолын, қиындықтарды жеңудегі табандылықты, Отанға деген шексіз сүйіспеншілікті көрсету.[6]
Орта мектепте химия курсының қалыптасу кезеңдері. Жалпы білім беретін орта мектептің алдына қойылған міндеттердің өзгеруіне байланысты химиялық пән ауқымы үнемі қайта қаралып, жаңартылып отырды.
1920 жылы химияның екі бағдарламасының жобасы жарық көрді. Шамамен себеп, бұл бағдарламаларда әр сыныпта өтетін тақырыптардың тізімі ғана берілген, бірақ ол ашылмаған, оны жергілікті жағдайларға байланысты анықтау қажет болды. Екі жоба да химияны оқыту негіздеріне, өмір мен қоғамдық практика арасындағы байланысқа, оқушыларды өзіндік практикалық жұмыс арқылы жандандыруға сәйкес құрылды. Профессор П. П. Лебедовтың басшылығымен құрылған Мәскеу жобасында теорияның жетекші мәні мойындалмады, оны студенттердің өздері практикадан жалпылауы керек еді.
1923 жылы қабылданған жиынтық бағдарламада тек басталған жүйелі химия курсы тоқтатылды. Оның орнына барлық пәндерді біріктіретін "табиғат" , "еңбек", "қоғам" тақырыптары енгізілді. Осыған сәйкес өндіріс пен өндірістік қызмет қалпына келтірілмеді, білім сапасы да төмендеді.[7]
БКП (б) ОК-нің 1932 жылғы тамыздағы "бастауыш және орта мектепте оқытудың тәртібі мен бағдарламалары туралы" қаулысы оқу Пән-дерінің бағдарламаларын әзірлеу кезінде қолда бар диспозицияларды түзетуде үлкен маңызға ие болды. Осы қаулыда жалпы білім беретін Пән-дің жүйелі бағдарламаларын әзірлеу, этносаралық байланыстарды жүзеге асыру жөніндегі міндеттер қойылған. Осыған байланысты, 1932 жылдың соңында В.Н.Верховский бастаған комиссия тұрақты химия бағдарламасын ұсынды. [7]
Бұл бағдарлама жүйелік, процестердің үздіксіз дамуы, политенизм, теорияның практикалық қатынастарына негізделген. Химияның негізгі ережелері мен заңдарының анықтамалары іс жүзінде өткен құжаттық материалдар негізінде берілді, оларды орналастыру кезінде химия ғылымының логикасы мен даму кезеңдері ескерілді. 1940-шы жылдардан бастап Қазақстанда химияны оқыту әдістемесін әзірлеу және жетілдіру жұмыстары жүргізілуде. Озық мұғалімдердің тәжірибесін насихаттау және мұғалімдерге әдістемелік көмек көрсету мақсатында кейбір жұмыстар жазылды. Олардың ішінде О.А. Суворованың "Химияны оқытудың социалистік құрылыс тәжірибесімен байланысы" атты еңбегін атап өтуге болады.
Қазақстанда химияны оқыту әдістемесі бойынша зерттеу жұмыстарының негізгі бағыты- орта мектеп химиясының басқа пәндермен және өндіріспен байланысын ғылыми негіздеу.
Д. Қоянбаев Қазақстанның оңтүстік өңірі оқушыларының ауыл шаруашылығы практикалық жұмыстарында химияны биологиямен және ауыл шаруашылығы өндірісімен оқытудың байланысы.
С. Мұсабеков химияны оқытудың биологиямен және ауыл шаруашылығы өндірісімен байланысы.
А.Г. Гатаулин ауыл мектептерінде химияны оқытудың Топырақтану негіздерімен байланысы.
Л.П. Калашникова химияны оқытудың жер туралы ғылымдармен байланысы.
Л.З. Дюсюпова органикалық химияны физикамен оқытудың байланысы.
К.А. Сарманова IV-VI сыныптарда жаратылыстану математикасы бойынша алған білімдерін химия пәнін оқытуда оқушылардың пайдалану мәселелерін зерттеді.
Қазақстанда органикалық химияның дамуы белгілі ғалымдар Д.В.Сокольский, Т.К. Чумбалов, И.Н. Әзірбаев, А.Ф. Сейтжановтың есімдерімен тікелей байланысты. Бұл ғалымдар Органикалық химия саласындағы іргелі және қолданбалы зерттеулердің дамуына айтарлықтай үлес қосқан талантты оқушыларды өздерімен бірге тәрбиеледі.
Қазіргі уақытта бағдарламаның принципі химиялық заттар бір-бірімен тығыз байланысты процестер жүйесінен тұрады, оларды дұрыс түсінбестен ғылымның мазмұнын игеруге толық мүмкіндік болмайды. Сондықтан орта мектептің биоорганикалық, органикалық, жалпы химия ... жалғасы
Кіріспе ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .3
I бөлім. Орта мектеп химия курсын оқыту үрдісі және оқытудың мақсаттары мен міндеттері ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..5
Орта мектеп химия курсын оқыту үрдісі ... ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... 5
Орта мектептерде химияны оқытудың мақсаттары мен міндеттері ... ... ... .6
Химия ғылымының ұғымдарын дамыту негіздері ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... .11
ІІ бөлім. Орта мектеп химия курсында химиялық байланыс және заттардың құрылымын оқыту әдістемесі ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...13
Орта мектептегі химия курсы мазмүпының қалыптасу кезеңдері ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..13
Химия курсын мазмұна мен оқытуға қойылатын дидактикалық талаптар ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..17
Химиялық байланыс және заттың құрылымын оқып-үйренудің маңызы ... ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .21
Қорытынды ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...26
Пайдаланылған әдебиеттер тізімі ... ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..28
Кіріспе
Курстық жұмыстың тақырыбы Орта мектеп химия курсында химиялық байланыс және заттардың құрылымын оқыту әдістемесі. Орта мектептерде химияны оқытудың мақсаттары. Жеке оқу пәндерінің мақсаты қоғамның мектеп алдындағы әлеуметтік талаптарымен анықталады. Мақсаты - қоғамдағы түбегейлі өзгерістерді жүзеге асыра алатын жан-жақты жетілген, өз ісіне сенімді адамды тәрбиелеу. Осы мақсатқа жету үшін студенттер табиғат, қоғам және адам және оның жұмысы туралы білім жүйесімен қаруланады, ақыл-ой, адамгершілік, эстетикалық, дене тәрбиесін береді, ғылыми және адамгершілік көзқарастардың, қабілеттердің максималды дамуына қажетті жағдайлар жасайды. Жасөспірім кезінде мектеп азаматтық парыздың, ел мен жер үшін жауапкершіліктің қасиеттерін бойына сіңіреді, шығармашылық пен еңбекке, өзін-өзі басқаруға дайындайды.
Химияны оқыту, білім беру және тәрбиелеу мақсаттарының бірі -- оқушыларға химияны саналы, жүйелі әрі баянды меңгерту. Ол ұғымдар жүйесін дүрыс меңгеруге байланысты.
Сондықтан химияны оқыту әдістемесіне ғылыми анықтама бере отырып, ғылымның қай саласына жататынын, зерттеу нысанын, жалпы оқыту барысын, жалпы білім беретін мектептен басқа орта арнаулы және жоғары оқу орындарында химияны оқытуды ескеру қажет. Химияны оқыту әдістемесі қазіргі уақытта кәсіптік білім беретін орта мектептерде, арнаулы орта және жоғары оқу орындарында ғылым ретінде қалыптасты, күрделі зерттеулер жүргізілуде
Орта мектептің химия курсында химиялық байланыс, валенттілік және тотығу күйлері арасындағы байланыс бір мәнді түрде ашылмайды. Заттың құрылымы бойынша анықталатын координаттар саны туралы Дербес деректер келтіріледі. Әдістемелік әдебиеттерде валенттілік рим цифрларымен бүтін санмен көрсетілетіні, белгісі жоқ екендігі айтылған. Тотығу күйі оң, теріс және нөл, бөлшек сан түрінде болатындығына және араб цифрларымен көрсетілетініне назар аударыңыз.
Курстық жұмыстың мақсаты - Орта мектеп химия курсында химиялық байланыс және заттардың құрылымын оқыту әдістемесін талдау.
Курстық жұмысының міндеттері:
Орта мектеп химия курсын оқыту үрдісін талдау;
Орта мектептерде химияны оқытудың мақсаттары мен міндеттерін анықтау;
Химия ғылымының ұғымдарын дамыту негіздерін анықтау;
Орта мектептегі химия курсы мазмүпының қалыптасу кезеңдерін талдау;
Химия курсын мазмұна мен оқытуға қойылатын дидактикалық талаптарын анықтау;
Химиялық байланыс және заттың құрылымын оқып-үйренудің маңызын талдау.
Курстық жұмысының зерттеу әдістері: концептуалды талдау әдісі, салыстырмалы әдіс, компонентті талдау әдісі.
Курстық жұмысының құрылымы: кіріспе, негізгі бөлім, қорытынды және қолданылған әдебиеттер.
І бөлім. Орта мектеп химия курсын оқыту үрдісі және оқытудың мақсаттары мен міндеттері
Орта мектеп химия курсын оқыту үрдісі
Оқу іс-әрекетіне" мұғалім - оқушы"," оқушы - оқу пәні"," оқушы - оқушы"қатысады. Ең бастысы-мұғалім мен оқушы қарым-қатынасының бірлігі мен үйлесімі, мақсаттары мен міндеттері, мазмұны, ұйымдастырушылық формалары, Оқыту құралдары мен әдістері.
Оқыту әрекеті - педагогика, дидактика және әдістеме ғылымдары тұрғысынан түсінуге болатын күрделі үрдіс. Педагогикалық тұрғыдан қарастырғанда оқыту дегеніміз - жасөспірімнің бойына ұжымдық тәрбиені сіңдіру болса, дидиктикалық жағынан алғанда оқыту - білім мазмұнын жасөспірімдерге сабақ беру арқылы жеткізу. Әдістемелік тұрғыдан алғанда оқыту нақты оқу пәнінің материалын жасөспірімдерге жеткізу ісіндегі сабақ беру мен оқытудың бірлігі ретінде қарастырылады.
Жалпы педагогикалық және дидактикалық заңдылықтарға сүйене отырып, химияны оқыту әдістемесі орта мектепте химия пәнінің мақсаттары мен міндеттерін анықтайды. Оларға сәйкес мектептегі химия курсының мазмұны таңдалады. Бұл мазмұн оқулықтар мен оқу құралдарындағы бағдарламаларда көрсетілген.
Елде әлеуметтік қайта құру әрекеттері халықтық білім беру саласын терең қамтиды, мектеп реформасын жүзеге асыру тұжырымдамаларын тудырады. Осыған байланысты жалпы білім беретін мектептер мен сыныптарға және химияны тереңдетіп оқытатын мектептерге арналған бағдарламалар жарияланды. Біздің орта мектептерімізді ізгілендіру және ізгілендіру кезінде бұл бастама жалғасады және оқыту мазмұнын өзгерту артады. Олардың әрқайсысын саралау және ғылыми негіздеу химияны оқыту әдістемесі зерттейтін негізгі мәселелердің бірі болып табылады.[3]
Орта мектеп химия курсын оқытудың мазмұны, оқушыларды химия ғылымымен, оның техникалық негіздерін үйретуді көздейді. Дамыту функциясы химия мұғалімінен әр түрлі деңгейдегі оқушылардың психологиялық ерекшеліктерін дамыту сатыларын терең білуді талап етеді. Химия мұғалімі оқытудың сыныптық жүйедегі (8-9) сабақ беру ерекшеліктерін жете білулері керек.
Оқу үрдісінің құрылысына мынадай элементтер кіреді:
1. Мұғалімнің түсіндірген немесе хабарлаған ақпараттарын, оқулықтан оқып алған білімдерін, ауызша ойлап не жазбаша жоспар тізіп өзінше айтып шығу.
2. Химиялық ұғымдардың, заңдардың, теориялардың не құбылыстардың анықтамасын сан рет қайталап, ойда сақтау.
3. Өткен тақырыптан алған білімдерін, іскерліктерін химияның Келесі тақырыптарын оқығанда пайдалана білу.
4. Химиялық білімдер жүйесін, терминдер мен сөздіктерді дәптерлеріне жазып, қайталап отыру.
Мұғалім мен оқушы қызметі бір-біріне байланысты әр түрлі оқыту құралдарын пайдалануды, сабақта немесе дербес жұмыста үйлесімді қолдануды талап етеді. Оқыту құралдарының көптеген түрлері бар. Оны кестеден байқауға болады. [3]
Орта мектептерде химияны оқытудың мақсаттары мен міндеттері
Орта мектептерде химияны оқытудың мақсаттары. Жеке оқу пәндерінің мақсаты қоғамның мектеп алдындағы әлеуметтік талаптарымен анықталады. Мақсаты - қоғамдағы түбегейлі өзгерістерді жүзеге асыра алатын жан-жақты жетілген, өз ісіне сенімді адамды тәрбиелеу. Осы мақсатқа жету үшін студенттер табиғат, қоғам және адам және оның жұмысы туралы білім жүйесімен қаруланады, ақыл-ой, адамгершілік, эстетикалық, дене тәрбиесін береді, ғылыми және адамгершілік көзқарастардың, қабілеттердің максималды дамуына қажетті жағдайлар жасайды. Жасөспірім кезінде мектеп азаматтық парыздың, ел мен жер үшін жауапкершіліктің қасиеттерін бойына сіңіреді, шығармашылық пен еңбекке, өзін-өзі басқаруға дайындайды. [1]
Осы жалпы мақсатқа сәйкес әр пәнге білім берудегі, ғылым негіздерінен білім берудегі және оқушылардың жан-жақты дамуындағы кешенді тәсілді жүзеге асыру мақсаттары қойылады. Химия пәні студенттерге табиғат пен технология туралы білім беруді, олардың байқау, қабылдау, түсіну және ойлау қабілеттерін дамытуды мақсат етеді.
Бұл мақсаттар болашақта химияны оқыту процесінде жүзеге асырылады, олар:
1. Химия ғылымының негіздерін меңгеру, практикалық істерге қатысу, политехникалық дайындық арқылы оқушыларды үздіксіз білім алуға дайындау;
2. Химия зертханасында, өндірісте, табиғатта және күнделікті өмірде байқалатын сапалы өзгерістерді бақылауға және түсіндіруге үйрету;
3. Химия бойынша алған білімді басқа пәндер бойынша алған біліммен байланыстыра отырып, табиғат туралы ғылыми-материалистік түсінік қалыптастыру;
4. Заттармен, құралдармен, көрнекі құралдармен жұмыс істеу біліктері мен дағдыларын игеру;
5. Оқу процесінде, өмірде, әлеуметтік пайдалы жұмыста білімді, дағдыларды қолдануға үйрету;
6. Оқушылардың ынтасын, дербестігін және білім мен дағдыларды алудағы табандылығын тәрбиелеу;
7. Оқушылардың химияға деген қызығушылығы мен қабілеттерін дамыту, кәсіптік бағдар беру.
Химия пәнінің мақсаттары әр сыныптың химия курсында, олардың жеке тақырыптарында, тақырыптар бойынша өткізілетін сабақтарда нақтыланады. [1]
Химияны оқыту әдістемесінің міндеттері. Оқытудың мақсаты-оқытудың міндеттері арқылы жүзеге асырылатын болжамның нәтижесі. Орта мектептегі химия туралы білім мазмұны химия ғылымының даму дәрежесін ескере отырып, дидактикалық талаптарға сәйкес таңдалады және химия ғылымының негізі деп аталады. Химияның негізі үш салалық білімнен тұрады:
Заттар туралы ілім;
Химиялық теориялар мен заңдарды білу;
Химиялық өндіріс туралы білім. [2]
Химиядан орта білім берудің бірінші міндеті-жаратылыстану ғылымдары арасында химияның орнын көрсету (2-сызбанұсқадан қараңыз).
Әр түрлі күрделілік дәрежесіндегі заттар, олардан пайда болған табиғи және жасанды денелер жаратылыстану ғылымдарымен зерттеледі. Химия, олардың бірі ретінде, зерттеу тұрғысынан физика мен биология арасында орналасқан атомдық-молекулалық деңгейде заттардың бір-біріне айналуының өзгеруін қарастырады. Физикалық химия, ядролық химия, геохимия, биохимия, т.б
2 - сызбанұсқа. Заттар және олардың кездесу түрлері
Химия пәнінен орта білім берудің екінші міндеті - пәнаралық байланыстарды жүзеге асыру. Химия заттардың химиялық қасиеттерін зерттеу және түсіну саласында физиканың әдістері мен теориялық тәсілдерін қолданады. Жер туралы ғылымдар (геология, Минералогия және т.б.) минералдар мен тау жыныстарының өзгеруін олардың құрамына кіретін заттар деңгейінде қарастыруға және түсіндіруге тырысады. Организмдердің тіршілік әрекетінің мәнін физика мен химия заңдарына негізделген молекулалық биология зерттейді. Бұл ғылымдар арасындағы байланыстар әртүрлі, яғни. тек барлармен шектелмейді. Химияны оқыту барысында берілген схемаға сәйкес осы ғылымдар арасындағы қарым-қатынастың мәнін ашу қажет.
Химиялық орта білім берудің үшінші міндеті - табиғаттың тұтастығына, өзара байланысына, ондағы құбылыстардың шарттылығына ғылыми көзқарасты қалыптастыру. Жансыз табиғатты құрайтын минералдар мен жыныстар, тірі табиғатты құрайтын организмдердің денелері заттардан тұрады. Заттардың өздері химиялық элементтердің жүзге жуық атомдарынан тұрады, ал атомдар бірнеше қарапайым бөлшектерден тұрады.
Химия бойынша орта білім берудің төртінші міндеті - орта мектепте химия негізіне кіретін заттар туралы оқу материалын таңдау. Қазір үш Милоннан астам белгілі, олардың саны үнемі өсіп келеді. Ең маңызды міндеттердің бірі-бұл миллонизацияланған заттардың қайсысын және қаншалықты өту керектігін шешу. Заттар туралы білім химиялық элемент, химиялық реакция, Химиялық өндіріс болып табылатын ұғымдардан тұрады.
Химиядағы орта білім берудің бесінші міндеті - химия курсын құрайтын ұғымдар жүйесін, әр жүйеге кіретін жеке ұғымдарды анықтау, оларды зерттеу тәртібін белгілеу.
Пәндер мен ұғымдар теориялық көзқарастар тұрғысынан таңдалады. Олардың бірі теорияны өтуге дайындау үшін, екіншісі бекіту үшін, үшіншісі теория негізінде зерттеу үшін қажет. Мысалы, заттың қасиеттерін, оның атомдық - молекулалық құрылымын, сондай-ақ элементтердің қасиеттерін түсіну үшін атомның құрылымын, Периодтық заңды және периодтық жүйені білу қажет. [2]
Химия саласындағы орта білімнің алтыншы міндеті - орта мектепте оқытылатын теориялардың мазмұнын, деңгейін және орнын негіздеу. Теориялық білім құжаттық материалдарды сұрыптау, түсіндіру және болжау, ұғымдарды анықтау міндеттерін орындайды.
Химия бойынша орта білім берудің жетінші міндеті - орта мектепте химия ғылымының негізіне кіретін өндірістік материалдарды анықтау арқылы оқушылардың политехникалық дайындығын арттыру. Бұл негізді жүзеге асыру үшін химиялық өндірістермен және олардың ғылыми негіздерімен таныстыру, негізгі технологиялық ұғымдарды қалыптастыру, қажетті қасиеттері бар өнімдер, құнды синтетикалық заттар өндірісіндегі химияның мәнін көрсету, қалдықсыз технологияларды құру, химиямен байланысты мамандықтарға кәсіби бағдар мен еңбек тәрбиесін жүзеге асыру қажет.[2]
Химия саласындағы орта білім берудің сегізінші міндеті - табиғатқа ұқыпты қарауды қалыптастыру; химия мен химия өнеркәсібінің дамуымен байланысты ауаның, судың және топырақтың ластануына жол бермеу; минералды тыңайтқыштарды, өсімдіктерді қорғау құралдарын қолданудың тиімді және тиімсіз аспектілерін білу; соңғы уақытқа дейін химияға ерекше құрметпен қарау және оның табиғатқа жағымсыз әсері туралы айту, ағзалар мен адам денсаулығы екі жақты шынайы пікір қалыптастыру.
Химиядағы орта білім берудің тоғызыншы міндеті - оқушылардың танымдық белсенділігін жандандыру, олардың білім мен дағдыларды игерудегі белсенділігін арттыру.
Химия пәнінен орта білім берудің оныншы міндеттері - оқушылардың химияның ғылыми тілін жетік меңгеруі; химиялық әдебиетпен жұмыс істеу біліктері мен дағдыларын қалыптастыру; сөйлеуге, өз ойларын анық, дәл, жүйелі және дәлелді түрде жеткізе білуге үйрету; химияға тән тілдік құралдарды, химиялық символиканы, наменклатураны және терминологияны меңгеру; олардың мәні мен құрылысын білу, химия пәнін түсінуге үйрету. және нақты қолданыңыз.
Химия ғылымының ұғымдарын дамыту негіздері.
Ұғымдарды дамыту негіздері. Химия ғылымьшың, даму барысында теориялық деңгейінің көтерілуіне байланысты, негізгі ұғымдарының мағынасы кеңейіп, тереңдейді. Мектеп курсында әр ұғымның ғылым тарихындағы қалыптасу жолын айнытпай қайталау міндет емес. Дегенмен, оқушылардың әзірлігін, жас ерекшелігін ескеріп, ұғымның мағынасын біртіндеп ашып, дамытуға тура келеді.
Мәселен, зат туралы ұғым мына сызбанұсқаға сәйкес дамытылады; физикалық дене -- ►заттар элементтік құрамы -- ► элементар бөлшектер -- ► иондық құрамы -- ► материяның бір түрі.
Сызбанұсқаға қарағанда зат туралы алғашқы ұғым тәжірибе жүзінде бірнеше физикалық денелердің ортақ белгілерін табу арқылы қалыптасады (1). Бұдан соң атом молекулалық теорияның (2), электрондық теорияның (3), электролиттік диссоциациялану теориясының (4), жалпы материалистік көзқарастың (5) тұрғысынан дамиды. [5]
Қиыншылықты бөлу негізі. Бұл негіз химия курсының мазмұнын анықтауда әр қилы шешім тапты. Мұндағы негізгі мәселе -оқушылардың таным әрекетінің мүмкіндігін ескеріп, деректі материалдардың, теориялардың және химиялық ұғымдардың орнын тиімді анықтау. Оқушылар тікелей бақылауға негізделмеген теориялық материалдарды игеруге қиналады. Сондықтан оларды бір жерге топтастырмай, қиыншылықты бөлу негізіне сәйкес кластарға бөліп орналастырады. Деректі материалдар теорияның алдынан және соңынан қарастырылады да, бірінші жағдайда теорияны түсіндіру, екінші жағдайда бекіту, нақтылау жэне дамыту мақсатын көздейді.
Қиыншылықты бөле білу негізі ұғымдарды дамытуға тығыз байланысты. Негізгі химиялық ұғымдар теориялық деңгейіне қарай курстыц әр жерінде өтіліп дамытылады. Мәслен, валенттілік ұғымының VII сыныпта эмпирикалық түсінігі, VIII сыныпта электрондық тустнігі беріліп келді. Эмпирикалық ұғымның өзі, алдымен қосылу, соңынан орын басу реакциялары арқылы эр тақырыптарға белініп беріледі.
Қиыншылықты бөле білу негізіне сәйкес терминдердің мағынасы да біртіндеп ашылады. VII сыныпта атом - химиялық бөлінбейтін заттың ең кішкене бөлшегі деп анықталады да, VIII сыныпта атомның элементар бөлшектерден тұратын күрделі құрылысы түсіндіріледі.
VIII сыныпта электрондардың атомдағы күйі, периодтылықтың себебі туралы күрделі материалды толық және терең қарастыру мүмкін еместігінен, бұлардың негізгі бөлігі XI сыныптағы жалпы химия курсына көшірілді.
Политехнизм негізі. Бұл негізді жүзеге асыру үшін химия курсының мазмұнына енгізілетін материалдар:
1) алдыңғы қатардағы химия өндірістерінің жэне негізіне химиялық эрекеттер жататын кейбір ондіріс орындарының шикізаттары, онімдері, технологиялық барысы, қажет болған жағдайда қондырғылары мен аппаратары;
2) ондірістің жалпы және химияға тән ғылыми негіздері;
3) халық шаруашылығын химияландырудың негізгі бағыттары, басқа пндірістермен байланысы, ауыр индустриядағы алатын орны;
4) химия өнеркәсібінің дамуы, қазіргі жайы, өркендеу перспективалары;
5) химия өндірістерінің экологиялық мәселелерін шешудегі мәні;
6) кәсиптік бағдар беретін материалдар. [6]
Келтірілген материалдар оқушылардың ғылыми-техникалық ой -орісін дамытуға бағытталған. Бұлардан басқа гюлитехнизм пкушыларды сарамандық іске бейімдеу, тұрмыста жэне табиғатта жиі кездесетін заттармен жұмыс істей білу біліктері мен дағдыларын қалыитастыру мақсатын көздейді.
ІІ бөлім. Орта мектеп химия курсында химиялық байланыс және заттардың құрылымын оқыту әдістемесі.
Орта мектептегі химия курсы мазмүпының қалыптасу кезеңдері.
Тарихи негіз. Бұл негізді жүзеге асыру дегеніміз - химия ғылымын дамыту бағытында көрсету, оның өткені, бүгінгісі және болашағы туралы оқушыларда пікір қалыптастыру. Тарихи негіз екі бағытта жүзеге асады:
біріншісі - орта мектептегі химия курсының мазмұны мен құрылысын анықтағанда ғылымның тарихи даму логикасын ескеру,
екіншісі - химия элементтердің заттардың, химия гылымының дамуына елеулі үлес қосқан ғалымдардың өмірі мен еңбектерінен мәлімет беру.
Бірінші бағыттың негізінде теориялық козқарастардың орналасу реті анықталады, Мұнда оқушыларды ғылым тарихындағы адасулар мен қателіктерге соқтырмай, тура жолмен алып жүру максаты көзделеді,
Екінші бағыт бойынша оқу материалыньвд мазмұнына кіретіндер:
1) Кен көріністерінің ашылу тарихы және оттегі мен су сияқты толық өтетін элементтер туралы мәліметтер беру;
2)Атом-молекулалық ілімнің негізін қалаған М.В. Ломоносов, Дж. Дальтонның еңбектерімен қысқаша таныстыру;
3) М.В. Ломоносов пен А. Лавуазьенің массаны сақтау заңының ашылуымен байланысты тәжірибелерін сипаттау; нақты мысалдармен ғылымға көрнекті ғалымдардың жолын, қиындықтарды жеңудегі табандылықты, Отанға деген шексіз сүйіспеншілікті көрсету.[6]
Орта мектепте химия курсының қалыптасу кезеңдері. Жалпы білім беретін орта мектептің алдына қойылған міндеттердің өзгеруіне байланысты химиялық пән ауқымы үнемі қайта қаралып, жаңартылып отырды.
1920 жылы химияның екі бағдарламасының жобасы жарық көрді. Шамамен себеп, бұл бағдарламаларда әр сыныпта өтетін тақырыптардың тізімі ғана берілген, бірақ ол ашылмаған, оны жергілікті жағдайларға байланысты анықтау қажет болды. Екі жоба да химияны оқыту негіздеріне, өмір мен қоғамдық практика арасындағы байланысқа, оқушыларды өзіндік практикалық жұмыс арқылы жандандыруға сәйкес құрылды. Профессор П. П. Лебедовтың басшылығымен құрылған Мәскеу жобасында теорияның жетекші мәні мойындалмады, оны студенттердің өздері практикадан жалпылауы керек еді.
1923 жылы қабылданған жиынтық бағдарламада тек басталған жүйелі химия курсы тоқтатылды. Оның орнына барлық пәндерді біріктіретін "табиғат" , "еңбек", "қоғам" тақырыптары енгізілді. Осыған сәйкес өндіріс пен өндірістік қызмет қалпына келтірілмеді, білім сапасы да төмендеді.[7]
БКП (б) ОК-нің 1932 жылғы тамыздағы "бастауыш және орта мектепте оқытудың тәртібі мен бағдарламалары туралы" қаулысы оқу Пән-дерінің бағдарламаларын әзірлеу кезінде қолда бар диспозицияларды түзетуде үлкен маңызға ие болды. Осы қаулыда жалпы білім беретін Пән-дің жүйелі бағдарламаларын әзірлеу, этносаралық байланыстарды жүзеге асыру жөніндегі міндеттер қойылған. Осыған байланысты, 1932 жылдың соңында В.Н.Верховский бастаған комиссия тұрақты химия бағдарламасын ұсынды. [7]
Бұл бағдарлама жүйелік, процестердің үздіксіз дамуы, политенизм, теорияның практикалық қатынастарына негізделген. Химияның негізгі ережелері мен заңдарының анықтамалары іс жүзінде өткен құжаттық материалдар негізінде берілді, оларды орналастыру кезінде химия ғылымының логикасы мен даму кезеңдері ескерілді. 1940-шы жылдардан бастап Қазақстанда химияны оқыту әдістемесін әзірлеу және жетілдіру жұмыстары жүргізілуде. Озық мұғалімдердің тәжірибесін насихаттау және мұғалімдерге әдістемелік көмек көрсету мақсатында кейбір жұмыстар жазылды. Олардың ішінде О.А. Суворованың "Химияны оқытудың социалистік құрылыс тәжірибесімен байланысы" атты еңбегін атап өтуге болады.
Қазақстанда химияны оқыту әдістемесі бойынша зерттеу жұмыстарының негізгі бағыты- орта мектеп химиясының басқа пәндермен және өндіріспен байланысын ғылыми негіздеу.
Д. Қоянбаев Қазақстанның оңтүстік өңірі оқушыларының ауыл шаруашылығы практикалық жұмыстарында химияны биологиямен және ауыл шаруашылығы өндірісімен оқытудың байланысы.
С. Мұсабеков химияны оқытудың биологиямен және ауыл шаруашылығы өндірісімен байланысы.
А.Г. Гатаулин ауыл мектептерінде химияны оқытудың Топырақтану негіздерімен байланысы.
Л.П. Калашникова химияны оқытудың жер туралы ғылымдармен байланысы.
Л.З. Дюсюпова органикалық химияны физикамен оқытудың байланысы.
К.А. Сарманова IV-VI сыныптарда жаратылыстану математикасы бойынша алған білімдерін химия пәнін оқытуда оқушылардың пайдалану мәселелерін зерттеді.
Қазақстанда органикалық химияның дамуы белгілі ғалымдар Д.В.Сокольский, Т.К. Чумбалов, И.Н. Әзірбаев, А.Ф. Сейтжановтың есімдерімен тікелей байланысты. Бұл ғалымдар Органикалық химия саласындағы іргелі және қолданбалы зерттеулердің дамуына айтарлықтай үлес қосқан талантты оқушыларды өздерімен бірге тәрбиеледі.
Қазіргі уақытта бағдарламаның принципі химиялық заттар бір-бірімен тығыз байланысты процестер жүйесінен тұрады, оларды дұрыс түсінбестен ғылымның мазмұнын игеруге толық мүмкіндік болмайды. Сондықтан орта мектептің биоорганикалық, органикалық, жалпы химия ... жалғасы
Ұқсас жұмыстар
Пәндер
- Іс жүргізу
- Автоматтандыру, Техника
- Алғашқы әскери дайындық
- Астрономия
- Ауыл шаруашылығы
- Банк ісі
- Бизнесті бағалау
- Биология
- Бухгалтерлік іс
- Валеология
- Ветеринария
- География
- Геология, Геофизика, Геодезия
- Дін
- Ет, сүт, шарап өнімдері
- Жалпы тарих
- Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
- Журналистика
- Информатика
- Кеден ісі
- Маркетинг
- Математика, Геометрия
- Медицина
- Мемлекеттік басқару
- Менеджмент
- Мұнай, Газ
- Мұрағат ісі
- Мәдениеттану
- ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
- Педагогика
- Полиграфия
- Психология
- Салық
- Саясаттану
- Сақтандыру
- Сертификаттау, стандарттау
- Социология, Демография
- Спорт
- Статистика
- Тілтану, Филология
- Тарихи тұлғалар
- Тау-кен ісі
- Транспорт
- Туризм
- Физика
- Философия
- Халықаралық қатынастар
- Химия
- Экология, Қоршаған ортаны қорғау
- Экономика
- Экономикалық география
- Электротехника
- Қазақстан тарихы
- Қаржы
- Құрылыс
- Құқық, Криминалистика
- Әдебиет
- Өнер, музыка
- Өнеркәсіп, Өндіріс
Қазақ тілінде жазылған рефераттар, курстық жұмыстар, дипломдық жұмыстар бойынша біздің қор #1 болып табылады.
Ақпарат
Қосымша
Email: info@stud.kz