Жоба жетекшісі
С.Сейфуллин атындағы Қазақ агротехникалық университеті
Ветеринариялық медицина кафедрасы
Қорғауға жіберілді
___________
(күні, айы, жылы)
Кафедра меңгерушісі
___________Мұханбеткалиев Е.Е
(қолы)
ДИПЛОМДЫҚЖҰМЫС
Мал шаруашылығында жүргізілетін профилактикалық шаралардың тиімділігін салыстырмалы түрде бағалау
Мамандығы 5В120100 - " Ветеринарлық медицина
Орындады Каббасов С.Н
Ғылыми жетекші
в.ғ.д., проф. Тоқаева М.О
Нұр-Сұлтан 2021
КеАҚ С.Сейфуллин атындағы Қазақ агротехникалық университеті
Факультет_______________________ Кафедра_________________________
Мамандық___________________________ _________________________
(шифр, атауы)
Бекітімен
Кафедра меңгерушісі
__________ _____
қолыАты жөні
_________________
(күні,айы,жылы)
тапсырма
дипломдықжоба (жұмыс) орындауға
студенту___________________________ _________
(аты жөні)
Жоба (жұмыс) тақырыбы ___________________________________ ________
___________________________________ _______________________________
___________________________________ _______________________________
____ ________ 20____ж. № _____Бұйрықпен бекітілген
Студенттің аяқталған жобаны тапсырумерзімі_____________________ ______
Жобаның бастапқы деректері ___________________________________ ______
___________________________________ _______________________________
___________________________________ _______________________________
___________________________________ _______________________________
Есептік-түсіндірме жазбаның мазмұны (әзірленуге жататын мәселелердің тізбесі)___________________________________ _______________________________
___________________________________ _______________________________
___________________________________ _______________________________
___________________________________ _______________________________
___________________________________ _______________________________
___________________________________ _______________________________
___________________________________ _______________________________
___________________________________ _______________________________
___________________________________ _______________________________
Графикалық материалдың тізбесі (міндетті сызбаларды дәл көрсете отырып)___________________________________ __________________________________
___________________________________ __________________________________
___________________________________ __________________________________
___________________________________ __________________________________
Ұсынылатын негізгі әдебиеттер ___________________________________ __
___________________________________ __________________________________
___________________________________ __________________________________
___________________________________ __________________________________
___________________________________ __________________________________
Жоба бойынша консультанттар (оларға қатысты жобаның бөлімдерін көрсете отырып)
Бөлімдер
Консультант
Бақылау
уақытты
қолы
Тапсырма алған уақытты ___________________________________ __________
Жоба жетекшісі___________________________________ _________
Қолы, аты жөні, лауазымы
Студент тапсырманы орындауы___________________________ __
(Студенттіңаты жөні)
Мазмұны
НОРМАТИВТІК СІЛТЕМЕЛЕР ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ... ... 5
АНЫҚТАМАЛАР ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...6
ҚЫСҚАРТЫЛҒАН СӨЗДЕР ... ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ... ... .7
КІРІСПЕ ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...8
1. ҒЫЛЫМИ ӘДЕБИЕТКЕ ҚЫСҚАША ШОЛУ ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 10
1.1 Сиырдың төлдеуден кейінгі жатыр аурулары. Эндомерит және түрлері ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .10
1.2 Іріңді - катаралді эндометритті балау және емдеу шаралары ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .15
НЕГІЗГІ БӨЛІМ ... ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...18
2 Жеке зерттеулер ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...18
2.1 ЖШС БайЖер АФ және Нұрдаулет шаруа қожалығының мал шаруашылығы жағдайының сипаттамасы ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 18
2.2 Зерттеу материалдары мен әдістері ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..20
2.3 Зерттеу нәтижелері ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..2 2
2.3.1 Сауын сиырларда аурулардың таралуын анықтау нәтижелері ... ... ... ... ... 22
2.3.2 Сиырлардағы эндометритті емдеуде әртүрлі бактериостатикалық таяқшалармен суппозиторийлер қолдану ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 24
2.3.3 Суппозиторийлерді қолдана отырып сиырларда эндометритке қарсы терапияның тиімділігің анықтау ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...27
2.3.4 Сиыр эндометритіне арналған суппозиторийлерді қолданудың экономикалық тиімділігі ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..29
3 ЭКОЛОГИЯ МӘСЕЛЕЛЕРІ ЖӘНЕ ЕҢБЕКТІ ҚОРҒАУ ... ... ... ... ... ... ...32
3.1 Қоршаған ортаны қорғау ... ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ... ... 32
3.2 Еңбекті қорғау ... ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .35
4 ҚОРЫТЫНДЫ ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .37
5 ТӘЖІИБЕЛІК ҰСЫНЫСТАР ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ..3 8
6 ПАЙДАЛАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ ... ... ... ... ... ... ... . ... ... ... 39
НОРМАТИВТІК СІЛТЕМЕЛЕР
Бұл дипломдық жұмыста төмендегідей стандарттарға сілтемелер жасалды:
МЕМСТ 2.105-95
МЕМСТ 2.106-68
МЕМСТ 21.1101-92
МЕМСТ 22967
МЕМСТ 5962-67
МЕМСТ 6709-72
Құжаттардың бірегей жүйесі.
Мәтіндік құжаттарға ортақ талаптар.
Мәтіндік құжаттар.
Жұмыс құжаттарына негізгі міндеттемелер.
Инъекциялық инелер 2см3, 5см3, 10см3, 20см3.
Этил спирті 96.
Дистелденген су. Техникалық шарттар.
АНЫҚТАМАЛАР
Осы дипломдық жұмыста анықтамалары бар келесі терминдер қолданылды:
Анамнез - жануарлардың ауруының басталуы мен дамуы туралы, оған күтім жасайтын жұмысшымен сұхбаттасу арқылы жиналған ақпарат.
Ветеринарлық іс-шаралардың тиімділігі - ветеринарлық шараларға шығындар бірлігіне алынған экономикалық тиімділік мәні.
Препарат - аурудың алдын алу, диагностикалау және емдеу үшін қолданылатын дәрілік зат түрәндегі синтетикалық немесе табиғи шыққан зат немесе заттар қоспасы.
Тиімділік - қол жеткізілген нәтиже мен пайдаланыған ресурстар арасындағы қатынас.
ҚЫСҚАРТЫЛҒАН СӨЗДЕР
Бұл дипломдық жұмыста төмендегідей қысқартылған сөздер қолданылады:
АФ - Агрофирма
ж. - жыл;
гр. - грамм;
ӘБ - әсер бірлігі;
мин. - минуттар, уақытты көрсететін;
мл - миллилитр;
ҚР - Қазақстан Республикасы;
ЖШС - жауапкершілігі шектеулі серіктестік;
т.б - тағы басқалар;
т.с.с. - тағы сол сияқты;
% - пайыз;
тг. - теңге;
ШҚ - шаруа қожалық.
КІРІСПЕ
Қарқынды мал шаруашылығының тиімділігі жануарларды ұтымды ұстауға байланысты, бұл көбінесе үй-жайларда оңтайлы микроклиматтың болуымен анықталады. Мал шаруашылығы үй-жайларындағы қолайлы микроклимат жануарлардың генетикалық әлеуетін неғұрлым толық іске асыруға, олардың жоғары репродуктивті қабілетін көрсетуге, аурулардың алдын алуға, табиғи төзімділікті арттыруға, сондай-ақ ғимараттар мен оларда орнатылған жабдықтардың қызмет ету мерзімін ұзартуға ықпал ететіні белгілі [1].
Алайда, бірқатар шаруашылықтарда мал шаруашылығы үй - жайларындағы микроклимат нормативтік параметрлерден алыс: үй-жайларда аммиактың, көмірқышқыл газының жоғары концентрациясы, 85-90% - ға жақын ылғалдылық, дыбыс қысымының жоғары деңгейі және т.б. нәтижесі-жоспарланған өнімнің айтарлықтай жетіспеушілігі, жас жануарлардың кетуі, жемшөптің шамадан тыс тұтынылуы, қызмет көрсететін персоналдың аурушаңдығының жоғарылауы. Сондықтан кез-келген мал шаруашылығы үшін микроклимат мал шаруашылығы өнімдерін өндірудің технологиялық жүйесінің ажырамас бөлігі ретінде қарастырылуы керек. Мұны түсінбеушілік мал қораларындағы микроклиматтың қанағаттанарлықсыз жағдайының басты себебі болып табылады.
Микроклимат қоршаған ортаның тұрақты факторы ретінде ауылшаруашылық жануарларының денсаулығы мен өнімділігіне үлкен әсер етеді. Жылу реттеу процестерінің сипаты мен қарқындылығы, газ, жалпы метаболизм, физиологиялық және дененің басқа да өмірлік функциялары оған байланысты. Осыған байланысты қоршаған ортада болып жатқан өзгерістерді білу өте маңызды, өйткені ол жануарларды күту және күту жүйесін дұрыс ұйымдастыруға мүмкіндік береді. Жануарларды ұстаудың қолайлы жағдайларын құрғақ, жылы демалу орны (ор), жақсы микроклимат және жобалар, жоғары ылғалдылық, зиянды газдар болмаған кезде бөлмеде жеткілікті жарықтандыру деп түсіну керек. Осы Қоршаған орта факторларының әрқайсысы нормадан айтарлықтай ауытқулармен жануарлар мен қызмет көрсететін персоналдың денсаулығына тікелей әсер етеді [1, 2].
Үй-жайлардағы қанағаттанғысыз микроклиматтың негізгі себептері-қоршау конструкцияларының төмен жылу қорғауы және ауа алмасудың өте жеткіліксіз деңгейі, сондай-ақ канализацияның нашарлығы және қоралардың, станоктардың, жасушалардың және т. б. антисанитарлық жағдайы. Қыста мұндай бөлмелерде төмен температура мен жоғары ылғалдылық, қабырғалардың, төбелердің немесе аралас жабындардың дымқылдығы, жануарлардың денесіндегі жылу шығынын арттыратын және олардың салқындауына ықпал ететін өте қолайсыз жағдайлар жасалады, ал жазда үй - жайлардағы жоғары температура мен ылғалдылық жануарлардың қызып кетуіне және олардың өнімділігінің төмендеуіне әкеледі [3].Қазіргі кезде Қазақстан Республикасы ауыл шаруашылық саласының басты мақсаты - ауыл шаруашлық өндірісін дамыту, мал санын арттыру, халқымызды ауыл шаруашылық өнімдерімен қамтамасыз ету, бәсекелестікке төтеп беретін жетістіктерге жету болып табылады.
Алдын алу шараларының жиынтығы фермерлерге экономикалық маңызы бар жануарлардың денсаулығын тиісті деңгейде ұстауға мүмкіндік береді. Бұл процестің негізі-фермерлермен мал дәрігерлерінің тығыз қарым-қатынасы. Жануарды үнемі тексеріп отыру, ұстау жағдайларын және фермадағы гигиеналық жағдайды мұқият бақылау өзара әрекеттесудің негізін құрайды және аурудың дамуына дейін уақтылы көмек көрсетуге мүмкіндік береді.
Көктем мен жазда, сондай-ақ күздің басында үй жануарларының эктопаразиттерінің белсенділігінің шыңы болатыны белгілі (бүргелер, кенелер, биттер және жүнжегіштер), бұл жануарларға көп алаңдаушылық тудырады, және бұл өте қауіпті, көптеген инвазиялық және жұқпалы аурулардың (дипиллидиоз, пироплазмоз, гемобартонеллез) тасымалдаушысы. Сондықтан жәндіктер мен кенелердің жануарларға шабуылын уақтылы болдырмау қажет
Дератизация егеуқұйрықтар мен тышқандарға, атжалмандар мен суырларға, сондай-ақ саршұнақтарға және т.б. зиянды кеміргіштерге қарсы қолданылатын алдын алу шараларының жүйесі. Алдын алу (профилактикалық) шаралары санитарлық-гигиеналық және санитарлық-техникалық болып бөлінеді. Санитарлық-гигиеналық шараларға: тұрғын үйлерді, қоймалар мен сауда саттық орындарын, мал қораларын және құрылыс маңындағы жер телімдерін таза ұстау, сондай-ақ тамақ өнімдерін кеміргіш зиянкестер тимейтін жерде сақтау, тағамның қалдықтары мен қоқыстарын мұқият жинап, тазарту (тағамның қалдықтары мен қоқыстарды беті жабық ыдысқа салу), тұрғын үйлер мен оның подвалдарын қоқырсытпау жатады. Ал санитарлық-техникалық шаралардың мақсаты -- тұрғын үйлерде, қоймалар мен сауда орындарында, мал қораларында кеміргіштердің пайда болуына жол бермеу. Ол үшін подвалды үйлердің есіктері қиюына келтіріліп, тығыз жабылуы тиіс; сондай-ақ терезелер әйнектеліп, құбырлар енетін саңылаулары цементпен бітеліп, желдеткіштердің тесіктері де 5 мм-лік ұяшығы бар торлармен жабылуы қажет. Кеміргіштерді жою шаралары механикалық, химиялық және биологиялық тәсілдермен жүргізіледі. Механикалық шараларға әр түрлі қақпандар мен ұстағыштар жатады. Қақпандардың серіппелі үлкен (егеуқұйрықтарға арналған) және кішкене (тышқан қақпан) түрі коп қолданылады. Химиялық тәсілге уланған жемді пайдалану жатады; у ретінде көбіне зоокумарин қолданылады. Ал биологиялық тәсілмен кеміргіштерге қарсы күрес жүргізгенде олардың табиғи жаулары мысықтар.
Зерттеу мақсаты - Эктопаразиттерге,кеміргіштерге және олар тарататын ауруларға қарсы жүргізілетін профилактикалық шаралардың тиімді әдістерін қолдані,зерттеу. Осы мақсатқа жетуде келесі міндеттер қойылды:
* Кеміргіштерге қарсы қандай күрес шараларын қолданамыз
* Эктопаразиттер түрлерін анықтау және пайда болу белгілерін қарастыру
* Эктопаразиттерге қарсы қолданатын препараттар,олардың тиімділігі
1 НEГIЗГI БӨЛIМ
0.1 Әдeбиeткe шолy
Залалсыздандыру, дезинфекция - адам мен жануарларда, өсімдіктерде ауру қоздыратын микроорганизмдерді жоюға бағытталған шаралар жүйесі. Залалсыздандыру - жұқпалы аурулардың кең таралып кетуін болдырмау шараларының бірі. Қазақ халқы залалсыздандыру тәсілдерін ерте заманнан бері қолданып келген. Мысалы, ауырған адамның ыдыс-аяғын бөлек ұстап қайнату, науқастан түскен шашты, тырнақты көміп тастау немесе өртеп жіберу; мал шарушылығында - қораларды, көң-қоқысты тазалап отыру, дәнді дақылдарды күнге кептіріп алу, т.б.
Қолдану мақсатына қарай залалсыздандыру екі түрге ажыратылады: сақтық (профилактикалық) залалсыздандыру және ошақтық залалсыздандыру (күнделікті немесе ағымдық және қорытынды).
* Сақтық залалсыздандыру - алдын-ала тағамдық өнімдерді дайындайтын және сақтайтын жерлерді, малдан алынатын шикізат немесе тағамдық заттар сақтайтын мекемелерді, мал қораларын, астық қоймаларын, емхана және ауруханаларды, әжетханалар мен қоқыс жинайтын орындарды арнайы тәсілдер қолданып өңдеу.
* Ошақтық залалсыздандыру - ауырған адам мен малдың қасында болып, олар сауығып кеткенге дейін күнделікті бақылау жүргізіп отыру, ауруды емдеуге алып кете салысымен және аурудан жазылып кеткеннен кейін немесе ауру (адам не мал) өліп қалғаннан кейін бірден (көп кешікпей) ауру орнын толық өңдеуден өткізу.
Кенелер (Acarina) - өрмекші тәрізділердің 3 отрядын біріктіреді. Денелері 0,05 тен 13 мм жетеді, тойынған қан сорғыш кене денесі 30 мм дейін ұлғаяды. Дене бөліктері біртұтас болып біріккен. Дернәсілдеріның 3 жұп, нимфалары мен имагосының 4 жұп аяқтары бар. Денесімен қозғалмалы қосылған педипальпалары күрделі ауыз мүшесін, (басқа ұқсас) құрайды. Хелицерларының сырт пішіні әртүрлі, педипальпалары кене қармалағыштарын құрайды. Сезім мүшелері - денесіндегі көптеген қылтанақтары, лира тәрізді мүшелері мен көздері. Тармақталған кеңірдек тәрізді тыныс мүшелерімен, ал кейбір түрлері терісі арқылы тыныстайды. Кенелер дара жынысты буынаяқтылар. Оларда жыныстық диморфизм айқын байқалады. Кене отрядтары: шөпші кенелері, ең жабайы сатыдағылары. Ол жер шарының жылы аймақтарының орманды жерлерін мекендейді. Бұлар өте ұсақ топырақ бетіндегі жыртқыштар. Акариформдық кенелер денесі екіге протеросомаға, (алдыңғы жұп аяғы мен ауыз аппараты) және гистеросомаға (құрсағы мен артқы жұп 2 аяғы) бөлінген; паразитиформдық кенелер денесі құрсақ пен баскеудеден тұрады. Оның 4 жұп аяғымен ауыз аппараты, ... жалғасы
Ветеринариялық медицина кафедрасы
Қорғауға жіберілді
___________
(күні, айы, жылы)
Кафедра меңгерушісі
___________Мұханбеткалиев Е.Е
(қолы)
ДИПЛОМДЫҚЖҰМЫС
Мал шаруашылығында жүргізілетін профилактикалық шаралардың тиімділігін салыстырмалы түрде бағалау
Мамандығы 5В120100 - " Ветеринарлық медицина
Орындады Каббасов С.Н
Ғылыми жетекші
в.ғ.д., проф. Тоқаева М.О
Нұр-Сұлтан 2021
КеАҚ С.Сейфуллин атындағы Қазақ агротехникалық университеті
Факультет_______________________ Кафедра_________________________
Мамандық___________________________ _________________________
(шифр, атауы)
Бекітімен
Кафедра меңгерушісі
__________ _____
қолыАты жөні
_________________
(күні,айы,жылы)
тапсырма
дипломдықжоба (жұмыс) орындауға
студенту___________________________ _________
(аты жөні)
Жоба (жұмыс) тақырыбы ___________________________________ ________
___________________________________ _______________________________
___________________________________ _______________________________
____ ________ 20____ж. № _____Бұйрықпен бекітілген
Студенттің аяқталған жобаны тапсырумерзімі_____________________ ______
Жобаның бастапқы деректері ___________________________________ ______
___________________________________ _______________________________
___________________________________ _______________________________
___________________________________ _______________________________
Есептік-түсіндірме жазбаның мазмұны (әзірленуге жататын мәселелердің тізбесі)___________________________________ _______________________________
___________________________________ _______________________________
___________________________________ _______________________________
___________________________________ _______________________________
___________________________________ _______________________________
___________________________________ _______________________________
___________________________________ _______________________________
___________________________________ _______________________________
___________________________________ _______________________________
Графикалық материалдың тізбесі (міндетті сызбаларды дәл көрсете отырып)___________________________________ __________________________________
___________________________________ __________________________________
___________________________________ __________________________________
___________________________________ __________________________________
Ұсынылатын негізгі әдебиеттер ___________________________________ __
___________________________________ __________________________________
___________________________________ __________________________________
___________________________________ __________________________________
___________________________________ __________________________________
Жоба бойынша консультанттар (оларға қатысты жобаның бөлімдерін көрсете отырып)
Бөлімдер
Консультант
Бақылау
уақытты
қолы
Тапсырма алған уақытты ___________________________________ __________
Жоба жетекшісі___________________________________ _________
Қолы, аты жөні, лауазымы
Студент тапсырманы орындауы___________________________ __
(Студенттіңаты жөні)
Мазмұны
НОРМАТИВТІК СІЛТЕМЕЛЕР ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ... ... 5
АНЫҚТАМАЛАР ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...6
ҚЫСҚАРТЫЛҒАН СӨЗДЕР ... ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ... ... .7
КІРІСПЕ ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...8
1. ҒЫЛЫМИ ӘДЕБИЕТКЕ ҚЫСҚАША ШОЛУ ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 10
1.1 Сиырдың төлдеуден кейінгі жатыр аурулары. Эндомерит және түрлері ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .10
1.2 Іріңді - катаралді эндометритті балау және емдеу шаралары ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .15
НЕГІЗГІ БӨЛІМ ... ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...18
2 Жеке зерттеулер ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...18
2.1 ЖШС БайЖер АФ және Нұрдаулет шаруа қожалығының мал шаруашылығы жағдайының сипаттамасы ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 18
2.2 Зерттеу материалдары мен әдістері ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..20
2.3 Зерттеу нәтижелері ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..2 2
2.3.1 Сауын сиырларда аурулардың таралуын анықтау нәтижелері ... ... ... ... ... 22
2.3.2 Сиырлардағы эндометритті емдеуде әртүрлі бактериостатикалық таяқшалармен суппозиторийлер қолдану ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 24
2.3.3 Суппозиторийлерді қолдана отырып сиырларда эндометритке қарсы терапияның тиімділігің анықтау ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...27
2.3.4 Сиыр эндометритіне арналған суппозиторийлерді қолданудың экономикалық тиімділігі ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..29
3 ЭКОЛОГИЯ МӘСЕЛЕЛЕРІ ЖӘНЕ ЕҢБЕКТІ ҚОРҒАУ ... ... ... ... ... ... ...32
3.1 Қоршаған ортаны қорғау ... ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ... ... 32
3.2 Еңбекті қорғау ... ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .35
4 ҚОРЫТЫНДЫ ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .37
5 ТӘЖІИБЕЛІК ҰСЫНЫСТАР ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ..3 8
6 ПАЙДАЛАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ ... ... ... ... ... ... ... . ... ... ... 39
НОРМАТИВТІК СІЛТЕМЕЛЕР
Бұл дипломдық жұмыста төмендегідей стандарттарға сілтемелер жасалды:
МЕМСТ 2.105-95
МЕМСТ 2.106-68
МЕМСТ 21.1101-92
МЕМСТ 22967
МЕМСТ 5962-67
МЕМСТ 6709-72
Құжаттардың бірегей жүйесі.
Мәтіндік құжаттарға ортақ талаптар.
Мәтіндік құжаттар.
Жұмыс құжаттарына негізгі міндеттемелер.
Инъекциялық инелер 2см3, 5см3, 10см3, 20см3.
Этил спирті 96.
Дистелденген су. Техникалық шарттар.
АНЫҚТАМАЛАР
Осы дипломдық жұмыста анықтамалары бар келесі терминдер қолданылды:
Анамнез - жануарлардың ауруының басталуы мен дамуы туралы, оған күтім жасайтын жұмысшымен сұхбаттасу арқылы жиналған ақпарат.
Ветеринарлық іс-шаралардың тиімділігі - ветеринарлық шараларға шығындар бірлігіне алынған экономикалық тиімділік мәні.
Препарат - аурудың алдын алу, диагностикалау және емдеу үшін қолданылатын дәрілік зат түрәндегі синтетикалық немесе табиғи шыққан зат немесе заттар қоспасы.
Тиімділік - қол жеткізілген нәтиже мен пайдаланыған ресурстар арасындағы қатынас.
ҚЫСҚАРТЫЛҒАН СӨЗДЕР
Бұл дипломдық жұмыста төмендегідей қысқартылған сөздер қолданылады:
АФ - Агрофирма
ж. - жыл;
гр. - грамм;
ӘБ - әсер бірлігі;
мин. - минуттар, уақытты көрсететін;
мл - миллилитр;
ҚР - Қазақстан Республикасы;
ЖШС - жауапкершілігі шектеулі серіктестік;
т.б - тағы басқалар;
т.с.с. - тағы сол сияқты;
% - пайыз;
тг. - теңге;
ШҚ - шаруа қожалық.
КІРІСПЕ
Қарқынды мал шаруашылығының тиімділігі жануарларды ұтымды ұстауға байланысты, бұл көбінесе үй-жайларда оңтайлы микроклиматтың болуымен анықталады. Мал шаруашылығы үй-жайларындағы қолайлы микроклимат жануарлардың генетикалық әлеуетін неғұрлым толық іске асыруға, олардың жоғары репродуктивті қабілетін көрсетуге, аурулардың алдын алуға, табиғи төзімділікті арттыруға, сондай-ақ ғимараттар мен оларда орнатылған жабдықтардың қызмет ету мерзімін ұзартуға ықпал ететіні белгілі [1].
Алайда, бірқатар шаруашылықтарда мал шаруашылығы үй - жайларындағы микроклимат нормативтік параметрлерден алыс: үй-жайларда аммиактың, көмірқышқыл газының жоғары концентрациясы, 85-90% - ға жақын ылғалдылық, дыбыс қысымының жоғары деңгейі және т.б. нәтижесі-жоспарланған өнімнің айтарлықтай жетіспеушілігі, жас жануарлардың кетуі, жемшөптің шамадан тыс тұтынылуы, қызмет көрсететін персоналдың аурушаңдығының жоғарылауы. Сондықтан кез-келген мал шаруашылығы үшін микроклимат мал шаруашылығы өнімдерін өндірудің технологиялық жүйесінің ажырамас бөлігі ретінде қарастырылуы керек. Мұны түсінбеушілік мал қораларындағы микроклиматтың қанағаттанарлықсыз жағдайының басты себебі болып табылады.
Микроклимат қоршаған ортаның тұрақты факторы ретінде ауылшаруашылық жануарларының денсаулығы мен өнімділігіне үлкен әсер етеді. Жылу реттеу процестерінің сипаты мен қарқындылығы, газ, жалпы метаболизм, физиологиялық және дененің басқа да өмірлік функциялары оған байланысты. Осыған байланысты қоршаған ортада болып жатқан өзгерістерді білу өте маңызды, өйткені ол жануарларды күту және күту жүйесін дұрыс ұйымдастыруға мүмкіндік береді. Жануарларды ұстаудың қолайлы жағдайларын құрғақ, жылы демалу орны (ор), жақсы микроклимат және жобалар, жоғары ылғалдылық, зиянды газдар болмаған кезде бөлмеде жеткілікті жарықтандыру деп түсіну керек. Осы Қоршаған орта факторларының әрқайсысы нормадан айтарлықтай ауытқулармен жануарлар мен қызмет көрсететін персоналдың денсаулығына тікелей әсер етеді [1, 2].
Үй-жайлардағы қанағаттанғысыз микроклиматтың негізгі себептері-қоршау конструкцияларының төмен жылу қорғауы және ауа алмасудың өте жеткіліксіз деңгейі, сондай-ақ канализацияның нашарлығы және қоралардың, станоктардың, жасушалардың және т. б. антисанитарлық жағдайы. Қыста мұндай бөлмелерде төмен температура мен жоғары ылғалдылық, қабырғалардың, төбелердің немесе аралас жабындардың дымқылдығы, жануарлардың денесіндегі жылу шығынын арттыратын және олардың салқындауына ықпал ететін өте қолайсыз жағдайлар жасалады, ал жазда үй - жайлардағы жоғары температура мен ылғалдылық жануарлардың қызып кетуіне және олардың өнімділігінің төмендеуіне әкеледі [3].Қазіргі кезде Қазақстан Республикасы ауыл шаруашылық саласының басты мақсаты - ауыл шаруашлық өндірісін дамыту, мал санын арттыру, халқымызды ауыл шаруашылық өнімдерімен қамтамасыз ету, бәсекелестікке төтеп беретін жетістіктерге жету болып табылады.
Алдын алу шараларының жиынтығы фермерлерге экономикалық маңызы бар жануарлардың денсаулығын тиісті деңгейде ұстауға мүмкіндік береді. Бұл процестің негізі-фермерлермен мал дәрігерлерінің тығыз қарым-қатынасы. Жануарды үнемі тексеріп отыру, ұстау жағдайларын және фермадағы гигиеналық жағдайды мұқият бақылау өзара әрекеттесудің негізін құрайды және аурудың дамуына дейін уақтылы көмек көрсетуге мүмкіндік береді.
Көктем мен жазда, сондай-ақ күздің басында үй жануарларының эктопаразиттерінің белсенділігінің шыңы болатыны белгілі (бүргелер, кенелер, биттер және жүнжегіштер), бұл жануарларға көп алаңдаушылық тудырады, және бұл өте қауіпті, көптеген инвазиялық және жұқпалы аурулардың (дипиллидиоз, пироплазмоз, гемобартонеллез) тасымалдаушысы. Сондықтан жәндіктер мен кенелердің жануарларға шабуылын уақтылы болдырмау қажет
Дератизация егеуқұйрықтар мен тышқандарға, атжалмандар мен суырларға, сондай-ақ саршұнақтарға және т.б. зиянды кеміргіштерге қарсы қолданылатын алдын алу шараларының жүйесі. Алдын алу (профилактикалық) шаралары санитарлық-гигиеналық және санитарлық-техникалық болып бөлінеді. Санитарлық-гигиеналық шараларға: тұрғын үйлерді, қоймалар мен сауда саттық орындарын, мал қораларын және құрылыс маңындағы жер телімдерін таза ұстау, сондай-ақ тамақ өнімдерін кеміргіш зиянкестер тимейтін жерде сақтау, тағамның қалдықтары мен қоқыстарын мұқият жинап, тазарту (тағамның қалдықтары мен қоқыстарды беті жабық ыдысқа салу), тұрғын үйлер мен оның подвалдарын қоқырсытпау жатады. Ал санитарлық-техникалық шаралардың мақсаты -- тұрғын үйлерде, қоймалар мен сауда орындарында, мал қораларында кеміргіштердің пайда болуына жол бермеу. Ол үшін подвалды үйлердің есіктері қиюына келтіріліп, тығыз жабылуы тиіс; сондай-ақ терезелер әйнектеліп, құбырлар енетін саңылаулары цементпен бітеліп, желдеткіштердің тесіктері де 5 мм-лік ұяшығы бар торлармен жабылуы қажет. Кеміргіштерді жою шаралары механикалық, химиялық және биологиялық тәсілдермен жүргізіледі. Механикалық шараларға әр түрлі қақпандар мен ұстағыштар жатады. Қақпандардың серіппелі үлкен (егеуқұйрықтарға арналған) және кішкене (тышқан қақпан) түрі коп қолданылады. Химиялық тәсілге уланған жемді пайдалану жатады; у ретінде көбіне зоокумарин қолданылады. Ал биологиялық тәсілмен кеміргіштерге қарсы күрес жүргізгенде олардың табиғи жаулары мысықтар.
Зерттеу мақсаты - Эктопаразиттерге,кеміргіштерге және олар тарататын ауруларға қарсы жүргізілетін профилактикалық шаралардың тиімді әдістерін қолдані,зерттеу. Осы мақсатқа жетуде келесі міндеттер қойылды:
* Кеміргіштерге қарсы қандай күрес шараларын қолданамыз
* Эктопаразиттер түрлерін анықтау және пайда болу белгілерін қарастыру
* Эктопаразиттерге қарсы қолданатын препараттар,олардың тиімділігі
1 НEГIЗГI БӨЛIМ
0.1 Әдeбиeткe шолy
Залалсыздандыру, дезинфекция - адам мен жануарларда, өсімдіктерде ауру қоздыратын микроорганизмдерді жоюға бағытталған шаралар жүйесі. Залалсыздандыру - жұқпалы аурулардың кең таралып кетуін болдырмау шараларының бірі. Қазақ халқы залалсыздандыру тәсілдерін ерте заманнан бері қолданып келген. Мысалы, ауырған адамның ыдыс-аяғын бөлек ұстап қайнату, науқастан түскен шашты, тырнақты көміп тастау немесе өртеп жіберу; мал шарушылығында - қораларды, көң-қоқысты тазалап отыру, дәнді дақылдарды күнге кептіріп алу, т.б.
Қолдану мақсатына қарай залалсыздандыру екі түрге ажыратылады: сақтық (профилактикалық) залалсыздандыру және ошақтық залалсыздандыру (күнделікті немесе ағымдық және қорытынды).
* Сақтық залалсыздандыру - алдын-ала тағамдық өнімдерді дайындайтын және сақтайтын жерлерді, малдан алынатын шикізат немесе тағамдық заттар сақтайтын мекемелерді, мал қораларын, астық қоймаларын, емхана және ауруханаларды, әжетханалар мен қоқыс жинайтын орындарды арнайы тәсілдер қолданып өңдеу.
* Ошақтық залалсыздандыру - ауырған адам мен малдың қасында болып, олар сауығып кеткенге дейін күнделікті бақылау жүргізіп отыру, ауруды емдеуге алып кете салысымен және аурудан жазылып кеткеннен кейін немесе ауру (адам не мал) өліп қалғаннан кейін бірден (көп кешікпей) ауру орнын толық өңдеуден өткізу.
Кенелер (Acarina) - өрмекші тәрізділердің 3 отрядын біріктіреді. Денелері 0,05 тен 13 мм жетеді, тойынған қан сорғыш кене денесі 30 мм дейін ұлғаяды. Дене бөліктері біртұтас болып біріккен. Дернәсілдеріның 3 жұп, нимфалары мен имагосының 4 жұп аяқтары бар. Денесімен қозғалмалы қосылған педипальпалары күрделі ауыз мүшесін, (басқа ұқсас) құрайды. Хелицерларының сырт пішіні әртүрлі, педипальпалары кене қармалағыштарын құрайды. Сезім мүшелері - денесіндегі көптеген қылтанақтары, лира тәрізді мүшелері мен көздері. Тармақталған кеңірдек тәрізді тыныс мүшелерімен, ал кейбір түрлері терісі арқылы тыныстайды. Кенелер дара жынысты буынаяқтылар. Оларда жыныстық диморфизм айқын байқалады. Кене отрядтары: шөпші кенелері, ең жабайы сатыдағылары. Ол жер шарының жылы аймақтарының орманды жерлерін мекендейді. Бұлар өте ұсақ топырақ бетіндегі жыртқыштар. Акариформдық кенелер денесі екіге протеросомаға, (алдыңғы жұп аяғы мен ауыз аппараты) және гистеросомаға (құрсағы мен артқы жұп 2 аяғы) бөлінген; паразитиформдық кенелер денесі құрсақ пен баскеудеден тұрады. Оның 4 жұп аяғымен ауыз аппараты, ... жалғасы
Ұқсас жұмыстар
Пәндер
- Іс жүргізу
- Автоматтандыру, Техника
- Алғашқы әскери дайындық
- Астрономия
- Ауыл шаруашылығы
- Банк ісі
- Бизнесті бағалау
- Биология
- Бухгалтерлік іс
- Валеология
- Ветеринария
- География
- Геология, Геофизика, Геодезия
- Дін
- Ет, сүт, шарап өнімдері
- Жалпы тарих
- Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
- Журналистика
- Информатика
- Кеден ісі
- Маркетинг
- Математика, Геометрия
- Медицина
- Мемлекеттік басқару
- Менеджмент
- Мұнай, Газ
- Мұрағат ісі
- Мәдениеттану
- ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
- Педагогика
- Полиграфия
- Психология
- Салық
- Саясаттану
- Сақтандыру
- Сертификаттау, стандарттау
- Социология, Демография
- Спорт
- Статистика
- Тілтану, Филология
- Тарихи тұлғалар
- Тау-кен ісі
- Транспорт
- Туризм
- Физика
- Философия
- Халықаралық қатынастар
- Химия
- Экология, Қоршаған ортаны қорғау
- Экономика
- Экономикалық география
- Электротехника
- Қазақстан тарихы
- Қаржы
- Құрылыс
- Құқық, Криминалистика
- Әдебиет
- Өнер, музыка
- Өнеркәсіп, Өндіріс
Қазақ тілінде жазылған рефераттар, курстық жұмыстар, дипломдық жұмыстар бойынша біздің қор #1 болып табылады.
Ақпарат
Қосымша
Email: info@stud.kz